برچسب: کاردرمانی اوتیسم

گفتاردرمانی و کاردرمانی برای اوتیسم| تمرینات کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان اوتیسم

اوتیسم نوعی اختلال در رشد است که بر نحوه تعاملات اجتماعی، رفتار کودک و برقراری ارتباط او با دیگران تأثیر می گذارد. بعضی از کودکانی که شروع به نشان دادن نشانه های اوتیسم می کنند، احتمال دارد در یادگیری حرف زدن با مشکل مواجه شوند. گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم خیلی از مشکلات ارتباطی را برطرف می کند. گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم همچنین باعث افزایش ارتباط از طریق بیان نظرات، درخواست کردن، دریافت اطلاعات و ازتباطات کلامی بین فردی می شود. کاردرمانی نیز به وسیله توصیه دوباره به فعالیت هایی که توانایی های عمومی را تقویت می‌ کنند، می‌ تواند موجب بهبود کودک اوتیسم شود. طبق مطالعات اخیر در حوزه اوتیسم، بهترین نوع درمان برای کودکان مبتلا به اوتیسم، تلفیقی از کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان است. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر اوتیسم کودکان در تهران، با در نظر گرفتن بهترین تمرینات کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان اوتیسم و تلفیق گفتاردرمانی و کاردرمانی برای اوتیسم، به درمان هر چه سریع تر این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

ارتباط تمرینات گفتاردرمانی و کاردرمانی اوتیسم

ارتباط آسیب­ شناس گفتار و زبان و کاردرمانگر می ­تواند مهارت­ های ارتباطی کودک مبتلا به اوتیسم را در طی یک فعالیت و بازی رشد دهد. در این روش نقایص ارتباطی و مشکلات حسی – حرکتی با مداخله کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان مورد هدف قرار می ­گیرد. مهارت ­های ارتباطی در خلال فعالیت­ های عملکردی و بازی ­های تعاملی تسهیل می­ شود. توانایی حرکات ظریف و درشت همراه با گفتاردرمانی و کاردرمانی برای اوتیسم ارتقاء می­ یابد و نقایص ارتباط، توجه و تمرکز و عملکرد حسی – حرکتی همراه با هم مورد مداخله قرار می ­گیرند.

اصول درمان 

گفتاردرمانی و کاردرمانی برای اوتیسم به منظور درمان اختلالات گفتاری و حرکتی یا حتی دیگر اختلالات بسیار مفید واقع می شود. در اینجا اصول مداخله کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان به طور خلاصه بیان شده است:

1. کمک به کودک برای درک ارتباط:

راهکار ارائه شده در پاراگراف قبل برای تبدیل شدن به مخاطب بهتر می­ تواند برای درک ارتباط توسط کودک موثر باشد.

2. تسهیل درک زبان بیانی در موقعیت ­های اجتماعی:

• تنبیه: استفاده از علامت دیداری ضرب­در و استفاده از پروزودی که کودک دوست ندارد.
• تشویق: استفاده از پروزودی مورد علاقه­ کودک
• آموزش منظور و نتیجه برقراری ارتباط را به کودک: ۱- درخواست کمک ۲- ایرادگیری  ٣- درخواست شیء ۴- درخواست انجام کاری ۵- درخواست کسب اطلاعات ۶- درخواست برای توقف فعالیت
• فراهم ساختن شرایطی برای تعاملات اجتماعی: برقراری ارتباطات اجتماعی از قبیل احوال­ پرسی، صدا زدن، درخواست نیازهای روزمره، درخواست اطلاعات و دادن اطلاعات.

اوتیسم و نقص توجه

طبق تحقیقات اخیر دانشمندان کودکان مبتلا به اوتیسم به علت مشکل در توجه، به محرک‌ ها به وضوح واکنش نشان نمی دهند یا از توجه به ‌‌‌محرک‌ ها دوری می‎ کنند یا به صورت افراطی بر یک محرک تمرکز می‌ کنند. خیلی از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم گاهی به صورت انتخابی از محرک‌ های اجتماعی دوری می‌ کنند. نکته حائز اهمیت در اینجا این است که پیش از تشخیص اوتیسم و نقص توجه لازم است بدانید که چگونه اختلال بیش فعالی و نقص توجه و اوتیسم می توانند با یکدیگر اشتباه گرفته شوند و بفهمید که چه زمانی با یکدیگر همپوشانی دارند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در کودکان، به کودکان مبتلا به اوتیسم و نقص توجه از طریق کاردرمانی اوتیسم و بازی برای توجه کودک اوتیسم کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

توجه اشتراکی

یکی از رفتار هایی که به ‎خوبی در کودکان مبتلا به اوتیسم و نقص توجه توصیف شده، توجه اشتراکی است. توجه اشتراکی که حدوداً از ابتدای تولد شکل می ‎گیرد، به معنای توجه مشترک با فرد یا افراد دیگر به یک موضوع است. پیگیری نگاه یک فرد نمونه ‎ای از رفتار نیازمند توجه اشتراکی است. معمولاً شواهدی در مورد نقص در اشاره برای متوجه ساختن دیگران، این که این نشانه ‎ها اولین نشانه ‎های نقص در درک ذهن دیگران هستند که در کودکان دارای اوتیسم مختل شده است. مطالعات نشان داده ‎اند که تفاوت توجه کودکان 1 تا 6 ماهه به چشم می ‎تواند یک پیش ‎بینی کننده قوی برای دریافت تشخیص اختلال اوتیسم در سنین بعدی باشد که این امر برجسته بودن تفاوت توجه در افراد دارای اختلال اوتیسم را به‎ خوبی نشان می‎ دهند. مطالعه‎ ای دیگر نیز نشان داده است که توجه اشتراکی افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم نسبت به افراد سالم ضعیف ‎تر است و این افراد مدت زمان بسیار کوتاه‎ تری را صرف نگاه کردن به چهره افراد می‎ کنند که البته به وسیله کاردرمانی اوتیسم قابل درمان است.

نشانه های نقص توجه در کودک اوتیسم

توجه اشتراکی اشاره به مهارتی رشدی دارد که موجب اشتراک توجه، از طریق ارتباط چشمی، تبادل نگاه، اشاره کردن و نشان دادن، یا پردازش پیام‎ های دیگران می ‎شود. در جریان توجه اشتراکی، فرد فعالانه توجه خود را معطوف به یک شی‎ء، موقعیت یا رویداد می ‎کند. شروع توجه اشتراکی به توانایی کودک برای جهت دادن کانون توجه شریک اجتماعی خود به سمت یک شی‎ء یا واقعة خارجی به‎وسیله رفتار هایی مانند تماس چشمی، اشاره، نشان دادن و تغییر جهت نگاه است. نقص در رشد توجه اشتراکی در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم و نقص توجه یکی از نخستین نشانه ‎های قابل تشخیص در این گروه از کودکان به‎شمار می ‎رود. این نقص پیش از یک‎ سالگی، قبل از زمانی که بتوان تشخیص رسمی گذاشت، قابل مشاهده است که توسط متخصص کاردرمانی اوتیسم به طور دقیق تشخیص داده می شود. تفاوت‎ های کیفی یا فقدان کامل توجه اشتراکی در دوران رشد، علامت خطری برای والدین به ‎شمار می ‎رود؛ در این دوران به‎طور معمول والدین متوجه می‎ شوند که کودک آن ‎ها مانند همسالان خود به‎ طور مشترک با دیگران درگیر انجام یک فعالیت نمی ‎شود، ممکن است هنگامی که نام او را صدا می ‎زنند، توجه نکند و وسایل مورد علاقه خود را به والدین نشان ندهد و به آن‎ ها اشاره نکند. هر چند مطالعات متعدد تحول توجه اشتراکی را سنین کودکی و قبل از شکل‎ گیری زبان می ‎دانند، اما تاجمیر ریاحی، نجاتی و پور اعتماد نشان دادند که توجه اشتراکی در والدین کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم هم دچار نقص است. در این مطالعه نشان داده شد که والدین کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم از نشانه ‎های چشمی ارائه شده،‌ استفاده کمتری نسبت به همتایان می ‎برند. حال در زیر به برخی موارد اشاره میکنیم:

-تمرکز کوتاه‌مدت:

به راحتی توسط محرک‌های محیطی (صدا، نور، حرکت) حواس‌شان پرت می‌شود.

در انجام تکالیف یا بازی‌های نیازمند تمرکز پایدار مشکل دارند.

-تغییر سریع توجه:

بین فعالیت‌های مختلف به سرعت جابجا می‌شوند بدون تکمیل هیچ‌کدام.

ممکن است نیمه‌کاره بازی یا یادگیری را رها کنند.

-عدم توجه به دستورات کلامی:

به نظر می‌رسد وقتی با آن‌ها صحبت می‌کنید گوش نمی‌دهند.

دستورات ساده را فراموش می‌کنند یا نیمه‌تمام رها می‌کنند.

-تمرکز انتخابی:

فقط روی موضوعات مورد علاقه خود (مثل قطارها یا اعداد) متمرکز می‌شوند.

در برابر تغییر تمرکز به موضوعات جدید مقاومت نشان می‌دهند.

-مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها:

مراحل ساده را گم می‌کنند (مثلاً در لباس پوشیدن ترتیب را رعایت نمی‌کنند).

برای انجام کارهای چندمرحله‌ای نیاز به راهنمایی مداوم دارند.

-فراموشکاری:

وسایل شخصی را مرتب گم می‌کنند (مداد، کیف، کفش).

برنامه‌های روزانه را به خاطر نمی‌سپارند.

-واکنش نامتناسب به محرک‌ها:

ممکن است به صداهای معمولی (مثل تیک تاک ساعت) واکنش شدید نشان دهند.

در مقابل صداهای مهم (مثل اسم خودشان) بی‌تفاوت باشند.

-پرش افکار:

در وسط گفتگو ناگهان موضوع را عوض می‌کنند.

ارتباط منطقی بین فعالیت‌هایشان دیده نمی‌شود.

این نشانه‌ها ممکن است با علائم ADHD همپوشانی داشته باشند، اما در کودکان اوتیستیک معمولاً همراه با مشکلات ارتباطی و رفتارهای کلیشه‌ای دیده می‌شوند. برای تشخیص دقیق، ارزیابی جامع توسط روانشناس کودک یا متخصص اعصاب ضروری است.

تقلید

گروهی بر این عقیده ‎اند که اختلال اوتیسم و نقص توجه ناشی از آسیب در تقلید به‎ عنوان یک فرایند اجتماعی اولیه است. شواهدی وجود دارد که نشان می‎ دهد؛ نوزادان سالم می ‎توانند از بعضی حرکات چهره ‎ای تقلید کنند. به‎ نظر می ‎رسد نوزادان برای فهمیدن رفتار، تجربیات ذهنی و حالات روانی افراد دیگر براساس تقلید و اشتراک هیجانی عمل می ‎کنند. آسیب زود هنگام در تقلید حرکتی می ‎تواند موجب اختلال در تحول و رشد اجتماعی شود. بسیاری از مطالعات نقیص تقلید را در نوزادان و بزرگسالان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا نشان داده ‎اند. نقص تقلید در کودکان مبتلا به اوتیسم توسط کاردرمانی اوتیسم قابل حل شدن است.

بازی‌های تقویت توجه در کودکان اوتیسم

کودکان اوتیستیک اغلب با چالش‌های توجه و تمرکز روبه‌رو هستند. بازی‌های هدفمند می‌توانند به شیوه‌ای جذاب و غیرتهدیدکننده به بهبود این مهارت‌ها کمک کنند. در ادامه 5 بازی مؤثر به همراه توضیحات دقیق ارائه می‌شود:

1. بازی “پیدا کردن اشیای پنهان” (تقویت توجه دیداری)

روش اجرا:
10 شیء کوچک (مثل مهره، اسباب‌بازی مینیاتوری) را در یک سینی شن یا برنج پنهان کنید. از کودک بخواهید با استفاده از یک ذره‌بین یا انگشتانش آن‌ها را پیدا کند.

فواید:

افزایش تمرکز دیداری

بهبود تحمل لمسی (برای کودکانی که حساسیت لمسی دارند)

تقویت هماهنگی چشم و دست

2. بازی “دنباله‌سازی رنگ‌ها” (تقویت توجه پایدار)

وسایل لازم:
کارت‌های رنگی یا مهره‌های رنگی

روش اجرا:
یک الگوی ساده (مثلاً قرمز-آبی-زرد) بسازید و از کودک بخواهید آن را تکرار کند. به تدریج الگوها را پیچیده‌تر کنید.

تغییرات:

استفاده از کارت‌های تصویری (حیوانات، میوه‌ها)

ساخت الگو با حرکات بدن (دست زدن-پا کوبیدن)

3. بازی “گل یا پوچ؟” (تقویت توجه شنیداری)

روش اجرا:
یک کلمه هدف (مثلاً “سیب”) را انتخاب کنید. داستانی کوتاه بگویید و هرگاه آن کلمه را شنید، باید دست بزند.

فواید:

افزایش تمرکز شنیداری

بهبود سرعت پردازش اطلاعات

تقویت مهارت‌های زبانی

4. بازی “ماز لمسی” (تمرکز و برنامه‌ریزی)

وسایل لازم:
یک صفحه چوبی با شیارهای مارپیچ و یک مهره مغناطیسی

روش اجرا:
کودک باید با هدایت مهره توسط یک قلم مغناطیسی از شروع تا پایان ماز حرکت کند.

