در مورد علل اوتیسم، هیچ کس دقیقاً نمی داند که علت اوتیسم در کودکان چیست. بحث در مورد علل اوتیسم بسیار مشکل است زیرا نظریه های بسیاری وجود دارد. محققان برای قابل درک کردن اختلال اوتیسم بسیار کوشیده اند و پیشرفت هایی هم به سمت شناسایی و مشخص کردن عوامل ژنتیکی آن داشته اند، اما تعیین یک علت یا مجموعه ای از علل اتیسم هنوز ممکن نیست. البته این موضوع تعجب برانگیز نیست، زیرا اوتیسم بر خلاف بسیاری از اختلالات دیگر دوران کودکی، اختلال مبهم و رمزآلودی است. اوتیسم اشکال بسیار متنوعی دارد و هر فرد مبتلا ممکن است طیفی از علایم و رفتار ها را بروز دهد که در افراد دیگر معمولاً دیده نمی شود؛ به علاوه هیچ راهی برای پیشگیری از ابتلا به اوتیسم قبل از تولد کودک یا بعد از آن وجود ندارد و این کودکان در درجه اول از میان مشاهدات و علائم تشخیص داده می شوند. فقدان اطلاعات در خصوص علل اوتیسم ناراحت کننده است، ولی با وجود بسیاری از والدین و سازمان هایی که برای یافتن پاسخ اصرار می کنند، به دست آوردن راه حل چندان دور از ذهن نیست، متأسفانه بسیاری از متخصصان خودخواه مدعی شده اند که علل اصلی بروز اتیسم و مداخله آن را یافته اند. مرکز جامع توانبخشی دکتر صابر، بهترین مرکز اوتیسم تهران، با بهترین دکتر اوتیسم به بهبود نشانه های اوتیسم در کودکان پرداخته و از روش های کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم و… استفاده می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
واکسن ها، یکی از علل اوتیسم
در حالی که برخی محققان ادعا می کنند واکسن ها باعث افزایش میزان اوتیسم می شوند. بیشتر متخصصان این طور فکر نمی کنند. تحقیقی در ژورنال داروسازی انگلستان به نام The lance به چاپ رسید که توسط دکتر اندرو ویک فیلد انجام شده بود و نشان داد که واکسن سه گانه MMR (سرخک، اوریون، سرخجه) امکان صدمه زدن را دارد. این نتیجه گیری غیر قابل اعتماد بوده است و بسیاری از متخصصان که روی این موضوع کار کرده بودند بسیاری از خطاها را در یافته هایشان پذیرفتند. طبق گزارش های دکتر نیل هالسی از مرکز تأمین واکسن دانشگاه جان هاپکینز مدرسه سلامت عمومی بولومبرگ، کسی که در زمینه سوال های مربوط به واکسن در رادیو نشنال پابلیک در برنامه «صحبت از ملت» در سال ۲۰۰۳ به طور کامل شرح داد که در روش مطالعه Lancet نقایص زیادی وجود داشته است. در حقیقت مطالعه ای که پس از آن در ژورنال داروسازی New England به چاپ رسیده اطلاعات مشابهی را مرور کرده و مدارک ناقصی از هرگونه رابطه مستقیم بین واکسن و اوتیسم را به دست آورده بود. دانشمندان دانمارکی در تحقیقات خود تقریباً ۴۰۰ هزار کودک را که واکسن MMR دریافت کرده بودند، بررسی کرده و با مقایسه آن ها با چند هزار کودک دیگر که این واکسن را دریافت کرده بودند، تفاوت بسیار