نویسنده: mehdisaber

رفتار درمانی اختلال یادگیری

کودکان اختلال یادگیری به علت مشکلات یادگیری که در طول زندگی تجربه می کنند دچار مشکلات رفتاری مختلف می گردند. مرکز رفتاردرمانی اختلال یادگیری دکتر صابر در حیطه رفع مشکلاتی نظیر گوشه گیری، افسردگی ، لجبازی و پرخاشگری فعالیت می نماید. رفتار درمانی اختلال یادگیری علاوه بر بهبود رفتار کودک می تواند در زمینه پیشرفت تحصیلی کودکان اختلال یادگیری نیز موثر باشد. مرکز روانشناسی کودک با در اختیار داشتن کادر درمانی قوی در حیطه بازی درمانی و رفتاردرمانی اختلالات یادگیری در جهت پیشرفت این کودکان پیشگام می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

رفتاردرمانی اختلال یادگیری

والدین کودکان اختلال یادگیری به علت عدم همکاری کودک در انجام تکالیف و وظایف تحصیلی خود دچار مشکلات فراوانی با کودکان خود هستند.  برای ایجاد رابطه صحیح بین والد و کودک در زیر به ارائه نکاتی در زمینه رفتاردرمانی اختلال یادگیری پزداخته می شود.

1. چگونه کودک خود را در انجام تکالیفش هدایت کنیم؟

با معلم یا معلمین کودک آشنا شویم.

از نحوه تدریس شان و از انتظارات آنها از کودک اختلال یادگیری، آگاه شوید از آنها بخواهید شما را راهنمایی کنند که چگونه کودک خود را در انجام تکالیفش هدایت کنید.

2. به عنوان ناظر عمل کنیم.

در مورد تکالیف و امتحانات از کودک اختلال یادگیری سوال کنید. او را تشویق کنید و تکالیف انجام شده او را کنترل کنید. اگر سوالی داشت به کودک اختلال یادگیری جواب دهید. برخی از والدین تمام مدت در کنار کودک می‌نشینند و یا برایش تکلیف را می‌خوانند، این کار کاملاً اشتباه است. با این شیوه کودک اختلال یادگیری را به خود وابسته می کنیم، او دیگر نمی تواند بدون حضور شما تکالیفش را انجام دهد. ضمن اینکه وقتی شما مطالب را برای کودک می خوانید، در واقع درک آن را برای کودک آسانتر می کنید و به این ترتیب مانع از تفکر عمیق و پردازش کامل مسائل توسط او می شوید. در نتیجه کودک در درک مطلب یا فهم مسائل ریاضی در مدرسه و زمان امتحان، دچار مشکل می‌شود.

3. برای برنامه‌ریزی به کودک کمک کنیم.

در برنامه رفتاردرمانی اختلال یادگیری زمان انجام تکالیف را با مشورت خود کودک مشخص کنید و آن را روی کاغذ ثبت کرده و جایی نصب کنید که در حوزه دید کودک باشد.

شبهایی که تکالیف سنگین است یا وقتی تکلیف داده شده دشوار است، فرزندتان را تشویق کنید که کارهایش را تقسیم بندی کند. اگر لازم شد در برنامه‌ریزی به کودک اختلال یادگیری کمک کنید و هر یک ساعت ۱۵ دقیقه استراحت بدهید.

4. عواملی که حواس کودک را پرت میکنند،به حداقل برسانیم.

یعنی هنگام مطالعه و انجام تکلیف، تلویزیون روشن نباشد، موسیقی با صدای بلند پخش نشود، یا تماس تلفنی نباشد. البته تماس با همکلاسی در مورد تکلیف شب اشکالی ندارد. اما تدریجا باید وضعیتی فراهم کنیم که کودک بتواند حتی در صورت وجود عوامل مزاحم، تکالیفش را انجام دهد. این روش رفتاردرمانی حساسیت زدایی تدریجی نام دارد.

5. بچه‌ها باید خودشان تکلیف مدرسه را انجام دهند.

اگر بچه ها خودشان فکر نکنند و اشتباه نکنند، چیزی یاد نمی گیرند. والدین می‌توانند پیشنهادهایی بدهند و در مسیرها به آنها کمک کنند. ولی این وظیفه کودک اختلال یادگیری است که تکلیفش را انجام دهد. هدف اصلی از انجام تکالیف در منزل این است که کودک مستقل کار کردن را تجربه کند. این یک هدف مهم در رفتاردرمانی اختلالات یادگیری می باشد. بنابراین والدین باید اجازه دهند کودک خود تکالیفش را انجام دهد و آنها صرفا ناظر باشند و در صورت نیاز، او را راهنمایی کنند، در کنارش حضور داشته باشند و شرایط را برای انجام تکالیف مهیا سازند. کمک مستقیم و مداوم، به کودک اختلال یادگیری این احساس را می‌دهد که به تنهایی قادر نیست تکالیفش را انجام دهد.

6. محیطی مناسب برای انجام تکالیف مدرسه مهیا کنیم.

سعی کنید محل ویژه‌ای برای انجام تکالیف کودک اختلال یادگیری تعیین کنید. این محل باید از نور کافی برخوردار باشد. وسایلی مانند دفتر،مداد، پاک کن و تراش را در دسترس او بگذارید.

7. الگو و نمونه خوبی برای او درست کنیم.

بچه ها نه به توصیه‌ها و پند های شما، بلکه به کارهای شما نگاه می کنند و از آنها تقلید می کنند. والدین باید خود، نمونه خوبی برای فرزندشان باشند.

8. کار و تلاش و کودک را تحسین کنیم.

در رفتار درمانی اختلال یادگیری تشویق نقش کلیدی دارد. برای تشویق کودک اختلال یادگیری مثلاً می‌توانید برگه امتحانی را که خوب از پس آن برآمده یا کاردستی و نقاشی او را روی در یخچال بچسبانید. موفقیت های درسی او را برای دوستان و آشنایان بازگو کنید. گاهی والدین تصور می کنند فقط زمانی که کودک نمره ۲۰ می گیرد و یا این که کارش را کاملا بدون نقص انجام می دهد،باید او را تشویق کنند. در حالی که باید به دنبال اصطلاحات و پیشرفت های کوچک و تدریجی باشید. بدین منظور باید هر پیشرفت کوچک کودک اختلال یادگیری را مورد توجه قرار داد و هر رفتار یا تلاشی را که او را به هدف مورد نظر ما نزدیک می‌کند،تشویق نمود.

سوالات متداول:

1-آیا همه کودکان با اختلال یادگیری به رفتاردرمانی نیاز دارند؟
خیر، اما بیشتر کودکان دارای اختلال یادگیری دچار مشکلات رفتاری نیز هستند؛ در چنین مواردی رفتاردرمانی مکملی مؤثر در کنار آموزش و کاردرمانی خواهد بود.

2-رفتاردرمانی چگونه باعث بهبود عملکرد تحصیلی کودک می‌شود؟
با اصلاح رفتارهای مخرب و افزایش انگیزه، کودک می‌تواند با آرامش بیشتری تمرکز کند و مهارت‌های لازم برای یادگیری را در خود پرورش دهد.

تست هوش بینه سیمون و آزمون هوش استنفورد بینه

تست هوش بینه سیمون چیست؟ سه نسخه متفاوت به عنوان نسخه هایی از آزمون هوش بینه سیمون، به یادگار مانده است که به ترتیب در سال‌های ۱۹۰۵ ، ۱۹۰۸، ۱۹۱۱، به چاپ رسیده است. بنابراین، به ترتیب نسخه اول، پس از آن نسخه دوم و سپس نسخه سوم تست هوش بینه- سیمون عنوان می شود.  مرکز تست هوش کودکان دکتر صابر به صورت تخصصی به انجام تست های هوش مختلف و آمادگی جهت سنجش ورود به مدرسه می پردازد. در بعضی مراکز روانشناسی، تست هوش بینه آنلاین نیز انجام می شود. اما به دلیل کاهش روایی تست و اختمال بروز خطاهای اجرایی بهترین کار اجرای آزمون بینه و سیمون به صورت حضوری و زیر نظر یک متخصص روانسنجی با تجربه می باشد. تست هوش بینه کودک با تعیین سن ذهنی برای کودکان می توانند در تشخیص میزان تاخیر کودک و نیاز های او کمک کننده باشد.

آزمون بینه بعدها توسط استنفورد بازبینی شد، این آزمون هوش از قدمت بالایی برخوردارند؛ به طوری که نزدیک به یک قرن می باشد. در این مبحث،به نسخه های اول،دوم، سوم و چهارم آزمون هوش استنفورد بینه پرداخته شده تا از این طریق بتوان شناخت کاملی را پیرامون نسخه پنجم این تست هوش بینه و پس از آن،نسخه نوین،به دست آورد. مرکز تست هوش کودکان در تهران زیر نظر دکتر صابر به اجرای دقیق تست هوش استنفورد بینه برای کودکان می پردازد. شاید بتوان تست هوش استنفورد بینه دانلود شود اما نحوه اجرا و نمره دهی تست استنفورد بینه بسیار مهم می باشد و بر روی نتیجه آن موثر است. پس از اجرای درست آزمون بینه تفسیر دقیق آن نیز اهمیت دارد و می توان از نتایج آزمون به مشکلات اساسی کودکان پیبرد.

اولین نسخه آزمون هوش بینه- سیمون برای کودکان

پس از اینکه در سال ۱۹۰۴، به بینه ماموریت داده شد تا اولین آزمون هوشی را برای تفکیک کودکان عقب مانده ذهنی با کودکان عادی ساختار سازی کند، وی با تلاش‌های شبانه‌روزی و همکاری فعالانه تئودور سیمون، توانست در سال ۱۹۰۵، اولین آزمون هوش را تحت عنوان آزمون هوشی بینه- سیمون به چاپ برساند و نام خود را به عنوان اولین سازنده آزمون هوش در تاریخ اندازه گیری هوش ثبت کند.

در تدوین اولین نسخه آزمون هوشی بینه- سیمون، هدف، شناسایی کودکان عقب مانده ذهنی از کودکان عادی بود که این اقدام به عنوان یکی از مهمترین اهداف آموزش و پرورش کشور فرانسه محسوب می شد. نسخه ای که توسط بینه و با همکاری سیمون طراحی شد، در زمینه های کاربردی شناسایی کودکان کم توان ذهنی، استفاده های ارزشمندی را به نمایش گذاشت. نسخه مزبور، به عنوان اولین آزمون هوش،از ویژگی‌های خاصی برخوردار بود که از همه مهمتر، می توان به سن ذهنی تاکید کرد.

