شیوه های درمانی بر اساس فلسفه درمان و آموزش در خود ماندگی و برنامه ارتباطات مربوط به کودکان معلول مورد استفاده قرار می گیرد و در خیلی از کشورهای سراسر دنیا استفاده میشود . یک برنامه جامع که با تشخیص، درمان و آموزش تخصصی و زندگی افراد مبتلا به اوتیسم در ارتباط است می تواند بهترین نتیجه درمانی را داشته باشد. مرکز تخصصی اوتیسم دکتر صابر به صورت حرفه ای و با در اختیار داشتن تجهیزات درمانی مختلف به درمان همه جانبه بر اساس پروتکل درمان اوتیسم زیر نظر دکتر متخصص اوتیسم می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
پروتکلهای درمانی اوتیسم
اساس پروتکل درمان اوتیسم آموزش ساختاری است که به صورت سيستماتیک بکار میرود تا محیط را قابل پیش بینی کند، به کودک در درک محيط کمک کنید و با احساس امنيت در آن محیط عمل کند تا این مهارتها را بکار برد و آنها را تمرین کند. با اینحال همان طور که در قبلا ذکر شده است، اوتیسم با فاکتورهای عصبی و بیولوژیکی ارتباط دارد، شرایط محیطی توانائی کودک را گسترش میدهد تا سطح عملکردش را بهبود دهد.
پروتکل های درمان اوتیسم، برخی اصول رفتاری در میان کودکان مبتلا به اتیسم را با هم ترکیب میکند و با ABA در برخی جنبههای بنیادی فرق دارد. برجستهترین تفاوت این روش درمان که روی افزایش مهارتهای کودکان با استفاده از توانائیهایشان به جای درمان اوتیسم تاکید دارد. این برنامه طراحی شده است تا محیط را ساختارمند کند تا کودک اوتیستیک بتواند مهارتهایش را توسعه دهد. معلمها فضای کاری خاصی را سازماندهی میکنند، تا جایی که هر کودک میتواند فعالیتهای مختلفی را اجرا کند. آنها راهنمایی بینایی پیشنهاد میکنند تا نقض کودکان مبتلا به اوتیسم را در پیشرفت اطلاعات شنیداری متعادل کنند.پروتکل جامع درمان اوتیسم ،همکاری بین والدین و کارکنان آموزشی را افزایش میدهد در حالی که والدین تشویق به ایجاد امور عادی در خانه مثل مدرسه میشوند.
معلم باید کلاس را با روشی سازماندهی کند که او را قادر خواهد کرد به صورت مونوتوی کودک مبتلا به اوتیسم را آموزش دهد. حتی چیدمان مبلمان در کلاس میتواند عملکرد مستقل کودک و نیز توانائیاش را در شناسایی و اطاعت از قوانین، تقویت یا تضعیف کند. خیلی از بچهها نمیدانند کجا باید بروند و چگونه سریعتر (به سر جایشان) برسند، محیط ساختاری یک حس ایمنی را به همراه نشانههای بینایی ارائه میدهد که به کودک کمک میکند تا عملکرد آنان را درک کند. اگر معلم اجازه داشته باشد تا کلاس را انتخاب کند، او باید مسایلی مثل اندازه، کلاسهای مجاور، تعداد و مقدار قابلیت دسترسی به پریز برقی، فاصله تا نزدیکترین سرویس بهداشتی، روشنایی بعلاوه اگر مبلمانی وجود دارد که نمیتواند به آسانی تکان داده شود را در نظر بگیرد. برای مثال، بهتر است یک کلاس آرام انتخاب کنیم.
چون برخی کودکان باید محدود باشند تا عملکرد موثرتری را داشته باشند، معلم میتواند به صورت مصنوعی آنها را با استفاده از قالی، قفسه، پارتیشن، نوار روی زمین یا میز محدود کند. هدف این نیست که تحرک یا استقلال کودک را محدود کنیم، بلکه هدف این است کودک بتواند خیلی سریع به محلی که باید در آن جا فعالیت را تکمیل کند، برود. متغیر دیگری که معلم باید موقع سازماندهی کلاس در نظر بگیرد نیازهای ویژه هر کودک خاص است تا یک برنامه روزانه خاص و یک برنامه روزانه گروهی ایجاد کند. برنامه روزانه از دستورالعملهای شفاهی، عکس ها تصاویر یا اشیاء (طبق سطح درک کودکان) تشکیل شده است که یکی بعد از دیگری قرار می گيرد تا مفهوم نظم و ترتیب را ایجاد کند. به کودک تعلیم داده شده است عملکرد برنامه روزانه را درک کند و یاد بگیرد به ترتیبی که فعالیت ها ارائه شده اند آنها را دنبال کند. ترتیب فعالیت ها در آموزش ساختاری نقش دارند و وظایف جدید و با الویت کمتر بعد از وظایف مطلوب قرار می گیرد، که بعد به عنوان تقویت کننده کارهای اولیه بکار می رود. برای مثال، برنامه روزانه یک فرد می تواند شامل عکسهای زیر باشد:
نقاشی، شکلات، خواندن، موسیقی، ریاضیات و استراحت. جایزه باید با علاقه و اولویتهای کودک سازگار باشد، باید متغیر و شامل تقویت کننده های ثانوی مهمی باشد (برای مثال تحسین شفاهی یا لبخند). فعالیت هایی که در برنامه روزانه فرد قرار می گیرد طبق سطح عملکرد و درک کودک متغیر هستند و باید وقتی موقعیت و نیازهای کودک تغییر می کند کنترل و اصلاح شوند. به شما یادآوری می کنم کودکی که برنامه روزانه فردی را اولین بار می بیند به صورت خودکار نمی داند چکار باید بکند، اما به صورت سیستماتیک آموزش می بیند نا آن را درک کند و بکار گیرد.
مسلم است که خصوصیت اصلی پروتکل درمان بر برنامه آموزشی فردی است و هر کلاس نیاز به سطوح مختلف ساختاری دارد. دانش آموزان با عملکرد ضعیف در مقایسه دانش آموزان با عملکرد بالا به ساختار و دستورات و محدودیت های بیشتری نیاز خواهند داشت. کلاسی که برای دانش آموزان کم سن تدارک دیده شده است باید جدا از سایر بخش های آموزشی شامل برخی قسمت های آموزشی ویژه برای بازی، غذا خوردن و رشد مهارت های خود یاری باشد. همچنین بخشی برای فعالیت های گروهی وجود دارد ( با هدف تعاملات در حال رشد و اجتماعی شدن بین بچه ها) کلاس دانش آموزان بزرگتر باید، جدای از بخشهای آموزش انفرادی باشد، بخشی برای سرگرمی و تفریح و بخشی شبیه آزمایشگاه ( جایی که کودک می تواند یاد بگیرد برای مثال : کلاس کار کند) بخشی برای تمرین مهارت های خانگی و در نهایت بخشی برای مهارت های خودیاری و اورایی داشته باشد. همه کلاس ها باید فضاهایی داشته باشند که دانش آموزان بتوانند وسایل شخصی شان نگهداری کنند ( برای مثال، کمد، کشو یا جعبه های مخصوص) . میز معلم باید به وضوح تعریف شود. من کلاس با توجه به مهارت ها و توانائیهای دانش آموزانی که حضور دارند انجام می شود. به محض اس اموزان وارد کلاس می شوند، آنها به برنامه روزانه گروه نگاه می کنند که رویدادهای روزانه را نشان میدهد و در یک نقطه قابل دید قرار گرفته به صورتی که همه دانش آموزان میتوانند هر زمان آن را ببینند.
سپس دانش آموز به بخش کار میرود جایی که میتواند برنامه روزانه فردیاش را ببیند و معمولاً با عکس با نام اش همراه است. در بخش کاری یک میز، صندلی، وسایلی که کودک نیاز دارد تا فعالیت اش را انجام دهد و جعبهای که تكاليف اش را در آن قرار میدهد تا نشان دهد کارش تمام شده است، وجود دارد. اگر کودک نداند کجا وسایل شخصیاش را پیدا کند، چگونه شروع کند یا چگونه فعالیت را تکمیل کند، یا وقتی تمام کرد چکار کند. پس برای او تکمیل فعالیت و دنبال کردن برنامه روزانه شخصی سخت خواهد بود. میزها طوری قرار گرفتهاند
که دانشآموزان به دیوار و برنامه روزانه شخصی نگاه میکنند و به دانشآموزان دیگر یا پنجره نگاه نمیکنند. این مسئله به آنها کمک میکند تمرکز کنند. دانش آموزان با نقص توجه جدی فقط دیوار سفيد را میبینند، بنابراین گیچ نمیشوند. معلم باید جایی بنشیند که امکان نظارت بر همه بخشها را داشته باشد- مخصوصاً اگر همکاری در کلاس ندارد و نیاز به کنترل دارد که دانش آموز کدام قسمت برنامه روزانه را انجام میدهد. نكته عملی دیگر که حائز اهمیت است درباره چیدمان کلاس بیان کنم این است که بهتر است مطمئن شویم بخشهای تفریحی نزدیک در خروجی قرار نگیرند تا اگر حواس معلم پرت شد دانش آموزان نتوانند بیرون بروند. البته، این طرح در یک کلاس درس اصلی قابل اجرا نیست، اما در کلاسهای ویژه و خاص در زمینه آموزش به کودکان دارای معلولیتهای شدید امکان پذیر است.
پروتکل درمان اوتیسم ، برای تعلیم و آموزش به کودکان مبتلا به اتیسم و اختلالات دیگر طراحی شده است و اصول پایهاش میتواند مانند زیر خلاصه شود:
1. هدف بهبود سازگاری کودکان با محیط اجتماعی پیرامون¬اش است. این کار از طریق پیاده سازی دو استراتژی انجام میشود که میتواند مهارتهای کودکان را بهبود دهد (به طور خاص، آموزش و اصلاح محیط)، بلکه همچنین از طریق آموزش مهارتهای جدید که میتواند این نقصها را جبران کنند و دو بخش شناختی و اجتماعی دارد.
2. یک رابطه همکاری بین متخصصین یا معلمان و والدین ایجاد میکند. والدین آموزش دیدهاند تا به عنوان همکار درمان¬گران کودکانشان کار کنند، بهطوری که آنها میتوانند اجرای تکنیکها را در خانه ادامه دهند.
3. مهارتهای کودک را بطور کامل ارزیابی مینمایند تا یک برنامه آموزشی فردی ایجاد کند که همه نیازهای اجتماعی و علمی وی را برآورده سازد.
4. مفهوم آموزش ساختاری را ترویج میدهد. کودکان مبتلا به اتیسم بیشتر از محیط آموزشی ساختاری سود میبرند، چون آنها نیاز به پیش¬بینی¬پذیری دارند و این پیش¬بینی احساس امنیت را ایجاد میکند.
5. قصد بهبود مهارتهای کودک را دارد. ارزیابی مهارتهای کودک را در راستای بهبود آنها و تطبيق آنها با عملکرد و اجتماعی قابل قبول، شناسایی میکند، همین منطق برای آموزش والدین و کارکنان بکار گرفته میشود؛ یعنی مهارتهایشان ارزیابی میشود و از طریق آموزش بهبود پیدا میکند تا مربیان بهتر و موثرتری بشوند.
6. این روش به عنوان اساس و پایه درمان رفتاری- شناختی قابل استفاده است. فرآیندهای آموزشی توسط تئوریهای شناختی و رفتاری هدایت میشوند که پیشنهاد میکنند که مشکلات رفتاری از مشکلات درونی و فردی در درک و آگاهی و پردازش ناشی میشود. زمانی که این مشکلات چیده شدند، بنابراین کودک میتواند رفتارهای مشکل ساز را با رفتارهای عملکردی و پسندیدهتر جایگزین کند.
7. به متخصصین آموزش میدهد تا از عهده طیف رفتارها برآیند. آنها آموزش میبینند تا تمام جنبههای رفتار کودک را درک کنند و آنها را به عنوان روانشناسان، گفتار درمانگران و… به صورت اختصاصی مجزا نمیکند.
سوالات متداول:
1-پروتکل Denver Model (ESDM) چه تفاوتی با سایر پروتکل های درمانی دارد؟
این پروتکل به طور خاص برای کودکان 12-48 ماه طراحی شده و بر تعاملات طبیعی و بازی های مشترک تأکید دارد.
2-مدت زمان اجرای یک پروتکل درمانی معمولاً چقدر است؟
حداقل 6 ماه تا 2 سال بسته به پروتکل و پیشرفت فرد، اما معمولاً نیاز به ادامه دار بودن دارد.
مرکز اوتیسم دکتر صابر در زمینه درمان کودکان اوتیسم با استفاده از تکنیک های روز دنیا فعالیت می نماید. تجهیزات و محیط های درمانی مناسب با نیاز های کودکان اوتیسم از نکات مهم در روند درمان کودکان اوتیسم می باشد. اتاق تاریک بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنیداری، سنسوری روم ، ماساژ درمانی، استخر آب درمانی، کاردرمانی اوتیسم از جمله محیط درمان اوتیسم می باشند که در مرکز اوتیسم تهران دکتر صابر زیر نظر متخصصین مجرب برای کودکان اوتیسم مورد استفاده قرار می گیرد. اوتیسم چه با ریشه ژنتیک چه اوتیسم محیطی نیاز به روشهای درمان تخصصی و در زمان مناسب داردند که باید توسظ متخصص اوتیسم انجام گیرد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
TEACCH تاکید میکند که استفاده از محدودیتهای فیزیکی میتواند به بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند تا استقلال خود را افزایش دهند. همانطور که هنگامی که تحریکات بینایی محدودتر میشود و مکان مناسب برای فعالیت تعریف میشود، کودکان اوتیسیک در سازماندهی و تکمیل کارهایشان تواناتر هستند. آنها به خاطر اینکه کمکهای ضروری برای سازماندهی فضا و فعالیتهایشان را در اختیار دارند؛ موفقتر عمل میکنند. وقتی کودکان با محیط اطراف آشنا هستند، مستقلتر میشوند و فعالیتهای خاصی را با مناطق خاص مرتبط میکنند. بنابراین، آنها میتوانند با موفقیت از دستورالعملهای معلمان و یا تذکرات شفاهی کمتر پیروی کنند.