کوچکی را در میان این دو گروه از لحاظ میزان اوتیسم مشاهده کردند. عده ی دیگری از گروه مخالف از واکسن تیمروزال که ماده ای نگهدارنده در برخی واکسن هاست را به عنوان علل اوتیسم یاد کرده اند (اما جالب اینجاست که به واکسن MMR مشکوک نیستند) آنان می گویند متیل جیوه که ماده سمی در تیمروزال است، ممکن است بچه ها را تحت تأثیر قرار دهد. سازمان نظارت بر غذا و دارو نیز به والدین در مورد در معرض جیوه قرار گرفتن کودکان هشدار داده است این سازمان توصیه می کند که خانم های باردار و کسانی که زمان زایمان آن ها فرارسیده است در دوران بارداری مقدار مصرف غذا های دریایی را محدود کنند، افزون بر آن برخی پزشکان اظهار می کنند که علایم مسمومیت با متیل جیوه مشابه اوتیسم است، اما متخصصان دیگر مخالف این عقیده اند. مقاله ای در سال ۲۰۰۴ در مجله مادر جونز چاپ شد که ارتباط میان متیل جیوه و اوتیسم را توجیه کرد و احتمالاً گام دیگری در توضیح این رابطه برداشت از طرف دیگر صرفا با وارد شدن جیوه به سیستم بدن کودک، یک زنجیره تکاملی از اتفاقات ایجاد می شود. جیوه در واکسن ها برای آن کودکانی که از قبل مشکل دفع ماده از بدن را داشته اند مصداق ضرب المثل زین حصیری کمر شتر را شکست بوده است. دانشمندانی که به این نظریه معتقدند می گویند تعدادی از کودکان که مبتلا به اوتیسم تشخیص داده شدند جیوه زیادی در خون شان داشتند و مقداری از این جیوه ممکن است با واکسن وارد بدن آنان شده باشد، آن ها نمی توانستند آن را مثل اکثر کودکان دفع کنند و در نتیجه اوتیسم ایجاد شده است. با توجه به این که هیچ تحقیق قابل اطمینان و طولانی مدتی که رابطه مستقیم میان اوتیسم و جیوه را اثبات کند، وجود ندارد پذیرفتن قاطع این فرضیه مشکل است. به عبارت دیگر این فرضیه فقط برای شمار اندکی از کودکان اوتیستیک در خور توجه است (همه کودکان اوتیستیک مشکل تجمع جیوه خارج از گردش خون را ندارند) افزون بر این در طی سال های اخیر مقدار تیمروزال در واکسن ها از سوی سازندگان آنان به صفر رسیده و یا کمتر شده است ولی میزان اوتیسم همچنان در حال افزایش است. متیل جیوه همچنین در غذا های دریایی نیز یافت شده و گفته شده است آنچه یک کودک خاص را تحت تأثیر قرار می دهد مصرف ماهی یا صدف در دوران بارداری توسط مادر یا توکسین های مملو از جیوه که زن – یا بعدها فرزندش – ممکن است ناآگاهانه در معرض آن قرار گیرند نیست، بلکه واکسن تیمروزال – لاسه است. حوادث دیگری نیز می تواند در شروع اوتیسم مؤثر باشد. تمرکز روی این موضوع که چه موقع کودک واکسینه می شود بسیار آسان تر از دنبال کردن غذایی است که کودک خورده و یا اسباب بازی است که دستکاری کرده است. بررسی دوباره گام ها موفقیت آمیز است، زیرا خطر می تواند هر جایی در کمین باشد. البته شاید هم هیچ خطر محیطی وجود نداشته باشد!
