برچسب: کاردرمانی ذهنی

تمرینات کاردرمانی ذهنی

کاردرمانی ذهنی از بخش های اصلی مرکز کاردرمانی دکتر صابر می باشد که در زمینه بهبود مهارت های ذهنی کودکان نظیر ادراک، مهارت های استدلالی، توجه و حافظه ، شناخت و مهارت های پیشرفته مانند قضاوت و تحلیل فعالیت می نماید. تمرینات کاردرمانی ذهنی به کودکان با اختلال اوتیسم، بیش فعالی و نقص توجه ، اختلالات یادگیری و مشکلات پردازش حسی کمک می کند تا بتوانند از حد اکثر توان خود در زمینه درک استفاده نموده و مهارت های خود را بهبود بخشند. مرکز دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم تخصصی و با تجربه کاردرمانان و گفتاردرمانان این کودکان را یاری می کند. در این بخش به ارائه نمونه ای از تمرینات کاردرمانی ذهنی در منزل اشاره می شود.

انواع تمرین کاردرمانی ذهنی و سطوح آن

• :Blocked/Massed Practice
• تمرین کاردرمانی ذهنی است که زمان انجام فعالیت بیش‌تر از زمان استراحت مابین آن است
• این نوع تمرین بیش‌ترین کاربرد را در مرحله شناختی دارد، که مراجع یادگیری حرکت را آغاز کرده
• :Distributed Practice
• تمرینی است که زمان استراحت بیش‌تر از زمان انجام فعالیت است
• بیش‌ترین تأثیر را در مرحله Associative دارد
• حین انجام فعالیت روی مهارتی خاص و در زمان استراحت روی مهارت خاص دیگری تمرکز می‌شود.
• :Variable/Random Practice
• در این نوع تمرین فرد باید الگو‌های مشابه را تکرار کند و در صورت نیاز کمی‌ تغییر در آن‌ها ایجاد نماید
• بیش‌ترین تأثیر را در مرحله Autonomous دارد
• کاربرد: باعث افزایش تعمیم­دهی و تطابق می‌گردد
• کودکان با سندرم داون با این نوع تمرین در عمل simple reach بهبود پیدا می‌کنند
• در این نوع تمرین، تمرین‌های کوتاه با تکرار زیاد بر تمرین‌‌های بلند با تکرار کم غلبه دارد.
• :Mental Practice
• در این تمرین کودک یک مهارت را به طور ذهنی و بدون انجام عملی، آن را انجام می­دهد
• شامل: role playing، تصور کردن و مشاهده ویدئو است
• بیش‌ترین تأثیر را در مرحله اول و آخر یادگیری دارد
• این تمرین در کودکان middle school با مشكل خفيف ذهنی موجب بهبود عملکرد در peg board می‌شود
• در کودکان ADHD و DCD موثر است
• اگر درمانگر به مدت طولانی از این تمرین استفاده کند باعث از بین رفتن انگیزه کودک می‌شود.

تمرینات کاردرمانی ذهنی و یادگیری خطا-محور

– در این نوع یادگیری درمانگر به کودک این فرصت را می­دهد که در اجرای یک الگوی حرکتی یا فعالیت اشتباه کند،  آن‌ها را اصلاح کند و از اشتباه خود تجربه کسب کند.

– باعث می‌شود کودک مشکلاتش را حل کند و یادگیری مهارت‌‌های حرکتی­اش تسهیل شوند.

فیدبک

انواع:

• فیدبک داخلی:
• باعث self-correct می‌شود
• بهترین نوع فیدبک در حفظ عملکرد حرکتی است
• این نوع فیدبک باید جزو اهداف جلسات درمانی باشد
• فیدبک خارجی:
• در مراحل اولیه رشد مهارت‌‌های حرکتی نیاز است
• شامل cue کلامی‌ و راهنمایی فیزیکی می‌باشد
• فیدبک demonstrative :
• شامل تقلید حرکات است
• در مراحل اولیه کسب مهارت و پیش از انجام حرکت بیش‌ترین تأثیر را دارد
• باید بدون cue کلامی ‌ارائه شود، زیرا توجه کودک را مختل می‌کند.

آگاهی از عملکرد

– knowledge of performance یا آگاهی از عملکرد برای اصلاح و تطابق مهارت‌‌های حرکتی موثر است، بنابراین زمانی که کودک مهارت‌‌های پایه را آموخت از این فیدبک استفاده می‌شود.

آگاهی از پیامد

– Knowledge of results یا آگاهی از پیامد‌ها موجب افزایش انگیزه و تشویق به ادامه یادگیری در کودک می‌شود و بیش‌ترین تأثیر را در یادگیری مهارت‌‌های حرکتی جدید دارد.

فیدبک کلامی

– باید بلافاصله پس از تکمیل فعالیت ارائه گردد، کوتاه و شامل ۱ الى 3 كلمه باشد.

حال که با انواع تمرینات کاردرمانی ذهنی آشنا شدیم، به معرفی چند نمونه از تمرینات کاردرمانی ذهنی در زمینه توجه و حافظه می پردازیم.

تمرینات توجه و تمرکز:

1. از کودک خواسته می شود اعداد را به صورت دوتا در میان بشمارد
2. از بین کارت های میوه و حیوان چیده شده روی میز فقط بر روی حیوانات ضربه بزند
3. درمانگر شروع به گفتن کلمات می نماید و از کودک خواسته می شود وقتی اسم حیوان خاصی را شنید دست بزند
4. از بین تصاویر کشیده شده مشابه ها را پیدا کند
5. مسیر مازها را با انگشت دنبال کند
6. از کودک خواسته می شود با توجه به فلش های کشیده شده روی زمین حرکت کند
7. از کودک خواسته می شود روی دایره هایی بارنگ خاصی بپرد

تمرینات حافظه:

1. کلماتی را که می شنود با همان ترتیبی که شنیده تکرار کند
2. تصاویری را که به او نشان داده ایم را از انتها به ابتدا بگوید
3. نام حیوان و میوه ها را یکی در میان پشت سر هم بگوید
4. به صورت یکی در میان اسم دختر و پسر را نام ببرد.
5. الگو های حرکتی اجرا شده توسط درمانگر را بعد از او با همان ترتیب انجام دهد.
6. بتواند دستورات 3 یا 4 مرحله ای را انجام دهد.
7. از بین کارت های روی میز فقط آنهایی را که شنیده است بردارد.
8. اعدادی که برای او گفته می شود را به ترتیب از بزرگ به کوچک بیان کند

تمرینات شناختی:

1. اعضای بدن خود را بشناسد
2. میوه ها و حیوانات آشنا را بشناسد و از هر کدام 5تا را نام ببرد
3. اشیا را دسته بندی و طبقه بندی کند
4. رنگ ها را بشناسد
5. اشکال هندسی را بشناسد( دایره، مربع، مثلث)
6. مشاغل و وسایل مورد نیاز برای هر شغل را بشناسد
7. مفاهیم ابتدایی مربوط به اندازه مانند بلند، کوتاه، دراز، بزرگ، کوچک را تشخیص دهد.
8. مفاهیم متضاد مانند کثیف و تمیز، روشن و خاموش، باز و بسته را بشناسد
9. جهات را بشناسد و تشخیص دهد بالا پایین، جلو و پشت، چپ و راست
10. شمارش اعداد تا 10 را داشته باشد و مفهوم عدد را درک کند
11. اعضای فامیل را بشناسد و روابط فامیلی را متوجه شود برای مثال خاله کیه؟ خواهر مامان
12. اطلاعات مربوط به خود مانند اسم پدر و مادر، تعداد خواهر و برادرش، آدرس منزل و… را بداند

سوالات متداول:

1.آیا همه تمرینات ذهنی را می توان برای کودک انجام داد؟

خیر هر مهارت و مفاهیم ذهنی سن مخصوص به خود را دارد و متخصص کاردرمانی ذهنی بسته به سن و نیاز کودک تمرینات مناسب را برای او انتخاب می نماید برای مثال شناخت رنگ در سن 3 سالگی اتفاق می افتد.

2.تمرینات کاردرمانی ذهنی برای چه کودکانی مفید است؟

تمرینات کاردرمانی ذهنی به بهبود مهارت های ذهنی کودکان با اختلالاتی نظیر بیش فعالی و نقص توجه، اوتیسم، اختلالات یادگیری، اختلال در پردازش حسی، سندروم های ژنتیکی، مشکلات ذهنی و درکی و کودکان با نیاز های خاص کاربرد دارد.

تفکر چیست؟

تفکر چیست؟ در لغت به معنای اندیشیدن، تعقل، تأمل و اندیشه است. تفکر یکی از موضوعات روانشناسی شناختی است که ابعاد، کیفیت و ویژگی های آن در انسان به نحو بارزی نسبت به سایر موجودات کره ی زمین متفاوت، عالی و ممتاز بوده و این خصوصیات ویژه عامل پیدایش فرهنگ ها، تمدن ها، هنر ادبیات، فلسفه ها، علم، فناوری و … فقط در میان انسان ها گردیده است. تفکر خلاق مجموعه فعالیت های ذهنی است که به واسطه ی آن تجزیه و تحلیل، استدلال، ارزیابی و قضاوت موضوعات و مسائل مختلف امکان پذیر می گردد. مرکز توانبخشی دکتر صابر در زمینه بهبود انواع تفکر و روند تفکر کودکان با استفاده از تکنیک های کاردرمانی ذهنی و روانشناسی شناختی فعالیت می نماید.

تفکر چیست

جان دیویی روانشناس آمریکایی و یکی از صاحب نظران حوزه ی آموزش و پرورش بر این اعتقاد بود که هدف اصلی آموزش و پرورش، یادگیری تفکر است. روش دیویی در این ارتباط، روش حل مسئله یا همان روش پژوهش علمی بود. در جهانی زندگی می کنیم که شاهد حجم عظیمی از اطلاعات هستیم، ارتباطات و فناوری ها هرروز پیچیده تر و گسترده تر می گردند و روند توسعه ی دانش با سرعت بسیار زیادی به پیش می رود. بی شک همه ی این تغییرات و تحولات جهانی برخاسته از تفکر و مهارت های تفکر افراد، گروه ها، سازمان ها و نهادهای اجرایی در یک جامعه است. بنابراین اگر می خواهیم سهمی در این ارتباط داشته باشیم و نقش خود را ایفا نماییم لازم است با تفکر، انواع تفکر و مهارت های اندیشیدن هرچه بیشتر آشنا گردیده و از طریق آموزش، یادگیری و پرورش آن در جهت ترویج و بسط علم نظری و عملی حرکت کنیم.

انسان موجوذی است فعال با قابلیت تفکر و اندیشه که اطلاعات مختلفی را از محیط دریافت و ثبت می کند. روی آنها عملیاتی انجام داده، ذخیره سازی نموده و از این اطلاعات در شرایط و موقعیت های لازم استفاده می نماید و به این ترتیب دست به استدلال زده، تصمیم گیری نموده و در نهایت مشکلات و مسائل و پیچیدگی های زندگی خود را حل می کند.

تعاریفی از تفکر

برخی از تعاریفی که می توان از تفکر ارائه کرد

– تفکر یک فرآیند ذهنی یا شناختی است جهت استدلال، تصمیم گیری، حل مسئله، مفهوم سازی، فهم یک موضوع، یادگیری، ادراک و خلاقیت.

– تفکر یک فرآیند شناختی است جهت کسب یا تغییر اطلاعات موجود در حافظه ی طولانی مدت برای دسترسی به هدفی خاص.

– تفکر یعنی سازماندهی حرکت فکر برای کشف حقایق

تفکر عالی ترین شکل عملکرد ذهنی یا شناختی انسان در مغز است. تفکر افراد نیز تحت تأثیر عوامل مختلفی چون شرایط محیطی، بافت، توجه و دقت، علاقه مندی،مطالعات، نوع اندیشه، نگرش ها و شخصیت آنان است. بنابراین از این نظر می توان گفت که تفکر دارای سطوح و انواع مختلفی است.

تفکر به واسطه ی ادراک، قضاوت و استدلال به ما کمک می کند تا بتوانیم روابط بین پدیده های مختلف را درک کنیم. اندیشه یا تفکر یک مهارت محسوب می شود. پس می توان آن را آموخت. افراد برای رسیدن به سطح بالایی از تفکر به مهارت ها و راهبردهای خاصی نیاز دارند. در ارتباط با مهارت های تفکر می توان به مواردی چون استدلال، تحقیق، ایجاد مفاهیم، قضاوت صحیح، پرسشگری، انتقاد درست، آینده پردازی، قدرت تصمیم گیری و ارزیابی (ارزشیابی) اشاره کرد. به عنوان مثال، توانایی مطرح کردن پرسش های مناسب در یک موضوع خاص و مورد بحث یکی از قدرتمندترین ابزارهای تفکر است.

ویژگی های افراد متفکر

برخی از ویژگی هایی که افراد متفکر جهت اثرگذاری بیشتر در زندگی شخصی و اجتماعی انتظار می رود یا خصوصیاتی که در وجودشان نهادینه شده، عبارت اند از :

– حس کنجکاوی

– دارای تمرکز بالا

– نگرش وسیع تر به موضوعات نسبت به افراد عادی

– پرسشگری

– پرهیز از تعصب

– تفکر عمیق تر و پرهیز از سطحی نگری

– شک و تردید منطقی

– حقیقت جویی یا حقیقت طلبی

– در نظر گرفتن جوانب مختلف موضوع

– پایبندی به ارزش های انسانی و اخلاقی

– نظریه پردازی

– اعتماد به نفس بالا

– داشتن اهدافی مشخص

– خود-انگیزشی

– نقد پذیر و منتقد بودن

– امیدوار بودن

– تلاش برای دسترسی به جدیدترین اطلاعات و گسترش آگاهی ها

– خواهان ترقی و پیشرفت بودن و پرهیز از رکود و ایستایی

– تلاش در جهت کاربردی کردن موضوعات مورد تحقیق

– خلاقیت

– دارای عزت نفس

– برنامه ریزی امور و فعالیت ها

– انعطاف پذیری

– فعالیت و کوشش مستمر یا سخت کوشی

– قدرت تصمیم گیری

انواع تفکر

انواع مختلفی از تفکر در علوم مختلفی چون فلسفه، روانشناسی و علوم اعصاب شناختی مطرح می گردند که هریکبه جنبه های خاصی از فرآیندهای ذهنی اشاره دارند. در نظام های آموزشی دو نوع از تفکر بیشتر از بقیه مطرح بوده که شامل تفکر انتقادی و تفکر خلاق هستند. این فصل به انواع تفکر بدون بررسی دقیق ارتباط بین آن ها می پردازد. بنابراین برای درک ارتباط دقیق بین انواع تفکر بهتر است به منابع معتبر مربوطه مراجعه گردد.

تفکر انتقادی

تفکر انتقادی (تفکر نقاد یا سنجش گرانه اندیشی) نوعی مهارت است که باعث افشاء سفسطه (مغالطه) ها و استدلال های ناصحیح و غیر منطقی می گردد و همچنین به ما کمک می کند تا به کسب دانش پرداخته و استدلال ها و نظریه های خود را بهبود و ارتقاء دهیم. از دیدگاه الدر و پائول (2007) ، تفکر انتقادی یکی از توانایی های مهم شناتی و مهارت های تفکر است که در چالش کشیدن مسائل و موضوعات مختلف نقش اساسی و بنیادی دارد. این نوع تفکر از یک نوع تفکر نگاه تیزبینانه به مشکلات و مسائل مهم زندگی است.

