بسیاری از والدین در کنترل رفتارهای کودکان خود دچار مشکل هستند. آموزش قانون مداری به کودک و تعیین قوانین خانه برای کودکان نیازمند راهکارهایی می باشد تا توسط کودکان پذیرفته شود. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر با استفاده از تکنیک های رفتاردرمانی و بازی درمانی در حیطه بازی درمانی و آموزش قانون به کودک به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. متخصصین کاردرمان و روانشناسی کودک در بخش بازی درمانی با بهرگیری از تکنیک های بازی درمانی کوتاه مدت ساختاری و گروه درمانی و مشاوره به والدین و تمرین موقعیت های مختلف واقعی در قالب بازی به والدین و کودکان در جهت ایجاد رفتارهای مناسب اجتماعی به کودک کمک بسزایی می کنند
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
قوانین خانه برای کودکان
تکرار مداوم کلمه «نه» و مخالفتهای همیشگی با کودک، محیطی خستهکننده را برای والدین و فرزندان به وجود خواهد آورد، در حالیکه تربیت و پرورش فرزند باید برای والدین و کودک جالب و لذت بخش باشد. والدین در بسیاری از موقعیت ها به طور ناخودآگاه، بر حسب عادت و به سرعت به تقاضاهای کودک « نه» می گویند. در حالی که چه بسا آن موقعیت می تواند برای کودک سرشار از یادگیری و تجربیات جدید باشد. کودکان بدون در نظر گرفتن خطرات موجود، تمایل به کنجکاوی و کشف محیط ناشناخته دارند. در چنین مواقعی والدین باید ضمن در نظر گرفتن ایمنی کودک و قوانین خانه برای کودکان با تعیین محدودیت برای او، شرایط یادگیری و تجربه جدید را برایش مهیا کنند. در آموزش قانون به کودک اگر بتوانیم بیاموزیم که از واژه «بله» بیشتر در گفتار خود استفاده کنیم، فرزندمان خوشحال تر و شادتر خواهد بود. در عین حال دیگر مجبور نیستیم مدام واژه « نه» را تکرار کنیم.
مثلاً زمانی که کودک میخواهد خاک بازی کند یا روی چمن ها غلت بزند، ممکن است ما به این فکر کنیم که لباسهایش کثیف می شود، دستهای آلوده می شود و… در حالی که در چنین موقعیتی می توانیم با مسئله راحت تر برخورد کنیم. ضمن در نظر گرفتن ایمنی کودک، باید « بله » گفتن به بعضی از موقعیت های جدید را یاد بگیریم. در این صورت موارد کمتری برای گفتن « نه» باقی خواهد ماند و ضمن تقویت توانایی های جسمانی کودک،اوقات خوشی برای والدین و کودک فراهم می شود.
آموزش قانون مداری به کودکان را تعدیل کنیم
از بیان تذکر های کلامی بیش از حد، هنگام صرف غذا خودداری کنیم
بهتر است برای خانواده در هر وعده، فقط یک نوع غذا تهیه کنید. وقتی غذا در قطعات کوچک و مناسب آماده شده باشد، کودک در صورت گرسنه بودن، آن را خواهد خورد. درباره اینکه غذا را چه کسی میخورد و چه کسی نمی خورد، حرف نزنید. به کودک برای غذا خوردن اصرار نکنید، دنبال او راه نیفتید که باید غذایت را کامل بخوری. دائم از او سوال نکنید غذا را دوست نداری و… نگران تغذیه او نباشید. اگر گرسنه باشد و بدنش به مواد غذایی نیازمند باشد، او در پی تامین نیازش برخواهد آمد.
با لحن خود منظورمان را برسانیم.
اکثر کودکان مفهوم کلمه « نه» را از روی لحن والدین فرا می گیرند. پس می توان به جای استفاده از کلمه « نه»، تنها لحن صدا را به آن شکل درآورد. همچنین میتوان از حالت نگاه کردن نیز در رسیدن به این هدف بهره برد. عبارت «من اصلاً کار تو را دوست ندارم،بهتر است تمامش کنی!» به همراه لحن صدای قاطع و نگاه گیرا بسیار تاثیر گذار خواهد بود. البته انجام این کار در صورتی درست است که او مفهوم لحن صدای ما را درک کرده باشد و گرنه پیام گنگی دریافت خواهد کرد.
کودک را با قانون آشنا کرده و قانون را اجرا کنیم
برای کنترل رفتارهای کودک می توانید از زور، اجبار، تهدید، تطمیع و رشوه استفاده کنید. اگرچه این روش ها گاهی نتیجه بخش است، اما در غیاب شما، رفتار او را کنترل نخواهد کرد. یک روش خوب برای کنترل رفتار، آشنا کردن کودک با قانون است. به او بگویید که تمام کارهای دنیا با قانون انجام می گیرد. خورشید طبق قانون صبح ها طلوع می کند، فصل های سرما و گرما مطابق قانون خاصی تنظیم می شوند. آب با قانون به طرف سراشیبی جریان پیدا می کند، سیب مطابق قانون از درخت پایین می افتد. رفتارهای آدمی نیز زمانی صحیح است که با قانون انجام شود. مثلاً در مورد پوشیدن کفش، این قانون وجود دارد که پاهایمان را داخل آن کنیم، اگر کسی دست هایش را داخل کفش ها کند و راه برود، خیلی مضحک می شود، زیرا خلاف قانون عمل کرده است. هنگام خوردن آب و غذا قانون این است که به کمک دست های خود غذا را به طرف دهانمان ببریم و اگر کسی به کمک پاهایش غذا را به طرف گوشش ببرد، خلاف قانون عمل کرده است. این گونه مثال ها کودک را به اهمیت و ضرورت اجرای قانون واقف می کند.
بهتر است مثال های ملموس زیادی برای آن نقل کنیم و پس از اینکه مطمئن شدیم واژه قانون مداری را به خوبی درک کرده است، سایر قوانین را برایش بازگو کنیم: حمایت والدین از فرزند یک قانون است، تامین مخارج زندگی و انجام کارهای خانه توسط والدین یک قانون است، خوابیدن به موقعی که قانون است، انجام تکالیف مدرسه یک قانون است.
زمانی که قوانین خانه برای کودکان به شرحی که گذشت توصیف شد، کودک در برابر انجام تکالیفی که به امید دهیم، مقاومت نخواهد کرد. اما اگر بدون توجیه قانون، کودک را وادار به انجام رفتاری بکنیم، یک رابطه عمودی، یک رابطه از بالا به پایین را احساس خواهد کرد که احساسی نامطبوع است و در نتیجه دست به مخالفت و مقاومت خواهد زد. با انجام همه اینها، اگر باز هم کودک مقاومت کرد، نباید تسلیم شویم، بلکه باید صبورانه و آرام، بی هیچگونه پرخاش، بدون چهره در هم کشیدن، بدون موعظه، سخنرانی و نصیحت، اما قاطعانه اجرای قانون را از او بخواهیم.
در بازی درمانی و آموزش قانون به کودکان، ممکن است کودک برای به تسلیم درآوردن ما گریه کند. جیغ بکشد و کارهایی از این قبیل انجام دهد. در این شرایط، با لحنی ملایم به او می گوییم که عیبی ندارد،گریه اش را بکند،جیغ بکشد،هر کاری دلش می خواهد بکند،اما قانون باید اجرا شود.
تداوم قاطعیت ما، یک الگوی رفتاری را در کودک شکل میدهد و او به انجام قانون عادت می کند. اگر در برابر مخالفت های او تسلیم شویم یا گاهی تصمیم شده و گاهی قاطع باشیم،الگوی رفتاری مناسبی ایجاد نخواهد شد، زیرا کودک شگرد تصمیم شدن ما را خواهد آموخت.
والدین و مربیان باید در نظر داشته باشند که :
چندین قانون را همزمان اجرا نکنند، زیرا ممکن است آستانه ی تحمل کودک پایین بوده و آمادگی پذیرش و اجرای همه ی قوانین را نداشته باشد و در نتیجه عصبی شده و احساس ناکامی می کند. باید یک قانون را بازگو کرد و مصرانه و قاطعانه آن را اجرا کرد و به تدریج به طرح و عملی کردن سایر قوانین پرداخت.
مقررات و قوانین باید متناسب با سن کودک باشند. انجام مقررات نباید برای کودک سخت و آزاردهنده باشد،کودکان از قوانین استقبال می کنند که رعایت آنها استان بوده و بتوانند آن را در کنند،بازگو کنند و راجع به آن توضیح دهند.
قوانین را با جملات مثبت بیان کنیم و به جای گفتن کلماتی مثل «نباید و نکن» از کلمات «باید و بکن» استفاده کنید. به جای لباس هایت را روی تخت نریز بگوییم: لباسهایت را از روی تخت جمع کن.
اگر والدین در این کار حوصله کافی به خرج داده و پشتکار داشته باشند،پس از مدتی کودک به الگوی رفتاری جدید عادت خواهد کرد و در نتیجه رفتارش تحت کنترل قرار خواهد گرفت.
یکی از قوانینی که کودکان باید یاد بگیرند،رعایت مرزهاست. مخصوصاً کودکان بیش فعال معمولاً زود برانگیخته میشوند و هر کاری را که میل دارند،انجام میدهند و حتی در کارهای والدین دخالت می کنند. اگر والدین به خواسته آنان مرتباً تن در دهند،کودک هر نوع مداخله ای را حق خود میداند و گاهی جایگاه والدین با کودک عوض میشود،یعنی کودک تصمیم می گیرد که والدین چه کارهایی انجام دهند یا انجام ندهند. در این موارد دو موضوع را باید برای آنان روشن کرد، موضوع اول این است که مشورت اعضای خانواده با هم،صرفاً برای اطلاع از نظرات یکدیگر است،اما تصمیم گیری نهایی در هر موضوعی،مربوط به فرد خاصی از خانواده است. مثلاً اعضای خانواده می توانند در مسائل مالی با هم مشورت کنند،اما اگر در بسیاری از خانواده ها پدر تامین کننده مخارج زندگی است و از میزان درآمد،بدهی و هزینه ها اطلاع کافی دارد،در نهایت او در مورد مسائل مالی حق تصمیم گیری دارد. ساعت خواب،شام خوردن و امثال آن نیز در محدوده اختیارات والدین است.کودک باید حد و مرزها را رعایت کند و به این منظور باید آموزش لازم را دریافت کند. برای سهولت یادگیری مرزها،میتوانیم با کودک درباره پیاده رو و خیابان صحبت کنیم. پیاده رو با خیابان مرز دارد،ماشین ها باید مرز پیادهرو را رعایت کنند و وارد آن نشوند،پیاده ها هم نباید از عرض خیابان عبور کنند،مگر در جاهایی که با خط کشی برای عبور پیاده ها مشخص شده باشد. با بیان مثال های متعدد و طرح پرسش و پاسخ های مختلف،رعایت مرز را در فضای خانواده شرح داده و به کودک می گوییم او اختیار اتاق خودش را دارد و والدین اختیار اتاق خودشان را و نباید بدون اجازه،وارد اتاق همدیگر شوند. کودک این موارد را یاد میگیرد. پس از آن به رعایت سایر مرزها پرداخته،کارها و رفتارهایی را که در حوزه اختیارات والدین است،مشخص میکنیم و به کودک آموزش میدهیم که نباید مرزها را نادیده بگیرد. همزمان اختیارات شخصی کودک را مثل نحوه چیدن اسباب بازی هایش،نحوه انتخاب رنگ لباس و امثال آن را به او یادآوری میکنیم و نشان میدهیم که با او درباره این موضوعات مشورت خواهیم کرد،اما تصمیم نهایی را باید خودش بگیرد. با این اقدامات و آموزش ها،کودک به تدریج رعایت مرزها را به عنوان مجموعه ای از قوانین یاد خواهد گرفت.
نکته حائز اهمیت در روانشناسی کودک این است که این آموزش ها اگر همراه با عمل صحیح والدین در مورد رعایت مرزها نباشد،بی اثر خواهد بود. پدر و مادر باید مرزهای همدیگر را رعایت کنند تا کودک با مشاهده الگوهای رفتاری آنان،رعایت مرزها را یاد بگیرد.
مثلاً پدر و مادری که بدون اجازه همسر خوب داخل کیف یکدیگر را نگاه نمی کنند و یا به گوشی همراه یکدیگر سرک نمی کشند،رعایت کردن مرزها را عملاً به کودک خود آموزش میدهند. گاهی هم والدین میتوانند زمان گفت و گو با یکدیگر درباره مرزهای خودشان،به شکلی غیر مستقیم این نکات را به کودک آموزش دهند. اگر والدین در این کار موفق شوند،در واقع یک کنترل درونی در کودک ایجاد شده و از بسیاری از فعالیت های زائد یا دخالت هایی که موجب تنش و استرس بین اعضای خانواده می شود،جلوگیری خواهد شد.
اگر کودک قوانین را زیر پا گذاشت،چه کنیم؟
کودک را صدا میزنیم و از او میخواهیم حرفهای ما را گوش دهد،بعد مشکل را خیلی واضح و روشن برایش توضیح می دهیم و علت اینکه چرا این رفتار مشکل ایجاد کرده را هم به او می گوییم. بعد برای او توضیح میدهیم که چه کار کند و یا حتی از خودش می پرسیم که آیا پیشنهادی برای برطرف کردن مشکل دارد؟اگر می تواند مشکل را تصحیح کند او را هدایت می کنیم تا این کار را انجام دهد و ضمن کار او را تشویق میکنیم تا خطاهایش را تصحیح کند.
به عنوان مثال،به کودکی که روی دیوار نقاشی کرده است،می گوییم: روی دیوار نقاشی کشیدی،باید روی کاغذ نقاشی میکشیدی. دیوار کثیف شده و من از این کار تو ناراحت شدم. حالا دستمال را بردار،خیس کن و نقاشی روی دیوار را با دستمال پاک کن.
در چنین مواقعی می توانیم از روش شمردن استفاده کنیم. این ترتیب به کودک می گوییم تا شماره ۳ میشمارم،کارت را شروع کن. ممکن است کودک ضمن اینکه مشغول این کار است،شروع به غر زدن هم بکند و یا اینکه زیر لب ناسزا بگوید. در چنین شرایطی در واقع کودک می خواهد ضمن این که دستور شما را اجرا می کند،از خودش هم دفاع کند. اگر کودک فقط غر میزند و کار را انجام میدهد،بهتر است نسبت به غر زدن های او بی تفاوت باشیم،چون در نهایت دستور را اجرا کرده است. اما به محض اینکه دیگر غر نزد،باید او را تحسین کنیم. اگر بدگویی کرد و ناسزا گفت،باید برای این رفتار بدش نیز پیامد منفی در نظر گرفت.
برای شکل دادن به یک رفتار،میتوانیم از جدول رفتارهای خوب استفاده کنیم. برای رفتارهای مانند عادات خوابیدن،مسواک زدن و جمع و جور کردن اسباب بازی ها،پاداشی را در نظر بگیرید که برای او لذت بخش است. پاداش های خوب میتوانند از این دست باشند: خواندن یک داستان اضافی قبل از خواب،به تاخیر انداختن زمان خواب کودک به مدت نیم ساعت،تهیه یک غذای حاضری که بچه دوست دارد. برای کودکان بزرگتر می توانید امتیازاتی بدهید تا بتوانند از آن امتیازات جهت تهیه اسباب بازی های مورد علاقه خود استفاده کنند. این امتیازات میتوانند پرداخت مبلغ کمی پول یا هر چیز دیگری باشد که مناسب شرایط کودک شماست. علت پاداش دادن و اینکه چه رفتاری را از کودک خود انتظار دارید به او توضیح دهید.
روزهای هفته را در یک جدول مشخص میکنیم و یک فضای خالی برای چسباندن برچسب در نظر میگیریم. هر روز که کودک رفتار موردنظر ما را انجام داد،یک برچسب دریافت می کند و آن را در خانه مربوط به آن روز می چسباند. کودک می گوییم که اگر تعداد برچسب ها به حد خاصی رسید،به او جایزه خواهیم داد. اوایل کار تعداد روزهای کمتری را برای دریافت جایزه در نظر میگیریم و به تدریج،مدت زمان را طولانی تر می کنیم. به عنوان مثال به کودک میگوییم اگر ساعت ۹ به رختخواب برود یک ستاره دریافت می کند و زمانیکه سه ستاره داشته باشد،جایزه خواهد گرفت.
رفتار درمانی کودکان یکی از راه های مفید در تغییر رفتار کودکان می باشد. با استفاده از تکنیک های رفتار درمانی توسط متخصصین مجرب مرکز رفتاردرمانی کودکان دکتر صابر می توان بسیاری از رفتارهای نامناسب کودکان را کاهش و رفتارهای صحیح اجتماعی را جایگزین نمود. نکته قابل تامل در زمینه رفتار درمانی کودکان لجباز تعیین علت رفتار و تقویت کننده های محیطی رفتار کودک می باشد. لجبازی از رفتارهای نامناسب شایع در کودکان سنین 3تا5 سال می باشد که در صورت عدم درمان مناسب می تواند به دوران مدرسه و پس از آن کشیده شود. روش های رفتاردرمانی متنوعی در درمان لجبازی کودک کاربرد دارد که زیر به صورت اجماعی به آن اشاره می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
رفتاردرمانی کودکان لجباز
از ایجاد جو رقابت برای کودک لجباز بپرهیزیم
مقایسه کودک لجباز با همکلاسی ها یا خواهر و برادر و افراد دیگر، وی را تحریک کرده و گاه خشم او را برمی انگیزاند. بهتر است رقابت او با روزهای پیشین خودش، یا حتی با دوران خردسالی اش، باشد. هربار که پیشرفتی در رفتار یا عملکردش میبینیم، باید او را نوازش و تشویق کنیم. مقایسه ها و رقابت ها، کودکان را به دشمنی می کشاند و بسیاری اوقات کودک برای جبران حس حقارتی که تجربه کرده است، در صدد خرابکاری و آزار کسی که وضع بهتری دارد،بر می آید.
همه ما با هم تفاوت داریم و این تفاوتها در هوش، استعداد، شرایط فرهنگی خانواده، شرایط اقتصادی خانواده و بسیاری از چیزهایی دیگر وجود دارد. پس نباید از تمام کودکان انتظار کاملاً واحد و یکسانی داشته باشیم. با توجه به تفاوت های فردی در میزان هوش، استعداد و علاقه، مقایسه کودکان با یکدیگر و توقع یکسان از آنان، غیر علمی و غیر منطقی است.
چگونه به کودک لجباز خود « نه» بگوییم؟
کودکان لجباز معمولاً با شنیدن واژه « نه» واکنش منفی نشان می دهند. آنها از شنیدن پاسخ «نه» بیزار هستند. زمانی که والدین از کلمه « نه» بیش از حد استفاده می کنند، این کلمه دیگر اثربخشی خود را از دست میدهد. گاهی کودکان لجباز از شنیدن این کلمه خشمگین میشوند و نسبت به آن مقاومت نشان میدهند و در بسیاری از مواقع آن را نشنیده می گیرند. در واقع این کلمه دیگر برای کودک عادی شده و او حتی دلیل پاسخ منفی را نیز نمیداند و علتش را درک نمی کند
در رفتار درمانی کودکان لجباز جواب منفی خود را در قالب مثبت بیان کنیم
بهتر است جواب منفی خود را در غالب مثبت بیان کنیم .مثلاً وقتی کودک لجباز قبل از انجام تکلیف اش می پرسد، می توانم تلویزیون تماشا کنم؟به جای گفتن « نه» می توان گفت: بله می توانی بعد از انجام تکلیفت تلویزیون تماشا کنی.