اثر واکسن
بسیاری از والدین معتقدند که مشکلات کودک شان به فاصله کوتاهی پس از واکسیناسیون ایجاد شده است، آن ها می گویند پیش از آن که کودک نوپای آن ها به قرار ملاقات های منظم با متخصص اطفال و دریافت موجی از تزریقات عادت کند، کودکی عادی هوشیار و کنجکاو نسبت به دنیای اطرافش بوده است؛ اگر چه احتمال کمی وجود دارد که ارتباطی بین این دو وجود داشته باشد. درست است که علایم اوتیسم در همان دوره زمانی که کودکان بخش عمده ای از تزریق را دریافت می کنند ظاهر می شود و پیامد های نامطلوبی از جمله بی اشتهایی و تب احتمال دارد ناشی از واکسیناسیون باشد اما هرگز اثبات نشده است که واکسیناسیون باعث توقف یادگیری و زبان کودکان می شود، و کودکی که در گذشته فردی اجتماعی بوده، ناگهان دچار عدم توانایی در برقراری ارتباط با دیگران شود و یا این که باعث تقویت رفتارهای وسواس گونه ای که در کودکان اوتیستیک شایع است، می شود و یا این واکسن ها عامل اوتیسم هستند. ارزش واکسن ها خیلی مهم تر از گمانی اثبات نشده در خصوص آن هاست. ده ها سال متمادی و (حتی قرن ها) بیماری های مرگ بار یا مسری مثل فلج اطفال یا دیفتری بسیاری از کودکان را می کشت و کشف واکسن ها به توقف انتشار آن ها کمک کرد و زندگی بسیاری را نجات داد، اما اگر هر کسی بشنود که واکسن ها خطرناک هستند و از آن ها اجتناب کند، بیماری هایی که تقریباً با واکسن از بین می روند، دوباره می توانند جایگاهی پیدا کنند و سلامت عمومی جامعه را به خطر بیندازند. همچنین بعضی متخصصان اطفال نسبت به واکسینه کردن کودکان در زمانی که ناخوش است یا تب دارد و یا مثلاً مبتلا به آنفولانزا است هشدار می دهند در هنگام تب کودکان نباید واکسینه شوند، زیرا در هنگام بیماری سیستم ایمنی بدن ضعیف شده است و واکنش های نامطلوب مثل تحریک پذیری و تب درجه پایین باقی می ماند پس بهتر است قرار ملاقات برای واکسیناسیون به زمان دیگری واگذار شود تا کودک کاملاً خوب شود و اگر تردید وجود دارد که کودک در اثر واکسن به این حالت دچار شده است والدین باید به برنامه های دولتی مراجعه کنند که برای فرزندشان برنامه واکسن متعادلی ارائه می کند.
اوتیسم در کودکان نارس
کودکان نارس، چون خیلی زودتر از موعد طبیعی متولد می شوند، احتمالاً بسیاری از سیستم های بدن آنان به خوبی نوزادانی که تمام دوره را طی می کنند تکامل نیافته اند و مستعد ابتلا به بسیاری از تأخیرها و نگرانی های سلامتی هستند. در حقیقت گاه نوزادانی چند هفته زودتر متولد شوند، متخصصان اطفال به همان مقدار انتظار عقب افتادن رشد و تکامل آن ها را دارند. طی ماه های آخر بارداری جنین با سرعت حیرت انگیزی رشد می کند و ریه های او تکامل می یابند. قلب و مغز او رشد می کنند و برای خارج شدن از رحم شروع به ذخیره کردن چربی می کند. وقتی فرآیند های داخلی بدن کامل نیستند، روند تکامل نیز کوتاه می شود. نوزادان نارسی که با مشکلات عصبی متولد می شوند توانایی کنترل دمای بدن شان را ندارند یا حتی اولین تنفس آن ها با کمک دستگاه انجام می شود. گفتن این که، آیا تولد زودهنگام سبب اوتیسم میشود، سخت است. اگر چه ممکن است بعضی از ناهنجاری های عصبی آن ها باعث زود به دنیا آمدن شود، ولی در بسیاری از کودکان که در چهل هفته کامل بارداری رشد یافته اند نیز احتمال مشاهده ی اختلال وجود دارد. تا کنون ارتباط مستقیمی بین اوتیسم و تولد زودرس اثبات نشده است. هر چند می توان دید که چگونه یک اثر نامطلوب روی توانایی کودک باعث می شود که دیرتر به مهارت های به خصوصی در زندگی دست یابد.
