برچسب: اختلال یادگیری

اختلال یادگیری و مشکلات ادارکی کودکان

اختلالات یادگیری در کودکان از سنین 7 تا 10 سالگی توسط معلمین و کادر مدرسه شناسایی می شود، والدین در این دوره با چالش های فراوانی از قبیل یافتن روش درمان صحیح، جلوگیری از پس رفت تحصیلی کودک و…. مواجه می شوند. در زمینه درمان اختلال یادگیری روش های متعدد مطرح شده است، یکی از این روش ها بر پایه مهارت های درکی حرکتی کودکان استوار است. مرکز توانبخشی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی درکی حرکتی در کودکان اختلال یادگیری فعالیت می نماید. کاردرمانی دکتر صابر با استفاده از تجهیزات پیشرفت روز دنیا به برطرف کردن مشکلات ادراکی کودکان اختلال یادگیری و درمان اختلالات یادگیری  چه در زمینه اختلال خواندن و چه در زمینه اختلال دیکته کمک می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مقیاس زمانی در کودکان اختلال یادگیری

بسیاری از کودکان ناتوان در یادگیری، به همان نحو که در بعد مکان با اختلالاتی مواجه هستند، در مورد زمان نیز دچار عدم ثبات می‌باشند. مثالی در باره‌ی هم‌زمانی در فعالیت‌های حرکتی، تغییر جهت در هنگام دویدن می‌باشد که کودکان اختلال یادگیری در آن دچار مشکل هستند.

کپارت در زمینه اختلال یادگیری سه جنبه اهمیت زمان در یادگیری را به این شرح بیان نموده است:

۱) هم‌زمانی  یا مفهوم توامانی: منظور از آن پدیده‌هایی است که باهم در یک‌زمان اتفاق می‌افتند.

۲) ریتم یا فاصله‌های زمانی مساوی.

۳) توالی یا ترتیب امور در مقیاس زمانی.

از طریق ریتم رشد، یک مقیاس زمانی از جهان حاصل می‌شود. فعالیت‌هایی نظیر دویدن، قدم‌زدن، پریدن، و سخن‌گفتن مستلزم احساس ریتم است. کارکرد دیگر مقیاس زمانی، مربوط به آگاهی از واحدهای زمان است. برخی از کودکان نمی‌توانند زمان را تخمین بزنند و یا نمی‌توانند ساعت و دقیقه را از هم تمیز دهند. کودکانی که در ریتم یا فاصله‌های زمانی مساوی دچار اختلال هستند نمی‌توانند الگوهای حرکتی غیر موزون را تقلید کنند.

توالی سومین جنبه زمان است. کودک می‌آموزد که رویدادها دارای ترتّب زمانی هستند. او یاد می‌گیرد که در انجام فعالیت‌ها، باید یک سلسله حرکات معین بدنی به دنبال هم صورت گیرد. برای مثال در یک نوع بازی کودک بلافاصله پس از زدن توپ باید فرار کند و وقتی که مورد تعقیب گروه رقیب قرار گرفت باید بتواند خود را از مسیر توپ پرتابی آنها کنار بکشد و وارد محوطه بی خطر شود. همچنین کودکی که ترتیب اصوات و حروف را در تکلم به هم می‌ریزد و مثلاً به جای مسابقه می‌گوید مساقبه احتمالاً در توالی زمانی دچار اختلال می‌باشد.

مفهوم زمان نیز، مثل مفهوم مکان، از طریق یادگیری ادراکی – حرکتی تثبیت و تحکیم می‌گردد. موزون بودن کلام، زمان‌بندی حرکات، توالی زمانی مراحل یک فعالیت همه‌وهمه ابعاد مختلف زمان در یادگیری ادراکی – حرکتی است.

مشکلات ادراکی حرکتی در اختلال یادگیری

ناتوانی‌های ادراکی شامل نقایص موجود در هماهنگی بینایی – حرکتی، انحرافات بینایی، شنوایی و لامسه، ارتباطات فضایی و سایر متعلقات ادراکی می‌باشد. نظریه‌های ادراکی – حرکتی بیشترین تأکید در زمینه‌ی ناتوانی‌های یادگیری روی فعالیت‌های ادراکی – حرکتی بوده است. ادراک به عملیات روان‌شناختی برای کشف معنی یک احساس اطلاق می‌شود. ادراک، حرکات شنوایی، بینایی لامسه را سازماندهی، دارای ساختار و تعبیر و تفسیر می‌کند. کودکانی که ناتوانی ادراکی دارند معمولاً برای تعبیر و تفسیر و پیداکردن معنی محرک‌های محیطشان دچار مشکل می‌شوند. ازآنجاکه اصطلاح “حرکت” به جابه‌جایی بدن اطلاق می‌شود وجود ناتوانی در تحول حرکتی می‌تواند باعث بروز مشکلات در یادگیری تکالیفی گردد که نیازمند مهارت‌های حرکتی ظریف، هماهنگی دست – چشم و تعادل هستند. این مشکلات می‌توانند حرکات را ضعیف کرده و روی استفاده و کنترل ماهیچه‌ها اثر منفی بگذارند و یا حتی می‌توانند باعث ضعیف در هماهنگی عملکرد حرکتی و ادراکی وی شوند.

انواع ناتوانی‌های ادراکی:

– ناتوانی‌های افتراقی (بینایی، شنوایی، لامسه، جنبشی، حس پوستی و شکل – پس‌زمینه)

– مشکلات بندش (شنوایی، بینایی و ترکیب صداها)

– ناتوانی‌های بینایی – حرکتی (غلبه طرفی، جهت‌یابی، آگاهی از چپ راست، هماهنگی بینایی – حرکتی)

– مشکلات سرعت ادراکی (بینایی – شنوایی)

– ناتوانی‌های زنجیره‌سازی

– مشکلاتی در مورد وجوه ادراکی

– در جاماندگیناتوانی‌های افتراقی:

افتراق، فرایندی است که به‌وسیله آن، انسان به شباهت‌ها و تفاوت‌های میان محرک‌های مربوط به هم واقف می‌شود. بازشناسی تفاوت‌ها میان چیزهای دیده شده نظیر حروف یا ترتیبات زنجیره‌ای، میان تفاوت‌های آوایی در لغات یا بین اشکالی که به فعالیت‌ها معنی می‌دهند، در یادگیری برای فهم و استفاده از کلام شفاهی، خواندن، نوشتن، محاسبه ریاضی، هجی کردن و یا تحویل مهارت‌های حرکتی، کودکان باید قادر باشند تفاوت‌های  بین آنچه دیده‌اند، شنیده‌اند لمس کرده‌اند یا چشیده و احساس کرده‌اند را تمیز دهند. ناتوانی‌ها افتراقی می‌توانند به شش گروه اصلی طبقه‌بندی شوند:

1)ناتوانی‌های افتراقی بینایی: برای درک تفاوت‌ها بین دو یا چند محرک بینایی نظیر حروف

(آوب) یا (میخ و سیخ) ناتوان است.

2)ناتوانی‌های افتراق شنوایی: در کشف تفاوت‌ها یا مشابهت‌های بین اصوات صدادار و بی‌صدا

و پایین سیلاب‌ها یا لغات و در نتیجه فهم زبان‌شناسی و زبان بیانی و خواندن دچار مشکل هستند.

3) ناتوانی‌های افتراق لمسی: برای انجام تکالیفی که نیازمند حساسیت لامسه هستند دچار مشکل می‌شوند تکالیفی مثل (بستن دکمه، نوشتن، استفاده از کارد، چنگال و قاشق).

۴) ناتوانی‌های افتراق حس جنبشی: اختلالات موجود در افتراق جنبشی باعث اختلال در بازخورد حسی بدن می‌شود که نتیجه آن پیدا شدن مشکل یادگیری الگوهای حرکتی و به‌طورکلی در کنترل حرکات بدن خواهد شد. افتراق حسی جنبشی برای یادگیری مهارت‌های پیشرفته نظیر نوشتن، رقصیدن، دوچرخه‌سواری و سایر فعالیت ورزشی بسیار مهم است.

۵) ناتوانی‌های افتراق بساوشی: افتراقی بساوشی به درون داد تحریکات لمس و حرکت اطلاق می‌شود. کودکانی که ناتوانی‌های لمس و حرکت دارند مشکلات بزرگی برای اجرا و انجام تکالیف حرکتی ظریفی نظیر نوشتن، دست‌کاری کردن ابزار و وسایل و یادگیری مهارت‌های انجام حرکت خواهند داشت.

۶) ناتوانی‌های افتراق شکل – پس‌زمینه: کودک برای تمرکز پیداکردن روی یک محرک یا انتخاب محرکات بینایی، شنوایی و بساوشی (شکل) در حضور یک محرک رقیب (پس‌زمینه) مشکل دارد. برای مثال: در مورد گوش‌کردن به صدا و درس معلم (شکل) وقتی که در کلاس یا زمین‌بازی مدرسه سروصدا هست (پس‌زمینه مشکل خواهد داشت.)

نتیجه گیری:

مشکلات ادراکی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، مانند ضعف در تمایز شکل از زمینه، درک فضایی یا یکپارچگی حسی، اغلب عامل اصلی چالش‌های تحصیلی آن‌هاست. این کودکان ممکن است در تشخیص تفاوت حروف مشابه (مثل “ر” و “ز”)، کپی‌کردن از تخته کلاس یا سازماندهی نوشته‌ها روی کاغذ مشکل داشته باشند. اما خبر امیدوارکننده این است که مغز کودک ظرفیت فوق‌العاده انعطاف‌پذیری (نوروپلاستیسیتی) دارد و با مداخلات هدفمند مانند کاردرمانی یکپارچگی حسی، تمرینات ادراک دیداری-فضایی و فناوری‌های تطبیقی، می‌توان مسیرهای عصبی را بازسازی کرد. نکته کلیدی این است که این مشکلات نشانه کم‌هوشی نیستند، بلکه تنها تفاوت در پردازش اطلاعات هستند. موفقیت در گرو سه اصل است: تشخیص زودهنگام توسط تیم متخصص (روانشناس، کاردرمانگر)، همکاری موثر خانه و مدرسه برای ایجاد محیط سازگار، و تمرکز بر نقاط قوت کودک (مانند خلاقیت یا استدلال غیرکلامی). وقتی این کودکان در محیطی درک‌شده رشد کنند، نه‌تنها چالش‌های تحصیلی را پشت سر می‌گذارند، بلکه به دلیل سبک تفکر منحصربه‌فردشان می‌توانند در هنر، مهندسی یا نوآوری بدرخشند.

سوالات متداول:

1-چرا فرزندم هنگام نوشتن مشق، کلمات را روی هم یا خارج از خط می‌نویسد؟
این مشکل اغلب به ضعف در یکپارچگی حسی-حرکتی و ادراک رابطه فضایی مرتبط است. استفاده از کاغذهای خط‌دار برجسته و تمرینات تقویت هماهنگی چشم و دست کمک کننده است.

2-چطور بفهمم مشکل درسی فرزندم به خاطر اختلال ادراکیه یا بی‌دقتی ساده؟
اگر اشتباهات کودک الگوی ثابتی دارد (مثل همیشگی‌بودن جاانداختن خط در خواندن یا وارونه‌نویسی حروف) و با تذکر مکرر بهبود نمی‌یابد، احتمالاً پای اختلال ادراکی در میان است. ارزیابی تخصصی ضروری است.

درمان اختلال یادگیری با روش دلاکاتو

در افراد طبیعی رشد سیستم عصبی به تدریج ادامه می‌یابد و دارای نظم قابل پیش‌بینی است. اگر به دلایلی، مراحلی از مراحل پیچیده رشد سیستم عصبی دچار وقفه ‌شود، این تأخیر در مراحل بعدی رشد عصبی با فقدان فعالیت در مرحله رشد نیافته مشخص می‌گردد. روش دلاکاتو بر پایه همین مطلب در زمینه درمان اختلالات یادگیری  طراحی شده است. مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر با استفاده از تکنیک های روز دنیا و تجهیزات پیشرفته ای نظیر اتاق تاریک بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنیداری، سنسوری روم و غیره به درمان اختلال یادگیری در کودکان می پردازد. یکی از این تکنیک ها روش دلاکاتو می باشد که در کنار دیگر روش های درمانی می تواند در درمان کودکان با اختلال یادگیری مفید باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روش دومن دلاکاتو و درمان اختلال یادگیری

نوع روش سازمان‌دهی مجدد اعصاب مرکزی می‌باشد. این روش توسط دلاکاتو برای ترمیم و اصلاح نارسایی‌های کودکان با نارسایی‌های یادگیری پیشنهاد شده است. وی معتقد است با این روشی که مبتنی بر شناخت و سپس اصلاح فعالیت‌های حاصل از مغز و اعصاب می‌باشد می‌توان مشکل کودکان با نارسایی یادگیری را که اغلب از نامنظمی ‌سیستم اعصاب مرکزی ناشی می‌شود مرتفع می‌ساخت.

در افراد طبیعی رشد سیستم عصبی به تدریج ادامه می‌یابد و دارای نظم قابل پیش‌بینی است. در انسان، این رشد از مرحله پایین که از مشخصات حیوانات پست‌تر است شروع می‌شود و تا مراحل بالاتر که صرفاً متخصص انسان است ادامه می‌یابد. اگر به دلایلی، مراحلی از مراحل پیچیده رشد سیستم عصبی دچار وقفه ‌شود، این تأخیر در مراحل بعدی رشد عصبی با فقدان فعالیت در مرحله رشد نیافته مشخص می‌گردد و ممکن است به صورت‌هایی همچون تأخیر در تکلم، لکنت زبان، نارساخوانی و … بروز نماید. روش‌های ترمیمی ‌دلاکاتو شامل تمرینات مختلف بر تأکید بر خزیدن، چهار دست و پار فتن و حرکات تقاطعی دست و پا می‌باشد. وی معتقد است با برقراری نظم مجدد در سیستم اعصاب مرکزی و جبران مرحله رشد نیافته در آن، علائم مرضی نارسایی‌های ویژه در یادگیری نیز از میان می‌رود و یادگیری فرایند طبیعی خود را باز می‌یابد.