با کودک لجباز وارد مبارزه قدرتطلبی نشویم
وقتی کودک لجباز می بیند که همواره والدین نظر خود را درباره او اجرا میکنند و وی فاقد قدرت است، با توسل به لجبازی و بدرفتاری،به بازی مبارزه برای کسب قدرت دست میزند.
اگر والدین به نیاز و علت اصلی رفتار وی توجه نکنند، آنها نیز در این بازی درگیر شده و با تحمیل نظرشان، چه با تشویق یا تنبیه و یا خشونت، او را وادار به ترک رفتار میکنند. در این صورت کودک در بازی قدرت شکست میخورد انگیزهای برای مخالفت های بیشتر مییابد و احساسات ناگواری را تجربه می کند. روش مقابله با لجبازی و برخی از رفتارهای نامناسب کودک به این شرح است:
رفتاردرمانی لجبازی: با فرمول خاصی اجازه میدهیم کودک کارش را انجام دهد، اما به طور طبیعی عواقب نامطلوب آن را نیز تجربه کند. در این صورت او قدرت خود را نشان داده است، اما با توجه به پیامدهای رفتارش که برای وی جالب نیستند، آن رفتار را ترک خواهد کرد. فرض کنید مادری اصرار دارد فرزندش غذای کافی بخورد، اما کودک با اینکه گرسنه است از خوردن غذا امتناع می کند. در اینجا بهتر است مادر به او بگوید که حس می کنم در حال حاضر نیاز به غذا نداری، پس من غذا را جمع میکنم و هنگام شام منتظرت میمانم. با این روش کودک قدرتش را نشان داده است، اما با تحمل گرسنگی از زمان ناهار تا شام، به عواقب کارش پی برده و احتمالاً این کار را تکرار نخواهد کرد. همچنین او متوجه می شود که می تواند قدرتش را اعمال کند و از این جهت احساس ناکامی نخواهد کرد.
انتقام جویی در رفتاردرمانی کودکان لجباز: گاهی کودک لجباز به خاطر محدودیت هایی که دارد، والدین را کنترل گر و مقصر دانسته، احساس ناکامی می کند و در صدد انتقام جویی بر می آید. آسان ترین روش انتقام جویی برای او، انجام کاری است که مورد رضایت والدین نبوده و آنها را عصبی کند. هرچه والدین با عصبانیت بیشتری با کودک برخورد کنند، وی خود را موفق تر می بیند و سعی می کند همین روش را تکرار کند. بعد از مدتی این رفتار، به یک الگوی رفتاری تبدیل می شود.
نشان دادن چهره بی تفاوت و خنثی و عدم توجه به رفتار نامناسب کودک لجباز، می تواند رفتارش مورد نظر را خاموش کند. در این صورت کودک احساس می کند به هدفش نرسیده، روش دیگری را انتخاب خواهد کرد.
احساس بی کفایتی: ممکن است کودک به خاطر ناتوانی های جسمی خود یا به خاطر عدم پرورش عزت نفسش توسط والدین ،احساس بی کفایتی کند و برای نشان دادن عزت نفس و کفایت خویش، به رفتارهای مخرب و نامطلوب بپردازد. در این اوقات والدین آگاه بهتر است نسبت به این رفتارها بی تفاوتی نشان دهند و هرگاه کودک کار مثبتی انجام داد، به او توجه کرده و تشویقش کنند. لازم به یادآوری است که در درمان لجبازی کودک والدین باید بهانه ای برای تشویق کودک لجباز پیدا کنند. همچنین لازم است به او بفهمانند که او را علی رغم رفتارش و بدون قید و شرط دوست دارند، اما کارهای نادرستش را نمیپسندند.
با رعایت پیدرپی نکات فوق، کودک لجباز به نتایج زیر می رسد، این نتایج را در ذهنش مرور می کند و آن را جزء باورهایش ثبت کرده و رفتارهایش را بر اساس آن تنظیم می کند:
با لجبازی نمیتوانم به قدرت برسم.
با رفتار نامطلوب نمیتوانم ارزشمند شوم.
با انتقام جویی کامیاب نمی شوم.
با رفتارهای نامطلوب نمی توانم جلب توجه کنم.
چگونه در اماکن عمومی با لجبازی کودک رفتار کنیم؟
وقتی کودک در مکانهای عمومی بدرفتاری می کند، بهانه گیری می کند و یا قشقرق به پا میکند، معمولا والدین به خاطر حفظ آبرو و آرام کردن وی، به سرعت تصمیم خواسته هایش می شوند. در حالیکه با این روش، ناخواسته رفتار نامطلوب کودک لجباز را تقویت می کنند. به این ترتیب کودک یاد می گیرد در موقعیت های مشابه به همین شیوه رفتار کند. در چنین شرایطی رفتاردرمانی پیشنهاد می کند، بهترین کار این است که کودک بد رفتار خود را به خانه برگردانید. شاید فرزندتان برای حضور طولانی مدت در محیط های عمومی، آمادگی نداشته باشد. حضور در مکان ها و مراسم عمومی را برای زمانی که کودک سرحال تر است، برنامه ریزی کنید. زمان گردش و بیرون رفتن از منزل را کوتاه کنید. انتظاراتی را که از کودک دارید، قبل از بیرون رفتن با بیانی روشن به او بگویید.
نکاتی در درمان لجبازی کودک و پاسخ «نه»
به جای « نه» گفتن های مکرر، در مورد موقعیت های خاص از قبل به کودک آگاهی بدهیم. مثلاً زمانی که قصد داریم کودک را همراه خود به فروشگاه ببریم و می دانیم که می خواهد از تمام خوراکی ها بخرد، قبل از ورود به فروشگاه به او می گوییم، امروز فقط می توانید دو تا خوراکی انتخاب کنی. بنابراین او با آمادگی بیشتری با ما وارد فروشگاه خواهد شد. اما چنانچه داخل فروشگاه رفتیم و تقاضای بیشتری داشت، به کودک لجباز می گوییم قبلاً در این مورد با هم صحبت کردیم و تو جوابش را میدانی. بعد از او میخواهیم شرطی را که گذاشته بودیم، تکرار کند.
کودک هرچه پافشاری کرد فقط به او می گوییم، قبلا صحبت کردیم، با تکرار حرف تو، جواب من تغییر نخواهد کرد. در چنین مواقعی بسیار مهم است که والدین روی حرف خود بایستند، چون اگر اصرار های مداوم کودک مقاومت آنها را بشکند و تسلیم شوند، کودک یاد می گیرد که با اصرار زیاد می تواند والدین را نرم کند به خواستهاش برسد، در نتیجه این رفتار را به شرایط دیگر نیز تعمیم می دهد و هرگاه با مخالفت والدین روبرو شود، شروع به اصرار و پافشاری بیش از حد میکند.
به کودک اجازه « نه » گفتن بدهیم
در علم رفتاردرمانی کودکان در حدود سنین 4-5 سالگی تمایل دارند، استقلال بیشتری داشته باشند. آنها در مقابل خواسته های دیگران مخالفت می کنند. این دوره سنی به سن « نه » گفتن معروف است. میتوان گفت این « نه » گفتن ها، تمرین اولیه ای برای کسب مهارت های مرتبط در سنین بزرگسالی هستند.
مشابه این حالت را ما یک بار دیگر در دوره نوجوانی مشاهده می کنیم. معمولاً والدین تصور می کنند، کودک دارد لجبازی می کند. در حالی که این یک امر طبیعی بوده و مرحلهای از رشد کودک است. آنها باید در این سن « نه» بگویند تا شخصیتشان شکل بگیرد و هویت خود را پیدا کنند.والدین باید به افکار فرزندان خود احترام بگذارند. اگر می خواهید فرزندتان در آینده مهارت « نه» گفتن داشته باشد و بتوانند به پیشنهاد های نامناسب همسالان خود ( دزدی، مصرف مواد مخدر و …) پاسخ منفی بدهد،به او فرصت دهید تا از سنین کودکی « نه» گفتن را تمرین کند. با آرامش کامل مخالفتهای کودکتان را بپذیرید.
اگر میخواهید فرزندتان مهارت « نه» گفتن به پیشنهاد های نامناسب را کسب کند، بگذارید از کودکی آن را تمرین کند.در موارد خاص همزمان با دادن پاسخ « نه» نام او را نیز به زبان بیاورید. به جای این که پاسخ « نه» را به طور مستقیم و تنها به کار ببرید، بهتر است همزمان، نام او را نیز بگویید. به این ترتیب از بار منفی دستور کم میشود، ضمن این که با این عمل توجه و احترام خود را به او نشان می دهید.
سوالات متداول:
1- چه تکنیکهایی در رفتاردرمانی کودکان لجباز استفاده میشود؟
تکنیکهای متداول شامل تقویت مثبت، سیستمهای جایزه، تعیین مرزهای مشخص، آموزش مهارتهای خودکنترلی، و مدیریت موقعیتهای بحرانی است. همچنین تکنیکهایی مانند بازی درمانی و آموزش مهارتهای اجتماعی نیز به کودکان کمک میکند تا بهتر با محیط خود سازگار شوند.
2- آیا رفتاردرمانی جایگزین دارودرمانی است؟
رفتاردرمانی به عنوان یک روش درمانی غیر دارویی، برای اصلاح رفتار کودکان لجباز بسیار موثر است و معمولا به تنهایی یا همراه با دارودرمانی در موارد خاص استفاده میشود. تصمیم درباره استفاده از دارو باید توسط متخصص و بر اساس ارزیابی جامع گرفته شود.
ارتباط با کودکان از نکات مهم در تربیت کودک می باشد.تمام والدین با این چالش روبرو هستند گه چگونه با کودک خود ارتباط برقرار کنیم؟ در پاسخ به این سوال باید چند نکته را در زمینه مشکلات ارتباط با کودک بیان نمود. در ارتباط با کودک باید در محدوده دید کودک قرار گرفت و به او توجه نمود. احساساتش را درک نمود و با او صادق بود. به صورت مدام او را نصیحت یا شماتت نکنید. در مرکز روانشناسی کودک دکتر صابر به صورت تخصصی به آموزش نحوه برخورد با کودک همچنین تکنیک های بازی درمانی پیشرفته و رفتاردرمانی کودک همچنین درمان اختلالات روانشناسی کودکان پرداخته می شود. در مطلب زیر،نحوه ارتباط با کودک 3ساله و بزرگتر را توضیح داده شده است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
چگونه با کودک ارتباط برقرار کنیم و به او توجه کنیم
زمانی به کودک خود توجه سازنده داریم که با او ارتباط چشمی برقرار می کنیم، روبروی او قرار میگیریم، حتی اگر لازم باشد،خم شویم یا مینشینیم تا هم اندازه کودک شویم و به او زمان میدهیم تا حرفش را به طورکامل بزند. ضمن صحبت کردن هر آنچه را که می گوید فقط با تکان دادن سر، سکوت کردن و یا گفتن کلماتی مانند اوهوم،که اینطور،عجب و … تایید میکنیم. در ارتباط با کودک فقط با او همدلی میکنیم. گفتن چنین کلماتی که صرفاً همدردی ما را با کودک نشان می دهد،کمک می کند که کودک بتواند احساسات و مشکلات خود را به راحتی بیان کند. در واقع کودک را آرام میکند، او را تشویق می کند تا به طور مثبت فکر کرده و بتوانند خودش راه حلی برای مشکل اش پیدا کند. بعد از شنیدن صحبت های کودک، خلاصه ای از صحبت های او را،با بیانی واضح و با درک احساسش برایش بازگو کنید.
در ارتباط با کودکان، وقتی کودک در حال صحبت کردن است،احساسش را انکار نکنیم،مثلاً نگوییم: این که ناراحتی ندارد! فقط به خاطر همین ناراحتی؟و یا با یک پوزخند به او واکنش نشان ندهیم.
اکثر بچه های کوچک در گوش دادن با مشکل مواجه بوده و بعضی اوقات بیقرار میشوند. بچه ها می خواهند مثل شما، هنگام انجام کاری،کسی مزاحم شان نشود. این مسئله مانند این است که کتاب جالبی را در دست دارید و حاضر نیستید لحظه آن را کنار بگذارید. در این شرایط شخصی میخواهد شما را وادار به انجام کار دیگری کند. بنابراین اگر میخواهید کودک به آنچه که گفته میشود دقت کرده و آن را انجام دهد،در حالی که او را در «هنر گوش دادن» کمک می کنید،صبورانه به او توجه نشان دهید.
در ارتباط با کودکان صادق باشیم
در میان گذاشتن احساسمان با کودک، باعث می شود که وی درک بهتری از موقعیت داشته و همکاری بیشتری با ما داشته باشد. در نتیجه ما نیز احساس بهتری را تجربه خواهیم کرد. وقتی احساس واقعی خود را با کودکمان در میان نمی گذاریم، در واقع به ضرر خود کار کردهایم. مثلاً وقتی کودک در حال اصرار بر انجام کاری است و ما وانمود می کنیم آرام هستیم،بعد از مدت زمانی که تحمل می کنیم، ناگهان صبر خود را از دست میدهیم و به صورت انفجاری عصبانی می شویم. یا اینکه از پافشاری کودک خسته شده و ناگهان بی تفاوت می شویم و زیر بار خواسته اش می رویم. بهتر است همیشه آنچه را احساس میکنیم،توصیف کنیم.
در میان گذاشتن احساس ما با کودک، باعث می شود به درک بهتری از موقعیت داشته و همکاری بیشتری با ما داشته باشد. در نتیجه ما نیز احساس بهتری را تجربه خواهیم کرد.
مثلاً به کودک بگوییم: بهتر است اینقدر حرفت را تکرار نکنی،من دارم عصبانی می شوم و…
اندازه صبر و تحمل خود را به کودک بگوییم:
الان صبر من روی شماره ۱۰ است. در صورت ادامه پافشاری کودک، چند دقیقه بعد می گوییم تا الان صبر من روی شماره ۵ است، فکر کنم بهتر است قبل از این که صبرم به شماره ۱ برسد،تلویزیون را خاموش کنی. برای کودک کوچکتر که مفهوم عدد را نمی داند،از مثال های عینی تر و ملموس تر هم می توان استفاده کرد. به عنوان مثال می توانیم بگوییم الان صبر من به اندازه یک هندوانه است و بعد از چند دقیقه می گوییم الان به اندازه یک سیب است در آخر میگوییم الان تحمل من به اندازه یک توت فرنگی است.
در ارتباط با کودک خود، اگر کودک بی تفاوت بود و یا اینکه حاضر جوابی کرد،در پاسخش میگوییم، همانطور که من برای احساس تو احترام قائلم،تو هم به احساس من احترام بگذار.
احساسات خود را به کودک توضیح دهیم
والدین باید علت رفتار خود را برای کودکان توضیح دهند. مثلا به او بگویند وقتی روی میز می کوبد تا چه حد اذیت و ناراحت می شوند: «وقتی روی میز می کوبی،اذیت میشوم. لطفاً این کار را انجام نده ممکن است به نظر برسد کودک به طور کامل متوجه منظور والدین می شود،اما در حقیقت والدین به این وسیله به کودک خود آموزش می دهند که این رفتار مورد تاییدش آن نیست و با گذشت زمان کودکان را انجام نخواهد داد.
ارتباط با کودک سه ساله
می توانید با هم قدم بزنید،فیلم ببینید،به موسیقی گوش دهید یا حتی فقط کنار هم بنشینید و حرف بزنید. کودک باید بدانند که این زمان برای اوست و شما در این دقایق هیچ کار دیگری انجام نخواهید داد در واقع کودک باید تعیین کند که در این زمان چه کاری باید با هم انجام دهید.
اجازه دهید او خودش نوع فعالیت و بازی را انتخاب کند. نگران قوانینبازی نباشید. این دقایق فقط باید همراه او باشید،خوش بگذرانید و تفریح کنید.
عدم تذکر مداوم به کودک
در تربیت کودک،والدین باید تا حد ممکن از تذکر های مداوم به فرزند خود در مورد نحوه آرایش موها،درست نشستن،نحوه غذا خوردن،خاکی بودن لباس،زمان دستشویی رفتن و … کم کنند و اجازه دهند کودک خودش در این موارد تصمیم بگیرد. اگر در این موارد کودک مشکلاتی دارد،باید با استفاده از برنامههای رفتار درمانی،عادتهای مطلوب را ایجاد کنیم. دخالت های مکرر و توصیههای پیدرپی کلامی،باعث می شود که وی فقط توصیه های ما را بشنود بدون اینکه در او تغییر رفتاری صورت بگیرد.
سوالات متداول:
1- چرا برقراری ارتباط با کودک اهمیت دارد؟
برقراری ارتباط مؤثر با کودک باعث ایجاد حس امنیت، اعتماد و صمیمیت میشود. وقتی کودک احساس کند شنیده و درک میشود، کمتر دچار مشکلات رفتاری و عاطفی خواهد شد و رشد اجتماعی و هیجانی سالمتری خواهد داشت.
2- نقش بازی در برقراری ارتباط با کودک چیست؟
بازی زبان مشترک کودک و والدین است. از طریق بازی، کودک احساساتش را بیان میکند و والدین میتوانند بهطور غیرمستقیم با او ارتباط برقرار کنند و دنیای ذهنیاش را بشناسند.
گروه درمانی یکی از روش های پر کاربرد در کنار بازی درمانی کودکان اوتیسم می باشد که در مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر اجرا می گردد. برای انجام بازی های گروهی برای کودکان اوتیسم ،کودکان مبتلا به اوتیسم باید بر اساس نیازهای فردی، نقایص، سن و سطح رشد، گروه بندی شوند. این کار برای کودکان اوتیسم با عملکرد بالا نیز مفید است، زیرا آنها اغلب توانایی بیشتری از نظر زبانی و تحصیلی دارند. گروه درمانی برای اوتیسم با بازی گروهی برای کودکان توسط متخصصین بازی درمانی و کاردرمان مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به صورت تخصصی انجام می گیرد. گروه درمانی در کودکان بیش فعال و نوجوانان کاربرد فراوانی دارد.
بازیدرمانی اوتیسم
همه اقدامات درمانی که اینجا ارائه شده برای مدتی اجرا شده و تا حدودی رضایت بخش آزمایش شده است. در بعضی موارد، اقدام درمانی به صورت رسمی ارزیابی شده است و نویسندگان به صورت گسترده به منافع شان، همچنین به محدودیتهایشان اشاره کرده اند. اقدامات درمانی براساس بازی کاملاً جذاب، موفق و امیدبخش هستند، اما آنها گسترده و بکار گرفته نمیشوند. همچنین شما باید بررسی کنید تا چه حدودی منفعت شان میتواند تعمیم داده شود و به تغییر در کودک یا اصلاح در محیط نسبت داده میشود. برای این-که بتوانید به این سوالات پاسخ دهید، باید در نظر داشته باشید که:
1. شما باید بازی که نقش آموزشی دارد را درک کنید و فقط نباید بهانه ای باشد که استراحت کند یا به کودکی راهی برای وقت گذارنی بدهد.