اوتیسم و محیط درمان
به نظر میرسد محدودیتهای محیط باعث افزایش امنیت کودکان اوتیسم میشود. برخی پیشنهادات که ممکن است برای طرح اتاق کمک کننده باشد عبارت است از:
موانعی را که ممکن است توجه را از بین ببرند حذف کنید؛
چهار تا پنج بخش فعالیت ایجاد کنید؛
از صندلی انتظار استفاده کنید طوری که کودک بیخود سرگردان نماند؛
پردهها را بکشید یا پنجرهها را با کاغذ بپوشانید تا عوامل حواس پرتی بصری بیرون را جدا کنید؛
از استراحت وسط كلاس پرهیز کنید چون انسجام دوره آموزشی را از بین میبرد.
برنامه روزانه فردی نشان دهنده فعالیتهایی است که برای هر دانش آموز اختصاص داده شده و شامل ترتیبی از برنامههایی است که آنها باید در مدت کلاس اجرا شوند، طوری که احساس شکست نکنند. این برنامهها طراحی شدهاند تا مشکلاتی را بررسی کنند که هر دانش¬آموز با آن مواجه است و به او در مفهوم¬سازی اصطلاحات “چه”، “کجا” و “چه وقت” کمک میکند.
شوپلر و مسیبو (۱۹۹۵) استدلالی برای وجود و استفاده از برنامه روزانه فردی ارائه کردهاند؛
آنها مشکلاتی که به دلیل نقصهای حفظ توجه اتفاق می افتد را به حداقل میرسانند.
آنها زمان مورد نیاز برای تکمیل فعالیت را به حداقل میرسانند و با مشکلات سازمانی مربوط هستند.
آنها مشکلات درک زبانی را بررسی میکنند.
دانش آموزان را مستقلتر میکنند.
آنها انگیزه دانش آموزان برای یادگیری را افزایش میدهند.
شرل بیان کرده است که وقتی کودکان اوتیستیک فعالیت فیزیکی را اجرا میکنند، باید تشویق شوند که بفهمند از طریق تصاویر یا لغات در موقعیتهای مختلف چه کاری را انجام دهند. سیستم عملکردی میتواند از ابزارهای بصری مانند اشیاء، عکسها، روزنامهها، برچسبها یا لیستها برای کاهش رفتار ناخوشایند استفاده کند. اگر كودک سرگردانی بی هدف یا تنبلی را متوقف کند، او یاد میگیرد که زمان اش را برای انجام تکالیفی که به او اختصاص داده شده صرف کند و برنامه آموزشی فیزیکیاش را سریعتر تکمیل کند. فهرست فعالیتهایی که باید تکمیل شونده بر روی یک صفحه نمایش بزرگ یا با استفاده از یک سری کارت فعالیتهای چسب با نوار چسبنده قرار داده میشود.
این برنامه روزانه فردی هر کودک طراحی شده است تا نیازهایش را که شامل تصاویر و نامش هست را پوشش دهد. وقتی به محل تمرین میرود، یاد میگیرد تابلو اعلانات را ببیند و برنامه فردیاش را چک کند، به او آموزش داده میشود که کارت فعالیتش را نگاه کند و کاری را باید انجام دهد را به خاطر سپرده و تمرین جسمیاش را تمرین کند. سپس به برنامه روزانه برمی گردد و به همان شیوه که قبلاً توضیح داده شد، پیروی میکند، معلم کنار کودک میرود تا مطمئن شود که او رفتارهای مناسب را انجام داده است و برای اثربخشی برنامه این موارد را رعایت میکند؛
استفاده از تابلو اعلانات بزرگ که کنار ورودی گذاشته میشود طوری که کودک قبل از سرگردانی آن را ببیند.
آموزش به کودک با برنامه روزانهاش را بخواند و ترتیب درست فعالیتها را دنبال کند.
مطمئن شوید تصویر یا نام کودک روی برنامه است.
از لغات، تصاویر، رنگها یا سمبلها برای هر بخش فعالیت تخصصی استفاده شود.
مکانی درست کنیم تا کودک بتواند کارتها را بعد از تمام کردن فعالیت در آنجا قرار دهد.
استفاده از سمبلهایی که با سطح رشدی کودک هماهنگ باشد.
سازماندهی وظایف تا کودک را قادر به درک و اجرای آنها طبق برنامه بکند. این سازمان برای استفاده از اشیاء، تصاویر، رنگها، ارقام و/یا لغات تشکیل شده است.
ارائه برنامه به کودک از قبل تا او با مفاهیم آشنا شود.
استفاده از زمان¬سنج تا به درک کودک کمک کند چه وقت فعالیتی را تکمیل کند، مگر اینکه به صدا حساس باشد، که در این مورد معلم میتواند از ساعت استفاده کند و با دست آن را حرکت بدهد.
قرار دادن تجهیزات لازم در اتاق قبل از اینکه کودک برسد، طوری که بتواند هر چیزی را پیدا کند و گیج نشود. اگر کودک ماهرتر باشد، پس معلم میتواند به او آموزش دهد تا تجهیزات را خودش بیاورد و وقتی فعالیت تکمیل شد بازگرداند، تلاشی برای مستقلتر و مسئولیت پذیر شدن است.
صرفاً وسایلی که هر دفعه برای فعالیت لازم است در اختیار کودک قرار دهید تا موجب حواس پرتی نشود و باعث فراموشی نیز نگردد.
مقدار دقیق وسایل مورد نیاز برای تکمیل هر فعالیت را مشخص کند.
صندلیهایی فردی در پایان و آخر كلاس بگذارد (به صورت گرد با تصاویر کودک و یا نام).
نشانههای بصری و شفاهی برای هر فعالیت را ایجاد کند که به کودک دوباره یادآوری خواهد کرد چه کاری باید انجام دهد.
از حروف تصویری رنگی چاپ شده که به کف زمین چسبیده¬اند استفاده کند. به این ترتیب مسير تکمیل فعاليت یا هدف بعدی را، نشان میدهند. همچنین این مسئله میتواند به توسعه و تمرین تعادل کودک کمک کند.
محیط درمانی اوتیسم
حالا که شما با دقت مراحل مورد نیاز را بررسی میکنید تا از موفقیت فعالیت ساختاری مطمئن شوید، درباره چیزی که دوست دارید به کودکان اوتیسمی آموزش دهید فکر کنید. چگونه شما درباره برنامه ریزی فعالیت فکر میکنید؟ چه مراحلی را در نظر میگیرید؟ چگونه با رویدادهای غیرمنتظره ارتباط برقرار می کنید.
اگرچه اینها در مراحل اولیه هم هستند، بعد کودک نیاز به یادگیری دارد تا آنجا برای خودش لازم است را انتخاب کند.
همانطور که مشاهده میکنید در روش TEACCH، عنصر اصلی موفقیت یادآوری مداوم این مطلب است که: هر کودک منحصر به فرد است و بنابراین این برنامه باید با نیازهایش سازگار باشد. هدف اصلی روش در مدت آموزش فیزیکی ارائه فرصتهایی برای توسعه مهارتهایی است که برای کودک برای بازی کردن و شرکت در فعالیتها با همسالان خود ضروری است. هدف نهایی این برنامه باید آزاد کردن کودک از یادآوریها باشد و او را قادر به انجام فعالیتهای مناسب بدون نیاز به هماهنگ شدن با برنامه در تمام طول زمان سازد و بعلاوه نتایج مطلوب را به محیطهای دیگر تعمیم دهد تا کودک مستقل گردد.
سوالات متداول:
1-آیا محیط خانه میتواند به محیط درمانی تبدیل شود؟
بله! با ایجاد مناطق اختصاصی (مثل میز کار)، استفاده از برنامههای بصری و کاهش عوامل حواسپرتی.
2-آیا رنگهای دیوار در محیط درمان اوتیسم مؤثرند؟
بله باید از رنگهای خنثی و آرامشبخش: آبی کمرنگ، سبز ملایم یا بژ استفاده شود و پرهیز از رنگهای تند مثل قرمز و نارنجی که ممکن است اضطراب را افزایش دهند، ضروری است.
مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با تجهیزات کامل نظیر اتاق شنیداری، سنسوری روم، اتاق تاریک، ماساژ درمانی، بازی درمانی و رفتاردرمانی، گفتاردرمانی و کاردرمانی در حیطه درمان کودکان اوتیسم پیشرو می باشد. متخصصین مجرب مرکز با تجربه بالا در حیطه اوتیسم و با استفاده از جدیدترین درمان های روز دنیا به توانبخشی و درمان کودکان اوتیسم می پردازند. همچنین دانش آموزان اوتیسم با مشکلات یادگیری می توانند از خدمات درمانی اوتیسم در دانش آموزان و آموزش اوتیسم استفاده نمایند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اوتیسم در دانش آموزان
ک.ای دانش آموز پایه اول دارای اوتیسم با سطح 2، “نیاز به حمایت اساسی” شناسایی شده است. او نیاز به حمایت بینایی برای افزایش مهارتهای ارتباطی اش و همچنین نیاز به حداکثر تحریک برای تعامل با همسالان دارد.ک.ای در تمام نواحی آموزشی زیر سطح پایه عمل می کند.نمونه عملکردش شامل خواندن تقریبا بیست کلمه دیداری و شمردن طوطی وار تا پنجاه بود. ک.ای با سطح 1,0 در تمام شش حوزه محتوایی وارد برنامه درسی اصول تیچ تاون شد. طی دوازده هفته استفاده از برنامه، برنامه سطح او را طبق عملکردش در دروس در هر شش حوزه تنظیم کرده بود. تا انتهای دوازده هفته، ک.ای بین یک دهم و نیم از یک سطح در چهار حوزه از شش حوزه پیشرفت کرده بود
به مدت ۱۲ هفته، ک.ای از برنامه کامپیوتری تقریباً به مدت سه جلسه دوازده دقیقهای در هفته جمعه به مدت7 ساعت در این زمان استفاده کرد، او بر روی سیزده درس کار کرد. اغلب درسها بین دو تا چهار مفهوم را هدف قرار میدادند. در ماه سپتامبر، او بر و درس تسلط یافت که قبلا در پیش آزمون آن شکست خورده بود و متعاقبا تمرینات آموزشی و پس آزمون را گذراند. یکی از درسهای تسلط یافته تطابق و ادراک بینایی اسباب بازیها بودن(یعنی: توپ، تاب، سرسره، حباب، عروسک، جورچین، کتاب و تدی خرس عروسکی) و درس دیگر شناسایی شخصیتها در برنامه؛ هم در حوزه اجتماعی و عاطفی بود. در این درسها به طور متوسط به اندازه سه تمرین آموزشی، ارائه ۴۵ آزمون، برای ارتقاء از نمره پیش آزمون شکست خورده تا نمره پس آزمون موفق تولید کشید.
ک.ای در حال حاضر بر روی ۱۱ درسی کار میکند که در پیش آزمون شکست خورده بود و بر روی تمرینات آموزشی یا پس آزمون های این درسها کار می کند. عنوان هر درس در حال پیشرفت و همچنین داده های درسی که آخرین بار کار شده بود در گزارش پیشرفت فردی نشان داده میشود. برای ک.ای همه درسهای در حال پیشرفت به جز دو تا طی یک تا دو هفته گذشته کار شده بود، به علاوه درسی به رنگ قرمز که نشان میداد او ظاهراً در این درس مشکل داشته و احتمالا نیاز به کمک اضافی به منظور تسلط بر موضوع دارد. نمودار پیشرفت درسی به معلم اجازه میدهد تا محتوایی را که ک. ای با آن در این درس مشکل داشت دقیقا مشخص کند. این نشان میدهد که ک.ای در درک شناخت اسباببازیهای توپ و تاب، بعد از تکمیل ۳۱ تمرین آموزشی که او برای ۱۶ تا از آنها انگیزش دریافت کرده بود، مسلط نشده است. درکل ک.ای 64 دقیقه یا بیست جلسه کامپیوتری را در حال کار بر روی این تکلیف بدون کسب مهارت گذراند. نمودار پیشرفت درسی همچنین نشان می دهد کدام درس تعمیم دهی را که معلم میتواند برای تقویت آموزش در رابطه با مهارتی که ک.ای با آن مشکل دارد به کار ببرد.
دانش آموز دوم
ال.دی دانش آموز پایه اول با اوتیسم سطح یک، در دسته “نیاز به حمایت” قرار داشت. بدقلقی های شدید باعث دخالت شدید در کلاس درس شده بود، اما به مرور بهبود یافت. او هم اکنون نزدیک به سطح پایه در تمامی نواحی آموزشی عمل می کند. ال.دی با سطح 1,0 در هنر های زبانی، رشد زبان، و حوزه های عاطفی و اجتماعی، سطح 2,0 در حوزه مهارتهای شناختی، و سطح 3,0 در ریاضیات و حوزههای مهارتهای سازگاری وارد برنامه شد. در انتهای دوازده هفته ال.دی در تمام شش حوزه پیشرفت کرده بود با افزایش بین یک دهم و چهارپنجم از یک سطح طی دوازده هفته او به طور متوسط در معرض 4 جلسه تقریبا 13 دقیقه ای و در مجموع ۱۲ ساعت بود که در کل شامل 31 درس می شد. از 31 درس کار شده او بر 7 تای آنها در هر شش حوزه تسلط یافت. او حداقل مشکل را در تسلط به دروس تشخیص اعداد در ریاضی و تطبیق اعداد با مقادیر داشت، و بیشترین مشکل را در حوزه ادراک موقعیت های عاطفی مانند ترس و بیماری و ارتباط سگ و گربه داشت؛تعداد تمرینات برای یادگیری کامل موضوع نشان داده شده است.