مزایا:

تقویت توجه پایدار

بهبود هماهنگی حرکتی ظریف

افزایش تحمل ناکامی (وقتی مهره از مسیر خارج می‌شود)

5. بازی “ایستادن روی یک پا با چالش” (توجه و تعادل)

روش اجرا:
از کودک بخواهید روی یک پا بایستد، همزمان شما تصاویری نشان دهید و او باید فقط به تصاویر خاص (مثلاً حیوانات) واکنش نشان دهد.

سطح‌بندی:

سطح آسان: 5 ثانیه ایستادن + تشخیص یک دسته

سطح پیشرفته: 20 ثانیه + تشخیص دو دسته متفاوت

سوالات متداول:

1-چرا کودکان اوتیستیک در توجه کردن مشکل دارند؟
مشکلات توجه در اوتیسم معمولاً ریشه در تفاوت‌های عصبی دارد. پردازش حسی متفاوت، مشکلات یکپارچگی حسی و دشواری در فیلتر کردن محرک‌های محیطی از دلایل اصلی هستند. مغز این کودکان ممکن است در اولویت‌بندی اطلاعات دریافتی مشکل داشته باشد، بنابراین یا به همه چیز توجه می‌کنند یا به هیچ چیز. همچنین، مشکلات ارتباطی باعث می‌شود درک دستورات و انتظارات برایشان سخت باشد.

2-چه مدت زمان بازی برای بهبود توجه کودک اوتیستیک مناسب است؟
مدت زمان مناسب بستگی به سطح توجه و سن کودک دارد، اما به طور کلی بهتر است با جلسات کوتاه 5-7 دقیقه‌ای شروع کنید و به تدریج افزایش دهید. مهم‌تر از مدت زمان، تکرار منظم بازی‌ها در طول روز است. سه جلسه 5 دقیقه‌ای در روز بسیار مؤثرتر از یک جلسه 15 دقیقه‌ای است. همیشه بازی را قبل از خسته شدن کودک تمام کنید تا تجربه مثبت بماند.

اوتیسم و حافظه کودکان

کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلات متعددی در برقراری ارتباطات اجتماعی دارند، اما مطالعات اخیر نشان می دهد آن ها در حیطه حافظه و یادآوری هم مشکل دارند. همچنین محققان به این نتیجه رسیدند کودکان سن مدرسه مبتلا به اوتیسم در مقایسه با سایر هم سن و سالان خود، در مدیریت وظایف حافظه، مشکل بیشتری دارند. آن ها غالبا به سختی چهره‌ ها را به یاد می‌ آوردند و همچنین در یاد آوری کلمات و برخی دیگر از اطلاعات نیز با مشکل مواجه اند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با ارائه بهترین خدمات در حیطه اوتیسم و حافظه کودکان، کاردرمانی ذهنی اوتیسم، روش های تقویت حافظه کوتاه مدت و بلند مدت، به این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

ارتباط اوتیسم و حافظه کودکان

حافظه افراد دارای اختلال اوتیسم و روش های درمان اوتیسم به خصوص کاردرمانی ذهنی اوتیسم به طور وسیعی مورد مطالعه قرار گرفته است. این مطالعات توسط تحقیقات اولیه که اوتیسم را به یاد زدودگی پیوند داد، شروع شده است. این مقایسه توسط تحقیقات کالبدشناسی اعصاب حمایت شده است به خاطر شهرت اخیر تئوری آمیگدال اوتیسم، علاقه تازه‌ ای را به خود جلب کرده است. شباهت‌ ها و مقایسه‌ های مطرح‌ شده در سطح عصب‌ شناختی قابل بحث است. بیماران مبتلا به یاد زدودگی به صورت بارز سه الگوی اختلال را نشان می‌ دهند: حافظه فوری و کوتاه مدت سالم و نقص در حافظه بلندمدت، کاهش اثر تقدم در مقابل اثر تأخر طبیعی و منحنی یادگیری ثابت. اثر تقدم یعنی یادآوری بهتر اطلاعات مقدم که به دلیل انتقال اطلاعات به حافظه بلندمدت است و اثر تأخر مربوط به یادآوری اطلاعات پایانی به دلیل قرارگیری در حافظه کوتاه مدت است. این فرض مطرح شده که الگوی مشابهی در اختلال اوتیسم نیز وجود دارد.

علائم نقص در حافظه کودکان اوتیسم

در پاراگراف‌ های آغازین مقاله اثرگذار کانر که در آن اختلال اوتیسم توصیف شده بود، حافظه فوق‌ العاده بالای کودکان مطرح شده بود. مخصوصاً در مورد توانایی بالای آ‌‌ن‌ ها در از بر خواندن لیست‌ های طولانی موضوعات یا مطالب. محققان تجربی این مشاهدات را تأیید کرده‌ اند. کودکان دارای اختلال اوتیسم در تکرار زنجیره کلمات و حافظه دیداری مانند گروه کنترل (از نظر سن عقلی) عمل می‌ کنند. نکته دیگر مقایسه (شباهت) اوتیسم – یادزدودگی در اثر تقدم و تأخر است. در یادگیری کلمات، اثر تقدم نسبت به اثر تأخر در اختلال اوتیسم ضعیف‌ تر است. این الگو از ویژگی‌ های افراد مبتلا به یاد زدودگی به شمار می‌ آید. حتی اگر در یادگیری از جملاتی استفاده شود که قسمت ابتدایی آن معنادار و قسمت بعدی آن بی‌ معنی است، کودکان دارای اختلال اوتیسم تحت این شرایط نیز اثر تأخر قوی و اثر تقدم ضعیف نشان می‌ دهند. چرا که اثر تأخر صرفاً به ساز و کارهای شنیداری متکی است، در حالی که یادآوری قسمت اول یک لیست مستلزم پردازش و رمزگردانی بعدی است. اثر تقدم کمتر رشد یافته در اختلال اوتیسم ممکن است به خاطر آسیب‌ های سازمان‌ دهی و رمز گردانی ثانویه باشد تا نقایص حافظه موضوعی. برتری در یادآوری موارد معنی دار نسبت به بی‌ معنی که معمولاً در افراد عادی دیده می‌ شود، در افراد دارای اختلال اوتیسم وجود ندارد. یعنی افراد دارای اختلال اوتیسم از نشانه‌ های معنایی و نحوی که به دیگران در یادآوری مطالب کمک می‌ کند، استفاده نمی‌ کنند. به عنوان مثال، در کودکان دارای اختلال اوتیسم میزان یادآوری جمله‌ های معنادار و جمله‌ های بی‌ معنی یکسان است. مطالعات اخیر درباره روش های درمان اوتیسم نشان دادند که کودکان دارای اختلال اوتیسم در استفاده از نشانه‌ های معنایی در یادآوری ناتوان نیستند، اما به نظر می‌ رسد در عمل نمی‌ توانند از این توانایی استفاده کنند و از این راهبرد به صورت خودکار استفاده نمی‌ کنند. با این وجود گروهی دیگر از محققین این نتایج را به دست نیاوردند و نشان دادند که کودکان دارای اختلال اوتیسم جملات معنی‌ دار را بهتر از لیست کلمات بی‌ معنی به یاد می‌ آوردند، اگرچه به نظر می‌ رسد کودکان دارای اختلال اوتیسم در یادآوری از معانی استفاده می‌ کنند، به طور قابل توجهی از گروه کنترل، عقب‌ ماندگان ذهنی و کودکان معمولی، عملکرد ضعیف‌ تری دارند. مطالعات دیگر کاردرمانی ذهنی اوتیسم این الگو را تکرار کردند و نشان دادند که یادآوری لیست کلمات مرتبط و غیر مرتبط در افراد دارای اختلال اوتیسم یکسان است. در حالی که حافظه آ‌‌ن‌ ها در مورد مواد بامعنا نسبت به گروه کنترل کارآمدی کمتری دارد.

نقص در حافظه کاری و اوتیسم

گروهی از محققین نشان داده‌ اند که در اختلال اوتیسم نقص در حافظه کاری دیده می‌ شود. حافظه کاری به عنوان توانایی حفظ اطلاعات در یک بازه زمانی برای هدایت پردازش‌ های شناختی تعریف می‌ شود و توسط قطعه پیشانی هدایت می‌ شود. یک مطالعه اولیه درمان اوتیسم نشان داد که آزمودنی‌ های دارای اختلال اوتیسم به طور معنا داری در مقایسه با گروه کنترل در تكالیف حافظه کاری آسیب دیده‌ اند؛ اما در حافظه بازشناسی کوتاه مدت و بلندمدت، یادآوری نشانه‌ ها یا توانایی یادگیری موارد جدید آسیبی ندارند. مطالعات جدید کمتر این نتایج را گزارش کرده‌ اند. در یک تحقیق که توسط راسل و همکاران انجام شد افراد دارای اختلال اوتیسم و عقب‌ ماندگی ذهنی نسبت به گروه همتا تفاوتی در حافظه کاری – کلامی نشان ندادند. مرور شواهد بیان می‌ کند که اختلال اوتیسم یک اختلال اولیه (نخستین) در حافظه بلندمدت نیست. به نظر می‌ رسد مشکل در مرحله رمزگردانی و سازماندهی است که به وسیله کاردرمانی ذهنی اوتیسم درمان می شود. اضافه‌ بار باعث می‌ شود که تکالیف حافظه خاص برای افراد دارای اختلال اوتیسم دشوار باشد. علاوه بر این، بستگان درجه یک کودکان دارای اختلال اوتیسم نیز نقص معنی‌ داری در حافظه کوتاه مدت و کاری نشان داده‌ اند.

میزان یادگیری کودکان اوتیسم

حافظه به نوع یادگیری نیز بستگی دارد، هر چند در یادگیری صریح و ضمنی کلمات، عملکرد کودکان با تحول طبیعی از کودکان دارای اختلال اوتیسم بهتر است، ولیکن نقص کودکان دارای اختلال اوتیسم در یادگیری ضمنی بیشتر است که توسط کاردرمانی ذهنی اوتیسم درمان می شود. بر این اساس در آموزش کودکان دارای اختلال اوتیسم پیشنهاد شده است از روش‌ های یادگیری صریح بیشتر استفاده شود. همچنین یادگیری توالی حرکتی صریح نیز بیش از توالی حرکتی ضمنی در کودکان دارای اختلال اوتیسم دچار نقص شده است. با این وجود، در کودکان دارای اختلال اوتیسم نقص در حافظه حرکتی می‌ تواند علت نقص در مهارت‌ های حرکتی باشد.

کارکرد های اجرایی در کودکان اوتیسم

کارکرد های اجرایی مجموعه‌ ای از فرایند هایی است که زمینه‌ ساز رفتار های هدفمند خود نظارتی از قبیل توجه، برنامه‌ ریزی، انعطاف‌ پذیری شناختی و کنترل مهاری است. على‌ رغم اتفاق نظر کلی در مورد مؤلفه‌ های کارکرد اجرایی، در اکثر تقسیم‌ بندی‌ ها توانایی‌ های شناختی، کنترل مهاری، حافظه فعال و انعطاف‌ پذیری شناختی را به عنوان زیر مؤلفه‌ های محوری کار کرد اجرایی در نظر می‌ گیرند. شواهد متعددی در خصوص نقص عملکرد های اجرایی در اختلال اوتیسم وجود دارد که با کاردرمانی ذهنی اوتیسم درمان می شود. در جاماندگی رفتاری و تداوم در انجام فعالیتی که مناسب موقعیت نیست از علائم اختلال در عملکرد های اجرایی است. مهارت‌ هایی غیر از عملکرد های اجرایی مثل زبان و هوش، ممکن است در نقایص عملکرد های اجرایی نقش داشته باشد. در یک مطالعه، یکسری از آزمون‌ های عملکرد های اجرایی به کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا و گروه کنترل که کودکان دارای اختلال‌ های زبانی بودند ارائه شد. تنها تفاوت مشاهده شده. خطا های در جاماندگی بیشتر در آزمون مرتب کردن کارت‌ های ویسکانسین در گروه دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا بود که وقتی هوش کلامی به طور آماری کنترل می‌ شد، از بین می‌ رفت. علاوه بر این تفاوت‌ های مهمی بین ضریب هوشی و عملکرد های اجرایی در افراد دارای اختلال اوتیسم گزارش شده است. در نهایت واضح است که نقایص عملکرد های اجرایی مختص اختلال اوتیسم نیستند و در بسیاری از اختلال‌ های دیگر مثل اختلال نقص توجه – بیش فعالی، اختلال وسواس فکری – عملی، اختلال لكنت رشدی و افسردگی گزارش شده است.

سوالات متداول:

1- آیا کودکان اوتیستیک در حافظه بصری قویتر هستند؟
برخی کودکان اوتیستیک توانایی بالایی در حافظه بصری و فضایی دارند. آنها ممکن است جزئیات تصاویر، نقشه‌ها یا الگوها را با دقت بالا به خاطر بسپارند. این ویژگی اغلب به دلیل تمایل مغز آنها به پردازش اطلاعات از طریق جزئیات و الگوهاست، که میتواند در مهارت‌هایی مثل نقاشی یا حل پازل نمود پیدا کند.

2-تفاوت حافظه در کودکان اوتیستیک با کودکان عادی چیست؟
کودکان اوتیستیک ممکن است در یادآوری اطلاعاتی که نیاز به تفسیر اجتماعی یا انعطاف‌پذیری ذهنی دارد (مثل شوخی‌ها یا مفاهیم انتزاعی) ضعیف‌تر عمل کنند، اما در حفظ اطلاعات مبتنی بر الگوها، حقایق یا مهارت‌های حرکتی تکراری بهتر باشند. این تفاوت ناشی از نحوه سازماندهی مغز آنهاست که بیشتر بر پردازش جزئیات متمرکز است تا کلیات.