الیس در کتاب چگونه یک دانش پژوه عالی شویم، تفکر نقاد را این گونه تفسیر نموده است (به نقل از کردرستمی) :

” متفکر نقاد فردی است که در خواندن، نوشتن، صحبت کردن، گوش دادن سعی می کند اوج تکنیک های ارتباطات را اجرا نماید، وی می تواند نقش مهمی را در تغییرات اجتماعی بازی کند، در حقیقت مدل های مناسب این نظامات محصول اندیشه متفکر نقاد است. متفکر نقاد به ما کمک می کند که بر روی خطاها سرپوش نگذاریم. متفکر نقاد از طریق گسترش نقد، آمادگی خویش را برای تغییر در نگاه و اندیشه اعلام می دارد و همواره آمادگی دارد که بگوید من نمی دانم.”

تعریف تفکر انتقادی

– تفکر انتقادی فرآیندی ذهنی است با هدف بررسی افکار و عقاید خود با دیگران جهت دستیابی به فهمی بهتر، روشن تر و عمیق تر.

– تفکر انتقادی ( اندیشه ی انتقادی یا سنجش گرانه اندیشی) یک فرآیند شناختی، فعال، هدف مند و سازماندهی شده است جهت آزمودن دقیق تفکر خود یا دیگران.

– تفکر انتقادی یعنی توانایی تفکر مستقل و اندیشیدن به شیوه ای روشن دقیق و منطقی.

تفکر انتقادی شامل فرآیندهای ذهنی چون بازشناسی ابهام، ارزیابی، تفسیر، تحلیل اطلاعات، قضاوت و تصمیم گیری آگاهانه است. این تفکر یک تفکر تحلیلی و منطقی بوده که باعث می شود افکار و اندیشه های شخص یا دیگران دقیق تر، روشن تر و قابل دفاع تر گردند.

واژه “خلاق” در لغت به معنای آفریننده، مبدع آفرینشگر بوده و واژه “خلاقیت” در لغت یعنی آفرینشگری، نوآوری، ابتکار و آفرینندگی.

تفکر خلاق یک فراورده شناختی است که باعث خلاقیت می گردد و خلاقیت یعنی به کارگیری توانایی های ذهنی برای ایجاد یک فکر، رویکرد یا ایده جدید.  شاید لازم باشد برای دستیابی به یک ایده جدید و خاص در ابتدا صدها ایده را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.

نکته‌ ای که باید توجه داشت این است که خلاقیت قابل یادگیری است و مثبت اندیشی یا ذهنیت مثبت در ایجاد آن نقش دارد. شرایط محیطی و بافت مناسبت نیز از جمله عوامل مهم در ایجاد خلاقیت افراد محسوب می‌شوند.

نوآوری حاصل خلاقیت است. هرگاه پدیده ای نو یا ایده‌ ای جدید ایجاد گردد و به جامعه عرضه شود نوآوری اطلاق می گردد. اندیشیدن مستقل اولین گام برای خلاقیت و نوآوری است. دو زمینه خلاقیت شامل حوزه و صنف است که اولی در ارتباط با دانش (همانند شیمی ، فیزیک و موسیقی) و دومی مرتبط با اجتماع (همانند همکاران و نهادهای عمومی) است.

مولفه ها یا عناصر اصلی خلاقیت

سه مولفه اصلی خلاقیت عبارت اند از

• خبر گی ها تخصص که در ارتباط با دانش تجربه و مهارت فرد در یک حرفه‌ یا زمینه خاص است. این مولفه پایه و اساس تمامی کارهای خلاق محسوب

می شود.

• مهارت های تفکر خلاق برای رسیدن به خلاقیت و نوآوری ضروری است که فرد به مهارت های خود را در مسیر یا کار جدید به کار اندازد.
• انگیزش درونی انگیزش به رفتارهای فرد نیرو و جهت می دهد. به کار و حرفه خود همراه با لذت که به عنوان عوامل انگیزشی درونی محسوب می شوند نقش بسیار مهمی در خلاقیت دارند.

خصوصیات افراد بسیار خلاق

افراد بسیار خلاق دارای ویژگی‌ها و خصوصیات خاصی هستند که آنها را از افراد غیر خلاق یا کمتر خلاق مجزا می کند.

به طور کلی برخی از خصوصیات افراد بسیار خلاق شامل :

• دانش وسیع مرتبط با حوزه کاری
• انتخاب دقیق و مناسب موضوعات و مسائل
• خطرپذیری (ریسک‌ پذیری)
• پایبندی و تعهد
• کنجکاوی
• علاقه به کارهای پیچیده و مواجه شدن با ابهامات
• پیش قدم شدن در رویارویی با مسائل و مشکلات
• نشاط ، شوخ طبعی و شادی
• استقلال فکری
• سخت کوشی و پشتکار
• فرصت‌طلبی
• تفکر باز
• میل به موفقیت و پیشرفت
• باور و اطمینان زیاد به ارزش فعالیت‌های خلاقانه
• رضایت مندی از شغل
• شک و تردید نسبت به مفروضات
• خبرگی
• انعطاف پذیری
• آینده‌ نگری
• جسارت
• انگیزش
• توجه کردن به جزئیات
• علاقه به آزمایش و تجربه
• تمرکز و توجه
• اعتماد به نفس
• خود نظم دهی یا خود سامانی
• در پی تجربه های جدید بودن
• پذیرش خود (خود پذیرشی)
• امیدوار بودن
• علاقه‌ مند بودن به کار و جذاب دیدن آن
• قدر تصور و تخیل قوی
• انتقاد پذیری برای بهبود کار
• دوری از تفکرات مبتنی بر عادات یا تفکرات قالبی (کلیشه‌ ای)
• دقت و توجه به موضوعاتی که دیگران نسبت به آن بی‌توجه هستند
• بیشتر در ارتباط با تفکر واگرا (جستجوی راه های مختلف حتی پس از کشف مطمئن ترین راه) است.

سوالات متداول:

1.تفکر خلاق چیست؟

تفکر خلاق مجموعه فعالیت های ذهنی است که به واسطه ی آن تجزیه و تحلیل، استدلال، ارزیابی و قضاوت موضوعات و مسائل مختلف امکان پذیر می گردد.

2.چطور مهارت های تفکر کودکان را تقویت کنیم؟

برای افزایش مهارت های تفکر در کودکان باید مهارت های یادگیری، درک مطلب، مهارت های تجزیه و تحلیل و قدرت تصمیم گیری را در کودکان بهبود بخشید که در مرکز کاردرمانی ذهنی دکتر صابر بر روی همه این موارد تاکید می شود.

کاردرمانی ذهنی بزرگسالان

دیده شده است که پس از سکته مغزی نیمکره چپ و راست مشکلات ادراکی رایج می‌باشد. مشکلات ادراکی پاسخ به توانبخشی بیماران و توانایی های انجام فعالیت های روزمره آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد که در صورت امکان باید این موارد درمان شود. کاردرمانی ذهنی بزرگسالان در جهت بهبود مهارت های شناختی، درکی، آگاهی فضایی و … فعالیت می نماید. مرکز کاردرمانی بزرگسالان دکتر صابر به ارائه خدمات کاردرمانی ذهنی بزرگسال در منزل و کلینیک برای بیماران با اختلالات ذهنی و همچنین بیماران اوتیسم در بزرگسالی می پردازد و فرد را در ادامه روند زندگی عادی خود پس از آسیب مغزی کمک می رساند.

چرا توانایی های ادراکی را ارزیابی می‌کنیم؟

هدف از ارزیابی توانایی ادراکی، شناسایی علت ناتوانی بیماران در انجام برخی فعالیت ها و یا تاثیر بر روی فعالیت ها در آینده می‌باشد، که در نتیجه درمان لازم برای هر بیمار را ارائه و هدایت می‌کند. ارزیابی درکی روشن خواهد کرد که بیماران به چه اختلالات ادراکی و با چه شدتی دچارند. با شفاف سازی اختلال درمانگران می‌توانند به بیمار (و خانواده و مراقبین آنها) در مورد اثرات احتمالی این اختلال ها بر روی فعالیت های روزمره بیمار توضیح دهند.

چه زمانی توانایی ادراکی را ارزیابی می‌کنیم؟

ارزیابی توانایی ادراکی باید هر چه زودتر پس از سکته بیمار انجام شود، اما ممکن است هنگامی که بیمار فعالیت های دیگری را طی مراحل بهبودی به عهده می‌گیرد شفاف سازی اختلالات نیاز باشد. غربالگری ادراکی باید طی چند روز اول به عنوان بخشی از ارزیابی اولیه درمانگر انجام شود. این مطلب به درمانگر و بیمار، حیطه‌های احتمالی مشکلات عملکردی را نشان می‌دهد. اگر بر اساس ارزیابی غربالگری یا مشکلات عملکردی لازم دیده شد. یعنی ارزیابی ادراکی دقیق تر انجام شود. این مطلب مؤید پیشنهادات موسسه ملی دستورالعمل‌های کلینیکی در زمینه سکته مغزی است، که بیان می‌کند:

اختلالات شناختی-کلی

الف: غربالگری رایج باید جهت تعیین دامنه اختلالات شناختی که ممکن است بیافتد، انجام شود.

ب: هر بیماری که پیشرفت مورد انتظار در توانبخشی را ندارد باید ارزیابی شناختی جزئی تری داشته باشیم تا تعیین کنیم که آیا نقایص شناختی باعث ایجاد مشکلات خاص یا تاخیر در پیشرفت می‌شوند؟

ج: وضعیت شناختی بیمار باید توسط همه اعضای تیم در زمان برنامه ریزی و ارائه درمان مد نظر قراربگیرد. د: برنامه ریزی برای ترخیص از بیمارستان باید شامل ارزیابی هر نوع خطر ایمنی ناشی از اختلالات شناختی برجای مانده باشد.

ه: افرادی که در انجام کارهایی که نیازمند شناخت است، باز می‌مانند (مانند رانندگی)، باید شناخت آنها پیش از بازگشت به فعالیت به طور رسمی ارزیابی شود.

آگاهی فضائی (غفلت)

الف: هر بیمار سکته مغزی که نیمکره سمت راستش درگیر شده باشد باید احتمال کاهش آگاهی از سمت چپ را در نظر گرفت و باید در صورت بروز شک کلینیکی به طور رسمی ارزیابی شود.

ب: باید پروفایل اختلالات و توانایی های بر جای مانده در هر بیمار دارای اختلال اگاهی فضائی و یا مشکوک به آن، توسط یک ارزیابی استاندارد شده مانند آزمون رفتاری عدم توجه سنجیده شود. تشخیص نباید بر اساس آزمون کنار گذاشته شود.

آگنوزی درکی- بینایی

الف: هر فردی که به ظاهر مشکل در شناخت افراد یا اشیاء داشته باشد باید رسما به منظور آگنوزی بینایی ارزیابی شود.

مهارت درکی در کاردرمانی ذهنی بزرگسالان

مهارت درکی به صورت بالقوه می‌تواند به صورت عملکردی یا با استفاده از ابزارهای استاندارد شده ارزیابی شود.

ارزیابی غربالگری عملکردی

ارزیابی عملکردی فعالیت های روزمره زندگی، مانند فعالیت های شخصی یا خانگی، بسته به نوع بیمار اثرات تلفیق اختلالات شناختی و جسمی را نشان خواهد داد. ارزیابی اولیه مانند ارزیابی مهارت های حرکتی، هنگامی که کاردرمانگر وارد اتاق بیمار می‌شود آغاز می‌شود. کاردرمانگر باید مشاهده کند که چگونه بیمار در تخت‌خواب یا صندلی / ویلچر وضعیت دهی می‌شود

مشاهدات باید شامل موارد زیر باشد:

• آیا سر آنها به یک سمت چرخیده است یا نه؟ (این می‌تواند نشانه ای از غفلت باشد)
• آیا بیمار دست یا پای خود را کاملا صاف می‌کند؟ و خود را به سمت مبتلا می‌کشاند؟ (این می‌تواند نشانه ای از کاهش آگاهی در خط وسط باشد).

در زمان تکمیل ارزیابی اولیه مهم است یادداشت کنیم که چگونه بیمار به سوالات درمانگر پاسخ می‌دهد. این مطلب می‌تواند نشان دهد که آیا اختلالات ادراکی وجود دارند، هر چند که جواب قطعی از اینکه کدام مشکل باعث این اختلال شده است، به دست نمی‌آید. برای مثال بیماری که ظاهرا دچار غفلت از همه اجزاء سمت چپ بدنش است، حین انجام ارزیابی لباس پوشیدن و شستن، درمانگر ممکن است نتواند تشخیص دهد که این مشکل ناشی از اختلال بینایی، نیمه نابینایی، مشکل لمسی کاهش حس یا غفلت یکطرفه می‌باشد.

ارزیابی استاندارد غربالگری:

زمانی که سابقه پزشکی بیمار مشخص شده است و ارزیابی های عملکردی به عمل آمده است، ارزیابی های استاندارد شده برای غربالگری سریع وجود اختلالات درکی باید انجام شود مثال ها شامل:

• ازمون نصف کردن خط بر گرفته از آزمون رفتاری عدم توجه
• کنسل کردن یا خط زدن ستاره/حرف برگرفته از آزمون رفتاری عدم توجه
• ازمون کپی کردن شکل

تکمیل این سه ازمون که بر مبنای قلم و کاغذ هستند همراه با ارزیابی پایه ای، اختلالات ادراکی را نشان خواهد داد. اگر اختلالات ادراکی در ارزیابی های غربالگری نشان داده شد باید ارزیابی های ادراکی دقیق تری به عمل بیاید.

ارزیابی پایه

ارزیابی بیماران در انواع مختلف فعالیت های روزمره زندگی، مهم می‌باشد. این مورد باید به دنبال ارزیابی های غربالگری که نشان دهنده اختلالات احتمالی منجر به بی کفایتی و مشکلات عملکرد می‌شود دنبال گردد. این  موضوع به هدف قرار دادن سطح صحیح پیچیدگی کمک می‌کند، ارزیابی سطح دقیق و صحیح پیچیدگی به این دلیل اهمیت دارد که اختلالات موثر بر اجرای وظایف را تاکید می‌کند، اختلالات خفیف در سطح وظایف ساده ظاهر نمی‌شود، بنابراین یک بیمار ممکن است قادر به تهیه ساندویچ باشد، اگر چه در هنگام تهیه غذایی پیچیده اختلالات ادراکی و شناختی ممکن است باعث بی کفایتی در انجام وظیفه بشود و بنابراین باعث تاخیر در کامل کردن وظیفه می‌گردد. ارزیابی ممکن است هنگام انجام هر گونه فعالیت روزمره زندگی مانند وعده های غذایی یا اصلاح صورت اتفاق بیافتد. هنگام ارزیابی عملکرد توجه به موارد زیر اهمیت دارد:

• آیا بیمار قادر بود که تمام موارد را به صورت مفید و موثر استفاده کند؟
• چگونه بیمار همه موارد را بر عهده گرفت و آیا از وضعیت های نا متناسب استفاده کرد؟
• آیا بیمار قادر بود که همه چیز را ببیند؟
• آیا بیمار هنگام برداشتن اشیاء بیش از حد دستش را دراز می‌کرد؟
• آیا بیمار تاخیری در یافتن اشیاء داشت؟
• آیا بیمار می‌توانست اشیاء را در محیط های شلوغ مثل یخچال یا میز آرایش پیدا کند؟
• آیا بیمار اشیاء را به تنهایی با استفاده از لمس پیدا می‌کرد؟
• آیا بیمار قادر به تشخیص تفاوت بین اشياء شبیه به هم بود؟

مثال هایی از ارزیابی های ادراکی استاندارد شده

بسیاری از ارزیابی های ادراکی استاندارد شده وجود دارد، برخی از آنان برای اختلالات خاص و برخی کلی تر می باشند، این ارزیابی ها می‌تواند به سه بخش کلی تقسیم شوند و در زیر مثال هایی از آنها آمده است:

• غفلت
• فضائی
• ارزیابی های چند گانه

کاردرمانی ذهنی بزرگسال در منزل

از خدمات مهم مرکز کاردرمانی دکتر صابر، کاردرمانی ذهنی در منزل می باشد که برای بیماران با آسیب مغزی، و اختلالات ذهنی اراه می گردد. متخصص کاردرمانی ذهنی بزرگسالان به بیمار کمک می کند تا از حداکثر توانایی های ذهنی خود برای بهبود مهارت های آسیب دیده و انجام فعالیت های زندگی استفاده نمایند.