آیا آلرژی غذایی شدید
با وجود این که بسیاری از پزشکان متخصص، عقیده ندارند که علت اوتیسم در کودکان، الرژی غذایی است هنوز هم بعضی از آن ها بر این اعتقاد اصرار دارند آنان می گویند افراد اوتیستیک با حساسیت جدی که سیستم ایمنی شان را تضعیف کرده است نمی توانند قارچ ها و باکتری ها و پروتئین های خاص در محصولات غذایی ویژه را هضم کنند اما مطالعات ذکر کردند که تقویت این شرایط واقعاً رابطه روشنی را اثبات نمی کند. اکثر آن ها نشان دادند که معمولاً شماری از کودکان اوتیستیک از آلرژی غذایی رنج می برند، در بعضی مردم آلرژی غذایی می تواند باعث ناتوانی بدن در سوزاندن مواد خاصی شود، اما هیچ تحقیقی به طور صد در صد اثبات نکرده که آلرژی می تواند باعث اوتیسم در کودکان شود. از این تحقیقات پرسش های زیادی مطرح می شود. برای مثال اگر حساسیت غذایی باعث اوتیسم می شود، چرا خیلی از بچه های این گروه به هر گونه غذایی که می خورند هیچ حساسیتی نشان نمی دهند؟ اگر آلرژی غذایی مقصر است چرا تمام کودکان با آلرژی غذایی شدید به اوتیسم مبتلا نیستند؟ بسیاری از کودکان اوتیستیک از آلرژی شدید به محصولات غذایی خاصی رنج می برند اما این شبیه اختلالی که به آن ها نسبت داده می شود نیست. به احتمال بیشتر این دو حالت با هم وجود دارند و یکی دیگری را تشدید می کند. وقتی آلرژی فردی توسعه می یابد بدن نسبت به مواد خاصی عکس العمل نشان می دهد که آلرژن نامیده می شود. آلرژن سلول ها را تحریک می کند و سپس آنتی هیستامین آزاد می کند و سپس منجر به بروز التهاب می شود. اگر فرد یک ناسازگاری برای مثال نسبت به مواد چسبنده داشته باشد و با بی توجهی این مواد را بخورد سیستم گوارشی او معذب می شود و ممکن است احساس درد در ناحیه شکم، نفخ و کلاً احساس ضعف و بیماری داشته باشد. اکنون این فرد هنوز اوتیستیک است و احساس خوبی ندارد و احساس می شود که بعضی از رفتار های او که معمولاً با اختلال رشدی اش همراه هستند، تشدید می شود. اگر او به طور طبیعی دست هایش را تکان می دهد و از صداهای بلند می ترسد. اگر آلرژی او را اذیت می کند و وقتی با صداهایی که دوست ندارد مواجه می شود ممکن است با شدت بیشتری واکنش نشان دهد. اگر دوست دارد برای کنترل بیشتر روی محیط اطرافش بدون توقف دور خودش بچرخد، وقتی احساس خوبی ندارد احتمالاً این کار را با قدرت بیشتری انجام می دهد اما این حالت حتی در اشخاص غیر اوتیستیک هم درست است هنگامی که ما بیمار هستیم معمولاً مثل همیشه فعالیت کنیم تحریک پذیر می شویم و نگرانی به آسانی در ما گسترش می یابد. همه ما می خواهیم احساس بهتری داشته باشیم.
اسید فولیک
برخی ها بر این که اوتیسم می تواند با میزان پذیرش اسید فولیک زنان پی جویی شود، پافشاری می کنند. اسید فولیک ماده ای طبیعی است و در بدن به ویتامین B به نام فولات تبدیل می شود. مخصوصاً در دوران بارداری و چندین دهه بود که مادران باردار اسید فولیک کافی نمی خوردند و به همین علت، هزاران کودک با نقایص مادرزادی متولد می شدند ولی امروزه این مواد غذایی در دسترس است. در بسیاری از نان های غنی شده، غلات و سبزیجاتی که توسط سازمان نظارت بر غذا و دارو توصیه شده است وجود دارد. علی رغم این، منتقدان معتقدند زنان باردار امروزه بیش از حـد این ماده را در رژیم غذایی شان دارند ولی با این حال باز هم کودکان اوتیستیک متولد می شوند. اگر چه این نظریه جالب است مانند بسیاری از فرضیه هایی که در مورد علل اوتیسم مطرح شده است ولی هیچ ارتباط مستقیمی بین اسیدفولیک و اوتیسم تا به حال اثبات نشده و تا امروز هیچ تحقیقی وجود نداشته است که این تئوری را تأیید کند. دانشمندان با این موضوع موافقند، ولی سازمان نظارت بر غذا و دارو موافق نیست، زیرا این سازمان مدعی است که در تحقیقات خود بسیار سخت کوش است و هیچ دلیلی برای تغییر توصیه های مربوط به اسیدفولیک نمی بیند. در واقع این ماده غذایی به عنوان سلاح قدرتمندی در پیشگیری از ضایعات نخاعی و آنسفالیت در کودکان اثبات شده است. به علاوه برخی متخصصان اوتیسم معتقدند که تجویز دوز بالایی از اسید فولیک روشی عملی برای مداخله کودکان اوتیستیک است، اما به هر حال این موضوع در مطالعات کنترل شده اثبات نشده است بنابراین بسیاری از متخصصان در پیروی از این مداخله هوشیارانه عمل می کنند.