 مرحله اول درمان دلاکاتو در اختلال یادگیری:

1- خزیدن یک طرف 5 دقیقه (حدود 80 بار)

از کودک بخواهید سینه‌خیز رفتن را تمرین کند به این صورت که روی که سطح صاف بر روی شکم بخوابد و دست و پایش را به عقب و جلو بکشد تا بتوانند روی زمین ساییده شده و جلو برود. شمارش در منظم و یکنواخت کردن حرکت، به او کمک خواهد کرد، به او یادآور شوید که وقتی دست و پای چپ را به جلو می‌برد، دست راست و پای راست را باید عقب بکشد.

2- الگوی مناسب خواب برای کودکان راست و چپ دست

هر شب یک بار خوابیدن کودک را به شکل صحیح فرم دهید. اول او را روی شکم بخوابانید و برای این کار هنگام خوابیدن صبر کنید تا هر طورکه دلش می‌خواهد و راحت‌تر است بخوابد، سپس هر شب یک بار او را به روی شکم برگردانید. وقتی او را عادت دادید که به طور طبیعی روی شکم بخوابد، وضعیت بدن و دست و پای او را در الگوی صحیح قرار دهید. این تمرینات را هر شب یکبار انجام دهید.

3- تمرین شنوایی

کودک را وادار کنید که با دست راست گوش راستش را ببندد به طوری که نتواند با گوش راست بشنود. اکنون با او به گونه‌ای حرف بزنید که مجبور به پاسخ دادن باشد. سپس از او بخواهید که با دست چپ، گوش  چپش را بنندد، به طوری که هنگام گفتگو با او، گوش چپش نشنود. این تمرین را برای هر گوش یک دقیقه و چهار بار در روز انجام دهید.

4- تمرین تعقیب بینایی

از کودک بخواهید که با دست چپ چشم چپش را ببندد یک چراغ قوع کوچک و یا شی جالب توجه دیگری را در دست راستش بگیرد و در حالی زاویه آرنج باز است از او بخواهید که دستش را در جهات مختلف بالا، پایین، دایره‌وار، طرفین و با زوایای مختلف حرکت دهد و همزمان با حرکت دستش، با چشم راستش نور را تعقیب کند. او باید نور چراغ قوه‌ای را که در دستش دارد با چشم راست پی‌گیری کند و با تمرین یاد بگیرد که به طور موزون و یکنواخت حرکت دست و چشمش را هماهنگ نماید. همین کار را برای چشم راستش انجام دهد.

این تمرین را روزی چهار بار و هر بار برای هر چشم یک دقیقه انجام دهید. کل زمان برای انجام تمرین در هر روز 8 دقیقه می‌باشد.

مرحله دوم درمان و بازپروری دلاکاتو

1- چهار دست و پا رفتن با الگوی تقاطعی

ابتدا خود، چهار دست و پا فتن صحیح را به او نشان دهید. سپس از او بخواهید تا مانند شما عمل کند. دقت نمایید کودک باید دست و زانوی مخالف آن را تقریباً همزمان با زمین نزدیک کند. یعنی کف دست راست همزمان با زانوی پای چپ و بالعکس عمل نماید. به او بیاموزید که هنگام چهار دست و پا رفتن به دست جلوی خود نگاه کرده و سر را به آن طرف برگرداند. کف دست‌ها صاف و انگشتان به سمت جلو باشد. زانو‌ها به هم برخورد نکرده و به صورت موازی پیش برود. این تمرین روزی سه بار و در دوره‌های 10 دقیقه‌ای جداگانه‌ای هر روز انجام شود فاصله زمانی هریک از سه دور تمرین باید حداقل یک ساعت باشد. کل زمان برای انجام این تمرین 30 دقیقه می‌باشد.

2- تمرین شنوایی

از فرزندتان بخواهید که روی یک صندلی تقریباً وسط اتاق بنشینید شما باید در حالی که آرام آرام در اطراف اتاق می‌گردید با او گفتگو کنید بطوری که در یک بخش از گفتگو، شما را ببیند و در بخش دیگر که حدوداً در پشت سر او قرار می‌گیرید، نتواند شما را ببینید این تمرین چهار دقیقه در روز انجام دهید.

در صورت امکان هر روز 15 دقیقه با صدای بلند برایش کتاب بخوانید زمانی در سمت راست و زمانی در سمت چپ و گاهی رو در روی او نشسته و بخوانید.

3-تمرین بینایی

چراغ قوه یا شیء کوچکی را در دستی که کودک با آن می‌نویسد قرار دهید. از او بخواهید درحالی که دستش کشیده و آرنجش صاف است آن را به هر سو حرکت داده و به آن نگاه کند. گاهی شی‌ء یا چراغ قوه را نزدیک بینی خود آورده و با دو چشم به آن نگاه کند به تدریج از فاصله دست و صورت کاسته، تا جایی بتواند به نرمی ‌و مورونی هر چه بیشتر نور را با هر دو چشمش در فاصله 30 سانتیمتری صورتش حرکت دهد و با آن چشم آن را تعقیب کند. این تمرین را باید روزی چهار بار و هر بار یک دقیقه انجام  دهید.

مرحله سوم درمان و بازپروری دلاکاتو

1-راه رفتن با الگوی تقاطعی

نخست خودتان به طرز صحیح راه بروید (مانند رژه سربازان). سپس از کودک بخواهید راه برود و به او یاد بدهید که با پای چپ یک گام برداشته و دست راست به آن اشاره کند و برعکس از او بخواهید تا پنجه‌هایش را ‌اندکی به سمت خارج هدایت کند. پاها نباید به هم برخورد کنند. سرعت حرکت را به تدریج کم کرده سپس به سرعت طبیعی برگردید. تمرین را با پای برهنه یا جوراب انجام دهید. این تمرین را روزی 20 دقیقه در دوره‌های 10 دقیقه‌ای برای حداقل 3 هفته انجام دهید.

2- تمرین شنوایی

الف- تمرین با چشم بسته: چشمان کودک را بسته و او را روی صندلی وسط اتاق بنشانید. سپس در حالی که در اطراف او قدم می‌زنید، با او صبحت کنید. از او بخواهید تا به جایی که تصور می‌کند که شما هستید اشاره نماید.

ب- تمرین با چشم باز: کودک با چشمان روی صندلی نشسته و شما پشت سر او قرار گرفته و از او بخواهید آن چه را می‌شنوید تکرار کند و بگوید آیا با هم متفاوتند یا یکسان- تمرین با کلمات متفاوت شروع کرده و با کلمات مشابه به هم ادامه می‌دهیم. هر بار چهار دقیقه در روز انجام دهید.

3- ترتیب بینایی

یک چراغ قوه کوچک یا یک وسیله را در دست خودتان بگیرید و در حالی که آن را در فضا به هر سوی می‌چرخانید به کودگ بگویید تا با هر دو چشم به آن نگاه کند. گاهی در تمرین دست خودرا نزدیک چشم کودک ببرید.

این تمرین را چهار بار، هر بار یک دقیقه در هر روز انجام دهید.

4- هماهنگی عمومی

سعی کنید در خارج از خانه با کودک بازی کنید. بازی‌هایی که او را وادار به دویدن و یا پریدن می‌کند. بهتر است از او بخواهید که مردم را در حالت دویدن و راه رفتن تماشا کند. الگوی تقاطعی راه رفتن را به او نشان دهید. باید سعی کند مثل مردم با این شیوه تقاطعی راه برود و یا بدود. دویدن، پریدن و دوچرخه سواری برای رسیدن به هماهنگی عمومی ‌بسیار عالی است.

5- جهت‌یابی

وقتی کودک با الگوی تقاطعی راه می‌رود و یا می‌دود به او بگویید: «به راست، راست» و یا «به سمت چپ، چپ» شما طوری رفتار کنید که انگار قصد فریب دادن و گول زدن او را دارید و او باید سعی کند که هوشیاری خود را برای شنیدن فرمان شما حفظ کند. این تمرین را روزانه ده دقیقه انجام دهید.

مرحله چهارم: بازپروری دلاکتو

تذکرات:

• این مرحله با حذف موسیقی آغاز می‌شود.
• صدای تلویزیون را تا جایی که امکان دارد کم کنید.
• آواز خوانی، زمزمه کردن و سوت زدن نباید انجام گیرد.
• کودک در فعالیتش از جمله ورزش از یک طرف بدنش استفاده کند
• مدت لازم برای تمرینات مرحله چهارم نباید کمتر از 6 هفته و بیش از 10 دقیقه باشد.

درمان در این مرحله:

1- برتری دست: کودک باید تمریناتی مانند خوردن، نوشیدن، مسواک زدن، برداشتن اشیا، تشخیص حس لامسه، را فقط با دستی که می‌خواهید برتر شود، انجام دهد. بیاد داشته باشید که باید دست راست یا چپ برتر پرورش یابد. مصلحت بر این است که دستی را که خود بخود برای نوشتن بکار برده می‌شود به عنوان دست برتر او بپذیریم.

2- نوشتن: این تمرین با نوشتن بر روی تخته سیاه و یا نوشتن بر روی کاغذ با کلمات درشت‌تر از 2 سانت شروع می‌شود و به تدریج به نوشتن با کاغذ و مداد و به ‌اندازه کوچک تبدیل می‌شود. هر جلسه تمرین نوشتن حدود 10 دقیقه  انجام شود.

3- پرتاب کردن: از کودک بخواهید یک توپ لاستیکی کوچک را با دست راستش گرفته و از پایین به سوی شما پرتاب کند. سپس پای راستش را جلو بیاورد. وقتی که آموخت چگونه هنگام پرتاب پای راست را جلو بگذارد از او بخواهید که توپ را پرتاب کند. به او نشان دهید که هنگام پرتاب پای چپ، باید یک قدم به جلو برود. در صورت لزوم روزی 10 دقیقه انجام شود.

4- برتری پا- برتری گوش- برتری چشم: برای این موارد نیز می‌توان مانند قسمت برتری دست تمرین‌های مشابه را انجام داد تا پا، گوش و چشم برتر پرورش یابد.

سایر تمرین‌های درمانی در اختلالات یادگیری:

• تمرین یافتن شباهت‌ها و تفاوت‌ها
• تمرینات تشخیص شکل از زمینه
• تمرینات توجه و تمرکز
• تمرینات دیداری حرکتی

در تمرینات یافت شباهت‌ها، اشکال متفاوتی در اختیار کودک قرار گرفته و از او خواسته می‌شود شباهت‌ موجود میان آن‌ها را پیدا کند. به عنوان مثال تصاویری از اشکال مختلف به کودک نشان داده می‌شود که در میان آن‌ها، دو شکل مشابه هستند و کودک باید آن دو شکل مشابه را از میان مجموعه تصاویر بیاید.
در تمرینات یافتن تفاوت‌ها نیز مجموعه‌ای از اشکال به ظاهر مشابه در اختیار کودک قرار داده می‌شوند و از او خواسته می‌شود تاشکلی را که با سایر تصویر موجود در ردیف اشکال، اختلافات جزئی دارد پیدا کند.

در تمرینات تشخیص شکل از زمینه، اشکال مختلفی در زمینه‌ای از اشکال درهم به کودک نشان داده می‌شود. تصویر زمینه می‌تواند شامل اشکال هندسی و یا تصاویر مختلفی مانند ماشین بازی و یا چهره حیوانات باشد. سپس از کودک خواسته می‌شود در میان آن مجموعه اشکال، شیء خاصی را پیدا کند. به عنوان مثال در میان مجموعه‌ای از حیوانات، کرگدن را پیدا کند و یا در میان مجموعه‌ای از اشکال هندسی، دور دایره‌ها یا مربع‌ها خط بکشد و آن‌ها را پیدا کند.

نتیجه‌گیری:

مقاله بررسی روش دلاکاتو برای درمان اختلال یادگیری بر پایه بازسازی رشد عصبی مرکزی است. این روش با تمرینات فیزیکی مانند خزیدن، چهار دست و پا رفتن، حرکات تقاطعی و تقویت شنیداری و بینایی، تلاش دارد نارسایی‌های رشد مغزی کودکان را جبران و مهارت‌های خواندن، درک مطلب و توجه‌شان را بهبود ‌بخشد. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که پس از حدود ۴ تا ۱۰ هفته مداوم، پیشرفت چشمگیری در سرعت و دقت خواندن به‌ویژه در گروه‌هایی با نارساخوانی حاصل شده است

سوالات متداول:

1-بچه‌ها پس از درمان با روش دالاکتو چه پیشرفتی دارند؟
مطالعات نشان داده‌اند که سرعت و دقت خواندن و درک مطلب به‌صورت معنی‌داری افزایش می‌یابد.

2-چراروش دالاکتو برای اختلال یادگیری مؤثر است؟
چون رشد عصبی منظم باعث تقویت مسیرهای عصبی مرتبط با خواندن، توجه و حافظه می‌شود.

درمان اختلال یادگیری چیست| روش دلاکاتو ویکپارچگی حسی | مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر

روش های متعددی برای درمان اختلال یادگیری مطرح شده اند که هر یک بر حیطه خاصی از مشکلات کودکان تاکید دارد. شناسایی و تشخیص صحیح بهتریثن روش درمانی در درمان کودکان با اختلال یادگیری نیازمند تخصص و ارزیابی دقیق کودک توسط دکتر اختلال یادگیری می باشد. مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر در زمینه درمان اختلالات یادگیری نظیر اختلال نوشتن، اختلال خواندن و ریاضیات به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. امکانات پیشرفته مرکز کاردرمانی اختلال یادگیری شامل اتاق تاریک بینایی، اتاق شنیداری، سنسوری روم و … موجب پیشرفت کودکان با اختلالات یادگیری و بهبود روند یادگیری آنان می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

راه های درمانی زیادی برای اختلال یادگیری وجود دارد. با توجه به ارزیابی های انجام شده، می توان مشکل زمینه­ای کودک را شناسایی نمود و متناسب با آن راهکارهای درمانی مناسب را اتخاذ نمود. در کتاب حاضر چندین راهکار درمانی ارائه شده است:

• روش چند حسی فرنالد
• روش ادراکی حرکتی کپارت
• روش یکپاچگی حسی آیرز
• روش دومن دلاكاتو

در روش چند حسی فرنالد، به کودکان داستان های خاصی که ویژه هر کدام از آنهاست گفته شده و آنقدر تکرار می شود که آن را خوب یاد بگیرند. بنابراین، دانش آموز دارای یک خزانه لغات انتخابی خواهد بود. در این روش کودکان لغت را می گویند. لغت نوشته شده را می­بینند، روی آن با انگشت دست می کشند و آنرا ردیابی
می کنند، لغت را با استفاده از حافظه خود می نویسند، دوباره لغت را می بینند و آن را با صدای بلند برای معلم خود می خوانند. این روش، چهار مرحله را در یادگیری ایجاد می کند.