آزمون بینه- سیمون،وی با تاکید بر سن ذهنی ( MA ) ،کودکان را به چهار طبقه بهنجار، کودن، کانا و کالیو تقسیم کرد. از معایب آزمون فوق این بود که توان مقایسه کودکان در یک سن تقویمی ( CA ) خاص را نداشت. با این وجود،اولین نسخه آزمون هوشی بینه-سیمون که در سال ۱۹۰۵ به چاپ رسید،به خوبی می‌توانست کودکان عقب مانده ذهنی را از کودکان عادی تفکیک کرده و حتی شدت عقب‌ماندگی را در سطوح گسسته چند ارزشی،اندازه‌گیری کند.

این ابزار که به تست هوش بینه- سیمون ۱۹۰۵  مشهور است،شامل ۳۰ سوال بود که کنش های مختلفی مانند توانایی قضاوت،استنباط و استدلال را (که به نظر بینه از عناصر اصلی هوش بود) اندازه‌گیری می‌کرد و میزان دشواری آنها بر پایه یافته های مقایسه ای بین ۵۰ کودک طبیعی ۳ تا ۱۱ ساله و تعدادی از عقب مانده های ذهنی،تعیین گردید و روایی تفکیکی آزمون فوق مشخص شد.

بنابراین،می‌توان مطرح کرد که اولین آزمون هوشی بینه– سیمون برای خردسالان ۵ ساله طراحی شده بود ولی کودکان سنین ۴،۵،۶،۷،۸ ساله را نیز در برداشت. با توجه به دامنه سنی ۴ تا ۸ سالگی،باید عنوان کرد که آزمون فوق برای اندازه گیری هوش کودکان پیش دبستانی برای ورود به دبستان به کار برده می شد. برای اندازه گیری هر سال، 6 سوال طرح شده بود که در مجموع 30 سوال به عنوان تست هوشی بینه – سیمون در نسخه اول تدوین گردیده است. در این نسخه، 6 سوال برای کودکان 4 ساله، 6 سوال برای کودکان 5 ساله، 6 سوال برای کودکان 6 ساله، 6 سوال برای کودکان 7 ساله و 6 سوال برای کودکان 8 ساله تدوین شده است.

پس از تدوین نسخه اول آزمون هوش بینه- سیمون، انتقادهای فراوانی به این آزمون هوشی وارد گردید. بزرگترین و پرنفوذ ترین منتقد کننده به نسخه اول تست هوش بینه- سیمون، آلفرد بینه بود. سازنده این آزمون هوش، به عنوان پرنفوذترین انتقاد کننده آزمون مزبور شناخته می شود؛ زیرا از یک سو به مفهوم سازی هوش و از سوی دیگر، به چارچوب آزمون هوشی مزبور آگاهی داشت و به راحتی می‌توانست نقاط ضعف این آزمون را منعکس کند.

رویکرد متفکرانه بینه در راستای انتقاد کردن از آزمون هوشی که توسط خویش و با همکاری سیمون طراحی شده بود، موجی از حیرت را در محافل علمی، به وجود آورد. انتقادهای سازنده بینه از اولین نسخه تست هوش بینه- سیمون، به عنوان نماد هایی از رفتارهای اخلاقی بینه محسوب می‌شود که باید از آن به عنوان سرمشق های اخلاقی، یاد کرد.

هرچند که بین در مقایسه با هنری از نفوذ علمی بالایی برخوردار بود و در مقایسه با سیمون، تلاش های وافری را برای ساختارسازی آزمون هوشی صورت می‌داد، ولی هرگز به پایمال نمودن حقوق این افراد نپرداخت و از آنها به عنوان همکاران و دانشمندان نیک پندار،صحبت به میان می‌آورد. اینگونه رفتارهای اخلاقی بینه به همراه اقدامات روان سنجی که در راستای تدوین نسخه اول آزمون هوش بینه- سیمون صورت گرفته بود، نشان دهنده الگوهای اخلاقی مطلوب برای پایه گذاران روانسنجی در تمامی کشورهای رو به توسعه محسوب می‌شود. به راستی باید از رفتارهای شایسته بینه در زمینه های متفاوت، سرمشق مناسبی برداشت کرد و الگوهای اخلاقی این دانشمند برجسته را در تمامی زمینه های روانسنجی بسط داد.

اخلاق شایسته بینه در زمینه پذیرش انتقادهای سازنده و محفوظ سازی حق همکاران،باعث شده بود تا تمامی شاگردهای وی از او به عنوان انسانی نیکوکار و با اخلاق یاد کنند. فردی که هرگز در محافل علمی از آشکارسازی حقایق علمی کوتاهی نکرد و عقب‌نشینی را در سرلوحه کار هایش قرار نداد، بلکه با جسارت،شهامت و پشتکار فراوان،با موج جهانت به مقاومت پرداخت. علاوه بر آن،رفتارهای شایسته‌ای که با همکارانش داشت و انتقادهای سازنده که نسبت به فعالیت های خویش منعکس می‌کرد، باعث شده است تا از او به عنوان سرمشق پایدار در نهضت روانسنجی صحبت به میان آید.

سوالات تست هوش بینه- سیمون نسخه دوم

در دومین نسخه تست بینه- سیمون ۱۹۰۸، مفهوم سن ذهنی عنوان شد که باید سن ذهنی را با سن تقویمی مقایسه کرد و شاخصی را برای توانمندی شناختی کودک به دست آورد. مهمترین دستاورد نسخه دوم آزمون هوش فوق این بود که شاخص هوش، با تاکید بر سند و یا شاخص تقویمی مطرح می‌شد. این تحول با دیدگاه نظریه پردازان رشد معاصر و افرادی همانند گزل که تلاش می کردند تا با تاکید بر سن تقویمی و مهارت های جسمانی به بررسی و شناخت سن ذهنی دست یابند،هماهنگ بود.

این ابزار، که پیدایش آن بدون تردید از فعالیت های اولیه به منظور تهیه ابزار های اندازه گیری هوش عمومی به شمار می‌رود، با سابقه ای طولانی به اقتضای نظریه ها و یافته های روانشناختی، به گونه مستمر و در مسیر تکاملی، دستخوش تغییر و تحول شده است. بررسی های منظم بینه و همکار گرانقدرش سیمون، موجب شد تا زمان فوت بینه در سال ۱۹۱۲، حداقل دو مرتبه در آزمون هوش فوق تجدیدنظر به عمل آید. نخستین تجدیدنظر در سال ۱۹۰۸ انجام شد که در آن، سوال های آزمون هوش روی 300 کودک اجرا و برپایه هر گروه سنی برای گروه های ۳ تا ۱۱ ساله هنجاریابی شد. در همین سال بود که مفهوم سن ذهنی در فرهنگ روان سنجی وارد شد.

در دومین نسخه تست هوش بینه- سیمون، علاوه بر افزایش دامنه سنی، تعداد سوال ها نیز افزایش یافت و سوال های آزمون هوشی مزبور، از ۳۰ سوال به ۴۸ سوال افزایش پیدا کرد. علاوه بر آن، بازنگری عمیقی در زمینه برخی از سوال ها انجام گرفت و سوال هایی که مرتبط با زمان واکنش بودند و حافظه را با تأکید بر هجاهای بی معنی اندازه گیری می کردند،حذف شدند.

آزمون هوشی بینه- سیمون نسخه سوم و سن ذهنی

در آخرین چاپ این آزمون هوش که در سال ۱۹۱۱ منتشر شد، پول آزمون به ۵۴ سال افزایش یافت و برای سنین ۳ تا ۱۱ سال نیز هنجاریابی انجام گرفت. با این وجود، هنوز هم دامنه سنی کودکان فراتر از ۱۱ سال نرفته، ولی دامنه سنی به کودکان ۳ ساله نیز توسعه یافت. مهمترین دستاورد نسخه سوم آزمون هوش بینه- سیمون ارائه هنجارهای کمی و کیفی در سنین کمتر از ۴ سال، کودکان پیش دبستانی و مهد کودکی است.

تست هوش بینه-سیمون در سال ۱۹۰۵ به چاپ رسید و در سال ۱۹۰۸ با بازنگری عمیق، توانست سن ذهنی را مطرح کند و با مقایسه آن با سن تقویمی،شاخص دقیق تری از هوش را به دست آورد،سپس در سال ۱۹۱۱ با بازنگری عمیق تر،نه تنها برخی از سوال ها اصلاح شد،بلکه هنجارهای دقیقی نیز ارائه گردید.

در نهایت، اقدامات بینه و سیمون در راستای پاسخگویی به انتقاد های معاصر، موثر واقع شد و در سال ۱۹۱۱، وی با تاکید بر نسخه سوم تست هوش بینه-سیمون، به دامنه سنی ۳ تا ۱۱ سالگی معطوف گردید و توانست هنجارهای مناسبی را برای شناسایی و مقایسه کودکان با یکدیگر، ارائه کند. با مرگ بینه در سال ۱۹۱۲، تئودور سیمون به پاس یادبود از استاد و دوست گرانقدرش بینه، به ساختار سازی و بهسازی آزمون فوق نپرداخت و همواره مطرح می‌کرد که تلاش های بینه در ساختن اولین آزمون هوش نقش تعیین کننده ای داشته است.

آزمون هوش استانفورد- بینه برای کودکان

برای ایجاد مفهوم‌سازی کامل‌تری پیرامون نسخه نوین هوش آزمایی تهران- استانفورد- بینه ، شایان ذکر است که در نسخه های پنجگانه استانفورد-بینه نسخه های اول تا سوم با نام مقیاس هوشی عنوان شده‌اند و نسخه‌های چهارم و پنجم با نام مقیاس های تست هوشی مطرح گردیده اند و دلیل این نوع نامگذاری،خروجی های متفاوت تست های هوش استنفورد است. بدین ترتیب که در نسخه های چهارم و پنجم، عوامل هوشی چندگانه مورد بررسی قرار می‌گیرند؛ در حالی که در نسخه های ابتدایی آزمون استانفورد- بینه، تنها حیطه های غیر کلامی و کلامی مورد سنجش قرار می‌گرفتند.

اولین نسخه تست هوش استنفورد – بینه

از جمله افرادی که برای اولین بار آزمون بینه- سیمون را به زبان انگلیسی ترجمه کرد، هنری هربرت گودارد است. گودارد، در زمینه ریاضیات و روانشناسی تخصص داشت و تحت نظارت هال تجارت کارورزی در حیطه کودکان کم توان ذهنی را کسب کرد، مدارسی را در حیطه آزمون عقب ماندگان ذهنی، پایه ریزی و آزمون هوشی بینه- سیمون را در آمریکا ترجمه، اجرا و نمره گذاری کرد.

