نویسنده: mehdisaber

کاردرمانی برای کودک 4،5،6،7 ماهه

در بعضی موارد وقتی نوزاد برای چکاب ماهانه به پزشک اطفال یا مراکز بهداشت مراجعه می کنند توسط پزشک متخصص اطفال به کاردرمانی ارجاع داده می شوند. یکی از سوالات رایج والدین کودکان و نوزادان 1تا 8 ماهه این است که کاردرمانی برای کودک 4،5،6،7 ماهه چگونه انجام می شود. مرکز کاردرمانی کودکان دکتر صابر با بیش از 18 سال سابقه درمانی در زمینه توانبخشی کودکان با مشکلات جسمی و ذهنی در دو شعبه غرب و شرق تهران مشغول به فعالیت می باشد. خدمات این مرکز شامل ماساژ درمانی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی حسی، کاردرمانی ذهنی،گفتاردرمانی، اتاق تاریک توجه بینایی، اتاق مهارتهای شنیداری و سنسوری روم ، بازی درمانی و رفتاردرمانی می باشد. متخصصین مرکز کاردرمانی کودکان دکتر صابر بهترین تکنیک های کاردرمانی را برای کودکان و نوزادان ارائه می نمایند. در حیطه کاردرمانی برای کودک 4، 5 تا 7 ماهه یکی از نکات مهم کنترل روند رشد رفلکس های نوزادی می باشد. با تسهیل رفلکس های سطوح بالاتر می توان روند رشد حرکتی کودک را بهبود بخشید. کاردرمانی جسمی کودکان زیر 6 ماه در کودکان با فلج مغزی، آسیب مغزی و تاخیر حرکتی انجام می پذیرد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بررسی رفلکس ها در کاردرمانی کودک 4و6 ماهه

در کاردرمانی کودکان 4تا6 ماهه رفلکس های زیر مشاهده می گردد.

رفلکس تونیک گردنی نامتقارن

(Asymmetrical Tonic Neck Reflex – ATNR)

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: ۴-۶ ماهگی

وضعیت کودک: کودک خوابیده به پشت، سر در خط وسط، دست ها و پا ها در وضعیت اکستنشن می­ باشند.

روش ارائه ی تحریک: چرخش سر به یک سمت

واکنش مثبت: صاف شدن اندام های فوقانی و تحتانی سمت چرخش (بالا رفتن تون اکستانسوری)، خم شدن اندام های سمت مقابل چرخش (بالا رفتن تون فلکسوری)

واکنش منفی: واکنشی در اندام ها دیده نمی­ شود.

گاهی ممکن است پاسخ فقط در دست یا پا مشاهده شود که در این صورت نیز پاسخ مثبت در نظر گرفته می­ شود. این رفلکس در کسب هماهنگی حرکتی یک طرفه و نامتقارن اندام ها، و آماده سازی کودک برای جابجایی های بعدی (مانند غلت زدن) نقش دارد. باقی ماندن این رفلکس می ­تواند باعث تأخیر در کسب کنترل سر و تنه، تحرک در محیط (مانند غلت زدن و سینه خیز رفتن) بروز واکنش های راستایی و هماهنگی چشم و دست شود.

رفلکس تونیک گردنی متقارن

(Symmetrical Tonic Neck Reflex – STNR)

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: ۴-۶ ماهگی

وضعیت کودک: کودک در وضعیت چهار دست و پا قرار گرفته یا به شکم روی زانو های آزمونگر قرار می­ گیرد.

روش ارائه ی تحریک: بالا بردن سر (صاف کردن)، پایین بردن سر (خم کردن)

واکنش مثبت: اندام فوقانی از وضعیت سر تبعیت کرده و اندام تحتانی بر خلاف آن عمل می­ کند. به عبارت دیگر اگر سر بالا برده شود، بازو ها صاف شده (غلبه ی تون اکستانسوری) و اندام تحتانی خم می­ شود (غلبه ی تون فلکسوری) ؛ اگر سر خم شود بازو ها خم شده (غلبه ی تون فلکسوری) و اندام تحتانی صاف می­ شود (غلبه ی تون اکستانسوری)

واکنش منفی: تغییری در تون عضلات اندام های تحتانی و فوقانی مشاهده نمی­ شود. این رفلکس ها باعث شروع کسب مهارت های دو طرفه در اندام ها شده و به کودک اجازه ی چهار دست و پا رفتن اولیه به صورت خرگوشی (Bunny Hopping) را می ­دهند. باقی ماندن این رفلکس می تواند باعث تأخیر در کسب نشستن مستقل، چهار دست و پا رفتن هماهنگ، و اختلال در هماهنگی چشم و دست گردد.

* در بعضی از منابع این رفلکس ها، جزء رفلکس های اولیه طبقه بندی نمی­ شوند (سن شروع آن 4-6 ماهگی و سن یکپارچگی آن 10-12 ماهگی ذکر شده است).

Tonic Labyrinthine supine (TLS)

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: 4 ماهگی

وضعیت کودک: کودک را در وضعیت طاقباز (Supine) قرار می­ دهیم.

روش ارائه ی تحریک: قرارگیری در وضعیت فوق، به دلیل تحریک لابیرنت ها، عامل تحریک است.

واکنش مثبت: افزایش تون اکستانسوری در تمام بدن به صورتی که اندام ها به سختی خم می­ شوند. در این حالت اگر بخواهیم یک پای کودک را خم کنیم به دلیل غلبه ی تون اکستانسوری با مقاومت روبرو خواهیم شد.

واکنش منفی: تون اکستانسوری بالا نمی­رود و اندام ها را می­ توان به صورت غیر فعال خم کرد. این رفلکس پس از Extensor Thrust به وجود می ­آید و در کسب کنترل پوسچرال اهمیت زیادی دارد. باقی ماندن آن با عوارض زیادی همراه خواهد بود که می­ توان به تأخیر در کسب کنترل سر، غلت زدن، نشستن، بلند شدن از روی زمین و ناتوانی در خم کردن اندام ها اشاره کرد.

Tonic Labyrinthine Prone (TLP)

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: ۴ ماهگی

وضعیت کودک: کودک را در وضعیت دمر (prone) قرار می­دهیم.

روش ارائه ی تحریک: قرارگیری در وضعیت فوق، به دلیل تحریک لابیرنت ها، عامل تحریک است.

واکنش مثبت: افزایش تون فلکسوری به صورتی که کودک قادر به بلند کردن سر، عقب بردن شانه ها، بالا آوردن تنه و صاف کردن بازوها و پاها نیست.

واکنش منفی: تون فلکسوری بالا نمی­رود و کودک قادر به بالا آوردن سر، تنه، و اندام ها می­باشد.

این رفلکس نیز در ایجاد کنترل پوسچرال نقش مهمی دارد اما باقی ماندن آن باعث تاخیر در کسب مهارت هایی مانند غلت زدن، نشستن و چهار دست و پا رفتن، ناتوانی در بلند شدن از زمین و بروز نا امنی جاذبه ای می­شود.

Associated Reaction

این رفلکس در کاردرمانی کودکان تا بعد از 7 ماه نیز دیده می شود.

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: بخشی از آن به صورت حرکت ارادی (Associated Movement) باقی می­ماند.

وضعیت کودک: کودک خوابیده به پشت است یا می­ نشیند.

روش ارائه ی تحریک: فشردن یک شیء در دست توسط خود کودک یا مقاومت دادن به یک اندام در حین حرکت توسط آزمونگر

واکنش مثبت: مشت شدن دست دیگر یا بالا رفتن تون عضلانی در سایر بخش های بدن

واکنش منفی: در اندام های دیگر واکنشی مشاهده نشده یا تون به صورت جزئی بالا خواهد رفت.

باقی ماندن این رفلکس می ­تواند باعث عدم جداسازی حرکات اندام ها، تأخیر در کسب مهارت های حرکتی ظریف، و بروز دفورمیتی در بخش های مختلف بدن گردد.

Positive Supporting Reaction (PSR)

سن شروع: ۳ ماهگی

سن یکپارچگی: ۸ ماهگی

وضعیت کودک: کودک در وضعیت ایستاده نگه داشته می­ شود.

روش ارائه ی تحریک: تماس کف پای کودک با زمین (چند بار کف پای کودک را با زمین تماس می­ دهیم).

واکنش مثبت: انقباض همزمان عضلات فلکسور و اکستانسور اندام تحتانی که موجب سیخ شدن پاها خواهد شد (اداکشن و چرخش داخلی ران، اکستنشن زانو، و پلانتار فلکشن مچ پا).

واکنش منفی: تون عضلانی بالا نخواهد رفت (اندام تحتانی به صورت ارادی خم می­ شود).

Negative Supporting Reaction

سن شروع: 8 ماهگی

سن یکپارچگی: به صورت واکنشی ارادی باقی می­ ماند.

وضعیت کودک: کودک در وضعیت ایستاده نگه داشته می­ شود.

روش ارائه ی تحریک: انتقال وزن روی پاها در حالت ایستاده

واکنش مثبت: آزاد شدن تون اکستانسوری در اندام تحتانی (رها شدن PSR)

واکنش منفی: غلبه ی PSR و عدم آزاد شدن تون اکستانسوری (5 ، 18 ، 20 و 47-50).

واکنش های وضعیتی (Postural Reactions)

سطح مغز میانی (Midbrain Level)

واکنش های راستایی (Righting Reactions)

Neck Righting, Acting on the Body

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: ۶ ماهگی

وضعیت کودک: کودک به پشت خوابیده، سر در خط وسط، اندام ها صاف و در کنار بدن قرار دارند.

روش ارائه ی تحریک: چرخش فعال (Active) یا غیر فعال (Passive) سر به یک سمت

واکنش مثبت: تمام بدن به صورت یکپارچه در جهت چرخش سر می­ چرخد.

واکنش منفی: چرخشی در بدن مشاهده نمی­ شود.

این رفلکس مسئول غلت زدن (Rolling) کوتاه مدت است و توسط واکنش بعدی جایگزین می­ شود.

Body Righting, Acting on the Body

سن شروع: ۴-۶ ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: کودک به پشت خوابیده، سر در خط وسط، اندام ها صاف و در کنار بدن قرار دارند.

روش ارائه ی تحریک: چرخش سر به یک سمت به صورت فعال یا غیر فعال

واکنش مثبت: چرخش سگمنتال بدن از بالا به پایین ( ابتدا سر، سپس شانه ها و تنه، و در نهایت لگن و اندام های تحتانی)

* قبل از ۱۸ ماهگی چرخش سگمنتال بدن از بالا به پایین و پس از ۱۸ ماهگی چرخش از پایین به بالا دیده می­ شود.

* این رفلکس از اندام تحتانی نیز قابل اجراست (یک پا را از زانو خم کرده و به یک سمت می­چرخانیم). در این حالت چرخش سگمنتال فقط از پایین به بالا انجام می ­گیرد).

واکنش منفی: تمام بدن به صورت یکپارچه به یک سمت خواهد چرخید (مشابه Neck Righting)

* این واکنش مربوط به غلت زدن کامل است.

Labyrinthine Righting, Acting on the Head – Prone

سن شروع: ۱-۲ ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: آزمونگر کودک را با چشمان بسته به صورت دمر و معلق در هوا نگه می ­دارد.

روش ارائه ی تحریک: قرارگیری در وضعیت فوق.

واکنش مثبت: سر بالا آمده تا در وضعیت عادی قرار ­گیرد (صورت عمودی و دهان افقی می­ باشد).

واکنش منفی: سر به صورت اتوماتیک در وضعیت طبیعی قرار نخواهد گرفت.

Labyrinthine Righting, Acting on the Head – Supine

سن شروع: 4-6 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ ماند.

وضعیت کودک: کودک با چشمان بسته در وضعیت طاقباز و معلق در هوا نگه داشته می­ شود.

روش ارائه ی تحریک: قرارگیری در وضعیت فوق

واکنش مثبت: سر بالا آمده تا در وضعیت عادی قرار ­گیرد (صورت عمودی و دهان افقی می­ باشد).

واکنش منفی: سر به صورت اتوماتیک در وضعیت طبیعی قرار نخواهد گرفت.

Labyrinthine Righting, Acting on the Head – Sideways

سن شروع: 6-8 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: آزمونگر کودک را با چشمان بسته و از ناحیه ی کمر به صورت قائم نگه می ­دارد.

روش ارائه ی تحریک: خم کردن کودک به سمت راست یا چپ

واکنش مثبت: سر بالا آمده تا در وضعیت عادی قرار ­گیرد (صورت عمودی و دهان افقی می ­باشد).

واکنش منفی: سر به صورت اتوماتیک در وضعیت طبیعی قرار نخواهد گرفت.

Optical Righting – Prone

سن شروع: ۱-۲ ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: آزمونگر کودک را با چشمان باز و در وضعیت دمر به صورت معلق نگه می­ دارد.

روش ارائه ی تحریک: قرارگیری در وضعیت فوق.

واکنش مثبت: سر بالا آمده تا در وضعیت عادی قرار ­گیرد (صورت عمودی و دهان افقی می ­باشد).

واکنش منفی: سر به صورت اتوماتیک در وضعیت طبیعی قرار نخواهد گرفت.

* واکنش های optical righting همزمان یا بلافاصله پس از واکنش های labyrinthine righting مربوطه ایجاد می­ شوند.

