طبق تحقیقات اخیر دانشمندان کودکان مبتلا به اوتیسم به علت مشکل در توجه، به محرک ها به وضوح واکنش نشان نمی دهند یا از توجه به محرک ها دوری می کنند یا به صورت افراطی بر یک محرک تمرکز می کنند. خیلی از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم گاهی به صورت انتخابی از محرک های اجتماعی دوری می کنند. نکته حائز اهمیت در اینجا این است که پیش از تشخیص اوتیسم و نقص توجه لازم است بدانید که چگونه اختلال بیش فعالی و نقص توجه و اوتیسم می توانند با یکدیگر اشتباه گرفته شوند و بفهمید که چه زمانی با یکدیگر همپوشانی دارند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در کودکان، به کودکان مبتلا به اوتیسم و نقص توجه از طریق کاردرمانی اوتیسم و بازی برای توجه کودک اوتیسم کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
توجه اشتراکی
یکی از رفتار هایی که به خوبی در کودکان مبتلا به اوتیسم و نقص توجه توصیف شده، توجه اشتراکی است. توجه اشتراکی که حدوداً از ابتدای تولد شکل می گیرد، به معنای توجه مشترک با فرد یا افراد دیگر به یک موضوع است. پیگیری نگاه یک فرد نمونه ای از رفتار نیازمند توجه اشتراکی است. معمولاً شواهدی در مورد نقص در اشاره برای متوجه ساختن دیگران، این که این نشانه ها اولین نشانه های نقص در درک ذهن دیگران هستند که در کودکان دارای اوتیسم مختل شده است. مطالعات نشان داده اند که تفاوت توجه کودکان 1 تا 6 ماهه به چشم می تواند یک پیش بینی کننده قوی برای دریافت تشخیص اختلال اوتیسم در سنین بعدی باشد که این امر برجسته بودن تفاوت توجه در افراد دارای اختلال اوتیسم را به خوبی نشان می دهند. مطالعه ای دیگر نیز نشان داده است که توجه اشتراکی افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم نسبت به افراد سالم ضعیف تر است و این افراد مدت زمان بسیار کوتاه تری را صرف نگاه کردن به چهره افراد می کنند که البته به وسیله کاردرمانی اوتیسم قابل درمان است.
نشانه های نقص توجه در کودک اوتیسم
توجه اشتراکی اشاره به مهارتی رشدی دارد که موجب اشتراک توجه، از طریق ارتباط چشمی، تبادل نگاه، اشاره کردن و نشان دادن، یا پردازش پیام های دیگران می شود. در جریان توجه اشتراکی، فرد فعالانه توجه خود را معطوف به یک شیء، موقعیت یا رویداد می کند. شروع توجه اشتراکی به توانایی کودک برای جهت دادن کانون توجه شریک اجتماعی خود به سمت یک شیء یا واقعة خارجی بهوسیله رفتار هایی مانند تماس چشمی، اشاره، نشان دادن و تغییر جهت نگاه است. نقص در رشد توجه اشتراکی در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم و نقص توجه یکی از نخستین نشانه های قابل تشخیص در این گروه از کودکان بهشمار می رود. این نقص پیش از یک سالگی، قبل از زمانی که بتوان تشخیص رسمی گذاشت، قابل مشاهده است که توسط متخصص کاردرمانی اوتیسم به طور دقیق تشخیص داده می شود. تفاوت های کیفی یا فقدان کامل توجه اشتراکی در دوران رشد، علامت خطری برای والدین به شمار می رود؛ در این دوران بهطور معمول والدین متوجه می شوند که کودک آن ها مانند همسالان خود به طور مشترک با دیگران درگیر انجام یک فعالیت نمی شود، ممکن است هنگامی که نام او را صدا می زنند، توجه نکند و وسایل مورد علاقه خود را به والدین نشان ندهد و به آن ها اشاره نکند. هر چند مطالعات متعدد تحول توجه اشتراکی را سنین کودکی و قبل از شکل گیری زبان می دانند، اما تاجمیر ریاحی، نجاتی و پور اعتماد نشان دادند که توجه اشتراکی در والدین کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم هم دچار نقص است. در این مطالعه نشان داده شد که والدین کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم از نشانه های چشمی ارائه شده، استفاده کمتری نسبت به همتایان می برند. حال در زیر به برخی موارد اشاره میکنیم:
-تمرکز کوتاه‌مدت:
به راحتی توسط محرکهای محیطی (صدا، نور، حرکت) حواس‌شان پرت میشود.
در انجام تکالیف یا بازیهای نیازمند تمرکز پایدار مشکل دارند.
-تغییر سریع توجه:
بین فعالیت‌های مختلف به سرعت جابجا می‌شوند بدون تکمیل هیچ‌کدام.
ممکن است نیمه‌کاره بازی یا یادگیری را رها کنند.
-عدم توجه به دستورات کلامی:
به نظر میرسد وقتی با آنها صحبت می‌کنید گوش نمیدهند.
دستورات ساده را فراموش میکنند یا نیمه‌تمام رها میکنند.
-تمرکز انتخابی:
فقط روی موضوعات مورد علاقه خود (مثل قطارها یا اعداد) متمرکز می‌شوند.
در برابر تغییر تمرکز به موضوعات جدید مقاومت نشان میدهند.
-مشکل در پیروی از دستورالعمل‌ها:
مراحل ساده را گم میکنند (مثلاً در لباس پوشیدن ترتیب را رعایت نمی‌کنند).
