مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، در زمینه درمان کودکان اوتیسم همچنین گفتاردرمانی تخصصی برای کودکان اتیسم فعالیت می نماید. دکتر اوتیسم با بررسی علائم گفتاری کودکان اوتیسم به ارائه تمرینات گفتاردرمانی مناسب هر کودک می پردازد. باید توجه داشت که علی رغم تلاشهای مستمر گفتاردرمانگران، برخی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم هنوز در بخشی از پیش نیازهای مرتبط با رشد گفتار و زبان که شامل آواسازی و باز تولید اصوات گفتاری میشود، نیازمند تمرین بیشتری هستند. به عبارتی کودکان اتیسم نیاز به تجربه ی تولید صداهای مختلف دارند. به همین منظور در تمرینات گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم به تقویت صداسازی و تولید صدا ، تقلید گفتار و آواها، تقویت حرکات لب ها و تشویق کودک به تولید صدا پرداخته می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تمرینات گفتاردرمانی برای اوتیسم
تمرینات گفتاردرمانی زیر برای اینگونه کودکان توصیه می شود:
- خنداندن کودک و تشویق او به تولید صدا
- افزایش آگاهی کودک نسبت به حرکات لب
- کشیدن واکه ها و آواز خواندن
- تغییرات بلندی صدا و تقلید از صداسازی کودک
- تولید صداهای نمادین مثل صداسازی حیوانات و یا صداهای متناسب با احساسات و تشویق کودک به بازتولید آن ها
- انجام بازی با اسباب بازیهای بادی
- ضبط صدا
- اجرای مداخلات گفتار مبنا شامل:
- شکل دهی گفتار تقلیدی: افزایش آواسازی با کمک تقویت، شکل دهی صداها و در نهایت محو تقویت ها
- روش جفت محرک: شکلدهی رفتار به سمت گفتار اتوماتیک
- تکرار زبان: سرنخ، شکلدهی و در نهایت محو سرنخ ها
- رویکرد زبان تاخیری: شامل بهره گیری از آموزش فراگیر و طبیعی مدار، توجه مشترک و تماس چشمی می باشد.
درک نخستین کلمات در تمرینات گفتاردرمانی اوتیسم
برای افزایش کلمات درکی کودک، میتوان از رویکردهای کودک محور، گفتاردرمان اوتیسم محور و مختلط بهره برد.
- برای آگاهی از اولین کلمات کودکان می توانید از فرم استاندارد CDI استفاده نمائید.
- خزانه واژگان کودک را تا ۵۰ کلمه افزایش دهید.
- با تقویت ژست ها، اشارات و زبان بدنی، رشد واژگان را تقویت کنید.
بیان نخستین کلمات:
- توجه کنید که اولین کلمات آموزشی، برای کودک، کاربردی و جذاب باشد.
- ابتدا واژه های عینی در مقوله های مختلف و در موقعیت های مختلف آموزش داده شود.
- کلمات را به صورت اغراق آمیز و با بیان آهنگین آموزش دهید.
- فعالیت کتابخوانی مشترک، ضبط صدا و پرسیدن سؤال از تصاویر میتواند به گسترش کلمات کودک کمک نماید.
- به اصلاح پروتکل دهانی – حرکتی با افزایش مهارت تقلید، حمایت تنفسی و نوای گفتار و کاهش سرعت توجه نمائید.
- از سرنخ برای مشخص کردن مرز کلمات استفاده کنید.
- از راهبرد drill (تکرار محرک) استفاده کنید.
افزایش کلمات بیانی: کلمات بیانی را تا ۵۰ واژه افزایش دهید (باید دقت کرد که در طول این دوره نباید آموزش افعال مغفول واقع شود زیرا در مراحل بعدی مورد نیاز است).
بیان جفت واژگان نحوی – معنایی: شامل استفاده از جفت واژهها می باشد. مثلاً: کتاب بابا، روی میز
بیان جملات: برنامه تحلیل، غربال سازی و مداخله زبان (LARSP ):
در این برنامه از Textural Promt& Pictural استفاده می شود.
- انواع prompt
- کلامی: تکمیل جمله و حاشیه گویی حول کلمه مورد نظر
- متنی: ارائه محرک نوشتاری با تصویری به صورت سرنخ
- غیر کلامی: لمس دهان و لب و یا تکان دادن صندلی یا اشاره کردن
- مرحله اول شامل: تمرین جملات امری، گفتار اجتماعی (نه آره سلام) و کلیشه ها (تکمیل اشعار کودکانه)
- مرحله دوم شامل: تمرین جملات سوالی ساده (بابا کو)، خبری (مامان رفت) و منفی (آب نیست)
- مرحله سوم شامل: تمرین الگوی خبری، سوالی، امری، منفی (با ساختار فاعل – مفعول – فعل، فاعل – قید – فعل) و کاربرد حروف اضافه
- مراحل بعدی: تثبیت و تعمیم ساختارهای نحوی
گفتاردرمانی برای افزایش طول جملات در کودکان اتیسم
برای تحریک کودک به کاربرد ساختار مورد نظر از الگو دهی استفاده می شود. مثلا برای آموزش ساختار جملات خبری بدین شکل عمل می کنیم:
- با بیان جمله ای امری به شخص سومی دستور می دهیم که فعلی را اجرا کند.
- پس از انجام عمل، جمله ای سوالی به کار می بریم. دقت کنید که مورد سوال در هر مرحله با توجه به محوریت هر ساختار متفاوت خواهد بود.
- در نهایت الگوی مطلوب که در این جا الگویی خبری است را الگو دهی می کنیم و کودک را تشویق می نماییم که الگو را به صورت مستقل بیان نماید.
- مرحلهی فعل محور:
- مامان بخور
- مامان چی کار کرد؟
- خورد.
- مرحله فاعل محور
- مامان بخور
- کی خورد؟
- مامان خورد
- مرحلهی مفعول محور:
- مامان سیب بخور
- مامان چی خورد؟
- مامان سیب خورد
- مرحلهی حرف اضافه محور:
- مامان سیب رو بخور
- مامان چی رو خورد؟
- مامان سیب رو خورد
سایر حروف اضافه هم به همین ترتیب تمرین می شود.
- مرحلهی صفت محور:
- مامان سیب قرمز رو بخور
- مامان چی رو خورد؟
- مامان سیب قرمز رو خورد
- مرحلهی تطابق فعل و فاعل:
- من سیب رو خوردم
- تو سیب رو خوردی
- مامان سیب رو خورد.
- مرحلهی حرف ربط محور:
- مامان سیب و موز رو بخور
- مامان چه چیزهایی رو خورد؟
- مامان سیب و موز رو خورد
- مرحله ی قید محور:
- مامان سیب رو آروم بخور.
- مامان چه جوری سیب رو خورد؟
- مامان سیب رو آروم خورد.