در روش درمان اختلال یادگیری ادراکی حرکتی، موضوع اصلی بر این نظر استوار است که رشد بهنجار ادراکی – حرکتی به کودک کمک می کند تا مفهوم با ثبات و قابل اعتمادی از جهانی که در آن به سر می برد به دست آورد. کودک بهنجار قادر است دنیای ادراکی – حرکتی استوارتری را در هنگام مواجهه با تکالیف درسی در سن ۶ سالگی ایجاد کند. در مقایسه با آن ها، کودکان دچار ناتوانی های یادگیری، دنیای ادراکی – حرکتی متزلزل و غیر قابل اتکایی دارند. این کودکان وقتی با امور نمادین روبرو می شوند به دلیل سوگیری ناقص به آنچه که کپارت آن را واقعیات جهان اطرافشان می­نامد، به ویژه ابعاد مکان و زمان، با موانعی درگیر می­شوند. برای فهم امور نمادین، کودک باید یاد بگیرد که مشاهدات دقیق ­تری را در مورد مکان و زمان انجام بدهد و آن­ها را با اشیاء و رخدادها مرتبط سازد. کودکان ناتوان در یادگیری، در سازماندهی کامل نظام های آمایش اطلاعاتی خود، در حدی که بتوانند از برنامه­ های تحصیلی استفاده کنند، ناتوان هستند و در نتیجه از نقطه نظر قوای حرکتی، ادراکی شناختی با اشکالاتی در  سازماندهی مواجه می شوند. ناتوانی های ادراکی شامل نقایص موجود در هماهنگی بینایی – حرکتی، انحرافات بینایی، شنوایی و لامسه، ارتباطات فضایی و سایر متعلقات ادراکی می باشد. نظریه­ های ادراکی۔ حرکتی بیشترین تأکید در زمینه ی ناتوانی های یادگیری روی فعالیت های ادراکی- حرکتی بوده است. ادراک به عملیات روانشناختی برای کشف معنی یک احساس اطلاق می شود. ادراک، حرکات شنوایی، بینایی لامسه را سازماندهی، دارای ساختار و تعبیر و تفسیر می کند کودکانی که ناتوانی ادراکی دارند معمولاً برای تعبیر و تفسیر و پیدا کردن معنی محرک­های محیطشان دچار مشکل می شوند. از آنجا که اصطلاح «حرکت» به جابه­جایی بدن اطلاق می شود، وجود ناتوانی در تحول حرکتی، می تواند باعث بروز مشکلات در یادگیری تکالیفی که به مهارت های حرکتی ظریف، هماهنگی دست – چشم و تعادل نیازمند هستند، گردد. این مشکلات می توانند حرکات را ضعیف کرده روی استفاده و کنترل ماهیچه ها اثر منفی بگذارند و یا توانند باعث ضعیف در هماهنگی عملکرد حرکتی و ادراکی شوند. انواع ناتوانی های ادراکی شامل موارد زیر می باشند که تمرینات هر دسته به تفصیل در کتاب حاضر مورد بررسی قرار گرفته­ اند:

– ناتوانی­ های افتراقی (بینایی، شنوایی، لامسه، جنبشی، حس پوستی و شکل – پس زمینه)

– مشکلات بندش (شنوایی، بینایی و ترکیب صداها)

– ناتوانی­ های بینایی- حرکتی (غلبه طرفی، جهت ­یابی، آگاهی از چپ – راست، هماهنگی بینایی- حرکتی)

– مشکلات سرعت ادراکی (بینایی – شنوایی)

– ناتوانی­های زنجیره سازی

– مشکلاتی در مورد وجوه ادراکی

– در جا ماندگی

در روش یکپارچگی حسی، این گونه بیان می­شود که در این کودکان ممکن است اطلاعات حسی با دقت و به طور کافی پردازش نشود. این به نوبه خود بر کارایی عملکرد مغز تاثیر می گذارد چرا که عملکرد مناسب مغز به یکپارچگی خوب حواس بستگی دارد. بنابراین با هماهنگ کردن چشم و دست و کنترل حرکتی و ادراک بصری و فضایی و مسائل تعادلی المسی و توانایی بصری- حرکتی، و توانایی جهت­ گیری می توان گروهی از ناتوانی های نوشتن خواندن، هجی کردن، و اختلالات ریاضی را درمان کرد. هماهنگی حرکتی ظریف، مستقیماً به رشد و تکامل عضلات ظریف دست مربوط می شود که در انجام تکالیفی نظیر نوشتن، نخ کردن، سوار کردن مهره ها و پیچ ها و قیچی کردن، به کار برده می شود. انجام موفقیت آمیز همه­ ی این تکالیف موجب موفقیت در تحصیل و درمان اختلالات یادگیری می­شود. به نظر می­رسد هر چه کودکان در زمینه در یافت و پرداخت محرک های ورودی، کار آمدتر شوند در فهم و درک محیط و در نتیجه در بیان و توصیف خود تواناتر خواهند بود. در کتاب حاضر روش های درمانی براساس روش یکپاچگی حسی، به تفصیل مورد بحث قرار گرفته­اند.

روش اخری که در درمان اختلال یادگیری مورد بررسی قرار گرفته است روش دومن دلاكاتو است که نوعی روش سازماندهی مجدد اعصاب مرکزی می باشد. این روش توسط دلاكاتو برای ترمیم و اصلاح نارسایی های کودکان با نارسایی های یادگیری پیشنهاد شده است . وی معتقد است با این روش که مبتنی بر شناخت و سپس اصلاح فعالیت های حاصل از مغز و اعصاب می باشد می توان مشکل کودکان با نارسایی های یادگیری را که اغلب از نامنظمی سیستم اعصاب مرکزی ناشی می شود، مرتفع ساخت. رشد سیستم عصبی در افراد طبیعی که به تدریج ادامه می یابد، دارای نظم قابل پیش بینی است. در انسان، این رشد از مراحل پایین که از مشخصات حیوانات پست­تر است شروع می شود و تا مراحل بالاتر که صرفاً مختص انسان است ادامه می یابد. اگر به دلایلی، مرحله­ای از مراحل پیچیده رشد سیستم عصبی دچار وقفه شود، این تاخیر در مراحل بعدی رشد عصبی با فقدان فعالیت در مرحله رشد نیافته مشخص می گردد و ممکن است به صورت هایی همچون تأخیر در تکلم، لکنت زبان، نارساخوانی و … بروز نماید. روش های ترمیمی دلاكاتو در درمان اختلال یادگیری شامل تمرینات مختلف با تأکید بر خزیدن، چهار دست و پا رفتن، حركات تقاطعی دست و پا می باشد. وی معتقد است با برقراری نظم مجدد در سیستم اعصاب مرکزی و جبران مرحله رشد نیافته در آن، علائم مرضی نارسایی های ویژه در یادگیری نیز از میان
می­رود و یادگیری فرایند طبیعی خود را باز می یابد.

مراحل درمان اختلال یادگیری به روش دومن دلاكاتو شامل موارد زیر می باشد:

• مرحله اول درمان دلاكاتو:

۱) خزیدن یک طرف ۵ دقیقه (حدود ۸۰ بار)

۲) الگوی مناسب خواب برای کودکان راست و چپ دست

۳) تمرین شنوایی

۴) تمرین بینایی

• مرحله دوم درمان و بازپروری دلاكاتو:

1) چهار دست و پا رفتن با الگوی تقاطعی

۲) تمرین شنوایی

۳) تمرین بینایی

• مرحله سوم درمان و بازپروری دلاکاتو:

۱) راه رفتن با الگوی تقاطعی

۲) تمرین شنوایی

۳) ترتیب بینایی

۴) هماهنگی عمومی

۵) جهت یابی

• مرحله چهارم: شامل باز پروری دلاکتو که درمان این مرحله شامل:

۱) برتری دست

۲) نوشتن

۳) پرتاب کردن

۴) برتری پا – برتری گوش – برتری چشمک

علت اختلال یادگیری در کودکان |نشانه اختلالات یادگیری| مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر

 اختلال یادگیری، اختلال در یک یا چند فرآیند روانی پایه در درک یا استفاده از زبان شفاهی یا کتبی می­باشد و می­تواند به شکل علائم عدم توانایی کامل در گوش کردن، فکر کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبه ­های ریاضی نمایان شود. این اصطلاح شرایطی چون مشکلات ادراکی، آسیب­های مغزی، نقص جزئی در کار مغز، دیس لکسی یا نارسا خوانی و آفازیای رشدی را شامل می شود. از سوی دیگر، اصطلاح یاد شده، آن عده را که اصولا به واسطه ناتوانی های دیداری، شنیداری یا حرکتی و همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیت­ های محیطی، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده­ اند را شامل نمی شود. مرکز کاردرمانی اختلال یادگیری در حیطه درمان اختلالات یادگیری به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

پژوهش های مختلف تاثیر عوامل زیر در بروز این اختلالات را مورد تائید قرار داده ­اند. هر چند همواره تاثیر متقابل عوامل مورد نظر بوده است.

– عوامل فیزیولوژیک

– عوامل ژنتیکی

– عوامل بیوشیمیایی

– عوامل قبل از تولد و هنگام تولد و بعد از تولد:

کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری ممکن است در یکی یا چند مورد از این زمینه ها دچار مشکل باشند: اختلال خواندن، اختلال نوشتن و اختلال در حساب. از جمله مشکلات ثانویه کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، می­توان موارد زیر را نام برد:

– اختلالات حرکتی

– اختلالات اجتماعی- عاطفی

– اختلالات ادراکی

– اختلالات نمادسازی

– اختلالات توجه

– اختلالات حافظه

– اختلالات زبانی

به منظور ارزیابی و تشخیص اختلال یادگیری، مراحل مختلفی طی می­شود که شامل تاریخچه­ گیری و مصاحبه، مشاهدات بالینی و برگزاری آزمون­های رسمی می باشد. پس از انجام ارزیابی های مناسب و تشخیص مشکلی که سبب ایجاد ناتوانی های یادگیری در کودک گردیده است، درمان این کودکان آغاز می شود.

به طور کلی، مداخلات کاردرمانی برای این اختلال شامل استفاده از فعالیت­ها و بازی های حسی، حرکتی و ادراکی می باشد که کمک می کند تا سیستم های حسی، ادراکی و حرکتی آن ها باز آموزی و تنظیم شوند. همچنین هدف آن است که یادگیری ها و پاسخ های مناسب حاصل از آن به محیط های خارج از کلینیک از جمله منزل، مدرسه و هر حیطه دیگری در زندگی کودک تعمیم یابد. نکته دیگر آن است که مداخلات زمانی موثرتر است که درمانگران با دادن آگاهی کافی به والدین، آنها را در فرآیند درمان وارد کرده و با آموزش آن ها، تکرار این فعالیت ها در خارج از کلینیک را تکلیف و تشویق کنند.

گفتار درمانی اختلال یادگیری

اختلال یادگیری به دسته ای از اختلالات گفته می شود که موجب اختلال در یادگیری کودکان در حیطه آکادمیک نظیر مشکلات خواندن، نوشتن و ریاضیات گردد. درمان های رایج در این زمینه گفتاردرمانی اختلال یادگیری و کاردرمانی اختلال یادگیری می باشد. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با تجهیزات ویژه نظیر اتاق مهارت های شنیداری ، اتاق تاریک در حیطه درمان اختلال یادگیری در کودکان با مشکلات یادگیری به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. ارزیابی دقیق کودکان توسط دکتر متخصص اختلال یادگیری و انجام تست های تشخیصی استاندارد،موجب تعیین شدت و علت اختلال در کودکان و درمان سریعتر و موثر تر کودکان می گردد.

مطالعات تشخیص و درمان اختلالات یادگیری با استفاده از علوم مختلف

در مطالعه اختلالات یادگیری رشته هایی از علوم مورد استفاده قرار می‌گیرند که می توان در پنج گروه کلی آنها را جای داد. بدیهی است استفاده همزمان از دانش پزشکی، زبان، توانبخشی،علوم تربیتی و روانشناسی ، در مورد لزوم به امر مطالعه مسائل اختلال یادگیری در کودکان، عمق بیشتری بخشیده و در تشخیص اختلالات یادگیری کودکان و درمان اختلال یادگیری آنان موثر می افتد. برای تشخیص اختلالات یادگیری به دکتر متخصص در زمینه اختلال یادگیری نیاز می باشد که با کمک دکتر گفتاردرمانی در اختلال یادگیری و کاردرمانی در اختلالات یادگیری می تواند در درمان کودکان با اختلالات یادگیری کمک کننده باشد

پزشکی در اختلال یادگیری : بیماریهای کودکان، بیماری های عصبی، بیماری های چشم، بیماری های گوش، روانپزشکی، داروشناسی، بیماری های غدد درون ریز، موج نگار مغزی، پرستاری

زبان در اختلال یادگیری :  گفتاردرمانی، توسعه زبان، زبان شناسی، روانشناسی زبان

علوم تربیتی در اختلال یادگیری :  خواندن، تعلیم و تربیت خاص، تدریس بالینی، تربیت بدنی، تشخیص روانی – تربیتی و درمانی، برنامه ریزی درسی

روانشناسی در تشخیص اختلال یادگیری : روانشناسی تربیتی، رشد و تکامل کودک، تئوری های یادگیری

توانبخشی در اختلالات یادگیری :  کاردرمانی، دید سنجی، شنود سنجی، خدمات اجتماعی، توانبخشی، ژنتیک، زیست سنجی، مشاوره و راهنمایی

دانش پزشکی در تشخیص و درمان اختلال یادگیری در کودکان

دانش پزشکی رشته های متعددی را از حیث پژوهش و درمان در یک طیف وسیع شامل می شود، که از آن جمله بیماری‌های کودکان، اعصاب، گوش و چشم، روانپزشکی، داروشناسی، غدد ، موج نگار مغزی و پرستاری بیش از همه در مطالعه درمان اختلالات یادگیری در کودکان در ارتباط قرار می گیرند.