هر چند که‌ گودارد در سال ۱۹۰۸، نسخه اول آزمون بینه- سیمون را به زبان انگلیسی ترجمه کرد و پس از آن نسخه دوم آزمون بینه- سیمون را در سال ۱۹۱۰ دوباره ترجمه کرد،در سال ۱۹۱۲،به ترجمه مجدد نسخه سوم تست بینه- سیمون پرداخت و بستر مناسبی را برای اقدامات پژوهشی ترمن فراهم کرد. نقطه آغاز اقدامات ترمن، فعالیت هایی بود که توسط گودارد در کشور آمریکا انجام گرفت و زمینه سازی مساعدی را برای کتل و هال فراهم ساخت.

از اقدامات کاربردی گودارد، اندازه گیری و سنجش هوش مهاجران اروپایی و آسیایی به آمریکا بود. وی در جزایر آلیس، با همکاری گروهی از کارشناسان خبره روانشناسی، از نسخه سوم آزمون هوشی بینه – سیمون استفاده کرد و با بهره گیری از این آزمون، تلاش می‌کرد تا مهاجران کم توان ذهنی را شناسایی کند و موجبات بازداری ورود این افراد به کشور آمریکا را فراهم سازد. علاوه بر آن، با شناسایی مهاجران تیزهوش، بستر مناسبی را برای گزینش و گمارش شغلی، ایجاد می‌کرد.

اینگونه اقدامات در زمینه استفاده از نسخه سوم آزمون هوشی بینه- سیمون کتاب صوتی گودارد و همکارانش در کشور آمریکا استانداردسازی شده بود،داده های تجربی را برای پژوهشگران آمریکایی در حیطه سنجش هوش، فراهم ساخت تا اینکه در سال ۱۹۱۴ ویلیام اشترن، روان شناس آلمانی، مفهوم هوشبهر را عنوان کرد. با مطرح نمودن مفهوم هوشبهر و استفاده از منحنی های هنجار شده، موج جدیدی در تفسیر شاخص هوش و ساختار سازی مجدد تست های هوش (نسخه سوم) آزمون هوش بینه- سیمون، به وجود آمد.

پس از آن در سال ۱۹۱۶ ، لوئیز مدیسون ترمن استاد دانشگاه استانفورد، آزمون هوش بینه- سیمون را که توسط گودارد، از زبان فرانسه به زبان انگلیسی در سه زمان متفاوت (با تاکید بر نسخه های متفاوت تست هوش بینه- سیمون در سال های ۱۹۰۵، ۱۹۰۸ و ۱۹۱۱) ترجمه شده بود، بررسی کرد و از طریق بودجه دانشگاه استانفورد، تلاش کرد تا آن را در جامعه آمریکا، هنجاریابی کند. وی تعداد سوال ها را از ۵۴ سوال به ۹۰ سوال گسترش داد. علاوه بر آن، برای نوجوانان ۱۵، ۱۶ ،و ۱۷ سال، موادی را طراحی کرد که به گونه ای دقیق تر بتوانند وضعیت هوشی افراد بالاتر از حد بهنجار را ارزیابی کند. این اقدام می توانست موجبات استفاده ترمن از اصطلاح هوشبهر را فراهم سازد.

دومین نسخه تست هوش استنفورد- بینه

پس از مدتی، با تلاش‌های شبانه‌روزی ترمن و پیوستن مریل به تیم متخصصان روان سنج در دانشگاه استنفورد، نسخه دوم تست هوش استنفورد- بینه در سال ۱۹۳۷ طراحی شد. در این زمان، ماد مریل به ترمنترمن و مریل، این آزمون هوشی در دو فرم موازی فرم ( L ) و فرم ( M ) بهسازی و نسخه دوم تست هوش استنفورد- ببنه تدوین شد.

از مهمترین دستاوردهای نسخه دوم تست هوش استنفورد- بینه این است که تعداد ماده سوال ها از ۹۰ به ۱۲۹ افزایش یافت و همچنین دامنه سنی آن به کمتر از ۳ سالگی و بیشتر از ۱۸ سالگی نیز گسترش پیدا کرد. بنابراین نسخه دوم آزمون هوش استنفورد- بینه به عنوان تست هوش استنفورد – ترمن- مریل شناخته می شود که دامنه سنی آن از ۲ سالگی تا بزرگسالی گسترش یافت و ما ۱۰ سوال های آن به ۱۲۹ سوال افزایش داده شد.

از ویژگی‌های تست هوش استنفورد- ترمن- مریل این است که در سنین ۲ تا ۵ سالگی، سوال های جداگانه ای طراحی شد، در حالی که در نسخه اول این تست هوش، برای هر سال، سوال های جداگانه طراحی شده بود. گسترش سوال سازی یا گویه سازی برای سنین ۱۱ سالگی تا ۱۸ سالگی که حتی بینه‌ و سیمون نیز سوالی طرح نکرده بودند و در مقیاس هوشی استانفورد- بینه نیز سوالی مطرح نشده بود،ادامه یافت.

مقیاس فوق در اولین مرتبه دارای دو فرم موازی ( M ) و ( L ) بود و برای هر فرم،سوال های متفاوت،ولی با شاخص دشواری و روایی محتوایی یکسان طراحی شد. از آنجایی که فعالیت ترمن و مریل، روابط شغلی را افزایش داده بود، بانیان آزمون هوشی فوق، ( L )  را معرف نام لوئیز و ( M ) را معرف نام ماد در نظر گرفتند.

سومین نسخه آزمون هوشی استنفورد- بینه

اقدامات ترمن و مریل در زمینه آزمون بینه- سیمون، بامرگ ترمن در سال ۱۹۵۶، با وقفه روبرو گردید، ولی مریل به کار خویش ادامه داد و در سال ۱۹۶۰، سومین نسخه این آزمون هوشی را به چاپ رساند. در این نسخه، تغییر چندانی در ساختار سازی تست هوشی انجام نگرفت، ولی به شناسایی سطح دشواری سوال ها و کسب هنجارهای مطلوب تاکید فزاینده‌ای شده بود، زیرا فرم‌های ( M ) و ( L ) با یکدیگر تلفیق شدند و برای اولین مرتبه، از هوشبهر انحرافی استفاده به عمل آمد.

برای محاسبه هوشبهر انحرافی، میانگین  100 و انحراف استاندارد 16 مورد توجه قرار گرفت و تاکید فزاینده ای به منحنی استاندارد هوشبهر شد. این منحنی، توسط ترستون به جهانیان معرفی گردید و نشان دهنده نمرات هنجار شده‌ای بود که امکان مقایسه آزمودنی ها را با یکدیگر افزایش می‌داد و از دیدگاه ترستون در زمینه منحنی استاندارد هوش،استفاده گردید.

چهارمین نسخه تست هوش استنفورد – بینه

در نسخه ۱۹۸۶ یا نسخه چهارم، در چندین عامل، نمره های متفاوت به دست آمد و در زمینه سوال های تشریحی، معیار های واضح تری برای اجرا و نمره گذاری مطرح شد. بعلاوه، در روش های اجرایی، انعطاف پذیری صورت گرفت و آزمودن انطباقی به کار برده شد. همچنین، در برخی از خرده آزمون ها،از میانگین ۵۰ و انحراف استاندارد ۸ به عنوان نقاط استاندارد هنجاری استفاده به عمل آمد. این نسخه توسط رابرت ال ثرندایک و همکاران وی الیزابت هیگن و جرومی ساتلر تدوین شد.

در نسخه نوین تست استنفورد بینه که در مرکز تست هوش دکتر صابر مورد استفاده قرار می گیرد باید توسط یک متخصص انجام شود. آزمون بینه از ۴۵ دقیقه تا نزدیک به ۳ ساعت  به طول می انجامد. کودکان بزرگ‌تر زیرمجموعه‌های بیشتری از سؤالات دارند که باید پاسخ دهند و این باعث می‌شود زمان تست طولانی‌تر گردد. این تست هوش برای بررسی آمادگی های  سنجش ورود به مدرسه به کار می رود.

سوالات متداول:

1.آزمون هوش استنفورد بینه چقدر طول می کشد؟

آزمون بینه از ۴۵ دقیقه تا نزدیک به ۳ ساعت  به طول می انجامد. این تست یک تست جامع می باشد و کودکان بزرگ‌تر زیرمجموعه‌های بیشتری از سؤالات دارند که باید پاسخ دهند و این باعث می‌شود زمان تست طولانی‌تر گردد.

2.تست هوش بینه برای چه سنی مناسب است؟

تست استنفورد بینه یک آزمون استاندارد و ترجمه شده به زبان فارسی می باشد که برای کودکان 2 تا افزاد بالای 18 سال قابل اجرا است.

علائم اوتیسم در نوزادان- کودکان |علایم اتیسم در نوجوانان | مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر

افراد دارای اوتیسم علائم مختلف و گوناگونی از خود نشان می دهند اما همه این علائم در یک طبقه بندی جامع علائم اوتیسم  قرار می گیرند. جهت تشخیص دقیق علائم اوتیسم در نوزادان  و کودکان نیاز به بررسی کودک توسط  دکتر اوتیسم می باشد که با انجام معاینات بالینی و چک لیست های والدین بتواند تشخیص درست و زودهنگامی داشته باشد. علائم اوتیسم در نوجوانان بارزتر و قابل مشاهده تر می باشد. به همین علت والدین از پی درمان به مرکز توانبخشی اوتیسم مراجعه و جهت ارزیابی کود اقدام می نمایند. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر در زمینه تشخیص علائم اوتیسم و درمان تخصصی کودکان اوتیسم فعالیت می نماید. کادر درمان با تجربه در کنار تجهیزات به روز درمانی در مرکز اوتیسم دکتر صابر این مرکز را از دیگر مراکز تهران متمایز می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علائم اوتیسم در نوزادان و کودکان

سه حیطه کلید و چارچوب اصلی اختلالات طیف اوتیسم را تشکیل می دهد. این سه حیطه عبارتند از

• ارشد اجتماعی
• زبان و ارتباط
• تفکر و تخیل

لازم به ذکر است که هر سه حیطه با یکدیگر همپوشی دارند و افراد دارای علائم اوتیسم تنوع گسترده ای از ناتوانی ها را که در نهایت خارج از این سه حیطه نیست از خود نشان می دهند تفاوت های موجود میان علائم اوتیسم کودکان نیز اغلب ناشی از وجود نقصی با درجه های متفاوت شدت در یکی از این سه حیطه است،

علائم اوتیسم در نوجوانان و رشد اجتماعی

نوجوانانی دارای اوتیسم تأخیر شدید و قابل ملاحظه ای در زمینه رشد اجتماعی، به ویژه رشد ارتباطات میان فردی از خود نشان می دهد. علائم اوتیسم در نوجوانان شامل دشواری ویژه و قابل مشاهده ای در برقراری ارتباطات اجتماعی و تعامل های معمول بین افراد می باشد و فرایند طبیعی مانند دوست یابی برای آنان سخت و گاه غیر ممکن است. تفسير جنبه غیر کلامی تعامل اجتماعی (درک نگاه و احساسات دیگران از طریق حالت های صورت، درک زبان بدن و حرکت های آن) برای این افراد دشوار و اغلب غیر ممکن است. از مراحل بسیار ابتدایی رشد، علائم اوتیسم در نوزادان ،نشانه های نقص و یا تأخیر در توسعه زمینه های اجتماعی را آشکار می سازد. کودکانی که در مراحل بعدی رشد تشخیص اوتیسم دریافت می کنند در مقایسه با افرادی که در زمینه اجتماعی دارای رشد طبیعی اند دارای شیوه های تعاملی متفاوتی هستند. از جمله اینکه :

• کمتر به دیگران نگاه می کنند
• کمتر به نام خود واکنش نشان
• لبخند متقابل کمتر مورد استفاده آنان قرار می گیرد
• بازی های اجتماعی (مثلا بازی دالی یا قایم باشک) را انجام نمی دهند و یا به طور یک جانبه و با خودشان انجام می دهند.