کاردرمانی حرکتی اوتیسم

کاردرمانی حرکتی اوتیسم در مواردی همچون مهارت‌ های ادراکی، رشد حرکتی، استقامت، هماهنگی اندام ها، تعادل، داشتن مهارت برنامه‌ ریزی حرکتی، مهارت‌ های خودیاری از جمله رعایت بهداشت و توانایی پردازش حسی انجام می‌ شود. در کاردرمانی حرکتی اوتیسم اهدافی همانند افزایش هوشیاری برای تحریک دستگاه عصبی مرکزی، تقویت حفظ تعادل و… برای به کارگیری همزمان مغز و بدن، آرام‌ کردن بدن برای بیشتر شدن توانایی تنظیم ورودی حسی، تقویت توانایی های حرکتی ظریف و درشت پیگیری می‌ شوند. کلینیک تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز درمان مشکلات حسی و حرکتی کودکان اوتیسم در تهران، با انجام روش هایی همچون کاردرمانی حرکتی اوتیسم، کاردرمانی حسی اوتیسم و… به درمان اوتیسم در کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

شباهت های کودکان مبتلا به اوتیسم و آسپرگر

مشاهدات اولیه، کودکان دارای اختلال اوتیسم را خوش اندام توصیف می­ کرد و بیان می کرد که نشانه­ های کمی از آسیب حرکتی در آن ها وجود دارد، در حالی که مطالعات نظام ­مند اخیر در مورد عملکرد حرکتی، نشانه های مستند تأخیر حرکتی یا رشد حرکتی ناهنجار را نشان می­ دهد. اندازه گیری­ های دقیق نوسان وضعیتی نشان دهنده عملکرد تعادلی ضعیف ­تر در این کودکان نسبت به همتایان سالم است. در یک مطالعه، کودکان دارای اختلال اوتیسم  و اختلال زبان مقایسه شدند و نشان داده شد که هر دو گروه به یک اندازه در تعادل هماهنگی، حرکات ظریف، حرکات درشت و حرکات دهانی دچار مشکل هستند. مطالعاتی که با استفاده از آزمون­ های استاندارد شدۀ آسیب ­های حرکتی بر روی کودکان دارای اختلال آسپرگر و اوتیسم با عملکرد بالا صورت گرفته است، نشانه ­هایی از بی مهارتی عصبی- حرکتی را در هر دو گزارش کرده است. این یافته­ ها این فرضیه را مطرح کرده ­اند که نقص در مهارت حرکتی یک ویژگی مخصوص سندرم آسپرگر است و امکان دارد یک نشانۀ متفاوت تشخیصی باشد. کاردرمانی حرکتی اوتیسم و درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم به کمتر شدن این نشانه ها کمک می کند.

مشکلات حرکتی و حسی کودکان اوتیسم

برخی از کودکان دارای اختلال اوتیسم دارای مشکلات حرکتی مانند بازی با توپ و نقاشی هستند که معمولاً این مشکلات نه به علت ضعیف بودن عضلات، بلکه به دلیل نقص در هماهنگی عضلات به وجود می­ آید. معمولاً مشکلات حرکتی زیادی در کودکان دارای اختلال اوتیسم  دیده می­ شود که البته به کمک کاردرمانی حرکتی اوتیسم و درمان مشکلات حسی قابل بهبود است. مطالعات قبلی نشان داده ­اند که دامنه ­ای از ۱۰۰-۲۱ درصد کودکان دارای اختلال اوتیسم از نوعی از مشکلات حرکتی رنج می­ برند. اکثر کودکان دارای اختلال اوتیسم خصوصیات حرکتی غیر طبیعی مانند انقباض عضلانی ضعیف و حرکات تکراری دارند و همچنین در آزمون­ های معتبر حرکتی، به ویژه زمانی که پیچیدگی تکلیف بیشتر می­ شود در دامنۀ تأخیری قرار می­ گیرند. بررسی نوار های ویدئویی خانگی نشان می دهد که اختلال حرکتی در زمان نوزادی هم وجود دارد و در سنین بالاتر تأخیر های حرکتی اختلال در هماهنگی حرکتی، نقص در برنامه ریزی حرکتی و کنترل بدن در آنها دیده می­ شود.

ضعف در انقباض عضلانی و مشکلات حرکتی اوتیسم

ارزیابی حرکات درشت در کودکان دارای اختلال اوتیسم نشان دهنده ضعف در انقباض عضلانی، دامنه حرکت بیش از اندازه مفصل، وضعیت بدنی خمیده، زانو های خم شده، نرمی عضلات، مشکل در فهم طرح واره بدن، مشکل در هماهنگی و زمان بندی حرکات، کنترل مفصلی ضعیف و دشواری در کنترل حرکات دست و پا است. وضعیت­ هایی که در آن ها انقباض عضلانی برای کودکان دارای اختلال اوتیسم دشوار است، شامل خم شدن به عقب، خم شدن به جلو در حالت خوابیده، به پشت ایستادن روی یک پا و وضعیت رومبرگ (ایستادن روی دو پا یا پاشنه – پنجه با چشم ­های بسته) است. کودکان دارای اختلال اوتیسم به طور معمول مراحل اصلی رشد مانند نشستن، چهار دست و پا رفتن، ایستادن و راه رفتن را طی می ­کنند. هر چند این کودکان انقباض عضلانی ضعیف دارند و همین امر منجر به عملکرد ضعیف آن ها در این مراحل می­ شود که البته با کاردرمانی حرکتی اوتیسم بهبود می یابد. انقباض عضلانی ضعیف، دشواری­ هایی در ایجاد حرکات استقامتی و حرکات کنترل شده، که نیاز به تغییرات آهسته بین وضعیت ­ها و کارکرد مؤثر دارند، ایجاد می ­کند. انقباض عضلانی ضعیف موجب نقص کنترل لگن، افزایش گودی کمر، انعطاف بیش از حد مفاصل، عضلات ضعیف لگن، ران­ ها، شانه ­ها و افزایش سفتی در الگو های حرکتی و وضعیت­ های بدنی می­ شود. مشکلات انقباض عضلانی به کودکان دارای اختلال اوتیسم ظاهری سست، ضعیف و به طور کلی بی توجه به لمس شدن و همچنین نشستن و ایستادن به شکل­ های غیر طبیعی می ­دهد.

درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم

علاوه بر این برخی از کودکان دارای اختلال اوتیسم در برنامه­ ریزی حرکتی و هماهنگی دارای مشکلاتی هستند که این امر سبب می­ شود که برای این دسته از کودکان یادگیری یک تکلیف جدید مشکل شود و برای یادگیری به تکرار بیشتری نسبت به دیگران نیاز داشته باشند. کودکان با این اختلال، دشواری آشکاری در هماهنگی حرکتی دارند که در زندگی روزمره آن ها اثر دارد. مطالعات زیادی وجود اختلالات یادگیری حرکتی را نیز در اختلال اوتیسم نشان داده ­اند. یادگیری حرکتی فرایندی است که طی آن توانایی اجرای حرکت به طور مداوم و پایداری تغییر می­ کند. همچنین کودکان دارای اختلال اوتیسم واکنش تأخیری غیر طبیعی برای شروع یک حرکت از خود نشان می­ دهند. درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم توسط درمانگران مجرب و متخصصان انجام می شود.

تمرین‌های مؤثر کاردرمانی حرکتی برای تقویت عضلات و تعادل

کاردرمانی حرکتی یکی از روش‌های کلیدی در بهبود توانایی‌های جسمانی کودکان اوتیستیک است که با تمرکز بر تقویت عضلات، افزایش هماهنگی و بهبود تعادل، به آنها کمک میکند تا در انجام فعالیت‌های روزمره مستقلتر عمل کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب با چالشهایی مانند ضعف عضلانی، ناهماهنگی حرکتی یا مشکلات تعادلی روبهرو هستند که میتواند بر مهارتهایی مانند راهرفتن، دویدن، لباسپوشیدن یا حتی نوشتن تأثیر بگذارد. تمرین‌های هدفمند کاردرمانی حرکتی نه‌تنها این مشکلات را کاهش میدهد، بلکه با تقویت سیستم حسی-حرکتی، به کاهش اضطراب و بهبود تمرکز نیز کمک میکند.

از جمله تمرینهای مؤثر در این حوزه میتوان به بازی با توپ‌های درمانی اشاره کرد که با پرتاب، گرفتن یا غلتاندن توپ، هماهنگی بین دست و چشم را تقویت میکند. فعالیتهایی مانند راه‌رفتن روی خطوط مستقیم یا لیلیکردن نیز تعادل و کنترل پاسچرال (وضعیت بدن) را بهبود میبخشند. استفاده از تخته‌های تعادل (Balance Board) یا ترامپولینهای کوچک نیز بهعنوان ابزاری کاربردی، به کودک کمک میکند تا با حفظ تعادل در شرایط ناپایدار، قدرت عضلات مرکزی بدن را افزایش دهد. برای تقویت عضلات بزرگ (مانند عضلات پا و بازو)، تمرینهای کششی با باندهای الاستیک یا بالارفتن از پله‌های کوچک پیشنهاد میشود.

تمرینهای تقلید حرکتی نیز نقش مهمی ایفا میکنند؛ مثلاً از کودک خواسته میشود حرکات حیوانات (مانند جهش قورباغه یا راهرفتن خرس) را تقلید کند. این فعالیت‌ها علاوه بر تقویت عضلات، انعطافپذیری و هماهنگی دو نیمکرهٔ مغز را بهبود میبخشد. همچنین، فعالیتهای یکپارچگی حسی مانند راهرفتن روی سطوح ناهموار (مانند تشکهای حبابی) یا بازی در استخر توپ، به کودک کمک میکند تا اطلاعات حسی را بهتر پردازش کند و تعادل خود را در محیطهای مختلف تنظیم نماید.

نکتهٔ کلیدی در اجرای این تمرینها، شخصیسازی آنها بر اساس سطح توانایی و علایق کودک است. برای مثال، اگر کودک به اسباببازیهای خاصی علاقه دارد، میتوان از آن ابزارها در تمرینها استفاده کرد تا مشارکت او افزایش یابد. همچنین، ترکیب این تمرینها با بازیهای گروهی، نهتنها مهارتهای حرکتی، بلکه تعاملات اجتماعی را نیز تقویت میکند. والدین میتوانند با همکاری کاردرمانگر، این فعالیتها را در خانه تکرار کنند و محیطی امن و جذاب برای تمرین فراهم نمایند. مطالعات نشان دادهاند که انجام منظم این تمرین‌ها به‌مدت ۳ تا ۴ جلسه در هفته، بهطور قابل‌توجهی بهبود هماهنگی، قدرت عضلانی و اعتمادبهنفس کودکان اوتیستیک را به همراه دارد.

سوالات متداول:

1-چگونه کاردرمانی حرکتی بر مهارت‌های اجتماعی کودکان تأثیر میگذارد؟
بسیاری از فعالیت‌های کاردرمانی حرکتی به‌صورت گروهی انجام میشوند، مانند بازی با توپ یا انجام مسابقات تعادلی. این تعاملات غیرمستقیم، به کودکان کمک میکند تا نوبت‌گیری، همکاری و ارتباط چشمی را تمرین کنند. بهبود اعتمادبه‌نفس جسمانی نیز زمینه‌ساز مشارکت بیشتر در محیط‌های اجتماعی مانند مدرسه یا پارک میشود.

2-والدین چگونه میتوانند پیشرفت کودک را پس از کاردرمانی حرکتی ارزیابی کنند؟
مشاهدهٔ بهبود در مهارت‌های روزمره (مانند توانایی بستن دکمه‌ها)، کاهش زمین‌خوردن‌های مکرر، افزایش تمایل به بازی‌های فیزیکی یا کاهش مقاومت در برابر لمس شدن، نشاندهندهٔ پیشرفت است. همچنین، ثبت تغییرات در دفترچهٔ یادداشت و مشورت منظم با کاردرمانگر به ارزیابی دقیق‌تر کمک میکند.

راه های درمان اوتیسم | گفتاردرمانی اوتیسم | کاردرمانی اوتیسم| مرکز درمان کودکان اوتیسم

راه های درمان اوتیسم بسیارند، اما هیچ کدام از روش های درمانی کامل نبوده و نمی توانند به طور کامل تمام چیز هایی که کودک مبتلا به اوتیسم نیاز دارد را به او ارائه دهند، به این علت که هر کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، دارای طیفی از نشانه ها می باشد که روش های درمانی نمی توانند به طور کامل این نشانه ها را پوشش دهند. اساسی ترین و کلیدی ترین نکته برای درمان و آموزش کودک مبتلا به اوتیسم شروع زود هنگام درمان است و این درمان زود هنگام نیاز به تشخیص زود هنگام دارد. هر چه فرزند مبتلا به اوتیسم در سنین کمتر تشخیص اوتیسم را دریافت کند، شانس بیشتری برای کاهش نشانه های اوتیسم دارد و در حقیقت روند اثر گذاری درمان نیز بیشتر است. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز درمان کودکان اوتیسم، با استفاده از راه های درمان اوتیسم همچون کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم و… به درمان این کودکان می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

انواع راه های درمان اوتیسم

-facilitate communication

– Holding therapy

– Higashi

– Option method

– Auditory integration therapy

– Sensory integration therapy

– TEACCH method

– integration of sensor motor & speech language therapy Drugs therapy

– Applied behavior analysis (ABA)

-Music therapy

-Applied behavior analysis (ABA)

– Music therapy

– Dietary therapy

– Carl H. delacato method

– Vitamins therapy

– Psychotherapy & family therapy

توضیح راه های درمان اوتیسم

Facilitated communication

در این روش فرد را به یک ابزار ارتباطی مجهز نموده و طرز استفاده از آن را آموزش می‌ دهند، مثلا ارتباط با استفاده از نمایش تصویر یاتایپ در کامپیوتر.