دکتر متخصصین زمینه های مختلف پزشکی، بر پایه آموزش و تجربه، به دنبال علل و عوامل امراضی هستند که هر کدام به ‌نحوی سلامتی انسان را تهدید می کند و بر آنند که پس از تشخیص بیماری به امر درمان بپردازند. طبیعی است تمایل این دسته از متخصصان بر آن است که اختلالات یادگیری را از دیدگاه بیماری شناسی مورد توجه قرار دهند و درست به همین سبب، در تشریح و تبیین علل اختلالات یادگیری نیز به دنبال خاستگاه و منشاء طبی آن هستند وجود اصطلاحات علمی زمینه پزشکی نظیر سکته مغزی، آشفتگی مغزی، صدمه مغزی، ضایعه مغزی، آپراکسیا ،آگنوزیا، دیسلکسیا و آفازیا شاهد این مدعاست. دکتر متخصص اختلال یادگیری با بررسی عوامل و علل مرتبط با اختلال یادگیری به بررسی علل اختلال یادگیری در کودکان می پردازد.

انواع اختلال یادگیری

اختلال یادگیری ویژه، به دو گروه تقسیم‌بندی می‌شود:

1. a) عمومی: این اصطلاح به معنی نوعی اختلال در یک یا چند فرآیند روانی اساسی مؤثر در درک و یا استفاده از زبان گفتاری یا نوشتاری است که، می‌تواند به صورت نوعی نقص در توانایی گوش کردن،‌اندیشیدن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن، و یا انجام محاسبات ریاضی تظاهر پیدا کند. این اختلال در بیماریهایی چون: ناتوانی‌های درکی، آسیب مغزی، بد عملکردی جزئی مغز، نارساخوانی، و زبان پریشی در دوران رشد، مشاهده می‌شود.
2. b) اختصاصی: اصطلاح مشکلات یادگیری اختصاصی، شامل آن دسته از مشکلاتی است که عمدتاً نتیجه‌ی اشکال در بینایی، و یا شنوایی، و یا به دلیل ناتوانی‌های حرکتی، عقب ماندگی ذهنی، و یا اختلال عاطفی، و یا مشکلات محیطی، فرهنگی، و یا اقتصادی است (دفتر ثبت فدرال، مأخذ آنلاین).

ویژگی‌های اختلال یادگیری ویژه، نسبتا گسترده هستند. کودکان دچار ناتوانی‌های یادگیری ویژه، از بهره‌ی هوشی در سطح متوسط و یا بالاتر از متوسط برخوردارند، ولی بین توانایی ذهنی و عملکرد کودک، مغایرت مشاهده می‌شود، به این معنی که ، وقتی عملکردهای کودک با توانایی ذهنی او در یک یا چند توانایی فهرست شده در بخش (a)، يعنی در درک و یا استفاده از زبان، گوش کردن،‌اندیشیدن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن، و یا انجام محاسبات ریاضی مقایسه می‌شود، کودک متناسب با سطح هوشی خود، توانایی انجام کاری را ندارد.

روش های درمان اختلال یادگیری در کودکان

مهمترین کمک در زمینه کودکان اختلال یادگیری از سوی روانشناسان صورت می گیرد. به ویژه آنان که در زمینه رشد کودک و تئوری های یادگیری دارای تخصص هستند. روانشناسان به مشاهده، آزمون، ارزیابی و توصیف رفتار خارجی کودک می پردازند. دیدگاه روانشناختی هم چنین به مطالعه و توسعه نقطه نظرهایی می انجامد که با همایند های روان پویشی یا آثار روانی متقارن نابهنجاری های یادگیری در ارتباط می باشند. پاره ای از اصطلاحاتی که روانشناسان به کار میبرند عبارتند از: اختلال ادراکی، بی اختیاری، رفتار بی وقفه، مداومت بی دلیل، زیاده فعالی.

باید توجه داشت روانشناسان در حیطه درمان اختلالات یادگیری تنها از دیدگاه روانشناسی به درمان می پردازند و بسیار پر اهمیت می باشد که روانشناسان با کاردرمانان مجرب در زمینه اختلالات یادگیری همکاری داشته و درمان کودک اختلال یادگیری را محدود به تغییر روش های آموزشی و رفتار درمانی ننمایند و بر درمان جنبه های دیگر اختلال یادگیری نظیر نقص در کارکرد های اجرایی مغزی که پایه ی ناتوانی در یادگیری کودکان است نیز بپردازند.

متخصصین رشد کودک اهم توجه خود را به فراگرد های رشد و تکامل کودک طبیعی متمرکز می‌کنند. این فراگرد ها می تواندبه عنوان پایه ای در مطالعه بسیاری از مفاهیم رشد کودک غیرعادی به کار رود. برای نمونه تئوری پس افتادگی نضج که پایه ای در تحلیل و مطالعه الگوهای رشد کودک است.

نظریه پردازان یادگیری در تجزیه و تحلیل محتوی مواد درسی  به صورت هدفهای رفتاری، کمک های شایانی انجام داده‌اند. مشارکت آنان در این زمینه از طریق تدریس مواد و تدارک طرحهای آموزشی و تعیین هدف ها (توضیح: آپراکسیا دشواری در اعمال حرکتی هدفدار. این اصطلاح طبی منعکس کننده نقصی در سیستم اعصاب مرکزی است.

 آگنوزیا: ادراک پریشی ناتوانی در گرفتن اطلاعات از راه یکی از کانالهای درون داد یا حواس علیرغم این واقعیت که اندام گیرنده بی نقص است این امر با نابهنجاری در سیستم اعصاب مرکزی همراه است.

دیسلکسیا : نارساخوانی، کودکان علیرغم تجارب کلاسی در حصول به مهارت های خواندن شکست می خورند. این اصطلاح غالباً زمانی به کار برده می شود که اختلال در کارکرد عصبی علت این اختلال یادگیری ناتوانی در خواندن باشد.

آفازیا : ناتوانی در کاربرد یا ادراک زبان شفاهی، این نقیصه با ضایعه یا نابهنجاری هایی در مرکز تکلم در مغز همراه است. انواع آن شامل آفازیای بیانی و دریافتی آفازیای شناختی و آفازیای اکتسابی است.

و انتظارات رفتاری صورت گرفته است. تئوری های تقویت، شرطی کردن فعال و اصطلاح رفتار، در میان کل تئوری های یادگیری بیشترین کمک را هم در جهت پژوهش و هم در جهت آموزش کودکان اختلال در یادگیری موجب شده اند.

گفتار درمانی در اختلالات یادگیری

دست اندرکاران زمینه های زبان شناسی، فن بیان، گفتار درمانی، توسعه زبان و روانشناسی زبان اخیراً متوجه شده اند که بسیاری از از نقطه نظرات و مفاهیم آنان در تداخل با زمینه اختلالات یادگیری است. همینطور از زمانی که معلمان فن‌بیان و گفتار درمانگران خود را به طور سنتی در قرابت با حرفه ای پزشکی مطرح ساخته اند، تفکر و تعاریف آنان نیز از زمینه های پزشکی رنگ پذیرفته است. لغات و اصطلاحاتی که از حیطه مربوط به اختلالات ارتباط و بیان وارد زمینه گفتاردرمانی اختلالات یادگیری شده اند عبارتند از : آفازیا، دیسلکسیا، آنومیا و اختلالات زبان بیانی و دریافتی

زبان شناسی به مطالعه اشکال مختلف زبان مربوط می شود. روانشناسی زبان دانشی است که اخیراً گسترش یافته و ترکیبی از روانشناسی و زبان شناسی است. این زمینه‌ها به فهم رابطه موجود بین تکامل زبان و فراگرد یادگیری کمک فراوانی می کنند. علم به اینکه یک کودک طبیعی چگونه زبان می آموزد در گسترش توانایی ما برای تشخیص و درمان کودکان اختلال یادگیری و دشواری های کلامی کودکان بسیار سودمند خواهد بود. از سوی دیگر، دانستن اینکه یک کودک طبیعی برای فراگیری زبان چه نیازهایی دارد، کارما را در مطالعه اختلالات زبان کودکان استثنائی تسهیل خواهد نمود. زبان شناسی و روانشناسی زبان دارای لغات مشترکی هستند. نظیر کد گردانی، کد برگردانی، ترکیب یا نحو، آواشناسی با دستگاه واجی، واژه شناسی این اصطلاحات اخیراً جای مناسبی در لغت نامه اختلالات یادگیری پیدا کرده‌اند.

علوم تربیتی در آموزش کودکان اختلال یادگیری

زمینه تعلیم و تربیت، امروزه رسالت دیگری دارد. کرک گفته است: «تعلیم و تربیت غالباً زمانی شروع می شود که طب وابماند». آموزش و تجربه مربیان این امکان را به متخصصین خواندن، مربیان ویژه، آموزشگران بالینی، متخصصان روانشناسی تربیتی، مربیان ورزش و دست اندرکاران برنامه ریزی درسی می ‌دهد که در رفتار یادگیری کودک دقیق شوند. تجربیات مربیان شامل معلوماتی در زمینه رشته های دروس، داشتن اطلاعاتی در زمینه ارتباط برنامه های تحصیلی با یکدیگر، آشنایی با سازمان های مدارس و شناخت روش ها و قلمروی مواد آموزشی است. مربیان در حیطه آموزش کودکان اختلالات یادگیری بیشتر روی شرایط یادگیری تاکید می ورزند تا علت شناسی و ریشه یابی اختلال، و این ویژگی مشخص کننده کار آنهاست.

توانبخشی در درمان اختلالات یادگیری در کودکان

متخصصان دیگری در پژوهش و ارائه گزارش هایی در مورد اختلالات یادگیری کودکان نقش های مهمی به عهده دارند. کاردرمانی اتاق تاریک، کسانی که با کارکرد بینایی سر و کار دارند، کمک های کلیدی مهمی در این خصوص انجام داده‌اند. بسیاری از دریافت ها و تصورات کودک از طریق حیطه بینایی حاصل می شود. حساسیت بینایی، ادراک بینایی، حافظه بینایی و یادگیری بینایی حرکتی از جمله اموری است که توسط متخصصان کاردرمانی اتاق تاریک مورد بحث قرار می گیرد.

متخصصین شنود سنج، نیز کمک های مهمی در ارتباط با ادراک شنودی و آموزش شنوایی انجام داده‌اند. همچنین مددکاران اجتماعی، کاردرمانان نیز کمک های حیاتی در توسعه این زمینه ارائه داده‌اند. به علاوه یافته‌های پژوهشی از سایر منابع همچون ژنتیک و بیوشیمی آگاهی های مهم دیگری را فراهم آورده است.

کاردرمانی در اختلالات یادگیری در سال های اخیر پیشرفت زیادی نموده است. کاردرمانان متخصص اختلالات یادگیری با بررسی راه های ورودی اطلاعات نظیر بینایی ، شنیداری، لامسه و حس حرکت پرداخته و مشکلات احتمالی در ورودی های اطلاعات حسی را مورد سنجش قرار می دهد. در مرحله بعد تمرینات تقویت ادراک بینایی و ادراک شنیداری و هماهنگی حرکتی و یکپارچگی حسی در کاردرمانی کودکان اختلال یادگیری ارائه می گردد. همچنین مرکز کاردرمانی در اختلال یادگیری به صورت تخصصی بر روی کارکرد های اجرایی مغز نظیر حافظه ، توجه پایدار و توجه هم زمان، سرعت پردازش اطلاعات ذهنی و…. کار کرده و مشکلات کودکان اختلال یادگیری را در حیطه کاردرمانی مورد ارزیابی و درمان قرار می دهد. از دیگر اقدامات کاردرمانی در اختلالات یادگیری در زمینه اختلالات نوشتن می باشد که کاردرمان دست با بررسی مشکلات دست نویسی در کودکان با اختلالات یادگیری نوشتن، به درمان اختلال یادگیری کودکان کمک بسزایی می کند. در اختلال یادگیری ریاضی کاردرمانی اختلال یادگیری به تقویت مهارت های حافظه فعال که زیر بنای عملیات ذهنی ریاصی می باشد می پردازد. تمرینات کاردرمانی در اختلالات یادگیری ریاضی در زمینه افزایش درک مطلب کودکان اختلال یادگیری به درک بهتر مسئله و بهبود مهارت های ریاضی در کودکان اختلال یادگیری کمک می کند.

دکتر متخصص گفتاردرمانی اختلالات یادگیری چه می کند؟

کرک چنین اظهار نظر می کند که اساس مسئولیت دکتر متخصص گفتار درمانی اختلالات یادگیری این است که مساعی دیگر علوم و پیشه ها را در زمینه کار خویش هماهنگ کند. او به عنوان فردی مجهز به تعلیمات میان رشته یی در مدارس حضور می یابد، شاید بتوان به او دکتر متخصص تشخیص اختلال یادگیری لقب داد. وی به عنوان کارگزار و مسئول کودک عمل می کند و مسئولیت او در ارزیابی و تشخیص اختلال یادگیری و نیز درمان و سازماندهی این امر برای کودکی است که اختلالات یادگیری دارد. همه افرادی که در ارزیابی قوای کودک مشارکت دارند اعم از پزشکان، روانشناسان و کاردرمانان، یافته ها و تعبیر و تفسیرهای خود را به این متخصص تشخیص و درمان اختلال یادگیری ارائه می دهند. وی نیز با مقابله و تفسیر داده های به دست آمده به درمان مناسب اختلال یادگیری اقدام کرده و با دستورالعملی در مسیر پرورش و اصلاح به دست می دهد.دکتر متخصص تشخیص و درمان اختلال یادگیری تا اندازه ای مانند یک پزشک خانواده عمل می کند، اطلاعات لازم را از سایر منابع تخصصی موثق به دست آورده و راه چاره ای در این خصوص می گشاید.