سوالات متداول:

1.در کاردرمانی ذهنی بزرگسالان چکار می کنند؟

کاردرمانی ذهنی در بزرگسالان به تقویت مهارت های شناختی آسیب دیده در بیماران همچنین تقویت حافظه و مهارت های ادراکی آسیب دیده می پردازد.

2.آیا امکان انجام کاردرمانی ذهنی در منزل وجود دارد؟

مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه ارائه خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل به صورت تخصصی فعالیت می نماید و در صورت نیاز بیماران متخصصین کاردرمانی ذهنی را به منزل بیماران ارجاع می دهند.

کاردرمانی حافظه کودکان

حافظه قوه‌ای از ذهن است که به وسیله آن داده‌ها یا اطلاعات رمزگذاری، ذخیره و در صورت نیاز بازیابی می‌شوند. این به معنای حفظ اطلاعات در طول زمان به منظور تأثیرگذاری بر اقدامات آینده است. اگر رویدادهای گذشته قابل یادآوری نبودند، توسعه زبان، روابط یا هویت شخصی غیرممکن می‌شد. از دست دادن حافظه معمولاً به عنوان فراموشی یا فراموشی کامل توصیف می‌شود. حافظه اغلب به عنوان یک سیستم پردازش اطلاعات با عملکرد صریح و ضمنی درک می‌شود که از یک پردازشگر حسی، حافظه کوتاه‌مدت (یا کاری) و حافظه بلندمدت تشکیل شده است. این می‌تواند به نورون مرتبط باشد. پردازشگر حسی به اطلاعات از دنیای بیرون اجازه می‌دهد تا به شکل محرک‌های شیمیایی و فیزیکی حس شوند و در سطوح مختلف تمرکز و قصد مورد توجه قرار گیرند. حافظه کاری به عنوان یک پردازشگر رمزگذاری و بازیابی عمل می‌کند. اطلاعات به شکل محرک‌ها مطابق با عملکردهای صریح یا ضمنی توسط پردازشگر حافظه کاری رمزگذاری می‌شوند. حافظه کاری همچنین اطلاعات را از مواد ذخیره شده قبلی بازیابی می‌کند. در نهایت، عملکرد حافظه بلندمدت ذخیره از طریق مدل‌ها یا سیستم‌های طبقه‌بندی مختلف است.

حافظه به ما اجازه نگهداری و به یادآوری اطلاعات را در تمام ابعاد زندگی روزمره می دهد. توجه برای توجه کردن به اطلاعات و انتخاب آن چیزی که در حافظه ما ذخیره شده است ضروری می باشد. مرکز توانبخشی کودکان دکتر صابر در زمینه تقویت حافظه کودکان توسط تمرینات متنوع کاردرمانی حافظه و گفتاردرمانی تخصصی مرکز برای کودکان با مشکلات حافظه فعالیت می نماید. بخش کاردرمانی اتاق تاریک و اتاق تقویت مهارت های شنیداری در پرورش و بهبود حافظه کودکان به صورت دقیق برنامه ریزی شده است.

تقویت حافظه کودکان

فرایندهای اصلی همراه با عملکرد حافظه عبارتند از:

• توجه: اطلاعاتی که بایستی به خاطر آورده شود
• رمزگذاری: اطلاعات حسی که برای ذخیره‌سازی به اطلاعات معنی‌دار تبدیل می شوند.
• تثبیت: مرور و تمرین اطلاعات به منظور بالا بردن قدرت حافظه
• بازیابی: دستیابی به اطلاعات از طریق بازشناخت یا به یاد آوری.

سیستم های حافظه

حافظه حسی ( ثبت حسی) : به ما اجازه می‌دهد که به اطلاعات مرتبط توجه کنیم و آنها را به سیستم‌های حافظ های کوتاه و بلند مدت خود انتقال دهیم. اگر این اطلاعات مورد استفاده قرار نگیرند،این اطلاعات از بین میروند.

حافظه کاری ( کوتاه مدت): یک مخزن موقتی از اطلاعات که به مدت طولانی برای ما به منظور استفاده کردن از آن نگهداری می شود. مثلاً یک شماره تلفن هنگامی که آن را در دفترچه تلفن جستجو می کنیم. حافظه ی حسی جدید با حافظه ذخیره شده بلند مدت به منظور دستکاری کردن و استفاده کردن از اطلاعات در یک روش معنی دار عمل می کند. اگر اطلاعات جدید به عنوان حافظه بلند مدت ذخیره سازی شود،آن نیاز به تثبیت و ذخیره سازی در یکی از سیستم‌های حافظ های بلندمدت دارد.

حافظه بلند مدت: اطلاعات در انواع مختلفی از سیستم‌های حافظه‌ای بلندمدت پردازش شده و ذخیره سازی می شود:

حافظه معنایی: دانش و حقیقت ها

حافظه رویدادی: فعالیت ها و حادثه های گذشته

حافظه آینده‌ای: به خاطر آوردن به منظور انجام دادن در آینده

حافظه رویه ای ( Procedural )  : حرکت یاد گرفته شده،فرایندهای زبانی و شناختی

حافظه معنایی، رویدادی و آینده ای به عنوان حافظه آشکارا یا حافظه اخباری در نظر گرفته می شود و حافظه رویه ای تحت عنوان حافظه پنهان یا غیر اخباری در نظر گرفته می‌شود. مشکلات می‌تواند در هر یک از سیستم‌های حافظه اتفاق بیفتد و توانایی برای شکل دادن حافظه های جدید ( آمنزی انتروگرید) یا دسترسی به حافظه های ذخیره شده ( آمنزی رتروگرید) را تحت تاثیر قرار دهد.

کاردرمانی حافظه

کاردرمانگران حافظه علاقه مند به بررسی تاثیر مشکلات حافظه بر روی اجرای کاری فرد هستند. ارزیابی در هر مرحله از بهبودی شامل یک آنالیز با جزئیات از حافظه در هنگام آسیب به مهارت عملکردی و تاثیر آن بر روی توانایی بیمار برای درگیر شدن در مشغولیت های انتخابی می باشد. کاردرمانگران تنوعی از ارزیابی‌های مشاهده‌ای، رفتاری و استاندارد شده را به منظور تعیین نوع و وسعت آسیب به حافظه و نحوه تاثیر آن بر توانایی شخص در عملکرد زندگی روزانه مورد استفاده قرار می‌دهند.

مشاهده عملکرد در تنوعی از وظایف می تواند برای تعیین کردن جایی که عملکرد ( اجرا) محدود شده و طرح‌ریزی برنامه‌های مداخله‌ای کمک کند. مشاهده یک شخص در حال انجام خرید یا گفت و گو درباره رویدادهای روز می تواند بخش های سخت کار و جایی را که پردازش اطلاعات حافظه ممکن است در هم شکسته شود،نشان دهد.

در نظر گرفتن تاثیر محیط در طول ارزیابی مهم است همانطوری که افراد اغلب نشانه‌هایی را به عنوان تسهیل در حافظه خود استفاده می‌کنند و ممکن است در محیط‌های غیر آشنا مشکلات بیشتری را داشته باشند.

ارزیابی های استاندارد حافظه مثل ( Rivermd Behavioral memory ) و ( Chessinyton OT Neurological assessment Battery ) می‌تواند برای برقراری یک خط پایه از اجرا استفاده شود،اما بایستی برای تعیین وسعت مشکل بیماران با ارزیابی های مشاهده ای ترکیب شود.

مداخله کاردرمانی بهبود حافظه

مداخله کادرمانی بهبود حافظه بایستی فردی، هدف دار و شامل حمایت های روانی زیستی و عاطفی باشد. یک رویکرد بازآموزی ( درمانی) ضمن اینکه برای افراد با مشکلات خفیف استفاده می شود دارای اثرات محدودی برای افراد با مشکلات شدید حافظه می باشد. استفاده از رویکردهای تطابقی ( جبرانی/ عملکردی) و وسایل کمکی در داخل زمینه فعالیت های عملکردی منجر به موقعیت‌های بیشتری خواهد شد.

ترکیبی از رویکردها توصیه می‌شود و این رویکرد تا بایستی بر طبق جایی از پردازش اطلاعات حافظه که مختل می‌شود انتخاب شود.

اگر توجه مختل شود استفاده کنید از:

• استراتژی های درمانی توجه
• تطابقات محیطی: به حداقل رساندن عوامل پرت کننده حواس، ساده سازی و سازماندهی فضای کار.

اگر رمزگذاری مختل شود، اطلاعات معنی دارتری را فراهم کنید،به یاد گیری های قبلی پیوند بدهید یا اطلاعات را با هم تقطیع کنید.

• تسهیلات و استراتژی های داخلی،برای مثال استفاده از تصور بینایی.

اگر بیمار ناتوان به ذخیره سازی اطلاعات است استفاده کنید از:

• استراتژی های خارجی مثلاً نوشتن و تسهیلات کلامی
• کمک های جبرانی مثلاً صفحه های الکترونیکی،دفتر خاطرات روزانه،کتاب یادداشت،تقویم و کامپیوتر ها

اگر بیمار به منظور حفظ اطلاعات در مرحله ذخیره‌سازی تقلا می کند از طریق مرور و تمرین بر روی تثبیت کار کنید.

• یادگیری بدون خطا در تمرین وظایف به منظور به حداقل رساندن خطا ها و افزایش یادگیری.

اگر بیمار سندروم نوک زبان دارد و در به یاد آوردن اطلاعات دچار مشکل می باشد،نشانه ها و تسهیلات درجه‌بندی شده را به منظور یادآوری موفقیت‌آمیز برای تسهیل حافظه ارائه دهید.

• حمایت از سوی خانواده،مراقبین،همکاران و دوستان به منظور اجرای استراتژی ها و فراهم آوردن تسهیلات و حمایت‌ها،صرف نظر از نوع رویکرد استفاده شده نیاز می باشد.

سوالات متداول:

1.آیا حافظه کودکان قابلیت بهبود دارد؟

بله، می توان با تمرینات ذهنی مختلف حافظه کودکان را ارتقا بخشید. مرکز کاردرمانی دکتر صابر به بهبود قدرت حافظه کودکان کمک می نماید.

2.حافظه کاری در کودکان چطور تقویت می شود؟

حافظه کاری یا حافظه فعال در کودکان با انجام فعالیت هایی که کارکرد های اجرایی مغز را تقویت می نماید بهبود می یابد.

کاردرمانی ذهنی در منزل

پدیده ادراک فرآیندی است که باعث می‌شود انسان به مفاهیم اشیاء و روابط رویدادها پی ببرد. علاوه بر اطلاعات حسی عوامل دیگری چون تجربیات گذشته، تفکر و دانش فرد نیز می‌توانند ادراک را تحت تأثیر قرار دهند. از دیدگاه زیست‌شناختی، ادراک از طریق پردازش در نهایت در مغز ایجاد می‌شود و منجر به تجارب ادراکی می‌گردد. کاردرمانی ادراکی کودکان بخشی از کاردمانی ذهنی است که در مرکز توانبخشی دکتر صابر انجام می شود. کاردرمانی ذهنی در منزل شامل بهبود مشکلات ادراکی، پردازش اطلاعات، حافظه و توجه و شناخت می باشد. کاردرمانی ذهنی در خانه موجب تسهیل مهارت های یادگیری می گردد. کاردرمانی ذهنی در تقویت مهارت های ذهنی کودکان و بهبود مهارت های از دست رفته در بیماران بزرگسال با آسیب مغزی مفید می باشد. مرکز تخصصی دکتر صابر در این حیطه به ارائه خدمات کاردرمانی ذهنی در منزل می پردازد.

اطلاعات حسی از طریق گیرنده‌های مختلف که خود تحت تأثیر محرک‌های محیطی متفاوتی هستند به سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) انتقال می‌یابند، طی فرآیندهایی سازماندهی شده که نتیجة آن آگاهی یافتن و شناخت اشیاء، محیط، اشخاص و جهان هستی است یادگیری در کودکان اتفاق می افتد.

تعریف ادراک در کاردرمانی ذهنی

در  توانبخشی ذهنی معانی و مفاهیم مختلفی از ادراک وجود دارد، بنابراین بیان یک تعریف جامع از آن مشکل به نظر می‌رسد.

تعاریف ا

• ادراک یعنی مجموعه فرآیندهای آگاهی یافتن از اطلاعات حسی و تفسیر آنها.
• ادراک عبارت است از پردازش و معنا بخشیدن به اطلاعات حسی ناشی از گیرنده‌های حسی.
• ادراک به معنای شناخت اطلاعات حسی است یا فرآیندی که از طریق آن بدون اینکه به اطلاعات حسی نیاز باشد مغز به عمل شناختی و مفهوم‌سازی می‌پردازد.

انواع اطلاعات حسی

پیام‌های حسی مختلف که از راه گیرنده‌های حسی به سیستم عصبی مرکزی انتقال می‌یابند شامل

• اطلاعات بینایی که نقش بسیار مهمی در ادراک و شناخت دارند
• اطلاعا شنوایی
• اطلاعات لمسی، حرارتی و درد
• اطلاعات حس عمقی از عضلات، مفاصل، فاشیا و رباط‌ها
• اطلاعات حس تعادل از گوش داخلی اطلاعات چشایی و بویایی

نظریه‌های ادراکی در کاردرمانی ذهنی

در کاردرمانی دو نظریه برای توضیح و تبیین ادراک مطرح است

• نظریه‌های صعودی
• نظریه‌های نزولی

نظریه‌های صعودی ادراک در کاردرمانی ادراکی کودک

در نظریه‌های صعودی ادراک، شروع آن از پایین بوده و این نظریه‌ها به اطلاعات حسی خام اهمیت می‌دهند. سپس فرآیندهای عالی ذهن منجر به شناخت و بازشناسی یا تعیین چیستی اشیاء و امور محیطی می‌گردند. بنابراین دیدگاه صعودی ادراک یا ادراک مستقیم رویکردی محرک‌محور بوده که ادراک را وابسته به درون داده‌های حسی می‌داند.

نظریه‌های نزولی ادراک در کاردرمانی ذهنی

نظریه‌های نزولی ادراک از بالا شروع می‌شوند که ادراک را ناشی از دانش فرد، تجربه‌های گذشته، انتظارات و توجه می‌دانند. دیدگاه نزولی یا ادراک هوشمند رویردی است که ادراک را تنها ناشی از اطلاعات حسی خام نمی‌داند بلکه به فرآیندهای عالی چون دانش، اطلاعات قبلی و یادگیری نیز اهمیت می‌دهند.

به نظر می‌رسد که هرکدام از این رویکردها به بخشی از واقعیت در ارتباط با ادراک اشاره می‌کنند. بنابراین فرآیندهای صعودی و نزولی در تعامل با یکدیگر بوده و مکمل هم هستند.