2. باید یک هدف هر دفعه برای هر فعالیت تنظیم کنید و کودک باید تبحر داشته باشد.
3. نباید از بازی کودکان اتیستیک با عملکرد پایین با کودکان لال مستثنی باشد.
4. در ابتدا، حداقل باید سعی کنید تا علایق کودک را در نظر بگیرید.
5. باید بازی اجتماعی، تقلیدی و نمایشی را گسترش دهید.
6. باید به کودک آموزش دهید چگونه با عروسک و عروسک نمایشی بازی کند.
7. باید به کودک آموزش دهید چگونه از دستوری پیروی کند، ارکان جدید را به تدریج اضافه کند و در نهایت دستور خودش را بسازد.
8. باید به تدریج افراد بیشتری را به بازی دعوت کند (ترجیحاً خواهر یا برادر یا همسالان)، که قبلاً آموزش دیده اند چگونه به کودک اوتیسمی نزدیک شوند و چه انتظاری از او داشته باشند (لطفا به خاطر داشته باشید همانطور که رویرز (۱۹۹۶)، نشان داد با توجه به تعمیم پذیری موفق تر خواهد بود اگر همسالان بیشتر کمک شوند تا آموزش ببینند).
9. باید مطمئن باشید که کودک میتواند خلاقانه خودش بازی کند و بازی اش را به اشیا، افراد و محیط دیگر تعمیم دهد.
اقدامات درمانی که بازی اجتماعی را تعلیم میدهند اینجا آنالیز شده اند و تنها بازی نیستند، اما تعداد کمی هستند که مطالعه شده اند. یک مشاهده کلی این است که تنها مهارتی که به نظر میرسد رشد داشته است مهارت تعامل اجتماعی است و زبان یا اصول پایه ارتباطات رشد نداشته است. درک این که بازی باید در همه برنامههای اموزشی یا درمانی شرکت داشته باشد مهمترین قسمت است و به عنوان یک فعالیت ساده که چیزی ارائه نمیدهد بررسی نشود. خیلی از درمانگران بازی را بکار میبرند تا فقط کودک را سرگرم کنند در حالی که استراحت میکنند یا مواد برای کار بعدی شان را آماده میکنند. بازی کودکان اتیستیک نباید به تکرار کلیشه ی محدود باشد، اما باید یک فرصت پرفایده برای یادگیری و اجتماعی شدن باشد.
بازی گروهی کودکان اوتیسم
خیلی از کودکان مبتلا به اوتیسم دوست ندارند در بازی شکست خورده یا نمیتوانند به راحتی با باخت خود کنار بیایند. بنابراین وجود چنین بازیهایی در یک جلسه ی گروه درمانی لازم و ضروری است. آموزش برخورد مناسب در هنگام شکست، باید هدف گرو باشد. برای این منظور استفاده از یک پرسشنامه مناسب میتواند مفید باشد. آواز (گاهی توبازی می بریم گاهی توبازی میبازیم بازی یک جور شادیه) باید اغلب مواقع تکرار شود به ویژه هنگام باخت، تا عصبانیت ناشی از باخت برطرف گردد.
۱. قطار بازی گروهی کودکان
هدف گروه درمانی
کودک از مهارت های مشارکت و همکاری در یک فعالیت گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
ریل قطار که قطعات آن به آسانی توسط کودکان پیشدبستانی روی هم سوار شود.
یک واگن کوچک برای هر یک از کودکان (واگن ها باید از نوع کشیدنی باشند نه برقی).
یک صفحه کاغذ بزرگ تصویر ریل قطار روی آن کشیده شده باشد.
روش کار
کار با جدا کردن قطعات ریل قطار از یکدیگر شروع میشود. کاغذ بزرگی که تصویر ریل قطار روی آن کشیده شده را روی زمین پهن کنید و قطعهای از ریل را روی آن بگذارید. برای کودکان توضیح دهید که باید به ترتیب و رعایت نوبت ریل قطار را بسازند. قطعه ای را به دست اولین کودک داده و او را تشویق کنید تا این قطعه را به قطعه ای که شما ابتدا گذاشته اید و از کند. به نوبت به هر کودک یک قطعه از قطعات ریل را بدهید تا آن را به قطعه قبلی متصل کند. این کار را تا کامل شدن ریل ادامه دهید. بعد نشان دهید که چطور میتوان یک واگن را روی ریل حرکت داد. در عین حال صدای قطار را هم در بیاورید تا توجه و علاقه ی کودکان را جلب کنید. به هر یک از کودکان یک واگن بدهید و بگذارید با آن روی ریل بازی کنند. طی تمرین بر رفتار های آنها نظارت داشته باشید و در صورت لزوم مداخله کنید. به آنها نشان دهید که می توانند واگن هایشان را به هم وصل کنند و با هم بازی کنند. آنها را به مشارکت در حین بازی گروهی ترغیب کنید. اگر با توجه به اندازه ریل یا رفتارهای کودکان امکان بازی همگی آنها به طور همزمان وجود ندارد، بازی را نوبتی کنید طوری که هر بار فقط دو کودک بتوانند همزمان روی ریل قطار بازی کنند.
۲. بازی ما یک قطار هستیم!
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارت های مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز :
یک استوانه کوچک به عنوان قطار استفاده میشود. (برای هر کودک در گروه یک عدد)
تصویری از یک قطار
توجه : اندازه ی استوانه ی موردنظر تقریبا ۴۲ سانتی متر است. و منازل معمولاً از این نوع استوانه به عنوان پایه ی گلدان (میز زیر گلدان) استفاده می شود.
روش کار
برای کودکان توضیح دهید که قصد دارید که همراه با هم قطار بسازید. عکس یک قطار را نشان داده و توضیح دهید که چگونه واگن ها به دنبال هم قرار میگیرند. یک مسیر را مثل دور یک میز یا شی دیگر در کلاس تعیین کنید تا قطار شما و بچهها در طول آن مسیر به دنبال هم قرار گیرند. به بچه ها نشان دهید که چطور روی استوانه بنشینند و آن را حرکت دهند. به هر کودک یک قطار استوانه ای را داده و به او کمک کنید تا بنشیند و شروع به غلتاندن آن کند و از آن لذت ببرد. در حین بازی انعطاف به خرج دهید و بگذارید کودکان برای بررسی حرکت قطار ریل قطار را ترک کنند.
۳. بازی گروهی و آواز بارانی
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارت های مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی برای کودکان استفاده کند.
وسایل مورد نیاز
یک کاغذ بزرگ برای کشیدن یک نقاشی دیواری
ماژیک های رنگی
وسایل مورد نیاز در باران مثل چتر، کت، کلاه، کفش مناسب برای یک روز بارانی
روش کار
به صورت دایره وار روی زمین بنشینید و آواز بخوانید: (هوا چطوره؟) و با صدای بلند بگویید: (هوا خوب و ملایم)
بازی را این طور شروع کنید دست ها را از هم باز و بالای سر باشد مانند حالتی که می خواهید سوالی بپرسید:
امروز هوا چطوره؟
آب و هوا چطوره؟
به من بگید: هوای امروز چطوره؟
آیا هوا آفتابیه؟ (دست هارا بالای سر، شکل یک دایره را برای خورشید در هوا رسم کنید.)
ابریه؟ (دست ها را روی چشم ها قرار دهید.)
بارونیه؟ (انگشتان هر دو دست آهسته مانند ریزش قطرات باران پایین می آیند.)
برفیه؟ (بلرزید و خودتان را بغل کنید، مثل وقتی که احساس سرما میکنید.)
باد میاد؟ (دست ها در هوا مثل باد می چرخند.)
در مورد هوای بیرون از کودکان سوال کنید و به آنها بگویید که باران از آسمان می بارد و گاهی اوقات هنگام باریدن باران، رعد و برق نیز وجود دارد. کودکان را ترغیب کنید تا این آواز را بخوانند: (رعد و برق می آید.) و بعد با صدای بلند تر بگویید: ( آیا خوابت می آید؟)
رعد و برق می آید: (دست ها را آهسته به زمین بزنید تا صدای تپ تپ ایجاد کنید و بخوانید: رعد و برق می آید، رعد و برق می آید.) دست ها را همچنان آهسته به زمین بزنید. تا یک صدای تپ تپ ایجاد کنید و بخوانید: گوش کن تو غرشش رو.)
بشکن بزنید و بخوانید: صدای شرشر بارون می یاد شرشر بارون می یاد. دست ها رابه هم بمالید مثل اینکه خیس شده اید و بخوانید (خیس شدم. خیس شدم.) درباره اینکه در هنگام بارش از چه وسایلی (مثل چتر، بارانی، کلاه و کفش بارانی) باید استفاده کرد، با کودکان صحبت کرده و نمونه ای از هر وسیله را نشان دهید. پس از آن برای گروه درمانی توضیح دهید که یک نقاشی دیواری بکشند که باران، ابرها و همه وسایل مورد نیاز در هنگام بارش باران در آن رسم شده باشد. یک تکه بزرگ کاغذ و ماژیک های رنگی تهیه کنید تا کودکان اطراف کاغذ بنشینند و برای هر کدام محدوده ای را برای نقاشی کردن مشخص کنید. آنها باید نقاشی مورد نظرشان را بکشند و رنگ کنند. کودکان را برای کشیدن باران، چتر؟ و..ترغیب کنید و پس از اتمام نقاشی، آنها را برای همه به نمایش بگذارید.
۴. بازی پاییز را به خانه ببرید و در آن قدم بزنید
هدف
کودک بتواند از مهارتهای مشارکت و همکاری در یک بازی با گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
برگ های پاییزی رنگارنگ قشنگ
کیف
روش کار
آواز قدم زدن در جنگل را به صورت دسته جمعی بخوانید: (همه در حال قدم زدن آواز بخوانند.)
ما توی جنگل قدم میزنیم. ما توی جنگل قدم میزنیم.
رنگهای قشنگ پیدا می کنیم. ما تو جنگل قدم میزنیم
شعر را سه بار تکرار کنید.
قبل از شروع جلسه مقدار خیلی زیادی از برگهای پاییزی را در رنگهای مختلف جمع آوری کنید آنها را داخل یک کیف پنهان کنید. از گروه بازی بخواهید تا دایره وار بایستند. کیف محتوی برگ ها را پشت سرتان نگه دارید. گروه را در خواندن این آواز راهنمایی کنید: (ما توی جنگل قدم میزنیم) و بعد از سه بار می ایستید و آهسته به گروه میگویید (ما در اعماق جنگل قدم میزنیم.) اطراف ما خیلی زیباست، درختان بلند و… ما صدای (هوهوی) باد را میشنویم. حالا همه چشمها بسته: تکرار کنید تا همه چشم های خود را ببندند و و حالا همه تصور میکنیم داریم در جنگل قدم میزنیم وقتی تا ۳ شمردم چشم هایتان را باز کنید.
یک، دو، سه با شماره ی سه برگ ها را در مرکز دایره در هوا پخش کنید. به کودکان اجازه دهید تا برگ ها را جمع کنند. نظر کودکان را درباره برگها جویا شوید. سوال هایی مثل: چند تا برگ داری؟ چه رنگهایی را جمع کردی؟ چه کسی برگ قرمز دارد؟ و مانند اینها را از بچه ها بپرسید. سر انجام از کودکان بخواهید که به صورت گروهی برگ ها را جمع کنند و آنها را دوباره داخل کیف بریزید و بر اساس علاقه گروه فعالیتها را تکرار کنید. و در پایان بازی به هر کدام از کودکان اجازه دهید تا تعدادی از برگها را به انتخاب خود به خانه ببرند.
۵. بازی گروهی مرغ قرمز کوچک
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارت های مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
کتاب داستانی با نام مرغ قرمز کوچک
کلاه هایی با گوش های مناسب برای نمایش دادن حیوانات داستان
روش کار :
داستان را برای کودکان بخوانید و مطمئن شوید که آنها عکس های کتاب را دیده اند. در پایان داستان به آنها بگویید که قصد دارید دوباره داستان را تکرار کنید. با این تفاوت که این بار همه باید برای تعریف کردن داستان به شما کمک کنند. به آنها بگویید میخواهید قسمت مربوط به مرغ قرمز کوچک را بخوانید و به کمک آنها برای اجرای نقشهای حیوانات دیگر نیاز دارید. به آنها نشان دهید که چطور در حین جواب دادن سرشان را تکان دهند. آنها را برای اجرای نقشه های گربه، سگ، خوک و… انتخاب کرده. و به آنها کلاه ها یا سربند هایی را که نشان دهنده گوش های حیوان مورد نظر است، بدهید. داستان را دوباره بخوانید و در زمان مناسب به هر کودک برای پاسخ دادن اشاره کنید.
توجه : این فعالیت ها باید مطابق با تعداد کودکان گروه باشد. اگر تعداد کودکان بیشتر از تعداد حیوانات ذکر شده در کتاب بود، باید دو یا سه کودک با هم به طور گروهی و همزمان نقش یک حیوان (گربه یا سگ و…) را به عهده بگیرند و در زمان مناسب همگی باهم جواب بدهند.
۶. بازی ضربه به بادکنک برای اوتیسم
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارتهای مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
یک عدد بادکنک باد شده بزرگ
روش کار
کودکان به صورت دایره وار روی زمین می نشینند، توضیح دهید که هر کودک باید با ضربه بادکنک آن را به سوی نفر بعدی بفرستد، به طوری که بادکنک با زمین تماس پیدا نکند. بازی گروهی را طوری اجرا کنید که همه بتوانند به بادکنک ضربه بزنند. با پرتاب بادکنک به هوا بازی را شروع کرده و از آن لذت ببرید. بازی گروهی را بر حسب نیاز تغییر دهید و حتماً چندین بادکنک اضافه در دسترس داشته باشید تا در صورت ترکیدن بادکنک از آنها استفاده کنید.
توجه : مطمئن شوید که هیچ کدام از کودکان به بادکنک حساسیت ندارند.
۷. صورت کاغذی در بازی های اوتیسم
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارتهای مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
صفحات کاغذی
کاغذهای رسم که اجزای صورت روی آنها کشیده شده باشد
مقداری کاموا و چسب
آینه
روش کار
در مورد اجزای مختلف یک صورت با کودکان صحبت کرده و مطالب خود را تکرار کنید. به هر کودک قطعات یک عضو صورت را بدهید. به طور مثال همه چشم ها را به یک نفر بدهید. کودکان را تشویق کنید که در مورد قطعات مورد نیاز شان و همچنین اعضایی که بهتر با هم و سایر اعضای صورت هماهنگی دارند، سوال کنند. (مثلاً چشمان آبی و موهای قهوه ای هماهنگی بیشتری دارند) معلم نیز می تواند مسئول چسباندن قطعات روی صفحات باشد.
صورت دیگر بازی :
صورت های کاغذی را می توانید برای سایر اعضای خانواده نیز تهیه کنید.
۸. بازی گروهی کتاب فصل های سال
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارتهای مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
کتابی که تصاویری از فصلهای مختلف سال را همراه با توضیح مربوط به هر کدام در بر داشته باشد.
روش کار
درباره چهار فصل با کودکان صحبت کنید و در مورد فصلی که در آن قرار دارید بحث کنید. کتاب را بخوانید و در مورد هر فصل سوالاتی را مطرح کنید مثل : الان در چه فصلی هستیم؟ ما در این فصل چه می پوشیم؟ چه کسی سورتمه دارد؟ و مانند اینها با پرسیدن سوالات مستقیم از کودکان مطرح کردن عقیده شان آنها را به مشارکت در گروه تشویق کنید.
۹. بازی گروهی مجموعه محبوب من
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارتهای مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
عکس های مختلفی از مجلات گوناگون شامل تصویر غذا ها، اسباب بازی ها، لباس ها، حیوانات، آدم ها و مانند اینها
چسب
مقوا
رنگ های لعابی
روش کار
در مورد چیزهای مورد علاقه کودکان مثل پیتزا، سگ ها ، یا ماشین های مسابقه با آنها صحبت کنید. کودکان باید عکس هایی از چیزهای مورد علاقه خود انتخاب کنند. معلم باید به آنها کمک کند تا تصاویر مورد نظرشان را روی مقوا بچسبانند. کودکان را تشویق کنید تا درباره انتخاب های خود با یکدیگر گفت و گو کنند تا بتوانند به وجود تفاوت ها و شباهت های بین خودشان پی ببرند. هر کودک روی مجموعه کامل شده ی خود نامش را باخط خود بنویسد.
توجه کنید : بعضی از کودکان مبتلا به اوتیسم در مقابل کثیف شدن دستهایشان مقاومت می کنند آنها را با دادن جایزه به مشارکت در بازی تشویق کنید و به آنها اجازه دهید که فوراً دستهای خود را بشویند.
۱۰. بازی گروهی مخلوط سیب و موز خنک
هدف گروه درمانی
کودک بتواند از مهارتهای مشارکت و همکاری در یک بازی گروهی استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
مخلوط کن
فنجان های کاغذی
نصف فنجان آب سیب خنک
یک موز رسیده
مقداری دارچین
این مواد برای ۴ نفر کافی است.
روش کار
به هر کدام از کودکان یکی از اجزای مخلوط را بدهید، یکی از آنها را به عنوان سرآشپز و مسئول مخلوط کردن اجزا با یکدیگر انتخاب کنید. هر کودک ماده ای را که در دست دارد داخل مخلوط کن بریزد. وقتی همه اجزا داخل مخلوط کن ریخته شد به هر یک از کودکان اجازه بدهید که دکمه مخلوط کن را برای مخلوط کردن فشار دهد. مقدار کمی از مخلوط را داخل فنجان ها بریزید و به هر کدام از کودکان یک فنجان بدهید و آنها را تشویق کنید که بازهم از مخلوطی که در که درست کرده اند بخورند. بازی را میتوان با آبمیوه ها و میوه های دیگر نیز انجام داد.
بازی درمانی گروهی در اوتیسم یکی از مؤثرترین روشها برای بهبود مهارتهای اجتماعی، ارتباطی و حسی-حرکتی کودکان طیف اوتیسم است. همانطور که در این مقاله بررسی شد، فعالیتهای گروهی ساختاریافته در محیطی امن و حمایتی، نه تنها به کودکان کمک میکند تا تعاملات اجتماعی را تجربه کنند، بلکه زمینهساز رشد خودآگاهی، همدلی و توانایی حل مسئله نیز میشود. ترکیب این روش با اسباببازیهای حسی و راهنمایی درمانگران متخصص میتواند نتایج چشمگیری در کاهش انزوا و افزایش مشارکت کودکان در فعالیتهای روزمره ایجاد کند. برای دستیابی به بهترین نتایج، توصیه میشود این جلسات بهصورت منظم و با توجه به نیازهای فردی هر کودک طراحی و اجرا شوند.
سوالات متداول:
1-چگونه کودکان اوتیسم را به مشارکت در بازی گروهی تشویق کنیم؟
استفاده از علایق خاص کودک در بازی، دادن نقشهای ساده و قابل پیشبینی، و سیستم پاداشدهی فوری میتواند مؤثر باشد. هرگز کودک را مجبور نکنید.
2-چه تعداد شرکتکننده برای شروع مناسب است؟
بهتر است با گروههای بسیار کوچک (2-3 کودک) شروع کنید و به تدریج تعداد را افزایش دهید. حضور یک همبازی عادی (خواهر/برادر یا دوست) میتواند الگوی خوبی باشد.