Optical Righting – Supine

سن شروع: 4-6 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: کودک با چشمان باز، در وضعیت طاقباز و معلق نگه داشته می­ شود.

روش ارائه ی تحریک: قرارگیری در وضعیت فوق

واکنش مثبت: سر بالا آمده تا در وضعیت عادی قرار ­گیرد (صورت عمودی و دهان افقی می­ باشد).

واکنش منفی: سر به صورت اتوماتیک در وضعیت طبیعی قرار نخواهد گرفت.

Optical Righting – Sideways

سن شروع: 6-8 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: آزمونگر کودک را با چشمان باز و از ناحیه ی کمر به صورت قائم نگه می­ دارد.

روش ارائه ی تحریک: خم کردن کودک به سمت راست یا چپ

واکنش مثبت: سر بالا آمده تا در وضعیت عادی قرار ­گیرد (صورت عمودی و دهان افقی می­ باشند).

واکنش منفی: سر به صورت اتوماتیک در وضعیت طبیعی قرار نخواهد گرفت.

Amphibian Reaction

سن شروع: 4-6 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می­ماند.

وضعیت کودک: کودک به شکم خوابیده، سر در خط وسط، پاها صاف و دست ها کشیده در بالای سر قرار دارند.

روش ارائه ی تحریک: آزمونگر لگن یک سمت را بالا می­آورد.

واکنش مثبت: خم شدن اتوماتیک بازو، ران و زانوی سمت بالا آمده به سمت بیرون

واکنش منفی: خم شدن بازو، ران و زانو مشاهده نمی­ شود.

واکنش های حرکتی خودکار

رفلکس مورو (Moro Reflex)

سن شروع: تولد

سن یکپارچگی: 4-6 ماهگی

روش اول:

وضعیت کودک: آزمونگر کودک را در وضعیت طاقباز و 45 درجه در حالی که سر را حمایت کرده، نگه می­ دارد.

روش ارائه ی تحریک: آزمونگر سر کودک را در یک لحظه رها می­ کند.

روش دوم:

وضعیت کودک: خوابیده به پشت، درمانگر دست های کودک را گرفته و در حالی که سر را حمایت کرده است، او را مقداری از زمین جدا می­ کند.

روش ارائه ی تحریک: درمانگر در یک لحظه دست های کودک را رها می­ کند.

واکنش مثبت: پاسخ این رفلکس در دو مرحله دیده می­ شود:

1. فاز ابداکشن: ابتدا ابداکشن و اکستنشن بازوها و باز شدن دست ها در حالی که انگشتان خم می ­باشند.
2. فاز اداکشن: سپس اداکشن بازو ها و اکستنشن سر و تنه همراه با گریه ی کودک.

واکنش منفی: واکنشی در سر، تنه و اندام ها دیده نمی­ شود یا بسیار ضعیف است.

مورو یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین رفلکس های نوزادی است که بیشتر جنبه ی حفاظت در برابر تهدید های محیط بیرونی (مانند افتادن و …) دارد. این رفلکس در کنترل چرخه ی تنفس اولیه در نوزاد (خصوصاً بلافاصله پس از تولد) و سپس در خود تنظیمی (در مقابله با استرس های محیطی) نقش مهمی ایفا می­ کند. عدم وجود این رفلکس می­ تواند نشانه ای از بروز اختلالات تکاملی باشد و باقی ماندن آن نیز پس از سنین طبیعی باعث ترس از ارتفاع، عدم توانایی در نشستن مستقل و انتقال وزن روی دست ها می­ شود.

واکنش لاندا (Landau Reaction)

سن شروع: 3 ماهگی

سن یکپارچگی: 5 ، 2 سالگی (معمولاً برانگیختن این رفلکس پس از یک سالگی مشکل است).

وضعیت کودک: کودک در وضعیت دمر در هوا معلق نگه داشته می­ شود.

روش ارائه ی تحریک: بالا آوردن سر

واکنش مثبت: سر، ستون فقرات، اندام های تحتانی و بازوها اکستنشن می شوند (در این حالت اگر سر خم شود ستون فقرات و اندام ها نیز بلافاصله خم می­ شوند).

واکنش منفی: اندام های تحتانی و ستون فقرات در وضعیت فلکشن (یا آویزان) باقی می­ مانند.

این رفلکس نقش مهمی در ایجاد کنترل پوسچرال (از طریق فعال کردن عضلات اکستانسور) دارد اما باقی ماندن آن می­ تواند باعث ناتوانی در راه رفتن هماهنگ، دویدن، پریدن و لی لی کردن شود.

سوالات متداول:

1- کاردرمانی در این سن چگونه انجام می‌شود؟
کاردرمانی نوزادان با روش‌هایی چون تمرینات ملایم حرکتی، تحریکات حسی، بازی‌های رشدی، و آموزش به والدین برای اجرای تمرینات در منزل انجام می‌شود. همه چیز در فضای بازی و تعامل مثبت اتفاق می‌افتد.

2- علائم تأخیر رشدی در نوزادان ۴ تا ۷ ماهه چیست؟
عدم توانایی در کنترل سر، چرخیدن به دو طرف، نشستن با کمک، بی‌تفاوتی به محرک‌ها، عدم واکنش به صدا یا نور، و ناتوانی در گرفتن اسباب‌بازی‌ها از علائم هشداردهنده هستند.

درمان تاخیر گفتار در کودکان

1بسیاری از والدین کودکانی که دیر به حرف می افتند یا کلام ندارند به دنبال دکتر برای تاخیر گفتار در کودکان خود می گردند. تاخیر در گفتار کودکان ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. تشخیص علت دقیق تاخیر گفتار در کودکان باید توسط گفتاردرمانی کودکان انجام شود. مرکز گفتاردرمانی تخصصی دکتر صابر بهترین گفتاردرمانی تاخیر کلامی را توسط گفتاردرمانان با تجربه مرکز گفتاردرمانی کودکان به کودکان شما ارائه می نمایند. تبحر متخصصین مرکز در کنار امکانات پیشرفته گفتاردرمانی نظیر اتاق مهارت های شنیداری، سویچ صوتی، ماساژ گفتاردرمانی ، بازی درمانی تخصصی، گفتاردرمانی در منزل و… به بهبود مهارت های گفتاری کودکان و درمان تاخیر در گفتار کودک کمک می نماید.

گفتاردرمانی برای تاخیر گفتار

شرکت در مکالمه به رنج وسیعی از رفتارهای کاربرد شناختی احتیاج دارد که می‌توان آن را در طول تعامل ارتباطی مشاهده کرد. در زمان مکالمه با دیگران کودکان مبتلا به اختلالات تاخیر گفتار ممکن است با موارد زیر مشکل داشته باشند:

• تولید هوشیارانه‌ی شکل‌های پیام که با نیاز شنونده منطبق باشد. علت این مشکل در این کودکان این است که نمی‌توانند دیدگاه مخاطب را متوجه شوند (نقص در TOM)
• در یک محدوده خاصی زیاد صحبت می‌کنند.
• آغاز، حفظ و پایان موضوع، حفظ ارتباط موضوع در مکالمه، تقدم و تاخر دچار مشکل است.

وقتی گفتاردرمان تاخیر کلامی مهارت‌های مکالمه‌ای را ارزیابی می‌کند باید به این موارد توجه کند:

• انطباق پیام با نیاز شنونده
• صحبت کردن در مورد رنج وسیعی از موضوعات
• حفظ تقدم و تأخر نوبت
• ادامه به صحبت با رعایت نوبت
• مکالمه در مورد موضوعی که توسط دیگران توسعه یافته
• شفاف سازی پیام زمانی که ارتباط شکست خورده است
• استفاده از پیش بینی در فرمول بندی یک پیام (یک مهارت بر پایدی توانایی فهم کودک از اطلاعات اشتراک گذاشته شده با شنونده)
• درخواست شفاف سازی و پاسخ به درخواست شفاف سازی زمانی که مکالمه ارتباط با شکست مواجه می‌شود

تولید روایت و درمان تاخیر گفتار در کودکان

توانایی تولید روایت یک نوع توسعه یافته از گفت و گو یا مونولوگ اجتماعی است که در طول سال‌های پیش دبستان رشد می‌کند. در این زمینه باید به چند مورد توجه گردد:

• زمینه
• ویژگی‌ها
• مشکلات و نتایج

علاوه بر ملاک‌های ساختاری باید به جنبه‌های کاربرد شناختی مثل چگونگی انطباق با نیازهای شنونده نیز توجه گردد.

مهارت روایت گفت وگو، مهارت‌های اجتماعی – هیجانی، شناختی و زبانی را منعکس می‌کند که در افراد مبتلا به اختلالات طیف اتیسم می‌تواند دچار چالش باشد.

کودکان مبتلا به اتیسم سطح بالا در طول سالهای مدرسه این ویژگی‌ها را دارند:

• تعداد روایتگری کمتر در بافت مکالمه‌ای
• تکیه بر سرنخ‌هایی از جانب شنونده برای اصلاح اطلاعات
• پیچیدگی و ارتباط کمتر
• خودداری از قطع موضوع و بهره گیری از نظرات مرتبط

برای ارزیابی مهارت‌های مکالمه‌ا

راهنمایی‌هایی برای تاخیر گفتار کودکان

• کسب نمونه های مختلف مثل: روایت تجربیات شخصی که زمینه‌ی اطلاعات آن با گفتاردرمان در میان گذاشته نشده مثلاً صحبت کردن در مورد سرگرم کننده ترین چیزی که برایش اتفاق افتاده و ارزیابگر می‌تواند اطلاعات زمینه‌ای مناسبی را که کودک فراهم می‌کند و مطابق با نیازهای شنونده است را یادداشت کند.
• گفتن یا بازگویی یک داستان از یک کتاب مصور
• بازگویی یک داستانی که ارزیابگر و کودک هر دو از آن با خبرند و یا این که کودک نمی‌داند که ارزیابگر آن را می‌داند ولی توسط ارزیابگر مدل داده می‌شود.

برای تمام بافت‌های روایت گفتاردرمان می‌تواند حالات ذهنی، احساسات و علایق کاراکترها که توسط کودک مطرح می‌شود را در نظر بگیرد.

رژیم غذایی اوتیسم| غذاهای مضر برای اوتیسم| درمان کودکان اوتیسم| مرکز دکتر صابر

یکی از مسائل با اهمیت در درمان اوتیسم، توجه به رژیم غذایی اوتیسم است. چرا که مشکلات این کودکان فقط مربوط به رفتار های آن‌ ها نبوده و احتمال دارد درگیر عوارض هایی شوند. رژیم غذایی اوتیسم باید فاقد غذاهای مضر مانند کازئین و گلوتین باشد. به این دلیل که ترکیبات قندی سبب به وجود آمدن حواس‌ پرتی کودکان و رفتار های بیش فعالانه در آن ها می‌شود. همچنین رژیم غذایی اوتیسم باید حاوی مقادیر مناسبی از اسید های چرب امگا ۳ باشد، به این علت که بدن کودک برای رشد طبیعی اش به اسید های چرب احتیاج دارد. در رژیم غذایی اوتیسم باید مواد غذایی حاوی قزل‌آلا، ماهی سالمون و… باشد. کلینیک توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز تشخیص و درمان کودکان اوتیسم در تهران، تحت نظر دکتر متخصص اوتیسم علاوه بر کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم در حیطه رژیم غذایی اوتیسم، آموزش غذاهای مضر برای اوتیسم و غذاهای مفید برای اوتیسم فعالیت می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

غذاهای مضر برای کودکان اوتیسم

رژیم غذایی فاقد گلوتن و کازئین هر گونه غذایی را که حاوی این دو نوع پروتئین است، در رژیم غذایی کودک مبتلا به اوتیسم به شدت حذف یا محدود می ­کند. گلوتن مشتق از گندم و سایر فرآورده ­های غلات است و کازئین از فرآورده­ های لبنی به دست می­ آید. تصور بر این است بسیاری از کودکان مبتلا به اختلالات رشدی، اختلالی دارند که برخی متخصصان آن را با واژه «روده نشت دهنده» توصیف می­ کنند؛ به این معنی که پوشش روده، آسیب دیده است و با منافذ کوچکی سوراخ شده است که مانع از جذب غذای هضم شده می­ شود. دیگران آن را یک آلرژی می ­دانند. وقتی کودکی غذایی حاوی گلوتن و کازئین را می­ خورد، ظاهراً این مواد به پروتئین­ ها تجزیه شده، از منافذ موجود در روده وارد جریان خون می ­شوند و سبب ناراحتی فرد و شروع مشکلات رفتاری می­ شوند. برخی مطالعات از این نظریه حمایت می ­کنند و نشان می ­دهند که تعدادی از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم بیش از حد معمول در ادرار خود پروتئین دارند. با توجه به این مکانیسم، منطقی است که وقتی کودک مبتلا به اوتیسم احساس راحتی می­ کند – در این مورد اگر در واقع، به گلوتن و کازئین حساسیت داشته باشد، وقتی رژیم غذایی­ کودک اوتیسم از این موارد عاری شود – دوره ­های رفتار نابهنجار او کاهش خواهد یافت. اصولاً، وقتی شخص احساس خوبی ندارد، نمی ­تواند حداکثر کارایی خود را داشته باشد. به هر حال، اگرچه برخی از والدین گزارش کرده ­اند که با اعمال رژیم فاقد گلوتن و کازئین، کودک شان در رفتارش پیشرفت داشته و روند رشد وی افزایش یافته است، کارایی آن به عنوان یک روش مداخله ­ای برای تمام کودکان مبتلا به اوتیسم، طبق مطالعه ­ای که در شماره ۲۰۰۲ مجله نورولوژی به چاپ رسیده، تأیید نشده است. به طور خلاصه، رژیم غذایی فاقد گلوتن و کازئین یک روش مداخله ­ای غیر علمی است.