کاردرمانی ادراکی در کودکان

برخی از عواملی که در ادراک مؤثر هستند عبارت‌اند از:

• میزان هوشیاری
• توجه
• سن
• جنسیت
• انگیزش
• وضعیت هیجانی
• نگرش‌ها، باورها و انتظارات
• موضوع مورد ادراک
• حافظه
• زبان
• زنتیک
• محرومیت حسی
• دانش فرد
• تفکر
• تجربه‌های گذشته
• بیماری‌های مزمن، درد و…
• تنبیه و پاداش و اثرات آن
• نوع تربیت در محیط خانواده و اجتماع
• عوامل فرهنگی
• شناخت اجتماعی
• آمادگی‌های ذهنی
• حساسیت گیرنده‌های حسی و مسیرهای عصبی
• فرد ادراک‌کننده، ویژگی‌های شخصیتی و علایق شخصی

اختلالات ادراکی چه هستند؟

اختلال ادراکی عبارت است از اشکال در معنا، تشخیص و مفهوم اطلاعات حسی ناشی از محرکات حسی. اختلال ادراک حسی ممکن است بدون محرک حسی خارجی نیز رخ دهد که به آن توهم گفته می‌شود. به عنوان مثال، توهم شنوایی در بیمارانی که دچار اسکیزوفرنی می‌گردند شایع است.

انواع اختلالات ادراکی

به‌طورکلی برخی از موارد اختلالات ادراکی عبارت‌اند از:

• خطای حسی
• ادراک‌پریشی
• توهم
• اندام فانتوم

خطای حسی

به تفسیر نادرست محرک‌های حسی واقعی خارجی، خطای حسی گفته می‌شود.

انواع خطای حسی

دو نوع خطای حسی وجود دارد:

• خطای حسی در افراد طبیعی (به عنوان مثال در زمان تماشای فیلم سینما)
• خطای حسی در بیماران روانی (مانند خطای حسی عاطفی)

خطای حسی در افراد طبیعی

به هنگام تماشای فیلم سینما، تصاویر با سرعت زیادی جانشین یکدیگر می‌شوند و باعث ایجاد حس حرکت اشخاص فیلم در بیننده می‌گردند. به این پدیده یا حرکت ظاهری که توسط ورتهایمر مطرح شد پدیدة فای یا ادراک حرکت در غیاب حرکت واقعی گفته می‌شود.

نمونة دیگر خطای حسی که در افراد سالم دیده می‌شود خطای مولر – لایر است. در خطای حسی مولر – لایر، دو پاره‌خط با طول یکسان به گونه‌ای به نظر می‌رسند که طول یکی از دیگری بیشتر است.

خطای حسی در بیماران

سه نوع خطای حسی اصلی که در بیماران روانی مشاهده می‌شود شامل موارد زیر است:

• خطای حسی عاطفی که تحت تأثیر هیجان و ترس ایجاد می‌شود. در این حالت فرد ممکن است بعضی از تصاویر محیط را به گونه‌ای غیرطبیعی درک کند.
• خطای حسی تصویری که به جای تصویر واقعی یک تصویر خیالی نمایان می‌شود.
• خطای حسی کلامی که با درک نادرست و اشتباهی بیمار از کلام دیگران مشخص می‌گردد.

ادراک‌پریشی

ادراک‌پریشی یا آگنوزیا عبارت است از ناتوانی در درک تأثرات حسی که اشیاء، صداها، اشخاص و… از طریق آن شناخته می‌شوند. در ادراک‌پریشی یک اختلال در تشخیص و بازشناسی اطلاعات حسی که به سیستم عصبی مرکزی انتقال می‌یابند وجود دارد. بنابراین این افراد در دریافت و انتقال اطلاعات حسی مشکل ندارند. معمولاً ادراک‌پریشی ناشی از ضایعات مغزی در نیمکره‌های مخ بوده که اغلب باعث آسیب در نواحی گیجگاهی (تمپورال) و آهیانه‌ای (پاریتال) می‌گردند.

کاردرمانی ذهنی در منزل و مشکلات ادراکی

ادراک‌پریشی منجر به اختلال در تفسیر و بازشناسی اطلاعات حسی مختلف همانند اطلاعات بینایی، شنوایی، لامسه و… می‌گردد.

به‌طورکلی سه نوع اصلی ادراک‌پریشی وجود دارد:

• ادراک‌پریشی دیداری
• ادراک‌پریشی شنیداری
• ادراک‌پریشی لمسی یا حسی – بدنی

از میان انواع ادراک‌پریشی که در بالا اشاره گردید ادراک‌پریشی دیداری نسبت به بقیه شایع‌تر است.

مواردی از ادراک‌پریشی

• ادراک‌پریشی چهره‌ای: ناتوانی د شناخت یا بازشناسی چهره‌های انسان
• ادراک‌پریشی همزمان: ناتوانی در دیدن بیش از یک شیء در هر زمان در میدان دید
• ادراک‌پریشی فضایی: اختلال در بازشناسی مسیرهای روزمره
• ادراک‌پریشی دریافتی: ناتوانی در تمایز اشکال از طریق بینایی و اختلال در کپی کردن آنها. در این نوع از ادراک پریشی اختلال در یکپارچه‌سازی قسمت‌های یک تصویر به صورت یک کل قابل فهم وجود دارد.
• کورنگی: اختلال دید رنگ یا نقص در درک رنگ
• الکسیای خالص یا الکسیای آگنوزیک: اختلال در خواندن بدون اشکال در بیان و درک کلمات. در این موارد معمولاً افراد قادر به نوشتن هستند.
• ادراک‌پریشی ارتباطی یا تداعی: عبارت است از ناتوانی در یادآوری یا بازشناسی اطلاعات یک شیء به طریق دیداری با حفظ توانایی یادآوری همان شیء در صورت لمس. در این نوع از ادراک‌پریشی، فرد قادر به کپی کردن تصاویر است.
• ادراک‌پریشی حرکتی: این نوع از ادراک‌پریشی به معنای ناتوانی در درک حرکت است. اختلالات خالص ادراک حرکت بسیار نادر است.
• ادراک‌پریشی آوایی: ناتوانی شخص در بازشناسی صداهای مشخص یا آشنا. این افراد کلمات در حال صحبت را درک می‌کنند و همچنین صداهای محیطی یا صداهای ایجاد شده توسط اشیاء را تشخیص می‌دهند.
• آستریوگنوزیس: اختلال در بازشناسی اشیاء از طریق لمس بدون دیدن یا ناتوانی در تعیین هویت شیء به هنگام لمس آن.
• ادراک‌پریشی بدنی: ناتوانی در تشخیص قسمت یا بخش‌هایی از بدن خود، جهت بدن یا عدم توانایی در درک ارتباط قسمت‌های مختلف بدن.
• ادراک‌پریشی کلامی شنیداری یا کری واژگانی خالص: عبارت است از ناتوانی در تکرار و درک کلمات شنیده شده. کری واژگانی خالص از آفازی متفاوت است. این افراد قادر به نوشتن و خواندن بوده و توانایی تشخیص صداها در آنها حفظ می‌شود.

توهم

توهم عبارت است از ادراک حسی بدون اینکه محرک خارجی واقعی وجود داشته باشد

برخی از موارد توهم شامل:

• توهم شنوایی
• توهم بینایی
• توهم لمسی
• توهم قبل از خواب
• توهم بویایی
• توهم چشایی
• توهم لی‌لی‌پوتی یا کوچک دیدن شیء توهمی

سوالات متداول:

1.کاردرمانی ذهنی در منزل چکار می کند؟

کاردرمانی در منزل در حیطه ذهنی در جهت تقویت مهارت های ذهنی کودکان و بهبود و بازیابی توانایی های ذهنی بیماران بزرگسال با آسیب مغزی فعالیت می نماید.

2. آیا کاردرمانی ذهنی باید توسط متخصص انجام شود؟

بله متخصصین کاردرمانی با ارزیابی دقیق بیمار و تشخیص سطح توانایی های ذهنی او بهترین تمرینات توانبخشی ذهنی را برای هر بیمار ارائه می کنند تا در کوتاه ترین زمان به بیشترین توانایی ذهنی خود دست یابد.

توانبخشی ذهنی و تقویت حافظه و یادگیری کودکان

یادگیری و حافظه فرایندهای شناختی مرتبط به هم هستند. یادگیری عبارت است از توانایی شخص در ایجاد اطلاعات جدید یا اصلاح اطلاعات قبلی و حافظه شامل دریافت، ثبت اطلاعات، ذخیره سازی، حفظ و بازیابی اطلاعات است. توانبخشی ذهنی کودکان در جهت بهبود یادگیری کودک و تقویت حافظه کودکان نقش بسزایی دارد. بعد از اینکه یادگیری جدید شکل گرفت اطلاعات و تجارب در حافظه بلند مدت ذخیره می گردند تا در صورت لزوم در آینده به کار گرفته شوند. مرکز کاردرمانی کودکان دکتر صابر در حیطه تقویت حافظه کودکان و ارتقاع سطح یادگیری کودکان به صورت حرفه ای فعالیت می نماید. امکانات پیشرفته کاردرمانی ذهنی مرکز دکتر صابر در حیطه توانبخشی ذهنی نظیر اتاق بینایی، اتاق مهارت های شنیداری، سنسوری روم و…. موجب گردیده کودکان با مشکلات یادگیری نظیر اختلالات یادگیری، مشکلات حافظه در بیش فعالی و نقص توجه بتوانند از حداکثر توان ذهنی خود در جهت آموزش استفاده نمایند و به بهترین نتیجه عملکردی دست یابند.

تقویت حافظه کودکان

هرچند یادگیری یک مطلب یا یک عمل حرکتی جدید با تمرین به نحو عمیق تر و سازمان یافته تری ایجاد گردد معمولاً یادآوری و بازیابی آن از حافظه به صورت آسان‌تری امکان پذیر خواهد بود. بنابراین، فرایندهای شناختی حافظه و یادگیری کاملاً وابسته به هم هستند. تحقیقات و بررسی های محققان نیز نشان می دهد که فرایند یادگیری با خاطرات، تجارب و دانش قبلی ما رابطه بسیار نزدیکی دارد. چنین شرایطی به ایجاد دانش جدیدتر و منابع درک مفاهیم جدیدتر کمک می کند.

نکته مهمی که در توانبخشی ذهنی باید مد نظر قرار گیرد این است که یادگیری و عملکرد ( رفتار) نباید یکسان فرض شوند، چون یادگیری یک فرآیند شناختی (ذهنی و درونی) بوده ولی عملکرد یک اقدام یا کنش بیرونی محسوب می شود. از آنجایی که عملکرد افراد تحت تاثیر عوامل مختلف روانی (مانند انگیزش،اضطراب و استرس)  و محیطی ( مانند گرما، سرما و سرو صدا) قرار می گیرد، بنابراین کاهش عملکرد لزوماً به معنای کاهش یادگیری نیست.

مکانیزم های زیست شناختی (بیولوژیکال) یادگیری و حافظه

یادگیری در ارتباط با کسب اطلاعات و مهارت های جدید یا اصلاح آن ها است و با حافظه که به معنای دریافت،ثبت،ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات می باشد متفاوت است ولی این دو فرایند شناختی همان طور که قبلاً اشاره کردید و کاملاً در ارتباط با یکدیگر هستند.در حقیقت یادگیری باعث گسترش و توسعه حافظه یا اصلاح آن با توجه به شرایط محیطی و نیازهای فرد می گردد.

مکانیزم های زیست شناختی یادگیری به طور دقیق شناخته نشده اند و امروزه تحقیقات زیادی جهت فهم بهتر مکانیسم های سلولی و مولکولی آن در حال انجام است.

اولین بار در سال ۱۸۹۴، راکون کاخال نوروآناتومیست اسپانیایی احتمال تقویت ارتباط سیناپسی بین نورون ها را به عنوان ایجاد حافظه مطرح کرد. حدود نیم قرن بعد،دونالد اولدینگ هب نوروسایکولوژیست کانادایی فرضیه تغییرات در سیناپس‌های بین نورون ها ( سلول های عصبی) را که خود تاییدی بر دیدگاه کاخال بود عنوان کرد.

براساس فرضیه هب ، نورون های مغز توانایی ایجاد ارتباطات سیناپسی جدید و تقویت ارتباط بین خود را در شرایط خاص دارند. بر طبق قانون هب،سیناپس بین دو نورون زمانی قوی تر می شود آن دو نورون با هم فعال گردند. به این سیناپس ها، سیناپس‌های هبین گفته می شود که باعث باهم فعال شدن غشا پیش سیناپسی و پس سیناپسی می گردند.

مکانیسم های سلولی در یادگیری و حافظه

محققان بر این عقیده اند که فرایندهای یادگیری و حافظه باعث تغییرات ساختاری و عملکردی در نورون های مغز می گردند.چنین تغییراتی در سیستم عصبی به عنوان انعطاف پذیری عصبی (شکل پذیری عصبی)شناخته می شود که نشان دهنده ظرفیت و توانایی تغییر پذیری سیستم عصبی در پاسخ به اطلاعات و تجربه های جدید است. بنابراین یادگیری (کسب اطلاعات جدید یا تغییرات رفتاری از طریق تجربه) در اثر تغییر در مدارهای مغز ایجاد می گردد.

بررسی‌ها و مطالعات نشان می دهند که به هنگام یادگیری،تغییراتی در زیست شیمیایی مغز ایجاد می شوند. این تغییرات ممکن است در ارتباط با برخی از پروتئین ها،مولکولهای ریبونوکلئیک اسید، یون های کلسیم و پتاسیم،گیرنده های سیناپسی و غیرو باشند.

به طور کلی برخی از مکانیسم های سلولی که ممکن است در یادگیری و حافظه کودک نقش داشته باشند عبارتند از:

• ایجاد سیناپس های جدید
• تغییر در میزان انتقال دهنده های عصبی (میانجی های عصبی)
• تغییر در میزان گیرنده های پس سیناپسی
• تقویت طولانی مدت (افزایش قدرت و نسبتاً طولانی مدت سیناپسی)
• نقش و عملکرد سلولهای گلیال که سلول های غیر عصبی هستند

تقویت طولانی مدت یکی از مهمترین پدیده های انعطاف پذیری سیناپسی می باشد که در سیناپس های شیمیایی در توجیه یادگیری مطرح است.این پدیده بارد است از افزایش یا تسهیل در انتقال پیام های عصبی بین دو نورون که در اثر تحریک همزمان آنها ایجاد می گردد. به وضعیت عکس تقویت طولانی مدت،تضعیف طولانی مدت گفته می‌شود که باعث کاهش قدرت سیناپسی می گردد.

توانبخشی ذهنی کودک در ارتقاع یادگیری

یادگیری در انسان تحت تاثیر عوامل مختلفی است که در اینجا به برخی از این عوامل اشاره می گردد:

• میزان توجه
• عوامل ذاتی (فطری) و ژنتیکی
• عوامل محیطی
• عوامل فرهنگی
• هوش
• قدرت زبان آموزی
• پشتکار و فعال بودن
• حس کنجکاوی
• اطلاعات قبلی
• تصویر سازی ذهنی
• شخصیت
• انگیزش به خصوص انگیزه های درونی
• رشد طبیعی و سلامت عمومی
• عوامل اجتماعی و اقتصادی
• حافظه
• ادراک
• هدفمندی
• پاداش و تنبیه
• نوع نظام آموزشی
• تجربیات گذشته
• تمرین و تکرار
• استرس، اضطراب و افسردگی
• نگرش ها و باورها
• تغذیه
• قدرت تصمیم گیری و حل مسئله
• میزان خواب
• نیازهای فیزیولوژیکی یا نیازهای اولیه مانند: غذا، آب و غرایز جنسی
• حس خودکارآمدی یا باورهای فرد نسبت به توانایی های خود.