ال.دی در حال حاضر بر روی ۲۴ درس کار می کند. گزارش پیشرفت شخصی درس درحال پیشرفتی را نشان می دهد که ال.دی ظاهراً برای تسلط بر مطالب آن در حال تلاش است و احتمالاً نیاز به پشتیبانی دارد_هدف این درس شناسایی احساسات شادی، غم، عصبانیت و تعجب است. تکالیف دیگری که بر اساس تعداد جلسات سپری شده نسبتاً زیاد بر روی مطلب به نظر میرسد وی در حال تلاش بر روی آن ها است شامل شناسایی پدرها و مادرها، تطابق تصاویر غیردقیق دلفینها، نهنگ ها و ماهی ها و شناسایی منظومات لباس پوشیدن همانند پیراهن و کت می باشد گزارش پیشرفت شخصی درس(های) تعمیم دهی خارج از رایانه را نشان می دهد که با هر کدام از این درس های در حال پیشرفت هماهنگی دارد.
دانش آموز اوتیسم سوم
جی.ال دانش آموز پایه اول داراب اوتیسم است و توسط معلم در سطح یک طبقه بندی شده است و “نیازمند پشتیبانی” است. گرچه از تعامل با همتایان اش لذت میبرد، در مهارتهای ارتباطی اجتماعی مشکل داشت. او به راحتی آشفته می شد و انجام تکالیف به خاطر حضور صداها یا حوادثی که معمولاً توسط دیگران نادیده گرفته می شد مختل می شد. عملکرد او در خواندن مطابق سطح اش بود اما در زمینه ریاضی پایین تر از سطح کلاس بود. در برنامه تیچ تاون جی.ال در چهار حوزه از شش حوزه محتوایی پیشرفت نشان داد. سطح او از 1,0 در حوزههای هنر های زبانی به 2,0، از 1,0 در حوزه عاطفی و اجتماعی به 2,4، در حوزه رشد زبانی از 2,0 به 2,4 و از 3,0 به 3,8 در حوزه ریاضی افزایش یافت.
جی.ای به طور متوسط ۵ جلسه تقریباً ۱۵ دقیقه ای در هفته بین سپتامبر و آخر نوامبر و در کل ۱۵ ساعت از برنامه استفاده کرد، از این ۲۴ درس او بر ۱۵ درس مسلط شد. تمرینات متوسط برای پیشرفت و کسب درصد صحیح برای گزارش درسهای تسلط یافته نشان میدهد که او در درسهای تمام شش حوزه محتوای مسلط شده است و کارآیی وی در تسلط بر مطالب این دروس در سراسر حوزه های متفاوت بود.
او در این زمینه مهارت های شناختی کمترین تسلط داشت، که حدود 14 تمرین در تسلط و یک درس نسبت به 2-4 تمرین در سایر زمینهها به طول انجامید. نمودار پیشرفت درس که مربوط به درس تسلط یافته در حوزه مهارتهای شناختی است نشان میدهد که شناسایی حیواناتی که میمون یا ببر نبودند برای وی دشوار بود. از بین 9 درس در حال پیشرفت، سه تا از آنها نیاز به پشتیبانی داشتند. نمودار پیشرفت درسی مربوط به این دروس نشان میدهد که مواردی که جی.ال در آنها مشکل دارد شامل شناسایی صداهای /ch/ و /d/، شناسایی ابزارهای اندازه گیری وزن و طول و شناسایی اینکه آیا تعداد اشیاء در یک گروه بیشتر یا کمتر از گروه دیگر است، می باشد. گزارش پیشرفت شخصی مباحث تعمیم دهی خارج از کامپیوتری را نشان میدهد که با هر یک از این زمینه های مهارتی هماهنگی می کند.
مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم در زمینه درمان مشکلات دانش آموزان اوتیسم به صورت حرفه ای فعالیت می نماید. نحوه آموزش اوتیسم در زمینه مفاهیم آکادمیک با کودکان عادی متفاوت است. درک اصطلاحات، مفاهیم انتزاعی برای کودکان اوتیسم دشوار می باشد. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر در حیطه کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی اوتیسم، بازی درمانی و رفتاردرمانی کودکان اوتیسم، آموزش مفاهیم پیش دبستانی و دبستان فعالیت می نماید. استفاده از تکنیک های برتر آموزشی و تجربه بالای کادر درمانی مرکز بهترین نتایج درمانی را برای کودکان در پی دارد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مشکلات دانش آموزان اوتیسم
در آموزش کودکان برای کلاسهای نهم تا دهم ، از دانش آموزان انتظار می رود کتابهای سطح علمی کلاس را بفهمند و اصطلاحات را به منظور مقایسه آن ها با سایر اصطلاحات علمی درک کنند. این الزامات تأکید میکند که چقدر دانش لغوی در یادگیری کلاسی مهم است. معلمان میتوانند از کامپیوتر برای تایپ و فرستادن دایره لغوی خودشان در اتاق درس استفاده کنند و دانش آموزان هم میتوانند مبتنی بر آن دایره لغوی جملات خودشان را خلق کنند، وب سایت های زیادی نیز برای جستجوی دانش آموزان وجود برای مثال، quizlet.com که به دانش آموزان امکان میدهد فلش کارتهای لغوی مخصوص به خودشان را بسازند و پیشرفت اشان را بررسی کنند. آن ها حتی میتوانند خودشان را با سایر همکلاسیها مقایسه کنند. نمونه دیگر studyblue.com است که دانش آموز می تواند کارتهای لغوی خودش را بسازد و از کتابخانه وب سایت برای اضافه کردن تصویر به کارتهای اش استفاده کند.
روش آموزش به کودکان اوتیسم
برنامه های مختلفی نیز بر روی آی پد و آی فون در دسترس می باشند. ساخت فلش کارت را برای دانش آموز هنگام ایجاد دسته های مختلف بسته به نوع کلاس آسان می کند. همچنین با کمک به دانش آموز در دسترسی به هزاران کارت لغت موجود یادگیری لغات را تقویت می کند.
همان طور که قبلا ذکر شد، نقص در کارکرد اجرایی می تواند توانایی فرد را برای حفظ بخشهای اطلاعاتی به عنوان یک استراتژی یادگیری تحت تأثیر قرار دهد. حتی اگر فرد دارای ظرفیت فوق العاده ای جهت حفظ فيلمنامه، چهره ها و صحنه های فیلم باشد این مسئله تأثیرگذار است. به همین دلیل دانش آموزان دارای اوتیسم نمیتوانند بر حفظ کردن برای تسلط بر اصطلاحات لغوی تکیه کنند. حفظ کردن نمی تواند به آن ها کمک کند تا کلمات را در بافتهای بزرگتر یا در استراتژیهای درک مطلب بکار ببرند. به منظور درک مطلب، آن ها نیاز به ایجاد رابطه بین کلمات وکاربرد آن ها در شکلهای مختلف متن دارند. اتکاء قوی هسته مرکزی بر واژگان، یادگیری را برای کسانیکه در طیف اوتیسم قرار دارند سخت می کند. توانایی ایجاد روابط بافتی بین کلمات مختلف به منظور درک یک متن برای آن هایی که در طیف اوتیسم قرار دارند نقطه قوتی محسوب نمی شود و برای آن ها معایب بیشتری دارد. برای مقابله با این مسئله، از واژگان دیداری می توان برای کمک به دانش آموزان دارای کم توانی جهت افزایش تسلط بر لغات جدید استفاده کرد. لغات مورد نظر پرینت شده و بر روی دیوار کلاس مقابل چشمان دانش آموزان نصب میشوند . در روش دستورالعمل دایره لغوی که توسط اولوین ایجاد شد، دانش آموزان دارای سندرم داون و دارای تأخیر رشدی، قادر به یادگیری بهتر لغات از طریق تصویرسازی بودند و در نتیجه توانایی جمله سازی با استفاده از کلمات را داشتند.
حمایت از کارکرد اجرایی از طریق تکنولوژی برنامه های بینایی روزانه هدف برنامه های بینایی روزانه کمک به دانش آموزان دارای اختلالات طیف اتیسم جهت بهبود کارکرد اجرایی و استقلال است. از برنامه های فعالیت بینایی ، که به روشهای مختلفی تولید میشوند ، می توان برای کمک به افراد دارای اوتیسم جهت تکمیل تکالیف مختلف ، درک آنچه که یک پروژه لازم دارد و کمک به یادگیری برنامه های روزمره استفاده کرد. با ارائه مراحل پی در پی به روشی قابل دسترس، فرد می تواند در تکمیل تکالیفی که هنوز اتوماتیک وار یا از حفظ نمی تواند انجام دهد، موفق و مستقل باشد ، حتی اگر این تکلیف بخشی از برنامه معمول روزانه باشد.
از لحاظ رفتاری، برنامه فعالیت های بینایی ابزار مهمی برای کمک به کاهش اضطراب و رفتار مخرب هستند. این برنامه باعث کاهش اضطرابی می شود که فرد دارای اوتیسم، ممکن است در مورد اتفاق یا برنامه بعدی داشته باشد . اضطراب کاهش یافته رفتارهای چالش بر انگیزی را که منجر به صرف وقت بیشتر برای یادگیری در کلاس درس می شود، کاهش می دهد. فرایند تکمیل هر گام، “چک کردن” و سپس حرکت به سمت گام بعدی به یادگیرنده کمک میکند روی تکلیف متمرکز بماند و مشغول باشد . در زمان اتمام تکلیف دانستن اینکه گامهای بعدی چه هستند ، و اینکه آیا در برنامه زمان استراحت وجود دارد قابلیت پیش بینی را افزایش میدهد.
برنامه های دیداری در زمینه های آموزشی نیز میتوانند مفید باشد. به خصوص در کلاسهای تاریخ ، برنامه های دیداری را می توان برای ایجاد جدول زمان استفاده کرد . استاندارد اصلی مشترک تاریخ برای کلاسهای نهم از دانش آموزان می خواهد تا بفهمند چگونه رویدادهای مختلف بر رویدادهای بعدی تأثیر می گذارند. جدولهای زمانی به دانش آموز کمک میکند تا رخدادها را با ترتیب صحیح جهت درک بهتر علت و معلول مرتب کند. وب سایتهایی همچون dipidity.com به دانش آموزان کمک میکنند تا جدول زمانی خودشان را برای رویدادهای تاریخی مختلف خلق کنند. دانش آموزان نه تنها میتوانند آن ها را بسازند بلکه میتوانند آن ها برای مراجعات بعدی پرینت کنند.
منابع در دسترس زیادی برای ایجاد جدول زمان وجود دارد. نرم افزارهای متفاوتی به معلم این امکان را میدهد تا تصاویر را از بانک تصاویر استخراج یا انتخاب کند و توالیهای مختلف بسازد. تصاویر را می توان مانند گذشته چاپ کرد یا روی کامپیوتر و آی پد استفاده کرد. خوشبختانه، برنامه های متعدد برای آی پد و آی فون، گوشیهای هوشمند، کامپیوترها و تبلتها وجود دارد که به کاربران اجازه میدهد تا فعالیت های روز خود را برنامه ریزی کنند (۷٬۱ table ) چندین برنامه به کاربران امکان میدهد تا برنامه های روزانه یا تکالیف شان را خودشان درست کنند. سایر برنامه ها، روزمرگی های رفتاری مختلف را تقسیم بندی، تجزیه و تحلیل میکنند . این کار برای روشهای مختلف مانند انتقال بین کلاسها می تواند مفید باشد . از عکسها و تصاویر می توان برای ارائه مطالب مختلفی استفاده کرد ، و چنانچه ویدیو بهترین روش برای یادگیری فرد است ، ویدیویی از تک تک مراحل کار می توان تهیه کرد، همراه مکثهایی بین مراحل تا فرد بتواند آن ها را دنبال کند.
سازماندهنده های بینایی-گرافیکی سازمان دهندگان بینایی چندین کاربرد پشتیبانی آموزشی دارند هدف اولیه ممکن است این باشد که به دانش آموز نشان دهد چگونه اطلاعات مختلف به هم مرتبط میشوند. همانطور که دانش آموزان از سازمان دهه های ترسیمی علت – معلولی، قیاس – تضادا ، و فرایند – زنجیره در علم استفاده میکنند ارتباطات ساخته میشوند. مفاهیمی مانند فرایند فتوسنتز را که ممکن است برای افراد طیف بسیار انتزاعی باشد ، در حالیکه به مراحل کوچک در یک سازمان دهنده فرایند – زنجیره ای تبدیل می شود، این مفهوم را خاص تر میکند . سازمان دهنده های ترسیمی به درک نیز کمک میکنند زیرا آن ها دانش قبلی فرد را فعال میکنند و آن را با آموزش فعلی مقایسه میکنند.
در تدریس ادبیات، سازمان دهنده های ترسیمی و تصاویر داستانی ابزارهای قابل اعتمادی برای کمک به افراد دارای اوتیسم هستند تا بخشهای مختلف داستان را تشخیص دهند . هسته مرکزی نیاز دارد که دانش آموزان پایه ششم بدانند چگونه رویدادها از هم متفاوتند و مردم چگونه در ابعاد مختلف یک داستان شرکت میکنند . تصاویر به دانش آموز کمک میکند تا از طریق جستجو و پر کردن بخشهای مختلف تصویر، شامل زمینه، اشخاص و طرح به این هدف دست یابد . درک زنجیره ای داستان به دانش آموز اجازه میدهد تا ادبیاتی را که خطوط داستانی پیچیده تر و طولانی تری دارد بتواند دنبال کند.