حذف گلوتن و کازئین از رژیم غذایی

حذف گلوتن و کازئین از رژیم غذایی اوتیسم خطر بزرگی برای او دربر دارد. این کار، رژیم غذایی او را به شدت محدود ساخته و باعث می­ شود او نتواند بسیاری از انواع غذا ها را بخورد. این کار حذف شدیدی در رژیم غذایی کودک ایجاد می­ کند به خصوص برای آن­ هایی که به علت اختلالات حسی قبلاً هم نمی­ توانستند بسیاری از انواع غذا ها را تجربه کنند و این موضوع می­ تواند سبب شود کودک با کمبود تغذیه مواجه شود که نمی­ توان آن را با تجویز ویتامین جبران کرد و اساساً هم نباید چنین کاری را انجام داد. هنگامی­ که کودک در حال رشد است، به انواع مختلفی از غذا ها نیاز دارد، تا تندرست و قوی و بزرگ شود و متخصصان تغذیه مخالف اعمال آن دسته از رژیم­ های غذایی که مصرف مواد غذایی الزامی و گروه ­های مهم غذایی را محدود می ­سازند. کربوهیدارت­ ها که منبع اصلی گلوتن هستند، برای انرژی ضروری بوده، به عملکرد خوب مغز کمک می ­کنند. فرآورده ­های لبنی بهترین منبع کلسیم هستند و سلامت استخوان­ ها را تضمین می­ کنند. حذف این گروه­ های غذایی، به ویژه از رژیم غذایی کودکان مطلوب نیست. در حقیقت، معتقدان به رژیم فاقد گلوتن و کازئین، حذف تدریجی این غذا ها را توصیه می­ کنند، زیرا حذف یک­باره غذا ها ممکن است سبب نوسان شدید در رفتار کودک اوتیسم شود.

انواع شیر خشک نوزادان

تغذیه نوزاد یکی از مسائل مهم پس از تولد نوزاد است که مادر را با چالش های فراوانی مواجه می نماید. انتخاب تغذیه با شیر مادر بهتربن انتخاب علمی و مناسب ترین پیشنهاد متخصصین اطفال می باشد. اما در بعضی موارد شیر مادر کافی نیست یا به دلایل پزشکی، نوزاد امکان استفاده از شیر مادر را ندارد. در این موارد باید شیر خشک را انتخاب نمود. برند های متفاوت شیر خشک در بازار وجود دارد و انواع شیر خشک نوزادان توسط شرکت های مختلف تبلیغ می شود و تشخیص این موضوع که کدام مناسب ترین است برای والدین دشوار می باشد. حتما از متخصص کوذکان فرزند خود سوال کنید که چه نوع شیر خشکی مناسب کودک شماست. در این مطلب به ارائه توضیحاتی در زمینه انواع شیر خشک نوزادان پرداخته می شود تا شما را در انتخاب بهترین شیر خشک راهنمایی نماید. مرکز روانشناسی کودک تهران در حیطه مشاوره والدین و همچنین ارائه خدمات روانشناسی کودک و بازی درمانی در منزل همراه همیشگی والدین در تربیت و رشد کودکان می باشد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با بهترین روانشناس کودکان در ساعدت آباد و پاسداران به کاردرمانی نوزادان و کودکان می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

شیر خشک نوزادان چیست؟

پرسش مهم در مورد ماده ای است که وارد شیشه شیر نوزاد می‌ شود. اگر شیر خود را می‌ دوشید و ذخیره ای از شیر خود دارید، کاملاً آماده اید. در غیر این صورت باید نوع شیر خشک را انتخاب کنید. دو نوع شیر خشک وجود دارد. یکی با منشا شیر و دیگری با منشأ سویا بر اساس تحقیقات جدید، شیر های سویا خطر آلرژی‌ ها و قولنج را کاهش نمی‌ دهند و ممکن است مشکلات خاص خود را داشته باشند. همچنین شیر خشک‌ هایی تهیه شده است که پروتئین‌ های شیر را تجزیه کرده، هضم آن را آسان‌ تر و احتمال ایجاد حساسیت و آلرژی را کاهش می‌ دهند. این شیر خشک‌ های و دارای واکنش تجزیه پروتئین بسیار بد طعم بوده و دو برابر شیر خشک‌ های استاندارد قیمت دارند اما برای بعضی نوزادان موهبتی به شمار می‌ روند. بیش از آنچه فکر می‌ کنید نیاز دارید شیشه شیر و سرپستانک تهیه کنید، در غیر این صورت تمام روز خود را به شستن و تمیز کردن آن ها خواهید گذراند. چنانچه نوزاد شیری را پس بزند و اغلب پس از خوردن آن را بالا بیاورد و استفراغ کند دچار اسهال مزمن باشد یا به کهیر ها و حساسیت پوستی روی صورت و باسن مبتلا شود باید انواع شیر خشک‌ های متفاوتی را آزمایش کنید. هیچ دو نوع شیر خشکی دقیقاً یکسان نیستند، بنابراین خودتان مزه آن ها را بچشید هر نوع شیر خشکی که مورد استفاده قرار می‌ دهید باید دارای آهن مکمل باشد. شیر خشک‌ هایی با آهن ناچیز که زمانی به نظر می‌ آمد از قولنج و یبوست پیشگیری می‌ کنند از نظر مواد مغذی کامل نیستند. بعضی سازمان‌ ها تلاش می‌ کنند این نوع شیر خشک‌ ها را از بازار مصرف جمع آوری کنند. مصرف انواع شیر خشک استاندارد تا جایی که نوزاد آن را با علاقه مصرف می‌ کند و به نظر می‌ رسد به خوبی هضم و جذب می‌ نماید بلامانع است. انواع شیر خشک نوزادان به صورت پودر محلول غلیظ یا محلول آماده مصرف در بازار وجود دارد. ارزان‌ترین فشرده‌ ترین و قابل حمل ترین آن ها نوع پودری است، ولی تهیه آن از آماده سازی نوع غلیظ شیر خشک کمی مشکل‌ تر است.

روش های استفاده از شیر خشک نوزادان

1.پیش از اولین استفاده و شیردهی سرپستانک‌ ها و سایر اجزای شیشه شیر را بجوشانید (این جوشاندن آن ها را استرلیزه می‌ کند و طعم پلاستیک آن ها را نیز از بین می‌ برد.) برای یک نوزاد سالم و به موقع متولد شده، بعد از هر بار مصرف نیازی به استرلیزه کردن مجدد آن ها نیست به ویژه که آب مصرفی هنگام تصفیه کلرزنی شده باشد آب چاه قابل اطمینان نیست. پیش از هر بار استفاده بطری‌ ها و سرپستانک‌ ها را به مدت پنج دقیقه بجوشانید. می‌ دانم که مادرتان ساعت‌ ها وقت خود را برای استرلیزه کردن پستانک‌ های شما صرف می‌ کرد اما می‌ دانید؛ او تمام این کارها را بیهوده انجام می‌ داد! درحالی‌ که به جای آن همه شستن یک بار شسته شدن در ماشین ظرفشویی با شستن با دست با آب جوش و آب صابون آن ها را به اندازه کافی تمیز می‌ کند. به تجربه در خواهید یافت که شستن یا خیساندن بطری‌ ها بلافاصله بعد از هر بار مصرف بهترین روش ممکن است؛ زیرا شیر لخته شده به سختی از سطح داخلی پستانک تمیز می‌ شود.

2. دست های خود را بشویید در قوطی شیر خشک را با پارچه‌ ای تمیز کنید، میزان دقیق شیر خشک را طبق دستور با آب مخلوط کنید (مگر در مواردی که از شیر های آماده استفاده می‌ کنید.) کمبود آب می‌ تواند موجب کم آبی بدن نوزاد شود و افزودن آب بیش از حد توصیه شده بدان معنی است که نوزاد کالری کافی دریافت نخواهد کرد. چنانچه درباره میزان کلر در آب مصرفی منزل تان نگرانید، از آب معدنی استفاده کنید. جوشاندن آب لزومی ندارد مگر اینکه آبی که در اختیار دارید دارای مشکل بارز و شناخته شده ای باشد.

3.شیر را در شیشه بریزید. احتمالاً فکر می‌ کنید آن طور که در پیام بازرگانی تلویزیون مشاهده کرده اید مرحله بعدی گرم کردن بطری و سپس چکاندن چند قطره روی مچ دست برای آزمایش کردن دمای شیر است. نه اشتباه نکنید مگر اینکه کودک شما به شیر گرم عادت کرده باشد، برای او احتمالاً بین شیر با دمای عادی و پستانکی که از یخچال بیرون آورده شده باشد تفاوتی وجود ندارد. اگرچه ممکن است به دمایی که معمولاً شیرش دارد عادت کند یا آن را ترجیح دهد. به امتیازات نوزادی که شیر سرد می‌ نوشد بیندیشید ضمن در بغل داشتن کودک گرسنه و گریان و به طور فزاینده ای عصبی هیچ نیازی به گرم کردن پستانک حاوی شیر نیست و یا در سفر به دنبال آب جوش نخواهید گشت و برای تغذیه شبانه کودک می‌ توانید بطری شیر را در جایخی کنار تخت خود قرار دهید.

4.اگر کودک خوش اشتهای شما به خوردن شیر گرم اصرار دارد. آستین‌ ها را بالا بزنید و دست به کار شوید. اگر شیر را داغ کرده اید، حالا خیلی داغ است. در صورت استفاده از مایکروفر، آن را خوب به هم بزنید تا ذرات داغی در آن باقی نماند تا آنجا که اطلاع دارم اغلب افراد با تجربه استفاده از مایکروفر را به علت خطر قطرات داغ موجود در محلول توصیه نمی‌ کنند. اما من هیچ مادری که کودکش را با شیر خشک تغذیه می‌ کند نمی‌ شناسم که از مایکروفر استفاده نکند. در هر صورت اگر شما نیز از مایکروفرو استفاده می‌ کنید پستانک‌ های پلاستیکی را مورد استفاده قرار دهید؛ کیسه‌ های یکبار مصرف داخل شیشه ممکن است. منفجر شوند و در نتیجه بطری‌ های شیشه ای ترک بردارند. شیر دو شیده شده مادر را به علت وجود پادتن‌ های بی ثبات و شکننده در مایکروفر قرار ندهید. اگر مایل به گرم کردن آن هستید، آن را در فنجانی از آب گرم قرار دهید.

سوالات متداول:

شیر خشک‌های ضد حساسیت یا هایپوآلرژیک چیست؟

این نوع شیر خشک‌ها برای نوزادانی که به پروتئین‌های شیر گاو حساسیت دارند، طراحی شده‌اند. در این شیر خشک‌ها، پروتئین‌های موجود به‌گونه‌ای پردازش شده‌اند که هضم آنها برای کودک آسان‌تر باشد. شیر خشک‌های هایپوآلرژیک به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• نیمه هیدرولیز شده

• هیدرولیز شده

• بر اساس اسید آمینه

۳. شیر خشک‌های بدون لاکتوز برای چه نوزادانی مناسب است؟

این نوع شیر خشک‌ها برای نوزادانی که به لاکتوز حساسیت دارند یا دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، مناسب است. در این شیر خشک‌ها، لاکتوز حذف شده است تا از بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال و دل‌درد جلوگیری شود.

فوق تخصص گفتاردرمانی| گفتاردرمانی کودک در منزل | گفتار درمانی کودکان دکتر صابر

در این مطلب توضیح مختصری درباره‌ی نقش آسیب‌شناس گفتار و زبان یا گفتاردرمانی در روند درمان ارایه شده است. هدف از این توضیح، توصیف نقش تسهیل‌کننده‌ی متخصص گفتاردرمانی بوده است. نقش فوق تخصص گفتاردرمانی در درمان این است که کمک کند تا مهارت‌های برقراری ارتباط بیماران بیش از پیش افزایش پیدا کند. متخصص گفتاردرمانی با ادغام اطلاعات واقعی این حرفه با هنر و اجرای ماهرانه مهارت‌های اصلی در روند درمان، نقش خود را ایفا می‌کنند. این مهارت‌های اصلی که به نام مهارت‌های ویژه‌ی درمان معروف‌اند، چندین مهارت اساسی هستند که فوق تخصص گفتاردرمانی به‌عنوان یک کار زیربنایی، مستمر، و لازمه‌ی درمان، آن‌ها را به کار می‌بندد. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه ارائه بهترین خدمات گفتاردرمانی کودکان و گفتاردرمانی بزرگسالان با تکیه بر تجربه و تخصص گفتاردرمانان خود کوشا می باشد. از دیگر امکانات این مرکز  گفتاردرمانی در منزل می باشد که روند درمان بیماران را تسهیل نموده و برای بیماران با مشکلات حرکتی و کودکان مناسب می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مهارت های ویژه تخصص گفتاردرمانی

مهارت‌های ویژه‌ی درمان در واقع مهارت‌هایی هستند که تار و پود زیر بنایی کار را تشکیل می‌دهند، یعنی اساساً، همان کارهایی که  انجام می‌دهند تا مهارت‌های برقراری ارتباط بیماران را بیش از پیش تسهیل کنند. اصطلاح مهارت‌های ویژه درمان عبارت از مهارت‌هایی هستند که گفتاردرمانی کودکان، ویژه درمان گفتار و زبان تدارک دیده می‌شوند تا موجب بهتر شدن برقراری ارتباط بیماران گردند. برای مثال، همانند حرفه‌ی معماری و ساختمان سازی.