بازی یکی از راه ها ی ایجاد ارتباط و رشد روانی در کودکان است. در کودکان اوتیسم به علت عدم تمایل کودک در ایجاد ارتباط بازی ها بسیار ابتدایی و منفرد می باشد. بازی درمانی در کودکان اوتیسم نقش مهمی را در آموزش راه های ارتباطی مناسب، دوست یابی، تقویت قدرت استدلال و درک مفاهیم بین فردی و درمان اوتیسم ایفا می کند. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر در این زمینه با در اختیار داشتن روانشناسان ، کاردرمانی ذهنی و گفتاردرمانان با تجربه در حیطه بازی درمانی کودک اوتیسم به صورت تیمی عمل می نماید. دکتر اوتیسم با بررسی دقیق بهترین روش های بازی درمانی برای کودکان اوتیسم انتخاب می کند. تاثیر بازی درمانی بر اوتیسم کاملا مشخص می باشد. بازی درمانی با کودکان اوتیسم موجب بهبود ارتباط، تسهیل روند آموزش و تقویت مهارت های کارکردی مغز مانند توجه و تمرکز، حافظه و… می گردد. مرکز بازی درمانی اوتیسم با استفاده از امکانات پیشرفته و تجربه بالای متخصصین خود به تقویت مهارت های کودکان اوتیسم و درمان آنان می پردازد.
بازی درمانی برای کودکان اوتیسم
برای اینکه بازی درمانی اوتیسم موفقیت آمیز باشد، چندین اصل را باید رعایت کرد: اول قوانین گروه باید پایه ریزی شوند. مشارکت دادن کودکان اوتیسم در پایه گذاری قوانین بازی ساختاری مهم است. میتوان گفت که بهتر است کودکان اوتیسم نقشها را پیشنهاد کنند و کنترل قوانین را به دست گیرند. به طور مثال یکی از کودکان اوتیسم در گروه بازی درمانی کودک اوتیسم برای برنامه دانشگاه محلی ممکن است پیشنهاد کند هیچ تفریحی در گروه نباشد. در اینجا باید به او گفته شود که وجود تفریح باعث ایجاد مشکلی در گذشته نشده و فعلا نیاز به این قانون نیست و اگر تفریح تبدیل به مشکل شود، ما این قانون را اضافه خواهیم کرد در زیر مثال از قوانین پایه ریزی شده برای یک گروه از کودکان ۱۱ – ۹ ساله مبتلا به اوتیسم آمده است :
قبل از اینکه حرف بزنی دستت را بالا بیاور.
تماس چشمی خوبی داشته باش.
وقتی که دیگر صحبت میکنند گوش بده.
زمانی که می خواهی درباره موضوع مورد علاقه ات صحبت کنی، نوبت را رعایت کن.
از صدای درونت استفاده کن.
روی خط و داخل ساختمان راه برو.
اصل دوم که موفقیت بازی درمانی برای کودکان اوتیسم را تسهیل میکند، استفاده از موضوع هایی مشخص برای هدایت جریان کارگروه است. به کارگیری موضوع های ثابت از یک جلسه تا جلسه ی دیگر باعث افزایش تکرار مفاهیم بیان شده میشود. کودکان اوتیسم به تکرار برای پیشبرد آموخته هایشان نیاز دارند. موضوعاتی که می توان در بازی درمانی با کودکان اوتیسم استفاده کرد ممکن است شامل : مسافرت دور دنیا، حل مسائل المپیک ،علم، تاریخ، روزهای تعطیل، باغ اسرارآمیز، یک روز در کنار ساحل، کتاب های خواندنی و خدمات اجتماعی و… باشد.
مهارت های کلامی و تاثیر بازی درمانی بر اوتیسم
مهارتهای کلامی سومین اصل مداخلات بازی درمانی برای کودکان اوتیسم است. لازم است فرصتهایی ایجاد شود که مکالمه به صورت فعال وارد فضای گروه شود. باید حال و احوال پرسی یکی از اهداف گروه باشد. کودکان اوتیسم اغلب برای احوالپرسی وهمچنین خاتمه دادن به ارتباطات اجتماعی با ضعف مواجه هستند. علاوه بر این، معلم باید معیار مشخصی برای نوبت گرفتن جهت مکالمات داشته باشد. زمانی که این معیار مشخص شد معلم می تواند تعداد نوبت مکالماتی را که متناسب با هر یک از کودک است ترتیب دهد. باید نوبت مکالمه ی کودکان اوتیسمی که عادت دارند در مورد موضوع مورد علاقه شان بیش از اندازه در گروه صحبت کنند، محدود شود. این کودکان از اینکه در زمینه مورد علاقه شان اطلاعاتی جمع آوری کنند لذت می برند، اما اغلب در شرکت دادن مخاطب خود در گفتوگو با مشکل روبه رو میشوند. وقت ناهار، از اوقات مورد علاقه این کودکان است و ظاهرا فرصت مناسبی است برای تسهیل ارتباط کلامی بین آنها.
حل مسئله در بازی درمانی در اتیسم
هدف هر جلسه بازی درمانی در کودکان اوتیسم باید شامل فعالیت هایی در جهت ایجاد توانایی حل مسئله در گروه باشد. لازم است در هر جلسه بازی درمانی اوتیسم برای هر یک از شرکت کنندگان یک نقش یا موضوع در نظر گرفته شود و بهتر است در صورت امکان محصول نهایی در هر جلسه به معرض نمایش گذاشته شده و مورد تشویق قرار گیرد. این کار به تسهیل پیشرفت کودک در انجام مستقل فعالیت کمک میکند. تاثیر بازی درمانی بر اوتیسم در حیطه آموزش مهارت های حل مسئله بسیار مهم و موثر می باشد.
بازی های مناسب در بازی درمانی اوتیسم
(گاهی تو بازی میبریم، گاهی تو بازی می بازیم، بازی یک جور شادیه) این شعری است که در حین بازی تکرار میشود. کودکان اوتیسم اغلب در حین بازی، وقت را تلف میکنند بدون اینکه این وقت صرف افزایش دوستی و ارتباط دوستانه شود. رفع این مشکل هدف هر جلسه بازی درمانی کودک اوتیسم است. در جلسات بازی درمانی اوتیسم بازیها میتوانند شامل بازی های رومیزی و بازی های کارتی باشند. تاثیر بازی درمانی بر کودکان اوتیسم پس از چند جلسه درمانی کاملا واضح می باشد.
بازی نقش ها
در جلسات بازی درمانی با کودکان اوتیسم برای کودکان اوتیسم فعالیتهایی که شامل نقش بازی کردن است، میتواند مفید باشد. بازی نقشهها امکان قرار گرفتن در موقعیت های مختلف را در اختیار کودک اوتیسم قرار میدهد و این فرصتی است که به آسانی برای کودک اوتیسم به دست نمیآید. این فعالیت ها می تواند شامل نوشتن یک نقش و یا اجرای آن باشد. بهتر است کودکان اوتیسم دفترچه یادداشتی برای نوشتن گزارش داشته باشند. در جلسات بازی درمانی برای کودکان اوتیسم به هر کودک اوتیسم یک موضوع برای گزارش بدهید (نقش گزارشگر) گروه می تواند یک روزنامه تهیه کند (نقش گروه انتشاراتی) ممکن است کودک اوتیسم بخواهد بیشتر شبیه یک دانشمند، تاریخ نویس یا یک رمان نویس عمل نماید. استعدادهای خاص کودکان و علایق آنها باید مورد توجه قرار گیرند.
پاداش دهی
برای جایزه دادن نیاز به تدارک دیدن چیزی نیست. در مورد خیلی از کودکان عکس برگردان ها به عنوان جایزه کفایت میکنند. کودکان اوتیسم بزرگ تر تمایل به جمع آوری امتیاز دارند. تنها موضوع مهم توافق بر سر جایزه نهایی و زمان آن در همان شروع جلسه بازی درمانی در کودکان اوتیسم است. اعضای گروه میتوانند در مورد جایزه های نهایی که یک مهمانی، ساعت کامپیوتر یا حتی یک عصرانه باشد، رای گیری به این دلیل اهمیت دارد که به کودکان اوتیسم این فرصت را می دهد تا بدانند آنها همیشه جایزه انتخابی خود را نمیگیرند، بلکه آنچه را که اکثریت تصمیم میگیرند، دریافت میکنند، درست مانند آنچه که در جهان واقعی اتفاق میافتد.
اصول گروه درمانی در کودکان اوتیسم
یکی از شاخه های بازی درمانی با کودکان اوتیسم،گروه درمانی است. در زیر یک مثال از سازماندهی یک جلسه ی گروهی عادی آورده شده است که در ابتدا در آن اطلاعات شخصی مربوط به کودک در نظر گرفته نمیشود. تاثیر بازی درمانی گروهی بر اوتیسم در جلسات گروهی بسیار بیشتر می گردد، مخصوصا اگر موضوع جلسات بازی درمانی کودک اوتیسم ایجاد ارتباط باشد.
1. مشارکت مشارکت در اطلاعات و تجارت شخصی
این بخش یکی از مهمترین بخشهای جلسات بازی درمانی است و به شرکت کننده ها اجازه می دهد که در طی وقت تعیین شده در مورد مسائل مختلف و اطلاعاتی که دارند صحبت کنند. باید مدت زمان صحبت کودکان کنترل شود چون کودکان اوتیسم عادت دارند از صحبت ها و اطلاعات نامربوط استفاده کنند. صحبت ها می تواند پیرامون موارد زیر باشد :
وقایع به خصوص وقایع قریب الوقوع
فعالیت های آخر هفته
چیزهای مورد علاقه
آرزوها
تلویزیون و فیلم ها
2. حل مسئله به صورت گروهی
این قسمت یکی از بخش های مهم جلسه بازی درمانی اوتیسم است. چون مستلزم این است که کودکان مبتلا به اوتیسم به صورت جمعی یک مسئله را حل کنند. این گونه کودکان اغلب ترجیح می دهند که یا به صورت مستقل کار کرده، یا تلاش میکنند فعالیت حل مسئله را کنترل کنند. این تمرین می تواند شامل خانه سازی یا ساختن چیزهای دیگر به صورت مشترک باشد. هم چنین فعالیت حل مسئله میتواند شامل پیدا کردن راه حل های عملی برای مواقع دشوار باشد. بهتر است اعضا گروه یک هدف در ذهن داشته باشند. در صورت امکان ارائه تصویری از محصول نهایی به آنها، میتواند مفید باشد. این که هر یک از اعضای گروه یک نقش کلی در تکمیل فعالیت داشته باشند، حائز اهمیت است. در مورد پازل هایی که باید توسط اعضای گروه کامل شود، میتوان از عکس یا تصویری برای راهنمایی اعضای گروه در رسیدن به شکل نهایی استفاده کرد. مواد و وسایل مورد نیاز برای کامل کردن فعالیت توسط رهبر گروه یا یکی از اعضای گروه که این مسئولیت را پذیرفته در اختیار هر عضو قرار داده میشود. اعضای گروه باید یاد بگیرند که چطور به صورت موثر در ارتباط با یکدیگر یک وظیفه را به صورت موفقیت آمیز به انجام برسانند. این که هر یک از اعضای گروه یک نقش کلی در تکمیل فعالیت داشته باشد مهم است.
3. نوشتن و بازی کردن نقش ها
در بازی درمانی برای کودکان اوتیسم داستان های اجتماعی و اینگونه نوشته ها برای رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی مناسب در کودکان اوتیسم دارای اهمیت هستند. معلم میتواند از نمایشنامهها و داستان های موجود و داستانهایی که با کمک گروه تهیه شدهاند، استفاده کند. با راهنمایی معلم، گروه میتواند موقعیت هایی را که در آن با چالش روبرو میشود وهمچنین پاسخ مناسب با آنها را تشخیص میدهد. گروه میتواند یک بازی کوتاه بنویسد و مهارتهای اجتماعی را در قالب بازی تمرین کند. در مرکز بازی درمانی دکتر صابر به بازی درمانی تخصصی برای اختلالات یادگیری نیز پرداخته می شود.
سوالات متداول:
1-چرا بازی درمانی برای کودکان اوتیسم مؤثر است؟
بازی درمانی در اوتیسم مؤثر است چون زبان طبیعی کودکان است. این روش اضطراب را کاهش داده و انگیزه یادگیری را افزایش میدهد.
2-آیا والدین میتوانند بازی درمانی اوتیسم را در خانه انجام دهند؟
بله، والدین میتوانند با یادگیری اصول اولیه بازی درمانی برای اوتیسم، بسیاری از فعالیتها را در خانه اجرا کنند.
بازی درمانی برای کودکان اوتیسم یکی از مؤثرترین روشهای غیردارویی است که با ترکیب بازیهای هدفمند و تکنیکهای تخصصی، به بهبود مهارتهای ارتباطی، اجتماعی و حسی-حرکتی کمک میکند. این روش با ایجاد محیطی امن و جذاب، انگیزه یادگیری را افزایش داده و چالشهای رفتاری را کاهش میدهد. برای دستیابی به بهترین نتایج، ترکیب بازی درمانی با سایر روشهای توانبخشی و همراهی مستمر خانوادهها ضروری است.
رفتاردرمانی یک روش درمانی در جهت اصلاح رفتار کودکان دچار مشکلات اضطرابی، ترس، فوبیا، استرس و اختلالات وسواس می باشد. همچنین اختلالات پرخاشگری، خشم یا خود کم بینی، اختلال دو قطبی توسط تکنیک های رفتار درمانی کودکان اصلاح می گردد. مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم، بیش فعال و اختلال یادگیری توسط رفتاردرمانی و بازی درمانی بهبود می یابد. کلینیک رفتار درمانی تهران با استفاده از روش های رفتاردرمانی کودک به بیمار کمک می کند تا با روشی جدید اندیشیده و با استفاده از روش های جدید حل مسئله ی با رفتارهای سالم تر و درست تری در برابر حوادث ناخواسته و ناگوار برخورد کند. بهترین مرکز رفتار درمانی تهران در دو شعبه رفتار درمانی غرب و رفتار درمانی شرق تهران با در اختیار داشتن 35 نیروی متخصص در زمینه کودکان به اصلاح مشکلات رفتاری کودک می پردازد. تجهیزات پیشرفته روانشناسی کودک مرکز در زمینه رفتار درمانی و بازی درمانی ما را در رسیدن به بهترین نتیجه درمانی یاری می کنند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
دیدگاه فلسفی بنیادین رفتار درمانی، پدیدار شناختی است. این دیدگاه بر این فرضیه استوار است که ادراک و تفسیر فرد از موقعیت،پاسخ هیجانی و رفتاری او را به موقعیت تعیین میکند. رفتار درمانی مبتنی بر این دیدگاه است که آسیب شناسی روانی نتیجه خطای سیستماتیک ،سوگیری و تحریف در ادراک و تعبیر و تفسیر رویداد هاست. این عوامل شناختی منجر به پاسخ های ناکارآمد به روی داده ها می شوند که به نوبه خود موجب تداوم و پایداری شناخت های ناکارآمد می گردند. از لحاظ نظری تاکید بر تعامل بین فرد و محیط است نه بر فرد یا محیط به طور جداگانه تفسیر فرد از رویدادها نقش مهمی در بسیاری از آسیبهای روانی ایفا میکند و این تفسیر محصول تعامل ویژگی های فرد و ماهیت رویدادهایی است که فرد با آن مواجه است. رفتار درمانی بر پایه بازی به شرح زیر مورد بررسی قرار میدهد.
تقویت مثبت در درمان اختلال رفتاری
مهم ترین چیزی که باید در مورد رفتار دانست، این است که یک فرد تقریباً همیشه یا در حال تلاش برای دسترسی به چیزی مطلوب است یا در حال اجتناب از چیزی نامطلوب به عبارتدیگر، اگر هیچ نتیجه ای برای درگیر شدن در یک رفتار وجود نداشته باشد، تداوم رفتار اتفاق نمی افتد. ممکن است باور این موضوع برایتان سخت باشد و بخواهید این نکته را به چالش بکشید؛ اما یک لحظه به این مطلب فکر کنید در تک تک کارهایی که در زندگی انجام می دهید یا می خواهید چیز خوبی را به دست بیاورید یا می خواهید از چیزی که دوست ندارید اجتناب کنید برای مثال به سرکار می روید تا پول به دست آورید و یک تفاوت ایجاد کنید. کسب نتایج مطلوب و از یک چیز بد مثل از دست دادن خانه و عدم توانایی در امرار معاش خانواده اجتناب کنید.اجتناب از نتایج نامطلوب خانه را تمیز می کنید تا بودن در آن لذت بخش باشد کسب نتایج مطلوب و یا با این کار می خواهید از بد قضاوت شدن توسط دوستان و یا عصبانی شدن همسرتان جلوگیری کنید اجتناب از نتایج نامطلوب وقتی سردرد دارید، آسپیرین میخورید تا احساس بهتری داشته باشید کسب نتایج مطلوب و درد را از بین ببرید دوری از نتایج نامطلوب. اگر چنین مفهومی برایتان عجیب به نظر می رسد – یا شاید هم به خاطر بیش از حد ساده بودن، آشنا باشد – یک دقیقه وقت بگذارید و به این فکر کنید چه کاری را انجام می دهید که نه منجر به چیزی خوب می شود نه منجر به دوری از چیزی بد. تقویت مثبت اشاره به تحکیم یک رفتار دارد که منجر به دسترسی به چیزی دارای اولویت یا فعالیتی همسو با رفتار می شود. تقویت مثبت کلید تداوم و افزایش یک رفتار مطلوب است؛ بنابراین وقتی شروع به آموزش مهارت ها برای درمان اختلال رفتاری در کودکان و رفتاردرمانی می کنیم، در واقع با تقویت مثبت و فوری شروع می کنیم در حالی که ایجاد دسترسی فوری به یک تقویت کننده ملموس مثلاً اسباب بازی ها، فعالیت ها، غذا ها برای هر واکنش مستقلی قطعاً جهت تقویت رفتار مؤثر است؛ اما همیشه عملی نیست. این که کدام پاسخ ها و چند وقت یکبار تقویت شوند بسته به یادگیرنده متفاوت است. اگر یادگیرنده نسبت به تشویقی که می شود واکنش خوبی نشان دهد، در این صورت می توانید برای هر گام تکلیف تشویق داشته باشید و از یک تقویت کننده ملموس برای زمانی استفاده کنید که یادگیرنده کل تمرین را به صورت موفق به اتمام می رساند؛ اما اگر یادگیرنده علاقه خود را از دست بدهد یا به راحتی دلسرد شود، ممکن است لازم باشد در طول فرایند انجام یک تکلیف دسترسی بیشتری به پاداش های ملموس یا استراحت های مختلف بدهید به همین صورت ممکن است یک سیستم ایجاد کنید که شامل امتیازها یا جایزه هایی باشد که یادگیرنده بتواند بعد از انجام هر گام مستقل به دست آورد. او می تواند از این امتیازات یا پاداش ها برای خرید آیتم هایی از یک لیست تقویت کننده استفاده کند.
نظریه شخصیت در رفتار درمانی کودکان
کنل ۱۹۹۸ اظهار داشت هیچ نظریه شخصیتی وجود ندارد که مستقیماً زیر بنای نظریه رفتاری شناختی را تشکیل دهد.بلکه کانون توجه بیشتر بر آسیبشناسی روانی متمرکز بوده تا بر رشد شخصیت و نظریه شخصیت،بنا به نظر بک و امری درمان شناختی اختلالات هیجانی مستلزم تعامل بین شناخت،هیجان،رفتار و فیزیولوژی است. درمان شناختی بر این فرضیه استوار است که عاطفه و رفتار افراد تا حد زیادی به واسطه روشی که آنها بر اساس آن،جهان را تفسیر می کنند،تعیین میگردند. این مدل توضیح میدهد که رفتار از طریق فرایندهای کلامی پا به میان میگذارد و اختلالات هیجانی رفتار در حکم تجلی تفکر نامعقول به شمار میروند. سه موضوع مهم در درمان شناختی عبارتند از:
تاثیر افکار بر هیجانات و رفتارهای فرد در پاسخ به رویدادها
شکلگیری ادراکات و تفسیر رویدادها توسط عقاید و فرضیات فرد
متداول بودن خطا در تحریفات منطقی یا شناختی در افرادی که مشکلات روانی را تجربه میکنند.
گرچه مدل شناختی صرفاً یک نظریه شخصیتی نیست اما در این مدل،از تحریفات شناختی به عنوان پایه رفتار و اندیشه بشری به ویژه تحریفات مربوط به رشد آسیب شناسی روانی،سخن به میان میآید.این تحریف ها برای کودکان اغلب به صورت تحریفهای ناسازگارانه است،اما الزاماً نامعقول به حساب نمیآیند.این مسئله به ویژه در مورد کودکان بسیار کم سن و سال که اغلب مواقع تفکرشان بر اساس تحریف غیرمنطقی،خودمحور و عینی است،صدق میکند.
مرکز رفتار درمانی شناختی در کودکان
رفتار درمانی کودکان بر پایه بازی درمانی،بر نظریههای رفتاری و شناختی رشد هیجان،آسیب شناسی روانی بنیز بر مبنای مداخلههای ناشی از چنین نظراتی،استوار است. رفتار درمانی کودکان بر پای بازی مداخله های رفتاری و شناختی را به درون یک الگوی بازی درمانی جذب می کند.فعالیتهای بازی به صورت ارتباط کلامی و غیرکلامی مورد استفاده قرار میگیرند. رفتار درمانی کودک بر پایه بازی،یک چارچوب نظری مبتنی بر اصول رفتاری شناختی فراهم می آورد و این چارچوب این اصول را به لحاظ رشدی با یکدیگر تلفیق می کند.
از آنجا که درمان شناختی بر نظریه کلی و گسترده آسیب شناسی روانی استوار است،تعامل دو جانبه و پیچیده بین شناخت ها، هیجانات، رفتار و محیط را مورد توجه قرار میدهد. درمان شناختی متشکل از مجموعه ای از تکنیک های درمانی است که هدف آن تخفیف نشانههای پریشانی روانی است و از طریق اصلاح تقسیم تصورات ناسازگارانه صورت میپذیرد.
رفتار درمان کودک از یک رویکرد (پدیدار نگر) استفاده میکند. رفتار درمان کودک به غیر از آنکه تجارب بیمار را به عنوان «پرده ای» مد نظر قرار میدهد. که در پشت آن معنای ناخودآگاه مهمتری نهفته است (مانند کار روان تحلیلگر) ،از گزارش بیمار به عنوان داده های پایه برای توسعه یک طرح درمان استفاده می نماید. مفهوم سازی او بر مبنای شکل بندی های میدان پدیداری بیمار بدون اشاره به مکانیسم های دفاعی یا تعارضات ناخودآگاه قرار دارد. افکار بیمار از طریق سوالات متمرکز و درون نگری دقیق آشکار میشود. رفتار درمان کودکان نه تنها به دنبال تخفیف علائم است بلکه در جستجوی تغییر نگرش ها،عقاید و انتظارات می باشد. نخستین هدف رفتاردرمانی کودک،شناسایی و تغییر افکار ناسازگاری است که با نشانه های بیماری همراه می باشد.بک بیان میکند که اصطلاح «افکار ناسازگار» برای اندیشه پردازی هایی به کار برده میشود که با توانایی فرد برای فائق آمدن بر این تجربیات تداخل می نماید. امکان دارد چنین افکاری باعث اختلال و از هم گسیختگی هماهنگی درونی شوند و عکس العمل های هیجانی دردناک،نامناسب و یا مفرطی را به وجود آورند.
رفتار درمانی کودکان بر پایه بازی،یک انطباق حساس (از نظر رشدی) از درمانهای شناختی و رفتاری است. درمان را میتوان به طور غیر مستقیم و با استفاده از فعالیتهای بازی برای کودکان انجام داد به عنوان مثال،می توان عروسک های خیمه شب بازی و حیوانات توخالی را برای طرح ریزی راهبردهای شناختی نظیر مقابله با عقاید ناسازگار و به خود گویی مثبت مورد استفاده قرار داد. رفتار درمانی کودکان بر پایه بازی برای درمان کودکانی که تشخیص های ویژه ازقبیل لالی انتخابی بی اختیاری دفع،و ترس ها در مورد آنها داده شده و نیز کودکانی که رویدادها یا آسیب های زندگی نظیر طلاق و سوء استفاده جنسی را تجربه کردهاند،به کار میرود.رفتار درمانی کودکان بر پایه بازی بر درگیری کودک در درمان و نیز مشارکت او از طریق سخن گفتن در مورد موضوعاتی راجع به کنترل،تسلط و مسئولیت برای تغییر رفتار خود فرد،تاکید فراوان دارد. کودک با ترکیب مولفه های شناختی میتواند به یک شرکت کننده فعال در این تغییر بدل گردد. به عنوان مثال میتوان از طریق کمک به کودکان در شناسایی و تغییر عقایدی که بالقوه ناسازگارند،قدرت فردی را تجربه نمود.ممکن است اتحاد میان مداخله های شناختی و رفتاری حاکی از تغییرات ویژگی های مرکب تمامی رویکردها باشد که به صورت دیگری قابل دسترسی نیستند.
رفتار درمانی کودک بر مبنای مدل شناختی برای درمان کودکان دارای اختلالات هیجانی است. رفتار درمانی کودکان و بازی درمانی کوتاه مدت،محدود به زمان،دارای ساخت رهنمودی و مشکل مدار است و به رابطه درمانی بی عیب و نقصی وابسته است که در آن یکی از نقشهای درمان،نقش آموزشی آن است. فرایند رفتار درمانی کودکان مستلزم همکاری است.هرچند که ماهیت همکاری بین کودک و درمانگر با همکاری بین درمانگر و فرد بزرگسال تفاوت دارد. هر دو روش استقرایی (یا قیاسی) و سقراطی حائز اهمیت هستند و در رفتار درمانی در کودکان و بزرگسالان نقش متفاوتی را بازی می کنند. رفتار درمانی کودکان بر پایه بازی متکی بر یک رابطه درمانی مثبت از جمله تفاهم،به اعتماد و احساس امنیت و استفاده از فعالیتهای بازی به عنوان وسیله ارتباط بین درمانگر و کودک استوار است و با سایر بازی درمانی ها شباهت دارد،اما از بابت فلسفه مربوط به تشکیل اهداف،انتخاب مواد و فعالیتهای بازی،کاربرد درمان به منظور آموزش و بهره گیری از تحسین و تفسیرات با سایرین فرق دارد و این نوع بازی درمانی در حکم یک مداخله فعال است که در آن کودک و درمانگر جهت تشکیل اهداف و انتخاب مواد و فعالیتهای بازی با هم کار میکنند. رفتار درمانگر کودک بر پایه بازی برخلاف سایرین،ممکن است «مربی» باشد که مهارتهای جدید به کودک آموزش می دهد. و بلاخره برای یاری رساندن به کودک در جهت اکتساب رفتار ها و مهارت های جدید و نائل شدن به درک،تحسین و تنبیه به کار میبرد.
جلسات رفتاردرمانی کودکان
جلسات درمانی در رفتار درمانی کودک فرصتی را در اختیار بیماران قرار می دهد تا واقعیت شناختهای کلامی یا تصویری را که به طور اتفاقی به عواطف شان مربوط می شود، تجربه کنند و بیازمایند. بیماران، ایده های تحریف شده را بررسی میکنند و برای تمایز قائل شدن بین ایده های معقول و نامعقول،«واقعیت عینی»و «آراستگی درونی» را آموزش می بینند. بنابراین،از طریق این فرایند،فرد در می یابد چه ایده های او نامعقولند. یکی از مکانیسم های مشخص در درمان شناختی تغییر یا جابجایی سیستم فکری بیمار است. همانطور که مفاهیم نامعقول، خود را از دست میدهند،آسیب روانی ممکن است عود کند.
بررسی وضعیت کودک در کلینیک رفتار درمانی تهران
تاریخچه زندگی کودک نشان میدهد که وقایع استرس زای زندگی چگونه و تا چه حد بر او اثرات مخرب داشته است. از بین آنها نگرانیهای طلاق والدینش،درگیریهای بین والدین،افسردگی مادر،و مسائل خواهر و برادر با کارلا مهمترین بودند.
در مرکز رفتار درمانی تهران عقاید و نگرشهای والدین در سیاهه رفتاری کودکان جمع آوری شده و با داده های نرم سنی و استاندارد مقایسه میشوند. نیمرخ سیاهه رفتاری کودکان به وسیله هر یک از والدین جداگانه تکمیل میشود،هر دو والد به سهم خود در روشن نمودن موضوع نقش چشمگیری دارند.
رفتارگرایان کودک معمولاً بر روش های فرافکن تکیه نمی کنند زیرا در این قسمت منطق نظری چنین روشهایی به خاطر ویژگیهای روان سنجی شان زیر سوال است. به هر حال روش های فرافکن مبتنی بر این فرض هستند که ادراکات و تفسیرهای یک فرد از موضوعات بدون ساختار،فرافکنی شخصیت فرد هستند،که می تواند یک ابزار ارزشمندی برای رفتار درمانگر بر پایه بازی باشد. این داده ها می تواند اطلاعاتی را در مورد تعارض ها،سبک های مقابله ای،سبک سازماندهی اطلاعات،و نگاه به زندگی کودک نشان دهد. این داده ها معمولا مبهم و بدون ساختار هستند. گرچه کنل استدلال میکند که آزمونهای فرافکن ممکن است ساختاری را برای کودک بسیار خردسال فراهم کند که در مصاحبههای شفاهی قابل دسترسی نیستند. این ساختار اغلب به شکل نمایش های تصویری و عینی هستند که کودک بتواند پاسخ دهد. علاوه بر این،ابزار فرافکن برخی از تمرکز ها را از فرد برمی دارد و به او اجازه میدهد اطلاعات را به شکلی آماده کند که به نظر نرسد به طور خاص مربوط به کودک باشد.
اهداف درمانی در مرکز رفتار درمانی کودک
بالا بردن توانایی کودک در بیان احساساتش و بیان کلامی را جایگزین رفتارهای ناسازگارانه اش کند. باید احساسش را در مورد موقعیت های خاص خود،بیان کنند برای مثال:
طلاق والدین،و تنظیم زندگی فعلی با هر والد (مثل نصف کردن زمان برای پدر و مادر)
ارتباط مادر با دو کودک به صورت متفاوت و مسائل خواهر و به ویژه کارلا
فقدان دسترسی به مادر در موقع افسردگی
کشف احساسات ناسازگارانه (مثل نقش علی که او ممکن است حس کند در طلاق والدین دارد) و تسهیل توسعه افکار ناسازگارانه تر و نظر واقع بینانه تر در مورد موقعیت (مثل والدین با هم برنمی گردند). قسمتی از این هدف،طبیعی کردن تجربه طلاق برای کودک خواهد بود.
رشد و افزایش استفاده از به خودگویی های سازگارانه مثبت برای افزایش عزت نفس،خویشتنداری،و کنترل تکانه.
افزایش فعالیتهای مناسب گروه همسالان
افزایش مهارتهای حل مسئله،شامل تجربه موقعیتهایی که او را از عصبانی می سازد.
اهداف برای والدین
بحث بین دو والد پیرامون ناهماهنگی در رسیدگی به کودک،برقراری مجموعه قوانین روشن تر در هر خانه،و تشویق او به منظور درک احساس او،احترام گذاشتن والدین به قوانینی که در منزل والد دیگر وجود دارد.
نشان دادن تعامل والدین با یکدیگر،تسهیل ارتباط آزاد و تعاملهای مثبت در جلوی کودکان،کاهش استفاده از کودکان به عنوان رابط بین دو والد.
افزایش توانایی ما در جهت مقابله با سوگیری های روزانه،اما و بررسی و رسیدگی به مسئله روان درمانی فردی برای او.
توصیف روند درمان در رفتار درمانی
موقعیت/مواد
رفتار درمانی کودک بر پایه بازی میتواند در اتاق بازی درمانی با وسایل مرتب شده ای که معمولاً در دسترس هستند،انجام شود. به طور کلی،تکنیک های مستقیم تر در رفتار درمانی کودکان بر پایه بازی به برنامهریزی و دوراندیشی مربوط به انتخاب مواد نیاز دارد. از بین وسایل،آنهایی که غالباً استفاده می شوند،عروسک های خیمه شب بازی یا تصاویر،وسایل هنری،و سایر اسباب بازی ها هستند این وسایل معمولاً بهترین وسایلی هستند که در دسترس قرار دارد،در حالی که کودک حق انتخاب داشته باشد.
شما میتوانید وسایلی را بخرید و با هر موقعیت درمانی ممکن جور کنید،اما نه ضروری است و نه مطلوب. انعطاف پذیری درمانگر،کودک را تشویق می کند که خلاق باشد،ولی درمانگر نباید برای هر کودک اسباببازیهای خواص بخرد.
برای کار با کودک،بازی محور بودن و کار با وسایل در مقابل کلام محور بودن،ضروری بود،به ویژه موقعی که او به موضوعاتی میپرداخت که بار عاطفی بیشتری داشت. ارزیابی نشان داد موقعی که مصاحبه متمرکز بر مشکلات می شد،او عموما غیر کلامی می شد،به ویژه موقعی که نحوه پاسخگویی کودک نسبت به موضوعات مورد توجه قرار میگرفت و او تشویق می شد خودش را از طریق بازی،نقاشی،و دیگر وسایل غیر کلامی تر بیان کند.رفتار درمان کودک باید و حضور مییافت تا سازماندهی بیشتری برای کودک در آزمون فرض هایش و پرداختن به روشهای مختلف مقابله از طریق وسایل بازی،فراهم کند.
وسایل مواد بازی شامل لوازم هنری و اسباببازیهایی بود که در دسترس کودک قرار داشتند و یا توسط رفتار درمان انتخاب می شدند به راحتی برای هدایت کودک به کار میرفتند.
برای مثال،کودک به صورت منفی به نقاشی ها پاسخ داد اما همینکه رفتار درمان عروسک ها را به کار می برد،جز عروسک ها شد سپس درمان به سمت استفاده وسیع و بیشتر از عروسک ها حرکت کرد تا مجدداً از طریق ترسیم ارتباط برقرار سازد.
سوالات متداول:
چه اختلالاتی با رفتار درمانی قابل درمان هستند؟
اختلالاتی مانند بیش فعالی، نقص توجه، اضطراب، ترس، فوبیا، وسواس، پرخاشگری، خشم، خودکم بینی، اختلال دو قطبی و مشکلات رفتاری ناشی از اوتیسم، از جمله اختلالاتی هستند که با رفتار درمانی قابل درمان میباشند.
آیا رفتار درمانی برای کودکان اوتیسم مؤثر است؟
بله، رفتار درمانی بهویژه در قالب بازی درمانی، میتواند به بهبود مهارتهای اجتماعی، ارتباطی و رفتاری کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کند.
اختلال یادگیری در کودکان موجب افت تحصیلی و مشکلات رفتاری مانند اضطراب ، گوشه گیری و … می گردد. بازی راه بروز احساسات در کودکان است، استفاده از بازی درمانی در بهبود مشکلات کودکان اختلال یادگیری و درمان آن نقش بسزایی دارد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان اختلالات یادگیری با بهرهگیری از درمان های روز دنیا در حیطه ادراک دیداری، ادراک شنیداری و اختلالات حافظه و بازی درمانی پیشرو می باشد. در این متن به ارائه چند نمونه از بازی هایی که می تواند در درمان اختلالات یادگیری موثر باشد پرداخته می شود.
بازی درمانی چطور می تواند در درمان اختلال یادگیری موثر باشد؟
حتما تا حالا تارهای به هم تافته عنکبوت را دیده اید، اگر تعداد تارها یکی دوتا یا ده بیست تا باشد قادر به شکار حشره نخواهد بود. اما چنان چه صدها و هزارها تار را در هم تنیده باشد میتواند حشره را در داخل آن گرفتار کند. مغز انسان پوسته ای خاکستری دارد که به آن قشر مخ یا مغزنو یا کرتکس میگویند. که از میلیاردها یاخته عصبی تشکیل شده است و مرکز توانمندی های ذهنی آدمی است. از قبیل دیدن، شنیدن، یاد گرفتن، یاد آوری تصویرها، صداها و امثال آن، اما زمانی این توانمندیها بروز می کنند که عملکرد و ارتباط بین سلول ها برقرار باشد. هر ارتباطی یک تغییر الکتروشیمیایی است. حالا می توانید شبکههای این ارتباطات را با تارهای به هم پیوسته عنکبوت مقایسه کنید، هر اندازه تعداد این ارتباط ها بیشتر شود، مغز از قدرت بیشتری برای تشکیل فرآیندهای ذهنی برخوردار خواهد بود. تعداد این ارتباطات نیز می تواند به میلیاردها برسد. وقتی می بینیم، می شنویم، فکر می کنیم به حل مسئله و اختراع و اکتشاف میپردازیم، این ارتباطات شکل میگیرند. هر چقدر ذهن ما با جهان بیرون بیشتر درگیر میشود، توانمندیهای مغز افزایش مییابد، این که کدام بخش مغز درگیر میشود، تعیین میکند که در کدام فرایند ذهنی نتایج بهتری به دست بیاوریم. هر قدر تعداد این بخش ها بیشتر باشد باز هم به توانمندیهای ذهن ما افزوده خواهد شد، به ویژه زمانی که فرد فعالیت های مختلف را با ذوق و شوق و لذت انجام میدهد، یادگیری ها سریع تر و ساده تر خواهد بود.
روی بیست یا سی کارت مقوایی یک کلمه بنویس چشمانت را ببند و به طور اتفاقی ۴ کارت را بردار، چشمانت را باز کن و به آن ۴ کارت با دقت نگاه کن و به خاطر بسپار دوباره چشمانت را ببند و بگو چه کلمه هایی روی آن ۴ کارت نوشته شده بود.
همان بازی بالا را انجام بده با این تفاوت که کلمه هایی را که روی آن چهار کارت بوده روی کاغذ بنویس به تدریج می توانید پنج یا شش کارت را برداری
روی ۱۰ کارتن مقوایی کلمه بنویس و بعد به آن ها نگاه کن و آن ها را به خاطر بسپار سپس آنها را پشت و رو کرده و حدس بزن پشت هر کارت چه کلمه ای نوشته شده.
با احتیاط و با کمک فردی شمعی را روشن کن و به طور عمودی روی بشقاب قرار بده سپس شعله ی شمع را طوری فوت کن که خاموش نشود و فقط کمی حرکت کند.
چراغ قوه کوچیکی را روشن کن و نور آن را روی دیوار روبه رویت بینداز سپس آهسته چراغ قوه را به جهت های مختلف حرکت بده بدون آنکه سرت حرکت کند با چشمانت نور چراغ قوه را دنبال کن. می توانی از فرد دیگری کمک بگیری تا او چراغ قوه را حرکت دهد و خودت فقط نور آن را دنبال کن.
به شکل های زیر و عدد های داخل آن نگاه کن و به خاطر بسپار.
حالا دستت را روی آنها بگذارد تا دیده نشوند بگو عددهای فرد داخل کدام شکل ها بود ؟ عدد های زوج داخل کدام شکل ها بود؟
به شکل های زیر و عدد های داخل آن ها نگاه کن و به خاطر بسپار.
حالا یک کاغذ روی شکل ها بگذار تا دیده نشوند و در شکل های پایین عدد مربوط به هر کدام را بنویس.
به کلمه هایی که داخل مربع نوشته شده نگاه کن آن ها را به خاطر بسپار حالا چشمانت را ببند و به سوالات زیر جواب بده.
کدام کلمه ها دو حرف دارند؟
چند کلمه حرف اولشان (م) است؟ آنها را نام ببر.
چند کلمه فقط سه حرف داشتند؟ آنها را بنویس.
با دقت به مدت ۳۰ ثانیه به شکل زیر نگاه کن :
حالا یک کاغذ روی شکل بالا بگذار تا نتوانیم آن را ببینی شکل زیر را مانند شکل بالا کامل کن.
به شکل های زیر نگاه کن و عدد های داخل آن ها را به خاطر بسپار.
حالا چشمانت را ببند و بگو :
اگر از سمت چپ مثلث ومربع را کنار هم بگذاری چه عددی ساخته می شود؟
اگر دایره و ستاره کنار هم باشند چه عددی درست میشود؟
اگرمربع و مثلث کنار هم قرار گیرند چه عددی ساخته می شود؟
به شکل زیر با دقت نگاه کن
حالا روی شکل بالا را با دستت بپوشان و شکل زیر را مانند شکل بالا کامل کن.
مزایای بازیدرمانی برای کودکان با اختلال یادگیری
بازیدرمانی یکی از روشهای مؤثر و علمی در بهبود مهارتهای شناختی، عاطفی و اجتماعی کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری است. این روش با ایجاد محیطی امن و غیرمستقیم، به کودک اجازه میدهد احساسات، ترسها و دغدغههایش را بدون اضطراب و فشار ابراز کند. برخلاف آموزش مستقیم که ممکن است در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری مقاومت یا بیعلاقگی ایجاد کند، بازیدرمانی با استفاده از ابزارهایی چون بازیهای ساختاریافته، داستانگویی، نقاشی و اسباببازی، ارتباط طبیعی کودک با محیط اطراف را تقویت میکند.
از مهمترین مزایای بازیدرمانی میتوان به افزایش تمرکز، بهبود توجه، کاهش اضطراب، تقویت اعتماد به نفس و رشد مهارتهای اجتماعی اشاره کرد. کودکی که از طریق بازی یاد میگیرد، بدون آنکه احساس شکست یا فشار کند، تجربه موفقیت را درک کرده و با انگیزه بیشتری برای یادگیری تلاش میکند. به عنوان مثال، در بازیهایی که نیاز به دنبال کردن دستورالعمل دارند، کودک به طور غیرمستقیم مهارتهای شنیداری و پردازش اطلاعات را تقویت میکند.
بازیدرمانی همچنین در تقویت هماهنگی حرکتی، مهارتهای دستورزی و حتی گفتار مؤثر است. این مزایا به صورت جامع روی عملکرد تحصیلی، رفتارهای روزمره و ارتباط با همسالان تأثیر میگذارد. در واقع، بازیدرمانی نوعی آموزش پنهان و لذتبخش است که هم جنبه درمانی دارد و هم تقویتی، بدون اینکه کودک احساس بیماری یا نقص داشته باشد. از همین رو بسیاری از مراکز کاردرمانی و گفتاردرمانی، بازیدرمانی را به عنوان ابزار اصلی در مداخلات خود برای کودکان با اختلالات یادگیری استفاده میکنند.
چگونه بازیدرمانی به بهبود مهارتهای تحصیلی کمک میکند؟
بازیدرمانی با بهرهگیری از تکنیکهای تعاملی و هدفمند، نقش قابلتوجهی در بهبود مهارتهای تحصیلی کودکان دارای اختلال یادگیری دارد. کودکان در طول بازی، مفاهیم مختلف را بدون آنکه متوجه فرایند یادگیری شوند، تجربه میکنند و این تجربه عملی، بسیار مؤثرتر از آموزش صرفاً تئوریک است. بازیهایی مانند پازل، دومینو، جورچینهای عددی یا بازیهای حافظه، میتوانند در بهبود مهارتهایی چون خواندن، نوشتن، ریاضی، دقت و حافظه کاری نقشآفرین باشند.
یکی از ویژگیهای مهم بازیدرمانی، انطباق آن با نیازهای خاص هر کودک است. درمانگر میتواند با ارزیابی دقیق، بازیهایی را انتخاب کند که متناسب با ضعفها و توانمندیهای تحصیلی کودک باشند. به عنوان مثال، کودکانی که در تشخیص حروف مشکل دارند، از طریق بازیهای تصویری با حروف، یادگیری آسانتری را تجربه میکنند. همچنین کودکانی که دچار ضعف در درک مطلب هستند، با بازیهای داستانی یا نقشآفرینی، مهارتهای درک متنی و استنباطی را تقویت میکنند.
بازیدرمانی نه تنها یادگیری را لذتبخش میکند، بلکه اضطراب مرتبط با آموزش را کاهش داده و باعث تداوم انگیزه در کودک میشود. وقتی کودک از طریق بازی به موفقیتهای کوچک دست مییابد، باور به توانمندیهایش تقویت شده و برای حل مسائل تحصیلی با انگیزه بیشتری تلاش میکند. این اثر انگیزشی یکی از مهمترین عوامل پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به اختلال یادگیری است.
سوالات متداول:
1-بازیدرمانی برای کدام نوع اختلال یادگیری مؤثرتر است؟
برای اختلال در خواندن، نوشتن، ریاضی و توجه مفید است و در تمام آنها کاربرد دارد.
2-آیا بازیدرمانی با گفتاردرمانی تفاوت دارد؟
بله، اما گاهی مکمل هم هستند. گفتاردرمانی روی مهارتهای زبانی تمرکز دارد و بازیدرمانی روی مهارتهای شناختی و رفتاری.
اختلال بیش فعالی و نقص توجه یکی از موارد بحث انگیز اختلالات دوره کودکی است. انواع متعددی از درمانها سعی در مهار کردن این شرایط داشته اند که با موفقیت های محدودی همراه بوده اند. بازی درمانی در بیش فعالی، از فنون موفقیتآمیزی بوده است که علاوه بر آموزش فنون اداره زندگی به کودک او را درگیر فرآیند می کند. مشکلات شناختی و رفتاری دوران کودکی که به عنوان اختلالات توجه، تکانشگری و بیش فعالی طبقه بندی شده برای بازی درمانگر چالش ایجاد میکند. این مشکلات شامل فقدان توجه ، تحریک مفرط ، بیش فعالی ، تکانشگری ، تحریک پذیری و ناتوانی در به تاخیر انداختن ارضاء نیاز می باشد. این شرایط به لحاظ تشخیصی، اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه، شناخته میشود که یکی از پیچیده ترین اختلالات دوران کودکی است. مرکز بازی درمانی در بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر یکی از مراکز مهم در حیطه بازی درمانی برای کودکان بیش فعال و رفتاردرمانی بیش فعالی می باشد که توسط متخصصین مجرب مرکز به ارائه خدمات بازی درمانی به کودکان بیش فعال می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
بازی درمانی در کودکان بیش فعال
مشکلات رفتاری و بی قراری های کوکان بیش فعال بر تعاملات کودک در محیط خود تاثیر می گذارد و منجر به ناتوانی برخورد با نیازهای موقعیتی متناسب با سن میشود. کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه ، معمولاً مشکلات رفتاری را در منزل ، مدرسه و در اجتماع خودشان نشان میدهند. تعامل با همسالان ، پیشرفت تحصیلی و در مجموع، سازگاری کودک را تحت تأثیر خود قرار میدهد. کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه اغلب برای والدین و معلمین خود اسرار آمیز هستند. رفتار پراکنده و غیر قابل پیش بینی آنها، فشار روانی مضاعفی را ایجاد میکند که منجر به عقاید غیرمنطقی می شود که اینها مشکلات انگیزشی و رغبتی هستند نه تواناییها با منشا فیزیکی. متخصصین بازی درمانی در بیش فعالی و نقص توجه با بررسی دقیق شرایط کودکان و استفاده از تکنیک های رفتار درمانی بیش فعالی در جلسات بازی درمانی به شکل گیری رفتارهای سالم و بهبود ارتباط کودک کمک می نمایند. بازی درمانی در کودکان بیش فعال یکی از درمان های اساسی و مفید برای این کودکان محسوب می شود.
مشکلات رفتاری و رفتار درمانی در بیش فعالی
اکثر کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه از لحاظ عاطفی نیز بی ثبات هستند، بدین معنی که به طور ناگهانی خلقشان تغییر می کند. بازی درمانی برای بیش فعالی در ابراز صحیح احساسات کودکان و بهبود به هم ریختگی عاطفی کودک موثر می باشد.
والدین اظهار میکنند که کودکشان چگونه به سرعت از خوب به بد و مجددا به خوب تغییر مییابد . بنابراین کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی هستند، به نظر می رسد که علاوه بر داشتن مشکلات رفتاری، بسیار حساس بوده و به آسانی برآشفته میشوند. زندگی این کودکان آسان نیست و تا ۵ سالگی و شروع رفتن به مدرسه، احتمالاً بیش از هم سن و سالانش مورد تنبیه و حتی طرد قرار می گیرد و در هنگام شروع مدرسه، مشکلات نیز بروز میکنند و معلمان ممکن است از عدم ناتوانی آنها در آرام نشستن در کلاس و یادگیری درس انتقاد کنند.
اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه به طور قابل ملاحظهای به شخصیت بارز کودک و مهارتهای شناختی او آسیب می زند. نقص در مهارت ها، منجر به بازخورد منفی در حوزههای مختلف محیطی آنها می شود.
برای مثال، کودک ممکن است احساس کند که هرگز هیچ کاری را درست انجام نمی دهد نارضایتی خانواده را ناشی از بروز رفتارهای منفی احساس میکند و ارتباطات مثبت یک طرفه را تجربه می کند، حال آنکه برای جبران موقعیت احساس درماندگی می کند.
نقص مهارت ها منجر به سال ها رنج بردن از بازخورد منفی و فقدان تقویت مثبت و به طور همزمان ناتوانی در بر آورده نمودن خواسته های منطقی خانواده ها، دوستان و معلمین می شود. در نتیجه کودک در زندگی آسیب می بیند. متخصص بازی درمان کودکان بیش فعال باید به نشانگان اصلی این اختلال و اثر ثانویه ای که بر کودک و اعضای خانواده دارند بپردازند .
بسیاری از متخصصین از جمله : پزشکان، روانشناسان، مربیان، مددکاران اجتماعی، آسیب شناسان گفتاری و متخصص بازی درمانی کودکان بیش فعال با کودکان بیش فعال همراه با نقص توجه روبرو هستند.
سالهای زیادی بود که هر یک از متخصصین به طور مجزا کار می کردند و تعاریف و عقاید خودشان را برای ارزیابی و مداخله گسترش می دادند. این رویکرد چند وجهی مستلزم آموزش والدین در ارتباط با واقعیت های مربوط به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه و پیش آگاهی دادن در حد امکان، آموزش والدین به طور هفتگی، ارجاع به پزشک در صورت لزوم، مداخله در کلاس، آموزش مهارتهای اجتماعی و بازی درمانی انفرادی است.
این رویکردها به کودک کمک میکند تا کنترل اختلال و ایجاد مهارت های مقابله با این مشکلات را در دست خود بگیرند. در این رویکرد کوتاه مدت سازمان یافته، والدین کودک، همکاردرمانگر میشوند و هنگام اتمام مداخله کوتاه مدت قادر به ادامه درمان هستند. به دلایل گوناگون، این امر همیشه امکان پذیر نیست. والدین باید به خاطر اهمیت مشارکتشان آموزش ببینند. زمانی که کودک ارجاع داده میشود، درمانگر غالباً با مشکلات پیچیدهای مواجه میشود که با مسائل مختلف اجتماعی و غیر اجتماعی درآمیخته است.
درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه
درمان بر مولفه های اصلی اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه یعنی توجه یعنی (فراخنای توجه کوتاه، تقریباً یک سوم همسالان) بیش فعالی (بی قراری، آرام نگرفتن، مشکل در یک جا نشستن (و تکانشگری (عمل قبل از تفکر، توانایی برنامه ریزی ضعیف و تحمل ناکامی پایین و…) متمرکز است.
اهداف درمان و ایجاد اعتماد به نفس در کودک در حوزه های خاصی از کمبود، افزایش توانایی آنها در تمرکز بر تکالیف، تشویق آنها بر نشان دادن خود کنترلی و آموزش به آنها برای در نظر گرفتن پیامد ها قبل از عمل کردن، متمرکز است. بازی درمانی از درمان های اساسی در حیطه اختلال بیش فعالی و نقص توجه است.
نتیجه:
بازی درمانی کوتاهمدت ساختاری به عنوان یک روش موثر و غیردارویی در مدیریت علائم بیشفعالی (ADHD) در کودکان شناخته شده است. این روش با ایجاد یک محیط کنترلشده و هدفمند، به کودکان کمک میکند تا مهارتهای خودکنترلی، تمرکز و تعامل اجتماعی را بهبود بخشند. دکتر صابر، با تجربه و تخصص خود در زمینه اختلالات عصبی-رشدی، از بازی درمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع خود استفاده میکند. او تاکید دارد که این روش نه تنها باعث کاهش علائم بیشفعالی میشود، بلکه به کودکان کمک میکند تا احساسات خود را بهتر بیان کنند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند. با توجه به نتایج مثبت بازی درمانی کوتاهمدت ساختاری، این روش میتواند به عنوان یک ابزار مکمل در کنار سایر درمانها مانند داروها، رفتاردرمانی و تغییرات رژیم غذایی مورد استفاده قرار گیرد. دکتر صابر معتقد است که ترکیب این روشها با رویکردی شخصیسازی شده، میتواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD و خانوادههای آنها کمک کند. در نهایت، بازی درمانی نه تنها یک روش درمانی، بلکه فرصتی برای لذت بردن و رشد کودکان در محیطی امن و حمایتگر است.
سوالات متدول:
1-آیا بازی درمانی کوتاهمدت ساختاری برای کودکان خجالتی نیز مفید است؟
بله، این روش به کودکان خجالتی کمک میکند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و راحتتر با دیگران تعامل کنند. دکتر صابر از بازیهای گروهی کوچک برای تشویق کودکان خجالتی استفاده میکند.
2-چگونه دکتر صابر از بازی درمانی در روند درمانی خود استفاده میکند؟
دکتر صابر با ارزیابی دقیق نیازهای هر کودک، بازیهای مناسب را انتخاب میکند و آنها را در جلسات درمانی و همچنین به عنوان تکلیف خانگی به خانوادهها پیشنهاد میدهد. او بر این باور است که بازی درمانی باید بخشی از یک برنامه درمانی جامع باشد.
در زمینه نیازهای تحولی کودک، بازی به اندازه غذا، گرما و محافظت مهم است. بازی فرصت ایجاد و گسترش مهارتهای حرکتی درشت و ظریف و حفظ سلامت جسمانی را فراهم می کند. هنگامی که کودک به بازی میپردازد، حرکت و پویایی او منجر به فعال شدن اجزای مختلف بدن و ایجاد هماهنگی بین اعضای بدن و رشد و پرورش مهارتهای حرکتی او میشود.
از آنجا که رشد عضلات در رشد بدنی اهمیت بسزایی دارد، در بازی عضلات فرصت می یابند تا سریع تر رشد کرده و قوی تر شوند و مهارتهای لازم جهت انجام کارهای متفاوت را به دست آورند.
درنتیجه تمام فعالیت ها منجر به قوی ترشدن کودک از نظر جسمی میشود.
علاوه بر تاثیر بازی بر رشد فیزیکی بازی در رشد اجتماعی کودک تاثیر بسزایی دارد زیرا بازی کودکان که در بدو امر به صورت انفرادی است، کودک رفته رفته با بزرگ شدن به سوی بازیهای دسته جمعی گرایش پیدا میکند.
در بازی های گروهی، کودک شیوه همکاری و تبادل با دیگران را رعایت حقوق دیگران را می آموزد. او می آموزد که چه گونه در برابر کمک دیگران پاسخگو باشد و صحبت آنان را به هر وسیله ممکن قدر شناسد و به هنگام مشکلات در بازی بردبار و به هنگام پیروزی در آن فروتن باشد. از سوی دیگر عواطف نقش مهمی در زندگی کودک بازی میکند.
عواطف فعالیتهای روزانه کودک را لذت بخش می سازد. البته تاثیر عواطف بر زندگی و فعالیت های کودک همیشه مفید نیست بلکه گاهی عواطف اثر منفی بر جای می گذارد طوری که کودک در اثر تحریکات عاطفی بسیار شدید و مداوم، توانایی سازگاری و اجتماعی را از دست میدهد و ممکن است دچار رنج و اندوه شود و احساس کهتری و بی لیاقتی در او به وجود آید. در نتیجه موفقیت و شکست فرد تحت تاثیر حالت های عاطفی دوران کودکی قرار می گیرد. از این رو بازی به کودک امکان بروز احساسات را می دهد و از این طریق تعادل روانی – عصبی خود را باز می یابد.
علاوه بر جنبه های مختلف رشد و تحول، رشد و تکامل شناختی کودک بیش از سایر جنبهها مورد توجه همگان است زیرا قسمت عمده رفتار انسان از یادگیری نشأت میگیرد و یادگیری خود به یک فرآیند شناختی است طوری که کودک به هنگام بازی از راه درستکاری اشیا و تماس با محسوسات، حقایق را شخصا کشف کرده و از این رو راه تجربه می آموزد.
برخورد او با واقعیت او را به تفکر و تعقل وا می دارد و وسعت فکر، توانایی، و دقت در او حاصل می شود. بازی وسیله ای طبیعی برای بیان و اظهار وجودکودک است.کودکان از طریق بازی احساسات, ناکامی ها و اضطراب های خود را بیان می دارند. اما علیرغم بروزآشکار کودک، بزرگسالان در بسیاری از مواقع قادر به درک احساسات و پاسخگویی موثر به آنها نمی باشند.
بنابراین شکاف ارتباطی بین کودک و بزرگسال عمیق میشود. در اینجاست که بازی میتواند به منظور برقرار ساختن ارتباط درمانی به کار رود و بزرگسالان میتوانند از اين طریق به دنیای درونی کودک راه یابند و با شناخت بهتر و بیشتر به مشکلات آنها پی ببرند. و بدین وسیله نه تنها می توان کودک را د رکاهش علایم بالینی کمک نمود بلکه میتوان موانع رشد کودک رامرتفع ساخت.
بازی درمانی یک تعامل کمکی بین کودک و بزرگسال آموزش دیده است که از طریق ارتباط نمادین در بازی در جستجوی راه هایی برای کاهش آشفتگی های هیجانی کودک است.
به طوری که کودک در طی تعاملات بین فردی با درمانگر، پذیرش تخلیه هیجانی، کاهش اثرات رنج آور، جهت دهی مجدد تکانه ها و تجربه هیجانی تصحیح شده را تجربه میکند.
بازی درمانی، رویکرد فعالی است که میتوان آن را به صورت انفرادی یا گروهی به کار برد، به گونه ای که به کودک اجازه می دهد تا به واسطه بازی، احساسات هوشیار و ناهشیار شان را آشکار سازند. نظریه هایی که به تبیین بازی کودکان میپردازند، از لحاظ نوع تبیین بسیار متفاوتند.
اگرچه افراد مختلف ممکن است درباره علت بازی کردن کودکان اختلاف نظر داشته باشند ولی با این نکته موافقند که بازی از مولفه های ضروری زندگی کودکان است چرا که آنها به هنگام بازی معمولاً در طبیعی ترین و راحت ترین وضعیت هستند و به همان راحتی که بزرگسالان احساساتشان را از طریق گفتار ابراز میکنند آنها نیز همین کار را به وسیله بازی انجام می دهند.
بنابراین بازی وسیله فوق العاده کارآمد و موثری است که با کمک آن می توان وارد دنیای درونی کودکان شد. کلینیک توانبخشی غرب تهران و کلینیک پایا به سرپرستی جناب آقای دکتر صابر در زمینه بازی درمانی و درمان اختلالات رفتاری، بیش فعالی و نقص توجه و مشکلات ارتباطی کودکان فعال بوده و خدمات درمانی را توسط کادر درمانی مجرب ارائه میکند.
بهترین مرکز بازی درمانی شرق تهران- بهترین مرکز بازی درمانی غرب تهران
مرکز بازی درمانی شرق تهران واقع در پاسداران و مرکز بازی درمانی غرب تهران واقع در سعادت آباد با مدیریت جناب آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با دارا بودن 43 نیرو در شرق تهران و 37 نیروی متخصص در کلینیک غرب تهران به ارائه خدمات بازی درمانی به صورتی تیمی در کنار خدمات کاردرمانی و گفتار درمانی و روانشناسی کودک می پردازد. بازی درمانی تخصصی در زمینه درمان کودکان بیش فعال و نقص توجه، بازی درمانی در کودکان اوتیسم، بازی درمانی در اختلالات یادگیری، بازی درمانی در اختلالات رفتاری، بازی درمانی در اختلالات روانشناسی کودکان اضطراب- وسواس – افسردگی، وسواس و پرخاشگری در کودکان از جمله خدمات مرکز بازی درمانی شرق تهران- بازی درمانی غرب تهران می باشد.
یک رویکرد موفق در درمان انواع اختلالات دوران کودکی و نوجوانی مطرح است زیرا کودکان توانایی استدلال و بیان کلامی برای بیان مشکلات خود را ندارند وبه کمک بازی است که کوک میتواند احساسات،افکارو رفتارخود را در قالب نمایش،اسباب بازی و وسایل اتاق بازی درک وبیان کند وتوانایی کنارآمدن با مشکلات را پیدا وکمبودهای خود را جبران میکند.
درجریان بازی کودک خلق میکند،میسازد،راهنما میشود، باتعارضات خود روبرومیشود، قواعد، قوانین و مقررات را یاد میگیرد، توانایی ارتباط با دیگران و یادگیری رفتار مناسب را می آموزد و اجرا میکند.بازی را میتوان بعنوان وسیله ی برقراری ارتباط با کودک و کمک به حل مشکلاتش دانست.
اهداف بازی درمانی
بطور کلی میتوان اهداف بازی درمانی را برچند بخش دانست که چند مورد خلاصه شامل:ارتباط گیری، درک وپاسخ دیگران، تفکر خلاق، خلق راهکارهای جدیدی برای مسائل، شکل گیری وبهبود دلبستگی، رشد احساسات، رشد هیجانات وافکارمثبت وکنترل احساسات، کنترل هیجانات وافکارمنفی، کاهش مقاومت، لجبازی، نافرمانی و رفتارهای نامسب، ارتقای توانمدی های هوشی و مهارتی، ارتقای مهارت های زندگی وفردی و میان فردی وده ها و صدها فایده دیگر که دراین بحث نمی انجامد. بهترین روانشناس کودک تهران در زمینه بازی درمانی می تواند با ارائه بازی های مختلف به درمان مشکلات کودکان با تکنیک های روانشناسی کودک بپردازد. بازی درمانی به دو شکل فردی و گروهی انجام میشود؛ که دو فرآیند روانشناختی و اجتماعی را در اثرتعامل با یکدیگر آموزش میبینند و درمانگر امکان آموزش حل مسائل را پیدا میکند.
خدمات بازی درمانی باید توسط یک روانشناس بازی درمانی (روانشناس کودک)یا یک دکتر بازی درمانی ارائه شود که در زمینه بازی درمانی کودکان تخصص داشته باشد. مرکز بازی درمانی شمال تهران واقع در سعادت آباد با دارا بودن بهترین دکتر بازی درمانی و مرکز بازی درمانی شرق تهران واقع در محله پاسداران با در اختیار داشتن بهترین روانشناس بازی درمانی( روانشناس کودک) به ارائه خدمات بازی درمانی در تمام اختلالات کودکان مشغول می باشد.
در مورد تاثیر بازی درمانی تحقیقات و مطالعات میدانی وعلمی زیادی صورت گرفته و تاثیرآن را درانواع اختلالات دوران کودکی و نوجوانی مانند اختلالات یادگیری سنجیده اند که در چند مورد بطور اجمالی بحث میشود.
هزینه بازی درمانی در شرق تهران و غرب تهران
بازی درمانی یکی از تکنیک های مفید در زمینه درمان اختلالات رفتاری و مشکلات روانشناسی کودکان است. مشکلاتی نظیر وسواس، اضطراب، گوشه گیری، پرخاشگری و… را می توان از طریق بازی درمانی در کودکان درمان نمود. مرکز بازی درمانی دکتر صابر در شرق و غرب تهران به صورت تخصصی در حیطه اختلالات ارتباطی و مشکلات روانی کودکان فعالیت می نماید. هزینه بازی درمانی در تهران بسیار متفاوت می باشد. مرکز بازی درمانی دکتر صابر تلاش دارد خدمات درمانی را با کمترین هزینه ممکن برای کودکان ارائه نماید و با استفاده از تخصص و تجربه بالای بازی درمانان خود به درمان مشکلات حسی کودکان، تحمل کاری، پرخاشگری، اضطراب، وسواس و…. می پردازد. بازی درمانی فرصتی را فراهم می نماید تا والدین در کنار کودکان در قالب بازی به بیان احساسات و مشکلات کودکان کمک می کنند و خود را به صورت فعال در روند درمان کودک درگیر نمایند. تکنیک های رفتار درمانی در کنار الگوهای بازی درمانی و گروه درمانی می توانند در بهبود ارتباط و توانایی های دوست یابی و ارتباط موثر کودکان مفید باشند. کودکان با اختلال بیش فعالی و نقص توجه، محدودیت های هوشی، اوتیسم، اختلال پردازش حسی، افسردگی، وسواس، اختلالات نافرمانی می توانند از خدمات بازی درمانی بهره بگیرند. گروه درمانی در مواردی که کودکان نیاز به ایجاد ارتباط دارند یا در مواردی که کودک نیازمند آموزش روش های مختلف ارتباط و خود کنترلی است مفید و کارگشا می باشد. مرکز بازی درمانی دکتر صابر در دو شعبه شرق و غرب تهران گسترده ترین امکانات را در حیطه بازی درمانی ، رفتاردرمانی و گروه درمانی کودکان ارائه می نماید. بازی درمانی در منزل یکی از خدمات دیگر مرکز بازی درمانی دکتر صابر می باشد که به کودکان با نیازهای خاص کمک می نامید در محیط منزل نیز از خدمات درمانی مفید بهرمند شوند و والدین بدون نیاز به حضور در کلینیک روند درمان کودکان را پیگیرند.
بازی درمانی در اوتیسم- رفتار درمانی در کودکان اوتیسم
اختلال طیف اتیسم(ASD) با علائم خفیف تا شدید که شامل مشکلات ارتباط اجتماعی ،الگوی تکراری رفتار،علایق و سرگرمی های محدود می باشد.اختلال ASD بر سلامت روان والدین واطرافیان آنها تاثیر چندوجهی دارد.
بازی درمانی کودکان اوتیسم میتواند جهت برقراری ارتباط ،تفکرخلاق و نقاد وکاهش الگوهای تکراری آن ها و بهبود روابط والد-کودک وغیره صورت بگیرد.در رفتار درمانی در اوتیسم بعنوان نمونه می توان از بازی درمانی کودکان اوتیسم با عملکرد پایین که در ارتباط چشمی مشکل دارند حباب بازی کرد طوری که در مقابل ما نشسته و چشم در چشم هم شده و حباب را فوت کرده تا توجه کودک جلب شود.
افراد با محدودیت های هوشی(کم توان ذهنی) که بیش از دو درصد هرجامعه ای را تشکیل میدهد دارای مشکلات بسیاری در مهارت های فردی ،محیطی ،جسمی،حسی-حرکتی،سازشی ،رشدی و هوشی هستند.از این رو بازی درمانی در کودکان اوتیسم میتواند ازطریق فراهم کردن راه های غنی و باطراوت به این افرادکمک کند.
بازی درمانی در اوتیسم (مرکز رفتار درمانی اوتیسم)میتواند در تمام ابعاد به کودک کمک کند بعنوان نمونه استفاده از انواع بازی ها شامل بازی درمانی عروسکی و لگو درمانی مهارت های اجتماعی مثل سلام کردن،دست دادن،جواب دادن وغیره را آموزش داد.
تاثیر بازی درمانی در انواع اختلالات دوران کودکی همچون کودکان با اختلال طیف اوتیسم،بامحدودیت های هوشی،با اختلالال بیش فعالی و نقص توجه، با اختلال یادگیری،اختلال اضطرابی ،فوبی ،افسردگی و وسواس، اختلال نافرمانی مقابله ای، اختلالات خواب و خوردن و کودکان بامشکلات ارتباطی، مهارتی، کمبود اعتماد به نفس، تعارضات خواهر –برادری و انواع مشکلات و کمبود های این دوران طبق تحقیقات موثر واقع شده است و رویکردی پویا، جذاب و مورد علاقه کودک است. مرکز بازی درمانی شمال تهران (مرکز رفتار درمانی اوتیسم)به عنوان بهترین مرکز بازی درمانی اوتیسم در شرق تهران واقع در پاسداران و بهترین مرکز بازی درمانی غرب تهران در منطقه سعادت آباد، به ارائه خدمات تخصصی بازی درمانی در حیطه اوتیسم(بهترین مرکز رفتار درمانی اوتیسم) مشغول می باشد.
بازی درمانی در کودکان بیش فعال ونقص توجه- رفتار درمانی کودکان بیش فعال
مشکلات کودکان با نقص توجه وبیش فعالی که شامل مشکلات شناختی و رفتاری در این کودکان است، برای بازی درمانگر چالش ایجاد میکند.اثر بخشی تکنیک های بازی درمانی بر کاهش علایم بیش فعالی و نقص توجه در مطالعات متعددی اثبات شده است. بازی درمانی در کودکان (توسط روانشناسی کودک)بیش فعال موجب کاهش رفتارهای پرخاشگرانه(رفتار درمانی در کودکان بیش فعال)، همچنین افزایش تمرکز کودکان بیش فعال، افزایش تحمل کاری، بهبود مهارت های تحصیلی کودکان بیش فعال می گردد. همچنین بازی درمانی با آموزش رفتار های مناسب و صحیح ایجاد ارتباط با دیگران و کنترل خشم به کودکان با اختلال بیش فعالی و نقص توجه باعث اصلاح رفتار و ایجاد رفتار های اجتماعی مناسب با سن در این کودکان می شود. این امر به همراه افزایش توجه و تحمل کاری در کودکان موجب افزایش مهارتهای زندگی در کودک و ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس در کودکان بیش فعال و نقص توجه می گردد. یک بازی درمان خوب (روانشناس کودک)در حیطه بیش فعالی و نقص توجه می تواند در ایجاد رفتار اجتماعی و ارتباط اجتماعی صحیح در کودک موثر باشد. همچنین مرکز بازی درمانی شرق تهران(مرکز رفتار درمانی کودکان) و بازی درمانی غرب تهران با دارا بدن تیم تخصصی در زمینه روابط خانوادگی و مشکلات روانی کودکان (رفتار درمانی در کودکان بیش فعال)فعالیت می نماید.همچنین تکنیک های کنترل رفتار مانند آرام سازی، اقتصاد ژتونی، خاموشی رفتار، پاداش و پاسخ و… از تکنیک های رفتار درمانی مورد استفاده در مراکز رفتار درمانی کودکان بیش فعال می باشد که در بهترین مرکز رفتار درمانی کودکان در شرق تهران انجام می شود.
امروزه تعداد زیادی از کودکان به علت فشار روانی و مشکلات خانوادگی متعدد دچار اضطراب می شوند. این امر موجب کاهش اعتماد به نفس در کودکان، گوشه گیری و افت مهارت های اجتماعی و دوست یابی در کودک می شود. علایم فوق باعث نگرانی و ناراحتی خانواده میگردد. عوارض بالینی اضطراب شامل بی خوابی و اختلالات خواب، غذا نخوردن ،افسردگی، گریه و بیقراری های بی مورد لکنت زبان و… می باشد. در صورت عدم درمان( روانشناسی کودک) افسردگی در دوران نوجوانی و جوانی در این کودکان شایع است. به همین علت درمان صحیح اختلالات اضطرابی در کودکان از اهمیت فروانی برخوردار است. بازی درمانی در کشف علل اضطراب کودک و درمان آن نقش مهمی را در کودکان ایفا می کند. بخش بازی درمانی کلینیک شرق تهران با متخصصان مجرب( روانشناس کودک) در زمینه بازی درمانی کودکان مضطرب (مرکز رفتار درمانی کودکان)به یکی از بهترین مراکز بازی درمانی خوب در شرق تهران و بهترین بازی درمانی در غرب تهران تبدیل شده است.
بازی درمانی در کودکان پرخاشگر
بازی درمانی یکی از درمان های کلیدی در کنترل خشم و پرخاشگری در کودکان می باشد. پرخاشگری در کودکان شایع می باشد و به صورت های مختلفی از قبیل پرخاشگری جسمی، پرخاشگری عاطفی و لفظی در کودکان دیده میشود.پرخاشگری در کودکان بخش طبیعی از روند رشد کودک می باشد، اما از کودک انتظار می رود به مرور با آموزش روش های درست بیان خود بتواند پرخاشگری خود را کنترل کند. کودک پرخاشگری را با الگو گیری از محیط ، تلویزیون و خانواده نشان می دهد. در درمان کودکان پرخاشگر، می توان از تکنیک های بازی درمانی در کوکان پرخاشگر استفاده نمود این تکنیک ها شامل، بالا بردن سطح تحمل کاری کودک، آموزش رفتارهای هنجار پذیری، افزایش دستور پذیری کودکان پرخاشگر، آموزش روش های درست تخلیه هیجانات و…. شما می توانید برای استفاده از خدمات بازی درمانی خوب(بهترین روانشناس کودک) در شمال تهران به مرکز بازی درمانی غرب تهران واقع در سعادت آباد یا مرکز بازی درمانی شرق تهران واقع در پاسداران زیر نظر دکتر صابر مراجعه و از خدمات بهترین کلینیک بازی درمانی در تهران (مرکز رفتار درمانی کودکان)بهرمند شوید. تکنیک های رفتار درمانی در کودکان در کنار بازی درمانی در درمان اختلالات رفتاری کودکان تاثیر بسزایی دارد.
بازی درمانی در اختلال یادگیری(بازی درمانی در اختلالات یادگیری)
اختلالات یادگیری از مشکلات شایع در قرن حاضر می باشد که روانشناسان کودک سعی در استفاده از تمام شیوه های درمانی در جهت حل این مشکل هستند. یکی از روش های درمان در کودکان با اختلال یادگیری استفاده از بازی درمانی در کودکان اختلال یادگیری می باشد. با استفاده از روش های مختلف بازی درمانی به ارتقاع سطح تفکر و حافظه فعال این کودکان کمک می شود و با انجام بازی های متنوع به آموزش مفاهیم و کار کرد های آسیب دیدده در این کودکان پرداخته می شود. همچنین با استفاده از بازی درمانی در کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری می توان به کاهش عوارض اجتماعی این اختلال نظیر گوشه گیری، اعتماد به نفس پایین و مشکلات پرخاشگری و لجبازی در کودکان اختلال یادگیری کمک نمود.
جناب آقای دکتر صابر با در اختیار داشتن 32 نیرو از بهترین روانشناسان کودک در زمینه بازی درمانی کودکان به ارائه خدمات بازی درمانی در منزل در استان تهران می پردازد. بازی درمانی در منزل با در نظر گرفتن امکانات خانواده در محیط منزل و مشاهده دقیق واکنش های والدین در مقابل رفتار کودک در خانه به درمان اختلالات کودکان با روش بازی درمانی در خانه می پردازد.مراجعه کنندگان ساکن غرب تهران، شرق تهران، شمال تهران می توانند از بهترین بازی درمانی در منزل تهران (رفتار درمانی در منزل)تحت نظر دکتر صابر بهرمند شوند.
کلاس های بازی درمانی کودکان چیست
بازی همانند عشق است، همه میدانند که چیست، اما کسی نمی داند آن را تشریح کند، چنس (۱۹۷۹) بازی برای کودکان همانند کلام برای بزرگسالان است. لندرت ( ۱۹۹۱ ) بازی فعالیتی طبیعی، لذت بخش، گفت انگیز و پر رمز و راز است. بازی وسیله ای برای بیان احساسات، برقراری روابط، توصیف تجربیات، آشکار کردن آرزوها و خود شکوفایی است و چون کودکان غالبا قابلیت کلامی و شناختی کمتری در بیان احساسات خود دارند، بازی برای آنان یک وسیله ارتباطی طبیعی و عینی برای کنار آمدن با دنیاست. کودک در بازی نیازهای حسی حرکتی خود را برآورده می سازد و انرژی غنی شده در درون خویش را به گونهای منطقی تخلیه می نماید که این عمل نه تنها آرامش روحی او را افزایش میدهد بلکه باعث پویایی رفتارش نیز میشود. حال در صورتی که این انرژی امکان بروز نیابد احتمالا به اضطراب، افسردگی و پرتحرکی تبدیل می گردد.