اوتیسم در دانش آموزان
ک.ای دانش آموز پایه اول دارای اوتیسم با سطح 2، “نیاز به حمایت اساسی” شناسایی شده است. او نیاز به حمایت بینایی برای افزایش مهارتهای ارتباطی اش و همچنین نیاز به حداکثر تحریک برای تعامل با همسالان دارد.ک.ای در تمام نواحی آموزشی زیر سطح پایه عمل می کند.نمونه عملکردش شامل خواندن تقریبا بیست کلمه دیداری و شمردن طوطی وار تا پنجاه بود. ک.ای با سطح 1,0 در تمام شش حوزه محتوایی وارد برنامه درسی اصول تیچ تاون شد. طی دوازده هفته استفاده از برنامه، برنامه سطح او را طبق عملکردش در دروس در هر شش حوزه تنظیم کرده بود. تا انتهای دوازده هفته، ک.ای بین یک دهم و نیم از یک سطح در چهار حوزه از شش حوزه پیشرفت کرده بود
به مدت ۱۲ هفته، ک.ای از برنامه کامپیوتری تقریباً به مدت سه جلسه دوازده دقیقهای در هفته جمعه به مدت7 ساعت در این زمان استفاده کرد، او بر روی سیزده درس کار کرد. اغلب درسها بین دو تا چهار مفهوم را هدف قرار میدادند. در ماه سپتامبر، او بر و درس تسلط یافت که قبلا در پیش آزمون آن شکست خورده بود و متعاقبا تمرینات آموزشی و پس آزمون را گذراند. یکی از درسهای تسلط یافته تطابق و ادراک بینایی اسباب بازیها بودن(یعنی: توپ، تاب، سرسره، حباب، عروسک، جورچین، کتاب و تدی خرس عروسکی) و درس دیگر شناسایی شخصیتها در برنامه؛ هم در حوزه اجتماعی و عاطفی بود. در این درسها به طور متوسط به اندازه سه تمرین آموزشی، ارائه ۴۵ آزمون، برای ارتقاء از نمره پیش آزمون شکست خورده تا نمره پس آزمون موفق تولید کشید.
ک.ای در حال حاضر بر روی ۱۱ درسی کار میکند که در پیش آزمون شکست خورده بود و بر روی تمرینات آموزشی یا پس آزمون های این درسها کار می کند. عنوان هر درس در حال پیشرفت و همچنین داده های درسی که آخرین بار کار شده بود در گزارش پیشرفت فردی نشان داده میشود. برای ک.ای همه درسهای در حال پیشرفت به جز دو تا طی یک تا دو هفته گذشته کار شده بود، به علاوه درسی به رنگ قرمز که نشان میداد او ظاهراً در این درس مشکل داشته و احتمالا نیاز به کمک اضافی به منظور تسلط بر موضوع دارد. نمودار پیشرفت درسی به معلم اجازه میدهد تا محتوایی را که ک. ای با آن در این درس مشکل داشت دقیقا مشخص کند. این نشان میدهد که ک.ای در درک شناخت اسباببازیهای توپ و تاب، بعد از تکمیل ۳۱ تمرین آموزشی که او برای ۱۶ تا از آنها انگیزش دریافت کرده بود، مسلط نشده است. درکل ک.ای 64 دقیقه یا بیست جلسه کامپیوتری را در حال کار بر روی این تکلیف بدون کسب مهارت گذراند. نمودار پیشرفت درسی همچنین نشان می دهد کدام درس تعمیم دهی را که معلم میتواند برای تقویت آموزش در رابطه با مهارتی که ک.ای با آن مشکل دارد به کار ببرد.
دانش آموز دوم
ال.دی دانش آموز پایه اول با اوتیسم سطح یک، در دسته “نیاز به حمایت” قرار داشت. بدقلقی های شدید باعث دخالت شدید در کلاس درس شده بود، اما به مرور بهبود یافت. او هم اکنون نزدیک به سطح پایه در تمامی نواحی آموزشی عمل می کند. ال.دی با سطح 1,0 در هنر های زبانی، رشد زبان، و حوزه های عاطفی و اجتماعی، سطح 2,0 در حوزه مهارتهای شناختی، و سطح 3,0 در ریاضیات و حوزههای مهارتهای سازگاری وارد برنامه شد. در انتهای دوازده هفته ال.دی در تمام شش حوزه پیشرفت کرده بود با افزایش بین یک دهم و چهارپنجم از یک سطح طی دوازده هفته او به طور متوسط در معرض 4 جلسه تقریبا 13 دقیقه ای و در مجموع ۱۲ ساعت بود که در کل شامل 31 درس می شد. از 31 درس کار شده او بر 7 تای آنها در هر شش حوزه تسلط یافت. او حداقل مشکل را در تسلط به دروس تشخیص اعداد در ریاضی و تطبیق اعداد با مقادیر داشت، و بیشترین مشکل را در حوزه ادراک موقعیت های عاطفی مانند ترس و بیماری و ارتباط سگ و گربه داشت؛تعداد تمرینات برای یادگیری کامل موضوع نشان داده شده است.
ل.دی در حال حاضر بر روی ۲۴ درس کار می کند. گزارش پیشرفت شخصی درس درحال پیشرفتی را نشان می دهد که ال.دی ظاهراً برای تسلط بر مطالب آن در حال تلاش است و احتمالاً نیاز به پشتیبانی دارد_هدف این درس شناسایی احساسات شادی، غم، عصبانیت و تعجب است. تکالیف دیگری که بر اساس تعداد جلسات سپری شده نسبتاً زیاد بر روی مطلب به نظر میرسد وی در حال تلاش بر روی آن ها است شامل شناسایی پدرها و مادرها، تطابق تصاویر غیردقیق دلفینها، نهنگ ها و ماهی ها و شناسایی منظومات لباس پوشیدن همانند پیراهن و کت می باشد گزارش پیشرفت شخصی درس(های) تعمیم دهی خارج از رایانه را نشان می دهد که با هر کدام از این درس های در حال پیشرفت هماهنگی دارد.
سوالات متداول:
1-فناوریهای کمکی چگونه میتوانند به دانشآموزان اوتیسم کمک کنند؟
فناوریهای کمکی طیف وسیعی از ابزارها را شامل میشوند. نرمافزارهای تبدیل گفتار به متن برای دانشآموزانی که در نوشتن مشکل دارند، برنامههای سازماندهی کارها برای مدیریت زمان، اپلیکیشنهای آموزش مهارتهای اجتماعی، و دستگاههای کاهش حساسیت حسی نمونههایی از این ابزارها هستند. انتخاب ابزار باید بر اساس نیازهای فردی دانشآموز انجام شود.
2-مشکلات اجتماعی دانشآموزان اوتیسم در مدرسه چگونه بر یادگیری تأثیر میگذارد؟
چالشهای اجتماعی میتواند تأثیر عمیقی بر تجربه تحصیلی داشته باشد. مشکل در درک قوانین نانوشته اجتماعی، تفسیر حالات چهره و زبان بدن دیگران، و مشارکت در کار گروهی میتواند منجر به انزوا، قلدری و کاهش اعتماد به نفس شود. این عوامل به نوبه خود انگیزه یادگیری را کاهش داده و ممکن است باعث اضطراب مدرسه شود.
به طور کلی، کودکان دارای اوتیسمی که محرک دیداری یا یادگیری دیداری اولویت اول آنها می باشد، ممکن است به مدل سازی ویدیویی به عنوان یک تکنیک مداخله ای بهتر در آموزش اوتیسم پاسخ دهند. به طور معمول سه نوع فیلم آموزشی کودکان اوتیسم وجود دارد که برای آموزش انواعی از مهارت ها به کار می رود : فیلم آموزشی اوتیسم کلاسیک، نقطه نظر و خود مدل سازی ویدیویی. فیلم آموزشی درباره اوتیسم شامل فیلمبرداری از عمل مورد هدف است. ویدیو مدل و عمل مورد هدف که به درستی اجرا و کامل شده است را ضبط می کند. این ویدیو سپس برای کودک دارای اوتیسم نمایش داده می شود. کودک ویدیو را تماشا میکند و سپس این فرصت را دارد تا آن را اجرا کند. همانطور که قبلا گفته شد فیلم آموزشی اتیسم به طور مؤثر برای درمان اوتیسم و آموزش مهارت های بازی، مهارت های اجتماعی، مهارت های خود یاری، مهارت های زندگی روزمره، مهارت های زبانی و مهارت های آکادمیک استفاده شده است. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم زیر نظر دکتر صابر با در اختیار داشتن فضای آموزشی اوتیسم و بهره گیری از تکنیک های آموزش کودکان اوتیسم و متخصصین مجرب و آگاه به نحوه آموزش اوتیسم در زمینه آموزش مفاهیم و آموزشهای رفتاری و آکادمیک به کودکان پیشرو می باشند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مدل سازی ویدیویی نقطه نظر (POVM) شامل فیلمبرداری از نقطه نظر مدل است، اغلب فقط دستهای فرد را هنگام تکمیل هدف مدنظر از نزدیک نشان می دهند. این نوع مدل سازی ویدیویی بطور موثر برای آموزش بازی با اسباب بازی به کودکان پیش دبستانی ،مهارت های خود یاری، مانند لباس پوشیدن و مهارت های زندگی روزانه استفاده شده است. POVM تا حدی در حمایت از رفتارهای اجتماعی در کودکان پیش دبستانی و دبستانی دارای اوتیسم مفید بوده است
خود مدل سازی ویدیویی(VSM) شامل فیلمبرداری از کودک دارای اوتیسم در حال اجرای چندباره مهارت هدف و سپس ویرایش ضبط برای ایجاد محصول نهایی است که در آن کودک در حال اجرای صحیح مهارت نشان داده می شود. کودک تنها فیلم آموزشی از خودش را در حال اجرای صحیح عمل می بیند VSM وقت گیر تر است و به دلیل نیاز به ویرایش نیازمند مهارت های تکنیکی بیشتری است؛ اما، هنگام آموزش مهارت های متنوع مفید واقع شده است. بخصوص VSM می تواند مهارت های اجتماعی و زبانی ، رفتار حین انجام تکلیف و پایبندی به انظارات كلاس به عنوان مثال:
فیلم آموزشی کودکان اوتیسم چگونه باشد
برای تعیین اینکه آیا نوع فیلم آموزشی کودکان اوتیسم مورد استفاده (یعنی قياس مدل های کلاسیک، خود مدل سازی و نقطه نظر) هم تأثیرگذار است یا نه؛ بررسی های تحلیلی و فراتحلیلی انجام شده است. تا این تاریخ که تفاوتی گزارش نشده است و همه انواع مدل سازی ویدیویی شاخصهای شیوه مبتنی بر شواهد را برآورده کرده است. با در نظر گرفتن متغیر سن فردی که به عنوان مدل ویدیویی عمل می کند، پژوهش ها نشان میدهند خواهر، برادر، همسالان و بزرگسالان همگی مدلهای مؤثری میتوانند بسازند
اینطور گفته می شود، کار با مدلهای بالغ تر زمان کمتر و آموزش کمتری می طلبد، و مقرون به صرفه تر است. در حالیکه اکثر پژوهش های مدل سازی ویدیویی هنگام نشان دادن فیلم آموزشی به کودک دارای اوتیسم بر جلسات یک به یک تمرکز میکند، پژوهش نوظهوری وجود دارد که نشان میدهد از مدل سازی ویدیویی می توان به طور گروهی هم استفاده کرد. انعطاف پذیری در مدل سازی ویدیویی به عنوان یک مداخله به استفاده و بهره وری آن کمک می کند. در حالیکه مراحل ایجاد یک فیلم آموزشی سابقا نیاز به سطح خاصی از توانایی تکنیکی داشت، با معرفی گوشیهای هوشمند و تبلتها، مهارت های تکنیکی برای خلق مدل ویدیویی تقریبا هم اکنون جهانی شده است. باید در نظر داشت که، این مراحل سازگار با نوع دستگاه استفاده شده و مدل ویدیویی ایجاد شده باشد(یعنی کلاسیک در مقابل خود مدل سازی در مقابل نقطه نظر)،
مراحل ابتدایی فیلم آموزشی درباره اوتیسم به شرح زیر است:
1 – رفتار هدفی را که می خواهید بر آن تمرکز کنید، تعیین کنید.
۲- تعیین کنید از چه کسی می خواهید به عنوان مدل ویدیویی فیلم بگیرید.
٣- تعیین کنید چگونه می خواهید از مدل فیلم بگیرید (یعن کلاسیک در مقابل خود مدل سازی در مقابل نقطه نظر).
۴- از مدل بخواهید رفتار هدف را چندین بار تمرین کند. داشتن تحلیل رفتار یا لیستی از مراحل لازم، می تواند مفید باشد. سودمند است که از مدل بخواهید آنچه را که انجام میدهد به زبان بیاورد، یا توصیف کند. یا فکر کند یک کودک هنگام تکمیل عمل طبیعتا چه میگوید. سخن گفتن هنگام مدل ویدیویی مهم است چرا که کودکان اغلب شروع میکنند به تقلید آنچه که می شنوند یا می بینند.
۵- فیلمبرداری را از مدل هنگام اجرای رفتار هدف با اپلیکیشن موجود روی گوشی هوشمند یا تبلت تمرین کنید.
۶- ویدیو را ببینید تا مطمئن شوید تمام مراحل رفتار هدف را گرفته اید و مطمئن شوید کیفیت صدا و تصویر واضح است.
۷- مدل ویدیویی را به کودک در محیط مناسب و هدایت کننده یاد گیری شان نشان دهید. از حضور اشیاء و مواد مورد نیاز کودک برای تکمیل کار در نزدیکی وی اطمینان حاصل کنید .
۸- مدل ویدیویی را یکبار برای کودک اجرا کنید. چنانچه شیئی برای رفتار هدف مورد نیاز است آن را نزدیک جاییکه در دسترس کودک است قرار دهید یا مطمئن شوید بلافاصله آیتم مورد نظر را هنگام اتمام ویدیو در دسترس آن ها میگذارید. ۹- چنانچه کودک تقلید کرد او را تشویق کنید. اگر کودک تقلید نمیکند ویدیو را دو مرتبه اجرا کنید.
۱۰- اگر کودک سه تلاش ناموفق دارد، به راحتی به کودک به طور فیزیکی انگیزه دهید تا رفتار هدف را اجرا کند. تحریک فیزیکی به آن ها کمک میکند بفهمند چه انتظاری از آن ها می رود و سطح موفقیت شان را افزایش می دهد.