سوالات متداول:

1.آیا یادگیری همان به خاطر سپردن در حافظه کودکان است؟

یادگیری در ارتباط با کسب اطلاعات و مهارت های جدید یا اصلاح آن ها است و با حافظه که به معنای دریافت،ثبت،ذخیره سازی و بازیابی اطلاعات می باشد متفاوت است.

2. توانبخشی ذهنی چگونه به کودکان کمک می کند توانایی های یادگیری خود را بهبود بخشند؟

فرایندهای یادگیری و حافظه باعث تغییرات ساختاری در نورون های مغز می گردند.چنین تغییراتی در سیستم عصبی به عنوان انعطاف پذیری عصبی شناخته می شود. با انجام تمرینات تقویتی در جهت بهبود حافظه در کودکان می توان روند یادگیری را در کودک بهبود بخشید.

تمرینات هماهنگی چشم و دست

مرکز توانبخشی پایا در شرق تهران و کلینیک توانبخشی غرب تهران دکتر صابر در زمینه فواید هماهنگی چشم و دست و تست هماهنگی چشم و دست در بخش کاردرمانی دست و کاردرمانی ذهنی به تقویت و مهارت های هماهنگی چشم و دست کودکان می پردازد.با توجه به اهمیت هماهنگی چشم و دست در کودکان، تیم توانبخشی متخصص در مرکز کاردرمانی دست کودکان دکتر صابر با همکاری روانشناسان کودک و بازی درمان کودکان در زمینه تقویت مهارت های حرکتی ظریف و درشت دست در کودکان فعالیت می نکایند. در این مقاله به ارائه تمرینات هماهنگی چشم و دست کودکان پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اهمیت تعریف هماهنگی چشم و دست در کودکان

فعالیت های حرکتی دست در تعریف هماهنگی چشم و دست در کودکان شامل:

1. فعالیت های هماهنگی حرکتی چشم و دست

2. فعالیتهای با تخته و گچ  تدریس کرد.

تمرینات هماهنگ کننده چشم و دست در کودکان

1. ردگیری: دانش آموزان خط ها،تصویر ها ،طرح ها،حروف یا تعدادی را که روی کاغذ،پلاستیک یا با استفاده از شابلون رسم شده است ردگیری می کنند. با فلش های راهنما،نشانه های رنگی و اعداد می توان به دانش آموزان کمک کرد تا با انگشت ها به ردگیری بپردازد و هماهنگی چشم و دست را تقویت نماید.
2. تنظیم مقدار آب: دانش آموزان آب را از ظرفی داخل سطل‌های مدرج تا سطح مشخصی می ریزند و حمل می کنند. مقادیر کمتر و اندازه گیریهای جزئی‌تر تکلیف را دشوارتر می‌کند. رنگ کردن آب فعالیت را جذاب‌تر می‌کند.
3. بریدن با قیچی: از دیگر موارد تقویت ماهرت های هماهنگی چشم و دست ، فعالیت هایی در زمینه بریدن است که متناسب با سطح رشد کودک باشد انتخاب می شود.ساده ترین اینکارها بریدن در خط های مستقیمی است که نزدیک لبه کاغذ رسم شده است. کار دشوار تر بریدن خط مستقیمی است که در وسط کاغذ کشیده شده است. الحاق موقت تکه های مقوا به کاغذ کودک با مشکلات هماهنگی چشم و دست را در بریدن خط با قیچی راهنمایی می کند. دانش آموزان می توانند شکل های هندسی معینی نظیر مربع،مستطیل و مثلث ببرند. با رسم خطوط به رنگ های مختلف معلم می‌تواند تغییراتی در دستورالعمل بریدن ایجاد کند. کودک با مهارت های هماهنگی چشم و دست، می توانند خطوط منحنی و دایره ای، سپس تصاویر و سرانجام الگوهایی را که با نقطه چین و خطوط کمرنگ رسم شده است،ببرند.
4. استفاده از شابلون یا نمونه سازی: دانش‌آموزان دور انواع شکل های هندسی را خط می کشند. می‌توان صفحات نمونه‌ای از مقوا،چوب،پلاستیک یا جعبه های فوم ساخت. دو نوع نمونه سازی عبارت است از، استفاده از شکل بریده شده سه بعدی و استفاده از جای خالی شکل ها روی صفحه بریده شده.
5. بستن با باند: از قطعه مقوایی که با سوراخ کن یا تخته ای میخ دار سوراخهای در آن ایجاد شده است می توان برای این فعالیت سود جست. با سوراخ کردن می‌توان طرح یا تصویری را روی صفحه ایجاد کرد و کودک با مشکلات هماهنگی چشم و دست با رد کردن یک بند کفش بلند،نخ خیاطی طنابی نازک از میان سوراخ ها،طرح را می‌بافند یا می دوزند.
6. فعالیت هایی با مداد و کاغذ: کتابهای رنگ کردنی،کتابهای آمادگی،کتاب هایی با طرح های نقطه چین و کتاب‌های کودکستانی کارهایی خوب برای تمرین با کاغذ و مداد است که حرکات ظریف امکان رشد هماهنگی چشم و دست را فراهم می آورد.
7. یه قل دو قل: بازی یه قل دو قل به رشد هماهنگی چشم و دست،حرکت های موزون و حرکت های ظریف انگشت و دست کمک می کند.
8. گیره های لباس: گیره های لباس را می توان به بند یا جعبه‌ای وصل کرد. برای انجام دادن این فعالیت می توان زمان تعیین کرد و سپس تعداد گیره هایی را که دانش آموز در زمانی مشخص وصل کرده است،شمرد.
9. نسخه برداری از طرح ها: از دیگر تمرینات هماهنگی چشم و دست می توان به کشیدن طرح با نگاه کردن به طرحی هندسی روی کاغذ اشاره کرد.

فعالیت گچ و تخته در کاردرمانی ذهنی

انجام دادن فعالیت هایی با گچ روی تخته به کودک کمک می کند تا برای تکلیف مداد و کاغذی آماده شود. هنگام کار با گچ روی تخته در کاردرمانی ذهنی،عضلات بزرگ شانه و بازو منعطف تر از حرکت فشرده،محدود و ریز انگشتان به کار می افتد و تقویت می شود که غالباً به بهبود کارآمدی کودک در تکالیف با مداد و کاغذ منتهی می شود.

1. نقطه چین: دانش آموز با کشیدن خط‌های با گچ نقطه‌ای روی تخته را به هم وصل می کند.نقطه ها را می توان در حالت ها و تعداد گوناگون رسم کرد و کودک با مشکلات هماهنگی چشم و دست باید با توجه به طرح نقطه ها را به هم وصل کند.
2. دایره ها: دانش آموزان دایره های بزرگی را با یک دست و با دو دست،در جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه‌های ساعت روی تخته می کشند و تمرین می‌کنند.
3. شکل های هندسی: دانش آموزان فعالیت هایی مشابه فعالیت هایی که در مورد دایره ها توصیف شد،منتها این بار با ترسیم خط (افقی،عمودی،مایل)؛،مثلث،مربع،آره مستطیل و لوزی انجام می‌دهد.در ابتدا دانش آموز می تواند الگو های بریده شده این شکلها را روی تخته بگذارد و با گچ دور آنها را خط بکشد،سپس می تواند شکل ها را از روی الگو ها نسخه برداری کند.
4. حروف و اعداد: نوشتن حروف و اعداد با گچ روی تخته کودک را برای نوشتن روی کاغذ آماده می‌کند.

نقش بازی‌های حرکتی در بهبود هماهنگی چشم و دست

بازی‌های حرکتی نه‌تنها باعث نشاط و فعالیت فیزیکی کودک می‌شوند، بلکه فرصت مناسبی برای تقویت هماهنگی چشم و دست نیز فراهم می‌کنند. بازی‌هایی مانند «هدف‌گیری با حلقه»، «پرتاب توپ به سبد»، یا حتی بازی‌های کامپیوتری واکنشی، مهارت‌های بینایی حرکتی کودک را تقویت می‌کنند. بازی‌های تعادلی که نیاز به دقت در حرکت دارند، مانند راه‌رفتن روی خط مستقیم یا نگه‌داشتن شیء تعادلی، به کودک کمک می‌کنند تا چشم و دست خود را به‌صورت هم‌زمان هماهنگ کند. این بازی‌ها هم در منزل و هم در جلسات کاردرمانی قابل اجرا هستند. نکته مهم این است که کودک را به فعالیت‌هایی تشویق کنیم که چالش‌برانگیز باشند اما او را دلسرد نکنند.

سوالات متداول:

1- از چه سنی باید تمرینات هماهنگی را شروع کرد؟
از سنین پیش‌دبستانی (۳-۴ سالگی) به بعد می‌توان تمرینات ساده را آغاز کرد. اما حتی در سنین پایین‌تر نیز بازی‌های هدفمند می‌توانند موثر باشند.

2- آیا همه کودکان نیاز به تقویت این مهارت دارند؟
در واقع همه کودکان از این تمرینات بهره‌مند می‌شوند اما کودکانی با تأخیر رشدی یا مشکلات یادگیری بیشتر نیازمند تمرین هستند.

مرکز کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم- کاردرمانی در اوتیسم- درمان مشکلات ذهنی اتیسم| دکتر صابر

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مرکز کاردرمانی ذهنی برای کودک اوتیسم- خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم

بهترین مرکز کاردرمانی کودکان اوتیسم زیر نظر جناب آقای دکتر صابر به درمان کودکان اوتیسم در زمینه مشکلات ذهنی اوتیسم مشغول به فعالیت می باشد. تشخیص اوتیسم در کودکان و تعیین سطح کودکان اوتیسم (اوتیسم خفیف– اوتیسم متوسط- اتیسم شدید) نقش مهمی را در روند درمان کودک اوتیسم ایفا می کند.کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم با بررسی هوش کودک اوتیسم و علائم اوتیسم و طرح برنامه درمانی در جهت رشد ذهنی کودکان اوتیسم و بهبود خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم فعالیت می کند.

رشد ذهنی کودکان اوتیسم-مشکلات ذهنی اوتیسم

اکثر پسر بچه های دارای اوتیسم به مرور زمان پیشرفت قابل توجهی نشان می دهند. هرچند که سرعت و میزان پیشرفت کودکان اوتیسم متغیر است. در برخی کودکان اوتیسم میزان پیشرفت آنقدر هست که پس از مدتی دیگر نمی توان تشخیص اوتیسم را برای آنان صادق دید. البته باید توجه کرد که برداشته شدن تشخیص اوتیسم از این گروه به معنای درمان اوتیسم نمی باشد، چرا که با این وجود، میراث برخی از جنبه های شناختی و علائم رفتاری اوتیسم همچنان در آنها باقی می‌ماند در برخی از کودکان اوتیسم نیز پیشرفت در همه حوزه‌ها به شدت کند است. اینکه چرا برخی از کودکان اوتیسم بهتر از دیگران پیشرفت می‌کنند، سوالی است که سعی داریم در این مقاله به آن پاسخ دهیم.

در پزشکی اصطلاح  پیشرفت در بهبودی به منحنی تغییرات یک بیماری در طول زمان اشاره دارد. در روند رشد ذهنی کودکان اوتیسم هرچند جزئیات آن برای هر کودک خاص خود اوست اما در گذر زمان از یک الگوی قابل پیش ‌بینی تبعیت می کند‌. با بیان یک مدل سه بعدی از بیماری اوتیسم که در برگیرنده میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم، میزان هوش عمومی و سن کودک اوتیسم می باشد. به تبیین رشد ذهنی اوتیسم خواهیم پرداخت. برای کمک به کودک اوتیسم و استفاده از حداکثر ظرفیت کودک باید این سه متغیر و نحوه تعامل آنها را بررسی کرد.

هرچند این مدل نمی‌تواند پاسخگوی همه سوالات در حوزه درمان اوتیسم باشد. اما نقطه شروع خوبی برای ارائه یک چارچوب و تجمیع اطلاعات کودکان اوتیسم می باشد.

غیر عادی بودن علائم اوتیسم

یک قطار را در نظر بگیرید وقتی یک یا چند چرخ آن از ریل خارج شود قطار هم از خط خارج خواهد شد برای تعیین میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم باید ببینیم چند تا از چرخها از ریل خارج شده و چقدر از خط فاصله گرفته است؟ برای مثال علایم اوتیسم نظیر تماس چشمی چقدر آسیب دیده است؟ کودک چقدر چسبیدن به عادات خاص خودش اصرار دارد؟ با چه میزان و شدت بال بال می زند؟(از دیگر علایم اوتیسم) چقدر رژیم غذایی کودک محدود است؟ اگر همه ی این ویژگی ها ی کودک اوتیسم را در قالب عددی دربیاوریم خواهیم توانست رشد کودک اوتیسم را روی یک محور با عنوان محور پیشرفت کودک توصیف کنیم. اگر کودک اوتیسم شما دارای صفات غیر عادی شدید باشد، تشخیص کودکان اوتیسم سطح سه یا همان اوتیسم شدید است ولی اگر میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم شما متوسط باشد، و دارای اوتیسم سطح ۲ یا اوتیسم متوسط می باشد. و چنانچه کودک دارای هوش عادی بوده و رفتار کلامی وی پرحرفی باشد و میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم خفیف باشد تشخیص اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف که قبلا آسپرگر نامیده می شد می باشد.

اگر کودک اوتیسم در حد خفیف غیر عادی باشد ولی دارای رفتارهای کلیشه‌ای و تکراری نباشد احتمالا دارای اختلال ارتباط اجتماعی می باشد. اگر در واقعیت هم مساله به همین سادگی این نمودار می بود خیلی خوب می شد. اما در واقعیت مرزبندی بین این اختلالات بسیار دشوار است. البته نسخه پنجم دی اس ام با ادغام آسپرگر پی دی دی – ان اُ اس در یک اصطلاح با عنوان اختلالات طیف اوتیسم و سطح بندی آن کار را قدری آسان‌تر کرده است. اما بازهم مرزبندی بین اختلالات هم‌ مرز با اوتیسم  اختلال یادگیری غیر کلامی یا اختلال کاربرد شناختی – معنای شناختی زبان اختلالات رشدی زبان، دیس فازی، اختلال ارتباط اجتماعی همچنان دشوار است حتی اختلالاتی مثل آپراکسی هم با اوتیسم اشتباه گرفته می‌شود.

هوش عمومی در رشد مهارت های ذهنی کودک اوتیسم

دوباره به مثال قطار برمیگردیم ممکن است هر تعداد از چرخ‌های قطار از ریل خارج شده باشد این یعنی همان درجه غیرعادی بودن. اما جدای از این قطار ممکن است تاخیر داشته باشد سر وقت طبق برنامه باشد یا حتی جلوتر از برنامه ! هوش کودک اوتیسم به مثابه قدر موتور قطار است و سرعت رشد کودک اوتیسم معادل سرعتی است که موتور واگن ها را می کشد در مسئله اوتیسم نیز باید علاوه بر میزان غیر عادی بودن مشخص نماییم که جریان رشد ذهنی کودک اوتیسم آیا با تاخیر مواجه است، به موقع است یا جلوتر از جدول رشد است؟ هوش یک مختصه همگن نیست بلکه مزائیکی مرکب از اجزاء مختلف است. به خاطر همین است که در کودک اوتیسم نقاط قوت و ضعف کنار هم قرار می گیرند. و روانشناسان متخصص مرکز اوتیسم ،هوش را به روشهای مختلف تقسیم می کنند که دو تا از آشنا ترین آنها عبارتند از : هوش کلامی در مقابل هوش غیر کلامی و هوش کریستالی در مقابل هوش سیال

بررسی هوش کلامی در مقابل هوش غیر کلامی در کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم

این شیوه تقسیم بندی رایج ترین شکل در تقسیم توانایی‌های ذهنی کودکان اوتیسم و دیگر کودکان است. بخش کلامی یک تست هوش بر توانایی هایی مثل ذخیره واژگان، استدلال کلامی و موارد مشابه متکی است در حالی که بخش غیر کلامی، ریاضی، هندسه و دیگر مهارت های غیر کلامی را می‌سنجند.