رابطه میان ژنتیک و اتیسم
امروزه دانشمندان می گویند یک جزء ژنتیکی قوی باعث اختلال تکاملی می شود اما به جای اینکه یک ژن مسئول اختلالات تکاملی باشد، احتمالاً شمار معدودی از ژن ها در این اختلال شرکت دارند. برای درک دقیق این که در ژن ها چه اتفاقی و در چه زمانی رخ می دهد به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. با این حال هنوز هم علم ژنتیک به تنهایی از توصیف علل اوتیسم عاجز است. در بسیاری از خانواده های با بیش از یک فرزند، خواهر و برادرها به بیماری دچار نمی شوند یا در نمودار تاریخچه ژنتیکی هیچ ستونی از شجره نامه کودکانی نداشته است که اوتیسم تشخیص داده شده باشند یا علایم آن را نشان دهند که بتوان اختلال را به آن نسبت داد. از این رو اکثر محققان معتقدند که نیروهای خارجی هم مقصر هستند اما این که این نیروها به طور دقیق تر چه هستند هنوز مورد بحث و بررسی است.
آیا والدین در بروز اتیسم کودک خود نقش دارند؟
هر مشکلی که برای کودکان پیش بیاید مهم این است که والدین همه تقصیر ها را به گردن خود نیندازند. وقتی کودکی به اوتیسم مبتلا می شود، طبیعی است که والدین به خودشان به عنوان یک فرد مسئول نگاه کنند. اگر چه خوشایند نیست چون آن ها به خودشان اجازه می دهند چیزی را که ضرورتاً یک وضعیت غیر قابل کنترل است، تا اندازه ای تحت کنترل در بیاورند اما این موضوع به آن ها اجازه می دهد که اختلال را درک کنند و باعث ایجاد سوال های زیاد و پاسخ های محدودی در ذهن شان شوند به ویژه این طبیعی است که عقایدی سراغ والدین بیایند که ادعا می کنند آن ها در بروز اوتیسم در فرزندشان مقصر بوده اند. بسیاری از این نظریه ها به اعمالی که آن ها به عنوان والدین انجام می دهند اشاره می کنند مثلاً خواب ناکافی در دوران بارداری و در پی آن امکان زایمان زود هنگام یا موافقت با پیشنهاد پزشک برای واکسیناسیون آن ها تصور می کنند اگر این کارها انجام نمی شد کودک شان به اوتیسم مبتلا نمی شد. این نظریه تفاوت زیادی با نظریات بعضی از پزشکان قدیمی در مورد مادران یخچالی ندارد. نتیجه این نظریه آن است که اگر مادری با کودک خود که در شکم دارد، ارتباط بهتری برقرار کند می تواند از بروز اوتیسم جلوگیری کند. اما امروزه می دانیم که دیگر رابطه مادر و کودک تأثیری در ابتلای کودک به اوتیسم ندارد و دانش معاصر از نظریه هایی که ادعا می کنند علل اتیسم را توضیح می دهند حمایت نمی کند. شرایط روی همه کودکان بدون توجه به نژاد، ثروت یا تحصیلات اثر می گذارد، بنابراین والدین هیچ کاری انجام نداده اند که باعث اوتیسم شود.