کودک برای حفظ تعادلش با محیط، باید اضطرابی را که درگیر آن است بیرون براند که این کار را ممکن است با عصبانیت، فریاد کشیدن، اشک ریختن، شکستن اشیا، لجبازی، بی صبری و بی دقتی انجام دهد. به تدریج که فشارهای حاصله افزایش یابد و فراتر از ظرفیت و تحمل کودک گردد، به اشکالی بحرانی نمایان میشود اما علی رغم بروز آشکار احساسات کودک، بزرگسالان در بسیاری از مواقع قادر به درک احساسات و پاسخگویی موثر به آنها نمی باشند بنابراین شکاف ارتباطی بین کودک و بزرگسالان عمیق تر می شود در این هنگام باید با بهرهگیری از ابزارهای تربیتی و روان شناختی در جهت شناخت کارکردهای منفی ناسالم عاطفی، احساسی، رفتاری، شناختی کودکان گام برداشت و بدین وسیله نه تنها کودک را در کاهش علائم بالینی کمک نمود بلکه می توان موانع رشد کودک را نیز مرتفع ساخت.
بنابر این میتوان از طریق بازی که با ساختار درمانی پویای کودک سازگار است، به حل مسائل و مشکلات کودکان همت گمارد. در حقیقت (بازی درمانی) روشی است که به یاری کودکان میشتابد تا بتوانند مسائل خود را به دست خویش حل کنند و در عین حال نشان دهنده این واقعیت است، که بازی برای کودک همانند یک وسیله طبیعی است، با این هدف که، بتواند خویشتن و همچنین ویژگیهای روانی خود را بشناسد و آن را مورد توجه قرار دهد. در این نوع درمان کودک فرصت داده میشود تا احساسات آزاردهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز داده و آنها را به نمایش بگذارد. بدین منظور، بازی یکی از ابزارهای سودمند و موثری است که مشاور، متخصص بالینی و درمانگر را یاری می دهد تا در فضایی مناسب و آزاد همراه با آرامش روانی به مجموعهای از اطلاعات بالینی جهت تشخیص دست یابد و بعد از تشخیص بالینی کودک، طرح مناسبی را به منظور درمان از طریق بازی تهیه و در جلسات درمانی اجرا نماید البته نحوه انجام و اداره جلسات (بازی درمانی) بستگی به دیدگاه ها و تجارب متخصصین بالینی کودک و چشم اندازه آینده دارد.
بهترین مراکز بازی درمانی در شرق تهران- بهترین مراکز رفتار درمانی در شرق تهران
مرکز بازی درمانی درشرق تهران – بهترین کلینیک بازی درمانی در تهران-بهترین کلینیک بازی درمانی در تهرانپارس-بازی درمانی در نیاوران-کلینیک بازی درمانی در پاسداران-کلینیک بازی درمانی در شمال تهران-بهترین بازی درمانی در شرق تهران-بهترین مرکز بازی درمانی در پونک-بهترین بازی درمانی در فرمانیه- بازی درمانی در شریعتی–مرکز بازی درمانی در پاسداران– مرکز بازی درمانی تهرانپارس–مرکز بازی درمانی در شرق تهران–کلینیک بازی درمانی شرق تهران -مرکز بازی درمانی در هنگام- مرکز بازی درمانی در رسالت- مرکز بازی درمانی در میدان سپاه- مرکز بازی درمانی شرق تهران-مرکز بازی درمانی در طالقانی- مرکز بازی درمانی در مشیریه- مرکز بازی درمانی در مسعودیه-مرکز بازی درمانی در نارمک- مرکز بازی درمانی در مجیدیه- مرکز بازی درمانی در سراج- بازی درمانی شرق تهران -مرکز بازی درمانی در فرجام- مرکز بازی درمانی در افسریه- مرکز بازی درمانی در پاسدار گمنام- مرکز بازی درمانی در پیروزی- بهترین مرکز بازی درمانی در شرق تهران -مرکز بازی درمانی در باقری-مرکز بازی درمانی در سیزده آبان- مرکز بازی درمانی در آهنگ- مرکز بازی درمانی در پرستار- مرکز بازی درمانی در چهارصد دستگاه- مرکز بازی درمانی در خیابان کرمان- مرکز بازی درمانی شرق تهران -مرکز بازی درمانی در وحیدیه- مرکز بازی درمانی در شرق تهران -مرکز بازی درمانی در سرخه حصار-مرکز بازی درمانی در امامت- مرکز بازی درمانی در امام حسین – مرکز رفتار درمانی در سید خندان- بهترین مراکز رفتار درمانی شرق تهران –مرکز رفتاردرمانی دردشت – مرکز رفتار درمانی در گلبرگ- مرکز رفتار درمانی در خیابان اشراقی- مرکز رفتار درمانی در زاهد گیلانی- مرکز رفتار درمانی در صفا- مرکز رفتار درمانی در مولوی- مرکز رفتار درمانی درسبلان-کلینیک رفتار درمانی شرق تهران -مرکز رفتار درمانی در هفت حوض- مرکز رفتار درمانی در سعدی- مرکز رفتار درمانی در خیابان تختی- مرکز رفتار درمانی در سهره وردی- مرکز رفتار درمانی در بهشتی-مرکز رفتار درمانی در فردوسی- مرکز رفتار درمانی در بهارستان- مرکز رفتار درمانی در مطهری- مرکز رفتار درمانی در مفتح- مرکز رفتار درمانی خوب در شرق تهران – مرکز رفتار درمانی در دروازه شمیران- مرکز رفتار درمانی در تختی- مرکز رفتار درمانی در کریمخان- مرکز رفتار درمانی در هفت تیر- مرکز رفتار درمانی در هرندی- مرکز رفتار درمانی در قیام- مرکز رفتار درمانی در بلوار پروین-مرکز رفتار درمانی در اتحاد- مرکز رفتار درمانی در خیابان ایران- مرکز رفتار درمانی در هفده شهریور- مرکز رفتار درمانی در نظام آباد -مرکز رفتار درمانی در شهدا-بهترین مرکز رفتار درمانی شرق تهران – مرکز رفتار درمانی در نیرو هوایی- مرکز رفتار درمانی در بلوار ابوذر- مرکز رفتار درمانی در میدان خراسان- مرکز رفتار درمانی در مدائن- مرکز رفتار درمانی درفدک- مرکز رفتار درمانی در شمیران- مرکز رفتار درمانی در تسلیحات- مرکز رفتار درمانی در نبرد- مرکز رفتار درمانی در محلاتی -مرکز رفتار درمانی در لواسان-مرکز رفتار درمانی در فشم- مرکز رفتار درمانی در حکیمیه – بهترین مرکز رفتار درمانی در شرق تهران – مرکز رفتار درمانی در شمیرانات- مرکز رفتار درمانی در بنی هاشم- مرکز رفتار درمانی در علم و صنعت-مرکز رفتار درمانی در قنات کوثر- مرکز رفتار درمانی در شهرک امید- مرکز بازی درمانی اوتیسم در شیان- مرکز بازی درمانی اوتیسم در لویزان- مرکز بازی درمانی اوتیسم در مهران- مرکز بازی درمانی اوتیسم در خاقانی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در امجدیه- مرکز بازی درمانی اوتیسم در ارامنه- مرکز بازی درمانی اوتیسم در خیابان دبستان- مرکز بازی درمانی اوتیسم در عباس آباد- مرکز بازی درمانی اوتیسم در اندیشه- مرکز بازی درمانی اوتیسم در خیابان قصر- مرکز بازی درمانی اوتیسم شرق تهران -مرکز بازی درمانی اوتیسم در کاج- مرکز بازی درمانی اوتیسم در نامجو- مرکز بازی درمانی اوتیسم در شهید قندی- بهترین مرکز بازی درمانی اوتیسم در شرق تهران – مرکز بازی درمانی اوتیسم در میدان فرخی یزدی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در مسجد جامع- مرکز بازی درمانی اوتیسم در ساقدوش – مرکز بازی درمانی اوتیسم در شرق تهران -مرکز بازی درمانی اوتیسم شرق -مرکز بازی درمانی اوتیسم در شهید عراقی-بهترین مرکز بازی درمانی اوتیسم شرق تهران-مرکز بازی درمانی اوتیسم در هروی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در قلهک-مرکز بازی درمانی اوتیسم در سه راه ضرابخانه-مرکز بازی درمانی اوتیسم در استاد حسن بنا-مرکز بازی درمانی اوتیسم در میدان نبوت- مرکز بازی درمانی اوتیسم در بلوار دلاوران-مرکز بازی درمانی اوتیسم در سمنگان-مرکز بازی درمانی اوتیسم در شهید ثانی-مرکز بازی درمانی اوتیسم در جانبازان شرقی-مرکز بازی درمانی اوتیسم در جانبازان غربی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در مدائن- مرکز بازی درمانی اوتیسم در اتوبان رسالت- مرکز بازی درمانی اوتیسم در میدان هلال احمر-مرکز بازی درمانی اوتیسم در میدان الغدیر- مرکز بازی درمانی اوتیسم در نیروی دریایی-مرکز بازی درمانی اوتیسم در آیت الله مدنی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در خیابان گرگان-مرکز بازی درمانی اوتیسم در سبلان جنوبی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در سبلان شمالی- مرکز بازی درمانی اوتیسم در گلشن دوست-مرکز بازی درمانی اوتیسم در خیابان اردیبهشت-
بهترین مراکز بازی درمانی در شمال تهران- بهترین مراکز رفتار درمانی در شمال تهران
مرکز رفتار درمانی اوتیسم در پاسداران–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در شرق تهران–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در شمال تهران–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در سعادت آباد–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در تهرانپارس –مرکز رفتار درمانی اوتیسم در غرب تهران–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در شریعتی–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در شهرک غرب–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در جنت آباد–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در فرمانیه– مرکز رفتار درمانی اوتیسم در نیاوران– مرکز رفتار درمانی اوتیسم در شمال تهران– مرکز رفتار درمانی اوتیسم در شمال تهران–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در نیاوران–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در فرمانیه–مرکز رفتار درمانی اوتیسم در قیطریه- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در منظریه-مرکز رفتار درمانی اوتیسم در آجودانیه- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در میرداماد- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در میدان محسنی- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در ظفر- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در خیابان نفت-مرکز رفتار درمانی اوتیسم در اختیاریه- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در کامرانیه- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در خیابان دولت-مرکز رفتار درمانی اوتیسم در دیباجی- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در اقدسیه- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در کودکان در مینی سیتی- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در نوبنیاد- مرکز رفتار درمانی اوتیسم در بلوار ارتش- مرکز بازی درمانی بیش فعالی شمس آباد- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در شمال تهران -مرکز بازی درمانی بیش فعالی در ازگل-مرکز بازی درمانی بیش فعالی در قلهک- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در خیابان یاسر- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در جماران- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در تجریش-مرکز بازی درمانی بیش فعالی در میدان قدس- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در خیابان الهیه- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در فرشته- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در جردن- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در دارآباد- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در سعدآباد-مرکز بازی درمانی بیش فعالی در جمشیدیه- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در دربند- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در گلابدره- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در امام زاده قاسم- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در چیذر-مرکز بازی درمانی بیش فعالی در دزاشیب- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در زعفرانیه- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در سوهانک- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در شهرک محلاتی- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در شهرک نفت- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در کاشانک- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در محمودیه- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در خیابان دروس- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در ونک- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در آرژانتین- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در ساعی -مرکز بازی درمانی بیش فعالی در امیرآباد-مرکز بازی درمانی بیش فعالی در ایرانشهر- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در بهجت آباد- مرکز بازی درمانی بیش فعالی در اندرزگو -مرکز بازی درمانی بیش فعالی در زرگنده- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در باغ فردوس- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در آفریقا- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در خیابان باهنر- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در بلوار کاوه- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در اوین-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در بام تهران-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در پارک وی-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در نمایشگاه-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در فرحزاد-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در امام زاده داوود-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در کوهسار-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در شهرک کلاهدوز-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در خیابان کلاهدوز-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در شهرک شهید چمران-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در صاحبقرانیه- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در گل نبی-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در میدان نیاوران-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در چهار راه پاسداران- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در چالهرز- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در وفامنش-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در پناهی نیا-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در افشاری-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در حقانی- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در خیابان گیلان-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در خیابان یاسر- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در مقدس اردبیلی- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در ولیعصر-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در موحد دانش-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در صادقی قمی- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در خیابان دستگردی- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در رستم آباد- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در نارنجستان-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در نیستان- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در نگارستان-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در بوستان-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در گلستان-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در پورابتهاج-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در دشتستان- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در قبا-مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در گاندی -مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در نلسون ماندلا -مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در خیابان نفت -مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در میدان مادر -مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در شیخ بهایی- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در ملاصدرا- مرکز رفتار درمانی بیش فعالی در جهان کودک-
بهترین مراکز بازی درمانی در غرب تهران-بهترین مراکز رفتار درمانی غرب تهران
مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در سعادت آباد–مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک غرب–مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در ستارخان–مرکز بازی درمانی در کودکان پرخاشگر در ولنجک–مرکز بازی درمانی در کودکان پرخاشگر در پونک–مرکز بازی درمانی در کودکان پرخاشگر در غرب تهران–مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در مرزداران–بهترین مرکز بازی درمانی اتیسم در تهران-مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در باغ فیض- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک اکباتان- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شهر زیبا- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در گیشا- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در طرشت- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در حصارک- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در آزادی- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شاهین شمالی – مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شاهین جنوبی – مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در چهار باغ – مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در بهنام – مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در وحدت اسلامی – مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در سازمان آب – مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در کن- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در ورداورد- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در آریاشهر- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در صادقیه- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک آپادانا- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در اشرفی اصفهانی- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در تهران ویلا- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در برق آلستوم- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در همایونشهر- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در ونک- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در آیت الله کاشانی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در سازمان برنامه- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در عدل- مرکز بازی درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک اندیشه- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک پرواز- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک کوهسار- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک نفت- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در شهرک ولفجر- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در بیمه- بهترین مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در کنکوری- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در آرژانتین- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در ساعی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در امیر آباد- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در ایرانشهر- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در یوسف آباد- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در بهجت آباد- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در جمالزاده- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در خیابان شیراز- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در عباس آباد- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در فاطمی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در قائم مقام- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در سنایی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در قزل قلعه – مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در بلوار کشاورز غربی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در بلوار کشاورز شرقی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در کریمخان- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در هفت تیر – مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در گاندی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در میدان جهاد- بهترین مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در ولیعصر شمالی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در ولیعصر جنوبی- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در هفت تیر- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در استاد معین – مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در خیابان دکتر هوشیار- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در منزل غرب تهران- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در شمشیری- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در دستغیب- مرکز رفتار درمانی کودکان پرخاشگر در فتح- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در مهرآباد جنوبی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در مهر آباد شمالی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در بریانک- بهترین مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب غرب تهران- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در سلسبیل- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در کارون- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در هاشمی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در خیابان زنجان- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در خیابان آذربایجان- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در خیابان امام خمینی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در جیحون- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در خوش- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در دامپزشکی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در رودکی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در قصرالدشت- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در مالک اشتر- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در نواب -مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در کمیل- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در انقلاب – مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در شیخ هادی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در امیریه- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در منیریه- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در اسکندری- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در دخانیات- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در جمهوری- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در میدان حر- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در میدان راه آهن- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در هلال احمر- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در پاستور- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در حسن آباد- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در گمرک- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در وحدت اسلامی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در کارگر شمالی و مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در کارگر جنوبی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در بهارستان- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در فردوسی- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در پامنار- مرکز بازی درمانی کودکان مضطرب در دروازه شمیران- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در امین حضور- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در پانزده خرداد- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در سعدی- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در لاله زار- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در یاخچی آباد- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در جوادیه- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در نازی آباد- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در خزانه- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در شهرک راه آهن- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در شهرک گلستان- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در شهرک فرهنگیان- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در رجایی- مرکز رفتار درمانی کودکان مضطرب در علی آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در سه راه آذری- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در امام زاده حسن- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در یافت آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در جلیلی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در زهتابی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در زمزم- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در گلچین- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در باغ خزانه- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در میدان قزوین- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در میدان بهاران- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در صاحب الزمان- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در تولیدارو- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شاد آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در ولیعصر- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه درخلیج فارس شمالی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در خلیج فارس جنوبی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک ولیعصر- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک صاحب الزمان- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در خانی آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در اسفندیاری- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در بهمنیار- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در میدان بهمن- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در نعمت آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در اسماعیل آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در دولت خواه- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهید کاظمی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در عبدل آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در دولت آباد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در جوانمرد- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در 13آبان- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در باشگاه نفت- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در تهرانسر مرکزی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک دریا- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک آزادی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک استقلال- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک دانشگاه- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک 22 بهمن- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در ویلاشهر- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک غزالی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک شهرداری- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهرک دانشگاه شریف- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در زیبا دشت بالا- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در زیبا دشت پایین- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در گلستان شرقی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در گلستان غربی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در دژبان- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در شهید باقری- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در آزادشهر – بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در پیکان شهر- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در دریاچه چیتگر- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در تهرانسر غربی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در تهرانسر شرقی- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در اسلامشهر- بهترین مرکز بازی درمانی نقص توجه در اکباتان- مرکز رفتار درمانی در شهران – مرکز رفتار درمانی در بلوار فردوس شرق- مرکز رفتار درمانی در بلوار فردوس غرب- مرکز رفتار درمانی در دهکده المپیک – مرکز رفتار درمانی در سیمون بولیوار – مرکز رفتار درمانی در چیتگر شمالی- مرکز رفتار درمانی در چیتگر جنوبی – مرکز رفتار درمانی در اسلام شهر – مرکز رفتار درمانی در شهر آرا-مرکز رفتار درمانی در حقانی- مرکز رفتار درمانی در خیابان جی- مرکز رفتار درمانی در بلوار سرو- مرکز رفتار درمانی در خیابان پاکنژاد- مرکز رفتار درمانی در میدان صنعت- مرکز رفتار درمانی در بلوار دریا- مرکز رفتار درمانی در بلوار شهرداری- مرکز رفتار درمانی در میدان کتاب- مرکز رفتار درمانی در ایران زمین- مرکز رفتار درمانی در میدان کاج- مرکز رفتار درمانی در بلوار 24 متری- مرکز رفتار درمانی در صرافها- مرکز بازی درمانی در خیابان علامه- مرکز رفتار درمانی در بلوار فرهنگ- مرکز بازی درمانی در بلوار فرحزادی- مرکز بازی درمانی در فرحزاد- مرکز بازی درمانی در بلوار مطهری- مرکز بازی درمانی در بلوار درختی- مرکز بازی درمانی در خیابان زرافشان- مرکز بازی درمانی در هرمزان- مرکز بازی درمانی در میدان توحید- مرکز بازی درمانی در نصرت- مرکز بازی درمانی در فرصت – مرکز بازی درمانی در انقلاب – مرکز بازی درمانی در ازادی -مرکز بازی درمانی در شادمان – مرکز بازی درمانی در بهبودی – مرکز بازی درمانی در حبیب الهی – مرکز بازی درمانی در دریان نو – مرکز بازی درمانی در دادمان – مرکز بازی درمانی در شهرک ژاندارمری – مرکز بازی درمانی در خیابان حسن سیف – مرکز بازی درمانی در شهرک بوعلی – مرکز بازی درمانی در ایوانک – مرکز بازی درمانی در بلوار حافظی – مرکز بازی درمانی در بلوار پیام – مرکز بازی درمانی در کوی فراز – مرکز بازی درمانی در شهرک قدس – مرکز بازی درمانی در قیصر امین پور – مرکز بازی درمانی در سئول – مرکز بازی درمانی در سیمای ایران –