گو این که، شاید نتوانیم جزئیات طرح، کیفیت مواد، ایمنی، و یا رموز استحکام، و نظایر این‌ها را بیان کنیم، ولی احتمالاً، عامّه مردم می‌دانند که برای ساختمان‌سازی، به مکانی جهت ایجاد ساختمان، چیزی برای ساختن ساختمان و روشی برای اطمینان خاطر که این ساختمان برای سال‌ها استحکام داشته باشد، نیازمندیم. معمارها این چیزها را به خوبی می‌دانند. در واقع، معمارها این را می‌دانند که، بدون توجه به بزرگی یا کوچکی ساختمان، هنگامی که به‌عنوان یک معمار حرفه‌ای کار می‌کنند، نخست باید برای ساختمان پایه‌ای در نظر بگیرند، یعنی، احتمالاً یکی از این ملاحظات، سازه‌ی کشش جاذبه‌ای است. همچنین ممکن است معمار هنگام کار روی یک طرح، تأثير عناصر طبیعی از قبیل باران، گرما، سرما، باد و نظایر این‌ها را مدّنظر قرار دهد. بدون در نظر گرفتن وسعت یا هزینه‌ی طرح، غیرممکن است که معمار برای ساختن حتی یک انبار کوچک، بدون در نظر گرفتن اصول اساسی و زیربنایی، که قویاً روی فعالیت‌های این متخصص تأثیر می‌گذارند، ساختمانی را طراحی و یا نظارت نماید. گفتاردرمان باید مهارت‌های ویژه درمان را به همین نحو نگاه کنند: صرف نظر از میزان ساده بودن و یا پیچیده بودن مشکل یک بیمار، و صرف نظر از این که شگردهای بالینی به کار گرفته شده تا چه اندازه قدیمی و یا جدید هستند، برخی ملاحظات اساسی وجود دارند که هنگام کار کردن به‌عنوان یک متخصص بالینی در حرفه‌ی آسیب‌شناسی گفتار و زبان باید رعایت شوند. البته مهارت‌های ویژه‌ی درمان، همگی به حرفه‌ی آسیب‌شناسی گفتار و زبان اختصاص ندارند، بلکه بسیاری از این مهارت‌ها توسط مربیان، روانشناسان و سایر متخصصان به کار گرفته می‌شوند. از این رو، چنانچه به راستی و همراه با اطلاعات پایه‌ای مناسب از این حرفه، توسط گفتاردرمانی به کار گرفته شوند، می‌توانند آسیب‌شناسِ گفتار و زبان دارای دانش مناسب را از آسیب‌شناس گفتار و زبان دارای دانش عالی، کاملاً متمایز سازند.

با طرح آن دسته از مهارت‌های ویژه‌ی درمان که بنیادی و فراگیر هستند، این مهارت‌ها به‌عنوان مهارت‌های اساسی باقی می‌مانند تا متخصص گفتاردرمانی آن‌ها را در برنامه‌ها و شگردهای مداخله‌ای درمان گفتار و زبان، اگر نه برای همه‌ی بیماران ولی در مورد بیشتر بیماران اجرا نمایند. برای مثال، هنگام طرح برنامه‌ی ویژه‌ی روانی گفتار که هدف آن کاهش تکرارها، قفل شدگی اندام‌های گویایی، و طولانی ادا کردن صداها باشد، نویسندگان برنامه معمولاً اجزای ویژه‌ی مداخله را به‌طور خلاصه می‌نویسند و مشخص می‌کنند که چگونه، چه وقت و چرا فوق تخصص گفتاردرمانی باید جنبه‌های مختلف برنامه را اجرا نماید. با این همه، نویسنده‌ی برنامه‌ی مداخله‌ی روانی گفتار، به ندرت وقت آن را دارد تا اهمیت آهنگ صدا، بلندی صدا، احساس صمیمت و نزدیک بودن با بیمار، عشق و علاقه، اولویت‌ها، آموزش مستقیم، و نظایر این‌ها را به گفتاردرمان آموزش دهد یا یادآوری کند، مگر این که، یک یا چند مهارت ویژه‌ی درمان خود به‌عنوان بخش مکمل برنامه مداخله‌ی روانی گفتار مدنظر باشد. در این صورت، برای مثال، آهنگ صدا ممکن است به‌عنوان بخش مکمل برای برخی از برنامه‌های مداخله‌ی روانی گفتار شرح داده شود. با وجود این، این باور وجود دارد که، نویسندگان هر نوع برنامه‌ی مداخله، از متخصص گفتاردرمانی انتظار دارند، علاوه بر این که ویژگی‌های برنامه مداخله را از قبل یادگرفته باشند، بلکه همچنین باید از مهارت‌های اصلی گفته شده یعنی: آهنگ صدا، بلندى صدا، احساس صمیمیت و نزدیک بودن با بیمار، عشق و علاقه، اولویت‌ها، آموزش مستقیم، و نظایر این‌ها، از لحاظ بالینی به درستی استفاده کنند. با این همه، همان‌گونه که در بالا گفته شده است. نویسنده‌ی یک برنامه‌ی مداخله‌ی ویژه، به نُدرت در مورد مهارت‌های اصلی درمان دستورالعمل صادر می‌کند. پس، چگونه از فوق تخصص گفتاردرمانی انتظار داشته باشیم تا این قبیل مهارت‌های اصلی را بیاموزد؟ غیر از پیشامدهای اتفاقی مهارت‌های ویژه‌ی درمان که در خلال برنامه‌های مداخله‌ای مختلف پیش می‌آید، این سرپرست‌های بالینی هستند که مهارت‌های ویژه‌ی درمان را آن گونه که «مورد نیاز» است، براساس موقعیت‌هایی که در خلال آموزش بالینی دانشجویان پیش می‌آید، باید آموزش دهند، خوشبختانه، بیشتر سرپرست‌های بالینی به خوبی از عهده‌ی آموزش این قبیل مهارت‌های اصلی بر آمده‌اند، شاید، آن‌ها از «فرصت‌های آموختن» به‌عنوان عامل عمده در آموزش این طرح استفاده کرده‌اند. بنابراین، ما بر این باوریم که اطلاعات ارایه شده در این کتاب، به ویژه در این فصل به‌طور برنامه‌ریزی شده به گفتاردرمانها کمک می‌کند تا پایه‌ی زیربنایی مهارت‌های اصلی را که لازمه‌ی درمان گفتار و زبان هستند یاد بگیرند و اجرا نمایند.

مهارت های ویژه درمان برای تخصص گفتاردرمانی

به احتمال زیاد تعداد زیادی مهارت وجود دارند که، متخصصان می‌توانند به‌عنوان مهارت‌های اصلی ویژه‌ی درمان، در کار خود به گنجانند. با وجود این، براساس تقریباً ده سال تدریس، که به منظور آموزش مهارت‌های اصلی ویژه‌ی درمان به دانشجویان گفتاردرمانی تازه کار طراحی شده بود، مشخص شد که، مهارت‌های توصیف شده در این فصل، چیزی بیش از یک شروع مناسب را برای ایجاد مهارت‌های زیربنایی مورد نیازها گفتاردرمانها تشکیل می‌دهد که منجر به بهبود برقراری ارتباط بیماران گردد. در زیر 14 مهارت برگزیده‌ی اصلی درمان مورد تأکید قرار گرفته‌اند:

۱) انتظارات مربوط به برقراری ارتباط.

۲) انگیزه.

3) شوق، نشاط و بلندی صدا در روند درمان.

۴) شیوه‌ی نشستن، احساس صمیمیت و نزدیکی با بیمار، لمس کردن بیمار در روند درمان.

۵) آمادگی، سرعت مناسب، و راحتی و روانی گفتار در لحظات درمان.

۶) مقدمات: محرک‌های هشداردهنده، ارایه‌ی سرنخ، الگو دادن، و تشویق و کمک.

۷) آموزش مستقیم: حس‌های یادگیری، توصیف/ توضیح، پرسش، و صبر و انتظار

۸) ارایه‌ی محرک: شکل بخشیدن (نزدیک‌سازی‌های پی در پی).

۹) تقویت‌کننده‌های مثبت: تشویق کلامی، جایزه‌ها و تقویت‌کننده‌های اولیه.

۱۰) بازخورد اصلاح‌کننده در روند درمان.

۱۱) گردآوری داده‌ها در روند درمان.

۱۲) بررسی آزمایشی در روند درمان.

۱۳) رفتار درمانی در روند درمان.

۱۴) هدف‌گیری مشکل بیمار در روند درمان.

تمرینات گفتاردرمانی کودکان اوتیسم

مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، در زمینه درمان کودکان اوتیسم  همچنین گفتاردرمانی تخصصی برای کودکان اتیسم فعالیت می نماید. دکتر اوتیسم  با بررسی علائم گفتاری کودکان اوتیسم به ارائه تمرینات گفتاردرمانی مناسب هر کودک می پردازد. باید توجه داشت که علی رغم تلاش­های مستمر گفتاردرمانگران، برخی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم هنوز در بخشی از پیش نیازهای مرتبط با رشد گفتار و زبان که شامل آواسازی و باز تولید اصوات گفتاری می­شود، نیازمند تمرین بیشتری هستند. به عبارتی کودکان اتیسم نیاز به تجربه­ ی تولید صداهای مختلف دارند. به همین منظور در تمرینات گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم به تقویت صداسازی و تولید صدا ، تقلید گفتار و آواها، تقویت حرکات لب ها و تشویق کودک به تولید صدا پرداخته می شود.

چه مشکلاتی از کودکان اوتیسم را میتوان با تمرینات گفتاردرمانی برطرف کرد؟

گفتاردرمانی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کمک به کودکان اوتیستیک است و می‌تواند مشکلات متعددی را بهبود بخشد، از جمله:

1. تاخیر در گفتار و زبان

مشکل: بسیاری از کودکان اوتیسم دیرتر از همسالان خود شروع به صحبت می‌کنند.
راهکار: گفتاردرمانگران با تمرینات تقلید صدا، افزایش دایره واژگان و تحریک گفتار، به کودک کمک می‌کنند تا ارتباط کلامی را آغاز کند.

2. مشکلات تلفظ و تولید صدا

مشکل: برخی کودکان در تلفظ صحیح کلمات مشکل دارند.
راهکار: تمرینات حرکتی دهان، لب‌ها و زبان به بهبود تولید صداها کمک می‌کند.

3. دشواری در برقراری ارتباط اجتماعی

مشکل: کودکان اوتیستیک ممکن است نتوانند از زبان برای تعامل با دیگران استفاده کنند.
راهکار: آموزش مهارت‌های مکالمه، نوبت‌گیری در گفتگو و درک احساسات دیگران از طریق گفتاردرمانی امکان‌پذیر است.

4. مشکلات درک دستورات و مفاهیم

مشکل: برخی کودکان در فهم جملات پیچیده یا سوالات مشکل دارند.
راهکار: استفاده از تصاویر، داستان‌های اجتماعی و تمرینات درک مطلب به بهبود این مهارت کمک می‌کند.

5. رفتارهای تکراری در گفتار (اکولالیا)

مشکل: تکرار بی‌هدف کلمات یا جملات دیگران (پژواک‌گویی).
راهکار: گفتاردرمانگران با تبدیل اکولالیا به گفتار معنادار، به کودک کمک می‌کنند تا از کلمات به صورت هدفمند استفاده کند.

6. مشکلات آهنگ گفتار (پروسودی)

مشکل: صدای یکنواخت یا غیرطبیعی در صحبت کردن.
راهکار: تمرینات تن صدا، تاکید روی کلمات و بیان احساسات از طریق گفتار آموزش داده می‌شود.

7. مشکلات بلع و جویدن

مشکل: برخی کودکان اوتیستیک در جویدن غذا یا بلع مشکل دارند.
راهکار: تمرینات حرکتی دهان و حلق به بهبود این مهارت کمک می‌کند.

تمرینات گفتاردرمانی برای اوتیسم

تمرینات گفتاردرمانی زیر برای این­گونه کودکان توصیه می­ شود:

• خنداندن کودک و تشویق او به تولید صدا
• افزایش آگاهی کودک نسبت به حرکات لب
• کشیدن واکه­ ها و آواز خواندن
• تغییرات بلندی صدا و تقلید از صداسازی کودک
• تولید صداهای نمادین مثل صداسازی حیوانات و یا صداهای متناسب با احساسات و تشویق کودک به بازتولید آن­ ها
• انجام بازی با اسباب­ بازی­های بادی
• ضبط صدا
• اجرای مداخلات گفتار مبنا شامل:
• شکل­ دهی گفتار تقلیدی: افزایش آواسازی با کمک تقویت، شکل­ دهی صداها و در نهایت محو تقویت­ ها
• روش جفت محرک: شکل­دهی رفتار به سمت گفتار اتوماتیک
• تکرار زبان: سرنخ، شکل­دهی و در نهایت محو سرنخ­ ها
• رویکرد زبان تاخیری: شامل بهره­ گیری از آموزش فراگیر و طبیعی مدار، توجه مشترک و تماس چشمی می­ باشد.