نقش قاطع دکتر متخصص اختلالات یادگیری در قالب این چارچوب متشکل ساختن یک تیم از متخصصان دیگر نظیر کاردرمان گفتار درمان و روانشناسان، به منظور کار گروهی در این زمینه است. زیرا پاره‌ای مواقع ملاحظه می‌شود که، برخی از آنان هدف های متفاوتی را دنبال می کنند و احتمالا بر آنند که مغایر طرح‌های یکدیگر عمل کنند. در اینجا با اینکه متخصص  تشخیص و درمان اختلالات یادگیری خبرگی لازم را در همه تخصص ها ندارد، لیکن تعلیمات متنوع و همه جانبه  او این امکان را فراهم می آورد چنانچه شیوه عمل عضوی از این تیم بر اساس کار و تحقیق فردی وی جدا از دیگران باشد. بتوانند از طریق شناخت مفاهیم اساسی آن رشته خاص ،به آنچه که آن عضو در آن مرحله به خصوص می تواند انجام دهد دست یافته، و در مقام عاملی سازمان دهنده و هماهنگ کننده ورزیده عمل کند، و این نه بدان معناست که او به عنوان متخصص چشم یا اعصاب و یا نظریه پرداز تحلیل روانی ظاهر می شود.

نتیجه‌گیری برای گفتاردرمانی اختلال یادگیری

در راستای تشخیص احتمالی نشانه‌های ناتوانی‌های یادگیری ویژه، درمان گفتار و زبان و‌ ناتوانی‌های یادگیری ویژه، در چند نكته كاملاً وجه مشترک دارند. به عنوان مثال، درک زبان، استفاده از زبان، گوش کردن،‌اندیشیدن، و صحبت کردن، از جمله‌ی مهارت‌هایی هستند که گفتاردرمان ها بدون توجه به سن بیمار و یا حوزه‌ی ناتوانی او، غالباً آنها را هدف قرار می‌دهند. بنابراین، بیماران دچار ناتوانی‌های یادگیری ویژه، در حوزه‌هایی که این مشکلات با گفتار و زبان وجه مشترک پیدا می‌کنند، غالباً به درمان گفتار و زبان نیز نیازمندند. به هر روی، براساس قوانین فدرال، رسیدگی به کودکانی که در محیط‌های نسبتاً آزاد زندگی می‌کنند، و همچنین دانش‌آموزان دچار مشکلات ناتوانی‌های یادگیری ویژه که توانایی‌هایشان در همان حدی است که در درمان گفتار و زبان هدف قرار می‌گیرد، اغلب به خاطر همان نقص‌های زبانی، در برنامه‌ی ناتوانی‌های یادگیری ویژه کاملاً مورد رسیدگی قرار می‌گیرند، و

خدمات اضافی از سوی گفتاردرمانی نیاز ندارند. در پایان ، کمیته‌ی متخصصان و والدین مسئول ایجاد IEP برای کودک، متخصصان مناسب برای تأمین نیازهای کودک را تعیین می‌کنند. هنگامی که گفتاردرمان پی ببرد، کودک دچار  ناتوانی‌های یادگیری ویژه برای دریافت خدمات گفتار و زبان معرفی شده است، یقیناً همسو با هدف‌هایی که IEP برای کودک تجویز کرده است، برنامه‌های درمانی را برای کودک تدارک می‌بیند.

آسیب‌دیدگی گفتار یا زبان

طبق قانون قدرال، آسیب‌دیدگی گفتار و یا زبان، نوعی اختلال در برقرار ارتباط است، مثل: لکنت، آسیب‌دیدگی تولید، آسیب‌دیدگی زبان، آسیب‌دیدگی صدا، که به نحو نامطلوبی روی عملکرد آموزشی کودک تأثیر می‌گذارند (دفتر ثبت فدرال، مأخذ آنلاین).

ویژگی‌های کودکان دچار آسیب‌دیدگی گفتار و زبان عبارت است از اشکال در درک و بیان گفتار، از قبیل: لكنت، اختلال در صدا، طنين، و تولید، و یا اختلال در حوزه‌های زبان مثل اشکالاتی در معناشناسی، واج‌شناسی، صرف، نحو، و یا کاربرد زبان.

نتیجه‌گیری برای درمان گفتاردرمانی اختلال یادگیری

در مدارس ،گفتاردرمان ها ممكن است تحت عنوان دو ساختار کار کنند:

a) به عنوان مهمترین فرد تأمین کننده‌ی برنامه، مثلاً در مورد کودکی که فقط به علت آسیب‌دیدگی گفتار یا زبان، به خدمات ویژه‌ای نیاز داشته باشد. b) به عنوان کمک‌کننده، یعنی هنگامی که اصلی‌ترین نیازهای ویژه‌ی کودک، چیزی غیر از گفتار و زبان باشد. کمیته‌ی تعیین سطح دانش‌آموز مشخص می‌کند که برای خدمات گفتار و زبان، دانش‌آموز باید در کدام ساختار قرار گیرد (به عنوان مهمترین خدمت، و یا به عنوان کمک‌کننده). براساس IEP و تشریک مساعی با سایر متخصصانی که به درمان کودک می‌پردازند، برنامه‌ی درمانی تدارک دیده می‌شود.

درمان اختلال نوشتن | مرکز درمان اختلال یادگیری| کلینیک تخصصی کاردرمانی دکتر صابر

از شایع ترین انواع اختلال یادگیری در کودکان، اختلال نوشتن می باشد. اختلال نوشتن یا اختلال دیکته نویسی در کودکان اول و دوم دبستان دیده می شود. مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر در زمینه درمان اختلال دیکته نویسی  و نوشتن،همچنین کاردرمانی اختلال نوشتن فعالیت می نماید. از درمان های مفید اختلال نوشتن می توان به تمرینات حس لامسه، تقویت عضلات دست و کاردرمانی دست اشاره نمود. در این مطلب به نمونه ای از این تمرینات جهت درمان اختلال نوشتن پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی لمسی در درمان اختلال نوشتن

جعبه‌ای تهیه کنید و درونمان اشیاء مختلفی مانند کلید، ساعت، توپ‌های کوچک و اسباب‌بازی‌های متنوع قرار دهید . جعبه باید مانند شکل سر بسته باشد و فقط مسیری برای وارد و خارج شدن دست کودک در آن وجود داشته باشد. تصویر اشیاء درون جعبه را به کودک نشان دهید و از او بخواهید با بردن دست خود به درون جعبه، آن‌ها را پیدا کند.

-چند شی‌ء را درون جعبه قرار دهید و از کودک بخواهید دست خود را درون جعبه مرده و اشیا را لمس کند، سپس نام آن‌ها را بگوید.

 جعبه تمرینات افتراقی لامسه

کودک دست خود را وارد جعبه کرده و اشیا را لمس نماید، سپس کارت‌های اشکال را به او نشان دهید تا بگوید شی‌ء مربوط به کدام تصویر را درون جعبه لمس کرده‌است.

پارچه‌هایی از جنس مختلف به‌صورت تکه‌های کوچک بریده و درون جعبه قرار دهید، سپس از کودک بخواهید دست خود را وارد جعبه کرده و آن‌ها را از هم تشخیص دهد.

حروف سه ‌بعدی الفبا را تهیه کنید (تصویر 3-15) و آن‌ها را درون جعبه‌ای بالا قرار دهید و تمام تمرینات بالا را با حروف سه ‌بعدی و کارت‌های تصاویر آن‌ها انجام دهید. همچنین می‌توانید از جعبه‌هایی با ۲ حفره استفاده کنید تا کودک هر دو دست خود را درون آن بگذارد.

افتراق حروف با لامسه

جعبه افتراق با دو حفره برای هر دو دست

سطوحی از جنس های مختلف تهیه کرده و از کودک بخواهید آن‌ها را لمس کند. سپس با لمس سطوح پایین، بگویید هر کدام از آنها از نظر بافتی شبیه به کدامیک از سطوح بالا می‌باشند.

 سطوح مختلف افتراق لمسی

در تمرین قبل، کودک باید بتواند سطوحی که از جنس مشابه دارند را تشخیص داده و کنار هم قرار دهد

مطابقت دادن سطوح لمسی

– سطوح تمرین قبل را نام‌گذاری کرده و از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد و با لمس هر کدام از آن‌ها، نام مربوط به آن را بگوید (مثلاً سطح شماره، یا شماره ۲) .

– اشیاء ریزی را درون خمیر پاتی مخفی کرده و از کودک بخواهید با فشردن، لمس کردند و دستکاری خمیر، آن‌ها را پیدا کند.

خمیر پاتی

صفحه­ ی حائلی که امکان دیدن اشیاء در پشت آن وجود ندارد، مانند شکل تهیه کنید. مقواها و یا کارتون‌ها را به شکل دایره برش دهید و در آن‌ها ۱یک، دو یا دو سوراخ ایجاد کنید، سپس از کودک بخواهید دستان خود را از دریچه‌های صفحه حائل وارد کرده و بدون دیدن مقواها، تشخیص دهد هر کدام چند سوراخ دارد.

صفحه حائل بینایی

– در پشت صفحه حائل، با لمس عدس، لپه و نخود، این سه‌راه از هم تفکیک کند.

– اشیایی را در پشت صفحه حائل قرار دهید و از کودک بخواهید براساس اندازه آن‌ها را از کوچک به بزرگ تشخیص دهد.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی حس جنبشی در درمان اختلال نوشتن

– از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد و یا این‌که دستان او را پشت صفحه حائل قرار دهید و سپس انگشتان او را در وضعیت خاصی مانند یکی از اشکال تصویر درآورده و سپس از او بخواهید چشمان خود را باز کرده و حرکت صورت گرفته را تکرار کند.

– از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد، سپس یکی از انگشتانش را لمس کنید، حالا از او بخواهید بگوید کدام انگشت لمس کرده‌اید.

– روبروی کودک ایستاده و وضعیت‌های مختلفی به خود بگیرید. سپس از او بخواهید آینه‌وار وضعیت‌های شمارا تکرار کند

وضعیت‌های مختلف دستان

– از کودک بخواهید وضعیتی که شما به خود گرفته‌اید را ببیند سپس چشمان خود را ببندید و با چشمان بسته تمرین کند

وضعیت‌های بدنی مختلف که کودک باید آن‌ها را تقلید کند

از کودک بخواهید به دستورات شما وضعیت‌های مختلفی را به خود بگیرد، به ‌عنوان مثال؛ دست راستت را بالا ببر و پای چپت را از زمین بردار، یا پای راستت را خم کن و دست راستت را روی صورتت بگیر.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی بساوشی در اختلال نوشتن

از کودک بخواهید قطعات پازل به‌هم‌ریخته را از نو بسازد

از کودک بخواهید مانند تصویر بدون این ‌که به موانع برخورد کند، از زیر آن‌ها عبور کند. برای اینکار می‌توانید از او بخواهید از زیردستان شما عبور کند و یا این‌که از زیر صندلی‌ها رد شود و سعی کند به اطراف برخورد نکند

کودک باید بدون برخورد با بالای تونل، از درون آن عبور کند.

از نردبان دیواری بالا برود. برای این کار هم باید از پاها و هم از دست‌هایش استفاده کند

کودک با کمک دست‌ها و پاها از نردبان بالا می‌رود

درمان اختلال یادگیری به روش کپارت

اختلال یادگیری یکی از مشکلات کودکان در اوایل ورود به مدرسه می باشد که خانواده را به صورت جدی درگیر خود می کند. روش های درمانی فراوانی در زمینه درمان کودکان اختلال یادگیری وجود دارد . روش کپارت در درمان اختلال یادگیری از روش های شناخته شده و موثر می باشد. مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا و تیم تخصصی خود شامل گفتاردرمانان، کاردرمانان و روانشناسان کودک به تشخیص اختلالات یادگیری و درمان اختلال یادگیری می پردازد. همچنین خدمات درمان اختلال یادگیری در منزل از دیگر خدمات مرکز دکتر صابر می باشد. در این مطلب به توضیح چند نمونه از تمرینات روش ادراکی حرکتی کپارت پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روش کپارت چیست؟

روش کپارت شامل تمریناتی در زمینه ادراکی حرکتی می باشد که در درمان اختلال یادگیری در کودکان موثر است.

تمرینات برای ناتوانی افتراق شکل- پس زمینه:

– از او بخواهید درون کمدی شلوغ، وسیله ای را که نام می برید در اختیار شما قرار دهد.

– شکلی مانند تصویر زیر تهیه کنید و از کودک بخواهید دور شکلی که ذکر می­کنید خط بکشد.

در تصویر دور دایره خط بکشد یا درون آن را رنگ کند.

ضلع های مثلث را پررنگ کند.

در تصوی زیر از او بخواهید اشکال بالای صفحه را در شکل پایین صفحه بیابد.

کودک باید بتواند شکل بالای صفحه را از بین اشکال زیر آن پیدا کند.

– از استخر توپ استفاده کنید، از کودک بخواهید توپ هایی با رنگ هایی که نام می برید را از درون استخر توپ برداشته و در اختیار شما قرار دهد.

– در کارهای خانه از کودک کمک بگیرید، از او بخواهید از درون کشوی ظرف ها یا قاضی چنگال ها، یکی از وسایل نامبرده را به شما بدهد.

روش کپارت در درمان اختلال یادگیری(بندش)

بندش، به بازشناسی یک کلیت، هنگامی که یک یا چند قسمت آن کلیت غایب هستند اطلاق می شود. کودکانی که دچار ناتوانی بندش بینایی هستند، در تشخیص حیوانی که قسمتی از تصویر بدن آن حذف شده، مشکل خواهند داشت. به این ترتیب کودکِ دچارِ ناتوانی بندش شنوایی، برای بازشناسایی یک کلمه گفته شده، اگر فقط قسمتی از لغت را شنیده باشد، دچار مشکل خواهد شد. برای مثال (تلف… = تلفن)

در تصویر زیر کودک باید بتواند با تکمیل تصویر حیوانات در ذهن خود دم هرکدام از آن ها را از بین اشکال پایین صفحه پیدا کند.