نوجوانان دارای اوتیسم، ممکن است علائمی حاکی از ناتوانی در ادراک اصول اولیه تعامل اجتماعی از خود نشان دهند. مشکل این است که این افراد جایگاه رفتارها و مناسبت های مربوط به آن را درک نمی کنند.

در کل، در علائم اوتیسم در کودکان مشکل در درک احساسات دیگران دیده می شود و قادر به همدلی با دیگران و قرار دادن خود به جای آنان نیستند. بنا بر این نقص در توانایی همدلی کردن با دیگران سد بزرگی بر سر راه دوست یابی و رشد فرایندهای مربوط به آن است. این امر باعث انزوا و ناتوانی این افراد در برقراری ارتباط در وضعیت های اجتماعی می شود.

زبان و ارتباط

افراد دارای اوتیسم در جنبه های متفاوت رشد زبان، گفتار و ارتباط مشکل دارند. تأخیر عمده در کاربرد اجتماعی زبان (که به عنوان عملکردهای زبانی شناخته شده است) و ادراک معانی نهفته در زبان (که معنی با سمنتیک” نامیده می شود) وجود دارد. هرچند تمامی افرادی که بر چسب تشخيصي اختلالات طیف اوتیسم دریافت می کنند، در این حیطه دشواری و با تأخیر دارند، اما این افراد توانایی های گوناگون و متفاوتی در زمینه عملکردهای گفتاری از خود نشان می دهند. در این گروه کودکانی وجود دارند که از نظر دایره واژگان، دستور زبان مورد استفاده و مهارت های گفتاری در حد همسالان فاقد مشكل خود، قرار دارند از سوی دیگر گروه قابل توجهی از این افراد که اغلب به عنوان “افراد دارای اوتیسم کلاسیک ” شناخته می شوند فاقد توانایی زبان و گفتار هستند.

شیوه های متفاوت تفکر و توانایی محدود تخيل از علائم اوتیسم در نوجوانان

یکی از ویژگی های تعیین کننده اختلالات طیف اوتیسم و آسپرگر وجود خشکی و عدم انعطاف در تغییرات ایجاد شده در محیط و امور روزمره است. انعطاف می تواند عاملی برای احساس دستپاچگی و به هم ریختگی آنان در زمان بروز تغییر در محیط در نظر گرفته شود. تعداد زیادی از نوجوانان دارای اوتیسم از تغییرات ایجاد شده در محیط و نحوه اجرای امور روزمره دچار ترس شده و مایل به حفظ “همانی ها و عدم تغيير آنها هستند. این امر باعث می شود تا در برابر گیجی و درماندگی ناشی از تغییر از خود حفاظت کنند. تفکر منعطف و سیال نیازمند استفاده از نشانگان و استعاره ها است. یعنی توانایی درک این موضوع که یک نشانه و یا علامت می تواند معنی خاصی را به ذهن القاء کند، (مثلا تصویر بشقاب می تواند به عنوان علامت غذا در نظر گرفته شود). انجام بازی های استعاره ای و برقراری ارتباط هر دو به نحوی توانایی فرد را در استفاده از نشانگان و استعاره ها را نشان می دهد. هر دو حیطه در افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم دیده می شود.

افراد دارای اوتیسم گستره وسیعی از رفتارهای وسواسی، و تکراری را به صورت کلیشه ای از خود نشان می دهند. این رفتارها می توانند به شدت مخرب بوده و مانعی بر سر راه رشد همه جانبه فرد باشند. زیرا الزام فرد به انجام این فعالیت ها باعث می شود که انجام بسیاری دیگر از فعالیت های مورد نیاز را به تأخیر اندازد، رفتارهای کلیشه ای و تکراری نوجوانان اوتیسم اغلب بسیار محدود و فاقد تنوع است ممکن است ساعت ها به بخشی از یک شیء خیره شوند (مثلا فرمان و با چرخ ماشین و یا ماشین لباسشویی در حال چرخش) و یا شیفته شیء خاص (مثلا دکمه یک لباس) باشند. اغلب از نقش شیء و با کاربرد و عملکرد آن در کلیت سیستم (مثلا نقش چرخ یا فرمان در کلیت ماشین) اطلاعی ندارند. وجود چنین علائقی، مهارت های مربوط به بازی کردن کودک را تحت تأثیر خود قرار می دهد و مانعی برای رشد این حیطه به شمار می آید. به دلیل تفاوت الگوهای مورد استفاده برای بازی در این گروه از کودکان، سایر کودکان نیز میلی به بازی کردن با این افراد از خود نشان نمی دهند و بنابر این بازی های مشترک و تعاملی نیز زمینه رشد و توسعه نمی باید.

توجه به جزئیات امور روزمره نیز از ویژگی های این افراد به شمار می رود. رفتارهای وسواسی شامل فعالیت هایی مانند چیدن و سازماندهی و یا عملکردهای تکراری مانند خاموش و روشن کردن چراغ و با اصرار بر بسته بودن در است. یک فعالیت کلیشه ای عملکردی است که به طور مکرر تکرار می شود و تغییرات بسیار کمی در نحوه اجرای آن داده می شود. این فعالیت ها گاه با سرعت زیاد انجام می شود (مثلا بال بال زدن و تکان دادن دستها چرخاندن خود، ضربه زدن، تکان دادن خود و با تکان دادن سر به طرفین). تعدادی از این رفتارها می تواند به فرد آسیب برسانند. وجود چنین رفتارهایی باعث تفاوت میان فرد دارای اوتیسم و خواهر و برادر وی و با گروه همسالانش می شود و عاملی برای منزوی شدن اجتماعی این افراد به شمار می رود. دشواری های حسی نیز در این گروه از کودکان مشاهده می شود که به نوبه خود می تواند بر رفتارهای آنان و نوع تعامل با محیط تأثیر بگذارد.

درمان ام اس خفیف

ام اس خفیف چیست؟ ام اس یک بیماری خود ایمنی می باشد به این معنا که بدن برعلیه میلین سلولهای عصبی اقدام مینماید و با تشکیل پلاک هایی بر روی پیام رسانی عصبی اختلال ایجاد می کند. در بیشتر موارد ام اس با حملات ناگهانی آغاز می شود و عوارضی را در فرد بیمار ایجاد می نماید، اگر علائم بیمار بعد از هر بار حمله به طور کامل بهبود یابد آن را بیماری ام اس خفیف می نامند. جدیدترین درمان ام اس( اسکلروز متعدد) را می‌توان در سه دسته جای داد: درمان علامتی،درمان عود و درمان مربوط به کاهش احتمال عود و ناتوانی. مرکز تشخیص و درمان ام اس در تهران به درمان ام اس خفیف به صورت تخصصی در حیطه گفتاردرمانی ام اس و توانبخشی ام اس می پردازد.

درمان ام اس خفیف

درمان علامت ام اس نمی‌تواند در روند بیماری را تغییر دهد،اما باعث تسکین علائم می شود. درمان عود ها معمولاً علائم و ناتوانی ناشی از عود ها را کاهش می دهد، ولی مانند درمان قبلی، تغییری در روند بیماری ایجاد نمی‌کند. سومین نوع درمان ام اس خفیف(کاهش احتمال عود) ناتوانی هایی که به طور موقت بر اثر حمله ایجاد شده را تخفیف داده و سعی در کاهش احتمال بروز ناتوانی دارد.

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری طولانی ‌مدت (مزمن) سیستم عصبی مرکزی است. تصور می‌ شود که این یک اختلال خود ایمنی است، وضعیتی که در آن بدن به اشتباه به خود حمله می ‌کند. ام اس یک بیماری غیر قابل پیش‌ بینی است که افراد را به طور متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌ دهد. برخی از افراد مبتلا به ام اس ممکن است فقط علائم خفیفی داشته باشند. برخی دیگر ممکن است توانایی خود را برای دیدن واضح، نوشتن، صحبت کردن یا راه رفتن از دست بدهند، زمانی که ارتباط بین مغز و سایر قسمت ‌های بدن مختل می‌ شود. علائم ام اس اغلب غیر قابل پیش ‌بینی هستند. آن ها ممکن است خفیف یا شدید، کوتاه‌ مدت یا طولانی ‌مدت باشند. آن ها ممکن است در ترکیبات مختلفی ظاهر شوند، بسته به ناحیه آسیب ‌دیده سیستم عصبی. در ادامه رایج ‌ترین علائم ام اس خفیف آورده شده است. اما هر فرد ممکن است علائم متفاوتی داشته باشد. علائم زیادی وجود دارد که ام‌ اس خفیف می‌ تواند ایجاد کند، اما همه افراد همه آن ها را تجربه نخواهند کرد. برخی از شایع ‌ترین علائم مولتیپل اسکلروزیس خفیف در زیر فهرست شده ‌اند:

-خستگی

-بی‌ حسی و گزگز

-از دست دادن تعادل و سرگیجه

-سفتی یا اسپاسم

-لرزش

-درد

-مشکلات مثانه

-تاری دید یا دوبینی

-اختلال رنگ قرمز-سبز

-مشکل در راه رفتن

-مشکلات روده

-مشکلات بینایی

-مشکلات حافظه و تفکر

یکی از واضح ‌ترین علائم ام اس خفیف، مشکل بینایی است که به عنوان نوریت بینایی شناخته می ‌شود. این اغلب به این دلیل است که یک علامت ملموس ‌تر است در مقایسه با علائم عصبی مبهم‌ تر مانند بی‌ حسی و گزگز. با این حال، نباید فرض کنید که این علائم نشانه ام اس هستند، همه کسانی که آن ها را تجربه می ‌کنند، تشخیص ام اسخفیف  را دریافت نخواهند کرد. اگر علائم را به صورت آنلاین جستجو کرده ‌اید یا کسی را می ‌شناسید که به ام‌ اس مبتلا است، ممکن است این بیماری در ذهن شما باشد. اما بسیاری از علائم ام ‌اس خفیف می ‌توانند علائم سایر بیماری ‌ها نیز باشند. هیچ الگوی معمولی از علائم ام اسخفیف  وجود ندارد که برای همه صدق کند، افراد می‌ توانند در زمان ‌های مختلف علائم متفاوتی داشته باشند. علائم و نشانه‌ های اولیه ام اس می ‌تواند برای زنان و مردان یکسان باشد. درمان ام اس خفیف به علائم، سن و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. همچنین به شدت بیماری نیز بستگی دارد.