درک نخستین کلمات در تمرینات گفتاردرمانی اوتیسم

برای افزایش کلمات درکی کودک، می­توان از رویکردهای کودک محور، گفتاردرمان اوتیسم محور و مختلط بهره برد.

• برای آگاهی از اولین کلمات کودکان می ­توانید از فرم استاندارد CDI استفاده نمائید.
• خزانه واژگان کودک را تا ۵۰ کلمه افزایش دهید.
• با تقویت ژست ­ها، اشارات و زبان بدنی، رشد واژگان را تقویت کنید.

بیان نخستین کلمات:

• توجه کنید که اولین کلمات آموزشی، برای کودک، کاربردی و جذاب باشد.
• ابتدا واژه­ های عینی در مقوله­ های مختلف و در موقعیت­ های مختلف آموزش داده شود.
• کلمات را به صورت اغراق آمیز و با بیان آهنگین آموزش دهید.
• فعالیت کتابخوانی مشترک، ضبط صدا و پرسیدن سؤال از تصاویر می­تواند به گسترش کلمات کودک کمک نماید.
• به اصلاح پروتکل دهانی – حرکتی با افزایش مهارت تقلید، حمایت تنفسی و نوای گفتار و کاهش سرعت توجه نمائید.
• از سرنخ برای مشخص کردن مرز کلمات استفاده کنید.
• از راهبرد drill (تکرار محرک) استفاده کنید.

افزایش کلمات بیانی:
کلمات بیانی را تا ۵۰ واژه افزایش دهید (باید دقت کرد که در طول این دوره نباید آموزش افعال مغفول واقع شود زیرا در مراحل بعدی مورد نیاز است).

بیان جفت واژگان نحوی – معنایی:
شامل استفاده از جفت واژه­ها می ­باشد. مثلاً: کتاب بابا، روی میز

بیان جملات:
برنامه تحلیل، غربال سازی و مداخله زبان (LARSP ):

در این برنامه از Textural Promt& Pictural استفاده می­ شود.

• انواع prompt
• کلامی: تکمیل جمله و حاشیه گویی حول کلمه مورد نظر
• متنی: ارائه محرک نوشتاری با تصویری به صورت سرنخ
• غیر کلامی: لمس دهان و لب و یا تکان دادن صندلی یا اشاره کردن
• مرحله اول شامل: تمرین جملات امری، گفتار اجتماعی (نه آره سلام) و کلیشه ­ها (تکمیل اشعار کودکانه)
• مرحله دوم شامل: تمرین جملات سوالی ساده (بابا کو)، خبری (مامان رفت) و منفی (آب نیست)
• مرحله سوم شامل: تمرین الگوی خبری، سوالی، امری، منفی (با ساختار فاعل – مفعول – فعل، فاعل – قید – فعل) و کاربرد حروف اضافه
• مراحل بعدی: تثبیت و تعمیم ساختارهای نحوی

گفتاردرمانی برای افزایش طول جملات در کودکان اتیسم

برای تحریک کودک به کاربرد ساختار مورد نظر از الگو دهی استفاده می ­شود. مثلا برای آموزش ساختار جملات خبری بدین شکل عمل می­ کنیم:

1. با بیان جمله ­ای امری به شخص سومی دستور می­ دهیم که فعلی را اجرا کند.
2. پس از انجام عمل، جمله ­ای سوالی به کار می ­بریم. دقت کنید که مورد سوال در هر مرحله با توجه به محوریت هر ساختار متفاوت خواهد بود.
3. در نهایت الگوی مطلوب که در این جا الگویی خبری است را الگو دهی می­ کنیم و کودک را تشویق می­ نماییم که الگو را به صورت مستقل بیان نماید.

• مرحله­ی فعل محور:
• مامان بخور
• مامان چی کار کرد؟
• خورد.
• مرحله فاعل محور
• مامان بخور
• کی خورد؟
• مامان خورد
• مرحله­ی مفعول محور:
• مامان سیب بخور
• مامان چی خورد؟
• مامان سیب خورد
• مرحله­ی حرف اضافه محور:
• مامان سیب رو بخور
• مامان چی رو خورد؟
• مامان سیب رو خورد

سایر حروف اضافه هم به همین ترتیب تمرین می­ شود.

• مرحله­ی صفت محور:
• مامان سیب قرمز رو بخور
• مامان چی رو خورد؟
• مامان سیب قرمز رو خورد
• مرحله­ی تطابق فعل و فاعل:
• من سیب رو خوردم
• تو سیب رو خوردی
• مامان سیب رو خورد.
• مرحله­ی حرف ربط محور:
• مامان سیب و موز رو بخور
• مامان چه چیزهایی رو خورد؟
• مامان سیب و موز رو خورد
• مرحله ­ی قید محور:
• مامان سیب رو آروم بخور.
• مامان چه جوری سیب رو خورد؟
• مامان سیب رو آروم خورد.

سوالات متداول:

1-چرا بعضی کودکان اوتیستیک بعد از یادگیری کلمات، ناگهان آن‌ها را فراموش می‌کنند؟
این پدیده که “از دست دادن مهارت‌های زبانی” نام دارد، در اوتیسم شایع است. معمولاً به دلیل تغییرات رشدی مغز یا استرس اتفاق می‌افتد. با تمرینات مداوم و محیط ثابت می‌توان از آن جلوگیری کرد.

2-آیا ماساژ دهان واقعاً در گفتاردرمانی اوتیسم مؤثر است؟
برای کودکانی که حساسیت دهانی دارند یا عضلات ضعیفی دارند، بله. اما باید توسط متخصص انجام شود. ماساژ نادرست ممکن است باعث حساسیت بیشتر شود.

انواع شیشه شیر نوزادان| بهترین روانشناسی برای کودکان| کاردرمانی نوزادان دکتر صابر

انتخاب لوازم و وسایل تغذیه نوزاد یکی از دقدقه ها و سردرگمی های مادران قبل از تولد نوزاد می باشد. این موضوع که نوزاد چه نوع سرشیشه ای را راحت تر قبول می کند و چه شیشه ای مناسب تغذیه نوزاد است نکته مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در بازار انواع شیشه شیر نوزادان با قیمت ها و برند های متفاوت وجود دارد. اما بهترین شیشه شیر نوزاد کدام است؟ در این مطلب به توضیح چند نکته مهم که شما را برای خرید شیشه شیر و انتخاب درست آن کمک می کند می پردازیم. مرکز روانشناسی کودک دکتر صابر با در اختیار داشتن مشاورین و روانشناسان کودک با تجربه در زمینه مشاوره تربیتی و آموزشهای لازم پیش از تولد و پس از تولد نوزاد به شما والدین گرامی خدمت رسانی می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

شیشه شیر

اولین مسئله خود شیشه شیر است. سه نوع شیشه شیر (شیشه ای، پلاستیکی ساده و پلاستیکی با کیسه داخلی یکبار مصرف) در دو اندازة کوچک (به ظرفیت ۱۰۰ گرم) و بزرگ (به ظرفیت ۲۰۰ گرم) در بازار وجود دارد اینجاست که سادگی پایان می‌پذیرد از آنجا که هر تولید کننده ای تلاش می‌کند تا محصول خود را از دیگر محصولات متمایز سازد در هر زمینه تنوع بی شماری وجود دارد شما در بازار شیشه شیرهای پهن و چاق با دراز و باریک خواهید یافت نوع خم شده در وسط و نیز نوع دسته دار آن را هم مشاهده خواهید کرد.

ایدة کلی در پشت انواع طرح‌های شیشه شیر ممانعت از ورود هوا به درون معده نوزاد است شیشه شیرهای با کیسه داخلی یک بار مصرف در ضمن مکیدن کودک جمع می‌شوند در دست گرفتن شیشه شیرهای خمیده در محل زاویه از ورود حباب‌های هوا به داخل معده نوزاد آسان‌تر پیشگیری می‌کند ولی شستن و نظافت آنها سخت‌تر است. شکل انواع شیشه شیر نوزادان جز در مورد راحتی نظافت و شستن آن و نیز علاقه کودک به آن اهمیت زیادی ندارد.

انواع سرپستانک نوزادان

انتخاب سرپستانک  در شیر دهی نوزاد از اهمیت زیادی برخوردار است. سرپستانک به شکل و اندازه و با انعطاف پذیری متفاوت وجود دارد. سرپستانکی با بیشترین شباهت به نوک پستان طبیعی مادر بهترین است. اگر از ابتدا نوزاد را با پستانک شیر داده‌اید – انتخاب‌های متفاوت و زیادی دارید – یک سرپستانک شبیه به نوک پستان مناسب است ولی چنانچه پس از شیر دادن با پستان به تغذیه با پستانک روی آورده اید لازم است دقت بیشتری به عمل آورید و در این صورت شکل سرپستانک باید به نوک سینه مادر شبیه باشد. مثلاً اگر سینه‌های بزرگ و نوک پستان نسبتاً مسطح داشته اید کودک از نوشیدن شیر با یک سرپستانک نوک دراز و پایه کوچک ناراحت می‌شود. شاید آزمایش چند نوع از آنها و یافتن نوع مورد علاقه فرزندتان لازم باشد و البته تنوع این وسیله بیش از آن است که در فروشگاه‌های سر محله مشاهده می‌کنید در این مورد از پزشک خود راهنمایی بخواهید. هنگام خرید سرپستانک دو نوع قهوه ای و شفاف آن را مشاهده خواهید کرد. سرپستانک‌های قهوه ای معمولاً از لاتکس و نوع شفاف آن از سیلیکون ساخته شده‌اند. چنانچه بتوانید به اندازه و شکل لازم و مورد نیاز سرپستانکی از جنس سیلیکون بیابید توصیه من استفاده از آن و رجحان آن بر نوع لاستیکی است که طعم محسوس‌تری دارد و با مرور زمان حالت چسبناکی به خود می‌گیرد. به علت مات و کدر بودن نوع لاستیکی سرپستانک‌ها اطمینان یافتن از نظافت آنها نیز مشکل‌تر است. یکی از متغیرهای اصلی دیگر سوراخ سرپستانک است. بعضی سرپستانک‌ها دارای چندین منفذ و بعضی دیگر تنها دارای یک سوراخ هستند. منافذ بعضی ریز و پاره ای درشت است بعضی منافذ دایره ای و بعضی به شکل X بریده شده‌اند بر اساس برچسب‌های تولید کنندگان سرپستانک‌های دارای منافذ ریز با جریان آهسته شیر برای نوزادان و سرپستانک‌های دارای منافذ درشت‌تر با جریان بیشتر شیر برای کودکان بزرگ‌تر مناسب هستند. اما تولید کنندگان همیشه از بهترین کاربری‌ها آگاهی ندارند – کودک شما ممکن است نظر دیگری داشته باشد.

فرزندان من – به علت جریان سریع شیرم – به قلب قلب خوردن شیر عادت داشتند و سرپستانک‌های دارای منافذ ریز و جریان آهسته شیر فریاد آنها را به آسمان بلند می‌کرد. سرانجام سعی کردم با استفاده از یک سوزن داغ منفذ سرپستانک را به گونه ای که شیر تقریباً از آن فرو بریزد گشاد کنم هنگامی که این بهینه سازی موجب آرامش و بهتر شیر خوردن فرزندم گردید به جای استفاده از سرپستانک مناسب نوزاد تازه متولد شده سرپستانکی با بزرگ‌ترین منفذ ممکن را به کار گرفتم.