مقایسه هوش کریستالی در مقابل هوش سیال در کاردرمانی ذهنی اوتیسم

هوش کریستالی اشاره به محفوظات کلامی (پایتخت فرانسه کجاست؟) یا غیرکلامی (؟= ۲+۲ ) دارد هوش سیال اشاره به توانایی الگویی و تشخیص روابط اشکال به صورت کلامی (شباهت توپ و چرخ چیه؟) یا غیرکلامی (جای خالی را پر کن ۲،۴،۶ ) دارد. هوش سیال ارتباط  تنگاتنگی با جامعیت مرکزی دارد. وقتی از این منظر به هوش نگاه کنید آنگاه بسیاری از تعارضات بین رفتارهای مختلف کودک اوتیسم برایتان معنادار خواهد شد. شما ممکن است بین هوش کریستالی و هوش سیال کودک اوتیسم خود تفاوت ببینید. ممکن است حفظ کردن اعداد، حروف، مسیرها و مکالمات فیلم ها برای فرزندان تان مثل آب خوردن باشد، اما در دریافتن روابط بین آنها ناتوان باشد. برای همین ممکن است کودک اوتیسم در نام بردن اشیا بسیار ماهر باشد اما از یک مکالمه ساده عاجز باشد، این موارد از خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم می باشد. این مسئله ممکن است شما را گیج کند به خصوص اگر دارای یک مهارت فوق‌العاده هم باشد و طوری مطالب خاصی را به خاطر بسپارد که همگان را مبهوت خود کند. اما دریغ از یک کلمه صحیح کوتاه ! تئوری ذهن یعنی توانایی تشخیص احساسات و افکار دیگران و درک نیات آنها با توجه به احساسات و افکارشان من اگر بتوانم احساسات و افکار شما را تشخیص بدهم خواهم توانست بفهمم قصد شما چیست و رفتار بعدی شما راحت بزنم و علت رفتار شما را بفهمم. بدیهی است که این رفتارها که بیشتر مبتنی بر هوش سیال است. برای کودک دارای اوتیسم دشوار باشد.

تست های هوش جدید به جنبه های دیگری از توانمندی های ذهنی معطوف است مهارت هایی مثل سرعت پردازش دامنه توجه و حافظه کوتاه مدت که در قالب کارکردهای اجرایی میگنجد. کارکردهای اجرایی مثل جعبه دنده در ماشین عمل می‌کند. نیروی موتور را به چرخ ها منتقل میکند در صورتی که جعبه دنده درست کار نکند شما نخواهید توانست نیروی موتور را برای حرکت به چرخ ها منتقل کنید‌. به همین ترتیب ما نیز برای اعمال هوش خود به کارکردهای اجرایی متکی هستیم. افراد دارای بیش فعالی یا صدمات مغزی، نقایصی در کارکردهای اجرایی نشان می‌دهند که باعث علائمی چون بی‌توجهی، آستانه تحمل پایین، فراموشی، نقص در مهارتهای حرکتی ظریف و سرعت حرکت پایین و بهم ریختگی می شود.

سنجش هوش کودکان اوتیسم در کاردرمانی ذهنی برای اوتیسم

تست های هوش طوری طراحی شده اند که میانگین نمره آنها ۱۰۰ است نمره بین ۸۵ تا ۱۱۵ هوش متوسط ۸۰ تا ۸۴ هوش متوسط پایین و ۷۰تا۷۹ هوش مرزی محسوب می‌شود. هوش زیر ۷۰ کم توان ذهنی به حساب می‌آید به ۵۵ تا ۶۹ کم توانی ذهنی خفیف ۴۰ تا ۵۴ کم توانی ذهنی متوسط و ۲۵ تا ۳۹ کم توانی ذهنی شدید و زیر ۲۵ کم توانی ذهنی عمیق می گویند. از آن سو نیز به امتیاز ۱۱۶ تا ۱۳۰ باهوش و امتیاز بالای ۱۳۰ تیزهوش گفته می‌شود.

 هوش در اوتیسم

اگر بخواهیم دقیق‌ بگوییم هیچ کودک اوتیسمی هوش عادی ندارد! چون اختلال اوتیسم توانایی استدلال تفسیر و دیدن الگوهای رفتار اجتماعی کودک را مخدوش می‌کند. با این حال بعضی از کودکان اوتیسم از همسالانشان باهوش ترند و متاسفانه برخی علاوه بر اوتیسم ناتوان ذهنی هم دارند. این یعنی قطار داستان ما علاوه بر اینکه چرخ هایش از ریل خارج شده است به واسطه نقص در موتور سرعتش هم پایین است. سنجش هوش کودکان اوتیسم نیازمند روانشناسانی  است که با ویژگی‌های رفتاری و علائم اوتیسم آشنا باشند.

اوتیسم به خودی خود باعث تأخیر در مهارت ها نمی‌شود و اگر کودک در کسب این مهارت ها با تأخیر مواجه باشد نشان از تاخیر شناختی و مشکلات ذهنی یا مشکل در هماهنگی حرکات ظریف دارد. در کودکان هنجار توانش زبانی بهترین نشانگر هوشی عمومی است. اما این امر در مورد کودکان اوتیسم صدق نمی‌کند. چون کودکان اوتیسم صرف نظر از سایر مشکلات ذهنی در تولید و ادراک زبان پیچیده با مشکل مواجه اند. اگر در تعیین هوش کودکان دارای اوتیسم بیش از حد بر مهارت‌های زبانی آنها تاکید کنیم در تخمین هوش کودک اوتیسم دچار اشتباه شده و هوش آنها را دست ‌کم خواهیم گرفت. در مقابل باید مراقب بود که ذخیره واژگان و عبارات (تک کلمه ای) شمارش، تشخیص اشکال یا سایر الگوهای زبانی فهرست وارد نیز ما را در تخمین هوش آنها منحرف کند. بهترین گزینه برای تخمین بهره هوشی کودکان اوتیسم تکیه بر مهارت‌های تطابقی و حل مسئله غیرکلامی است. وقتی قادر به انجام آزمون‌های رسمی برای کودکان دارای اوتیسمی نمی باشیم بهتر است توجه خود را معطوف به مراحل رشد رفتارهای تطابقی کرده و از آن برای تخمین هوش عمومی کودک اوتیسم استفاده کنیم. مراحل رشد بازی نیز سرنخ‌هایی از مهارت‌های شناختی و ذهنی کودک به دست می دهد. در مورد کودکان اوتیسم تکیه بر هوشبهر عددی امری مذموم به حساب می‌آید.

مهارت های تطابقی در رشد کودک اوتیسم

بررسی اجمالی رشد کودکان

۷ ماهگی :         بازی با دست یا اشیا در خط وسط بدن خود (آگاهی)

۱۰ ماهگی :       کوبیدن، تکان دادن و به دهان بردن اشیا (آگاهی از اشیا)

۱۲ ماهگی :        ریخت و پاش اشیا در دور و برش و جستجو آنها (بقایی شی)

۲۴ ماهگی :        روی هم چیدن و خراب کردن اشیا، خط کشی با مداد شمعی (استفاده از ابزار)

۳۰ ماهگی :       اسباب بازی های دکمه دار که با فشردن دکمه عمل انجام می‌دهد (علت – معلولی)

۳۳ – ۳۶  :         بازیهای تقلیدی ساده مثل کمک در کارهای خانه ، جارو کردن

( آگاهی اجتماعی در قالب   ایفای نقش)

۳۶ ماهگی        بازیهای ایفای نقش و ادای مشاغل را در آوردن، نقاشی های قابل تشخیص مثل صورتک                         و دست و پای خطی  (دستکاری مفاهیم ذهنی انتزاعی)

۴۸ ماهگی :       بازیهای قانون مدار مثل منچ ، کارت بازی

(رعایت نوبت، توالی، شمارش، تطابق، تناظر یک به یک)

ممکن است هوشبهر کلامی یک کودک اوتیسم ۷۰ (هوش مرزی) باشد و هوشبهر غیر کلامی وی۱۳۰( تیزهوش) باشد. میانگین این دو یعنی هوشبهر کلی کودک ۱۰۰ می باشد. اما هیچ یک از این سه عدد توصیف دقیقی از وضعیت شناختی کودک اوتیسم به دست نمی‌دهد کودکان اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف و اختلالات یادگیری و غیرکلامی معمولاً الگویی مخالف فوق نشان می‌دهند یعنی هوشبهر کلامی بالا و هوشبهر غیرکلامی پایین در هر حال اگر بین هوشبهر کلامی و هوشبهر غیرکلامی بیش از ۲۰ امتیاز تفاوت وجود داشته باشد نباید برای برنامه ‌ریزی آموزشی و پیش‌ بینی‌های بلند مدت بر هوشبهر کلی کودک اوتیسم تکیه کرد.

بررسی مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم

تاکنون غیر عادی بودن و هوش کودک اوتیسم را جداگانه بررسی کردیم و می‌خواهیم هر دو را در کنار هم بررسی کنیم تا مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم را بهتر بشناسیم. یک کودک اوتیسم هم می‌تواند درجاتی از غیر عادی بودن را داشته باشد و هم درجه ای از هوش. ما این امر را در یک قالب یک محور مختصات به تصویر می کشیم محور عمودی نشانگر هوش و محور افقی نشانگر غیر عادی بودن است و بدیهی است که بپرسیم هر یک از تشخیص های مختلف این حوزه در کجای این نمودارها میگنجد؟

اصطلاحاتی که در روزمره شایع است در دی اس ام جایی نداشته را هم اضافه کرده ایم. برای مثال غیرعادی بودن متوسط تا شدید با بهره هوش طبیعی تحت عنوان اوتیسم با عملکرد بالا نامگذاری شده است. در حالی که همان سطح از غیر عادی بودن با هوش بهر زیر ۷۰ اوتیسم با عملکرد پایین نامیده می‌شود. غیرعادی بودن متوسط تا خفیف با هوش بهر طبیعی یا کم توانی ذهنی نیز می‌تواند وجود داشته باشد. کودکان اوتیسم دارای غیر عادی بودن خفیف و هوش بهره هوشی عادی پر حرف هستند، علائق محدود و چسبنده ای دارند و شلختگی حرکتی نیز در آنها دیده می شود. این خصوصیات اوتیسم. این گروه از افراد سابقا برچسب سندروم آسپرگر می گرفتند ولی در حال حاضر برچسب اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف می‌گیرند.  در مدل بعدی اوتیسم ما فقط به سه اختلال آسپرگر ، اوتیسم پی دی دی – ان . اُ. اس  یا سطح ۱،۲،۳ اوتیسم محدود نیستیم‌. بسیاری از کودکان و بزرگسالان می‌توانند در حوزه‌های هم مرز با اوتیسم قرار بگیرند. کسانی که مهارت‌های زبانی و اجتماعی شان مشابه اوتیسم است اما غیر عادی بودن شان آنقدر خفیف است که در انتخاب برچسب برای آنها دچار تردید می شویم ولی واقعا نمی توان مرز مشخصی هم بین آنها ترسیم کرد.

چه موقع تاخیر رشد کم توانی ذهنی میشود؟

اینکه چه موقع یک تاخیر رشد جای خود را به تشخیص کم توانی ذهنی می‌دهد ، به سرعت رشد ذهنی کودک اوتیسم بستگی دارد. مثل یک ماشین که از پشت چراغ قرمز با سرعت ۵۰ کیلومتر حرکت می کند، در حالی که سایر ماشین ها با سرعت ۷۰ حرکت می‌کنند. کودکان کم توانی ذهنی هرچه زمان می‌گذرد بیشتر عقب می‌افتند هرچه سرعت رشد ذهنی کودک اوتیسم کمتر باشد فاصله وی با همسالان سریع تر افزایش می‌یابد و تشخیص کم توانی ذهنی زودتر شکل می گیرد. تا سن ۵ سالگی کودک کم توانی ذهنی خفیف در سطح یک کودک ۳ ساله خواهد بود. یک کودک کم توان ذهنی متوسط در سطح یک کودک دو و نیم ساله ۳۰ ماه خواهد بود و یک کودک کم توان ذهنی شدید در سطح یک کودک یک و نیم تا دو ساله( ۲۴ تا ۱۸ ) ماه خواهد بود در مقابل یک نوزاد نارس  که به جای نه ماهگی در شش ماهگی دوره جنینی متولد شده است، از نظر رشد ۳ ماه از همسالان خود عقب تر خواهد بود اما با افزایش فاصله بین او و همسالان زیاد خواهد شد چرا که سرعت رشد او نرمال است در پنج سالگی او هم چون قبل از سه ماه با همسالانش فاصله خواهد داشت اما چون این فاصله نسبت به سن کودک ناچیز است مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

والدین می‌خواهند بدانند که در ماه‌ها و سال‌های آینده چه اتفاقی برای فرزند اوتیسمشان اتفاق خواهد افتاد، لذا لازم است که بعد  دیگری به الگوی مان اضافه کنیم سومین بعد مدل ما زمان است نقشه ای از مسیری که کودک اوتیسم در طول زمان از آن گذر خواهد کرد در زیر مشخص می شود.

طی دهه‌های گذشته روش‌های درمانی آنقدر زیاد شده‌اند که اکثر مردم این حقیقت که اوتیسم در گذر زمان یک جریان رشد طبیعی دارد را فراموش کرده‌اند. کودک شما از هر نقطه ای که شروع کند چه شدت غیر عادی بودنش شدید باشد و چه خفیف شانس اینکه خود به خود از نقطه‌ای که آغاز کرده است به نقطه ای با شدت کمتر حرکت کند را دارد. حدود ۱۵ درصد از افراد شانس این را دارند که کلاً از تشخیص اوتیسم خارج شوند هرچند حذف برچسب به معنای درمان اوتیسم نمی باشد.

از همان زمان که اختلال اوتیسم شناخته و به عنوان یک سندروم خاص مطرح شد ، مشخص بود که همچون سایر اختلالات دارای یک روند رشد طبیعی است که کودکان اوتیسم به تدریج پیشرفت می‌کنند. اما چرا برخی از بچه‌ها آنقدر خوب رشد می کنند که بسیاری از خصوصیات اوتیسم از آنها ضایع می‌شوند در حالی که برخی دیگر رشد محدودی دارند یا اصلاً رشد نمی‌کنند. چه عواملی باعث نتایج بهتر رشد ذهنی در کودک اوتیسم می شود و آیا ما می‌توانیم در بهبود نتیجه موثر باشیم چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهیم که روند پیشرفت ذهنی کودک اوتیسم بهتر شود؟ مطالعات نشان می دهد که بعد از شدت خود اوتیسم مهمترین عاملی که در دراز مدت بر روند پیشرفت کودک اوتیسم اثر گذار است رشد غیر کلامی کودک است. هوش غیر کلامی تنها محدود به عملکرد کودک در تست های هوش نمی‌شود بلکه سایر نمود های غیرکلامی مثل استفاده از ابزار ( مثلاً سن به دست گرفتن قاشق و استفاده از آن) رفتار تطابقی (بستن دکمه ها، باز کردن دکمه‌ها) میزان و پیچیدگی تصور ذهنی و تخیل که در بازی‌های کودک اوتیسم منعکس می‌شود را نیز شامل می‌شود. کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم در جهت تقویت و مهارت های اجرایی مغز همچنین بهبود مهارت های تطابقی موثر می باشد.