جدیدترین درمان ام اس

در مرحله عود معمولاً از کورتیکواستروئید داخل وریدی مانند متیل پردنیزولون استفاده می شود. هدف این نوع درمان این است که هر چه سریعتر به حمله خاتمه داده شود تا نقایص پایدار کمتری بر بیمار به جای بماند. با اینکه کورتیکواستروئید ها در کوتاه مدت موثرند، اما باعث بهبودی طولانی مدت نمی گردند و عوارضی نظیر پوکی استخوان و نقص حافظه را ایجاد میکند.

مطالعات فراوانی در درمان ام اس در خارج از کشور نشان دادند که درمان با اینترفرون ها در حملات اولیه می‌تواند کمک کننده باشد. در سال ۲۰۰۷، شش درمان برای ام اس مطرح شد: آونکس، ربیف ، بتافرون، کوپاکسون، میتوکسانترون و ناتالیزوماب (تیسابری). تمامی این داروها در کاهش تعداد حملات و پیشرفت ناتوانی موثرند، اما میزان کارایی آن ها متفاوت است.

در درمان ام اس خفیف، تنها نوع دارو مطرح نیست و باید موارد دیگری نظیر درمان گروهی نیز مد نظر قرار گیرد. از آنجایی که بیماری مولتیپل اسکلروزیس باعث بروز علائم متنوعی می شود، کنترل و درمان بیماری ام اس خفیف به صورت بین رشته ای، توسط گروهی از متخصصان نظیر متخصص مغز و اعصاب،چشم پزشک و اعضای تیم توانبخشی صورت می گیرد.

درمان توانبخشی ام اس خفیف

در توانبخشی ام اس به بیمار کمک می شود تا با توجه به محدودیت‌های محیطی، آسیب فیزیولوژیکی و آناتومیکی خود و آرزوها، برنامه‌ها و اهداف خود در زندگی به حداکثر قابلیت جسمانی، روانشناختی، اجتماعی، شغلی و تحصیلی خود دست یابد. همان طور که از این تعریف بر می آید، فلسفه توانبخشی ام اس فراتر از مدل های سنتی زیست پزشکی است و نگرشی جامع تر نسبت به فرد و ارتباط وی با محیط اطرافش اتخاذ کرده است.

توانبخشی عصبی شاخه‌ای از توانبخشی است که هدف آن به حداکثر رساندن قابلیت ها و استقلال بیماری است که دچار ضایعه عصبی شده است. با وجود این که مداخله توانبخشی عصبی تاثیری بر روند بیماری نمی گذارد،اما می تواند تاثیر شگرفی بر آسیب عصبی ایجاد شده توسط اسکلروز متعدد داشته باشد.

اعضای اصلی تیم توانبخشی در بیماری اسکلروز متعدد عبارتند از پزشک متخصص طب کار،فیزیوتراپیست،کاردرمانگر،گفتار درمانگر و روانشناس می باشد. البته در صورت نیاز از متخصصان دیگر نظیر مشاوره شغلی نیز کمک گرفته می شود.

متخصص طب کار مشاورات لازم را درباره نحوه کنترل علائم نظیر اسپاسم،اختلال حسی،خستگی،کنترل روده و مثانه،مشکلات عضلانی اسکلتی،ضعف،عدم هماهنگی و روند توانبخشی به بیمار می دهد. فیزیوتراپیست عملکرد عصبی عضلانی و عضلانی اسکلتی را ارزیابی می‌کند و برای درمان مشکلات حرکتی بیماری ام اس در دامنه حرکت، قدرت،هماهنگی،اسپاسم و شیوه راه رفتن برنامه ریزی می کند.کاردرمانگر توانایی مراقبت از خود و فعالیت های روزمره را با درنظر گرفتن جنبه‌های عصبی-عضلانی،عضلانی اسکلتی و شناختی مورد بررسی قرار می دهد و به بیمار و خانواده وی کمک می نماید تا تغییرات لازم را در محیط زندگی خود ایجاد نمایند.همچنین آموزش مهارت های جبرانی برای غلبه یا تطابق با آسیب های عملکردی بیمار بر عهده کاردرمانگر می باشد. روانشناس نیز به شناسایی و درمان مشکلات عاطفی و شناختی بیمار کمک می نماید.

گفتار درمانگر آن یکی دیگر از اعضای اصلی تیم توانبخشی این بیماران می باشد. این متخصصان مشکلات ارتباطی و بلع را ارزیابی کرده و پس از تشخیص و درمان آنها می پردازند. علاوه بر این،گفتار درمانگر وظیفه دارد در برنامه ریزی روزانه به بیماران دچار بد عملکردی شناختی کمک کرده،و با طراحی آزمون های تشخیصی مناسب،نقایص شناختی آنها را شناسایی نماید.

توانبخشی شناختی در ام‌اس خفیف

توانبخشی شناختی (Cognitive Rehabilitation) یک روش مؤثر برای بهبود اختلالات شناختی ناشی از ام‌اس خفیف (RRMS) است که بر تمرکز، حافظه، سرعت پردازش اطلاعات و حل مسئله تأثیر می‌گذارد. بر اساس مطالعات انجمن جهانی ام‌اس، حدود ۵۰-۷۰% بیماران حتی در مراحل خفیف بیماری، علائمی مانند “مه‌ مغزی” (Brain Fog)، فراموشی کلمات یا کاهش توجه را تجربه می‌کنند. خوشبختانه، با برنامه‌ریزی هدفمند توانبخشی، می‌توان این چالش‌ها را مدیریت کرد و کیفیت زندگی را ارتقا داد.

چهار ستون اصلی توانبخشی شناختی در ام‌اس:

۱. ارزیابی تخصصی:

استفاده از آزمون‌های استاندارد مانند MoCA (ارزیابی شناختی مونترال) یا SDMT (آزمون نماد-رقمی) برای شناسایی دقیق نقاط ضعف.

نقشه‌برداری مغزی (fMRI) در موارد پیشرفته.

۲. تمرینات فعال سازنده مغز:

برنامه‌های کامپیوتری مانند BrainHQ یا Cogmed برای تقویت حافظه کاری.

تمرینات دوگانه (Dual-Task) مانند حل حساب ذهنی هنگام راه رفتن.

۳. راهکارهای جبرانی:

استفاده از ابزارهای عملی: دفترچه یادداشت دیجیتال، آلارم‌های دارویی، طبقه‌بندی اطلاعات با رنگ‌بندی.

تکنیک “قطعه‌بندی اطلاعات” (Chunking) برای به‌خاطرسپاری بهتر.

۴. بهبود سبک زندگی:

خواب منظم ۷-۸ ساعته (کم‌خوابی تشدیدکننده مه‌ مغزی است).

ورزش هوازی ملایم (۳۰ دقیقه پیاده‌روی روزانه جریان خون مغز را ۲۰% افزایش می‌دهد).

دکتر صابر، نورولوژیست برجسته، توضیح می‌دهد که مغز در ام‌اس خفیف از انعطاف‌پذیری عصبی (Neuroplasticity) برخوردار است و این ویژگی کلید موفقیت توانبخشی است. به گفته ایشان: «شروع زودهنگام تمرینات هدفمند، حتی پیش از ظهور علائم شدید، می‌تواند شبکه‌های عصبی جدیدی ایجاد کند که عملکردهای آسیب‌دیده را جبران می‌کنند.» برای نمونه، برنامه‌های کامپیوتری مانند CogniFit یا BrainHQ با طراحی بازی‌های سلسله‌مراتبی، حافظه کاری و سرعت انتقال اطلاعات را تا ۳۵% بهبود می‌بخشند.

یک بخش حیاتی توانبخشی شناختی، ادغام راهکارها در زندگی روزمره است. بیماران می‌توانند با تکنیک ساده‌ای مانند «قطعه‌بندی اطلاعات» (Chunking)، شماره تلفن‌ها یا لیست خرید را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم و به‌راحتی به‌خاطر بسپارند. همچنین، استفاده از ابزارهای تطبیقی مانند یادداشت‌های صوتی یا اپلیکیشن‌های مدیریت کارها (مثل Todoist) فشار بر حافظه را کاهش می‌دهد. جالب است بدانید تحقیقات ۲۰۲۴ دانشگاه هاروارد نشان داده است ۲۰ دقیقه پیاده‌روی روزانه در طبیعت، توجه انتخابی را تا ۴۰% افزایش می‌دهد زیرا کاهش استرس، التهاب عصبی را مهار می‌کند.

منابع:

hopkinsmedicine.org

msaustralia.org.au

mssociety.org.uk

سوالات متداول:

1- آیا ورزش برای ام‌اس خفیف مضر است؟
نه تنها مضر نیست، بلکه ورزش منظم زیر نظر فیزیوتراپیست توصیه می‌شود. تمرینات هوازی کم‌فشار (۳۰ دقیقه پیاده‌روی/شنا، ۴ بار در هفته) با کاهش التهاب عصبی، بهبود تعادل و کاهش خستگی تا ۴۰% همراه است. از حرکات پرشی یا دمای بالای محیط پرهیز کنید.

2-نقش کاردرمانی در ام‌اس خفیف چیست؟
کاردرمانی با آموزش تکنیک‌های حفظ انرژی، اصلاح محیط کار/منزل و استفاده از وسایل تطبیقی (مثل دستگیره‌های ارگونومیک)، استقلال فردی را افزایش می‌دهد. جلسات هفتگی به مدت ۳ ماه، کیفیت زندگی را ۵۰% بهبود می‌بخشد.