برای انجام کارهای چندمرحله‌ای نیاز به راهنمایی مداوم دارند.
-فراموشکاری:
وسایل شخصی را مرتب گم میکنند (مداد، کیف، کفش).
برنامه‌های روزانه را به خاطر نمی‌سپارند.
-واکنش نامتناسب به محرک‌ها:
ممکن است به صداهای معمولی (مثل تیک تاک ساعت) واکنش شدید نشان دهند.
در مقابل صداهای مهم (مثل اسم خودشان) بی‌تفاوت باشند.
-پرش افکار:
در وسط گفتگو ناگهان موضوع را عوض میکنند.
ارتباط منطقی بین فعالیت‌هایشان دیده نمی‌شود.
این نشانه‌ها ممکن است با علائم ADHD همپوشانی داشته باشند، اما در کودکان اوتیستیک معمولاً همراه با مشکلات ارتباطی و رفتارهای کلیشهای دیده می‌شوند. برای تشخیص دقیق، ارزیابی جامع توسط روانشناس کودک یا متخصص اعصاب ضروری است.
تقلید
گروهی بر این عقیده اند که اختلال اوتیسم و نقص توجه ناشی از آسیب در تقلید به عنوان یک فرایند اجتماعی اولیه است. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد؛ نوزادان سالم می توانند از بعضی حرکات چهره ای تقلید کنند. به نظر می رسد نوزادان برای فهمیدن رفتار، تجربیات ذهنی و حالات روانی افراد دیگر براساس تقلید و اشتراک هیجانی عمل می کنند. آسیب زود هنگام در تقلید حرکتی می تواند موجب اختلال در تحول و رشد اجتماعی شود. بسیاری از مطالعات نقیص تقلید را در نوزادان و بزرگسالان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا نشان داده اند. نقص تقلید در کودکان مبتلا به اوتیسم توسط کاردرمانی اوتیسم قابل حل شدن است.
بازیهای تقویت توجه در کودکان اوتیسم
کودکان اوتیستیک اغلب با چالش‌های توجه و تمرکز روبه‌رو هستند. بازیهای هدفمند میتوانند به شیوه‌ای جذاب و غیرتهدیدکننده به بهبود این مهارت‌ها کمک کنند. در ادامه 5 بازی مؤثر به همراه توضیحات دقیق ارائه میشود:
1. بازی “پیدا کردن اشیای پنهان” (تقویت توجه دیداری)
روش اجرا:
10 شیء کوچک (مثل مهره، اسباب‌بازی مینیاتوری) را در یک سینی شن یا برنج پنهان کنید. از کودک بخواهید با استفاده از یک ذره‌بین یا انگشتانش آنها را پیدا کند.
فواید:
افزایش تمرکز دیداری
بهبود تحمل لمسی (برای کودکانی که حساسیت لمسی دارند)
تقویت هماهنگی چشم و دست
2. بازی “دنباله‌سازی رنگ‌ها” (تقویت توجه پایدار)
وسایل لازم:
کارت‌های رنگی یا مهره‌های رنگی
روش اجرا:
یک الگوی ساده (مثلاً قرمز-آبی-زرد) بسازید و از کودک بخواهید آن را تکرار کند. به تدریج الگوها را پیچیده‌تر کنید.
تغییرات:
استفاده از کارت‌های تصویری (حیوانات، میوه‌ها)
ساخت الگو با حرکات بدن (دست زدن-پا کوبیدن)
3. بازی “گل یا پوچ؟” (تقویت توجه شنیداری)
روش اجرا:
یک کلمه هدف (مثلاً “سیب”) را انتخاب کنید. داستانی کوتاه بگویید و هرگاه آن کلمه را شنید، باید دست بزند.
فواید:
افزایش تمرکز شنیداری
بهبود سرعت پردازش اطلاعات
تقویت مهارتهای زبانی
4. بازی “ماز لمسی” (تمرکز و برنامه‌ریزی)
وسایل لازم:
یک صفحه چوبی با شیارهای مارپیچ و یک مهره مغناطیسی
روش اجرا:
کودک باید با هدایت مهره توسط یک قلم مغناطیسی از شروع تا پایان ماز حرکت کند.
مزایا:
تقویت توجه پایدار
بهبود هماهنگی حرکتی ظریف
افزایش تحمل ناکامی (وقتی مهره از مسیر خارج میشود)
5. بازی “ایستادن روی یک پا با چالش” (توجه و تعادل)
روش اجرا:
از کودک بخواهید روی یک پا بایستد، همزمان شما تصاویری نشان دهید و او باید فقط به تصاویر خاص (مثلاً حیوانات) واکنش نشان دهد.
سطح‌بندی:
سطح آسان: 5 ثانیه ایستادن + تشخیص یک دسته
سطح پیشرفته: 20 ثانیه + تشخیص دو دسته متفاوت
سوالات متداول:
1-چرا کودکان اوتیستیک در توجه کردن مشکل دارند؟
مشکلات توجه در اوتیسم معمولاً ریشه در تفاوتهای عصبی دارد. پردازش حسی متفاوت، مشکلات یکپارچگی حسی و دشواری در فیلتر کردن محرکهای محیطی از دلایل اصلی هستند. مغز این کودکان ممکن است در اولویت‌بندی اطلاعات دریافتی مشکل داشته باشد، بنابراین یا به همه چیز توجه میکنند یا به هیچ چیز. همچنین، مشکلات ارتباطی باعث میشود درک دستورات و انتظارات برایشان سخت باشد.