– از کودک بخواهید بگوید در تصویر  چه چیزی نسبت به طرح اصلی گم شده است؟

– قطعه ای از اشکال را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید شکل اصلی را تشخیص دهد.

– اشکال هندسی را به طور ناقص رسم کنید و از کودک بخواهید آن ها را تکمیل کند.

– روی نیمی از اشکال را بپوشانید و از کودک بخواهید شکل اصلی را تشخیص دهد.

– قطعات مختلف ابزار و وسایل را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید وسیله اصلی را بسازد و سر هم کند.

– اجازه دهید کودک در محیط کاوش کرده، با اشیاء و وسایل مختلف بازی کرده و آن ها را دستکاری کند.

ناتوانی های بینایی- حرکتی در روش کپارت

کودکانی که برای ایجاد هماهنگی بین حرکاتشان و آنچه را که می بینند مشکل دارند، برای انجام مهارتی که کپارت آن را “تطابق ادراکی – حرکتی” می خواند ناتوان خواهند بود. کودک برای ساخت یک سری کامل از جور کردن ها، بین موقعیت چشم ها و دست­هایش در تماس با اشیاء و یا دستکاری آن ها مشکل خاوهد داشت. ممکن است اختلالاتی در سه نقطه کلیدی در تحول هماهنگی “بینایی – حرکتی” رخ دهد:

1) برتری جانبی

2) نقص در شناسایی جهات

3) اختلال در تعیین فاصله و جهات فضایی (جهت یابی)

– لِی لِی کردن درون خانه ها یکی از تمرینات بینایی حرکتی می باشد. برای این کار از کودک بخواهید سنگ بازی را درون خانه خاصی پرتاب کند و سپس با عبور مرحله به مرحله از خانه­ها، به آن رسیده و آن را با پای خود حرکت دهد.

بازی های توپی را به اشکال مختلف انجام دهید. از کودک بخواهید توپ را بالا بیندازد و بگیرد و همزمان بشمارد.

از کودک بخواهید توپ را به گونه ای به زمین بزند که بعد از آن به دست شما برسد، شما نیز توپ را به زمین بزنید تا کودک آن را بگیرد.

از کودک بخواهید توپ را با یک دست به زمین بزند و در مسیر برگشت آن را با دست دیگر بگیرد. سپس با همان دستی که توپ را گرفته، آن را به زمین بزند و در مسیر برگشت با دست دیگر توپ را بگیرد. این کار را 10 بار تکرار کند.

توپی را به یک نخ آویزان کنید و مقابل کودک بگیرید و از او بخواهید با دو دست و بعد با یک دست (به طور یک در میان) به توپ ضربه بزند.

تعدادی مهره به کودک بدهید تا آن­ها را بر اساس ترتیب خاص یا به صورت تصادفی به نخ بکشد. مثلاً بگویید یک مهره آبی بگذار، یک مهره قرمز. یا یک آبی، یک سبز، یک زرد بگذار. این تمرین علاوه بر دقت بینایی عضلات ظریف و کوچک دستان کودک را تقویت کرده و هماهنگی چشم و دست او را نیز بیشتر می­کند.

از کودک بخواهید بایستد. سپس یک توپ به او بدهید و از او بخواهید آن را دور کمرش بچرخاند. از کودک بخواهید ابتدا توپ را از دست راست به دست چپ بدهد، سپس با دست چپ توپ را به پشت بدن ببرد و در پشت با دست راست آن را بگیرد. سپس توپ را با دست راست به جلوی بدن بیاورد و چرخه را ده بار تکرار کند.

پنج شیء مقابل کودک قرار دهید، بعد جفت هرکدام از آن اشیاء را نیز یکی یکی به او بدهید تا کنار شیء مثل خودش قرار دهد. اگر وسیله ای در اختیار ندارید می­توانید از نخود، لوبیا و عدس هم استفاده کنید.

تمرین فوق را با تصاویر مشابه، کارت ها و مهره های رنگی یا اشکال هندسی مشابه انجام دهید. از هرکدام 4 مورد مقابل کودک بگذارید.

متناوب چیدن مهره های رنگی را به کودک آموزش دهید. ابتدا از دو رنگ مهره شروع کنید و از کودک بخواهید آن دو رنگ را یک در میان بچیند (این کار را تا 5 مهره در رنگ های مختلف ادامه دهید.) در مرحله اول با دو رنگ از مهره­ها: مهره قرمز، مهره آبی، مهره قرمز، مهره آبی و …. بخواهید با مکعب های خودش مشابه آن طرح را بسازد (به تدریج تعداد مکعب ها را اضافه کنید.) می توانید به تدریج شکل ساخته شده را پیچیده تر کرده و از مکعب هایی با رنگ های مختلف استفاده کنید و از کودک بخواهید به همان ترتیب شکلی مشابه شما بسازد.

از کودک بخواهید توپ را به دیوار بزند و بگیرد.

در تمرین قبل از کودک بخواهید وقتی توپ را به دیوار زد، قبل از آن که توپ به دستان او برسد، یک دور، دور خودش بچرخد سپس توپ را در مسیر برگشت از دیوار بگیرد.

توپ کوچکی را به دست کودک بدهید و از او بخواهید آن را با یک دست به بالا پرتاب کند و با دست دیگر آن را بگیرد. این کار را ده بار تکرار کند.

ناتوانی های سرعت ادراکی

سرعت ادراکی به مدت زمانی اطلاق می شود که برای پاسخ دادن به یک محرک لازم است. کودکانی که دچار ناتوانی های سرعت ادراکی هستند برای پاسخ دادند سریع به محرکات شنوایی و بینایی مشکل دارند. کودکانی که سرعت ادراکی آن ها کم است به زمان زیادی برای تجزیه و تحلیل درون داده های بینایی یا شنوایی و تدوین و بیان یک پاسخ مناسب نیاز دارند. این نوع ناتوانی میزان و سرعت یادگیری خواندن، نوشتن یا محاسبه کردن را کم می کند.

تمرینات:

از کودک بخواهید توپ را به دیوار بزند و سریعاً آن را بگیرد.

– از کودک بخواهید توپ را به زمین بزند و سپس آن را بگیرد.

– روبروی کودک بایستید، توپ را به مزین بزنید تا به او برسد و از او بخواهید سریعاً توپ را بگیرد.

– طناب بازی از کودک بخواهید هربار که طناب در حال عبور از زیر پای او می باشد سریعاً بپرد و اجازه ندهد که طناب به او برخورد کند.

ناتوانی های زنجیره سازی

زنجیره سازی به حافظه ی وجود توالی بین وقایع و چیزها ارتباط دارد. بعضی کودکان به توالی چیزهایی که شنیده یا دیده یا انجام داده اند توجهی ندارند ؛ برای مثال کودکانی که به زنجیره لغات یک دستور کلامی توجه می­کنند، خواهند توانست معنی آنچه که گفته شده را بفهمند و بازگو کنند. همچنین کودکانی که در توجه کردن به زنجیره ی ” بینایی – فضایی ” مشکل داشته باشند، در یادگیری عملیات ریاضی، نوشتن، مهارت های انجام حرکات و استفاده از ابزار و وسایل دچار مشکل می شوند.

– تصاویر زنجیره سازی مختلفی را مانند تصویر 3- 37 را در اختیار کودک قرار دهید و از او بخواهید که ترتیب تصاویر را پیدا کند و برای آن ها داستان بگوید.

وجوه ادراکی

رجحان وجه ادراکی به سبک یادگیری بینایی، شنوایی یا لامسه ای گفته می­شود که کودک از آن بیشترین استفاده را می­کند. تعدادی از کودکان نقایصی در یکی از حواسشان دارند و از طریق یکی از حواسشان به طور قطعی بهتر و سریعتر یاد می گیرند. برای مثال : کودکی که نمی تواند لغاتی را که می بیند یاد بگیرد ولی وقتی آن کلمات را حرف به حرف هجی می­کند، آن ها را یاد می گیرد در حالی که بینایی او طبیعی است، او یک گیرنده ی شنوایی است.

درجا ماندگی

درجاماندگی مشابه یک رد تصویری است. کودکی که در یک شیار قرار دارد و برای تغییر دادن یک نوع چاسخ یادگیری شده به نوع جدید پاسخ، دچار مشکل است. برای مثال: کودکی که هجی کردن لغت ((چهار)) را یاد گرفته است و بعد آن را ادامه می دهد تا به لغت (( چهل )) برسد ولی آن را (( چهال )) هجی می­کند.

درمان ناتوانی های ادراکی – حرکتی به روش کپارت

درمان، به سن کودک و به نوع درجه اختلال ادراکی او که پس از اجرای آزمون­ها و مشاهده رفتار مشخصی می شود، بستگی دارد. روش های آموزشی برای حذف کردن نقایص موجود در هماهنگی چشم و دست، مهارت های حرکتی ظریف و فعالیت های لازم برای تکامل مهارت های ادراکی – حرکتی عبارتند از :

1) آموزش برنامه های کپارت

2) رویکرد تکلیف – فرآیند.

مراحل روش کپارت

1) راه رفتن روی تخته های چوبی برای آموزش جهت یابی، وضعیت بدون تعادل به کودک

2) استفاده از تخته های تعادل برای یاری کردن کودک در یافتن مرکز ثقل و به وجود آوردن تعادل راست و چپ

3) پریدن روی ترامپولین برای ایجاد تصویر بدن، هماهنگی بدنی و تعادلی پویا

4) انجام تمرینات موزون برای ایجاد هماهنگی بین ضرباهنگ های بدن، بینایی و شنوایی

سوالات متداول:

1-چه کودکانی برای روش کپارت مناسب هستند؟
کودکانی با ناتوانی در یادگیری، مشکلات خواندن، عدم تمرکز، نقص در درک فضایی و ناهماهنگی حرکتی (dyspraxia) می‌توانند از این روش بهره‌مند شوند.

2-درمان با روش کپارت چقدر زمان می‌برد؟
بسته به شدت مشکل کودک، معمولاً بین ۸ تا ۲۰ هفته درمان نیاز است و به صورت جلسات کاردرمانی فردی یا گروهی اجرا می‌شود.

درمان اختلال یادگیری در کودکان

اختلالات یادگیری یکی از مشکلات کودکان در دوره دبستان می باشد. تشخیص اختلال یادگیری  توسط  متخصص اختلال یادگیری انجام می شود. پس از مشخص شدن نوع اختلال و نقاط ضعف کودک اختلال یادگیری، درمان اختلالات یادگیری آغاز می شود. مرکز درمان اختلال یادگیری کودکان دکتر صابر با استفاده از راه‌های مختلف درمانی برای اختلال یادگیری در کودکان و بهره گیری از تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر سنسوری روم، اتاق تاریک بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنیداری، کاردرمانی اختلال یادگیری، گفتاردرمانی اختلال یادگیری و… به درمان اختلال یادگیری در کلاس اول می پردازد. با توجه به ارزیابی‌های انجام شده، میتوان مشکل زمینه ای کودک را شناسایی نمود و متناسب با آن راهکارهای درمانی مناسب را اتخاذ نمود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

آیا مشکلات یادگیری قابل درمان است

اصلاح نوشتاری، برای افراد نارسانویس حیطه دیگری است که مداخلات توانبخشی شناختی در آن ورود کرده‌ اند. افراد دارای نارسانویسی، مدت زمان کمی را صرف برنامه‌ ریزی برای نوشتن می‌ کنند و حتی زمان کمتری را صرف بازبینی می‌ کنند. گراهام و هاریس فرایندی را برای کودکان و نوجوانان به منظور کمک به کودک جهت بازبینی و تصحیح نوشته‌ هایش و همچنین برای درمان اختلال یادگیری در کودکان ارائه نموده‌ اند. این فرایند اصطلاحاً راهبرد – خود تنظیم‌ شونده نامیده می‌ شود. این راهبرد به دانش‌ آموزان کمک می‌ کند که یاد بگیرند که چگونه برای نوشتن هدف تعیین کنند، نوشته‌ هایشان را پایش کنند، ساختار هایی درباره خودشان ارائه دهند و کوشش خود را تقویت کنند. کودک راهنمایی را به منظور افزایش میزان نوشته‌ ها دریافت می‌ کند .این فرایند کودکان را به ساخت یک هدف با استفاده از یک طرح کلی برای نوشته‌ هایشان تشویق می‌ کند و در حین نوشتن، برنامه‌ ریزی آنچه که آ‌‌ن‌ ها در حال نوشتن آن هستند را نیز ادامه می‌ دهد. این طرح کلی، مخصوصاً در این مورد که کودک بیاموزد که نظراتش را به طور مستقیم به محتوا ارتباط دهد، مفید است. در چندین مورد، معلم باید الگوی برنامه را با صدای بلند برای دانش‌ آموزان بگوید تا فرایند های تفکرش را به وسیله پرسش سؤالاتش مانند “من الان چه کاری انجام می‌ دهم؟”، “من چه راهبردی را باید استفاده کنم؟” و “آیا آن برای من کار می‌ کند؟” نشان دهد. همچنین جملات خود تقویتی “من یک کار خوب انجام دادم.” می‌ تواند کمک‌ کننده باشد.

روش های درمان اختلال یادگیری در کودکان

چندین راهکار درمانی در کاردرمانی اختلال یادگیری ارائه شده است:

* روش چند حسی فرنالد

* روش ادراکی حرکتی کپارت

* روش یکپاچگی حسی آیرز

* روش دومن دلاكاتو

در این مطلب به توضیح روش چند حسی و روش ادراکی حرکتی در درمان اختلال یادگیری در کودکان می پردازیم.

روش چند حسی فرنالد در درمان اختلال یادگیری

خانم دکتر گریس فرنالد کار خود را در مدرسه ای آغاز کرد که در سال ۱۹۲۱ به عنوان مدرسه ضمیمه ی دانشگاه کالیفرنیا در لس آنجلس تاسیس شده بود و گروهی از اساتید و دانشجویان در آن به تحقیق و مطالعه درباره ی دانش آموزان با انواع اختلالات مشغول بودند. با آمدن خانم فرنالد دانش آموزان این مدرسه به تدریج از میان دانش آموزانی انتخاب شدند که دارای هوش متوسط یا بالاتر بودند اما در یک یا چند زمینه ی درسی به ویژه خواندن و هجی کردن ناتوانی شدید داشتند. خانم فرنالد پس از سال ها مطالعه و در سال ۱۹۴۳ مقاله ی تحقیقی خود را که بیانگر روش چند حسی او بود منتشر کرد.