اختلال یادگیری ریاضی

اختلال یادگیری ریاضی به نوعی مشکل در یادگیری ریاضی در کودکان گفته می شود که خود را با ناتوانی در شمارش، درک اعداد و به خاطر آوری شکل عدد و مفهوم عملیات ریاضی نشان می دهد. شیوع اختلال یادگیری ریاضی حدود 7 درصد می باشد. اطلاعات مربوط به توانایی­ ها و مهارت­های ریاضی دانش­ آموزان را می­توان از طریق آزمون­های رسمی و مقیاس­های غیررسمی به دست آورد. ابزارهای رسمی شامل آزمون­های زمینه­ یابی استاندارد، آزمون­های پیشرفت که به طور انفرادی اجرا می ­شوند و آزمون­های تشخیصی ریاضی است. روش­های غیر رسمی شامل مصاحبه­ های بالینی، پرسشنامه ­های غیر رسمی، روش­های ارزیابی پویا، ارزیابی مبتنی بر برنامۀ تحصیلی و تحلیل اشتباهات دانش ­آموزان است. اما جهت تشخیص علل اختلال یادگیری ریاضی نیاز به تست های تشخیصی عملکردهای ذهنی کودک می باش که توسط گفتاردرمانی اختلال یادگیری و کاردرمانان انجام می شود. مرکز اختلالات یادگیری دکتر صابر در زمینه تشخیص مشکل یادگیری ریاضی کودکان و درمان اختلال ریاضی به صورت تخصصی فعالیت می نماید. بخش های مختلف مرکز نظیر کاردمانی ذهنی، اتاق شنیداری، اتاق تاریک توجه بینایی، سنسوری روم وکاردرمانی یکپارچگی حسی و… به کودکان در زمینه بهبود مشکل یادگیری ریاضی کمک می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

شاخص های ناتوانی در ریاضیات ناتوانی یادگیری

در ریاضیات نیز مثل دیگر قلمرو های یادگیری محتوایی هر دانش آموز منحصر به فرد است ، دانش آموزانی نیز که مشکلاتی در زمینه ریاضیات دارند خصوصیات یکسانی ندارند. برخی از ویژگی‌های ناتوانی های یادگیری نظیر مشکلاتی در زمینه درک بر روابط فضایی ، ادراک بینایی ، تشخیص نمادها ، توانایی های زبانی و ارتباطی ، حافظه ، مهارت های ترسیمی حرکتی و راهبردهای شناختی بر یادگیری کمی تاثیر می گذارند. اصطلاح اختلال در محاسبه واژه ای پزشکی است که بیانگر ناتوانی شدید در یادگیری و کاربرد ریاضیات است. به اصطلاح مشابه نارسا خوانی است که اشاره به عارضه ای پزشکی دال بر ناتوانی شدید در زمینه خواندن است. اختلال در محاسبه ، اختلال در یادگیری مفاهیم ریاضی و محاسباتی است که با اختلال کارکرد دستگاه اعصاب مرکزی همراه است .

آزمون­‌های رسمی برای غربالگری مشکل یادگیری

آزمون­های رسمی ریاضیات شامل آزمون­های زمینه ­یابی استاندارد است که برخی برای اجرای گروهی و برخی نیز برای اجرای انفرادی طراحی شده ­اند. افزون براین­ ها، آزمون­های تشخیصی ریاضی نیز وجود دارد. وارسی اعتبار، پایایی و شیوه­ های استاندارد کردن آزمون­ها قبل از به کارگیری آن­ها از اهمیت خاصی برخوردار است.

آزمون­‌های زمینه ­یابی استاندارد. آزمون­های زمینه­ یابی اطلاعاتی دربارۀ سطح کلی کارامدی ریاضی دانش ­آموز به دست می­دهد.

آزمون­‌های زمینه­ یابی گروهی. آزمون­های زمینه ­یابی گروهی برای اجرای گروهی طراحی شده ­اند. اطلاعات مربوط به اعتبار، پایایی و روش­های استاندارد کردن آزمون معمولاً در دسترس است. آزمون­ها اغلب کتابچۀ راهنما و جدول ­هایی برای تفسیر نمرات گوناگون: کلاسی، نمرات سنی، نمرات استاندارد و درصدها به همراه دارند. آزمون­ های سنجش ریاضی قسمتی از مجموعه آزمون­های پیشرفت عمومی است.

آزمون­های استاندارد پیشرفت ابزارهای مفیدی برای سرند کردن است، زیرا دانش ­آموزانی را که امتیاز عملکردی آن­ها پایین­تر از سطح پذیرش باشد مشخص می ­نماید. مجموعه آزمون­های اصلی از ساختاری خوب برخورداند، عموماً ویژگی­های فنی­شان بسیار عالی است و بیشتر عناوین برنامۀ درسی ریاضیات را شامل می­شوند. این آزمون­ها از آنجا که آزمون­هایی مداد و کاغذی و متکی به پاسخ­ های چند گزینه ­ای­ اند، اطلاعات به دست آمده از آن­ها برای تشخیص محدود است.

از آزمون­های زمینه ­یابی گروهی همچنین می­تون به طور انفرادی نیز استفاده کرد. دانش­ آموزان دچار اختلال یادگیری ریاضی اغلب با این آزمون­ها آزمایش می­شوند.

تشخیص اختلال یادگیری ریاضی

پس از غربالگری کودکان با اختلال ریاضی توسط تست های استاندارد، نیاز به بررسی وضعیت تحصیلی کودک به صورت دقیق تر می باشد تا درمانگر متوجه شود این مشکل در ریاضیات مربوط به آموزش ناکافی بوده یا کودک مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی است؟ برای پاسخ به این سوال از آزمون های تشخیصی، مصاحبه با والدین و شرح حال از معلم استفاده می شود تا دکتر اختلال یادگیری بتواند تشخیص دقیق تری داشته باشد.

آزمون­های انفرادی پیشرفت. از نوع دوم آزمون­های زمینه­ یابی پیشرفت عموماً هنگامی استفاده می­شود که برای دانش ­آموزی تشخیص اختلال ­های یادگیری مطرح باشد. این آزمون­ها برای ارزیابی انفرادی طراحی می­شوند. آن­ها اغلب در مقایسه با آزمون­های زمینه­ یابی گروهی اطلاعات تشخیصی بیشتری در اختیار ما می­گذارند. این آزمون­ها اطلاعاتی نیز راجع به زمینه­ های خاصی از مشکلات ریاضی کودکان و راهنمایی­های بیشتری در خصوص برنامه ­ریزی آموزشی در دسترس ما قرار می­دهند. مقیاس­های رایجی که معمولاً به آن­ها رجوع می­شود عبارت­اند از : آزمون گسترۀ وسیع پیشرفت 3 (WRAT3)، آزمون پیشرفت فردی پی­بادی – تجدید نظر شده (PIAT-R) و آزمون پیشرفت تحصیلی کافمن (K-TEA). چند مقیاس ملاکی پر کاربرد نیز در دسترس است، مانند: پرسشنامۀ تشخیصی

آزمون­های تشخیصی ریاضیات. آزمون­های تشخیصی ریاضیات هم برای اجرای فردی و هم برای اجرای گروهی در دسترس است. از آزمون­های گروهی به دو منظور استفاده می­شود: کسب اطلاعات تشخیصی برای تنظیم برنامۀ دانش ­آموز و کمک به ارزیابی برنامه برای اهداف اجرایی. آزمون­های فردی عموماً برای ارزیابی نقاط ضعف و قوت یا شناسایی مهارت­های کسب شده یا کسب نشده در زمینۀ محاسبه به کار می­رود. آزمون­های تشخیصی ریاضیات شامل آزمون تشخیصی ریاضیات استانفورد (SDMT)، ریاضیات کلیدی – تجدید نظر شده، فهرست تشخیصی مهارت­های ریاضیات پایۀ انرایت، پرسشنامه ­های ارزیابی متوالی ریاضیات، آزمون توانایی­های ریاضیات (TOMA) و آزمون توانایی­های اولیۀ ریاضیات. آزمون­های انفرادی تشخیصی ریاضیات از نظر خصوصیات فنی و اطلاعاتی که راجع به دانش­آموزان دچار اختلال­های یادگیری در اختیار ما قرار می­دهند، با یکدیگر متفاوت­ اند.

برنامه های درمانی در کاردرمانی برای اختلال یادگیری

مقیاس­های غیررسمی یکی دیگر از راه­های کسب اطلاعات دربارۀ کارآمدی کودک با اختلال یادگیری ریاضی و توانایی­های ریاضی وی است (وان و ویلسون، 1994). درمانگران به کمک مقیاس­های غیررسمی می­توانند به سؤالات زیر پاسخ دهند: دانشی که دانش­ آموز برای حل این مسئله از آن سود جسته، چه بوده است؟ نظریات او تا چه حد صحیح و کامل است؟ دانش­ آموز برای حل این مسئله از چه راهبردی استفاده کرده است؟ کودک در حال حاضر آمادگی یادگیری چه چیزی را دارد؟ (بارودی و گینزبرگ، 1991). از طریق مشاهدۀ رفتار روزانۀ دانش­آموز در زمینۀ ریاضیات و کارامدر او در انجام دادن تکالیف خانه و آزمون­هایی که معلم طراحی کرده و نیز آزمون­های کتاب­های درسی می­توان اطلاعاتی برای اتخاذ تصمیم در مورد ارزیابی اولیه به دست آورد.

در این بخش نگاهی به روش هایی برای ارزیابی و بهبود ریاضیات در کودکان می پردازیم: پرسشنامه ­های غیررسمی، مصاحبۀ بالینی، تحلیل خطاها در ریاضیات و ارزیابی براساس برنامۀ درسی می­اندازیم.

طراحی سوالات غیر رسمی. درمانگران برای ارزیابی مهارت­های ریاضی دانش ­آموزان می­توانند آزمون­های غیر رسمی طراحی کنند. زمانی که زمینۀ کلی مشکل مشخص باشد می­توان از آزمون­های تشخیصی وسیع­تری در آن زمینه استفاده کرد. کاردرمانگران می­توانند برای ارزیابی پیشرفت دانش ­آموزان در مهارت ریاضی خاصی یا در تعدادی از مهارت­های ریاضی آزمون­های غیررسمی بسازند. می­توان آزمون­هایی مناسب هر دانش ­آموز نیز طراحی کرد.

مصاحبه­ های بالینی. در این شیوه مسئله ­ای ریاضی در اختیار دانش ­آموز قرار می­گیرد و از او خواسته می­شود که «بلند فکر کند» یعنی که تمام افکارش را ضمن کارکردن دربارۀ مسئلۀ مورد نظر بر زبان بیاورد. با ثبت کلمات دانش ­آموز درمانگران اغلب می­تواند علت برداشت­های غلط دانش­ آموز را مشخص کند. این روش به کاردرمان اجازه می­دهد تا نگاه سریعی به روند تفکر دانش ­آموز در زمینۀ ریاضیات بیندازد.

تحلیل خطاهای ریاضی. درمانگران باید قادر باشند انواع خطاهایی را که دانش ­آموزانِ دچار اختلال یادگیری ریاضی مرتکب می­شوند مشخص نمایند تا بتوانند راهنمایی­های خود را در جهت اصلاح همان خطاها متمرکز کنند. این اطلاعات با بررسی کار دانش­ آموزان یا پرسش از دانش ­آموزان راجع به نحوه حل مسئله به دست می­آید. درمانگران ضمن مشاهدۀ روش­های مورد استفادۀ دانش ­آموز برای حل مسئله می­توانند جریان تفکر مورد استفادۀ دانش­ آموز را حدس بزنند. می­توان چهار خطا از شایع­ترین خطاهای ریاضی را نام برد:

ارزش مکانی. ارزش مکانی جنبه­ ای از نظام اعداد است که اهمیت موقعیت یک رقم را در یک عدد نشان می­دهد. دانش­ آموزانی که مرتکب این خطا می­شوند، مفاهیم ارزش مکانی، جمع­ کردن، انتقال دادن یا قرض کردن را نمی ­فهمند. به طور مثال:

این دانش ­آموزان نیاز به تمرین عینی در زمینۀ ارزش یکان، دهگان، صدگان و هزارگان دارند. ابزارهای مؤثر برای چنین تمرینی چرتکه و نیز جعبه یا جدول ارزش مکانی به همراه تقسیمات آن است. دانش ­آموزان می­توانند، برای نشان دادن ارزش مکانی، اشیایی مانند چوب یا نی یا مهره را به گروه­ هایی طبقه ­بندی کنند.

اعمال محاسبه ­ای. دانش ­آموزانی که در مراحل مختلف جمع، تفریق، ضرب و تقسیم دچار اشتباهاتی می­ شوند، نیاز به تمرین و تکرار بیشتری دارند. همراه داشتن جدول ضرب، برای کنترل کار مفید است. به طور مثال:

استفاده از پردازش غلط. علت اشتباه ­های برخی از دانش ­آموزان این است که از پردازش غلطی برای محاسبه استفاده می­کنند. به طور مثال به جای ضرب یا تفریق جمع می­کنند:

این دانش ­آموزان نیاز به تمرین در زمینۀ تشخیص نمادها و علائم دارند.

تمرین از راست به چپ. برخی از دانش ­آموزان در جهت عکس محاسبه می­کنند و از چپ به راست کار می­کنند. به طور مثال:

این دانش ­آموزان نیاز به تمرین در زمینۀ ارزش مکانی اعداد دارند.

علاوه بر این­ها، مهارت کم در نوشتن نیز باعث بسیاری از خطاها در ریاضی می­شود. وقتی دانش ­آموز نتواند دستخط خود را بخواند یا اعداد را زیر هم در یک ستون ردیف کند ممکن است تشخیص ندهد که باید چه کاری انجام دهد.

ارزیابی براساس برنامۀ درسی. شیوۀ ارزیابی اختلال یادگیری ریاضی و مشکل یادگیری ریاضی کودکان براساس برنامۀ درسی راه مفیدی برای سنجش یادگیری و پیشرفت در ریاضی برای مشکل یادگیری ریاضی کودکان در اختیار ما قرار می­دهد. ارزیابی براساس برنامۀ درسی ارتباط نزدیکی با ارزیابی مطالبی دارد که در برنامۀ درس ریاضی تدریس می­شود. این شیوه معمولاً شامل آزمون­هایی است که معلم طراحی می­کند تا میزان پیشرفت دانش ­آموز را در موضوع­های برنامه درسی مرتبط با اهداف برنامۀ آموزش و پرورش انفرادی دانش ­آموز بسنجد. ارزیابی ریاضیات بر اساس برنامۀ درسی شامل چهار مرحله است:

1. تعیین مهارت­های هدف. (مهارت ممکن است محاسبۀ ریاضی مثلاً جمع اعداد دو رقمی باشد.)
2. تعیین اهداف مورد نظر در دورۀ چهار هفته­ای. (به طور مثال، دانش­آموزان جواب 20 مسئلۀ دو رقمی را ظرف 5 دقیقه بنویسند).
3. تعیین سؤال­ها و مواد امتحانی آزمون هر مهارت (جمع­آوری مجموعه­ای از مسائل اعداد دو رقمی.)