ده ها پژوهش که هزاران کودک اوتیسم را در برمی گرفته اند، طی ۴۰ سال اخیر نشان داده‌اند که هوش غیرکلامی یکی از مهمترین عوامل اثر گذار در نتیجه پیشرفت ذهنی و درمان کودک اوتیسم است به طور خلاصه هر چه هوش غیر کلامی کودک اوتیسم بالاتر باشد علائم غیر عادی بودنش زود تر و کامل تر از بین خواهد رفت برای فهم بهتر از یک تمثیل ساده استفاده می کنم یک قطعه یخ را در نظر بگیرید که در آب شناور است. بزرگی قطعه یخ معادل شدت ویژگی غیر عادی بودن است یک قطعه یخ بزرگ نشانه غیرعادی بودن شدید است و یک قطعه کوچک نشان غیر عادی بودن خفیف است بهره هوشی را نیز به مثابه دمای آب در نظر می‌گیریم هرچه هوش کودک اوتیسم بالاتر باشد به معنی آن است که دمای آب بالاتر است بدیهی است که هرچه دمای آب گرم ترباشد یخ درون آن سریع تر و کامل تر ذوب خواهد شد و گاهی به کلی آب خواهد شد. به همین ترتیب هرچه هوش کودک اوتیسم بالاتر باشد ویژگی غیر عادی بودن سریعتر از بین خواهد رفت. لذا داشتن هوش بالا نه تنها به خود به خود مطلوب است بلکه به واسطه شتاب بخشیدن حذف علائم غیر عادی اوتیسم نیز مورد توجه است.

کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم

کاردرمانی در کودکان اوتیسم در حیطه های مختلفی نظیر کاردرمانی اوتیسم در زمینه حسی حرکتی، کاردرمانی اوتیسم در زمینه جسمی و کاردرمانی ذهنی اوتیسم و …. فعالیت می کند. در حیطه کاردرمانی ذهنی کاردرمان ذهنی برای اوتیسم تلاش دارد مهارت های ذهنی کودکان اوتیسم را مورد بررسی و درمان قرار دهد. مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم شامل مشکلات توجهی، ضعف حافظه و اختلالات شناختی و درک بینایی و شنیداری پایین از محیط می باشد که کاردرمانی ذهنی اوتیسم در این موارد کمک بسزایی به این کودکان می کند. همچنین کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم در زمینه ی سرعت پردازش ذهنی، دستور پذیری و افزایش تحمل کاری کاربرد دارد.

درباره اوتیسم بیشتر بدانید

مهارت های ارتباطی کودک اوتیسم

علایم اختلال اوتیسم

تست هوش در کودکان اوتیسم

روش تیچ در اوتیسم

رو پکس در درمان اوتیسم

رژیم حسی در اوتیسم

روش های رفتار درمانی در درمان اوتیسم

مرکز تخصصی اوتیسم در تهران

تشخیص اوتیسم

کلینیک تشخیص و درمان اوتیسم

تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم

درمان یکپارچگی حسی در اوتیسم

تئوری ذهن در درمان اوتیسم

درمان کودک اوتیسم

آب درمانی در اوتیسم

با کودک اوتیسم خود چه کنم

کاردرمانی ذهنی

کاردرمانی ذهنی کودکان در زمینه مهارت های شناختی، و ادراکی کودکان فعالیت می نماید. مرکز توانبخشی ذهنی کودکان دکتر صابر در حیطه کاردرمانی کودکان و کاردرمانی ذهنی در منزل فعالیت می نماید. کودکان با اختلالات رفتاری، مشکلات حسی و اختلالات طیف اوتیسم، عقب ماندگی ذهنی و بیش فعالی و نقص توجه می توانند از خدمات کاردرمانی ذهنی بهرمند شوند. مرکز کاردرمانی ذهنی و گفتار درمانی دکتر صابر در منطقه سعادت آباد و پاسداران با دراختیار داشتن بهترین کاردرمانان ذهنی و تجهیزات پیشرفته در زمینه کاردرمانی ذهنی کودکان به بهترین مرکز کاردرمانی ذهنی در شرق تهران و غرب تهران مبدل گشته است. کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم، کاردرمانی ذهنی در نوزادان، کاردرمانی ذهنی در بیش فعالی ، کاردرمانی ذهنی در اختلال یادگیری و کاردرمانی ذهنی در فلج مغزی به صورت تخصصی زیر نظر جناب آقای دکتر صابر در مرکز کاردرمانی در شرق تهران و غرب تهران انجام می گردد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر با تجربه کاری بالغ بر 20 سال در زمینه کاردرمانی ذهنی کودکان در منطقه شرق تهران و غرب تهران پذیرای کودکان با اختلالات خاص می باشد. و جزو مراکز کاردرمانی ذهنی خوب در تهران محسوب می شود.

کاردرمانی ذهنی چیست؟

تکامل همانند هرم است بدین معنی که مهارت­های جدید بر روی توانایی­های اولیه بنا می­شوند. تکامل کودک به صورت هرم اشاره بر تاثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی، جسمانی و عصبی در رشد و تحول کودک دارد. رفتارهای جدید علاوه بر اینکه به بلوغ نورولوژیک بستگی دارند، به نیازها، چالش­ها و حمایت ها و فرصت­های یادگیری در محیط نیز بستگی دارند.

کاردرمانی ذهنی بر اساس مراحل تکاملی کودکان و تاخیرهای رشدی به وجود آمده در آن ها تحت تاثیر اختلالات گوناگون ، بدنبال کمک به کودک جهت کسب حداکثر توانایی و استقلال و کاهش فاصله ی سن رشدی و تقویمی در کودکان است. در کاردرمانی ذهنی غرب تهران و شرق تهران با استفاده از امکانات اتاق تاریک، تعدیل شنیداری و…. در کنار کاردرمانی ذهنی سعی در ایجاد بهترین نتیجه درمانی را دارند.

تعامل بین عوامل ذاتی (وراثتی) و محیطی

– پیاژه: تکامل از طریق تعامل بین محیط و توانایی­های ذاتی کودک رخ می­دهد.

– پیاژه: کودکان به طور ذاتی انگیزه دارند که از محیط و کارهایی که انجام می­دهند یاد بگیرند.

– در نوزادی، طرحواره­ها و ساختارهای شناختی کودک به تکامل می­رسند و بدین نوزاد ترتیب می­تواند  اشیاء، حوادث و روابط را در ذهن خود نمایان کند.

– پیاژه تاکید داشت که بلوغ ساختارهای شناختی کودک را قادر می­سازد که محیط، زبان و اعمال اجتماعی را بفهمد.

– مراحل رشدی از یک توالی قابل پیش بینی پیروی می­کند اما مقدار هر مرحله بسته به ژنتیک و تجربیات کودک متفاوت است.

– بلوغ شناخت کودکان از ساده به پیچیده از عینی به انتزاعی و از نگرانی فردی به نگرانی جهانی تکامل می یابد.

– پیاژه 4 سطح برای بلوغ یا دوره ی عملکرد شناختی مطرح کرد و اظهار داشت طی این 4 مرحله عملکرد شناختی کودک به بلوغ می­رسد و مشابه بزرگسالان می­گردد:

1) حسی- حرکتی             2) پیش عملیاتی           3) عملیاتی عینی             4) عملیاتی صوری

مرحله حسی – حرکتی:

• (8 تا 10 ماهگی): دو اشیاء را دستکاری می­کند و می­تواند یک مانع را از سر راه خود بردارد تا به یک چیز جدید و جالب که آن طرف مانع قرار دارد برسد.
• (12 ماهگی): نوزاد می­تواند یک اشیاء را به اشیای دیگر ربط بدهد همچنین می­تواند اشیاء را به خود ربط بدهد.
• در این مرحله نوزاد با استفاده از چوب می­تواند اشیای دور از دسترس خود را بگیرد و اشیاء را داخل ظرف قرار دهد.

مرحله پیش عملیاتی

• (18 ماهگی): استفاده از آزمون و خطا برای حل مشکلات را آغاز می­کند.
• (24 ماهگی): لزوما نیازی به دستکاری فیزیکی برای حل مشکل ندارد و حل مشکل با استفاده از دستکاری ذهنی را آغاز می کند.

تا اینجا هر چه گفته شد بر اساس نظریات پیاژه بود.

تحقیقات دهه 1990 نشان داد که ساختارهای شناختی زودتر از زمانی که پیاژه بیان کرد به تکامل می­رسند، در ادامه این ساختارها را می­خوانیم:

– نوزاد 1 ماهه: می­تواند یادگیری را از یک سیستم حسی به سیستم حسی دیگر ارتباط دهد (برای مثال اگر غذایی که با دهان خود آن را چشیده بوده با چشمان خود ببیند، می­تواند آن را بازشناسد)

– نوزاد 9 ماهه: می­تواند اتفاقات یک هفته قبل را به یاد بیاورد.

– نوزاد 9 الی 14 ماهه: قاشق را به نحوی تنظیم و جهت دهی می­کند که غذا وارد دهان کند.

– کودک 19 ماهه: می­تواند پیش از عمل کردن برنامه ریزی کند که چگونه قاشق را بگیرد و آن را جهت دهی کند، غذا را بگیرد، بدین صورت از گرفتن غیر ماهرانه­ی قاشق که نیاز به اصلاح دارد جلوگیری می­کند.

– کودکان 19 ماهه: بدون دستکاری فیزیکی و ازمون و خطا مشکل را حل می­کند تا اشیاء را به درستی بگیرد. در این سن قاشق را پر می­کند و با زاویه­ی درست به طرف دهان می برد: این نشان دهنده­ی ظهور اولیه استفاده از ابزار است.

– مشکلاتی که تئوری پیاژه داشت این بود که: تاثیر فرهنگ، جامعه و تکنولوژی را در نظر نگرفت. همچنین در مورد تکامل هیجانات کودک توضیح منسجمی نداد و به تفاوت ذاتی کودکان توجهی نکرد.

تعامل اجتماعی در کودکان

– تعامل اجتماعی تاثیر اساسی بر روی تکامل شناخت و زبان دارد.

– برای رشد پردازش شناختی ابتدا نیاز است کودک تعاملات اجتماعی دیگران را مشاهده کند تا پس از آن بتواند به طور ذهنی تعاملات خود را پردازش کند.

– پردازش شناختی پیش از آنکه یک پردازش درونی باشد، یک پردازش اجتماعی است و تکامل و یادگیری کودک تا حد زیادی به تعامل اجتماعی وی بستگی دارد.

– تعریف ویگوتسکی از Zone of proximal developmental: به معنای فاصله­ی بین سطوح حقیقی رشد (این سطح رشدی به وسیله حل مساله­ی مستقل تعیین می­شود) و سطوح بالقوه رشد (به وسیله حل مساله­ای که به همراه راهنمایی بزرگسالان یا هم فکری با هم سن و سالان است تعیین می­شود) می باشد.

– ویگوتسکی Zone of proximal developmental را برای توضیح چگونگی رخ دادن یادگیری طی تعاملات اجتماعی مطرح کرد. در واقع Zone of proximal developmental آن چیزیست که کودک با کمک دیگری می تواند بدست آورد و بیاموزد و بیش­تر تعیین کننده رشد ذهنی (mental) وی است تا آنچه به طور مستقل می تواند انجام دهد.

– scaffolding: مکانیسمی است که طی آن یادگیری کودک در تعاملات اجتماعی توسط مراقب و معلمانش حمایت می­شود.

– اجرای scaffolding به همراه Zone of proximal developmental روندی است که کاردرمانگر اعمال کودک را جهت ارتقای شایستگی وی راهنمایی و حمایت می­کند.

– هنگامی که از scaffolding به منظور تسهیل یادگیری کودک استفاده می­شود، به تدریج باید میزان حمایت کاهش یابد. در واقع کودک مستقل تر می­شود و اعمالش که به طور خارجی مورد حمایت قرار می­گیرند به سمت حمایت درونی پیش روند.

کاردرمانی ذهنی در تهران

مرکز کاردرمانی دکتر صابر  در زمینه کاردرمانی ذهنی در کودکان با دو شعبه فعال در غرب و شرق تهران به ارائه خدمات کاردرمانی ذهنی برای کودکان ببا نیازهای خاص نظیر کودکان با اختلال بیش فعالی و نقص توجه، اوتیسم، سندروم های ژنتیکی، عقب ماندگی ذهنی، اختلال یادگیری و… می پردازد. پوشش همه جانبه مرکز کاردرمانی ذهنی در تهران موجب گردیده این مرکز به یکی از بهترین مراکز کاردرمانی ذهنی در تهران تبدیل شود. مراجعین از سراسر مناطق تهران جهت استفاده از امکانات پیشرفته مرکز کاردرمانی ذهنی دکتر صابر نظیر اتاق تاریک شنیداری، سنسوری روم، اتاق تقویت مهارت های شنیداری، اتاق آموزش ، اتاق کاردرمانی ذهنی به دو شعبه غرب و شرق تهران مراجعه می نمایند.

چه کودکانی به کاردرمانی ذهنی نیاز دارند؟

کودکان با اختلالات نافذ رشد و درمان کودکان اوتیسم، سندروم داون ، دیستروفی عضلانی ، سندروم های ژنتیکی، اختلالات متابولیک ،  MR ( عقب مانده ذهنی ) ، اختلالات رفتاری ، اختلال یادگیری، اختلال خواندن و نوشتن ، اختلال ریاضی ، اختلال توجه و تمرکز و بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) ، کودکان با تاخیر رشدی

حیطه های کار کاردرمانی ذهنی شامل:

مهارت های حرکتی ظریف و درشت، بهبود ترسیم و نوشتن، تقویت توجه و تمرکز،بهبود عملکردهای حافظه و حافظه ی کاری آموزش آیتم های شناختی متناسب با سن کودک مثل رنگ با دیدگاه کاردرمانی، عملکردهای اجرایی ، مهارت حل مسئله ، قضاوت ، استدلال و …، تئوری ذهن،بهبود تحمل کاری و دستور پذیری، آمادگی برای تست پیش از دبستان

مراحل رشد ذهنی در کودکان

در 3 ماهگی:

• هدف متحرک را با چشم دنبال میکند
• تعقیب صدا وجود دارد
• اشیا را در دست میگیرد
• به شما لبخند میزند ( لبخند اجتماعی که از اولین نشانه های ارتباط در کودک بوده و عدم وجود آن ممکن است از علایم زودهنگام تشخیص طیف اوتیسم در کودکان است)

در 6 ماهگی:

• توانایی گرفتن اشیا کوچک با دست را پیدا میکند
• چهره های آشنا را تشخیص داده و واکنش نشان میدهد

در 9 ماهگی:

• به ابراز احساسات دیگران پاسخ میدهد
• میتواند دست بزند
• به اسم خودش واکنش نشان میدهد
• درک وجود چیزها حتی اگر آنها را نبیند را پیدا میکند
• دالی بازی میکند

در یک سالگی:

• درک رابطه ی علت و معلولی و تکرار رفتارهای آزمون و خطا
• ورق زدن کتاب را کسب میکند
• دو یا سه کلمه میگوید
• انجام بازی های نمادین مثل استفاده از کنترل به جای موبایل و تظاهر به صحبت کردن

در دو سالگی:

• توانایی روی هم گذاشتن مکعب ها تا 5 مکعب را کسب میکند
• مداد را دست میگیرد و خط میکشد
• کسب توانایی استفاده از لیوان و قاشق
• گسترش دامنه ی لغات
• همکاری در پوشیدن و دراوردن لباس
• شروع استقلال و حس مالکیت

در سه سالگی:

• غذا خوردن مستقل
• لباس پوشیدن مستقل( به جز دکمه ها)
• شمارش تا 10
• جداسازی براساس رنگ و شکل و اندازه
• هل دادن و کشیدن اشیا
• تقلیدهای حرکتی
• انجام دستور دو بخشی
• جور کردن شی با تصویر آن
• مفهوم عدد تا 2 کسب میشود
• حافظه ی شنیداری 3 تایی

در 4 سالگی:

• شناخت 4 رنگ و توانایی نامگذاری آنها
• مفهوم عدد تا 5
• کامل کردن پازل دو تکه
• شناخت دایره و مربع و مثلث و نامگذاری آنها
• رسم آدمک ساده

در 5 سالگی:

• کامل کردن پازل 5 تکه
• حافظه شنیداری 4 تایی
• شناخت مفاهیم اول و آخر ، دور و نزدیک، کوتاه و بلند
• شناخت راست و چپ
• رسم مربع و مثلث

نمونه تمرینات کاردرمانی ذهنی

در مرکز کاردرمانی دکتر صابر در غرب و شرق تهران تمرینات کاردرمانی ذهنی به صورت تخصصی در بخش های مختلف توجه و تمرکز، حافظه شنیداری و بینایی، مهارت های درکی حرکتی، ادراک بینایی، درک مطلب، سرعت پردازش و مهارت های پیشرفته مغزی ارائه می گردد. از نمونه تمرینات کاردرمانی ذهنی در مرکز کاردرمانی دکتر صابر عبارتند است:

تمرینات ادراک بینایی

بازی های توجهی دیجیتالی

تشخیص کلمات صحیح از متن پخش شده

تمرینات درک مطلب و قصه گویی

کاردرمانی ذهنی در اختلالات طیف اوتیسم

حیطه های کارِ کاردرمانی ذهنی در اوتیسم شامل کمک به :

• کاهش در خود فرورفتگی و بهبود ارتباط در کودک از جمله ارتباط چشمی
• اصلاح نقص های توجهی کودکان طیف اوتیسم با توجه
• به مسیرهای developmental  توجه در انسان
• بهبود عملکردهای شناختی
• بهبود تحمل کاری و دستور پذیری
• کمک به بهبود تئوری ذهن در کودکان اوتیسم سطح بالا
• کمک به مهارت های حل مسئله

کاردرمانی ذهنی در کودکان بیش فعال

• کمک به بهبود عملکرد های توجهی در کودکان بیش فعال از جمله بهبود عملکردهای توجه پایدار (Sustained attention) که در این کودکان با نقص شدید رو به روست.
• کمک به بهبود کنترل مهاری و کاهش تکانشگری
• کمک به بهبود عملکردهای حافظه که بدلیل همبستگی با سطوح توجهی در این کودکان دچار نقص بوده و موجب اختلال در عملکردها و تکالیف مدرسه میشود
• کمک به بهبود تحمل کاری کودکان بیش فعال

کاردرمانی ذهنی در کودکان سندرم داون

• کمک به کسب مراحل رشد ذهنی و مهارت های حرکتی ظریف دستی تا کودک دچار تاخیر رشدی نشود
• کمک به بهبود تحمل کاری
• کمک به بهبود عملکردهای شناختی حافظه و توجه

کاردرمانی در کودکان دارای اختلال یادگیری(اختلالات یادگیری)

اختلال یادگیری به معنی ضعف در یک حیطهی درسی علیرغم عملکرد عادی در سایر حیطه ها و بدون وجود مشکل هوشی عمومی در کودک است این ضعف در ماده ی درسی خاص که اغلب در ریاضی، خواندن یا نوشتن رخ می دهد ریشه های مشخصی در حافظه ، نقص توجه، درک مطلب، ادراکات بینایی یا … دارد که کاردرمانگر ذهنی با پیدا کردن این ریشه ها و کمک به رفع آنها به کودک دارای اختلال یادگیری کمک میکند.

مرکز کاردرمانی ذهنی در کودکان فلج مغزی

فلج مغزی از بیماری های شایعی است که بر روی مهارت های ذهنی کودکان اثر گذار بوده و موجب اختلالات ذهنی در کودک می شود کاردرمانی ذهنی در فلج مغزی نقش مهمی را در بهبود مهارت های ذهنی این کودکان ایفا می کند. بهبود مهارت های حافظه، شناخت، توجه و درک در بخش کاردرمانی ذهنی در شرق تهران و غرب تهران مورد توجه قرار گرفته می شود. کاردرمان ذهنی در کودکان فلج مغزی با در نظر گرفتن مشکلات حرکتی این کودکان سعی در استفاده از حد اکثر توان ذهنی آنان در اجرای مهارت های هماهنگی چشم و دست و ادراک بینایی دارد.جناب آقای دکتر صابر در مرکز کاردرمانی ذهنی در کودکان فلج مغزی شرق تهران و مرکز کاردرمانی ذهنی برای فلج مغزی غرب تهران با استفاده از بهترین ابزارهای روز دنیا بخش های تخصصی سنسوری روم در فلج مغزی ، اتاق تاریک درفلج مغزی ، بخش مهارتهای شنیداری در فلج مغزی ، بخش تست هوش در کودکان فلج مغزی، بخش آموزش در فلج مغزی، ماساژ درمانی در فلج مغزی، بازی درمانی برای فلج مغزی، آب درمانی برای کودکان فلج مغزی، گفتار درمانی در فلج مغزی، کاردرمانی حسی در فلج مغزی را دارا می باشد.

رویکرد شناختی در توانبخشی ذهنی کودکان

توانبخشی شناختی کودکان در زمینه مهارت های ذهنی و کارکردهای اجرایی مغز در کودکان فعالیت می نماید. کاردرمانان ذهنی با تجربه با استفاده از رویکردهای شناختی به درمان کودکان با اختلالاتی نظیر اوتیسم، بیش فعالی ، اختلال یادگیری و SPD و… می پردازند. با استفاده از مدالیته های مختلف درمانی و استفاده از ابزار های طراحی شده در توانبخشی ذهنی کودکان مانند سنسوری روم، اتاق شنیداری و اتاق تاریک می توان به بهترین نتیجه درمانی در کودکان با اختلالات خاص دست یافت.

• در کاردرمانی رویکردهای شناختی را با نام های دیگر نیز می شناسند:

1. Performance based approaches
2. Top down approaches

• تمرکز رویکرد‌های ( performance based  )  یاری کردن مراجع در شناسایی تقویت و به کار بردن استراتژی‌های شناختی به منظور انجام فعالیت‌های روزمره زندگی
• دو رویکرد اصلی شناختی در کاردرمانی

1. رویکردهای شناختی که بر تغییر پروسه‌های شناختی تاخیر یافته متمرکز هستند –  مانند
2. ( Cognitive Behavioral Therapy  )
3. رویکردهای شناختی که باعث بهبود عملکرد آکوپیشنال می‌شوند – مانند رویکرد

( Cognitive Orientation to Occupational Performance ) ( CO-OP )

تعاریف متداول در مداخلات شناختی

پایه های تئوری رویکردهای شناختی

ویگوتسکی روانشناس روسی اظهارات مهمی در خصوص روانشناسی شناختی و آموزشی داشت.

– طبق نظر ویگوتسکی کودکان در سنین پایین‌تر حین حل مسئله برآیند فکری خود را بلند بیان میکنند و هر چه سن کودک بالاتر رود این فرایند فکری درونی تر می شود و به عبارتی عامیانه تر کودک در ابتدا بلند بلند فکر می‌کند و با افزایش سن این فرایند درونی می شود.

ناحیه رشد پروگزیمال:  طیفی از مهارت هایی است که کودک به تنهایی نمی تواند آنها را به دست آورد و به دنبال تعاملات اجتماعی( در اینجا منظور کمک گرفتن از افراد دیگر است) آنها را به دست می‌آورد. بنابراین هر مرحله از رشد کودکان با مدل خاصی از تعاملات اجتماعی معین می گردد، این مفهوم در بالین Scaffolding نام دارد.

Scaffolding 

– یک روش آموزشی می باشد که بر ارتباط بین کودک و بزرگسال آن تاکید دارد و در طی آن کودک با کاهش تدریجی کمک گرفتن از سایرین خود می‌تواند به حل مسئله انجام فعالیت و دستیابی به یک هدف بپردازد، به عبارتی کودک در یادگیری خودکفا می‌شود و به استقلال می رسد.

– انتقال فرایند فکری از نوع بیرونی (یعنی بیان فرایند تفکر) به نوع درونی (فکر کردن و صحبت کردن با خود در درون) نشان دهنده افزایش استقلال کودک در فهمیدن ملزومات انجام یک فعالیت، استفاده از استراتژی های حل مسئله و مقابله با شکست است مثال بالینی از این انتقال فرایند فکری از نوع بیرونی به نوع درونی     زمانی که کودک می‌خواهد زدن توپ بیس بال را بیاموزد ابتدا مراحل انجام را بلند برای خود بیان می کند( به توپ نگاه کن) (چوب بیس بال رو به سمت توپ حرکت بده) و (در زمان درست به توپ ضربه بزن) این‌ها نمونه‌ای از ( self- coaching ) هستند که به مرور زمان درونی می‌شوند و این موارد در ذهن کودک بیان می گردند.

Discovery Learning 

– پروسه ای است که طی آن کودک با استفاده از تجربیات گذشته و تعامل مستقیم با فعالیت و محیط، دانش خود را شکل می‌دهد در واقع اکتشاف فعالیت می‌باشد.

– در صورتی که ( discovery learning )  به همراه ( scaffolding ) انجام شود،

( guided discovery learning ) صورت می گیرد.

• در این نوع یادگیری درمانگر نقش تسهیل کننده دارد- به جای اینکه دستورالعمل مستقیم به کودک بدهد، به کودک این امکان را می دهد تا خود او با طراحی کردن فعالیت و محیط به سوال‌های خود پاسخ دهد و درمانگر نقش هدایت کننده دارد که به تدریج حمایت خود را کاهش می‌دهد.
• این نوع یادگیری باعث می شود یادگیری در مناطق درونی تر صورت گیرد.
• این امکان را فراهم می کند تا کودک موفقیت و شکست را به عنوان پاداش و تنبیه تجربه نکند و از آن تنها به عنوان اطلاعات استفاده کند.

Metacognition

• بندورا باور داشت که تجربه کودکان از انجام فعالیت ها باعث تقویت خود- ادراکی می شود.

– کودک از طریق فراشناخت می‌آموزد که کیفیت انجام فعالیت خود را ارزیابی کند و نقاط قوت و ضعف خود را بازتاب می دهد.

اصول استفاده از رویکرد های شناختی

انگیزش

– اگر کودک نتواند در فعالیت‌های روزانه مورد علاقه خود مشارکت داشته باشد، اعتماد به نفس، خود کفایتی، حس استقلال و در نتیجه انگیزه کمتری پیدا خواهد کرد. مداخلات شناختی باعث تقویت مرکز کنترل درونی کودک و بهبود خود کفایتی او می گردد.

تعمیم دهی و انتقال

– تعمیم دهی به توانایی فرد در انجام هر آنچه که در محیط درمانی آموخته در یک محیط و فعالیت دیگر گفته می‌شود.

– عوامل درونی و بیرونی در تعمیم دهی موثر هستند عوامل بیرونی شامل بافتار محیطی ماهیت فعالیت و معیار یادگیری یک فعالیت می باشد عوامل درونی شامل فراشناخت فرد استراتژی‌های پردازشی فرد و شخصیت فرد می باشد

– ( scaffolding ) به تعمیم و انتقال مهارت در حال تکامل کودک کمک می‌کند.

– کاردرمانگران برای حل کردن مشکلات مربوط به عملکرد کودکان در فعالیت ها و شناسایی راه حل های ممکن از آنالیز پویای عملکرد ( DPA ) استفاده می کنند. در طی ( DPA )  کودک درک عمیق تری از الزامات محیطی و فعالیت پیدا می‌کند و به دنبال راه حل برای آن می‌گردند. در نهایت پروسه آنالیز عملکرد با استفاده از ( scaffolding  ) در کودک درونی می‌شود و به او این امکان را می دهد که حین انجام فعالیت عملکرد خود را مورد ارزیابی قرار دهد.

تکامل در طول عمر

– کودک در طول زندگی خود از مراحل مختلف عبور می‌کند مانند گذار از یک مقطع تحصیلی به مقطع دیگر یا پیدا کردن شغل در هر مرحله از زندگی کودک با فعالیت و تجربیات جدیدی مواجه می‌شود که ممکن است کودک را دچار چالش کند. استفاده از رویکرد های شناختی باعث می‌شود کودک در هر مرحله از استراتژی شناختی مناسبی استفاده کند.

قابل ذکر است در حیطه آسیب های مغزی ،سکته مغزی،درمان ام اس، پارکینسون و بیماری های نورولوژیک بزرگسالان که موجب تحلیل یا آسیب توانایی های ذهنی فرد می شود کاردرمانی ذهنی نقش مهمی را در درمان و کاهش عوارض بیماری های پیشرونده در بزرگسالان ایفا می کند.

کاردرمانی ذهنی در چه حیطه هایی فعالیت می نماید

کاردرمانی ذهنی به بهبود مهارت های شناختی کودکان نظیر شناخت اشیاء ، حیوانات و میوه ها و همچنین مفاهیم ادراکی مانند مفاهیم پایه مانند مفاهیم متضاد( کم و زیاد، بزرگ و کوچک، بلند و کوتاه ، زبر و نرم ) تفاوت ها و شباهت های اشیاء ، استدلال و حل مسئله، حافظه کوتاه مدت بینایی و شنوایی، حافظه معکوس ،حافظه تاخیری ، حافظه فعال ، توجه انتخابی، توجه پایدار، توجه هم زمان و توجه انتقالی از مواردیست که در کاردرمانی ذهنی ارائه می گردد.

کاردرمانی ذهنی در زمینه مفهوم زمان و مکان، ارتباط اجتماعی و روش های صحیح ارتباط کلامی و غیر کلامی، مهارت های دوست یابی و بازی ،آموزش مهارت های مراقبت از خود در جامعه فعالیت می نماید.

کاردرمانی ذهنی در منزل- کاردرمانی ذهنی در خانه

کاردرمانی ذهنی در منزل یکی دیگر از خدمات کاردرمانی می باشد که در مرکز کاردرمانی ذهنی دکتر صابر انجام می گیرد. مربیان با تجربه مرکز کاردرمانی دکتر صابر به ارائه خدمات کاردرمانی ذهنی در محیط منزل می پردازند و با انجام تمرینات مهارت های ذهنی به تقویت حافظه، بهبود توجه و افزایش سرعت پردازش اطلاعات در کودکان کمک می کنند. کاردرمانی ذهنی در منزل موجب تقویت مهارت های ذهنی کودکان و افزایش سرعت بهبودی در کودکان با نیاز های خاص می گردد.

سوالات متداول:

1.کاردرمانی ذهنی در چه حیطه هایی عمل می کند؟

کاردرمانی ذهنی به بهبود مهارت های شناختی کودکان و مفاهیم ادراکی مانند مفاهیم پایه مانند مفاهیم متضاد، تفاوت ها و شباهت های اشیاء ، استدلال و حل مسئله، حافظه کوتاه مدت بینایی و شنوایی، حافظه معکوس ،حافظه تاخیری ، حافظه فعال ، توجه انتخابی، توجه پایدار، توجه هم زمان و توجه انتقالی از مواردیست که در کاردرمانی ذهنی ارائه می گردد.

2. چه کودکانی نیاز به کاردرمانی ذهنی دارند؟

کودکان با مشکلات نقص توجه، مشکلات حافظه و اختلالات ذهنی مانند اوتیسم، اختلالات یادگیری، عقب ماندگی ذهنی و کودکان با کندی سرعت پردازش می توانند از خدمات کاردرمانی ذهنی بهرمند شوند.