Holding therapy

این روش، به آغوش کشیدن اجباری کودک توسط مادر علی رغم مقاومت، تقلا، گریه و جیغ زدن کودک است. در این روش اعتقاد بر این است که اجرای آن در ابتدا ممکن است باعث افزایش بی‌ قراری کودک شود ولی به تدریج مشکلات رفتاری او را حل می‌ کند. بغل کردن کودک منجر به تحریک تولید اندورفین توسط مغز کودک می‌ شود و محصول آن کنترل خشم و نگرانی است.

Higashi

در این روش کودکان تحت یک برنامه گروهی منظم در فعالیت‌ های فیزیکی سخت شرکت داده می‌ شوند بدون آن که به آن ها اجازه دهند رفتار های اوتستیک شان را بروز دهند. این برنامه از مدت زمان کم شروع شده و به چهار ساعت در روز می‌ رسد.

Option method

دراین شیوه والدین تحت مداخله مستمر از سوی مشاوران و مربیان کارآزموده قرار می‌ گرفتند با این هدف که بتوانند کودک شان را بپذیرند و از او لذت ببرند. در واقع دراین روش آنچه هدف قرار می‌ گیرد، تعامل والد-کودک خواهد بود.

Auditory integration therapy

در این روش بر روی توانایی شنیدای کودک به وسیله موسیقی توسط دستگاهی به نام کینترون کار می‌ شود. کودکان دراین روش به هدفمندی حرکات  فیزیکی ازطریق مهارت‌ های شنیداری دست می‌ یابند.

Sensory integration therapy

در این روش با تحریکات لمسی مناسب، عادات لمسی از بین می‌ رود. دراین روش با دو نوع تحریک مواجه هستیم:

1-تحریکاتی که باعث برانگیختگی، افزایش هوشیاری و واکنش به محیط می‌ شود.

2-تحریکاتی که باعث آرامش، خواب آلودگی و کاهش درد و تنش می‌ شود.

تحریکات حسی مختلف در درمان اوتیسم

-لمس فشاری:

1-لمس فشاری دو طرف ستون فقرات.

2-لمس فشاری به صورت دورانی روی پشت تنه، سینه، کف دست‌ ها و کف پا ها.

3-لمس فشاری به صورت چنگ زدن روی اندام‌ ها، بازو، ساعد، ران و ساق پا.

لمس مویی یا سطحی:

1-لمس مویی انگشتان روی بدن با سرعت آرام از بالا به پایین.

2-لمس مویی انگشتان روی بدن با سرعت زیاد و به طرفین.

3-خارش:خراش پوست با ناخن با سرعت‌ های مختلف.

-ضربه زدن با نوک انگشتان

-استفاده از سرما و گرما به صورت‌ های مختلف و با وسایل مختلف

-تحریکات تعادلی-دهلیزی: حرکت کودک به صورت خطی و چرخشی و الاکلنگی درسرعت‌ های مختلف

-حرکت و حس عمقی مفاصل به صورت فعال و منفعل

-ارتعاش با استفاده از ویبراتور

برنامه‎ریزی مداخله‌ ای برای درمان کودکان اوتیسم

-ارزیابی نحوه برقراری ارتباطات اجتماعی

-ارزیابی نحوه برقراری ارتباطات گفتاری

-ارزیابی تقلید حرکات و گفتار

-ارزیابی یکپارچگی حواس

-ارزیابی علائم خاص اوتیسم

-باید توجه داشت که حس لامسه و حرکت مهم‌ ترین تاثیر را بر یکپارچگی حواس دارد.

-برای مداخله رفتار های کلیشه‌ ای، تحریکات لمسی، حس عمقی و دهلیزی مناسب‌ ترین تحریکات هستند.

-ترکیب تمرینات حسی با تمرینات صداسازی به افزایش مهارت‌ های کارکردی ارتباطی و اصلاح رفتار می‌ شود و کودک را به سمت فعالیت‌ های هدفمند سوق می‌ دهد.

TEACCH method ( مداخله و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و ناتوان در برقراری ارتباط): در این روش والدین و متخصصین به عنوان مداخله گران مشترک همکاری نمایند.

جنبه ‎های ارتباط در برنامه TEACCH

1-عملکرد های ارتباطی : دریافت منظور کلی برای برقراری ارتباط.

-جلب توجه

-بیان تقاضا

-امتناع ( رد کردن )

-درخواست اطلاعات

2-بافت‌ های ارتباطی

-موقعیت‌ های گوناگون برقراری ارتباط

-شروع از سطح بسیار ابتدایی با ارائه پاسخ‌ های جزئی به محرکات

3-مقوله‌ های معنا شناختی

4-واژه‌ ها: ایما و اشارات

5-شکل یا ساخت ارتباط: به کارگیری راهکار هایی برای تبدیل شدن به مخاطب ارتباطی بهتر:

-هم سطح کودک قرار بگیرید(چهره به چهره)

-توجه کودک را جلب کنید(محرک شاد وجذاب)

-کودک را برای کاری که می‌ خواهید آماده کنید (Promt)

-از اشارات و زبان بدنی معنا دار و اغراق آمیز استفاده کنید و سریع تغییر وضعیت ندهیم.

-از حمایت دیداری استفاده کنید.

-شفاف و آرام صحبت کنید.

-از حاشیه گویی بپرهیزید.

-از زمان انتظار استفاده کنید(5 -20 ثانیه)

-از راهنمایی‌ های اشاره‌ ای و کلامی استفاده کنید.

-تا دستیابی به پاسخ تعامل را ادامه دهید.

هفت مهارت مهم ارتباطی در درمان اوتیسم

-تقبل اجتماعی: شرکت در بازی وی.

-قصد ارتباطی :باحرکت یا صدا سازی واکنش مخاطب را تحریک کند.

-کاربرد حرکات و زبان بدنی طبیعی بسیار زیاد و با بزرگ‌ نمایی.

-استفاده از شیوه‌ های گوناگون ارتباطی: گفتار، نوشتار، اشارات بدنی..

-استفاده از راهکار های دیگر برای تامین خواسته‌ ها( ابزار دیداری).

-بهبود ارتباط از طریق ابزار دیداری: کاربرد ابزار دیداری در تعاملات روزمره.

-ادامه تعامل تا دستیابی به هدف.

آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط

برنامه TEACCH که درسال 1972 توسط اریک اسکاپلر ابداع شد و بیشتر با نام Division TEACCH شناخته شده است برنامه جامعه- مداری است که مشتمل بر مجموعه‌ ای از سیستم‌ ها و رویکرد های جامع برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم درجهت یادیگری و تبدیل شدن به فردی مورد احترام و ارزشمند در جامعه است. در این برنامه، نوع خاصی از خدمات ارائه نمی‌ شود، بلکه می‌ توان گفت سازمانی چند منظوره  است که طیف وسیعی از خدمات، از کمک‌ های تشخیصی گرفته تا مداخلات مداخله‌ ای را ارائه می‌ دهد. این برنامه در ایالت کارولینای شمالی پایه‌ گذاری شده و مدیریت آن در دپارتمان روان پزشکی چپل هیل-دانشگاه کارولینای شمالی مستقر است. این برنامه چندان موفق بود که مجلس قانون گذاری ایالتی، وجود آن را الزامی دانست و کل ایالت تحت پوشش آن قرار گرفتند. در واقع TEACCH در دسترس‌ ترین برنامه مداخله‌ ای در هر منطقه جغرافیایی در داخل کارولینای شمالی است. بسیاری ازبرنامه‌ های جامعه نگر درمورد اونیسم در سایر ایالات، برنامه TEACCH را به منزله یک الگو قرار داده‌ اند، اما درحال حاضر خود برنامه فقط در کارولینای شمالی اجرا می‌ شود. افراد مبتلا به اوتیسم سال هاست درایالت کارولینای شمالی، به شکل سازمان یافته‌ ای از این برنامه خدمات دریافت می‌ کنند. TEACCH می تواند به عنوان الگویی برای برنامه‌ های ملی و خارجی در آینده‌ ای نزدیک به کار رود. از همه قابل توجه‌ تر، پذیرش TEACCH به عنوان یک معیار ازطرف بسیاری از کارشناسان است. در کارولینای شمالی، این برنامه به TEACCH محیط اطراف فرد مبتلا را از هر لحاظ ساختار بندی می‌ کند. این ساختار بندی طراحی مبتکرانه محل مطالعه و بازی، و تنظیم و سازمان بندی برنامه‌ های آموزشی را شامل می‌ شود. ازطرف دیگر TEACCH بر روی ارتباط مستقیم و واضح با فرد مبتلا به اوتیسم تمرکز می‌ کند. در این برنامه به شدت بر روی موارد بصری تکیه و از آن‌ ها به عنوان مشوق و وسیله‌ ای برای یادآوری به فرد استفاده می‌ شود تا وی از آنچه در محیط درحال رخ دادن است و انتظار اطرافیان از وی در آن شرایط، آگاهی یابد. TEACCH همانند تکنیک یکپارچگی حسی، این را هم در نظر می‌‌ گیرد که بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم از انباشتگی حسی رنج می‌ برند و سعی در تطبیق دادن آن‌ ها با این حرکات دارند. همچنین به والدین کودکان مبتلا به اوتیسم و مراقبان آن‌ ها کمک می‌ کند تا درک کنند که تمام خصوصیات یک اختلال رشد، اشکال و عقب ماندگی محسوب نمی‌ شود. درحقیقت طرفداران برنامه TEACCH از توانایی بسیار این کودکان در توجه و به خاطر سپاری- درکنار دیگر مهارت‌ ها به شکل یک امتیاز مثبت در آموزش استفاده می‌ کنند. هدف نهایی این برنامه، اطمینان حاصل کردن از این است که افراد دارای این اختلال در موسسات نگه داری نشوند و دانش لازم برای مشارکت و همکاری در جامعه اطراف خود را به دست آورند.

اوتیسم و حس بویایی

اختلال اوتیسم عموما با رفتار های ارتباطی – کلامی تشخیص داده می شود اما طبق تحقیقات اخیر دانشمندان در حوزه اوتیسم، کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا در حواس پنج گانه خود همچون حس بویایی تفاوت هایی با افراد عادی دارند. اختلال حس بویایی در کودکان اوتیسم شامل حساسیت بویایی بالا یا حساسیت بویایی پایین می باشد. اخلال پردازش حسی کودکان اوتیسم با روش های درمانی همچون اتاق تعدیل حسی، ماساژ درمانی و سنسوری روم قابل درمان می باشد. حس بویایی اولین حس است که در انسان شکل می ­گیرد. بعضی از بوهای خاص روی عاطفه، حافظه و اشتها اثر دارند. بعضی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم به بوی عطر خاصی حساس هستند. ممکن است کودکی به شما بگوید که خیلی بوی خوبی دارید و کودک دیگر بگوید بدن شما چقدر بد بو است. اگر با کودک مبتلا به اختلالات اتیسم زندگی می‌کنید سعی کنید بوها را به حداقل برسانید. محصولات حمام، دئودورانت، محصولات مربوط به مو، آرایش و عطر و… بوی خاصی دارند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه درمان کودکان اوتیسم مبتلا به اختلال حس بویایی و درمان اختلال پردازش حسی کودکان اوتیسم با متد های تخصصی و به روز دنیا مشغول فعالیت می باشد.

مشکلات کودکان اوتیسم در حس بویایی

اگر کودک مشکل خواب دارد، در حمام رفتن مشارکت نمی‌ کند یا لباس نمی­ پوشد، ممکن است به دلیل بوی مربوط به این فعالیت ­ها باشد. ملافه یا لباس های شسته شده پاک کننده­ های قوی، شامپو و صابون بوی قوی دارند. اگر احساس می­ کنید که این مسائل منجر به ناراحتی کودک می­ شود باید از محصولات بدون بو استفاده کنید. البته به این مسئله باید اشاره بشود که امکان زندگی در دنیای بدون بو وجود ندارد. بنابراین کودک باید بوهای ناخوشایند را تجربه کند زیرا گاهی اوقات جلوگیری از این بوها غیر ممکن است. اگر شما عادت به خوردن قهوه دارید و ممکن است کودک از بوی ساطع شده از آشپزخانه خوشش نیاید، ایده ­هایی برای رفع این مشکلات ارائه می­ شود. با مراجعه به کلینیک کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر و انجام مراحل کاردرمانی حسی اوتیسم برای رفع اختلال بویایی، رضایت همیشگی شما جلب می شود.

تمرینات درمانی اختلال حس بویایی

در مورد بو، رفتار و عادات خود را تغییر ندهید در عوض به موارد زیر توجه داشته باشید:

۱. به کودک توضیح دهید که در معرض بویی قرار خواهد گرفت که قبلاً‌برای او ناخوشایند بوده است و اگر توضیح شما اثری نداشت گام بعدی را انجام دهید.

۲. به کودک بگویید بوی ایجاد شده را باید برای مدت زمانی تحمل کند. از طریق اشاره به ساعت، یا تصویر پاستا یا سس مورد علاقه اطلاعات بیشتری به کودک بدهید.