2-چه مدت زمان بازی برای بهبود توجه کودک اوتیستیک مناسب است؟
مدت زمان مناسب بستگی به سطح توجه و سن کودک دارد، اما به طور کلی بهتر است با جلسات کوتاه 5-7 دقیقه‌ای شروع کنید و به تدریج افزایش دهید. مهم‌تر از مدت زمان، تکرار منظم بازی‌ها در طول روز است. سه جلسه 5 دقیقه‌ای در روز بسیار مؤثرتر از یک جلسه 15 دقیقه‌ای است. همیشه بازی را قبل از خسته شدن کودک تمام کنید تا تجربه مثبت بماند.
در اختلال طیف اوتیسم، بخش های خاصی از مغز دچار آسیب می شود که باعث بروز مشکلاتی در کنترل عاطفی، حافظه، ظرفیت یادگیری و ادراک می شود. هیپوکامپ درگیر پردازش حافظه کوتاه مدت به بلند مدت می باشد و در جهت یابی و حفظ اطلاعات محیطی کمک می کند و بادامه مغز هم درگیر در حافظه عاطفی ،خلق و خو و…است که بخشی از سیستم لیمبیک می باشد. بهترین دکتر اوتیسم در تهران در بهترین مرکز توانبخشی اوتیسم با بررسی اوتیسم و MRI کودکان متوجه می شود که در مغز کودک اوتیسم چه می گذرد و بهترین روش درمان اوتیسم را می دهد.
در خصوص فعالیت قطعه پیشانی در کودکان مبتلا به اوتیسم، مطالعات متناقض است و در این کودکان افزایش و کاهش فعالیت در تکلیف مهاری، نسبت به همتایان سالم گزارش شده است. لازم به ذکر است تاکنون اکثر تحقیقات، نمونه های ترکیبی کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی را مورد بررسی قرار داده اند و نوع “بی توجهی” کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. تصویربرداری ساختاری در اختلال طیف اوتیسم نیز مواردی از اختلال را در هسته های قاعده ای نشان داده است. بعضی از مطالعات تفاوت هایی را در جسم پینه ای افراد دارای اختلال طیف اوتیسم نشان داده اند. این مطالعات اندازۀ مغز را در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بزرگ تر نشان داده اند. این افزایش حجم در مادۀ سفید و نه مادۀ خاکستری است. هستة دمدار نیز در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم درگیر است.
مطالعات پردازش اجتماعی در اوتیسم
در نوجوانان سالم در پردازش چهره های اجتماعی فعالیت در نیمکره راست مغز در شکنج دوکی شکل، شکنج گیجگاهی فوقانی و آمیگدال مشاهده می شود. این یافته ها تأییدکننده این فرضیه است که نیمکره راست بیشتر از نیمکره چپ در پردازش اجتماعی درگیر است. مطالعات تصویر برداری ساختاری و عملکردی در بزرگسالان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا، نشان گر فعالیت کمتر این نواحی است و حجم های کوچک تر این نواحی را نشان می دهد. بعضی مطالعات، فعالیت کم نواحی پیش پیشانی افراد دارای اختلال اوتیسم و فعالیت بیشتر در افراد سالم به ویژه در نواحی پیش پیشانی چپ را گزارش نموده اند. همچنین این مطالعات کاهش سوخت و ساز شکنج کمربندی قدامی این بیماران را گزارش کرده اند. علاوه بر این آمیگدال و نواحی مخطط نیز در پردازش تظاهرات هیجانی صورت درگیر هستند. مطالعات نشان داده اند که بیماران با آسیب دوطرفه آمیگدال در قضاوت تظاهرات هیجانی صورت دچار مشکل هستند. نوع حالت هیجانی نیز در پردازش دخیل است. افراد سالم در زمان ارائه چهره های ترسناک فعالیت بیشتری را در نواحی حدقه ای – پیشانی و آمیگدال چپ در مقایسه با گروه دارای اختلال اوتیسم و آسپرگر نشان می دهند. در اختلال های اوتیسم و آسپرگر شکنج کمربندی قدامی و قشر گیجگاهی فوقانی در پردازش حالات هیجانی چهره فعالیت بیشتری نسبت به افراد سالم دارد.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی در اوتیسم
تصویر برداری تشدید مغناطیسی، شکنج گیجگاهی فوقانی و آمیگدال را به عنوان نواحی درگیر در اختلال اوتیسم نشان داده اند. علاوه بر این در پردازش های شنیداری فعالیت قشری بیشتری در کودکان دارای اختلال اوتیسم در مقایسه با گروه کنترل نشان داده شده است. این یافته ها نشان می دهند که برای پردازش اطلاعات شفاهی در کودکان دارای اختلال اوتیسم، منابع مغزی بیشتری مورد نیاز است. این ناکارآمدی پردازش آن ها را کند و توانایی آن ها را در فهم قصد و نیت گوینده یا تفسیر تظاهرات چهره ای مختل می کند. کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در پردازش محرک های انتزاعی، ارتباطات هماهنگ عصبی کمتری دارند.