اختلال طیف اوتیسم چیست؟| اختلالات طیف اوتیستیک در کودکان|مرکز درمان اتیسم دکتر صابر

 اختلال طیف اوتیسم چیست؟این اختلال جزء اختلالات رشدی است. اختلالات طیف اوتیستیک بر روی ارتباط و تعامل و رفتار فرد تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به اختلالات اوتیستیک ممکن است این مواردی نظیر پرخاشگری،علایق محدود،گفتار محدود را تجربه کنند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر به صورت تخصصی بر روی اختلال طیف اوتیسم در کودکان فعالیت می نماید.  مرکز توانبخشی اوتیسم شامل تجهیزات پیشرفته درمانی در جهت بهبود کودکان طیف اوتیسم می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علایم اختلال طیف اوتیسم در کودکان

رفتار: پرخاشگری، رفتار تکانشی، گریه بیش از حد، تحریک پذیری، بیش فعالی، تکانشی بودن، تعامل اجتماعی نامناسب، تقلید غیر ارادی رفتار و حرکات دیگران، بی قراری، تکرار بدون معنای کلمات خود، ارتباط چشمی ضعیف، حرکات تکراری، جیغ زدن، خودآزاری، تکرار مداوم کلمات و فعالیت ها.

شناخت: علایق محدود به تعدادی اشیا و مشکل توجه کردن.

گفتار: صدای غیر معمولی، اختلال در گفتار و درک و بیان غیر کلامی، پژواک گویی، گفتار غیر هدفدار، نارساخوانی.

رشد: ناتوانی یادگیری یا تاخیر گفتار در دوران کودکی.

روان: افسردگی و درک نکردن عواطف.

عضلات: هماهنگی ضعیف، وجود تیک در عضلات، ناپخته بودن حرکات.

همچنین موارد دیگر در اختلال طیف اوتیسم رایج است: نگرانی و اضطراب، راه رفتن روی پنجه پا،فقدان همدلی، حساسیت به صدا و نور.

درمان ها: مدیریت عصبانیت و پرخاشگری، خانواده درمانی، تحلیل کاربردی رفتار ( ABA )، درمان رفتاری، پردازش حسی، درمان به وسیله حیوانات، گفتار درمانی.

متخصصین اختلالات طیف اوتیستیک:

کاردرمان: بهبود زندگی روزانه و مهارت های کاری

گفتار درمانگر: متخصص در بهبود اختلالات گفتاری و زبانی و تعامل و ارتباط.

روانشناس بالینی: درمان مشکلات عاطفی و اثرات اوتیسم بر روابط خانوادگی.

عصب شناس: درمان اختلالات سیستم عصبی.

روانپزشک: درمان اختلالات اولیه اوتیسم با دارو درمانی.

متخصص کودکان و نوجوانان: حمایت های پزشکی برای نوزادان،کودکان و نوجوانان.

علائم کودکان طیف اوتیسم همانند رنگین کمان دارای تنوع است و باید توسط دکتر اوتیسم تشخیص داده شود. برای مثال بهره هوشی در بعضی از کودکان اختلالات طیف اوتیسم ممکن است بالاتر از حد متوسط و در بعضی دیگر پایین‌تر از حد متوسط باشد. علاوه بر این ارتباط با دیگران و دنیای خارج در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم دچار ( A ) کل است.

توجه: اطلاعاتی که اینجا مشاهده می کنید معمولا برای شرایط خاصی اتفاق می‌افتد و این اطلاعات توصیه های پزشکی نیستند و در صورتی که مشکلات پزشکی دارید برای کسب اطمینان به مراقبین سلامت مراجعه کنید.

ویژگی‌های زبانی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

• رعایت نوبت از جمله هنگام گفتگو با اطرافیان تقریباً برایشان غیر ممکن است.
• از عناصر زبرزنجیری کلام بعد استفاده می کنند طوریکه آهنگ وزیر و بمی گفتار آنها غیر عادی به نظر می رسد.
• در طول مکالمه ارتباط چشمی با مخاطب برقرار نمی کنند.
• حتی افراد بالغ مبتلا به اختلالات طیف اوتیستیک از درک جوک، استعاره و طعنه و کنایه عاجزند.
• شاخص ترین ویژگی فرد مبتلا به اختلال اوتیسم مشکل در روابط اجتماعی است.
• برجسته ترین ویژگی در گفتار فرد مبتلا هم اختلال طیف اوتیسم در کاربردشناسی زبان است. به همین خاطر بسیاری از محققان این دو اختلال اصلی را مرتبط به هم می دانند چون کاربردشناسی بخشی از توانش اجتماعی است.

باورهای غلط درباره اختلال طیف اوتیسم

• تمامی کودکان طیف اوتیسم صحبت نمی کنند!
• بهره هوشی تمامی کودکان اختلال طیف اتیسم بالاست!
• کودکان طیف اوتیسم قادر به نشان دادن صحبت خود نیستند!
• اختلالات طیف اوتیسم نمی توانند به دیگران لبخند بزنند!
• اختلال طیف اوتیسم در کودکان تماس جسمی محبت‌آمیز برقرار نمی کنند!

ما می‌دانیم که این کودکان تحریکات حسی را به گونه‌ای متفاوت درک می‌کنند که موجب اشکال در ابراز محبت و برقراری ارتباط عاطفی در آنها می گردد؛ اما به هر حال کودکان طیف اوتیسم می‌توانند محبت کنند. در صورتی که اختلالات طیف اوتیسم را باور کنیم قادر به داد و ستد عاطفی با آنها هستیم.

گفتاردرمانی کودکان چیست؟

گفتاردرمانی کودکان چیست؟ گفتاردرمانی علم تشخیص و درمان مشکلات گفتاری می باشد. بسیاری از اختلالات زبانی بدون منشا مشخص هستند. از این گروه می توان به آسیبهای ویژه زبانی شاره کرد که کودکان مبتلا به آن، بدون این که دارای علائم آسیب شناختی خاصی از نظر عصبی، حسی، حرکت یا محیطی باشند و بدون دارا بودن نقص مشخص ذهنی، در عملکردهای زبانی در حیطه‌های واج شناسی، دستور زبان، معناشناسی و کاربرد شناسی زبان، دچار مشکل هستند. در بررسی این موضوع که گفتار درمانی کودکان چیست؟ باید توضیح داد گفتاردرمانی کودک تلاش دارد با درمان اختلالات گفتاری کودک روند رشد طبیعی گفتار را تسریع بخشید و از تاخیر گفتاری و گفتار نامناسب و نامفهم کودک جلوگیری کند. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر در زمینه تشخیص و درمان اختلالات گفتاردرمانی کودکان نظیر مشکلات تلفظی حروف، لکنت زبان، اختلالات بلع، تاخیر گفتار، مشکلات درک گفتاری و … فعالیت می نماید همچنین به ارائه خدمات گفتاردرمانی کودکان در منزل مشغول می باشد.

اختلالات گفتار و زبان(دیر حرف زدن کودک)

قبل ازبحث درباره دیر حرف زدن کودک بی مناسب نخواهد بود درباره سن حرف زدن کودکان که توسط روانشناسان ارائه شده است نکاتی را متذکر شویم.

اکثر روانشناسان برای رشد گفتار و سن حرف زدن کودک پنج مرحله قائل هستند.

مرحله اول در حرف زدن کودک ، مرحله فریاد کودک از بدو تولد که این فریادها در ماههای اول شکل گرفته و به صورت گریه ،آهنگدار و برای هدفهای مختلف بکار می رود.

مرحله دوم در سن حرف زدن کودک یا مرحله هجائی و سیلابی که از سه یا چهار ماهگی شروع شده و تا نه ماهگی ادامه دارد و به صورت آهنگهای هجایی ساده و زیر و بم صدا که حتی در کودکان ناشنوا نیز دیده می شود جلب توجه می کند. این مرحله از سن حرف زدن کودک را زبان خود به خودی نیز می گویند و در همه افراد دیده می شود و آهنگ هجا به وسیله حرکات لبها و تارهای صوتی انجام می شود.

مرحله سوم یا مرحله تقلید که در آن کودک هرچه می شنود بدون اینکه به معنی و مفهوم آن پی ببرد آن را تکرار می کند. این مرحله ازسن حرف زدن کودک از نه ماهگی تا یک سالگی یا بیشتر ادامه داشته و تقلید و تکرار کلمات و جملات شنیده شده مانند بازتابهای شرطی روی کودک اثر می گذارد و کودک یاد می گیرد که کلمات را چه موقعی به کار ببرد تا مورد تشویق قرار گیرد. شنوایی کودک و فراوانی استفاده از واژه ها و گفتگو با والدین در پیشرفت گفتار کودک بسیار موثر است. مرحله تقلید در رشد حرف زدن کودک که اولین زبان کودک است زبان لیمبیک است چون در کودکان قشر مغز رشدی ندارد و سیستم لیمبیک فعال تر از کورتکس مغزی است.

مرحله چهارم در سن حرف زدن کودک یا مرحله درک معنی و مفهوم که از یک تا یک سال و نیم طول می کشد و کودک به درک معنای کلمات می پردازد. در این دوره از سن حرف زدن کودک ،کودک با جملات قابل فهم و درک صحبت می کند که ممکن است از لحاظ دستوری نواقصی داشته باشد دراین مرحله کودک ابتدا جملات کوچک و سپس جملات کامل تری بیان می کند.

مرحله پنجم یا مرحله گفتار که این دوره بعد از یک سال و نیم شروع می شود ، سن حرف زدن کودک ضمن رعایت نکات دستوری دربه کار بردن ضمایر دقیق تر می شود و از اشیاء تصاویر ذهنی صحیحی برقرار می کند و کم کم زبان کامل شده و ادامه می یابد.

بعضی از محققان مرحله ششمی نیز به مرحله پنجگانه فوق اضافه می کنند و به آن مرحله زبان اجتماعی می گویند که از پنج سالگی به بعد شروع می شود یعنی از مواقعی که کودک به مدرسه می رود و با دیگران صحبت می کند و به سوالات دیگران پاسخ می دهد.

بلوم عقیده دارد که محیط زندگی کودک و ارتباط کلامی با والدین در سال های اولیه زندگی مسئله اساسی و لازم برای یادگیری وتسهیل سن حرف زدن در کودک است. صحبت با کودک،خواندن کتاب برای او نشستن و گوش دادن به رادیو و تماشای برنامه های تلویزیونی و هم صحبت شدن با او نقش مهمی در تقویت و گسترش مهارتهای گویائی بازی می کند.