4. تعیین معیارهای سنجش پیشرفت. (دانش ­آموز باید بدون هیچ اشتباهی به بست مسئلۀ دو رقمی ریاضی، که به طور تصادفی انتخاب شده است، ظرف 5 دقیقه پاسخ دهد.)

برنامۀ درسی ریاضیات

هم معلمان عادی و هم معلمان ویژه برای اختلال یادگیری ریاضی باید تصویری کلی از برنامۀ درسی ریاضیات داشته باشند. دانستن این که دانش ­آموز تا آن مقطع چه مفاهیمی را در برنامۀ درسی ریاضیات آموخته است و در مقاطع بعد قرار است چه مفاهیمی را یاد بگیرد، از اهمیت خاصی برخوردار است.

ترتیب درس ریاضی در کلاس­های درس

ریاضیات ماهیتاً موضوعی انباشت شونده است که در هر کلاس مهارت­های معینی از آن به ترتیب معرفی و تدریس می­شود. به طور مثال، یادگیری عمل ضرب منوط به دانستن عمل جمع است. سرفصل­های اصلی درسی ریاضی از مهد کودک تا کلاس 8 شامل این موارد است: اعداد و شمارش؛ هندسه؛ و آموزش رایانه که به تدریج جای خود را در اغلب برنامه ­های ریاضیات باز می­کند.

اگر چه توالی این موضوعات در برنامه­های مختلف قدری تفاوت می­کند، جدول زمانی کلی آموزش به قرار زیر است:

کودکستان. معانی اعداد اصلی، شمارش، طبقه­بندی، ردیف کردن یا مرتب کردن، تشخیص اعداد، نوشتن اعداد.

کلاس اول. جمع اعداد تا 20، تفریق اعداد تا 20، ارزش مکانی یکان و دهگان، بیان ساعت و نیم ساعت، شمارش پول، اندازه­گیری­های ساده.

کلاس دوم. جمع اعداد تا 100، تفریق اعداد تا 100، ترتیب اعداد از 0 تا 100، 2 تا 2 تا شمردن، ارزش مکانی صدگان، گروه­بندی مجدد برای جمع و تفریق.

کلاس سوم. ضرب اعداد تا 9، شمارش اعداد فرد یا زوج، ارزش مکانی هزارگان، جمع و تفریق اعداد دو و سه رقمی، بیان زمان.

کلاس چهارم. اعمال تقسیم، تمرین بیشتر اعمال ضرب و تقسیم وابسته به آن تا عدد 9، ضرب دو رقمی.

کلاس پنجم. اعداد کسری، جمع و تفریق­ کسرها، اعداد مختلط، تقسیم طولانی، تقسیم دو رقمی، اعشار.

کلاس ششم. درصدها، ضرب سه رقمی، تقسیم دو رقمی، جمع و تفریق اعداد اعشاری و اعشار مختلط، ضرب و تقسیم اعشاری و اعشاری مختلط به کمک اعداد صحیح.

کلاس هفتم. هندسه، گرد کردن اعداد، نسبت­ها، احتمالات ساده.

کلاس هشتم. نظریه­های علمی، استفاده از شکل­ها، کسرهای پیچیده، کاربردهای پیچیده­تر، مسئله­های کلامی

برنامۀ درسی ریاضیات در دورۀ متوسط

کمیسیون تعیین معیارها برای ریاضیات مدرسه به نمایندگی از طرف انجمن ملی معلمان ریاضی (1989) فهرست موضوعات ریاضی از کلاس 9 تا 12 را به این شرح تعیین کرده است:

1. جبر
2. توابع
3. هندسه از منظر ترکیبی
4. هندسۀ از منظر جبری
5. مثلثات
6. آمار
7. احتمالات
8. ریاضیات گسسته
9. درک مبانی حساب دیفرانسیل و انتگرال

10. ساختار ریاضی

سوالات متداول:

1-آیا مشکل در جهت‌یابی (چپ/راست) مرتبط با این اختلال است؟
بله، ضعف در پردازش فضایی باعث گم‌کردن مسیرهای آشنا یا اشتباه در جهات می‌شود.

2-چرا این کودکان از ریاضی متنفر می‌شوند؟
تجربه مکرر شکست، مقایسه شدن با همسالان و احساس ناتوانی باعث اضطراب ریاضی و بیزاری از این درس می‌شود که نیاز به حمایت عاطفی دارد.

آموزش گفتار درمانی برای کودک اوتیسم

یکی از علائم اصلی در کودکان مبتلا به اتیسم اختلال در گفتار و تاخیر کلام می باشد.  باید توجه داشت که علی رغم تلاش­های مستمر گفتاردرمانگران، برخی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم هنوز در بخشی از پیش نیازهای مرتبط با رشد گفتار و زبان که شامل آواسازی و باز تولید اصوات گفتاری می­شود، نیازمند تمرین گفتاردرمانی بیشتری هستند. به عبارتی کودکان اتیسم نیاز به تجربه­ ی تولید صداهای مختلف دارند. به همین منظور در آموزش گفتار درمانی برای کودک اوتیسم به تقویت صداسازی و تولید صدا ، تقلید گفتار و آواها، تقویت حرکات لب ها و تشویق کودک به تولید صدا پرداخته می شود. دکتر اوتیسم  با بررسی مشکلات گفتاری و علل تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم به ارائه راهبردهایی جهت درمان کودکان اوتیسم در مرکز اوتیسم تهران می پردازد.

در گفتار درمانی کودکان اوتیسم توجه به مشکلات رنج علایم کودکان اوتیسم یکی از روش های مفید برای طراحی روش های گفتاردرمانی مناسب برای هر کودک اوتیسم آوانگاری است. آموزش گفتار درمانی برای کودکان اوتیسم با جمع آوری یک نمونه مناسب از توانایی های گفتاری کودک آغاز می شود . پس از آن تمرینات گفتاردرمانی مناسب هر کودک اوتیسم ارائه می شود. آوانگاری نمونه زمان بر است ولی ارزش صرف کوشش و دقت را دارد و می­تواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد رفتارهای زبانی و غیر زبانی کودک فراهم آورد. سطح آوانگاری مثلا آوایی یا واژگانی و درون داد زبانی بزرگسال بسته به هدف ارزیابی (مثلا توصیف قوانین کودک یا مداخله بازی) دارد.

سرانجام گفتاردرمان باید یا یک سری علایم دستی را برای رمزگردانی انتخاب کند و یا از نرم افزار استفاده کند. مثل:

• Child language data exchange system(CHLDES)
• Systemic analysis of language transcribt (SALT)

اگر گفتاردرمان تصمیم بگیرد از سیستم استفاده کند باید به جنبه­ های رفتاری کودک نظیر تقسیم توجه، توجه موثر، تقابل و تقسیم علاقه که برای کودکان طیف اتیسم چالش برانگیز است، نیز توجه داشته باشد در رمز گردانی چه با دست و چه با کامپیوتر گفتاردرمان باید شکل­ های فرازبانی و زبانی را یادداشت کند که آیا کودک تقلید کرده، سرنخ دهی شده بوده و یا خودانگیخته بوده.

حیطه­ های انتخاب شده برای رمزگردانی به سطح رشدی زبانی کودک بستگی دارد. برای کودکی در مرحله­ ی Preintentional پاسخگویی به ورودی زبانی و توانایی کاربرد تعامل موثر اجتماعی، نگاه خیره و جهت یابی بدن می ­تواند از طریق مشاهده ­ی تعامل کودک اوتیسم با دیگران یادداشت شود. گفتاردرمانان برای کودکانی که به قصدمندی می توانند در مورد به کارگیری موثر کودک، عمل متقابل و معانی به اشتراک گذاشته شده نظر بدهند و رنج مقاصد ارتباطی و شکل­ هایی که آنها بیان می­ کنند را باید یادداشت کنند، برای مثال گفتاردرمان یادداشت می­ کند که کودک برای بیان مقاصد خود اشاره می­ کند، صداسازی می­ کند یا از زبان استفاده می­ کند. می­ تواند کودک را برای تقلید تحریک کند و اگر کودک می­ تواند یادداشت کند.

توصیه ­هایی برای آموزش گفتار درمانی

در آموزش گفتار درمانی برای کودک اوتیسم نمونه گفتاری ثیت شده باید چندبار تحلیل شود و انواع شکل ­های تولید شده، رنج بیانات مرتبط معنایی و تنوع شکل­ ها برای بیان مقولات بافتی بررسی شود. گفتاردرمان باید حضور هرگونه شکل قابل توجه، استفاده از تعامل مثل کلمات غیر مرسوم منحصر به خود، تقلیدهای فوری یا تاخیری و وارونه سازی ضمایر را یادداشت کند. گفتاردرمانگر ممکن است از چک لیست برای دامنه ­ی علایق ارتباطی و شکل­ های بیانی استفاده کند.

تحلیل نمونه­ ی محاوره

برای کودکانی که مکالمه­ ی توسعه یافته به کار می­برند، نمونه می­ تواند برای مهارت­ های مکالمه­ ای مختلفی تحلیل شود. گفتاردرمان می­ تواند شواهدی درباره­ ی مهارت­ های مکالمه ­­ای از طریق یک نمونه ­ی زبانی به دست آورد و می­ تواند از بافت­ هایی مثل تکالیف ارتباط ارجاعی برای ارزیابی این مهارت­ ها استفاده کند. برای اطلاعات بیشتر به (1989)Rotherford(2000) Lahey(1988) Geiler مراجعه شود.

تحلیل نمونه­ ی روایت

نمونه­ ی روایت زبانی می­ تواند پارامترهای زیر را ارزیابی کند:

• جنبه­ های کاربرد شناختی مثل انطباق با نیازهای شنونده
• ساختارهای بزرگ شامل تمام سطوح مهارت­ های ساختاری مثل

– (1978) Applebees مهارت روایت کودکان را توصیف می­ کند مثل روایت ­های اولیه ­ی کودکان ۳-۴ ساله و روایت کودکان ۶-۷ ساله

– Stein: and Glenn’s story grammer مدل­ های ابتدایی دنبال شده برای داستان در آوردن در سال­ های اول مدرسه

• ساختارهای کوچک مثل انواع عبارت­ هایی که برای ساخت روایت­ های مرتبط و انواع تمهیدات زبانی که ارتباط ایجاد می­ کند استفاده می ­شود.

در تحلیل همبستگی ارزیابگر می­ تواند مواردی مثل استفاده از فرم­ هایی مثل ضمایر ،شخصی گفتار معلوم (استفاده از حرف تعریف) برای وصل کردن گفته­ هایش به آنچه که قبلاً گفته را یادداشت کند.

گفتاردرمانی خودانگیخته: چگونه کودک اوتیستیک را به حرف زدن ترغیب کنیم؟

گفتاردرمانی خودانگیخته یکی از مؤثرترین روش‌ها برای تشویق کودکان اوتیستیک به ارتباط کلامی است. گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه و خانه نیازمند روشهای خلاقانه و انگیزشی است. برخلاف تمرینات ساختاریافته، این روش بر ایجاد انگیزه درونی در کودک تمرکز دارد تا به طور طبیعی تمایل به صحبت کردن پیدا کند. کلید موفقیت در این روش، پیوند دادن گفتار به نیازها و علایق کودک است. برای مثال، اگر کودک به اسباب‌بازی خاصی علاقه دارد، به جای دادن مستقیم آن، از او بخواهید نامش را بگوید یا با اشاره درخواست کند.

چگونه این روش را در خانه اجرا کنیم؟

از موقعیت‌های روزمره استفاده کنید: هنگام غذا خوردن، بازی یا حمام کردن، با پرسش‌های ساده (“می‌خوای آبمیوه بخوری؟”) کودک را به پاسخ‌دهی تشویق کنید.

انتظار ارتباطی ایجاد کنید: اگر کودک چیزی می‌خواهد، بلافاصله آن را در اختیارش نگذارید. با مکث و نگاه منتظرانه، به او فرصت دهید تا تلاش کند.

علایق کودک را دستاویز قرار دهید: اگر به ماشین‌ها علاقه دارد، با صداهای ماشین (“بیم بیییم!”) شروع کنید و کم‌کم به کلمات واقعی برسید.

از تقویت مثبت استفاده کنید: هر تلاش کودک (حتی ناقص) را با تشویق کلامی (“آفرین! خوب گفتی”) یا یک آغوش پاداش دهید.

گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه نیز می‌تواند از این روش استفاده کند، اما موفقیت آن در گرو هماهنگی بین خانه، مدرسه و درمانگر است. والدین باید صبور باشند و بدانند که پیشرفت در گفتار خودانگیخته ممکن است ماه‌ها طول بکشد، اما نتایج آن ماندگارتر و طبیعی‌تر خواهد بود.

سوالات متداول:

1- چرا بعضی کودکان اوتیستیک در آموزش گفتاردرمانی مقاومت نشان می‌دهند؟
ممکن است به دلیل حساسیت‌های حسی، اضطراب یا عدم درک هدف تمرینات باشد. استفاده از روش‌های بازی‌محور و کوتاه کردن جلسات تمرین می‌تواند کمک کند.

2-چطور بفهمیم آموزش گفتاردرمانی که انجام می‌دهیم مؤثر است؟
نشانه‌های پیشرفت شامل افزایش تماس چشمی، تلاش برای تقلید صداها، استفاده از کلمات جدید و کاهش رفتارهای ارتباطی نامناسب (مثل گریه یا پرخاش) است.

گفتاردرمانی و میزان پیشرفت درمان

عموم مردم گمان می کنند گفتاردرمانی یعنی کمک به صریح صحبت کردن. در حقیقت این هدف اصلی گفتار درمانی است اما جنبه های حائز اهمیت دیگری همچون درمان اختلالات زبانی و مهارت های اجتماعی نیز جز اهداف گفتاردرمانی می باشد. گفتاردرمانگران با ارزیابی اختلالات و ناهنجاری های گفتاری و زبانی کودکان سعی می کنند که بهترین روش‌ درمانی را برای هر کودک شناسایی کنند. سپس برنامه درمانی را طرح ریزی کرده و آن را به کمک خانواده اجرا می کنند. گفتاردرمانی کودکان به عنوان قسمتی از خدمات گفتاردرمانی نقش موثری در بهبود زندگی خیلی از کودکان خواهد داشت. «هدف كلى خدمات آسيب شناسی گفتار و زبان این است که، توانایی افراد را برای برقراری ارتباط به حد مطلوب برساند و یا این که بلع آنان را به حالت طبیعی برگرداند و از این رو، کیفیت زندگی آنان را بهبود ببخشد. اهدف گفتاردرمانی با تدارک خدمات منسجم در شرایط زندگی هدفمند میسر می­شود» . برای رسیدن به این ،هدف گفتاردرمان متعهد به رعایت بالاترین استانداردهای حرفه ای می­ باشند که توسط انجمن حرفه ­ای علمی و صلاحیت دار و معتبر يعني انجمن گفتار و شنوایی آمریکا (ASHA) در عرصه­ ی بین المللی کنترل می­شود. عوامل بسياري در میزان پیشرفت درمان موثرند كه به اختصار عبارت اند از: جنسیت، سن، محیط خانوادگی، دو زبانه نبودن، وضعیت اقتصادی، وضعیت اجتماعی و… .  مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر، بهترین گفتاردرمانی در تهران، با توجه به خدمات متنوع گفتاردرمانی و میزان پیشرفت درمان هر کودک، به ارائه برنامه های جدیدی گفتاردرمانی می پردازد.

حرفه­ ی گفتاردرمانی پیوسته بر اصول اخلاقی این حرفه مبتنی است و بنابراین، روند درمان نیز به اصول اخلاقی مبتنی خواهد بود. کسانی که وارد این حرف می­ شوند ترغیب می­ گردند تا اصول اخلاقی این حرفه را بپذیرند و این اصول را در خلال آموزش و از آن پس در تمامی جنبه­ های تلاش­ های حرفه ­ای از آن پیروی و دفاع نمایند. اصول اخلاقی این حرفه باید در سرتاسر درمان گفتار و زبان و در موقعیت­ های درمان انعکاس داشته باشد.

تعریف اهداف گفتاردرمان

اصطلاح روند درمان در روشن ­ترین معنی خود یعنی روش­ هایی که برای معالجه یا درمان طراحی می­شوند. اگر چه خدمات درمان گفتار و زبان اغلب تا حد زیادی با حرفه ­ی پزشکی همسو است. به ویژه هنگامی که خدمات گفتار درمانی در بیمارستان­ ها و کلینیک های پزشکی ارایه می­ شود، ولی، آسیب شناسان گفتار و زبان به این منظور کار می­ کنند تا با کاهش آسیب­ های عملکردی و ساختمانی محدودیت­ های حرکتی موانع شرکت در جمع و قید و بندهای محیطی افراد، کیفیت زندگی آنان را بهبود ببخشند. به معنی دقیق تر نباید گمان کنیم که،گفتاردرمان فقط به معالجه یا مداوای بيمارانی پردازند بلکه گفتاردرمان خوب از بروز مشکل پیشگیری به عمل می ­آورند مشکل بیمار را تشخیص می­ دهند به نو توانی و توانبخشی بیماران می­ پردازند و مهارت ها، فعالیت ها، ساختار ها و عملکرد های بیماران را نیز بهبود می­بخشند.

از این رو اصطلاح روند درمان به معنی کلیه­ ی روش­های حرفه­ ای فعالیت­ها و تعاملاتی است که برای بیماران طراحی می­شوند تا مشکلات آنان در برقراری ارتباط درمان شود. این تعریف مجموعه­ ی گسترده­ ای از مسئولیت­ های حرفه ­ای از جمله: ارزیابی برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی روش­ های درمان، گفتار و زبان را نیز شامل می­ شود. به علاوه، مجموعه­ ی گسترده ­ای از فعالیت ­های جنبی و مفاهیم مربوط به تدارک درمان برای گفتار و زبان ،روند درمان را همراهی می­ کنند که این موارد هم باید توسط گفتاردرمان سر و سامان داده شوند.

تاثیر شتاب در میزان پیشرفت درمان

شتاب در درمان عبارت است از سرعت، شتاب، یا نیروی انتقال بین بخش‌ های مختلف جلسه‌ درمانی. سه بخش عمده‌ جلسه‌ درمانی عبارت اند از: آشنایی (پیش درآمد)، بخش اصلی جلسه درمان و پایان کار. صرف نظر از شیوه‌ های درمانی به کار گرفته شده، هر چه که درمان به سمت بخش‌ های عمده‌ جلسه‌ درمانی به پیش می‌ رود، گفتاردرمانگران باید با استفاده از آمادگی، سرعت و روانی گفتار مناسب، شتاب در درمان را مدنظر قرار دهند. میلر پی برد که، چون در خلال گفتاردرمانی، مقداری از وقت به هدر می‌ رود، برای این که این وقفه‌ ها موجب بی‌ ثمر شدن زمان نشوند و آموزش به پیش برود، حفظ شتاب در خلال آموزش، گفتاردرمانی و میزان پیشرفت درمان حائز اهمیت است. میلر، گفتاردرمانگران را تشویق و ترغیب می کند تا به منظور جلوگیری از به هدر رفتن وقت در خلال گفتاردرمانی و افزایش مدت زمان توجه و میزان پیشرفت درمان، از لحظه لحظه‌ زمان استفاده کنند. هنگامی که گفتاردرمانگران برای پیشرفت در بخش‌ های مختلف و بین بخش‌ های مختلف درمان کاملاً آمادگی داشته باشد و کار او سازمان یافته باشد، مدت زمان توجه و تلاش برای یادگیری افزایش پیدا می‌ کند. چنانچه متخصص بالینی مرتب و منظم باشد، نظم و ترتیب گفتاردرمانی مورد نظر را بداند، و تمام ابزار مورد نیاز به نحو شایسته‌ ای در اختیار او باشد، توجه و تلاش برای یادگیری و شتاب آموزش افزایش پیدا می‌ کنند. در واقع، میلر گزارش کرد که بهترین روش حفظ شتاب آموزش این است که، آموزش سازمان یافته و از پیش آماده شده باشد. هنگامی که گفتاردرمانگران برای پیدا کردن وسایل ضروری جلسه‌ گفتاردرمانی، درمان را متوقف می‌ کند و به قفسه‌ وسایل و میز کار برمی‌ گردد، سرعت کار کم می‌ شود، در کار وقفه ایجاد می‌ شود، و میزان پیشرفت درمان کاهش می یابد.

تاثیر سرعت در میزان پیشرفت درمان

تعدادی از پژوهشگران پی بردند که، سرعت مناسب در آموزش، یادگیری دانش‌ آموزان و میزان پیشرفت را تسهیل می‌ کند و بر حفظ سرعت کار کمک می‌ نماید. میلر یادآوری کرده است که، سرعت مناسب در ارایه‌ درس عبارت است از سرعت به کار گرفته شده در تدریس و نه تعداد دقایق یا مجموع لحظاتی که برای آموزش یک مهارت صرف می‌ شود. برای مثال، مقدار وقتی را که طبق معمول بیمار برای هر جلسه‌ گفتاردرمانی برنامه‌ریزی کرده است، با سرعت ارایه اطلاعات کم نمی‌ شود. بلکه، سرعت مناسب عبارت است از مهارت گفتاردرمان در حرکت مؤثر و کارآمد با ارایه‌ محرک به بیمار و دریافت پاسخ از او و حرکت آرام از یک بخش از درمان به بخش دیگر. با وجود این، گهگاهی، گفتاردرمان ممکن است عمداً فقط برای لحظاتی سرعت تدریس را کمک کند تا: بیمار فرصت بیشتری برای پردازش اطلاعات چالش برانگیزتر داشته باشد، و یا این که برای لحظاتی انگیزه‌ ای در بیمار ایجاد شود تا توجه و تمرکز خود را روی مهارت‌ ها دوباره افزایش دهد.

روانی و راحتی در گفتاردرمانی

حرکت یا انتقال نرم و آرام بین بخش‌ های مختلف گفتاردرمانی به نام روانی و راحتی در روند جلسه‌ درمانی نامیده می‌ شود. روانی و راحتی با سرعت مناسب و آمادگی و سازمان‌ دهی مناسب برای جلسه‌ گفتاردرمانی، پیشرفت و ترقّی پیدا می‌ کند. روانی و راحتی باعث می‌ شود تا شخص در خلال جلسه، دنبال کلمه نگردد و در ضمن به گفتاردرمانگر کمک می‌ کند تا از استفاده‌ تکراری از پرکننده‌ های بی‌ معنی، مثل «آ… آ»، «اِ… اِ»، «خُب» و «صبر کن ببینم»‌ها که غالباً از ویژگی‌ های افرادی است که مطمئن نیستند بعداً در درمان چه اتفاقی خواهد افتاد، پرهیز کنند. راه دیگر افزایش روانی و راحتی در جریان جلسه‌ درمان، استفاده از راهنما (فیزیکی یا ذهنی) است تا اطمینان حاصل شود که گفتاردرمانگر نسبت به چارچوب و توالی جلسه آگاه است. چارچوب عبارت است از دامنه یا عمق فعالیت‌ های جلسه و توالی عبارت است از سلسله مراتب فعالیت‌ هایی که در جلسه رخ می‌ دهند. برای مثال، هنگامی که با استفاده از راهنمای چارچوب و توالی در یک جلسه اجرای دستورات یک مرحله‌ ای را آموزش می‌ دهیم و کمک می‌ کنیم تا جلسه روان باقی بماند، و یا کاملاً روان باشد، گفتاردرمانگر ممکن است چارچوبی (دامنه‌ فعالیت‌ ها) از سه دستور یک مرحله‌ ای ایجاد کند، و آن را به بیمار بدهد تا مهارت‌ های او را در اجرای این دستورات ارزیابی کند. هر چارچوبی که شامل این باشد که از بیمار بخواهیم تا فقط یک دستور یک مرحله‌ ای را یک بار در خلال درمان اجرا نماید، کافی نیست تا گستره یا عمق فعالیت مهارت‌ های بیمار را ارزیابی کند، حال آن که اگر از بیمار بخواهیم تا یک دستور یک مرحله‌ای را ۵۰ بار در خلال گفتاردرمانی اجرا نماید، این کار چیزی بیش از گستره یا عمق لازم برای ارزیابی آن مهارت است. در همین طرح، گفتاردرمانگر نوعی توالی یا نظم و ترتیب ایجاد می‌ کند که نه فقط کدام یک از سه پرسش باید اول، دوم و سوم پرسیده شود، بلکه کدام یک از توالی به گفتاردرمانگر کمک می‌ کند تا بسته به پاسخ‌ های بیمار تعیین کند که در مرحله‌ بعد در جلسه به کدام سمت و سو برود و یا چه کاری انجام دهد. سایر راهنمایی‌ هایی که به افزایش روانی و راحتی در جلسه کمک می‌ کنند عبارت اند از: راهنمایی‌ های دیداری مثل هشدار دهنده‌ های نوشتاری، جدول‌ ها، پوستر ها، عکس‌ های کامپیوتری، و نظایر این‌ ها. برخی گفتاردرمانگران از کارت‌ های یادداشت، برنامه‌ های درمانی برای هر جلسه، پرونده‌ های رمز‌ بندی شده با رنگ، و یا سایر وسایل کمکی به‌عنوان پشتیبان یا یاد آوری‌ کننده‌ پیشرفت درمان استفاده می‌ کنند. بنابراین، هم شتاب کار حفظ می‌ شود و هم روانی و راحتی آن. به‌طور خلاصه شتاب درمان توسط گفتاردرمانگرانی توسعه پیدا می‌ کند که، برای گفتاردرمانی کاملاً آمادگی داشته باشند و منظم و مرتب باشند، برای ارایه‌ محرک و دریافت پاسخ از سرعت مناسب استفاده کنند، و در سرتاسر جلسه، بین بخش‌ های مختلف درمان، حرکت روان و آرام را حفظ کنند.