3.از فعالیت یا وسیله خاصی که مورد علاقه کودک است می‌ توانید کمک بگیرید و به وی بگویید که می‌ تواند زمانی که با بو مواجه می‌ شود در فعالیت مورد علاقه خود درگیر شود. مثلاً خواندن کتاب مورد علاقه یا تماشای فیلم مورد علاقه نزدیک آشپزخانه، این مورد منجر به یک تجربه خوب همراه یا آن بو می‌ شود.

۴. توجه کودک را نسبت به بوی ناخوشایند معطوف نکنید. به صورت غیر کلامی به کودک بفهمانید که انتظار دارید گاهی اوقات چیزهایی که لذت‌بخش نیستند را تحمل کند. جلوگیری از تجربیات ناخوشایند غیر ممکن است به کودک خود آموزش دهید که نسبت به دنیای اطراف خود تطابق حاصل کند.

به غیر از موارد گفته شده با انجام مراحل کاردرمانی اوتیسم یا سایر درمان ها در کلینیک تخصصی تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر می توانید مشکلات حس بویایی کودک مبتلا به اوتیسم خود را برطرف کنید.

چرا کودکان اوتیستیک نسبت به بوها واکنش شدید نشان می‌دهند؟

کودکان اوتیستیک اغلب واکنش‌های غیرمعمول و شدیدی نسبت به محرک‌های بویایی از خود نشان می‌دهند که ریشه در تفاوت‌های عصبی آن‌ها دارد. تحقیقات نشان می‌دهد مغز افراد طیف اوتیسم اطلاعات حسی را به گونه‌ای متفاوت پردازش می‌کند. سیستم بویایی آن‌ها ممکن است بسیار حساس (هایپرسمتیک) یا برعکس، کم‌حساس (هایپوسمتیک) باشد.

در کودکان با حساسیت بویایی بالا، حتی بوهای معمولی مانند عطر ملایم، مواد شوینده یا غذا می‌تواند باعث واکنش‌های شدید مانند اضطراب، پوشاندن بینی یا فرار از محیط شود. این واکنش‌ها ناشی از اختلال در یکپارچگی حسی است که در آن مغز قادر به فیلتر کردن و اولویت‌بندی محرک‌های محیطی نیست. جالب است بدانید برخی کودکان اوتیستیک برعکس، به بوهای خاصی جذب می‌شوند و ممکن است وسایل غیرخوراکی را بو کنند که این هم نشانه‌ای از تفاوت پردازش حسی است.

مدیریت این حساسیت‌ها نیازمند درک عمیق و ایجاد محیطی قابل پیش‌بینی است. والدین می‌توانند با شناسایی بوهای آزاردهنده و حذف آن‌ها از محیط زندگی، به کاهش استرس کودک کمک کنند. همچنین برنامه‌ریزی تدریجی برای مواجهه کنترل‌شده با بوهای مختلف تحت نظر متخصص کاردرمانی می‌تواند به تطابق پذیری بیشتر کودک بینجامد.

تأثیر رایحه‌درمانی بر آرامش کودکان اوتیستیک

رایحه‌درمانی به عنوان یک روش مکمل می‌تواند تأثیرات قابل توجهی در کاهش اضطراب و بهبود تمرکز کودکان اوتیستیک داشته باشد. اسانس‌های طبیعی مانند اسطوخودوس، پرتقال شیرین و بابونه به دلیل خواص آرامش‌بخششان اغلب در این روش استفاده می‌شوند. مطالعات نشان داده‌اند که رایحه‌های ملایم می‌توانند با تحریک سیستم لیمبیک (مرکز کنترل احساسات در مغز)، به کاهش تنش و بهبود کیفیت خواب کمک کنند. برای کودکان اوتیستیک، استفاده از رایحه‌های آشنا در محیط‌های جدید می‌تواند اثر آرامش‌بخشی داشته و به تطابق با موقعیت‌های ناآشنا کمک کند.

توصیه می‌شود این روش تحت نظر متخصص و با رعایت نکات مهم انجام شود:

-همیشه از روغن‌های طبیعی و با کیفیت استفاده کنید

-ابتدا با غلظت‌های بسیار کم شروع کنید

-واکنش کودک را به دقت زیر نظر بگیرید

-از رایحه‌های تند و محرک پرهیز کنید

-محیط را به خوبی تهویه نمایید

رایحه‌درمانی می‌تواند به عنوان بخشی از برنامه جامع یکپارچگی حسی، در کنار سایر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار گیرد. ثبات و تکرار در استفاده از رایحه‌های انتخابی، تأثیرگذاری این روش را افزایش می‌دهد.

چگونه محیط خانه را برای کودک اوتیستیک با حساسیت بویایی آماده کنیم؟

آماده‌سازی محیط خانه برای کودک اوتیستیک با حساسیت بویایی یکی از مهم‌ترین اقدامات در جهت بهبود کیفیت زندگی و کاهش استرس‌های حسی اوست. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است نسبت به برخی بوها بسیار حساس باشند و حتی بوهایی که برای دیگران ملایم یا خوشایند هستند، می‌توانند در آن‌ها احساس ناراحتی، اضطراب یا حتی واکنش‌های رفتاری منفی ایجاد کنند. بنابراین، اولین قدم شناسایی محرک‌های بویایی آزاردهنده برای کودک است. این محرک‌ها می‌توانند شامل بوی مواد شوینده قوی، عطرها، اسپری‌ها، بوی غذاهای خاص یا حتی بوی لباس‌های تازه شسته شده باشند. پس از شناسایی این محرک‌ها، بهتر است از محصولات بدون بو یا با رایحه بسیار ملایم استفاده شود.

تهویه مناسب خانه نقش مهمی دارد؛ استفاده از پنجره‌ها، دستگاه‌های تصفیه هوا و هواکش‌های قوی می‌تواند به کاهش بوهای آزاردهنده کمک کند. همچنین، آشپزی با درب بسته و روشن کردن هود هنگام پخت غذا نیز می‌تواند مؤثر باشد. استفاده از مواد طبیعی مثل جوش شیرین برای تمیزکاری یا خوشبوکننده‌های خانگی با ترکیبات گیاهی ملایم نیز پیشنهاد می‌شود. نکته مهم دیگر، حفظ یک روتین مشخص و قابل پیش‌بینی برای کودک است، چراکه تغییرات ناگهانی در بوها ممکن است احساس ناامنی ایجاد کند.

سوالات متداول:

1-آیا حساسیت بویایی در همه افراد اوتیستیک وجود دارد؟
خیر، شدت و نوع حساسیت‌های حسی در افراد اوتیستیک متفاوت است؛ برخی ممکن است بی‌تفاوت باشند و برخی بسیار حساس.

2-آیا تمرینات حسی می‌توانند به کاهش حساسیت بویایی کمک کنند؟
بله، تمرینات تعدیل حسی (Sensory Integration) توسط کاردرمانگر می‌توانند تحمل کودک به برخی بوها را به مرور زمان افزایش دهند.

اوتیسم و حس بینایی

علت اصلی بروز اختلال اوتیسم هنوز مشخص نیست بنابراین علت ایجاد مشکلات و اختلالات بینایی در کودکان اوتیسم نیز ناشناخته است. اما مشکلات بینایی در کودکان اوتیسم مشکلی شایع در بین این کودکان است. از جمله مشکلات بینایی کودکان اوتیسم به مشکلات هماهنگی بینایی محیطی و مرکزی، بینایی دفاعی، مشکلات پردازش بصری فضایی، اختلالات حرکتی چشم می توان اشاره کرد. بینایی بعضی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم بسیار حساس است. این دسته از کودکان بیشتر از طریق بینایی یاد می‌ گیرند و اطلاعات دیداری را خیلی خوب دریافت می‌ کنند. توجه آن ها به جزئیات بینانی معطوف است مثلاً نگاه کردن به نور در حال انعکاس در غبار. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر،حرفه ای ترین مرکز اوتیسم تهران، با در نظر گرفتن کاردرمانی حسی و اتاق بینایی در کنار کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم، برای درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم و هم چنین درمان بیش حسی اتیسم به درمان کودکان اوتیسم می پردازد.

نقاط قوت بینایی کودکان اوتیسم

نقاط قوت بینایی کودکان اوتیسم اگر به طور صحیح جهت‌ دهی شود، مفید خواهد بود. در زمان انتخاب لباس برای خودتان یا کودک و یا در زمان تغییر دکوراسیون منزل باید به محیط دیداری توجه داشته باشید. بی­ نظمی و درهم بر هم بودن ممکن است حواس کودک را پرت کند و ممکن است منجر به این شود که کودک نداند بایستی به چه چیزی توجه داشته باشد. به طوری که ممکن است به همه عناصر چیزی بدون اولویت بندی نگاه کند. لکه روی میز شاید توجه کودک را بیشتر از لیوان شیر و وسایل دیگر که جلوی اوست به خود جلب کند. شما در شناخت و درک کودک از دنیای اطراف خود نقش مهمی دارید. با مراجعه به کلینیک کاردرمانی دکتر صابر می توانید از فرایند های درمانی برای درمان بیش حسی اتیسم کودک خود و درمان مشکلات حس بینایی بهره مند شوید.

مشکلات حسی اوتیسم

گزارش شده است که کودکان با اختلالات طیف اتیسم می‌ توانند ذرات ریز و با حرکت سریع مربوط به لامپ های فلورسنت را ببینند. این مورد می‌ تواند در مدرسه مشکل ساز باشد. بنابراین به نور محیط توجه داشته باشید. وسایل آویزان از سقف در کلاس نیز به دلیل متحرک بودن مشکل‌ ساز هستند زیرا توجه کودک به معلم را مختل می‌ کند. از طرفی حرکات وسایل غیر قابل پیش ­بینی بوده و حواس کودک را پرت می‌ کند. کودکان با اختلالات طیف اتیسم حس خوبی نسبت به نظم و قابل پیش بینی بودن دارند. از موارد دیگر که به آن توجه شود بهتر خواهد بود، تعقیب بینایی است. یعنی توانایی تعقیب حرکات اشیا بدون حرکت سر و گردن و تنه. برای ارزیابی این مهارت وسیله مورد علاقه کودک را در فاصله یک متری از وی نگه دارید. سپس وسیله را به طرفین، بالا و پایین، دور و نزدیک و مسیر دایره­ ای حرکت دهید. کودک باید بدون حرکت گردن و تنه شی مورد نظر را از طریق چشمانش تعقیب کند. در صورت مشکل به متخصص مربوطه مراجعه کنید. با مراجعه به متخصص و تشخیص اوتیسم کودک خود، از مشکلات حسی کودک تان کاسته شده و اعتماد به نفس او افزایش می یابد.

تأثیر اوتیسم بر پردازش بینایی

افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) اغلب تفاوت‌هایی در پردازش بینایی دارند که می‌تواند نحوه درک آنها از جهان اطراف را تحت تأثیر قرار دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که مغز افراد اوتیستیک ممکن است اطلاعات بصری را به شیوه‌ای غیرمعمول پردازش کند، که این امر منجر به تجربیات متفاوتی از دیدن محیط می‌شود.

1)تفاوت در پردازش جزئیات و کلیات

برخی مطالعات اشاره دارند که افراد اوتیستیک تمایل به پردازش جزئی‌نگرانه دارند، یعنی به جای دیدن یک تصویر کلی، روی بخش‌های کوچک و جزئیات تمرکز می‌کنند. این ویژگی می‌تواند در برخی موارد مفید باشد (مثل تشخیص الگوهای پیچیده)، اما گاهی باعث می‌شود درک تصاویر پیچیده یا شلوغ برایشان دشوار شود.

2)حساسیت به نور و حرکت

بسیاری از افراد اوتیستیک حساسیت غیرعادی به نور (فتوفوبیا) یا حرکت سریع اجسام دارند. نورهای فلورسنت، صفحه‌نمایش‌های پرنور یا حتی نور طبیعی خورشید ممکن است برایشان آزاردهنده باشد. همچنین، برخی در دنبال کردن اجسام متحرک مشکل دارند، که می‌تواند بر مهارت‌هایی مانند خواندن یا ورزش تأثیر بگذارد.

3)تفاوت در تماس چشمی

یکی از نشانه‌های رایج در اوتیسم، اجتناب از تماس چشمی است. تحقیقات نشان می‌دهد که این رفتار ممکن است به دلیل اضافه‌بار حسی باشد، نه لزوماً عدم علاقه به ارتباط اجتماعی. برای برخی، نگاه کردن به چشمان دیگران می‌تواند بسیار تحریک‌کننده یا حتی دردناک باشد.

4)پردازش تأخیری در بینایی

در برخی موارد، مغز افراد اوتیستیک ممکن است اطلاعات بصری را با تأخیر پردازش کند، که باعث می‌شود واکنش آنها به محرک‌های بینایی کندتر از حد معمول باشد. این موضوع می‌تواند در موقعیت‌های سریع (مثل عبور از خیابان یا ورزش) چالش‌برانگیز باشد.

درک این تفاوت‌ها به والدین، مربیان و درمانگران کمک می‌کند تا محیطی مناسب‌تر برای افراد اوتیستیک فراهم کنند و از روش‌های آموزشی متناسب با سبک پردازش بینایی آنها استفاده نمایند.

چالش‌های بینایی در افراد اوتیستیک

افراد مبتلا به اوتیسم اغلب با چالش‌های بینایی منحصر به فردی روبه‌رو هستند که می‌تواند بر یادگیری، ارتباطات و زندگی روزمره آنها تأثیر بگذارد. این چالش‌ها معمولاً ناشی از تفاوت در پردازش حسی و حساسیت‌های غیرمعمول است.