کودکان دارای اوتیسم اغلب دوست دارند فیلم آموزشی اوتیسم را بارها و بارها تماشا کنند. مادامی که آن ها رفتار هدف را اجرا می کنند، تماشای ویدیوها مهارت را تقویت می کند. آن ها میتوانند ویدیو را چندین بار در روز یا هفته تماشا کنند. همانطور که قبلا ذکر شد، محققان در یافته اند که کودکان میتوانند چند عمل را از طریق مدل سازی ویدیویی همزمان یاد بگیرند، بنابراین برای انتخاب چندین رفتار هدف همزمان راحت باشید. همه کودکان به فیلم آموزشی اوتیسم پاسخ نمی دهند، اما کسانی هم هستند که سریع واکنش میدهند. چنانچه کودکی در حال تلاش است می توانید همیشه به عقب برگردید یا ویدیو را بررسی کنید ببینید آیا لازم است چیزی دوباره ضبط شود. مدل سازی ویدیویی مداخله ای است که بخوبی در مورد آن پژوهش شده و مراقبان کودک، پرستاران و پزشکان نیز میتوانند آن را استفاده کنند و ابزاری بسیار کارآمد و مؤثر است که طیف وسیعی از رفتارهای هدف را در مجموعه ای از محيطها پوشش می دهد. طی سی سال گذشته، مدل سازی ویدیویی شیوع بیشتری یافته است و ابزاری قوی است که زندگی کودکان دارای اوتیسم را بطور مستمر غنی می سازد.
سوالات متداول:
1-آیا زیرنویس فیلمها برای کودکان اوتیسم مفید است؟
برای کودکان خواندن، زیرنویس میتواند به درک بهتر دیالوگها کمک کند. اما برای کودکان غیرخواندن، زیرنویس ممکن است حواسپرتی ایجاد کند. بهتر است نسخههای بدون زیرنویس یا با زیرنویس بسیار ساده را انتخاب کنید. در برخی موارد، زیرنویسهای تصویری (پیکتوگرام) میتوانند مفید باشند.
2-چگونه میتوان از فیلم برای آموزش مهارتهای خودیاری استفاده کرد؟
فیلمهای آموزشی که مراحل کارهایی مانند مسواک زدن، لباس پوشیدن یا غذا خوردن را به صورت مرحله به مرحله نشان میدهند بسیار مؤثرند. بهتر است این فیلمها را قبل از انجام فعالیت با کودک تماشا کنید و سپس همان مراحل را عملاً انجام دهید. تکرار فیلم و تمرین عملی با هم بهترین نتیجه را دارد.
افراد دارای اوتیسم اغلب با چالشهایی در زمینه توجه، حافظه، و پردازش اطلاعات به دلیل اختلال در مهارت های کارکرد اجرایی مواجه می شوند. نواقص کارکرد اجرایی متداول در این افراد شامل مشکلاتی در برنامه ریزی، مشکل در تفکر آینده گرا، چالشهایی در سازماندهی اطلاعات، و مشکل در مدیریت وظایف متعدد و حل مسأله انتزاعی می باشد. مرکز توانبخشی اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر در حیطه روانشناسی شناختی کودکان اوتیسم، کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی اوتیسم و توسط تکنولوژی های نوین دنیا فعالیت می نماید. پس از ارزیابی دقیق علائم اوتیسم توسط دکتر اوتیسم، تیم تخصصی مرکز با ارائه خدمات پیشرفته درمانی نظیر نظریه شناختی اوتیسم موجب پیشرفت کودک اوتیسم در همه حیطه های ذهنی، کلامی، اجتماعی و جسمی می گردد. از جمله این خدمات روانشناسی شناختی می باشد که در زیر توضیح داده می شود.
اهمیت روانشناسی شناختی در اوتیسم
تکالیف آموزشی در محیط کلاس درس نیازمند کارکرد اجرایی متناسب با سن جهت موفقیت تحصیلی است. اگر کارکرد اجرایی تاخیر یا نقصی داشته باشد مانند موارد دارای اوتیسم، پشتیبان کمکی روانشناسی شناختی برای موفقیت کودکان اوتیسم لازم است. این نواقص در حوزه سنتی کارکرد اجرایی قرار می گیرد: برنامه ریزی، سازماندهی، مدیریت زمان، حافظه فعال و فرا شناخت . دیده شده است که افراد دارای اوتیسم، دارای عملکرد پایین تر در انجام تکالیفی هستند که نیاز به شناخت روان، برنامه ریزی، تنظیم. هدف و انتقال توجه دارند. از استراتژیهای تکنولوژی پیشرفته بینایی می توان برای پشتیبانی دانش آموزان دارای اوتیسم در محیط کلاس درس استفاده کرد. این استراتژیهای بینایی نیاز مند این هستند که دانش آموزان به درستی برنامه ریزی کنند مدیریت زمانی داشته باشند و اهداف خرد و کلان را برای خود نظارتی و انتقال توجه و شناخت بین چندین تکلیف داشته باشند. هر زمان که معلم استراتژیهایی حمایتی یا بهبود نواقص کارکرد اجرایی را توسط نظریه شناختی اوتیسم به کار می برد، دانش آموزان دارای اوتیسم دسترسی بهتری به برنامه درسی داشته اند. تکنیکهای استفاده از راهبردهای فناوری پیشرفته بینایی جهت پشتیبانی از موفقیت تحصیلی و کارکرد اجرایی در این بخش مورد بحث قرار خواهند گرفت.
استفاده از نقطه قوت بینایی در روانشناسی شناختی کودکان اوتیسم
پژوهش ها نشان داده است بسیاری از افراد دارای اوتیسم دارای نقاط قوت در درک اطلاعات بینایی هستند. بنابراین جمعیت دارای اوتیسم، اطلاعات را زمانی که همراه پشتیبانی بینایی باشد حفظ کرده و یاد می گیرند. بریان و گست ( ۲۰۰۰ ) این فرضیه را مطرح کردند که جوانان دارای اتیسم بهتر به یادگیری دیداری پاسخ می دهند زیرا آن ها گاهی مشکلاتی در درک و توجه به محرکهای شنیداری دارند. هنگامی که دانش آموز دارای اوتیسم در حال تقلا با تکالیف آموزشی است، اضافه کردن پشتیبانی های بینایی به آموزش سنتی به دانش آموز کمک می کند تا بهتر به اطلاعات دسترسی پیدا کند.
کلوث و دارموندی لاثام ( ۲۰۰۳ ) دریافتند که آموزش مبتنی بر بینایی (مانند دیاگرام ها، برنامه های گرافیکی، و فلوچارتها) هنگام همراهی با آموزشهای کلامی از استراتژیهای مؤثر آموزشی می باشد. برخی از افراد دارای اوتیسم مشکلاتی در دیدن کل تصویر ( دید گشتالتی ) دارند و در عوض بر جزئیات، گاهی در سطح عالی تری تمرکز می کنند. این خصوصیات را می توان همراه با پشتیبان های بینایی برای کمک به یادگیرنده دارای اوتیسم برای موفقیت در انجام تکالیف دشوار مانند درک مفاهیم انتزاعی و تفکر انتقادی استفاده کرد.
استفاده از فناوری در روانشناسی شناختی اوتیسم
پیشرفت در فناوری و قیمت دستگاه ها برای تولید مداخلات مبتنی بر بینایی، مثل مدل سازی ویدیویی و برنامه های فعالیت، تهیه پشتیبان های بینایی را در کلاس درس راحت تر کرده است. به عنوان مثال ، هم اکنون امکان بارگیری چندین ویدیوی مداخله و سایر و اپلیکیشن ها، بدون در نظر گرفتن تنظیمات، روی یک دستگاه کوچک قابل حمل که سرتاسر روز مورد استفاده است وجود دارد. دانش آموزان روزانه با دستگاه های اجتماعی قابل قبول و پیچیده ارتباط برقرار می کنند که می توانند آموزش مبتنی بر بینایی و یادآورها را در حالی ارائه دهند که با برخی مختصات تعاملی منحصر به فرد ادغام می شود. دانش آموزان در تمام سنین، شامل دانش آموزان پیش دبستانی ، معمولا از دستگاه های الکترونیکی دستی مانند آی پاد، آی پد، تبلت ها، تلفن همراه و کامپیوتر برای سرگرمی استفاده می کنند. بیشتر دانش آموزان باید قادر به استفاده از یکی از این دستگاه ها باشند تا به راحتی تماشای یک مداخله مدل سازی ویدیویی، مراجعه به چک لیست، یا مشاوره با یک نقشه بینایی، را ثبت کنند، و بتوانند این کار را در محیط¬های مختلف انجام دهند. تکنولوژی و دستگاه های الکترونیکی برای افراد دارای اوتیسم قطعاً جذاب خواهد بود و پژوهش ها نشان داده است این دستگاه ها موجب افزایش سطوح مهارتی می شوند . دستگاه های الکترونیکی می توانند اطلاعات زیادی را ذخیره کنند، قابل حمل و قابل اشتراک گذاری هستند و به راحتی بروز رسانی می شوند. این دستگاه ها انعطاف پذیرند وافراد می توانند به مداخلات در خانه، مدرسه و در جامعه دسترسی داشته باشند. الحاق مداخلات مبتنی بر شواهد با استراتژیهای تکنولوژیک (که نشان دادند جذاب می باشند)، از متدهای مؤثر افزایش مهارت ها در افراد دارای اوتیسم است.
روانشناسی شناختی به زبان ساده: چگونه به کودک اوتیستیک کمک کنیم؟
کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب با چالشهای شناختی مانند مشکل در توجه، حافظه، برنامهریزی و درک احساسات دیگران روبهرو هستند. اما خبر خوب این است که با درک این مشکلات و استفاده از راهکارهای ساده روانشناسی شناختی، میتوانید به رشد مهارتهای فرزندتان کمک کنید.
مهمترین مشکلات شناختی در اوتیسم:
تئوری ذهن ضعیف (درک نکردن دیدگاه دیگران)
اختلال در عملکردهای اجرایی (برنامهریزی، سازماندهی)
مشکلات حافظه کاری (بهخاطر سپردن دستورالعملها)
تمرکز بیشازحد روی جزئیات (عدم درک کلیات)
راهکارهای عملی برای والدین اوتیسم
۱. تقویت تئوری ذهن با بازیهای ساده:
از کودک بپرسید: «فکر میکنی الان دوستت چه احساسی دارد؟» بعد از مشاهده یک فیلم کوتاه.
با عروسکها موقعیتهای اجتماعی مختلف را نمایش دهید.
۲. بهبود عملکردهای اجرایی با برنامهریزی تصویری:
از تصاویر یا نمودارهای بصری برای برنامهریزی روزانه استفاده کنید (مثلاً مراحل مسواک زدن).
بازیهای ساختنی مثل لگو به تقویت برنامهریزی کمک میکنند.
۳. تقویت حافظه کاری با تمرینهای روزمره:
دستورالعملهای کوتاه و پلهپله بدهید: «اول توپ را بردار، بعد آن را به من بده».
از بازیهای تطابقی (مثل کارتهای حافظه) استفاده کنید.
۴. افزایش انعطافپذیری شناختی:
اگر کودک به یک روال خاص وابسته است، تغییرات کوچک ایجاد کنید (مثلاً مسیر متفاوتی برای برگشت از مدرسه انتخاب کنید).
نقش محیط در بهبود شناخت کودک:
یک محیط درمان اوتیسم مناسب باید ساختارمند، قابل پیشبینی و غنی از محرکهای حسی-حرکتی باشد. در خانه هم میتوان با رعایت این اصول، فضایی امن برای رشد شناختی کودک ایجاد کرد.
سوالات متداول:
1-آیا بازیهای کامپیوتری برای بهبود عملکرد اجرایی اوتیسم مفیدند؟
فقط بازیهای خاصی که هدفشان تقویت برنامهریزی و حل مسئله است (مثل پازلهای دیجیتال) با محدودیت 20 دقیقه در روز مفیدند. بازیهای اکشن نتیجه عکس دارند.
2-چگونه بفهمم کودک اوتیستیکم مشکل تئوری ذهن دارد؟
اگر کودک در درک احساسات دیگران (مثلاً وقتی شما ناراحت هستید) مشکل دارد، نمیتواند خود را جای دیگران بگذارد یا در بازیهای تخیلی مشارکت نمیکند، ممکن است ضعف در تئوری ذهن داشته باشد.
یکی از مشکلات کودکان اوتیسم در روند تحصیل اختلالات یادگیری و مشکلات املا نویسی می باشد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم تخصصی خود در زمینه کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی اوتیسم به آموزش هجی کردن به کودکان اوتیسم و درمان مشکلات اوتیسم می پردازد. پس از بررسی توانایی های کودک اوتیسم توسط دکتر اوتیسم، برنامه درمانی جهت بهبود اختلال املا نویسی اوتیسم طراحی می شود. استفاده از تکنولوژی های دیجیتال در کنار آموزش ها و تقویت مهارت های ادراک بینایی، حافظه و دقت بینایی که در اتاق سنسوری روم و اتاق تاریک بینایی انجام می گیرد موجب پیشرفت کودکان اوتیسم در حیطه هجی کردن و نوشتن می گردد.
آموزش هجی کردن کلمات به اوتیستیک
از لحاظ تاریخی توانمدی هجی کردن زمانی مشخص می شد که دانش آموز برای جستجوی لغت از لغت نامه استفاده میکرد، برای موفقیت در این زمینه دانش آموزان نیاز به مهارت رمز گذاری نسبتا مناسب و مؤثری برای پیدا کردن محل واقعی کلمه در لغت نامه برای هجی آن داشتند. همچنین لازم بود توانایی تمرکز طولانی داشته باشند تا ۱) تکلیف را با جستجو از میان گزینه های بسیار، کامل کنند ۲) جای پاسخ صحیح را پیدا کنند و ۳) اطلاعات را از منبع به کارشان منتقل کنند. بنابراین چندین مرحله لازم بود که تعداد دفعات احتمال شکست را در طول مسیر زیاد می کرد. کم نبودند معلمان و دیگر دانش آموزانی که جملاتی شبیه ” چگونه می توانم املای صحیح یک کلمه را از دیکشنری پیدا کنم در صورتیکه نمیدانم آن کلمه چطور تلفظ می شود ؟ ” را می شنیدند.