گفتار طبیعی باید آشکار،قابل فهم،خوشایند و مطابق قواعد دستوری باشد در غیر این صورت با اختلالات گفتاری(دیر حرف زدن کودک) مواجه هستیم. برای اینکه گفتار و بیان به طور طبیعی رشد کند باید سه مرحله فیزیولوژیک به وجود آید:

کودک صداها را ازراه گوش بشنود و به وسیله مغز احساس کند. این مرحله را مرحله دریافت صدا گویند.
صداهای شنیده شده توسط گوش به وسیله مغز شکل گرفته، تعبیر و تفسیر شده و معنی و مفهوم آن درک بشود. این مرحله را مرحله شکل پذیری یا مرحله درکی گویند. در انسان وجود قشرمغز مرکز این حالت است و چون در حیوانات قشرمغز وجود ندارد لذا این مرحله صورت نمی گیرد و حیوانات نمی توانند مانند انسان صحبت کنند.
آنچه به وسیله گوش شنیده و توسط مغز درک شده به وسیله دستگاه گویائی مانند حنجره و تارهای صوتی،لب،زبان ودهان و غیره بیان شود. این مرحله را مرحله بیانی گویند.
اشکالات و اختلالات شنوایی مادرزادی از اوایل کودکی تقریبا همیشه باعث دیر حرف زدن کودک، کر و لالی توأم با هم می شود. یکی از موارد دیر حرف زدن کودک،کری و لالی مادرزادی است که در پسران 15درصد بیشتر از دختران گزارش شده و علت آن را اختلالات مادرزادی در اعصاب گوش یا حنجره شنوایی می دانند.

کری و لالی ممکن است اکتسابی و در ماههای اول تولد اتفاق افتد که موجب دیر حرف زدن کودک می شود. در این موارد منژیت،انسفالیت،حصبه،مخملک و ضربه های زایمانی را دخیل می دانند. دراین افراد یادگیری و آموزش به طرق مختلفی انجام می گیرد.

کودکان مبتلا به مشکلات گفتاری و عقب ماندگی ذهنی حتما باید توسط متخصصان بیماری های گوش و حلق و بینی مورد معاینه قرار گیرند.

انواع اختلال گفتاری در گفتاردرمانی کودکان

نوک زبانی حرف زدن : این اختلال را غالبا جزء اختلالات بیانی می دانند ولی چون جمله بندی و فرهنگ لغات نقصی ندارد لذا این اختلال نباید جدی و مهم تلقی شود.

کوکانه حرف زدن : با آنکه کودک از نظر رشد جسمانی عادی و طبیعی است مغذالک حرف زدن او مانند کودکان 2 یا 3 ساله است. نحوه ی بیان و صحبت والدین نقش مهمی در این نوع اختلال گفتاری بازی می کند. دودسته فوق جزء اختلالات تولید گفتار ذکر می شود.

تاخیر در زبان یا دیر به حرف آمدن : از لحاظ تعریف هر کودکی که در 2 سالگی کمتر از 15 لغت بداند و در 3 سالگی نتواند جمله و عبارت ساده ای را بیان کند مبتلا به تاخیر در گفتار است.

عدم قدرت بیان یا لالی : قبلا در مورد این اختلال مطالبی آورده شد. این اختلال ممکن است به علت اختلالات شنوایی، ضربه مغزی، عدم رشد مغز، عقب ماندگی، فقدان موقعیت مساعد و محرک (مانند مادرناشنوا یا لال) علل روانی، عاطفی، اظطراب، هیستری و لالی انتخابی و اوتیسم کودکانو نظایر آن باشد.

روند رشد گفتار در کودکان

• گفتار کودکان زیر یک سال 3 کلمه می باشد.
• گفتار کودکان یکسال 20 کلمه می باشد.
• گفتار کودکان دوسال 100 کلمه می باشد.
• گفتار کودکان ۳ ساله 500 کلمه می باشد
• گفتار کودکان ۴ ساله 1500 کلمه می باشد.
• گفتار کودکان ۵ ساله 2500 کلمه می باشد.

گزارش موردی از آسیب زبانی ویژه

«ع» پسری ۶ ساله است که در بدو تولد زردی داشته و رشد مهارتهای حرکتی اش نظیر گردن گرفتن، نشستن و راه رفتن با تاخیر روبرو بوده است، کودک دیرتر از زمان مناسب به حرف افتاده و تعداد واژگان بیانیه اش بسیار محدود می باشد ( حدود ۸۰ تا ۱۰۰ واژه) تعداد واژگان بیانی این کودک متناسب با یک کودک دو ساله طبیعی است. سن اکتساب حروف و تعداد واژگان بیانیه کودکان تا ۵ سالگی آمده است.«ع» کودکی خجالتی است و به سختی با کودکان همسن خود و بزرگسالان ارتباط برقرار می‌کند. توانایی های ارتباطی او مثل سلام و خداحافظی، درخواست کردن اجازه گرفتن، شروع کنندگی محاوره و… نسبت به کودکان هم سن و سالش و عقب تر است و این ناتوانی در بیان خواسته هایش باعث شده کودک از خود رفتارهای پرخاشگرانه به صورت کتک زدن اطرافیان نشان دهد. طبق گفته مادرش، کودک در انجام حرکات و فعالیت‌ها دقت کافی را ندارد (و یا به بیان عامیانه کودک دست و پا چلفتی است). با برقراری ارتباط با کودک می توان به ضعف توجه و تمرکز وی پی برد. مکث های زیادی در گفتار کودک شنیده می شود؛ همچنین کودک نمی‌تواند متناسب با سوالات درمانگر پاسخ بدهد. طبق ارزیابی هایی که از کودک به عمل آمد، هوش کلامی کودک طبیعی و زبان درکی وی متناسب با توانمندی‌های درکی کودکان همسن (کودکان ۶ ساله) است ولی توانمندی‌های بیانی وی نسبت به توانمندی‌های درکی اش فاصله دارد و عقب تر از کودکان هم سن خود می باشد. این کودک مشکلات واجی هم دارد. خطا های تولیدی و تلفظی زیادی دارد.

نمونه گفتار واج نگاری شده این کودک به همراه متن اصلی در زیر آمده است.(مکث ها با خطوط تیره نشان داده شده اند.)

متن هدف: دختره دستش رو بسته_ دختره که دستش رو بسته چون افتاده گریه میکنه_ مورچه ها قارچ رو میبرن_این پسره دنبال دوستش میگرده_ماشین پنچر شد_بابا داره چرخ ماشین را عوض میکنه.

ویژگیهای نمونه صوتی

1. جملات کوتاه،دو کلمه ای و ساده.
2. خزانه (تعداد) واژگان محدود.
3. نداشتن واژگان دستوری متنوع مانند،ضمایر،حروف ربط،حروف اضافه.
4. استفاده نکردن از افعال زمان گذشته و آینده.
5. وجود خطا های تولیدی فراوان.

مشکلات گفتاری که در گفتاردرمانی کودکان مشاهده می شود

جملات این کودک به طور معمول دو کلمه‌ای هستند .

کودک در کل گفتار خود تنها از یک ضمیر و یک نشانه جمع استفاده کرده است.

حروف ربط «و،که،چون،ولی» حروف اضافه « را، به …» ضمایر متصل « مثل -ِ ش در دوستش» و قید « حالا، بعد، اینجا» را در گفتار خود به کار نمی برد و باعث می‌شود جملات کودک کوتاه و ساده و منقطع باشند. و گویی در صحبت کردن کورمال کورمال می‌کند و به دنبال کلمات مناسب می‌گردد.

افعالی که کودک به کار می برد محدود به زمان حال ساده می باشند.

کودک خطاهای تولیدی دارد.

گفتاردرمانی کودکان مداخله‌ای تخصصی است که توسط آسیب‌شناسان گفتار و زبان (SLP) انجام می‌شود تا اختلالات گفتار، زبان و ارتباط کودکان ارزیابی و درمان شود.
این روش هم بر گفتار (تولید درست صداها) و هم بر زبان (درک و استفاده از کلمات) تمرکز دارد و برای هر کودک برنامه درمانی فردی‌سازی می‌شود.
اهداف گفتاردرمانی شامل بهبود وضوح گفتار، گسترش واژگان، درک نشانه‌های اجتماعی و تقویت مهارت‌های ارتباطی در خانه و مدرسه است.
مزایای آن شامل افزایش اعتماد به نفس، بهبود روابط اجتماعی، تقویت مهارت‌های خواندن و نوشتن و توانایی بیان بهتر افکار می‌شود.
درمان زودهنگام اهمیت زیادی دارد، زیرا تأخیر در گفتار و زبان می‌تواند بر یادگیری، عزت‌نفس و مشارکت اجتماعی کودک اثر منفی بگذارد.

وظیفه والدین کودک در گفتار درمانی چیست؟

والدین یا مراجعین برای همکاری با درمانگران بهتر است که:

همه سوالات مربوط به سلامت را کامل و دقیق پاسخ دهند.
برای فهم بهتر مشکلتان و روش درمان آن سوال بپرسند.
هر دستورالعملی که ممکن است آسیب شناس گفتار و زبانتان به آنها بدهد را پیگیری کنند
والدین گرامی توجه داشته باشند که سال‌های ۲ تا ۵ سالگی سنین حساس رشد زبانی و گفتاری هستند، در صورت مشاهده اختلالات گفتاری در کودک به متخصص گفتاردرمانی کودکان مراجعه نمایید.

منابع:

Forbrain

سوالات متداول:

1-چه نشانه‌هایی بیانگر نیاز کودک به گفتاردرمانی است؟
اگر کودک در تلفظ کلمات مشکل دارد، جملات را ناقص بیان می‌کند، در درک دستورات ساده مشکل دارد، یا در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل است، ممکن است به گفتاردرمانی نیاز داشته باشد. همچنین، لکنت زبان و تأخیر در شروع گفتار از دیگر نشانه‌های مهم هستند.

2-آیا گفتاردرمانی برای کودکان با مشکلات شنوایی نیز مفید است؟
بله، گفتاردرمانی برای کودکان با مشکلات شنوایی بسیار مفید است. این روش به آن‌ها کمک می‌کند تا با استفاده از ابزارهای کمک‌شنوایی و تمرینات تخصصی، مهارت‌های گفتاری و زبانی خود را بهبود بخشند.

علت بیماری ام اس چیست | دلایل ام اس MS | مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی ام اس دکتر صابر

 علت بیماری ام اس چیست؟ مطالعات همه گیر شناسی روی دلایل ام اس تا حدودی علت ام اس را آشکار ساخته است. تئوری های ارائه شده بر اساس این داده ها سعی در پیدا کردن علت بیماری ام اس داشته اند،اما هیچ کدام از آنها به طور قطعی ثابت نشده است. با این حال ام اس (MS) احتمالاً نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد. علت به وجود آمد بیماری ام اس هر موردی تشخیص داده شود درمان توانبخشی بخش مهمی از پروسه درمان می باشد. مرکز درمان ام اس شامل کاردرمانی و گفتاردرمانی ام اس زیر نظر دکتر صابر به درمان و توانبخشی بیماران ام اس به صورت تخصصی می پردازد. در این مطلب به این پرسش پاسخ می دهیم که چگونه ام اس میگیریم .