مراحل روش چند حسی فرنالد:

در این روش به کودکان اختلال یادگیری داستان های خاصی که ویژه هر کدام از آنهاست گفته و آنقدر تکرار می شود که آن را خوب یاد بگیرند. بنابراین، دانش آموز دارای یک خزانه لغات انتخابی خواهد بود. در این روش، کودکان لغت را می گویند، لغت نوشته شده را می بینند، روی آن با انگشت دست می کشند و آن را ردیابی می کنند، لغت را با استفاده از حافظه خود می نویسند، دوباره لغت را می بینند و آن را با صدای بلند برای معلم خود می خوانند. این روش چهار مرحله را در یادگیری ایجاد می کند:

مرحله ۱- معلم لغت را روی تابلو یا کاغذ می نویسد، کودک اختلال یادگیری با چشم لغت را ردیابی می کند، بعد آن را با تماس نوک انگشتانش ردیابی می کند و هر قسمت از آن را ردیابی کرده و می گوید. این کار آنقدر تکرار می شود تا کودک بتواند لغت را بدون نگاه کردن به اصل آن بنویسد. به عبارت دیگر، کودک به طور کامل و یکپارچه به لغت نگاه می کند، تام آنر می گوید و بعد آنرا پاک می کند یا به کناری می گذارد و آن را با استفاده از حافظه اش می نویسد در فرایند خواندن کلمات و عبارتها حافظه بینایی آموزش می بیند. آنگاه کودک لغت را در  متن داستانی که از تجربیاتش گرفته شده،می نویسد. سرانجام، داستان تایپ می شود و کودک داستان تایپ شده را می خواند.

مرحله ۲- کودک، زمانی به این مرحله می رسد که دیگر نیازی به ردیابی لغات جدید ندارد. در این مرحله، دانش آموزان قادر هستند لغات را بوسیله ی خود لغات و هنگامی که معلم آنها را می نویسد یاد بگیرند. آنها به نوشتن لغات با استفاده از حافظه و خواندن متن تایپ شده از آنچه نوشته اند ادامه می دهند.

مرحله ۳- در این مرحله، دانش آموز لغات چاپی را اول برای خود تکرار می کند، سپس آنها را می نویسد و بدین ترتیب آنها را یاد می گیرد. حالا کودک یاد گرفته تا مستقیما از طریق لغات چاپ شده آنها را یاد بگیرد. بسیاری از کودکان اختلال یادگیری سرانجام توانایی عطف توجه اجمالی به یک لغت، تکرار یک یا دوباره آن برای خودشان و سپس نوشتن آن بدون نگاه به مدل اصلی را پیدا می کنند. به عبارت دیگر آنها حافظه بینایی شان برای لغات را بهبود و تکامل بخشیده اند. در این مرحله کتاب هایی به آنها معرفی می شود.

مرحله ۴- در این مرحله کودک اختلال یادگیری قادر است لغات جدید را بخاطر شباهت آنها به لغاتی که قبلا یاد گرفته است شناسایی کند. حالا کودک به مرحلهی تعمیم لغات شناخته شده به لغات جدید رسیده است. معلم مواد خواندنی کافی برای کودک فراهم می کند تا او بتواند مفاهیم لازم برای بازشناسی لغات جدید را ایجاد کند، ایجاد و تکمیل یک خزانه ی لغت، خواندن و درک و فهم معنی گروهای لغات هنگام خواندن هر متن جدید، از ویژگی های این مرحله هستند.

نکات قابل تأمل در این روش درمان اختلال یادگیری:

دکتر فرنالد می گوید که قبل از شروع برنامه ترمیمی و آموزشی با استفاده از روش چند حسی لازم است یک نکته اساسی و چند پیشنهاد مورد توجه قرار گیرد.

نکته اساسی این است که دانش آموزان با اختلالات یادگیری در مدارس عادی شکستهای متعددی را تجربه کرده اند، به همین سبب آنها دچار ضعف در اعتماد به نفس هستند. توجه به این نکته و تلاش در جبران آن با استفاده از روش «شرطی شدن مجدد مثبت» و رعایت پیشنهادات زیر، موفقیت برنامه آموزشی چند حسی را بیشتر می سازد.

1) از جلب توجه کودک به شرایطی که باعث تشدید هیجانات او می گردد پرهیز شود.

2) از به کار بردن روش هایی که قبلا بر روی کودک آزمایش شده و فایده ای نداشته است امتناع گردد.

۳) از ایجاد شرایطی که در آن دانش آموز دچار دستپاچگی می گردد پرهیز شود.

۴) از توجه مستقیم به ناتوانی کودک در انجام فعالیت ها جلوگیری شود .

۵) کلمه و همچنین موضوع داستان توسط کودک انتخاب شود، تا انگیزه یادگیری در او بیشتر شود.

۶) تعقیب کلمه نوشته شده با انگشت بسیار ضروری است.

۷) کودک باید در حالی که کلمه را با انگشت خود تعقیب می کند و یا مینویسد، آن را با صدای بلند تلفظ کند.

روش دکتر فرنالد از سال ۱۹۲۰ در مورد کودکان و بزرگسالانی که هوش بهنجار دارند ولی دچار مشکلات حاد در یادگیری خواندن هستند به کار گرفته شده است. بسیاری از متخصصان از این روش و با ایجاد تغیییراتی نظیر حذف ردیابی در مرحله ۱ استفاده کرده اند؛ استفاده از این روش در طول سالیان دراز مؤید اعتبار آن برای بعضی کودکان است.

روش ادراکی- حرکتی در درمان اختلالات یادگیری

موضوع اصلی این تئوری بر این نظر استوار است که رشد بهنجار ادراکی – حرکتی، به کودک کمک می کند تا مفهوم با ثبات و قابل اعتمادی از جهانی که در آن به سر می برد به دست آورد.

کودک بهنجار قادر است دنیای ادراکی- حرکتی استوارتری را در هنگام مواجهه با تکالیف درسی در سن ۶ سالگی ایجاد کند. در مقایسه با آنها، کودکان دچار اختلالات یادگیری دنیای ادراکی- حرکتی متزلزل و غیر قابل اتکایی دارند. این کودکان وقتی با امور نمادین روبرو می شوند به دلیل سوگیری ناقص به آنچه که کپارت آن را واقعیات جهان اطرافشان می نامد، به ویژه ابعاد مکان و زمان، با موانعی درگیر می شوند. برای فهم امور نمادین، کودک اختلال یادگیری باید یاد بگیرد که مشاهدات دقیق تری در مورد مکان و زمان انجام بدهد و آنها را با اشیاء و رخدادها مرتبط سازد.

کودکان ناتوان در یادگیری، در سازماندهی کامل نظامهای آمایش اطلاعاتی خود در حدی که بتوانند از برنامه های تحصیلی استفاده کنند، ناتوان هستند و در نتیجه از نقطه نظر قوای حرکتی، ادراکی و شناختی با اشکالاتی در سازماندهی مواجه می شوند.

سوالات متداول:

1-آیا ترکیب چند روش مختلف در درمان اختلال یادگیری کودک مفیدتر است؟
بله، اغلب موثرترین رویکرد برای درمان اختلال یادگیری، استفاده ترکیبی از چند روش است زیرا اختلالات یادگیری معمولاً چندبعدی هستند و به مداخلاتی نیاز دارند که همزمان مهارت‌های پایه، راهبردهای جبرانی و حمایت عاطفی را پوشش دهند

2-نقش والدین در درمان اختلال یادگیری کودکشان چیست و چگونه می‌توانند موثرترین کمک را ارائه دهند؟
والدین نقش محوری در درمان اختلال یادگیری دارند و با همکاری نزدیک با مدرسه و متخصصان، ایجاد محیط حمایتی و صبور در خانه، تشویق نقاط قوت کودک و انجام تمرینات توصیه شده، می‌توانند به پیشرفت قابل توجه فرزندشان کمک کنند

درمان اختلال یادگیری در خانه

کودکان اختلال یادگیری در دوران دبستان با مشکلات زیادی روبه رو هستند. درمان  اختلالات یادگیری در کودکان نیازمند متخصصین کارآزموده جهت تشخیص اختلال یادگیری و علل آن می باشد. پس از تشخیص دقیق علل و طرح برنامه درمانی با توجه به مشکلات کودک مداخلات کاردرمانی و گفتاردرمانی مانند اتاق توجه بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنیداری، کاردرمانی ذهنی و حافظه، سنسوری روم و… برای کودکان ارائه می گردد. همچنین در مواردی که کودک توانایی حضور در کلینیک و استفاده از امکانات مرکز را ندارند، درمان اختلال یادگیری در خانه یک راهکار مناسب است. درمان اختلالات یادگیری در منزل با استفاده از تمرینات کاردرمانی و گفتاردرمانی در زمینه یکپارچگی حسی، ادراکی حرکتی، واج شناسی، تقویت مهارت های حافظه و توجه و… انجام می شود.   

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

درمان اختلالات یادگیری در منزل

در این مطلب به ارائه چند نوع از خدمات کاردرمانی برای اختلالات یادگیری در منزل اشاره می شود. اولین یادگیری فرد یادگیری حرکتی است. یعنی واکنش های مناسب عضلانی و حرکتی مطابق نظریه کپارت، مشکل یادگیری کودکان ممکن است در همین مرحله آغاز شود، به این دلیل که پاسخ های حرکتی کودک در قالب الگوهای مربوط به آن قرار نمی گیرد. از اختلاف بین مهارت حرکتی و الگوی حرکتی به عنوان عامل مهمی در این تئوری یاد شده است. مهارت حرکتی، یک کنش حرکتی است که امکان دارد از دقت بسیار زیادی نیز برخوردا باشد، لكن منظور از آن اجرای یک عمل بخصوص و اتمام یک کار معین است. الگوی حرکتی از دقت کم، اما از تغییر پذیری بیشتری برخوردار است. هدف الگوی حرکتی وسیع تر و فراتر از عملکرد صرف می باشد. از این رو بازخورد و اطلاعات بیشتری را برای فرد فراهم می آورد.

ممکن است فشار خارجی که بر کودک با اختلال یادگیری تحمیل می شود، وی را قادر سازد که یک عمل حرکتی معینی را خارج از توان رشدی خود انجام دهد و بدین صورت، اگر هم مهارتی حاصل شود تنها یک مهارت منفرد و نامربوط خواهد بود، چرا که چنین مهارتی، بخش یکپارچه ای از رشد منظم و متوالی نخواهد بود.

تعمیم های حرکتی در درمان اختلال یادگیری در خانه

گستردگی و ترکیبات الگوهای حرکتی به تعمیم های حرکتی منجر می گردد. تعمیم های حرکتی به یگانگی و تلفیق الگوهای حرکتی در محدوده وظایف و اعمال حرکتی وسیع تر اطلاق می شود. در قلمرو رشد فکری و ذهنی، با تبدیل مفاهیم به مجردات عالی تر، اندیشه شکل می گیرد و مشابه آن در یادگیری حرکتی، تعمیم های حرکتی است که نتیجه ترکیب و یکسان سازی بسیاری از الگوهای حرکتی است.

چهار تعمیم در نظریه کپارت که در پیشرفت آموزش مهم هستند:

 ۱) توازن و نگهداری وضع بدن:

با فعالیتهایی سر و کار دارد که کودک اختلال یادگیری با استفاده از آنها با نیروهای جاذبه آشنا شده و رابطه خود را با آن حفظ می کند. کودک باید یاد بگیرد تا از نیروی ثقل یا گرانشی آگاه شود و یاد بگیرد که با تطابق با آن، بدن خود را در حالت های مختلف نگه دارد. برای مثال، وقتی می خواهد سرش را از زمین بلند کند، یا هنگامی که به حالت راست می ایستد، یا تعادل خود را در هنگام راه رفتن حفظ می کند، بر علیه نیروی ثقل یا وزن عمل می کند.

۲) تماس:

کودک با اختلال یادگیری اطلاعاتی را درباره اشیاء پیرامون خود از طريق دخل و تصرف و دستکاری آنها بدست می آورد. برای مثال گرفتن و رها کردن اشیاء او را قادر می سازد که اشیاء را از راه مسیرهای حسی بیشتری مورد بررسی قرار دهد. این مسیرها ممکن است نگاه کردن، چشیدن، به دهان بردن، گوش دادن، احساس کردن یا حتی بوئیدن باشد. توسط چنین فعالیت های حسی حرکتی وسیع، کودک متوجه صفات و ویژگیهای اشیاء شده و سرانجام مهارت خود را در شکل دادن و ارتباطات اساسی و موارد دیگر وسعت می بخشد.

 ۲) حرکت و جابجایی:

کودک اختلال یادگیری را قادر می سازد تا روابط بین یک شیء را با دیگر اشیاء در فضا و مکان مشاهده کند. الگوهای حرکتی خزیدن، راه رفتن، دویدن، پریدن و لی لی کردن به کودک این امکان را می دهد که برای بازیابی روابط بین اشیاء و تفحص آنچه در دور و بر اوست در فضا و مکان حرکت کند. آنگاه وی بدن خود را برای کشف آنچه خارج از دسترس اوست به حرکت درآورد.

۴) گیرش و رانش:

سه تعمیم ذکر شده حالت ایستا دارند ولی در این نوع تعمیم کودک اختلال یادگیری از طریق فعالیت های حرکتی نظیر کشیدن، فشاردادن، پرتاب کردن و زدن، چیزهایی در مورد حرکت اشیاء در فضا و مکان یاد می گیرد. از طریق چهار تعمیم حرکتی، کودک به تدریج و با بدست آوردن اطلاعاتی درباره فضا و مکان، سرانجام به ساخت فضا و مکان و جهانی که در آن بسر می برد آگاهی می یابد.