ظاهراً ظهور املا چک کنهای دستی الکترونیکی به برخی مشکلات مرتبط با هجی کردن لغات برای جستجو در لغت نامه استاندارد، کمک می کرد. املا چک کنهای الکترونیکی وسایل مخصوص دستی هستند. یعنی، آن ها اساسا کاری به جز چک کردن املا انجام نمی دهند. آن ها می توانند به افرادی که هنوز مایل به تولید کارهای دستنویس هستند اما نیاز به راهنمایی بیشتری نسبت به دیکشنری استاندارد دارند کمک کنند. در حالیکه هنوز دانش آموز باید کلمه ای را به منظور دانستن چگونگی املای آن وارد کند، آن ها نیازی به تأیید صحت املا توسط یک دیکشنری استاندارد را ندارند. املا چک کنهای الکترونیک اغلب قادرند از لحاظ فونتیکی با استفاده از خطاهای متداول املایی جستجو کنند و گزینه های متعددی از بهترین حدسهای کلمه مورد نظر دانش آموز را ارائه دهند. بدلیل الکترونیکی بودن برخی همچنین قادرند گزینه های کلمه و تعاریف کلمات تولید شده را به صورت صوتی پخش کنند به طوری که دانش آموز می تواند اطمینان حاصل کند این همان کلمه در نظر گرفته شده برای املا است.
همچنین در حال حاضر اپلیکیشن هایی وجود دارد که عملکردی مشابه املا چک کنهای الکترونیکی دستی دارند. مزیت یک اپلیکیشن املا چک کن این است که آن ها اغلب روی تلفن همراه نصب می شوند و به راحتی برای هر شخص و در هر محیطی در دسترس هستند، بنابراین نیازی به حمل یک دستگاه ثانویه نیست. چنانچه پشتیبانی املای بیشتری مورد نیاز باشد یا اگر دانش آموز از طريق وسایل الکترونیکی کار نوشتاری انجام می دهد، املا چک کنهای الکترونیکی جاسازی شده در سیستم عامل کامپیوتر یا واژه پردازهای استاندارد می تواند مفید باشد. اینها معمولاً سطح ابتدایی از پشتیبانی املا را فراهم می کنند و اغلب هنگام املای اشتباه یک کلمه یک نشانه بینایی ارائه می دهند. گاهی، این سیستم ها گزینه های اصلاح املای خطی دارند، اما اغلب نیاز دارند که دانش آموز هنگام تکمیل یک مطلب، املا چک کن را فعال کند که به سیستم هشدار می دهد تا خطاهای املائی را پیدا کرده، جستجو کند و گزینه های صحیح را پیشنهاد دهد.
املا نویسی کودکان اوتیسم
نرم افزارهای پیچیده تری برای پشتیبانی خواندن و نوشتن ویژه ی دانش آموزان با کم توانی و کودکان اوتیسم با مشکلات املا نویسی طراحی شده اند، مانند Kurzweil , Read WYNN , SOLO and Write Gold که بیشترین درجه پشتیبانی املا را ارائه می دهند. این برنامه های دارای جزئیات غنی، گزینه های متفاوت بسیاری از کمک های املایی بعلاوه سایر ابزارهای پشتیبانی نوشتن و خواندن را فراهم می کنند. تعدادی از توسعه دهندگان این برنامه ها اخیرا اپلیکیشن هایی را ارائه کرده اند که برخی ویژگی های املایی مشابه را به عنوان برنامه های نرم افزاری کامل فراهم می کنند. پشتیبانی املا در این ابزارها شامل انواع بسیاری از سرنخ های بینایی برای کلمات غلط هجی شده می باشد، مانند هایلایت کردن، خط کشیدن، و روشن و خاموش شدن آن کلمات. آن ها همچنین ممکن است دارای پشتیبانی شنیداری، مانند ایجاد صدا هنگام نوشتن املای غلط یک کلمه هم باشند. تمام این ویژگی های چک کردن املا می تواند در لحظه رخ دهد یا می تواند طوری تنظیم شود که چک کردن املا به طور دستی توسط کودکان اوتیسم در زمان دلخواه فعال شود. برای بسیاری از دانش آموزان دارای اوتیسم، تمرکز بیش از حد بر جزئیات، مانند شناسایی کلمات با املای غلط طی چک کردن املا در لحظه نوشتن، می تواند مشکلاتی را برای دانش آموز در ایجاد افکار روان طی فرایند نوشتن ایجاد کند. خاموش کردن چک کن املا و یادآورهای ثابت کلمات با املای اشتباه، ممکن است این مشکل را کاهش دهد. هنگامی که دانش آموز پیاده سازی افکارش را بر روی کاغذ به پایان رساند، می توان املا چک کن را با سرنخ های بینایی و شنیداری مناسب فعال کرد.
هجی کردن کودکان اوتیسم
تمام برنامه های خواندن و نوشتن ذکر شده نوعی چک کن املایی و آوایی دارند. به طور کلی، این قابلیت به چک کن املا اجازه می دهد تا به طور مؤثر پیشنهادهای املایی بدهد حتی وقتی که کودک اوتیسم کلمات از لحاظ آوایی اشتباه نوشته شده، کلمات بدون آوا یا خطاهای آینه نویسی داشته باشد. از آنجا که چک کردن املا در داخل متن نوشتاری رخ می دهد، از بافت نوشتاری برای پیش بینی بهتر کلماتی که دانش آموز درگیر نوشتن آن ها هستند، استفاده پیشنهادهای املایی در این برنامه ها معمولاً همراه با تعریفی از کلمه ارائه می شوند. این ویژگی می تواند برای دانش آموز دارای اوتیسم که اغلب در درک معنی لغات مشکل دارد بینهایت مفید باشد. این مسأله به افزایش دایره لغوی کمک کرده و ما را از صحت جایگزینی کلمه انتخاب شده با کلمه اشتباه مطمئن می کند. علاوه بر این، تمامی این برنامه ها یک ویژگی تبدیل متن به گفتار در چک کردن املا فراهم می کنند به طوری که كلمات منتخب را می توانند با صدای بلند برای دانش آموز بخوانند. بسیاری از برنامه های خواندن و نوشتن نیز مختص پیش بینی کلمه را پیشنهاد می دهند که به دانش آموزان دارای چالشهای مهم املایی می کند. این مختصه همانطور که دانش آموز با کیبورد می نویسد امکان پیش بینی کلمه را فراهم می کند. لزومی ندارد دانش آموز کل کلمه را بنویسد تا انتخاب های احتمالی کلمه را ببیند.
پیش بینی کلمه موجود در این برنامه ها متفاوت از تکمیل کلمه موجود در تکنولوژی گوشیهای هوشمند است. پیش بینی کلمه در برنامه های خواندن و نوشتن متکی بر بافت نوشتار و منتج از سبک نوشتن نویسنده است و همچنین دارای روشهای بسیاری برای تولید انتخاب های کلمه است که دقت را بالا می برد. پیش بینی کلمه در برنامه های جدید، فراتر از املا چک کردن سنتی، می تواند پشتیبانی مضاعفی برای دانش آموزان دارای چالشهای زیاد هجی کردن فراهم کند؛ این پیش بینی، تعاملی است و کلمه های انتخابی را در لحظه نوشتن تولید می کند. این تولید اتوماتیک و در لحظه نوشتن کلمات همچنین می تواند به دانش آموزانی که دارای لغات نوشتاری محدود هستند و از چگونگی کاربرد موقعیت گرامری در جمله مطمئن نیستند کمک کند. در ضمن، این امکان را به دانش آموزان دهد تا کلمات قابل استفاده را جهت گسترش جمله مد نظر ببیند. اغلب اوقات، برنامه پیش بینی کلمه می تواند با لغت نامه های سفارشی و مخصوص پر شود به طوری که کلمات تولید شده در پیش بینی کلمه مختص موضوع نوشتاری دانش آموز است. مثلاً و اگر دانش آموز انشایی درباره راه آهن بین قاره ای بنویسد، کلماتی مانند بین قاره ای، راه آهن، اقیانوس، ساخت و ساز، قاره ها، مناطق و کالیفرنیا را در قسمت پیش بینی کلمه با تکرار بالایی می بیند. باید گفت، این برنامه می تواند برای دانش آموزان دارای اوتیسم با مشکل درک و استفاده از لغات مفید باشد . برنامه های دارای پیش بینی کلمات، مانند Classroom Suite Intellitools گزینه فعال سازی تصویر به همراه چند کلمه در لیست کلمات پیش بینی دارند. برای آن دسته از دانش آموزانی که خواندن و نوشتن را به تازگی شروع کرده اند و نیاز به پشتیبانی دارند این یک ویژگی فوق العاده عالی است.
نتیجهگیری:
این روش با تقویت ارتباطات کلامی و غیرکلامی، به کودکان اوتیسم کمک میکند تا از طریق هجی کردن کلمات، نیازها و احساسات خود را بیان کنند. با تمرین مداوم، این تکنیک میتواند مهارتهای ارتباطی و شناختی آنها را بهبود بخشد. البته موفقیت آن به عوامل مختلفی مانند شدت اوتیسم و همراهی خانواده بستگی دارد. در کل، هجی کردن یک ابزار مؤثر اما نیازمند صبر و تکرار برای کمک به این کودکان است.
سوالات متداول:
1-بهترین روش برای آموزش هجی کردن به کودکان اوتیسم چیست؟
استفاده از کارتهای حروف الفبا، نرمافزارهای آموزشی و تمرینهای تکرارشونده به صورت گامبهگام مؤثر است.
2-آیا هجی کردن به بهبود نوشتن در کودکان اوتیسم کمک میکند؟
بله، چون ارتباط بین حروف و صداها را تقویت میکند و در نهایت به املا و نوشتن کودک کمک مینماید.
یکی از مشکلات کودکان اوتیسم اختلال عملکرد اجرایی مغز است. اختلال کارکرد اجرایی اوتیسم شامل مشکلات توجه ، اختلالات حافظه کوتاه مدت و حافظه کاری، مشکلات در پردازش اطلاعات حسی، سرعت پردازش و سرعت عملکرد پایین و… می باشد. با تشخیص مشکلات کودکان اوتیسم به صورت تخصصی به کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم می پردازد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به درمان اوتیسم با استفاده از امکانات و علم بروز دنیا می پردازد.
عملکرد اجرایی در اوتیسم
یکی از زمینههای عملکرد حرفهای که از کاربرد تکنولوژی بهره میبرد مهارت سازمانی برای کار، خانه و بازی است. استفاده از تکنولوژی به فرد اوتیسم در به خاطرسپاری مراحل و اولویتبندی وظایف و اطلاعات در زندگی روزانه کمک میکند. این استفاده شامل مدیریت تقویم روزانه، لیست تکالیف و بازیابی اطلاعات مدیریت نشده توسط حافظه میباشد. افراد ممکن است از برنامههای مدیر اطلاعات شخصی مانند Microsoft Outlook, iCalm Google Calendar برای مدیریت تقویم، قرار ملاقتها، یادآوریها، ایمیلها و لیست تکالیف استفاده کنند. آنها همچنین از اپلیکیشنها، نرمافزار واژه پرداز یا مشوق شنوایی یا ویژگیهای ضبط کردن برای به خاطر آوردن اطلاعات مهم استفاده میکنند. برای قابلیت دسترسی، تکنولوژی Voice Over به فرد نارساخوان یا کم بینا این امکان را میدهد تا بشنود یا صفحه نمایش را از طریق سازگاری متن به گفتار بخواند. سازگاری دیگری که اجازه میدهد گفتار ترجمه شود عموماً از طریق کاربرد گوشی هوشمند IOS و برنامهای به نام سیری (Siri) قابل دسترسی است. از سیری میتوان برای تنظیم قرار ملاقتها و یادآوریها از طریق یک فرمان صوتی ساده استفاده کرد. سیری به فرد این امکان را میدهد به سادگی از صدایاش برای فرستادن پیامها، برنامهریزی جلسات، هماهنگی مکالمات تلفنی و یادآوری برنامهها استفاده کند. سیری به هر دو صورت بینایی و کلامی پاسخ میدهد و قابل تنظیم است. سیری قادر است بسیاری از گفتارها و عبارت متداول را تفسیر کند و به نیازهای مختلفی مانند پیدا کردن مکان روی نقشه یا رویدادهای اخیر پاسخ دهد.
یادآوری ایمیل و تقویم به مشکلات کارکرد اجرایی که به دلیل ناتوانی شناختی یا رشدی همچنان پایدار ماندهاند کمک میکند. آنها را میتوان برای هر رویداد یا برنامههایی که مرتب و مکرر رخ میدهد تنظیم کرد. هنگام بالا آمدن جز بینایی یادآور روی صفحه (پاپ – آپ) فرد باید به طور فیزیکی به رویداد پاسخ دهد و همین باعث افزایش آگاهی از اولویت و اهمیت آن رویداد میشود. این یادآورها را میتوان درون هر دستگاهی که از نرمافزار یا سیستم مشابه استفاده میکند همگام سازی کرد. آنها را همچنین میتوان با سایر دستگاهها از طریق دعوت الکترونیکی به اشتراک گذاشت.
بینظمی، افراد دارای مشکلات عملکرد اجرایی اوتیسم را به چالش میکشد، اما استفاده از تکنولوژی برای ایجاد سیستمهای ثبت الکترونیکی به کودکان اوتیسم اجازه میدهد حجم وسیعی از اطلاعات را به راحتی مدیریت و نگهداری کنند. با آموزش فرد برای ایجاد پوشههای خاص موضوعی، طبقهبندی و مدیریت اطلاعات و اسناد راحتتر میشود، همانند سیستم پوشه و صفحه بندی.