فعالیت مغزی کودکان اوتیسم
کشف تفاوت در فعالیت مغزی وقتی مبتلایان به اختلال اوتیسم در حال دیدن چهره ها هستند، برای فهم ما از اختلال اوتیسم بسیار مهم است. مطالعات حیوانی نشان داده است که قشر گیجگاهی به جنبه های ادراکی محرک های اجتماعی پاسخ می دهد. مطالعات انسانی نیز رابطه ای را بین ادراک چشم ها و دهان در شکنج گیجگاهی فوقانی کشف کرده اند. شکنج گیجگاهی فوقانی با ارتباطاتی که با قطعه پیشانی و آمیگدال دارد در تفسیر محرک های اجتماعی درگیر است. مطالعات بر روی افراد دارای اختلال اوتیسم نشان داده است که این نواحی برای پردازش چهره ای مهم هستند. کاهش حجم جسم پینه ای (خاصه نواحی زانویی شکل و اسپلنیوم) در کودکان دارای اختلالات اوتیسم از طریق مطالعات تصویر برداری تأیید شده است. در این کودکان جسم پینه ای، در مقایسه با حجم کلی مغز به طور نامتناسبی کوچک تر است. علاوه بر این کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد پایین تر، جسم پینه ای کوچک تری دارند. به طور کلی کودکان دارای اختلال های اوتیسم شبکه های عصبی ناکارآمدتر و با اتصالات ضعیف تر دارند.
کشف ارتباط بین اوتیسم و ماده سفید مغز: شواهد از مطالعات MRI
ماده سفید مغز، بخشی متشکل از رشتههای عصبی میلیندار است که نقش حیاتی در ارتباط بین مناطق مختلف مغز ایفا میکند. این بخش، مسئول انتقال سریع و هماهنگ سیگنالهای عصبی بین نواحی حرکتی، حسی و شناختی است. در سالهای اخیر، مطالعات متعدد با استفاده از تصویربرداری MRI، بهویژه تکنیکهای پیشرفتهای مانند تصویربرداری تانسور انتشار (DTI)، نشان دادهاند که اختلال در ساختار یا عملکرد ماده سفید ممکن است با علائم اوتیسم مرتبط باشد.
بر اساس پژوهشها، کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم اغلب تفاوتهای قابل‌توجهی در سازماندهی ماده سفید مغز خود نشان میدهند. برای مثال، کاهش یکپارچگی رشتههای عصبی در مسیرهایی مانند کورپوس کالوزوم (نوار عصبی connecting دو نیمکره مغز) یا دستگاه عصبی آینه (مسئول همدلی و تقلید) مشاهده شده است. این ناهنجاریها میتواند به اختلال در هماهنگی بین نواحی مغزی منجر شود که خود را در قالب مشکلات ارتباطی، رفتارهای تکراری یا حساسیتهای حسی بروز میدهد.
یک مطالعه کلیدی در سال ۲۰۲۰ که در مجله Molecular Autism منتشر شد، گزارش داد که کودکان اوتیستیک در مقایسه با همسالان عادی، کاهش میلیناسیون (فرآیند تشکیل پوشش محافظ رشتههای عصبی) در ماده سفید دارند. این نقص ممکن است سرعت پردازش اطلاعات را کند کرده و هماهنگی بین بخشهای مختلف مغز را مختل کند. از سوی دیگر، تحقیقات دیگری نشان دادهاند که در برخی موارد، افزایش غیرطبیعی چگالی ماده سفید در مناطق خاصی مانند لوب پیشانی وجود دارد که میتواند با رفتارهای کلیشهای یا مقاومت در برابر تغییرات مرتبط باشد.
این یافته‌ها چه معنایی دارند؟ به نظر میرسد که ناهنجاریهای ماده سفید، یکی از دلایل اختلال در شبکه‌های عصبی دخیل در مهارتهای اجتماعی و شناختی است. برای مثال، ضعف در مسیرهای عصبی مرتبط با پردازش هیجانی (مانند ارتباط بین آمیگدال و قشر پیشپیشانی) ممکن است توضیحدهنده دشواری افراد اوتیستیک در تشخیص حالات چهره یا درک نیات دیگران باشد. همچنین، اختلال در مسیرهای حسی-حرکتی میتواند به مشکلات تعادل یا هماهنگی دست و چشم بینجامد.
با این حال، باید توجه داشت که همه افراد اوتیستیک الگوی یکسانی را نشان نمیدهند. برخی مطالعات تنوع گستردهای در ساختار ماده سفید گزارش کردهاند که احتمالاً بازتابی از طیف گسترده اوتیسم است. این تفاوتها ممکن است به زیرگروههای مختلف اوتیسم (مانند اوتیسم با هوشبهر بالا در مقابل اوتیسم همراه با ناتوانی ذهنی) مرتبط باشد.
نکته امیدوارکننده این است که فناوری‌های تصویربرداری پیشرفته، امکان شناسایی نشانگرهای زیستی ماده سفید را برای تشخیص زودهنگام اوتیسم فراهم میکنند. همچنین، این داده‌ها میتوانند به توسعه مداخلات هدفمند (مانند بازیهای شناختی یا تحریک مغزی) کمک کنند تا با تقویت ارتباطات عصبی، بهبودی در علائم ایجاد شود. با این حال، پژوهش‌های بیشتری برای درک کامل این ارتباطات و تبدیل یافته‌ها به روشهای درمانی عملی مورد نیاز است.