مقابله ادراکی- حرکتی در کاردرمانی اختلال یادگیری در منزل

جهان ادراکی یکی از امور بسیار بی ثبات و تغییر پذیر است. مثلا وقتی دایره ای را از یک زاویه خاص بنگریم، ممکن است آن را به صورت بیضی ببینیم و یا از زاویه های معین دیگری همان دایره را به شکل یک خط راست ببینیم. هرگاه از زاویه ویژه ای به یک مستطیل نگاه کنیم احتمالا آن را ذوذنقه می بینیم. از این تحریفات ادراکی، هنرمندان در نشان دادن دورنما و مزایای خاصی استفاده می کنند. در مقابله ادراکی- حرکتی، ادراکات تحریفی فرد، با اطلاعات صحیح ذخیره شده حاصل از تعمیم های حرکتی در مقابل هم قرار می گیرند و بدین ترتیب ادراکات فرد تنظیم و اصلاح می شوند. هرگاه مقابله ادراکی- حرکتی به طور مناسب ایجاد نشود، کودک در میان دو دنیای متعارض زندگی می کند: «دنیای ادراکی» و «دنیای حرکتی». کودک نمی تواند به اطلاعات دریافتی اعتماد کند چرا که وی پیوسته، دو نوع اطلاعات ناجور و ناهمخوان دریافت می کند. دنیا برای چنین کودکانی به راستی ناراحت کننده، بی ثبات و مکانی نامطمئن است، و به این جهت که واقعیت بر او روشن نیست رفتارها و واکنش هایش اغلب عجیب و غریب است. کودک به این علت که به دیده خود اطمینان ندارد غالبا اشیا را دستکاری می کند.

مداخلات کاردرمانی در منزل برای اختلال یادگیری

بر این اساس، دیدن یک مسیر حسی است و بیشترین اطلاعات را در اختیار کودک می گذارد تا به وسیله چشم، کشف اشیا را فرا بگیرد، در غیر این صورت می بایست با دست، به اکتشاف آنها بپردازد. از این رو کنترل چشمی، در تحکیم و پایه ریزی مقابله ادراکی- حرکتی اهمیت زیادی دارد. کاردرمانی با استفاده از یکپارچگی حواس بینایی و شنیداری، حرکتی ، حس عمقی و تعادل در ایجاد ادراک مناسب و صحیح به کودک کمک می کند.

نتیجه‌گیری:

درمان اختلال یادگیری در خانه می‌تواند گامی مهم در کنار جلسات تخصصی کاردرمانی و گفتاردرمانی باشد. والدینی که با راهکارهای علمی و تمرینات منظم، محیطی حمایتی و آرام برای کودک فراهم می‌کنند، می‌توانند به شکل مؤثری در بهبود عملکرد تحصیلی و ذهنی او نقش داشته باشند. استمرار، صبوری و ارتباط مؤثر با درمانگران، کلید موفقیت در این مسیر است.

سوالات متداول:

1-چه ابزارهایی برای درمان خانگی مفید است؟
فلش‌کارت‌ها، بازی‌های آموزشی، اپلیکیشن‌های تقویت مغز، کتاب‌های تصویری ساده، پازل، تخته سفید و کلمات آهنربایی جزو ابزارهای پرکاربرد هستند.

2-بهترین زمان برای تمرینات در خانه چه زمانی‌ست؟
زمانی که کودک خسته نباشد؛ مثلاً صبح‌ها یا بعد از استراحت کوتاه بعد از مدرسه. در زمان‌های کوتاه (۱۰ تا ۲۰ دقیقه‌ای) و بدون فشار.

درمان اختلال کند نویسی کودکان اوتیسم

علیرغم تلاش برای برطرف کردن نیازهای حسی- حرکتی و بینانی- حرکتی در کاغذها و ابزارهای نوشتار جایگزین و استاندارد، برخی دانش آموزان دارای اوتیسم ممکن است قادر به استفاده موفق از این امکانات برای سرعت نوشتن و خوانایی مناسب نباشند. مرکز توانبخشی اوتیسم تهران در حیطه درمان اوتیسم و اختلال کند نویسی کودکان اوتیسم با استفاده از خدمات کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی اوتیسم همچنین با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا پیشرو می باشد. کاردرمانی دست، سنسوری روم، بخش ماساژ درمانی تخصصی همگی از خدمات ویژه مرکز اوتیسم دکتر صابر در درمان مشکل نوشتن اوتیسم می باشند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

درمان اختلال کند نویسی کودکان اوتیسم

برای این دسته از کودکان اوتیسم با اختلال یادگیری نوشتن علاوه بر تمرینات کاردرمانی دست و مهارت های نوشتاری، استفاده از کیبورد، فناوری صفحه لمسی، اسکن کردن، و تکنولوژی تبدیل صدا به نوشتار ممکن است جایگزین نوشتن شود که به دانش آموز امکان می دهد تا متن نوشتاری را مستقلاً تولید کند حتی با فرمت دیجیتالی. در بیشتر موارد، این راه حلها به افزایش همه جانبه خوانایی تولید متن کمک می کند و همچنین سرعتی را که دانش آموز با آن قادر به تولید متن است افزایش می دهد.
در پژوهشی استفاده از کیبورد به عنوان یک جایگزین موفق برای نوشته در دانش آموزان دارای اوتیسم ذکر شده . نوشتن با کیبورد به دانش آموزانی که دارای چالش های ادراک بینایی یا حسی- حرکتی هستند می تواند کمک کند، این پشتیبانی بر تولید خروجی نوشتن تأثیر می گذارد. استفاده از کیبورد، نوید بخش خوانایی و سرعت نوشتار بهبود یافته برای برخی دانش آموزان دارای اوتیسم است. غالباً دانش آموزان با کیبورد استاندارد متصل به دسکتاب یا لپ تاپ عملکرد خیلی خوبی را نشان می دهند. همچنین دستگاه های واژه پرداز قابل حمل مخصوص هم وجود دارد. این نوع دستگاه ها یک رابط کاربری آسان را ارائه می دهند که ویژگی¬هایی دارند که فقط از فرایند نوشتن پشتیبانی می کنند. معمولاً هیچگونه امکانات اضافی در واژه پرداز قابل حمل وجود ندارد که برای دانش آموز حواس پرت کن باشد مانند دسترسی به اینترنت، بازی، برنامه، یا ابلیکیشن. این دستگاه ها تنها یک سیستم حامی نوشتار مانند یک صفحه کلید و یک صفحه مونیتوری کوچک سیاه و سفید، هستند. مختصاتی که می توان در این دستگاه ها پیدا کرد شامل تبدیل گفتار به متن، چک کردن دیکته، پیش بینی کلمات و نمونه های نوشتار الکترونیکی است. صفحه نمایش معمولاً چهار الی شش خط از متن را لحظه نشان می دهد که برای دانش آموزانی که نیاز به دیدن کل متن هنگام نوشتن دارند مفید نیست. اما، متن تولید شده بر روی این دستگاه ها را می توان از طریق بلوتوث و یا ارتباط کابلی برای ویرایش آخر به یک فایل واژه پرداز به کامپیوتر فرستاد.

درمان مشکل نوشتن اوتیسم

علاوه بر کیبورد استاندارد، انواع مختلفی از کیبوردهای مخصوص، مانند کیبوردهای دارای لی اوت کلید جایگزین، کیبوردهای فوت پرینت کوچک و بزرگ، کیبوردهای کد گذاری شده با رنگ، و کیبوردهای قابل برنامه ریزی نیز وجود دارد. کیبورد جایگزین پتانسیلی را برای برخی دانش آموزان دارای اوتیسم ارائه می دهد که نیاز به پشتیبانی بیشتر از طریق صفحه کلید گسترده دارند. این نوع کیبورد مختصاتی را ارائه می دهد که از چالش¬های حرکتی حمایت می مانند توانایی ایجاد لی اوتهای شخصی با اندازه های کلید و فاصله گذاری متنوع و همچنین حساسیت لمسی قابل تنظیم. بزرگترین نقطه قوت آن در پشتیبانی محتوای شخصی است که برای نوشتن کند، می تواند این پشتیبانی را فراهم کند.
اپلیکیشن های خاص نوشتاری یا برنامه های افزودنی هستند ویژگیهایی را ارائه می دهند که در تکنولوژیهای کیبورد و کامپیوترهای قبلی در دسترس نبودند. اپلیکیشن های حاوی یادداشت اغلب خصوصیاتی را ارائه می دهند مانند توانایی عکس گرفتن از محتوا و بعد، برای توصیف عکس نیز، قابلیت رسم کردن، تایپ کردن، ثبت کردن یا نوشتن با دست دارد. این مطلب می تواند به کاهش کمیت نوشتار هنگام یادداشت چه حین سخنرانی ها، چه هنگام پژوهش اطلاعاتی برای مقاله کمک کند. اپلیکیشن ها و دستگاه های اختصاصی ضبط صدا راه دیگری برای کاهش نیاز به نوشتن با دست است. اپلیکیشن هایی وجود دارد که توانایی ضبط اطلاعات همراه با برچسب گذاری برای بازیایی بعدی دارند. دستگاه هایی مانند قلم توصیفی زنده ( LiveScribe Pen ) طوری منحصر به فرد هستند که به دانش آموز اجازه انتخاب یادداشت برداری معمولی با دست روی یک برگه یادداشت خاص و جایگزین کردن آن یادداشتها با ثبتی از یک سخنرانی را می دهد. مزیت این نوع دستگاه در مقایسه با یک ضبط کننده استاندارد دیجیتال این است که ضبط در واقع به یادداشت دست نویس دانش آموز متصل است، به طوریکه دانش آموز می تواند محتوای ضبط شده را دوباره هنگام انجام یادداشت دست نویس اجرا کند. این مطلب برای دانش آموزانی مفید است که ترجیح می دهند برای نشان دادن محتوا تصاویر را بکشند یا با سرعت و بی دقت یادداشت کنند و همچنین دانش آموزانی که بخاطر سرعت کند در نوشتن عقب می افتند. در کل، این گزینه ها برای دانش آموزانی خوب است که در حال جمع آوری اطلاعات هستند اما انتظار نمی رود ویرایش اطلاعات را به تاریخ دیگری موکول کنند.
برای آن دسته از دانش آموزانی که این توانایی را لازم دارند تا متن چاپی را مجددا اجرا کنند و سپس متن را در زمان دیگری سریعاً استفاده و ویرایش نمایند اپلیکیشن ها و اسکنرهای دستی وجود دارد که دارای تکنولوژی بازنمایی کامل کاراکترها ( OCR ) برای تبدیل متن عکس گرفته شده یا اسکن شده به متن نوشتار است. دستگاه های مخصوص اسکن دستی را می توان برای بازیابی متن از روی متن چاپی استفاده کرد به طوری که اطلاعات را می توان در گزارش ها یا مقالات در آینده نقل کرد یا تفسیر کرد. این دستگاه ها اسکن محتوای مد نظر را از یک قسمت خاص یا چندین قسمت روی یک صفحه از متن، زمانی که کل متن روی صفحه را لازم نداریم ممکن می کنند. اپلیکیشن ها، روشی برای عکس گرفتن از کل یک صفحه چاپی را دارند، سپس متن چاپی را به متن دیجیتالی قابل ویرایش تبدیل می کنند. بار دیگر این راه نیاز دانش آموز را به نوشتن همه اطلاعات را با دست کاهش می دهد و سرعت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز را افزایش می دهد.

در نهایت، فرایند تبدیل گفتار به متن، گزینه دیگری برای کاهش یا جایگزینی نوشتار و همچنین تایپ کردن دارد. اصطلاحات گفتار به متن، تشخیص صدا، یا تشخیص خودکار گفتار، همگی از لحاظ معنایی برای اشاره به صحبت کردن با یک کامپیوتر یا یک دستگاه صفحه لمسی به کار برده می شوند که نتیجه آن تشخیص و تبدیل گفتار به متن دیجیتالی قابل ویرایش است. متن تولید شده می تواند در مدارک واژه پرداز، پیامها، ایمیلها و اکثر زمینه هایی که متن تایپی را قبول می کنند ایجاد شود. بسیاری از گوشیهای هوشمند و تکنولوژیهای صفحه لمسی و همچنین سیستم های عامل جدیدتر هم اکنون در میان برنامه هایشان تبدیل گفتار به متن را نیز ارائه می دهند. همچنین برنامه ها و اپلیکیشن های کامپیوتری وجود دارد که مخصوصا برای تولید گفتار به متن طراحی شده اند. این نوع برنامه ها می توانند دقت بالاتری در تفسیر الگوهای گفتاری فرد برای تولید متن تایپی نسبت به برنامه های شناخته شده دیگر داشته باشند؛ در عین حال، یک دوره آموزشی و نیاز به تصحیح خطاها عموماً وجود دارد تا دقت سیستم گفتار به متن حفظ شود و دستگاه مؤثرتر کار کند. ملاحظات زیادی در استفاده از سیستم های گفتار به متن وجود دارد برخی از آن ها شامل سر و صدا در محیط فعلی، سرو صدای کاربر در محیط حاضر و وضوح گفتاری فرد و مواردی از این قبیل است. موارد دیگر و دقیقتر در استفاده مؤثر از گفتار به متن را می توانید در آدرس سایت زیر پیدا کنید:
http://www.atinternetmodules.org/mod_intro.php ? mod_id = 96

کاردرمانی دست

خلاصه، ابزارهای تکنولوژی عمومی و ویژگیهای بسیاری در مورد AT وجود دارد که ممکن است از نوشتن افراد دارای اوتیسم پشتیبانی کنند؛ اما ، به منظور تعیین ابزار مفیدتر، ارزیابی نیازهای یادگیرنده، محیط و تکالیف خاص نوشتن ضروری است تا مناسبترین ویژگیها و نهایتا ابزارهای خاص که شامل خصوصیات مورد نیاز است مشخص شوند. توصیه می شود در ابتدا ویژگی های نوشت افزارهای معمولی و کاغذها مورد توجه قرار گیرد و چنانچه کودک اوتیسم قادر نبود تکالیف مورد نیاز نوشتن را با آن ابزارها به درستی انجام دهد ابزارهای نوشتاری جایگزین مانند کیبورد، اسکن کردن، یا تشخیص صدا که توانایی تولید متن دیجیتالی را فراهم می کنن در نظر گرفته شود.

سوالات متداول: