کودکان اختلال یادگیری در دوران دبستان با مشکلات زیادی روبه رو هستند. درمان اختلالات یادگیری در کودکان نیازمند متخصصین کارآزموده جهت تشخیص اختلال یادگیری و علل آن می باشد. پس از تشخیص دقیق علل و طرح برنامه درمانی با توجه به مشکلات کودک مداخلات کاردرمانی و گفتاردرمانی مانند اتاق توجه بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنیداری، کاردرمانی ذهنی و حافظه، سنسوری روم و… برای کودکان ارائه می گردد. همچنین در مواردی که کودک توانایی حضور در کلینیک و استفاده از امکانات مرکز را ندارند، درمان اختلال یادگیری در خانه یک راهکار مناسب است. درمان اختلالات یادگیری در منزل با استفاده از تمرینات کاردرمانی و گفتاردرمانی در زمینه یکپارچگی حسی، ادراکی حرکتی، واج شناسی، تقویت مهارت های حافظه و توجه و… انجام می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
درمان اختلالات یادگیری در منزل
در این مطلب به ارائه چند نوع از خدمات کاردرمانی برای اختلالات یادگیری در منزل اشاره می شود. اولین یادگیری فرد یادگیری حرکتی است. یعنی واکنش های مناسب عضلانی و حرکتی مطابق نظریه کپارت، مشکل یادگیری کودکان ممکن است در همین مرحله آغاز شود، به این دلیل که پاسخ های حرکتی کودک در قالب الگوهای مربوط به آن قرار نمی گیرد. از اختلاف بین مهارت حرکتی و الگوی حرکتی به عنوان عامل مهمی در این تئوری یاد شده است. مهارت حرکتی، یک کنش حرکتی است که امکان دارد از دقت بسیار زیادی نیز برخوردا باشد، لکن منظور از آن اجرای یک عمل بخصوص و اتمام یک کار معین است. الگوی حرکتی از دقت کم، اما از تغییر پذیری بیشتری برخوردار است. هدف الگوی حرکتی وسیع تر و فراتر از عملکرد صرف می باشد. از این رو بازخورد و اطلاعات بیشتری را برای فرد فراهم می آورد.
ممکن است فشار خارجی که بر کودک با اختلال یادگیری تحمیل می شود، وی را قادر سازد که یک عمل حرکتی معینی را خارج از توان رشدی خود انجام دهد و بدین صورت، اگر هم مهارتی حاصل شود تنها یک مهارت منفرد و نامربوط خواهد بود، چرا که چنین مهارتی، بخش یکپارچه ای از رشد منظم و متوالی نخواهد بود.
تعمیم های حرکتی در درمان اختلال یادگیری در خانه
گستردگی و ترکیبات الگوهای حرکتی به تعمیم های حرکتی منجر می گردد. تعمیم های حرکتی به یگانگی و تلفیق الگوهای حرکتی در محدوده وظایف و اعمال حرکتی وسیع تر اطلاق می شود. در قلمرو رشد فکری و ذهنی، با تبدیل مفاهیم به مجردات عالی تر، اندیشه شکل می گیرد و مشابه آن در یادگیری حرکتی، تعمیم های حرکتی است که نتیجه ترکیب و یکسان سازی بسیاری از الگوهای حرکتی است.
چهار تعمیم در نظریه کپارت که در پیشرفت آموزش مهم هستند:
۱) توازن و نگهداری وضع بدن:
با فعالیتهایی سر و کار دارد که کودک اختلال یادگیری با استفاده از آنها با نیروهای جاذبه آشنا شده و رابطه خود را با آن حفظ می کند. کودک باید یاد بگیرد تا از نیروی ثقل یا گرانشی آگاه شود و یاد بگیرد که با تطابق با آن، بدن خود را در حالت های مختلف نگه دارد. برای مثال، وقتی می خواهد سرش را از زمین بلند کند، یا هنگامی که به حالت راست می ایستد، یا تعادل خود را در هنگام راه رفتن حفظ می کند، بر علیه نیروی ثقل یا وزن عمل می کند.
۲) تماس:
کودک با اختلال یادگیری اطلاعاتی را درباره اشیاء پیرامون خود از طریق دخل و تصرف و دستکاری آنها بدست می آورد. برای مثال گرفتن و رها کردن اشیاء او را قادر می سازد که اشیاء را از راه مسیرهای حسی بیشتری مورد بررسی قرار دهد. این مسیرها ممکن است نگاه کردن، چشیدن، به دهان بردن، گوش دادن، احساس کردن یا حتی بوئیدن باشد. توسط چنین فعالیت های حسی حرکتی وسیع، کودک متوجه صفات و ویژگیهای اشیاء شده و سرانجام مهارت خود را در شکل دادن و ارتباطات اساسی و موارد دیگر وسعت می بخشد.
۲) حرکت و جابجایی:
کودک اختلال یادگیری را قادر می سازد تا روابط بین یک شیء را با دیگر اشیاء در فضا و مکان مشاهده کند. الگوهای حرکتی خزیدن، راه رفتن، دویدن، پریدن و لی لی کردن به کودک این امکان را می دهد که برای بازیابی روابط بین اشیاء و تفحص آنچه در دور و بر اوست در فضا و مکان حرکت کند. آنگاه وی بدن خود را برای کشف آنچه خارج از دسترس اوست به حرکت درآورد.
۴) گیرش و رانش:
سه تعمیم ذکر شده حالت ایستا دارند ولی در این نوع تعمیم کودک اختلال یادگیری از طریق فعالیت های حرکتی نظیر کشیدن، فشاردادن، پرتاب کردن و زدن، چیزهایی در مورد حرکت اشیاء در فضا و مکان یاد می گیرد. از طریق چهار تعمیم حرکتی، کودک به تدریج و با بدست آوردن اطلاعاتی درباره فضا و مکان، سرانجام به ساخت فضا و مکان و جهانی که در آن بسر می برد آگاهی می یابد.
مقابله ادراکی- حرکتی در کاردرمانی اختلال یادگیری در منزل
جهان ادراکی یکی از امور بسیار بی ثبات و تغییر پذیر است. مثلا وقتی دایره ای را از یک زاویه خاص بنگریم، ممکن است آن را به صورت بیضی ببینیم و یا از زاویه های معین دیگری همان دایره را به شکل یک خط راست ببینیم. هرگاه از زاویه ویژه ای به یک مستطیل نگاه کنیم احتمالا آن را ذوذنقه می بینیم. از این تحریفات ادراکی، هنرمندان در نشان دادن دورنما و مزایای خاصی استفاده می کنند. در مقابله ادراکی- حرکتی، ادراکات تحریفی فرد، با اطلاعات صحیح ذخیره شده حاصل از تعمیم های حرکتی در مقابل هم قرار می گیرند و بدین ترتیب ادراکات فرد تنظیم و اصلاح می شوند. هرگاه مقابله ادراکی- حرکتی به طور مناسب ایجاد نشود، کودک در میان دو دنیای متعارض زندگی می کند: «دنیای ادراکی» و «دنیای حرکتی». کودک نمی تواند به اطلاعات دریافتی اعتماد کند چرا که وی پیوسته، دو نوع اطلاعات ناجور و ناهمخوان دریافت می کند. دنیا برای چنین کودکانی به راستی ناراحت کننده، بی ثبات و مکانی نامطمئن است، و به این جهت که واقعیت بر او روشن نیست رفتارها و واکنش هایش اغلب عجیب و غریب است. کودک به این علت که به دیده خود اطمینان ندارد غالبا اشیا را دستکاری می کند.
مداخلات کاردرمانی در منزل برای اختلال یادگیری
بر این اساس، دیدن یک مسیر حسی است و بیشترین اطلاعات را در اختیار کودک می گذارد تا به وسیله چشم، کشف اشیا را فرا بگیرد، در غیر این صورت می بایست با دست، به اکتشاف آنها بپردازد. از این رو کنترل چشمی، در تحکیم و پایه ریزی مقابله ادراکی- حرکتی اهمیت زیادی دارد. کاردرمانی با استفاده از یکپارچگی حواس بینایی و شنیداری، حرکتی ، حس عمقی و تعادل در ایجاد ادراک مناسب و صحیح به کودک کمک می کند.