سوالات متداول:
1-آیا میتوان از MRI برای ارزیابی اثربخشی درمانهای اوتیسم استفاده کرد؟
پژوهشها در حال بررسی این موضوع هستند. برخی مطالعات اولیه نشان دادهاند که مداخلات رفتاری یا دارویی ممکن است تغییراتی در اتصالات عصبی یا حجم مناطق مغزی ایجاد کنند که با MRI قابل شناسایی است.
2- مهمترین چالش استفاده از MRI در اوتیسم چیست؟
-حرکت کودک در حین اسکن که کیفیت تصویر را کاهش میدهد.
-تفاوتهای فردی گسترده در ساختار مغز افراد اوتیستیک که تفسیر نتایج را سخت میکند.
ه-زینه بالا و دسترسی محدود به دستگاههای پیشرفته MRI
بعضی وقت ها گفتاردرمانگران از این که از آن ها خواسته شده تا دانش آموزان مبتلا به اختلال اوتيسم را درمان کنند، متعجب می شوند. این سوال نیز احتمال دارد برای پدر و مادر کودکان به وجود بیاید که گفتاردرمانگران چه خدماتی را می توانند به کودک شان ارائه دهند. از آن جایی که کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در ابعاد گوناگون ارتباطی همانند توانایی حرف زدن، برقراری ارتباط، بیان نیاز های اصلی خود یا شروع یک گفت و گو دارای مشکلات متفاوتی هستند، نمی توان پاسخ صحیحی به این سوال داد. امروزه با توجه به این که تعداد دانش آموزان مبتلا به اوتیسم افزایش یافته، خدمات گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه های خاصی انجام می پذیرد. مرکز دکتر صابر، بهترین کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم در تهران، با انجام تمرینات گفتار درمانی برای اتیسم ، گفتاردرمانی در منزل برای اوتیسم و بستن قرارداد با مدارس برای گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه به درمان این کودکان کمک می کند.
گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه و مهارت های تحصیلی
مهارت های تحصیلی در کودکان اوتیستیک متناسب با همه‌ی سطوح رشدی آن هاست. درک خواندن برای برخی از این کودکان ممکن است ارتباط ضعیفی با کدگشایی کلمات داشته باشد. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم پدیده‌ی hyperlexia را نشان می دهند که نشانه‌ی توانایی کدگشایی است که به مهارت شناختی، اجتماعی و دیگر مهارت های زبانی اشاره دارد. خصوصیات hyperlexia عبارت اند از:
کد گشایی پیشرفته‌ی کلمه
اشتغال دائمی با خواندن حروف یا نوشتن
نجوا در کودکان دارای اکو
Pedntic speech که به الگوی غیرطبیعی زبان که بیانی متفاوت دارد و کیفیتی متفاوت را در استفاده از کلمات و سبک گفتاری منعکس می کند، اشاره دارد (مورد استفاده در اوتیسم سطح بالا)
مشکل در تفسیر معنای تن صدا مثل این که آیا یک پیام تمسخر را حمل می کند یا صمیمیت را؟!
برای تمامی افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم که دارای کلام هستند، ویژگی های فرا زنجیره ای، فرازبانی مثل تن، تکیه و بلندی باید ارزیابی شود. این کودکان در این نواحی مشکل دارند. الگوی غیر معمولی گفتاری مثل آن چیزی که در اوتیسم سطح بالا دیده می شود (Pentic speech style) باید بررسی شود و بهترین راه ارزیایی پروزودی، نمونه‌ی گفتار خود انگیخته است.
فاصله‌ی قابل مشاهده بین مهارت قوی کدگشایی، تشخیص کلمات و هجی در مقایسه با درک ضعیف خواندن
علاقه‌ی زودهنگام نسبت به خواندن
یادگیری خواندن بدون آموزش مستقیم!
واج شناختی و تمرینات گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
واج شناختی به سیستم صدا های زبان اشاره دارد و شامل قوانینی برای ترکیب زنجیره‌ی صدا های (همخوان ها و واکه ها) گفتاری می باشد. تولید به حرکات مسیر صوتی برای تولید صدا های گفتاری اشاره دارد که شامل جایگاه تولیدگر ها و اصلاح اندازه و شکل حفرات تشدید می باشد. همانند سایر جنبه های شکل زبان، زنجیره های واج شناختی و تولیدی معمولاً از نقاط قوت کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم می باشد. این حیطه در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم مشابه با کودکان طبیعی تکامل می یابد و در واقع همان رشد طبیعی را پی می گیرد. ولی به هر حال یک سری تولیدات غیر دقیق و مبهم در این کودکان گزارش شده است. در مراحل اولیه ارزیابگر می تواند آوا های موجود در ساختار های هجایی و وقوع فرآیند های واجی و خرابگویی های تولیدی را برای آن هایی که در سطح پیش دبستانی و فراتر از آن هستند، یادداشت برداری کند.