ارتباط و پاسخگویی خانواده یا تیم نیز میتواند نتیجه مثبت استفاده از یک سیستم الکترونیکی باشد. یادآوریهای خودکار ایمیل میتواند برای خانواده تنظیم شود یا از کارمندان برای کمک به سازماندهی کردن و حمایت شخصی پشتیبانی کند. استفاده از ایمیل و صفحات وب و سیستمهای شبکهای آنلاین به مدارس و خانوادهها امکان ارتباط نزدیکتری را در سراسر سال تحصیلی میدهد. این امکان اطلاعات مورد نیاز برای کمک به فرد را فراهم میکند تا فرد تکالیفاش را منظم انجام دهد. این ارتباط همچنین میتواند بین والدین و کودکان هنگام تلاش برای درک اتفاقات روزانه مدرسه را تسهیل کند.
لیست الکترونیکی برنامههای روزانه با استفاده از ترکیب کلمات و تصاویر به فرد کمک میکند تا تکالیف زندگی روزانه یا مربوط به کار و اوقات فراغت را به طور مؤثری به بخشهای کوچک تقسیم و تکمیل کند. این فرایند تجزیه و تحلیل تکالیف، فرایند تقسیم یک مهارت به گامهای کوچکتر میباشد تا اجرای آن را ممکن سازد. شیوههای دیگر مانند تقویت، مدل سازی ویدیویی یا تأخیر زمانی باید با تجزیه و تحلیل تکالیف ترکیب شود تا به فرد کمک کنند گامهای کوچکتر بسازد.
همان طور که به گامهای کوچک تسلط مییابند قابلیت کودک اوتیسم در اجرای مهارتهای بزرگتر روزبهروز مستقلتر میشود. تداوم دسترسی به لیست بینایی تکالیف، بعد از انجام لیست تکالیف ساده در اغلب مدیریتهای اطلاعات شخصی مانند مایکروسافت آفیس در دسترس است. این اپلیکیشنها به فرد اجازه میدهند تکالیف مبتنی بر جدول برنامه را در تقویم درست کند یا یک چک لیست ساده از کارهایی که باید انجام شود، ایجاد کند. تکلیف میتواند شخصی باشد یا با دیگران از طریق ایمیل یا پیام به اشتراک گذاشته شود.
راهکارهای بهبود عملکرد اجرایی در اوتیسم
بهبود عملکرد اجرایی در کودکان اوتیسم نیازمند رویکردی چندوجهی و سیستماتیک است. اولین قدم ایجاد ساختار و روالهای قابل پیشبینی است که به کودک کمک میکند احساس امنیت کند و بتواند بهتر بر وظایف تمرکز کند. استفاده از برنامههای بصری، لیستهای تصویری و زمانسنجها میتواند به سازماندهی و برنامهریزی کمک شایانی کند. برای مثال، یک جدول روزانه با تصاویر میتواند به کودک در درک توالی فعالیتها و انتقال بین آنها کمک کند.
تمرینات حافظه کاری نیز از اهمیت ویژهای برخوردارند. بازیهایی که نیاز به به خاطر سپردن توالیها یا دنبال کردن دستورالعملهای چندمرحلهای دارند، میتوانند به تقویت این مهارت کمک کنند. مثلاً بازی “سایمون میگه” یا فعالیتهای مرتبسازی بر اساس قوانین خاص میتوانند مؤثر باشند. همچنین، تقسیم کارهای بزرگ به مراحل کوچکتر و قابل مدیریت، فشار شناختی روی کودک را کاهش میدهد و احتمال موفقیت را افزایش میدهد.
روش دیگر، استفاده از داستانهای اجتماعی است که به کودک کمک میکند موقعیتهای مختلف را درک کند و پاسخهای مناسب را یاد بگیرد. این روش به ویژه برای بهبود انعطافپذیری ذهنی و حل مسئله مفید است. علاوه بر این، فعالیتهای بدنی منظم مانند یوگا یا ورزشهای تعادلی میتوانند به بهبود تمرکز و خودتنظیمی کمک کنند. مهم است که این راهکارها به صورت تدریجی و با در نظر گرفتن سطح توانایی کودک اجرا شوند و پیشرفت او به طور مستمر ارزیابی شود. همکاری بین والدین، معلمان و درمانگران برای اجرای یکپارچه این راهکارها در محیطهای مختلف زندگی کودک ضروری است.
تفاوت اختلال عملکرد اجرایی اوتیسم با ADHD
اختلال عملکرد اجرایی در اوتیسم و ADHD (اختلال کمتوجهی-بیشفعالی) اگرچه شباهتهایی دارند، اما تفاوتهای بنیادینی در ریشه و نشانهها دارند. عملکردهای اجرایی به مهارتهای شناختی سطح بالایی اشاره دارد که شامل برنامهریزی، سازماندهی، کنترل تکانه، انعطافپذیری ذهنی و حافظه کاری میشود. در کودکان اوتیسم، مشکلات عملکرد اجرایی عمدتاً ناشی از تفاوت در پردازش اطلاعات و یکپارچگی حسی است، در حالی که در ADHD بیشتر مربوط به تنظیم توجه و کنترل تکانهها میباشد.
کودکان اوتیسم معمولاً در انعطافپذیری ذهنی و تغییر توجه بین تکالیف مشکل دارند، در حالی که کودکان ADHD بیشتر در حفظ توجه پایدار و کنترل رفتارهای تکانشی چالش دارند. به عنوان مثال، یک کودک اوتیسم ممکن است در تغییر از یک فعالیت به فعالیت دیگر مقاومت نشان دهد، در حالی که کودک ADHD ممکن است به سرعت از یک فعالیت به فعالیت دیگر بپرد بدون اینکه هیچکدام را به پایان برساند. همچنین، مشکلات حافظه کاری در اوتیسم اغلب با چالشهای ارتباطی و اجتماعی همراه است، در حالی که در ADHD بیشتر بر عملکرد تحصیلی تأثیر میگذارد.
درمان این دو اختلال نیز تفاوتهایی دارد. برای کودکان اوتیسم، درمان اغلب بر ایجاد ساختار و پیشبینیپذیری تمرکز دارد، در حالی که برای ADHD معمولاً از استراتژیهای تقویت توجه و کنترل تکانه استفاده میشود. با این حال، در هر دو مورد، توانبخشی شناختی کودکان اوتیسم و ADHD میتواند به بهبود این مهارتها کمک کند، اگرچه روشهای اجرایی ممکن است متفاوت باشد. درک این تفاوتها برای طراحی مداخلات مؤثر و شخصیسازی شده ضروری است.
سوالات متداول:
1-چه علائمی نشاندهنده اختلال عملکرد اجرایی در کودک اوتیسم است؟
علائم شامل مشکلات در برنامهریزی کارها، فراموش کردن دستورالعملها، مشکل در شروع یا تمام کردن کارها، مقاومت در برابر تغییرات و ضعف در مدیریت زمان میشود. این کودکان اغلب در سازماندهی وسایل شخصی هم مشکل دارند.
2-آیا این اختلال با دارو درمان میشود؟
داروها ممکن است به برخی علائم کمک کنند، اما درمان اصلی شامل توانبخشی شناختی، کاردرمانی و آموزش مهارتها است. مداخلات رفتاری و ایجاد ساختارهای حمایتی بیشترین تأثیر را دارند.
کودکان طیف اوتیسم به غیر از مشکلات تعاملی و کلامی در روند رشد حرکتی و مهارت های آکادمیک و نوشتن دچار اختلال می باشند. یک معلم خوب برای اوتیسم کودک را در جهت بهبود مهارت های حافظه، برنامه ریزی، حرکات ظریف ، درک مطلب و مهارت های نوشتاری کمک می رساند و موجب پیشرفت روند رشد او می شود. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن بهترین مربی خصوصی اوتیسم به صورت تخصصی در حیطه آموزش کودکان اوتیسم جهت آمادگی برای تست ورود به مدرسه و پس از آن فعالیت می نماید. از دیگر خدمات مرکز توانبخشی اوتیسم می توان به بازی درمانی، رفتاردرمانی، کاردرمانی ذهنی و جسمی، یکپارچگی حسی، سنسوری روم، اتاق تاریک ، اتاق شنیداری، گفتاردرمانی، ماساژ درمانی و آب درمانی می باشد که در درمان اوتیسم موثر است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
عناصر بیان نوشتاری- دستخط، پیش- نوشتارها، نوشتن، و روش نوشتن- نیاز به مجموعهای از مهارتهای پیچیده دارد که فراتر از قلم به دست گرفتن و تحلیل کلمات بر روی کاغذ است. این مهارت شامل تعامل پیچیده بین سیستمهای حسی، شناختی و جسمی است. اکثر دانشآموزان دارای اختلال طیف اوتیسم احتمالا مشکلاتی در بیان نوشتاری دارند که بر عملکرد اکادمیک آنها در موضوعات مختلف تاثیرگذار خواهد بود.
این مقاله برخی چالشهای تجربه شده در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم و همچنین پشتیبانی معلم خصوصی اوتیسم از تکنولوژی کمکی را خاطرنشان میکند که تأثیر مثبتی بر ۱) دستخط ۲) فرآیند پیش نوشتاری ۳) فرایند نوشتن شامل پیشنویس، ویرایش، تجدیدنظر و محصول نهایی و ۴) روش نوشتن شامل املا و گرامر دارد.
ویژگیهای اختلال اوتیسم که مربی خصوصی اوتیسم باید بداند
افراد دارای اوتیسم دارای مشکلات حرکتی شایعی هستند که بر جنبههای فیزیکی دستخط مانند: کنترل وضعیت بدنی، کنترل حرکتی، حافظه حرکتی و برنامهریزی حرکتی تاثیر میگذارد. ثبات نقص در برنامهریزی حرکتی شیوع بالایی از اختلال حرکتی ارادی را در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم دارد. دیسپراکسی یعنی مختل شدن روش انتقال پیامها از مغز به بدن، بر توانایی فرد در اجرای حرکات هماهنگ و نرم تأثیر میگذارد. به عبارتی حرکات مورد نیاز هنگام اجرای مهارتهای حرکتی ظریف مانند دستخط را دچار مشکل میکند. علاوه بر این، افراد دارای اتیسم، مشکلاتی را در مهارت و چابکی عمومی، تن عضلانی و قدرت گرفتن دارند که معلم خصوصی اوتیسم باید از آنها آگاه باشد.
وقتی دانش آموزان با دست خط در تقلا هستند پیامدهای نامطلوبی در تکالیف نوشتاری وجود خواهد داشت. شکلدهی حروف، سایز، ترازبندی، فاصلهگذاری و خوانایی کلی اغلب به خطر میافتد. در نتیجه، مشارکت و عملکرد تحصیلی می تواند تحت تاثیر قرار گیرد. توصیف آنچه دانشآموز درباره مطلب خاصی میداند یا توانایی بیان افکار و عقایدش هنگامی که دستخطش دچار مشکل است میتواند به خطر بیفتد. نوشتن با خط خوانا نیاز به توجه به بسیار بالایی دارد و اغلب با تمرکز برای نوشتن خود تکالیف تداخل پیدا میکند و نهایتاً استرس شدیدی را برای کودک اوتیسم وارد میکند. بعلاوه چالشهای دستخط باعث اجتناب دانشآموز از ادامه میزان زیادی از کارهای نوشتاری مورد نیاز در مدرسه شود که نهایتاً تاثیر منفی بر عملکرد آموزشی دارد.
راهنمایی معلم خوب اوتیسم برای نوشتن
نوشتن بسیار وابسته به اجزای کارکرد اجرایی شامل برنامهریزی، حافظه فعال، و انعطاف پذیری شناختی و مهار میباشد. کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم در فرایند نوشتن تقلب میکنند و هنگام پیشرفت اولیه نوشتنشان نیاز به حمایت دارند. آمادگی برای نوشتن و آمادهسازی برای انشای واقعی برای آنها میتواند بسیار چالشبرانگیز باشد و نیاز به آموزش مفاهیم به اوتیسم دارد. سوالاتی مانند “از کجا شروع کنم؟ و از کجا و چگونه میتوانم مطلبی را برای موضوع پیدا کنم؟ چگونه اطلاعات جمعآوری شده را سازماندهی کنم؟ و چگونه باید تکلیف تمرکز داشته باشم و آن را تا زمان معین کامل کنم؟” مکررا توسط نویسندگان پرسیده میشود. جواب به چنین سوالاتی برای افراد دارای اختلال طیف اوتیسم ساده نیست. به همین دلیل برای کمک به فرایند نوشتن یاد پشتیبانی دارند.
علاوه بر این، ویژگیهای مرتبط با ASD، مانند نواقصی در تئوری ذهنی (ToM) یا توانایی توجه به نقطهنظر دیگران، مشکل مشارکت در تفکر انتزاعی و تخیلی، و هماهنگی ضعیف مرکزی، و ناتوانی در دیدن “تصویر بزرگ” و به جای آن تمرکز فقط بر جزئیات، میتواند به طور منفی در توانایی کودک اوتیسم برای مشارکت موفقیتآمیز در فرایند نوشتن تاثیر بگذارد. بعلاوه، تفاوت در مهارتهای زبانی و ارتباطی مرتبط با تجمیع و بیان افراد به صورت یکپارچه و سپس بیان آنها روی کاغذ نیز میتواند فرآیند نوشتن را در معرض خطر قرار دارد.
پژوهشهای بسیاری نشان داده است که عملکرد مغز افراد دارای ASD با افراد بدون اوتیسم متفاوت است و متعاقباً بر روی بیان نوشتاری تاثیر میگذارد.
قسمت های مختلف مغز با شیوهای مشابه دانشآموزان دارای رشدی عادی با یکدیگر در ارتباط نیستند. توانایی نوشتن شامل مقدار زیادی هماهنگی بین آن قسمتهایی از مغز است که حاکم بر کنترل حرکتی،مهارتهای زبانی، فیدبک حسی و کارکرد اجرایی میباشد. وقتی این قضیه رخ نمیدهد هماهنگی مهارتهای مورد نیاز بیان نوشتار تحت تاثیر منفی قرار میگیرند که منجر به وقفه در جریان و برنامهریزی افکار و تبدیل آنها به متن میشوند. برای مثال دانشآموزی نقص زبانی داشته باشد ممکن است مشکلاتی در تولید ایدهها بر روی کاغذ داشته باشد و ممکن است با شکل دهی جملات و یا پاراگرافها و سازماندهی معنادار آنها مشکل داشته باشند. به طور همزمان، عمل استفاده واقعی از یک مداد ممکن است باعث شروع اضطراب به دلیل چالشهای حرکتی شود.
استراتژیهای دستخط
عمل توانایی نوشتن موثر و کارآمد با دست همانطور که قبلاً ذکر شد برای کودک دارای اوتیسم میتواند چالشبرانگیز باشد. با این حال فناوریهای کمکی مختلف وجود دارد که توسط مربی خصوصی اوتیسم پیشنهاد می شود و به مشکلات نوشتن با دست کمک میکند. انجام ارزیابی AT (تکنولوژی کمکی) بسیار مهم است چرا که اجزای مختلف دستخط را نشان میدهد به طوری که ویژگیهای فناوری کمک مناسب را میتوان بر اساس نیازهای خاص دانشآموز انتخاب کرد. انطباق و پشتیبانی از فرآیند دست خط با اولین نگاه به ابزار نوشتن و محل قرار گیری کاغذ قبل از جستجو برای گزینههای با تکنولوژی بالا برای نوشتن مانند استفاده از کیبورد و صفحه لمسی میتواند مفید باشد. گاهی تکنولوژی سطح پایین راحتتر اجرا میشود و حداقل نیاز را برای یادگیری توسط دانشآموز دارد. این بخش ویژگیهای مختلف از AT پشتیبانی نوشتن را ارائه میدهد زیرا مطابق ویژگیها یکی از مهمترین و بحرانیترین بخشهای فرآیند ارزیابیAT است.
سوالات متداول:
1-چه نوع تکالیف خانگی برای دانش آموزان اوتیسم مناسب تر است؟
تکالیف باید کوتاه، ساختار یافته و مرتبط با توانایی های دانش آموز باشد. استفاده از دستورالعمل های تصویری، تقسیم تکلیف به بخش های کوچک تر و در نظر گرفتن علایق خاص دانش آموز کمک کننده است. بهتر است با خانواده درباره مدت زمان مناسب و روش انجام تکلیف توافق کنید.
2-چگونه می توانم رفتارهای چالش برانگیز دانش آموز اوتیستیک را در کلاس مدیریت کنم؟
ابتدا باید محرک های رفتار را شناسایی کنید. سپس از راهبردهای پیشگیرانه مثل برنامه ریزی بصری، هشدارهای قبل از تغییرات و سیستم های پاداش استفاده نمایید. در مواجهه با رفتارهای چالش برانگیز، حفظ آرامش، دوری از تنبیه و استفاده از راهبردهای تنظیم حسی (مثل وسایل فشاردهنده یا حرکات ریتمیک) کمک کننده است.
اغلب کودکان طیف اوتیسم دارای اختلال یادگیری نوشتن و یا خواندن می باشند. این امر نیاز این کودکان را به اموزش های خاص روشنتر می کند. نحوه آموزش اوتیسم با در نظر گرفتن مشکلات حسی و اختلالات درکی این کودکان باید توسط دکتر متخصص اوتیسم برنامه ریزی شود. مرکز توانبخشی اوتیسم زیر نظر دکتر صابر به ارائه خدمات مختلف در حیطه تشخیص و درمان اوتیسم می پردازد. آموزش نوشتن به اوتیسم از دیگر خدمات مرکز اوتیسم تهران است که توسط متخصصین این مرکز در کلینیک و منزل انجام می گیرد. کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم، روانشناسی، بازی درمانی و رفتاردرمانی، ماساژ درمانی و…. همگی از خدمات موثر مرکز اوتیسم دکتر صابر در جهت درمان این کودکان می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مشکل نوشتن اوتیسم
چالشهای حسی افراد دارای اوتیسم میتواند به شکل حساسیت یا پاسخ کاهش یافته به ورودی حسی باشد. هر دو مورد میتواند چالشهایی را در نگه داشتن ابزارهای نوشتن و اجرای حرکت برای نوشتن با دست ایجاد کند ویژگیهای ابزاری که ممکن است برای کودک دارای حسهای حساس مفید باشد شامل امتحان سایزها، شکلها، جنسها و انواع ابزارهای نوشتن است تا ببینیم کدام یک از لحاظ حسی برای دانشآموز قابل پذیرشتر است. علاوه بر ابزار واقعی نوشتن، کاغذ و سطح نوشتن نیز میتواند بر دانشآموزان حساس تاثیر بگذارد. توجه به نوع رنگ و بافت کاغذ مورد استفاده نیز ضروری است. برخی دانشآموزان ممکن است از نظر حسی ترجیح دهند خودکار یا مداد روی سطح نوشتن بکشند. تختهها یا خودکارهای ژلهای تجربه نوشتن نرمتر و محکمتر به همراه کشش کمتر ارائه میدهند، در حالیکه قلمهای با نوک نازک و کاغذهای ضخیمتر هنگام نوشتن مقاومترند و در آخر افراد دارای اوتیسم نه تنها ممکن است حساسیتهای حرکتی و لمسی داشته باشند بلکه برخی ممکن است حساسیتهای بینایی به کاغذ و رنگ متن هم داشته باشند.
درمان اختلال یادگیری نوشتن اوتیسم
تست رنگ صفحه در تعیین رنگهای موثرتر در حمایت از نیازهای نوشتن برای یک دانش آموز خاص میتواند مفید باشد. اگر دانشآموز تازه شروع به نوشتن کرده است و در نگهداشتن ابزار نوشتن به دلیل حساسیتهای حسی مشکل دارد گاهی تکنولوژیهای صفحه لمسی گزینهای را برای پشتیبانی از استفاده از ابزارهای نوشتن در آینده به دانشآموز ارائه میدهد. اغلب یک انگشت می تواند برای خلق حروف، کلمات یا جملاتی استفاده شود که روی صفحه نمایش بدون نیاز به نگهداشتن ابزار نوشتن نمایش داده میشود و به دانشآموز اجازه میدهد تا حس کینستاتیک شکلدهی و حروف را بدون روبرویی با چالش نگه داشتن ابزار همزمان رشد دهد این کار از طریق برنامه شناسایی دستخط، در دستگاه صفحه لمسی یا از طریق اپلیکیشنهای جداگانه به خصوص اپلیکیشنهای طراحی انجامپذیر است به دلیل سایز بسیار کوچک اغلب صفحههای لمسی و سایز ضربه انگشت این کار عموماً راه حل خوبی برای نوشتن متنهای طولانی نیست. با این حال در حال حاضر قلمهایی وجود دارند که به جای اینکه مانند ابزار نوشتن در دست نگه داشته شود روی انگشت پوشیده میشود این قلم ها را میتوان برای ایجاد لمس دقیقتر به وسیله انگشت استفاده کرد که منجر به ضربه کوچک میشود و به فرد اجازه میدهد ورودی متن بیشتری نسبت به ضربه انگشت قبلی داشته باشد.
برخی اپلیکیشنها به خصوص آنهایی که مخصوص طراحی هستند نیز گزینهای دارند که سایز علامت ایجاد شده به وسیله انگشت را علیرغم سایز واقعی انگشت تطبیق میدهند. به هر حال به طور کلی استفاده از انگشت برای ایجاد ورودی دست نوشته روی صفحه لمسی برای دانش آموزان اوتیسمی که به تازگی نوشتن یا طراحی را شروع کردهاند بهترین استفاده را دارد زیرا درک این مسئله را که حرکات صورت گرفته روی کاغذ معنادار هستند برای دانشآموز آسان میکند و آگاهی حرکتی از شکلگیری حروف را در آینده رشد میدهد. امتحان وسایل سنگین نوشتاری برای دانشآموزان اوتیسم با پاسخدهی حسی کاهش یافته و همچنین افرادی که روی سطح نوشتاری زیاد فشار میآورند مفید میباشد. سطوح نوشتاری و کاغذهای با ضخامت و بافت زیاد ورودی و مقاومت اضافی را فراهم میکنند. افزایش مقاومت و وزن میتواند گاهی در ایجاد ورودی حسی اضافه مورد نیاز کودکان اوتیسم مفید باشد. اغلب نسبت به آنچه که هر کودک اوتیسم به عنوان یک وسیله نوشتاری و کاغذ بر اساس نیازها و ارجحیتهای حسی اش نیازمند است، تنوع نسبتاً گستردهای از لوازم وجود دارد. آزمایش کاغذها و ابزارهای مختلف با توجه به ویژگیهای شخصی فرد میتواند گزینههای انتخابی را کمتر کند.
نکات فیزیکی در درمان اختلال نوشتن اوتیسم
کودک دارای اوتیسم ممکن است چالشهای حرکتی نشان دهد که شامل ضعف و آگاهی از بدن، ضعف ثبات فوقانی و ضعف عمومی است. این چالشها میتواند مستقیماً بر نوشتن از لحاظ سرعت، کیفیت و استقامت تاثیر بگذارد. با این حال قبل از اینکه تاثیر واقعی حرکتی نوشتن مشخص شود بهتر است وضعیت عمومی و حالت نشستن کودک اوتیسم مورد توجه قرار گیرد، چرا که خود این مسئله بر موفقیت نوشتن تاثیر خواهد گذاشت.
ارتفاع میز و صندلی باید طوری تنظیم شود که کودکان اوتیسم بتوانند به راحتی پشت میز بنشیند طوری که کف پاهایشان کاملاً روی زمین قرار گیرد. آنها همچنین باید قادر باشند آرنجها را روی میز در یک ارتفاع طبیعی برای حمایت مناسب قرار دهند و برای شرکت در ام نوشتن، به اندازه کافی به وسایل نزدیک شوند. کودکان اوتیسم دارای ضعف قابل توجه و مشکلات تون عضلانی پایین احتمالاً پشتیبانیهای نشستن و وضعیت اضافی را نیز خواهند داشت که فراتر از اندازه استاندارد میز و صندلی تهیه شده در کلاس درس است. کاردرمانگر و یا فیزیوتراپیست باید به امکانات اضافه کمک کند. مهم است قبل از پرداختن به دیگرامکانات نوشتن به این مسائل توجه کنیم، کمک به نشستن مناسب اغلب بر عملکرد نوشتن بدون امکانات اضافه یا حتی با امکانات کمتر تاثیر مثبت میگذارد و کودکان دارای اوتیسم ممکن است الگوهای گرفتن متفاوتی در عمل نوشتن نشان دهند که بعضاً به مربوط به حساسیتهای حسی مانند تون عضلانی پایین یا ضعف عضلانی است که منجر به اختلال نوشتن در اوتیسم می شود. دستگیرههای مخصوص که سرنخهای بینایی را برای قرار دادن انگشت در جاهای مخصوص روی قلم ارائه میدهد ممکن است برای دانش آموزان اوتیسمی که برای پیدا کردن و پیشرفت در الگوی گرفتن امداد نیاز به کمک داشته باشند، تشویقکننده باشد.
برای کودکان اوتیسمی که به عنوان یک مسئله زیربنایی در چالشهای نوشتن قدرت کم و ضعف دارند، ابزارهای نوشتاری سایز بزرگ گاهی مفید است. ابزارهای نوشتاری قابل پوشیدن که وضعیت مناسبی ایجاد میکند و نیاز به گرفتن ابزار نوشتاری را کاهش دهد نیز به احتمال زیاد میتواند مفید باشد. همچنین سطوح نوشتاری که نرم و صاف هستند و هنگام نگاشتن مقاومت کمی دارند مانند وایت برد برای مشکلات نوشتن اوتیسم ممکن است سودمند باشد.
ویژگی بینایی حرکتی فناوری کمکی
افراد دارای اوتیسم دارای نواقص اساسی در یکپارچهسازی حرکتی بینایی هستند که بر تواناییشان در شکلدهی و حروف و کلمات مانند اندازه و فاصله مناسب و عروق تأثیر میگذارد مخصوصاً درشتنویسی مشخصه آن نوشتن بسیار بزرگ است. یک مسئله شایع در دستخط افراد دارای اوتیسم است. این نوع چالشها با استفاده از کاغذهای خاصی که سرنخهای بینایی و یا بساوایی دارند میتوانند رفع شود.
کاغذهایی که سرنخهای بساوایی دارند یک یا چندین خط برجسته دارند به طوری که کودکان اوتیسم خط را هنگام برخورد با ابزار نوشتاریاش حس میکند. آن نوع کاغذها را میتوان خرید یا میتواند با پوشیدن رنگهای برجسته یا چسب مایع سفید روی خطوط خود کاغذ ساخت. این کاغذها برای راهنمایی کودکان اوتیسم در سایزبندی مناسب و حروف و کلمات میتواند مفید باشد.
کاغذهای خاص همراه سرنخهای بیماری میتواند تناوب بسیاری داشته باشد که سرنخهای بینایی را برای خطوط و فضاها ارائه میدهد. کاغذها را میتوان بارها برای حمایت از اموزش از رشد نوشتن استفاده کرد و همچنین پشتیبانی بینایی دائمی را برای حفظ مهارتهای رشد یافته فراهم کرد. کاغذهایی با انواع مرزبندیها و خطوط متفاوت وجود دارد مانند خطوط مقطع، خطوط نقطهچین و خطوط پررنگ و کادر برای حروف. همچنین کاغذهایی با کدگذاری رنگی وجود دارد به طوری که هم خطوط و هم فضاهای نوشتاری با رنگ کدگذاری شده باشند. علاوه بر این، کاغذهایی با تصاویر کمکی، خطهای پایین، متوسط و بالا برای راحت نوشتن علامتگذاری شدهاند.