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

چگونه ام اس میگیریم؟

علل ژنتیکی ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس

ام اس یک اختلال وراثتی نیست،اما مطالعات نشان دهنده برخی عوامل ژنتیکی بوده است که خطر ابتلا به بیماری ام اس را افزایش می‌دهد. خطر ابتلا به ام اس در اقوام بیمار به خصوص در خواهر و برادرها، والدین و فرزندان بیشتر از افراد دیگر است.در دوقلوهای تک تخمکی احتمال ابتلا در هر دو نفر ۳۵ درصد است که نشان دهنده چند ژنی بودن و پیچیدگی بررسی دلایل ام اس است. علاوه بر این،مطالعات تغییراتی ژنتیکی را در بیماران ام اس نشان داده است،برای مثال تغییراتی در کروموزوم ۶،و کروموزوم ۵ گزارش شده است.

دلایل محیطی ام اس

عوامل خطر عفونی

به نظر می‌آید که علاوه بر علل ژنتیکی بیماری ام اس دلایل دیگری نیز در مبحث علت شناسی مطرح باشد. برای مثال، احتمال ابتلا به بیماری ام اس با مهاجرت در سنین پایین ارتباط دارد که این پدیده با دلایل ژنتیکی قابل توجیه نیست. این یافته را می توان اینطور توجیه کرد که نوعی عامل عفونی که ناشی از یک میکروب شایع است، می تواند علت بیماری ام اس باشد. فرضیه های مختلفی درباره مکانیسم ایجاد کننده و علت به وجود آمدن بیماری ام اس مطرح شده اند. در «فرضیه بهداشت» اعتقاد بر این است که مواجهه با چندین عامل عفونی در اوایل زندگی، از فرد در مقابل ام اس محافظت می کند. بنابراین علت مولتیپل اسکلروزیس یک عکس العمل خود ایمنی است که توسط چندین میکرواور گانیسم عفونت زا در افراد مستعد و فعال می‌شود و با افزایش سن ابتلا،احتمال ام اس نیز بالا می رود.

فرضیه دوم اینکه در این زمینه است،«فرضیه شیوع» نام دارد. در این فرضیه علت ام اس یک بیماری در نظر گرفته می شود، که خود در نتیجه یک عامل بیماری زا رخ می دهد و احتمال وجود این عامل بیماری زا در نواحی با شیوع بالای ام اس بیشتر است. این عامل بیماری زا در بیشتر افراد یک عفونت پایدار بدون علامت ایجاد می کند، اما پس از گذشت چندین سال در برخی افراد باعث تخریب میلین می شود. البته از فرضیه بهداشت بیشتر حمایت شده است.

این احتمال نیز وجود دارد که یک عامل ویروسی در بروز بیماری ام اس نقش داشته باشد و عفونت با این ویروس عامل اولیه یا عوامل مساعد کننده در علت ابتلا به بیماری مولتیپل اسکلروزیس باشد. برای مثال، ارتباط ویروس تبخال در انسان با این بیماری ثابت شده است. در پژوهش سوتلو و همکارانش نیز ویروس آبله مرغان زوستر به مقدار زیادی در مایع مغزی نخاعی بیماران مبتلا به ام اس یافت شد.

عوامل خطر غیر عفونی

بیماری ام اس در مناطق دور از خط استوا بیشتر رخ می دهد. برخی دانشمندان معتقدند، با توجه به اینکه میزان مواجهه با نور آفتاب در طول سال، در مناطق نزدیک به خط استوا بیشتر است و ویتامین دی به طور طبیعی به دنبال مواجهه با آفتاب تولید می‌شود، این ویتامین اثر موثری بر عملکرد سیستم ایمنی دارد و ممکن است به محافظت در برابر دلایل ام اس کمک کند. به علاوه، کاهش ویتامین دی در نوزادان و کودکان نیز باعث ابتلای بیشتر آنها به عفونت‌های ویروسی نسبت به عفونت‌های باکتریایی می‌شود و در نتیجه در عملکرد سیستم ایمنی بدن آنها تداخل ایجاد می‌کند و فرد را مستعد ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس میسازد. در پژوهش دیگری که در همین سال صورت گرفت، مشخص شد که میزان بالای ویتامین دی در سه ماهه سوم بارداری می تواند احتمال ابتلا به ام اس را در جنین کاهش دهد.

علاوه بر پایین بودن سطح ویتامین دی،کشیدن سیگار نیز یکی دیگر از عوامل خطر ساز ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس،است.

علت به وجود آمدن بیماری ام اس چیست؟

بنابراین می‌توان عوامل خطر آفرین فراوانی را برای علت به وجود آمدن بیماری ام اس برشمرد. اما نمی توان یک علت غالب برای این بیماری پیدا کرد. البته این غیر معمول نیست که چندین عامل در بروز یک بیماری دخیل باشند. اکثر بیماری های پیشرونده مزمن به دلیل تعامل بین یک یا چند نقص ژنتیکی محیط فیزیکی و اجتماعی که تاثیر آنها را افزایش می‌دهد، ایجاد می شوند. پس با مرور پژوهش‌های صورت گرفته می‌توان علت مولتیپل اسکلروزیس را نتیجه تعامل سه عامل به هم وابسته بسیار مهم دانست: محیط،ایمنی،و وراثت.

نشانگان بیماری اوتیسم

در مرور نوشته های آکادمیک و مقاله های چاپ شده قدیمی به مواردی بر می خوریم که ویژگی افراد دارای نشانگان بیماری اوتیسم نوشته شده، اما نامی برای آن در نظر گرفته نشده است. در سال 1933 دکتر هوارد پاتر در مورد تعدادی از کودکانی که به باور او نوعی از اسکیزوفرنی کودکی را دارند، مطالبی را به چاپ رساند. یک سال پس از او محققی دیگر در مقاله ای که به چاپ رسانده گروهی از نوجوانان را معرفی کرد، که دارای ناتوانی هوشی شدید بودند و رفتارهای کاتاتون نیز از خود نشان دادند. مدتها طول کشید تا نشانه های بیماری اوتیسم به صورت یک نشانگان مطرح گردد. با تشخیص علت اوتیسم و درمان به موقع نشان های اوتیسم در کودکان می توان توانایی های کودکان را به حداکثر رساند و امکان تحصیل مناسب را برای کودکان فراهم نمود. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر در حیطه شناخت علائم اوتیسم و درمان تخصصی آن فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

درست پیش از آغاز جنگ جهانی دوم محققان هلندی مقاله ای را به چاپ رساندند که در مورد افرادی بود که رفتارهای ناشی از نشانگان بیماری اوتیسم داشتند و در آن مقاله برای بار نخست از واژه نشانگان اوتیستیک به گونه ای که امروزه به کار می رود استفاده شده بود. اما چه کسی برای بار نخست از علائم نشانگان اوتیسم با شکل امروزی استفاده کرد کانر” و یا آسپرگر تا چند سال اخیر گفته می شد که کانر در سال ۱۹۴۳ با مقاله ای که در مورد تعدادی از بچه های دارای نشانه های اوتیسم منتشر کرد پیشگام اصلی بیماری اوتیسم در نظر گرفته می شود زیرا که مقاله آسپرگر یک سال بعد به طور مستقل به چاپ رسید و سال ها بعد به دنیای غیر آلمانی زبان معرفی شد. اما، فرزند آسپرگر این جریان را درست نمی داند و بر اساس شواهدی که در اختیار دارد پدرش را پیشگامی می داند که حداقل ده سال قبل از کانر،نشانگان اوتیسم را به عنوان اختلال معرفی کرده است. پروفسور مایکل راتره که از افراد مطرح در زمينه بیماری اوتیسم به شمار می رود، معتقد است که کانر پیشگام در نظر گرفته می شود، زیرا که توصیف کامل و جامعی همراه با تابلوی دقیق بالینی از تیم ارائه کرد. همین جریان در مورد نخستین فردی که با استفاده از تلسکوپ اقدام به بررسی ماه کرد نیز صادق است. تا پیش از این گالیله را به عنوان نخستین فردی معرفی می کردند که دست به چنین کاری زده است، اما بررسی ها نشان داد که یک ستاره شناس گمنام انگلیسی به اسم توماس هاریوت پیش از او این کار را کرده است. با این وجود به دشواری می توان گفت که هاریوت بیشتر از گالیله بر ادراک ما از ماه تأثیر گذاشته است، زیرا تبیین گالیله از آنچه که مشاهده کرده است و سازمان دهی مشاهداتش بسیار ارزشمند تر از آن بوده که جایگاه خود را تنها به دلیل تأخیر زمانی از دست بدهد. چنین همزمانی ای در ارائه نظریه تکامل نیز بین چارلز داروین و الفرد والاس فردی که به شکلی کاملا مستقل باورهای مشابه با نظریه داروین را طی نامه ای برای خود داروین فرستاده بود نیز وجود دارد. این کار باعث شد که داروين تردید و دودلی مربوط به ارائه نظریه اش را کنار گذاشته و آن را زودتر از زمانی که قرار بود انتشار دهد. با علم و اطلاع از این موضوع هنوز چالز داروین به دلیل تبیین روشن و مشخصی که از نظریه تکامل ارائه کرده است به عنوان پیشگام این نظریه شناخته می شود اما در کنار نام وی به آلفرد والاس نیز اشاره می شود.

مطالعات بعدی نشانگان اوتیسم را به صورت طیفی از علائم مطرح می کند که در افراد مختلف متفاوت است برای مثال افرادی با نشانه هایی نظیر مشکلات ارتباطی و اختلالات کلامی وجود دارند که علائمی از اختلالات شناختی دیگر را از خود نشان نمی دهند و در بیماری اوتیسم خفیف یا آسپرگر قرار می گیرند. این طبقه بندی باعث می شود که اوتیسم از مقوله ناتوانی های یادگیری خارج شده و به عنوان اختلالی متفاوت مورد توجه قرار گیرد. زیرا تا پیش از آن افراد دارای نشانگان اوتیسم را به عنوان کسانی که می توانند دارای عملکرد هوشی عادی باشد مورد بررسی قرار نمی دادند. امروز باور این امر برای ما آسان است که افرادی دارای نشانگان اوتیسم می توانند افرادی با هوش متوسط و یا حتی بالاتر از حد معمول باشند. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به بررسی و درمان کودکان اوتیسم توسط بهترین دکتر اوتیسم به صورت تخصصی می پردازد.