جنبه های گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
جنبه های فرا زنجیره ای با نوای گفتار در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم اغلب آسیب دیده است. این جنبه های فرا زنجیره ای گفتار به‌عنوان جنبه های فرازبانی هم ارجاع داده می شوند و شامل: تن صدا، تکیه و بلندی می شود. یکی از توصیف های اصلی اختلالات طیف اوتیسم شامل آسیب نوای گفتار است که یک علامت تشخیصی فوری اختلال است. مشکلات نوای گفتار در میان افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم خیلی وسیع است و نیاز به گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه دارد و شامل موارد زیر می شود:
آهنگ اغراق آمیز، فرکانس بالا و جیغ مانند برای یک صدای منوتن یکنواخت
جایگاه نامناسب تکیه در بزرگسالان و نوجوانان مبتلا به اوتیسم سطح بالا
مشکلاتی با بلندی شامل کنترل ضعیف، نوسان غیر منتظره و بلندی بیش از حد
معلمان چگونه میتوانند به گفتاردرمانی کودک اوتیستیک کمک کنند؟
معلمان نقش کلیدی در پیشرفت گفتار و ارتباط کودکان اوتیستیک دارند. با اجرای راهکارهای ساده در محیط کلاس، میتوانند به طور مؤثری از برنامه گفتاردرمانی حمایت کنند. اولین قدم ایجاد محیطی ارتباط‌پذیر است – فضایی که کودک احساس امنیت کند و برای بیان خود تشویق شود. معلمان میتوانند از تکنیکهای بصری در درمان اوتیسم مانند برنامه‌های تصویری روزانه، فلش‌کارت‌های احساسات و جدول‌های حمایتی استفاده کنند. در فعالیت‌های گروهی، دادن زمان کافی (حداقل 10 ثانیه) برای پاسخ دادن به کودک اوتیستیک بسیار مهم است. مدلسازی گفتار با جملات کوتاه و واضح، استفاده از تکرارهای هدفمند و تبدیل دستورات پیچیده به مراحل ساده از دیگر راهکارهای مؤثر است. معلمان هوشمند با ادغام اهداف گفتاردرمانی در برنامه درسی – مثلاً استفاده از علایق خاص کودک برای تشویق به صحبت کردن – میتوانند پیشرفت چشمگیری ایجاد کنند. یادداشت‌برداری منظم از رفتارهای ارتباطی کودک و همکاری مستمر با گفتاردرمانگر نیز به شخصی‌سازی روش‌ها کمک میکند.
چگونه بین گفتاردرمانی مدرسه و جلسات کلینیک هماهنگی ایجاد کنیم؟
هماهنگی بین گفتاردرمانی مدرسه و کلینیک نیازمند برنامه‌ریزی سیستماتیک است. اولین گام، تشکیل جلسات منظم سه‌جانبه بین معلم، گفتاردرمانگر و والدین است. استفاده از دفترچه ارتباطی دیجیتال یا کاغذی که در آن اهداف هفتگی، تمرینات و پیشرفت کودک ثبت شود، بسیار کمک‌کننده است. گفتاردرمانگر میتواند ویدئوهای کوتاهی از تکنیکهای مورد استفاده در کلینیک تهیه کند تا معلمان همان روش‌ها را در مدرسه اجرا کنند. مدارس میتوانند زمان‌بندی مشخصی را برای تمرینات گفتاردرمانی در نظر بگیرند – مثلاً 15 دقیقه قبل از ناهار یا در ساعت بازی. ایجاد کیت ابزار گفتاردرمانی مشترک شامل تصاویر، اسباب‌بازی‌های آموزشی و وسایل کمک‌ارتباطی که هم در کلینیک و هم مدرسه استفاده شود، به ثبات روش‌ها کمک میکند. ارزیابی‌های ماهانه مشترک و تنظیم اهداف کوتاه‌مدت قابل اندازه‌گیری، این همکاری را مؤثرتر میکند. نکته کلیدی این است که همه طرف‌ها از یک زبان و روش مشترک استفاده کنند تا کودک دچار سردرگمی نشود.
سوالات متداول:
1-آیا فضای شلوغ مدرسه مانع گفتاردرمانی نیست؟
با ایجاد “گوشه سکوت” در کلاس با صندلی‌های ایگو و هدفون‌های کاهش نویز میتوان محیطی بهینه برای تمرینات حساس ایجاد کرد.
2-آیا میتوان از فناوری‌های مدرسه مثل تخته هوشمند برای گفتاردرمانی استفاده کرد؟
قطعاً! برنامه‌هایی مثل “کلمه‌ساز” یا “داستان‌گوی تصویری” روی تخته هوشمند میتوانند انگیزه یادگیری را چندبرابر کنند.
یکی از علائم اوتیسم در کودکان، مشکل در انجام کارهای روزمره زندگی است. کودکان اوتیسم به طور معمول در مدیریت وظایف و کار های روزمره زندگی مانند لباس پوشیدن، مسواک زدن، مرتب کردن میز خود، پوشیدن کفش ها و… دچار مشکل هستند که این یکی از عوارض اتیسم در کودکان است. این موارد می توانند به یک چالش برای کودکان اوتیسم تبدیل شوند که در این صورت به کمک و آموزش اضافی نیاز دارند. یادگیری مهارت های روزمره زندگی در کودکان اوتیسم به منظور کسب استقلال بیشتر، ضروری است. از همین جهت متخصصان و کاردرمانگران اوتیسم باید بهترین راه های آموزش کارهای روزمره زندگی را به کودکان اوتیسم یاد دهند و پدر و مادر کودک هم این راه ها را برای موفقیت کودک شان و هم چنین افزایش اعتماد به نفس کودک خود، بیاموزند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز اوتیسم تهران، با در نظر گرفتن آموزش های گوناگون در حوزه اوتیسم و کارهای روزمره زندگی،مانند کاردرمانی و گفتاردرمانی و رفتاردرمانی اوتیسم به درمان کودکان اوتیسم در غرب و شرق تهران می پردازد.
جهت تماس باکلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقایدکتر صابر (کلینیکتوانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
یادگیری کارهای روزمره زندگی
یادگیری نگه داری از اسباب بازی‌ها و سایر وسایل شخصی قسمت مهم در رشد کودک است. در این بخش در خصوص مواردی جهت موفقیت در نگه داری از دارایی های کودک صحبت خواهد شد.
در پایان روز یک جا یا فضای در دسترس تهیه کنید تا کودک لباس های کثیف خود را در آن قرار دهد. سبد بدون در بهتر از سبد با سرپوش خواهد بود. سبد بدون سرپوش در تشویق کودک برای انجام این کار مفید و کمک کننده خواهد بود.
تعدادی قلاب نزدیک درب ورودی نصب کنید تا کودک زمانی که وارد خانه می شود لباس های خود را آویزان کند.
مکان هایی که از نظر دیداری واضح و قابل دید هستند برای گروه بندی آیتم ها و وسایل تهیه شود. کتاب ها داخل کتابخانه و هر وسیله سرجای خود قرار بگیرد.
بعد از فعالیت یا اتمام بازی به کودک اجازه بدهید وسایل را مرتب کند. برای مثال اگر کودک ۳۰ دقیقه برای بازی وقت دارد بعد از ۲۰ دقیقه به کودک بگویید که بیش از ۵ دقیقه وقت دارد وسایل را مرتب کند بعد از ۵ دقیقه کودک را در روند مرتب کردن کمک کنید. البته فعالیت های کثیف به زمان بیشتری برای مرتب کردن دارند. از فعالیت ها یا زمان برای تقویت فرایند مرتب کردن استفاده کنید. این مسئله در ایجاد الگوی رفتاری مناسب اثربخش است.
اگر تعداد اتاق های منزل زیاد باشد این مسئله در قرار دادن وسایل و آیتم ها خوشایند خواهد بود. مثلا قرار دادن کتاب ها در قفس و… قرار دادن وسایل به صورت فشرده روی هم نیاز به برنامه‌ریزی دارد و درک آن برای کودک سخت خواهد بود. این مسئله هم چنین منجر به ایجاد استرس و حس اضطرار شده و اشتیاق کودک برای مشارکت در مرتب کردن وسایل را کاهش میدهد.
رویکرد کلی و جامع ضروری است به خصوص زمانیکه کودک از تکنولوژی پیچیده استفاده می کند. به کودک نشان دهید که وقتی که از تکنولوژی خاصی استفاده می کند چطور از آن مراقبت کند. نحوه استفاده از آیتم ها را آموزش دهید. به کودک اجازه بدهید نحوه مراقبت از اشیا شکننده را مشاهده کند. به کودک اجازه بدهید که در مرتب کردن وسایل برای استفاده در روز دیگر به شما کمک کند و مشارکت داشته باشد.
کودکان با اختلالات طیف اتیسم به راحتی حواس شان در انتخاب چند چیز یا چند آیتم پرت می شود. بنابراین کثرت را کم کرده و موارد را ساده سازی کنید. به این نکته هم توجه داشته باشید که محل یا فضا های واضح و مشخص در کودک حس آرامش ایجاد می کند.
کودکان کوچکتر از ۳ سال می توانند در تمیز کردن کثیفی نقش داشته باشند. شاید کار خود را خیلی خوب انجام ندهند اما به آن ها اجازه بدهید که مثلا در فرآیند تمیز کردن شیر مداخله کنند. مشارکت در فرآیند تمیز و مرتب کردن در کودک حس مسئولیت پذیری و درک عواقب کارها را ایجاد می کند. غالبا واژه عواقب، منفی قلمداد می شود. عواقب نتایج طبیعی رفتار هستند بنابراین اگر شیر روی میز ریخته می شود نتیجه طبیعی آن نیاز به تمیز کردن است. این چیز بدی نیست و فقط یک قسمت نرمال از نوشیدن یک لیوان شیر است.
در مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با آموزش کارهای روزمره زندگی به کودکان مبتلا به اوتیسم توسط کاردرمانگران حرفه ای، از مشکلات روزمره این کودکان کاسته می شود.
علائم اوتیسم در کودکان و مشکلات برنامه روزانه
اگر کودک در مورد فعالیت های سرزده و ناگهانی به هم می ریزد شما با مشکل مواجه خواهید شد. نگران نباشید خط مشی هایی وجود دارد که به شما کمک خواهد کرد تا این فعالیت ها راحت تر انجام شود:
تهیه برنامه روزانه یا هفتگی برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم بسیار حائز اهمیت است. برنامه در کودک حس امنیت و قابل پیش‌بینی بودن ایجاد می کند. کودک نیاز دارد بداند که چه چیزی و چه زمانی از او انتظار دارند. ایجاد برنامه روزانه در والدین و کودک حس ارامش ایجاد می کند. پیشنهادات زیر کمک کننده خواهد بود:
-کودک ممکن است در کنترل صداها و حرکات خود که دیگران دوست ندارند بشنوند یا ببینند و یا خودش دوست ندارد آن ها را بروز دهد، با سختی و مشکل مواجه شود. او نیاز به زمانی دارد تا این رفتارها را انجام دهد. بنابراین برای او زمان و مکان مناسبی ایجاد کنید تا این رفتارها را بروز دهد.