-حساسیت به نور (فتوفوبیا)

بسیاری از افراد اوتیستیک نسبت به نورهای روشن، سوسوزن یا فلورسنت واکنش شدید نشان می‌دهند. این حساسیت می‌تواند باعث سردرد، اضطراب یا حتی رفتارهای اجتنابی شود. برای کاهش این مشکل، استفاده از عینک‌های آفتابی مخصوص، تنظیم نور محیط و کاهش منابع نور زننده توصیه می‌شود.

-مشکلات تمرکز بصری

برخی از کودکان اوتیستیک در تمرکز روی تصاویر یا متن‌ها مشکل دارند. ممکن است به جای نگاه کردن به کل تصویر، فقط روی یک بخش کوچک تمرکز کنند یا به سرعت از یک نقطه به نقطه دیگر بپرند. این مسئله می‌تواند خواندن، نوشتن یا دنبال کردن دستورالعمل‌های بصری را دشوار کند.

-اختلال در درک عمق و فاصله

مشکلات در تخمین فاصله یا درک سه‌بعدی نیز در برخی افراد اوتیستیک دیده می‌شود. این مسئله می‌تواند در فعالیت‌هایی مثل راه رفتن روی پله‌ها، گرفتن توپ یا رانندگی تأثیر بگذارد.

درمان اوتیسم و حس بینایی

حس­ ها می­ توانند روی توجه اثر داشته باشند. اگر کودک نداند در کجای فضا قرار دارد نمی ­تواند به معلم و راهنمایی کلامی همکلاسی­ هایش توجه کند. اگر کودک ارتباط خود با دیوار، مبل، وسایل و سایر افراد را نداند در خصوص رفتار با محیط دچار مشکل خواهد شد. همچنین کودک درمورد حرکت، بوها و وسایلی که می­ بیند نیز راحت نخواهد بود. کودک انرژی زیادی برای این که نیافتد صرف کرده و دچار گیجی شده و نمی‌ تواند به چیزهای دیگر توجه کند. اگر بوی محیط و یا لمس برای کودک ناخوشایند است یادگیری را با مشکل مواجه خواهد کرد. کودک ممکن است نداند که کدام عناصر دیداری در محیط مهم هستند و کدام اهمیتی ندارند. شاید وی به چیزهای مورد علاقه توجه داشته باشد که برای کلاس درس مهم نیستند. درک اینکه چطور کودکان با اختلالات طیف اتیسم دنیای خود را تجربه می‌ کنند از اهمیت بالایی برخودار است. این کودکان به کمک نیاز دارند تا بتوانند در مورد حس‌ های مورد نظر در فعالیت های روزمره تصمیم بگیرند. استفاده از فعالیت‌ های بیان شده اولین گام مناسب برای کمک برای برقراری ارتباط این کودکان با دنیای اطرافشان است. برای کمک به کودکان اوتیسم با مشکلات حس بینایی می توانید به مراکز توانبخشی کودکان مراجعه کنید تا با درمان هی تخصصی به کودک خود کمک کنید.

یسوالات متداول:

1-آیا مشکلات بینایی کودک اوتیستیک من با رشد بهتر می‌شود؟
برخی چالش‌ها با افزایش سن و تمرین بهبود می‌یابند، اما ممکن است نیاز به حمایت مستمر (مثل کاردرمانی بینایی) داشته باشند. هر کودک متفاوت است.

2-چرا کودک من از تماس چشمی اجتناب می‌کند؟

این رفتار ممکن است به دلیل حساسیت بیش‌ازحد به محرک‌های بینایی یا اضافه‌بار حسی باشد، نه لزوماً بی‌علاقگی به ارتباط. برخی کودکان اوتیستیک، نگاه مستقیم به چشم‌ها را ناراحت‌کننده می‌دانند.

کاردرمانی حسی اوتیسم| درمان کودکان اوتیسم| کاردرمانی حسی حرکتی اتیسم| مرکز اوتیسم تهران

حس­های دیگری علاوه بر آنچه ما در مورد آنها فکر می­کنیم، وجود دارند. حس بویایی، لامسه، چشایی، بینایی و شنوایی مهم هستند اما دریافت­های مهم دیگری نیز وجود دارند. مثلا دانستن اینکه شما از نظر فضایی در کجا هستید. حس حرکت و درک آهسته یا تند بودن آن، آگاهی از وضعیت بدن مثلا در حالت نشسته آیا صاف نشسته ­اید یا به جلو خم هستید. اطلاعات فقط از طریق حواس پنجگانه دریافت نمی­شوند بلکه از طریق سایر حواس که اطلاعات زیادی ایجاد می­کنند نیز دریافت می­شوند. این حواس در جهت یابی اینکه کجا می­خواهیم برویم چطور حرکت کنیم و… به ما کمک می­کنند. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم غالبا به تجربیات حسی متفاوت و کاردرمانی حسی اوتیسم برای درک و شناخت دنیا احتیاج دارند. آنها ممکن است به تجربیات حسی بیشتر یا کمتر از همسن و سالان خود احتیاج داشته باشند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکر اوتیسم تهران، با استفاده از متد های تخصصی و به روز دنیا و هم چنین  کاردرمانی حسی در منزل، برای درمان کودکان اوتیسم در حال فعالیت می باشد. توانبخشی اوتیسم شامل کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم و خدمات ماساژ درمانی و سنسوری روم در کنار توانبخشی در منزل موجب بهبود مشکلات حسی کودکان و تسریع تطابق انان با محیط می گردد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

این دنیا پر از تجربیات حسی است که ما را احاطه کرده ­اند و برای درمان کودکان اوتیسم مفید هستند. کامپیوتر، بوی غذا، لرزش­های ماشین نمونه ­هایی از این تجربیات حسی هستند که در طول روز با آنها مواجه می­شویم. البته در زمان ارائه کاردرمانی حسی اوتیسم باید به وضعیت کودک توجه شود و چنانچه علائمی مثل بی قراری، تعریق، قرمزی صورت گردن و گوش­ها مشاهده شد فعالیت متوقف شود. متخصصین کاردرمانی حسی در انتخاب و ارائه محرک های حسی جهت درمان کودکان با اختلالات حسی تبحر دارند.

 کاردرمانی حسی اوتیسم در کودکان

صاف بنشین، به جلو نگاه کن، اسم خودت را در گوشه چپ و بالای کاغذ بنویس. این موارد از درخواست­های معقول یک معلم است اما اگر کودک درکی از آنها نداشته باشد چه خواهد شد؟ اگر کودک حرکت طبیعی داشته و حس­هایش به طور معمولی رشد کرده باشند در انجام این درخواست­ ها مشکل نخواهد داشت. در صورت تاخیر یا رشد ناکامل این حس­ها کودک در اجرای درخواست­های این چنینی مشکل خواهد داشت. حتی اگر معانی آنها را بداند در اجرای آنها با مشکل مواجه خواهد شد. درک وضعیت بدن در فضا یک مهارت قلم / کاغذ نیست. برای یادگیری این حس کودک باید با چالش مواجه شود تا بتواند راستای بدن و تعادل خود را حفظ کند. در اینجا به معرفی روشهای سرگرم کننده برای کمک به کودک در یادگیری وضعیت بدن در فضا و اینکه چطور در خانه، پارک یا مکان­های دیگر از طریق ابزارهای در دسترس تحرک داشته باشد خواهیم پرداخت.

تاب سواری یک روش ساده و موثر برای آموزش حس وضعیت در کودک و انجام کاردرمانی حسی اوتیسم است. بعضی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم علاقه­ ای به تاب سواری ندارند و حس ناخوشایندی در اوایل زندگی به آن نشان می­دهند. بنابراین والدین از انجام این فعالیت دوری می­کنند. اگر کودک برای اجرای این فعالیت بی میل است ابتدا با سرعت آهسته شروع کنید و به هر نحوی که شده این فعالیت را انجام دهید.

روش های کاردرمانی حسی اوتیسم برای درمان کودکان اوتیسم

شما می توانید از انواعی از روش ها برای کاردرمانی حسی اوتیسم به منظور درمان کودکان اوتیسم استفاده کنید، از جمله:

1. شما می­توانید کودک را روی تاب نگه دارید یا در یک وضعیت صورت به صورت کود پای خود را به دور شما حلقه کند و یا کودک را روی پای خود نشانده و با یک بازو آن را نگه دارید.

2. تاب دادن به عقب و جلو به صورت آهسته و اطمینان از امنیت کودک ( نگه داشتن کودک) نزدیک خود در وی احساس امنیت ایجاد می­کند.

3. تاب سواری را بعد از ۲ تا ۳ دقیقه متوقف کنید.
4. این فعالیت را روزانه انجام دهید و به طور تدریجی زمان را افزایش دهید تا وقتیکه حس راحتی و آرامش را در کودک مشاهده می­کنید . با افزایش زمان میزان حمایت را کاهش دهید و کودک را تشویق کنید تا خودش بدنش را کنترل کند. در نهایت کودک را به سمت خود چرخانده (صورت به صورت) و از وی بخواهید تا بدن خود را کنترل و نگه دارد.
5. زمانیکه کودک توانست به تنهایی روی تاب بنشیند اجازه بدهید این فعالیت را خودش انجام دهد.
6. بعد از نشست مستقل روی تاب در هر زمانیکه از شما خواست او را هل دهید.
7. به کودک آموزش دهید به طور مستقل تاب سواری را با حرکت دست و پای خود انجام دهد.
8. هر چقدر کودک بتواند تاب را بیشتر حرکت دهد علاقه بیشتری به ادامه فعالیت خواهد داشت و این مسئله در او احساس کنترل و توانمندی ایجاد خواهد کرد.

نمونه هایی از فعالیت کاردرمانی حسی

این فعالیت یک سرگرمی عالی برای کودکان سنین پایین است.

1. روی صندلی نشسته و اجازه بدهید کودک روی زانوی شما بنشیند (پای کودک را بین پاهای خود قرار دهد).
2. کودک را از ران و کمر حمایت کنید و بررسی کنید که آیا کودک عضلات پشت خود را فعال کرده و می­تواند در یک وضعیت صاف قرار بگیرد؟
3. زانوی خود را در حد تحمل کودک بالا و پایین ببرید.

– بازی با توپ تمرین (توپ بادی بزرگ)

این توپ­ها قابل باد کردن و بزرگ بوده و با قیمت مناسب در بازار موجود می­باشد اگر شما یکی از این توپ­ها را در منزل دارید می­توانید از آن برای یادگیری موقعیت در فضا به کودک استفاده کنید.

1. کودک را در حالیکه صورتش به سمت شماست روی توپ بنشانید.
2. ران، لگن و یا کمر کودک را حمایت کنید. این حمایت به اندازه­ای باشد که در او احساس امنیت ایجاد کند اما اطمینان کامل نداشته باشد.
3. اگر کودک نمی­تواند با حمایت ران را در حالت صاف نگهدارد. از لگن یا کمر وی را نگهدارید.
4. به کودک اجازه دهید تا برای اینکه حواسش پرت شود، اسباب بازی یا شی مورد علاقه­اش را در دستانش نگهدارد. این بازی در ایجاد تعادل و فعال شدن عضلات برای حفظ راستای تنه مفید است. از طرفی اسباب بازی به عنوان یک وسیله برای حواس پرتی است که منجر به ریلکس شدن می­شود و اجازه فعالیت به بدن خواهد داد این کار برای کاهش استرس، کاهش درگیری ذهنی و کاهش سفتی عضلانی نیز مفید است.
5. آرام و ملایم توپ را به سمت جلو عقب و طرفین حرکت دهید. وقتی توپ حرکت می­کند، تغییر وضعیت و حفظ راستای بدن کودک را مشاهده کنید. او این تطابقات را بدون اینکه به آن فکر کند ایجاد خواهد کرد.
6. همیشه به وضعیت شروع یا وضعیت مرکزی برگردید.
7. بین وضعیت شروع و حرکت به جهات مختلف زمان استراحت در نظر بگیرید.

روش هایی برای درمان کودکان اوتیسم

اطلاع از حرکت جهت و سرعت آن حس دیگری است که ممکن است در کودکان با اختلالات طیف اتیسم رشد نکند. آنها ممکن است در مورد حرکت خیلی حساس باشند یا اصلا آن را پردازش نکنند. درک فطری اینکه بدن چطور حرکت می­کند از طریق تجربه حاصل می­شود. هر چقدر کودک حرکات متنوع­تری انجام دهد توانایی درک حرکت در فضا بیشتر خواهد شد. حرکت یک سیستم پیچیده است که چشم­ها، گوش داخلی و مغز را درگیر می­کند.

یک روش برای افزایش آگاهی کودک و درمان کودکان اوتیسم با کاردرمانی حسی اوتیسم، ایجاد سرگرمی ای است که برای انجام این فعالیت به یک اسباب بازی کوچک و نرم مثل عروسک یا توپ نیاز است. این وسیله تقریبا ۵ اینچ (۱۳ سانتیمتر) قطر داشته باشد. ابتدا کودک توپ را در حالیکه بالای سرش نگهداشته به شما می­دهد و سپس این کار را در حالیکه توپ بین دو زانو قرار دارد انجام می­دهد. شما توپ را برعکس به کودک برگردانید. یعنی اگر توپ بالای سر کودک باشد بین زانوهای کودک قرار دهید. این فعالیت اگر با دوستان انجام شود سرگرم کننده­تر و آسان­تر خواهد بود. وقتی توپ به انتهای خط رسید کودک در حالیکه توپ در پشتش قرار دارد به سمت جلو دویده و مجددا این فعالیت را از اول خط آغاز می­کند.

روش دیگر انتقال توپ بین کودکان از یک طرف به طرف دیگر است. یعنی همچنانکه توپ به پشت خط منتقل می­شود از سمت چپ به راست و راست به چپ جابجا می­شود.

تمرین ذهنی اوتیسم

کودکان با اختلالات طیف اتیسم معمولاً در تصمیم این که در هر زمان به کدام یک از اطلاعات توجه نشان دهند، مشکل دارند. در زمانی که معلم و سایر دانش آموزان همراه با یکدیگر در حال خواندن سرود صبحگاهی هستند و یا می­خواهند نقاشی انگشتی بکشند و در کار تزئین کلاس کمک کنند، این کودکان ممکن است به آرام کردن خود برای داشتن احساس راحتی در کلاس مشغول باشند. تمرینات ذهنی اوتیسم در کاردرمانی ذهنی کودکان موجب بهبود مهارت های ذهنی کودکان اوتیسم و درمان اوتیسم و ایجاد ارتباط اجتماعی صحیح در کودک می گردد. مرکز اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در حیطه توانبخشی اوتیسم فعالیت می نماید. سنسوری روم، اتاق شنیداری، اتاق تاریک، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتاردرمانی اوتیسم و … از دیگر امکانات این مرکز می باشد.

تمرینات ذهنی در اوتیسم

-برنامه ریزی برای یک فعالیت مفرح

برنامه­ های پیش دبستانی فعالیت­های حرکتی ظریف زیادی را در بر دارند. این برنامه­ ها فرصتی برای کودکان جهت شرکت کردن در آهنگ­ها با حرکات انگشتان و دست­ها، ساختن بلوک­ها، نخ کردن مهره­ها و استفاده از جنس­های مختلف مانند شن، آب و یا کرم ریش ترشی را فراهم می­ آورند. در این برنامه­ ها ابزارهای مختلف ترسیم و نوشتن زیادی در دسترس کودک قرار می­گیرد مانند رنگ انگشتی، مداد، قلمو و ماژیک­های مختلف. او برای استفاه از ابزارهای دیگری مانند قیچی و انبر همراه با وسایل لازم برای خوردن غذا و آشپزی ترغیب می­شود. کودکان در پیش دبستان­ها حتی ممکن است یاد بگیرند چگونه از حیوانات مراقبت کنند مثلاً چگونه به ماهی­ ها غذا بدهند یا چگونه با میخ و چکش برای پرندگان لانه بسازند. در مواقعی آن­ها ممکن است صداهای ایجاد شده به واسطه­ ی لمس ابزارهای موسیقی مختلف با حرکات انگشتان­شان یا با نواختن گیتار را کشف کنند. کودکان با اختلالات طیف اتیسم ممکن است چنین فرصت­هایی نداشته باشند. آن­ها دستورات کلامی را درک نمی­کنند و همچنین ممکن است از بودن نزدیکی همکلاسی­های خود و یا دریافت یک باره­ی اطلاعات بیش از حد، احساس ناراحتی کنند.

کودکان با اختلالات طیف اتیسم معمولاً در تصمیم این که در هر زمان به کدام یک از اطلاعات توجه نشان دهند، مشکل دارند. در زمانی که معلم و سایر دانش آموزان همراه با یکدیگر در حال خواندن سرود صبحگاهی هستند و یا می­خواهند نقاشی انگشتی بکشند و در کار تزئین کلاس کمک کنند، این کودکان ممکن است به آرام کردن خود برای داشتن احساس راحتی در کلاس مشغول باشند. فعالیت­های زیر یک راه ساختار یافته برای ارائه­ی فعالیت­های مربوط به مهارت­های دستی جهت کودکان با اختلالات طیف اتیسم است. این فعالیت­ها حرکت­های پیچیده­ی دست را موجب می­شوند و راهی برای چگونگی ارائه­ی راهنماها نشان می­دهند. به طور کلی اگر فعالیت­ یک کار دستی باشد، داشتن یک نمونه­ی تکمیل شده از آن خوب است اما ضرورت زیادی هم ندارد.

کودکان با اختلالات طیف اتیسم به طور کلی زمانی که بتوانند فعالیت یا حرکتی را کپی کنند از پس کار به خوبی بر می­آیند. بنابراین لازم است که فضای شاد و مفرحی ایجاد کنید و به خاطر داشته باشید که این فعالیت­ها یک فرایند هستند و نه تولید یک محصول نهایی. لازم است که دیدگاه کودک مبتلا به اختلالات طیف اتیسم را درک کنید. ممکن است شما از نشان دادن محصول نهایی لذت ببرید اما این نشان دادن برای کودک معنای متفاوتی داشته باشد. برای کودک تنها ممکن است تجربه­ی تولید کردن و ساختن جذاب باشد در صورتی که محصول نهایی برای او هیچ جذابیتی نداشته باشد. زمانی که با کودکی که اختلال طیف اتیسم کار می­کنید به محیط کاملاً مسلط باشید. در این فعالیت­ها کار کردن بر روی مهارت­های دست کافی است. در بحث درباره­ی مهارت­دهی ارتباطی به جزئیات محیط پرداخته خواهد شد. در زما انجام فعالیت­ها، رادیو یا تلویزیون نباید روشن باشد و تکالیف چدگانه به کودک داده نشود. ده تا بیست دقیقه روی مهارت وقت صرف کنید و حواستان به کودک باشد و این که او چه چیزی را در آن لحظه می­خواهد انجام دهد.

-تمرینات گرفتن ظریف 

تاکنون به این فکر کرده ­اید که در طول روز چند مرتبه انگشت شست و اشاره­ ی خود را با هم حرکت می­دهید ؟ در زمان برداشتن خودکار، بستن دکمه لباس یا در زمان برداشتن یک شی از جعبه این کار را انجام می­دهید. این کار یکی از مهم­ترین و متداول­ترین حرکات دست است. کودکان برای گرفتن ظریف ابتدا از تمام انگشتان­شان استفاده می­کند و سپس با رشد و پیشرفت به دو انگشت می­رسند. برای کمک به کودکان در جهت رشد این مهارت، اشیایی از بزرگ تا کوچک را برای او تدارک ببینید. اشیای بزرگ می­توانند به بزرگی یک توپ تنیس یا بلوک­های یک اینچی ( 5 / 2 سانتی متری ) باشند و موارد ریز نیز به کوچکی یک نخود فرنگی یا حتی کوچکتر باشند. سعی کنید اشیای ریز خوراکی باشند تا اگر کودک به دهان خود برد مسئله­ای پیش نیاید و یا حداقل از مواد سمی تهیه نشده باشند.

فعالیت­هایی که در آن­ها اندکی مقاومت نهفته است برای رشد عضلات کوچک دست، بسیار مناسب هستند. این عضلات در رشد چالاکی انگشتان دست نقش مهمی دارد. یک فعالیت خوب برای رشد قدرت عضلات دست و گرفتن ظریف، ساخت تصاویر با باندهای کشی پلاستیکی است. بر روی یک صفحه که روی آن میخ کوبیده شده است، باندهی کشی پلاستیکی را بکشید و با گیر دادن به میخ­ها، تصاویر را بسازید. نتیجه­ی نهایی کار مهم نیست همین که باند را از یک میخ به دیگری بکشید کافی است. کودک ممکن است تصویری بسازد که برای خودش زیبا است اما برای شما بی­معی و نا آشنا باشد. به کودک فرصت بیان و ابراز احساساتش را بدهید. در اینجا مثال­های دیگری نیز آورده شده است که می­توانند سرگرم کننده باشد. این فعالیت­ها اغلب با وسایل معمولی خانه قابل انجام هستند.

-تمرین تصویر برجسته

مواد لازم برای این فعالیت شامل موارد زیر است :

• کاغذهای رنگی
• کاغذ روغنی
• چسب
• رنگ نقاشی ( 2 یا 3 رنگ )
• توپ­های کتانی ( یا تکه­ای از کتان )، فیبرهای طبیعی برای ترکیب مناسب­تر هستند مانند پلی ستر.

1. یک کاغذ رنگی در ابعاد 5 / 8 در 11 اینچ ( برگه­ی آ چهار ) تهیه نمایید که زمینه­ی کار شما را تشکیل ؟ خواهد داد
2. رنگ­های مختلف را روی کاغذ روغنی بگذارید
3. یک توپ کتانی را بردارید و آن را بین انگشتان شست و اشاره هر دو دست خود بگیرید. توپ را از دو ؟ طرف بکشید. اگر کودک در مرحله­ایی است که از تعداد انگشتان بیشتری استفاده می­کند، مشکلی ؟ نیست. به مرور و با رشد، او خواهد توانست گرفت ظریف را انجام دهد.
4. زمانی که توپ کتانی به خوبی کش آمد، آن را به چسب آغشته کرده و روی بخشی از کاغذ زمینه که به رنگ متضاد آن است، قرار دهید.این کار را برای ساختن اشکال متنوع با استفاده از توپ­های کتانی ادامه دهید.
5. وقتی طرح شما کامل شد، توپ دیگری بردارید و دوباره میان دو انگشت شست و اشاره خود بگیرید. سپس آن را در رنگ دلخواه خود بر روی کاغذ روغنی، فرو برده و توپ کتانی را که قبلاً به کاغذ چسبیده شده است، رنگ آمیزی کنید. این رنگ آمیزی می­تواند با رنگ کردن با توپ کتانی و یا با یک تکه پارچه­ی معمولی انجام شود. توپ کتانی رنگی، می­تواند به عنوان قلمو برای افزودن رنگ بر روی کاغذ به کار رود. از توپ­های کتانی مختلف برای هر رنگ استفاده کنید. تعدادی از اشکال کرک­دار ممکن است بدون رنگ نیز رها شوند.
6. صبر کنید تا کار خشک شود و سپس بالا بگیرید تا همه آن را ببینند. این فعالیت یک کار بسیار مناسب برای کودکان با اختلالات طیف اوتیسم و همچنین یک کار سرگرم کننده برای سایر کودکان است. این فعالیت توالی را به کودک آموزش می­دهد، تجربه­ی درک جنس­های مختلف را فراهم می­آورد و فرصتی به کودک می­دهد تا با نشان دان چیزی که ساخته است، به خود افتخار کند.

استفاده از رنگ­ها با تضاد بالا، کودکان با اختلالات طیف اتیسم را برای مدت طولانی­ تری علاقمند نگه می­دارد ( برای زمان طولانی ­تری توجه آن­ها را جلب می­کند ). از رنگ­های ملایم مانند نیلی گیاهی و یا رنگ­های کم رنگ مانند قرمز، آبی و زرد کم رنگ استفاده نکنید.

-پیش به سوی تهیه­ ی شام

حتی کودکان بسیار کم سن نیز می­توانند در آماده کردن غذا برای خانه یا غذای خودشان مشارکت کنند.

در این قسمت مواردی پیشنهاد می­شود که هر فردی می­تواند از آن لذت ببرد.

مواردی که نیاز خواهید داشت :

• خمیر پیتزا
• ظرف شیرینی نچسب
• چاشنی و ادویه جات : نمک، پودر سیر، پونه، فلفل، شکر و دارچین به اندازه­ی کافی. از این مواد به صورتی که برای کودک خوشایند باشد، استفاده نمایید.

دستورالعمل :

1. مقدار کمی از خمیر را بین دو انگشت شست و اشاره بگیرد
2. خمیر را درون مخلوطی از ادویه­ها فرو برید
3. توپ­های خمیری را درون ظرف شیرینی با فاصله­ی یک اینچ ( 5 / 2 سانتی متر ) بگذارید
4. طبق دستور العمل روی پاکت خمیر، آن را بپزید.

کودک به خاطر مشارکت در تهیه­ ی شام بسیار خوشحال خواهد بود. اگر شکل­های به دست آمده از خمیرها ناهمگون شد، هیچ اشکالی ندارد. چنانچه کودک خواست تا شکل­های خمیری گردی داشته باشد، از او بخواهید خمیر را به شکل توپ ورز دهد. برخی دیگر از کارهایی که به رشد گرفتن ظریف در آشپزخانه کمک می­کند شامل مواردی مانند پوست کندن لوبیا سبز، جدا کردن کاهو یا کندن پوست مرکبات است.

راهنمای جامع تمرینات ذهنی برای والدین کودکان طیف اوتیسم (ASD)

تمرینات ذهنی برای کودکان طیف اوتیسم یکی از مؤثرترین روش‌ها برای بهبود مهارت‌های شناختی، توجه و حافظه است. این تمرینات با هدف تقویت عملکردهای اجرایی مغز طراحی شده‌اند و می‌توانند به کودکان در حل مسائل، برنامه‌ریزی و کنترل تکانه‌ها کمک کنند. فعالیت‌هایی مانند پازل‌های تصویری، بازی‌های حافظه و تمرینات طبقه‌بندی می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر رشد شناختی کودک داشته باشند. والدین می‌توانند با استفاده از ابزارهای ساده مانند کارت‌های آموزشی، اپلیکیشن‌های ویژه و بازی‌های فکری، این تمرینات را در خانه اجرا کنند. نکته کلیدی این است که تمرینات باید متناسب با سطح توانایی کودک و به صورت گام‌به‌گام طراحی شوند تا هم برای کودک جذاب باشند و هم فشار بیش از حد به او وارد نکنند. اوتیسم و تمرینات توجه و تمرکز کودکان موضوعی است که تحقیقات زیادی روی آن انجام شده و نشان داده است این تمرینات می‌توانند بهبودهای قابل‌ملاحظه‌ای در عملکرد روزمره کودک ایجاد کنند.

برای دستیابی به بهترین نتایج، توصیه می‌شود تمرینات ذهنی به صورت منظم و در محیطی آرام و بدون حواس‌پرتی انجام شوند. ترکیب این تمرینات با فعالیت‌های حرکتی مانند یوگا یا ورزش‌های تعادلی می‌تواند اثربخشی آن‌ها را افزایش دهد. والدین باید صبور باشند و پیشرفت‌های کوچک را نیز تشویق کنند، چرا که این کار انگیزه کودک را برای ادامه تمرینات حفظ می‌کند. همکاری با متخصصان کاردرمانی و روان‌شناسان کودک نیز می‌تواند به طراحی برنامه‌ای شخصی‌سازی شده کمک کند. تحقیقات نشان داده‌اند که کودکان اوتیستیک که به طور منظم تمرینات ذهنی انجام می‌دهند، در مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و یادگیری پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند. این تمرینات نه تنها بر عملکرد شناختی، بلکه بر کیفیت کلی زندگی کودک و خانواده تأثیر مثبت می‌گذارند.

سوالات متداول:

1-هر جلسه تمرین ذهنی چقدر باید طول بکشد؟
برای کودکان زیر 5 سال: 10-15 دقیقه. 5-8 سال: 20-25 دقیقه. بالای 8 سال: 30-40 دقیقه. بهتر است کوتاه اما منظم باشد.

2-تفاوت تمرینات ذهنی برای اوتیسم خفیف و شدید چیست؟
در اوتیسم خفیف روی مهارت های پیچیده تر مثل حل مسئله تمرکز می شود. در موارد شدید، بر ارتباط ساده و توجه پایه ای کار می شود.

تمرینات کاردرمانی اوتیسم| کاردرمانی در منزل اوتیسم| درمان کودکان اوتیسم|مرکز اوتیسم دکتر صابر

ادراک‌ها یا راه‌هایی که به وسیله آنها جهان را می‌فهمیم، نتیجه حرکت و تجربه هستند. حرکت می‌تواند غیر ارادی (مانند رفلکس‌ها)، یا به وسیله دیگران و یا به صورت ارادی ایجاد شده باشد. حرکات گاهی بدون فکر و برنامه‌ریزی قبلی هستند و در زمان‌های دیگر با فکر زیاد و حتی تجسم حرکت از جانب فرد رخ می‌دهند. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دنیا را مشابه کودکان با رشد عادی تجربه نمی‌کند. این کودکان آگاهی بدنی و بینشی را که لازمه درک محیط اطرافشان است، از طریق حرکات بدنشان به دست نمی‌آورند. فعالیت های کاردرمانی اوتیسم خدمات مرکز اوتیسم دکتر صابر می باشد که به این کودکان کمک می کند تا درک درستی از محیط بدست آورند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در حیطه گفتاردرمانی اوتیسم، بازی درمانی و رفتاردرمانی اوتیسم و ماساژ درمانی، سنسوری روم و…. به صورت تخصصی فعالیت می نماید. تشخیص اوتیسم و درمان به موقع آن موجب پیشرفت این کودکان و استقلال کودک می گردد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید. 

ادراک‌ها یا راه‌هایی که به وسیله آنها جهان را می‌فهمیم، نتیجه حرکت و تجربه هستند. حرکت می‌تواند غیر ارادی (مانند رفلکس‌ها)، یا به وسیله دیگران و یا به صورت ارادی ایجاد شده باشد. حرکات گاهی بدون فکر و برنامه‌ریزی قبلی هستند و در زمان‌های دیگر با فکر زیاد و حتی تجسم حرکت از جانب فرد رخ می‌دهند. حرکت کردن ما بیشتر به این دلیل است که از جایی که بدنمان قرار گرفته است، احساس ناراحتی می‌کنیم. گاهی لازم است تا تغییرات یا تنظیماتی انجام دهیم تا به فضای دیگران تجاوز نکنیم.

این کار به صورت خود به خود در طول روز انجام می‌شود. اگر فیلم‌های قدیمی را دیده باشید خواهید دید که مردمی که در یک کنسرت نشسته‌اند، بر روی صندلی خود چه میزان جابجا می‌شوند. مردم حتی در خواب هم کالری می‌سوزانند که به دلیل ادامه حرکت در رختخواب است. یکی از مثال‌هایی که نشان می‌دهد ما از وضعیت بدنمان در فضا آگاهیم، زمانی است که بر روی لبه صندلی نشسته‌ایم. در چنین موافعی لازم است که به عقل برویم تا در وضعیت ایمن‌تری قرار بگیریم. انی احساس و عقل رفتن در صندلی به دلیل یام صحیحی است که بدنمان در اختیار ما قرار می‌دهد. اگر کودکی چنین پیامی را به درستی دریافت نکند، ممکن است از صندلی بر روی زمین بیفتد و یا به نظر سایر افراد، دست و پاچلفتی به باشد. شما ممکن است کودکان را دیده باشید که مدام در حال تعادل هستند و اشیا و افرادی را که در نزدیکی آنها قرار دارند لمس می‌کنند. این کار به علت عدم درک درست کودک، از دنیای فیزیکی اطرافش است. کودک با حرکات مداوم در واقع به دنبال یافتن فضایی است که در آن راحت باشند.
کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دنیا را مشابه کودکان با رشد عادی تجربه نمی‌کند. این کودکان آگاهی بدنی و بینشی را که لازمه درک محیط اطرافشان است، از طریق حرکات بدنشان به دست نمی‌آورند. به احتمال بسیار زیاد این کودکان تجربیات حرکتی را که سایر کودکان داشته‌اند، ندارند و بنابراین درک درونی لازم از آگاهی بدنی را کسب نخواهند کرد. ما می‌توانیم با تشویق این کودکان به تجربیات حرکتی، به ایجاد این درک درونی کمک نماییم.

تمرینات کاردرمانی اوتیسم

یادگیری به واسطه حرکت کردن و پاسخ دادن رخ می‌دهد. پاسخ‌های شکل گرفتها ز تجربیاتی که شما به کودک پیشنهاد می‌دهید به او کمک خواهند کرد تا یاد بگیرد و درک کند که بدنش چگونه کار می‌کند. او همچنین درک بهتری از جهان پیرامون و چگونگی حرکت در محیط را کسب خواهد کرد. یکی از فعالیت‌هایی که زمان زیادی از کودک می‌گیرد، یادگیری این است که او یک بدن دارد، اجزای بدنش چه کارهایی انجام می‌دهند و چگونه حرکت می‌کنند. نوزادان معمولاً در سنین بسیار کم یاد می‌گیریند که از دنیای اطراف خود جا هستند. کودکان با رشد عادی این درک را به واسطه بازی کردن به دست می‌آورند.

یک کودک با اختلالات طیف اوتیسم معمولاً نمی‌تواند در فعالیت‌های بازی شرکت کند و به درک مشابهی برسد لذا نیاز به تشویق و کمک دارد. کودک نیاز دارد که در طول روز به وضعیت‌های مختلفی حرکت کند. انطباق بدن خود با فضاها و جاها و نیز تنظیم وضعیت بدن و بینایی راهی برای رشد طبیعی این حواس است. این کودک با اختلالات طیف اوتیسم ممکن است برای گذراندن بخشی از زمان بیداری خود در صندلی ماشین یا صندلی مخصوص کودک در اتومبیل، بسیار آرام و راضی باشد و بتواند خودش را سرگرم نماید. لازم است که کودک را زمانی که به مقصد رسیدید، از صندلی اتومبیل حرکت دهید. اگر چه راحت است که کودک را همراه با صندلی‌اش از ماشین بیرون بیاورید و در کالسکه کودک قرار دهید، اما این کار به ویژه زمانی که کودک مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است توصیه نمی‌شود. برداشتن کودک حتی اگر به منظور قرار دادن او در یک صندلی دستی باشد بسیار مفید است، چرا که به او فرصتی می دهد تا عضلات گردن و چشم‌هایش را تمرین دهد و با وضعیت جدید خود را وفق دهد. انطباق یافتن با حرکات در زمان بلند کردن، به کودک کمک می‌کند تا به واسطه تمرین عضلات گردنش را تمرین دهد و در نهایت بتواند سر خود را بالا و صاف نگه دارد. سر شل و افتاده، بردن سر به سمت عقب است که در کودکانی که سرشان در زمان بلند کردن حمایت لازم را ندارد، انجام می‌گیرد. تمام کودکان در سنین بسیار پاییت این حرکت را دارند و لذا باید آنها را در زمان بلند کردن از پشت سر حمایت کرد. در کودکان با رشد عادی در 3 ماهگی عضلات گردن به اندازه کافی قدرتمند می شوند و در زمان بلند کردن کودک، سر را نگه می‌دارند تا به عقب نیفتد. در حالی که در کودکان با اختلالات طیف اوتیسم در مقایسه با همسالانشان، معمولاً مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا این توانایی را به دست آورند. دلیل این امر نیز عدم نگاه کردن به اطراف و کشف محیط در این کودکان است که سبب می‌شود فرصت تمرین دادن به عضلات گردن را از دست بدهند. از این رو والدین و مراقبان کودک باید تا جای ممکن شرایط تماشای چیزهای جدید را برای کودم فراهم نمایند. دیدن صحنه‌های جدید و جذاب کودک را به تماشای اطراف و تمرین طبیعی تشویق می‌کند.

از سوی دیگر اگر کودک همراه با صندلی مخصوص کودک از اتومبیل بیرون آورده شود، او نخواهد توانست با استفاده از بینایی از این واقعیت آگاه شود که اتفاق تازه‌ای در حال رخ دادن است و سیستم عصبی او فعال نخواهد شد. کودک به نگاه کردن در یک جهت یعنی به سمت جلو ادامه خواهد داد و در صورتی که بخواهد به اطراف نگاه کند در واقع نکاهش به صندلی برخورد خواهد کرد. چنان چه این تجربه بارها تکرار شود در واقع کودک در طول عمر کوتاه خود بارها صحنه‌های تکراری را خواهد دید و مانند این است که او چشم‌بند به چشم دارد.
در آغوش گرفتن در هنگام پیاده شدن از اتومبیل نوعی احساس شگفت‌انگیز را به کودک می‌دهد که احساس بودن می‌کند. این احساس را نداشته باشید که با وجود کودک، نمی‌توانید خرید خوبی داشته باشید. هر جا لازم باشد او را در صندلی‌شا بگذارید. کودک را برای دقایقی نزدیک خود نگه دارید و مرتب او را به صورت خود نزدیک یا دور نمایید و مناظر را به او نشان دهید. همین چند دقیقه در روز، می‌تواند تغییرات زیادی در رشد کودک به وجود آورد و در واقع نوعی تمرین کردن و فرصت جدیدی برای یادگیری او ایجاد کند. تاب دادن و بالا و پایین انداختن معمولی نیز روش‌های بسیار مفیدی برای تشویق حرکت در اغلب کودکان کم سن و سال است. آنچه اهمیت دارد این است که به کودکان فرصت تجربه کردن حرکمات مختلف در طول داده شود.

راه دیگری برای ایجاد فرصت‌های حرکتی در نوزادان ایجاد شرایطی در جهت قرار گرفتن آنها بر روی شکم است. در این حالت نوزاد انرژی زیادی برای صاف نگه داشتن سر خود صرف می‌کند و قدرت گردن، شانه و قسمت فوقانی تنه در او رشد می‌کند. این حرکت برای ایجاد ثبات مهم است و زمانی که کودک به وضعیت نشسته برسد، خواهد توانست از دست‌ها و انگشتانش بدون نیاز به حرکت دادن کل بازوها استفاده نماید. همراه با کودک روی پتویی بنشینید. با کودک به صورت چهره به چهره قرار بگیرید و اجازه دهید تا صورت شما را لمس کند. به این ترتیب فرصت یادگیری زیادی برای او فراهم خواهدی کرد. کودک از این تجربه برای یادگیری بهره خواهد برد. او در ابتدا معمولاً اشیاء را به صورت تصادفی لمس می‌کند اما به تدریج و با کسب تسلط بیشتر بر حرکات خود، سراغ افراد و اشیای جدید می رود چرا که انجام این کار برای او لذت‌بخش است. کودکان از صدای شما در زمان لمس صورتتان و همچنین از احساس خوبی که از فشار دادن اسباب بازی‌هایی که می‌توانند آنها را بگیرند، لذت می‌برند. گرفتن هدفمند اشیا یکی از بارزه‌های مهم رشدی است. کودک یاد می‌گیرد که می‌تواند حرکات 30 ثانیه هم طول بکشد. این کار به کودک اجازه خواهد داد تا بفهمد که صدای شما را شنیده است که نامش را گفته‌اید و آن صدا برای کودک معنا خواهد داشت. وقتی کودک این درک را به دست می‌آورد، با نگاه کردن به شما در واقع پاسخ شما را خواهد داد. پس از آنکه کودک به شما نگاه کرد ممکن است دستش را به سمت صورت شما یا اسباب باری‌ها دراز کند. اگر به گفتن نام او ادامه دهید و صبر نکنید، کودک هر باز که نام خود را می‌شنود نیاز دارد فرآیند درک آنچه را که می‌شنود، مجدداً ز اول آغاز کند. کودک ممکن است احساس ناامیدی کند چرا که او حس می‌کند چیزهای زیادی از او خواسته شده است یا با ناامیدی پاسخ دهد و ناراحت شود. به یاد داشته باشید که به کودک فرصت دهید، نفس عمیق بکشید و آزامش خودتان را حفظ کنید.