-کودک را در مورد اتفاقاتی که در طول روز خواهد افتاد، مطلع کنید. قبل از این که کودک این برنامه ها را بخواند از روش های دیداری استفاده کنید. تعدادی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم حتی اگر صحبت هم کنند به آموزش های دیداری بهتر از کلامی واکنش نشان می دهند.
علاوه بر روش های معمول درمان اوتیسم همچون کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتاردرمانی اوتیسم و… ، آموزش مهارت های روزمره زندگی به کودکان اوتیسم نیز کمک شایانی می کند.
راهکارهای درمانی کارهای روزمره زندگی
از بعضی از فعالیت ها مثل خوردن، مسواک زدن و… عکس بگیرید یا تصاویری از مجلات تهیه کنید که مرتبط به فعالیت ها باشد. کارت هایی را ساخته و تصاویر را روی آن ها نصب کنید.
نوار یا برچسب پشت این کارت ها بچسبانید.
کارت ها را روی بورد یا تخت بزرگ بچسبانید به این منظور که این فعالیت ها را انجام خواهد داد.
هر فعالیتی که انجام شد تصویر مربوط به آن را بردارید و در پایین صفحه قرار دهید. یا روی تصویر برچسب انجام شد بچسبانید که نشان دهد این فعالیت انجام شده است.
کودک را تشویق کنید که قبل از شروع هر فعالیت روی تصویر آن علامت بگذارد.
اگر کودک خواندن بلد بود از کلمات به جای تصویر استفاده کنید.
یکی از کارهای دیگری که میتوان به کودکان با اختلالات طیف اتیسم انجام داد آموزش حفظ سازماندهی به کودک و مراقبان است. مرتب و سازمان‌ده ماندن سخت است اما با یک مقدار برنامه ریزی راه طولانی را خواهید پیمود.
در طول هفته زمانی را برای برنامه ریزی در خصوص ضروریات مثل شستن لباس، خرید و… انتخاب کنید. در محیط مدرسه موارد ضروری مورد نیاز برای هر جلسه باید برنامه‌ریزی شود. تمامی اتفاقات، احتیاجات، انتظارات و قرار ملاقات را به صورت هفتگی یا روزانه در تقویم بنویسید. کودک را هر روز از برنامه روزانه آگاه سازید. اگر شما از خود خوب مراقبت کنید توان مندی شما برای مراقبت از کودک بهتر خواهد شد. با یادگیری روش های انجام کارهای روزمره زندگی، کودک از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار شده و د رزندگی راحت تر با برنامه روزانه خود مواجه می شود.
نتیجه‌گیری:
این مقاله به بررسی فعالیت‌های روزمره مناسب برای کودکان اوتیسم می‌پردازد و اهمیت برنامه‌ریزی ساختاریافته را در بهبود مهارتهای حرکتی، اجتماعی و شناختی آنها نشان میدهد. با ترکیب کاردرمانی، بازیهای هدفمند و روال‌های قابل پیش‌بینی، میتوان به کودکان اوتیسم کمک کرد تا استقلال بیشتری کسب کنند و چالش‌های روزمره را بهتر مدیریت نمایند. همچنین، نقش خانواده در ایجاد محیطی حمایتی و هماهنگ با نیازهای کودک حیاتی است. در نهایت، با صبر و تمرین مداوم، این کودکان میتوانند پیشرفت چشمگیری در انجام فعالیت‌های روزانه داشته باشند.
سوالات متداول:
1-چگونه میتوان به کودک کمک کرد تا حرکات تکراری خود را مدیریت کند؟
به جای تلاش برای متوقف کردن کامل این حرکات که ممکن است برای کودک آرامش‌بخش باشد، سعی کنید فعالیت‌های جایگزین ارائه دهید. مثلاً اگر کودک دست‌زدن دارد، می‌توانید یک توپ استرس به او بدهید تا فشار دهد. به تدریج می‌توانید این رفتارها را در موقعیت‌های خاصی محدود کنید، مثلاً فقط در اتاق خودش اجازه انجام این حرکات را داشته باشد. مهم است که این تغییرات به آرامی و با در نظر گرفتن نیازهای حسی کودک انجام شود.
2-چگونه میتوان به کودک اوتیسم کمک کرد تا با تغییرات کنار بیاید؟
برای کمک به کودک در مواجهه با تغییرات، بهتر است از قبل او را آماده کنید. می‌توانید با استفاده از تصاویر یا برنامه‌های بصری، تغییرات پیش‌رو را به کودک نشان دهید. برای تغییرات بزرگ، بهتر است به تدریج و در مراحل کوچک پیش بروید. حفظ برخی عناصر آشنا در محیط جدید میتواند به کودک کمک کند تا احساس امنیت کند. همیشه پس از مواجهه موفقیت‌آمیز با یک تغییر، کودک را تشویق کنید تا انگیزه او برای پذیرش تغییرات آینده بیشتر شود.
استفاده از ابزارها و اسباب بازی برای کودکان اوتیسم باید با دقت و تخصص خاصی انجام گیرد . نظر به اینکه کودک هرچه تجربیات بیشتر و بهتری داشته باشد به همان اندازه اطلاعات بیشتری را از محیط کسب خواهد کرد و به دنبال آن چیزهای بیشتری یاد خواهد گرفت. اسباب بازی‌ها رنگ‌ها و جنس‌های گوناگونی دارند و با لمس صداهایی را تولید میکنند، یک متخصص کاردرمانی می تواند والدین را در انتخاب بهترین وسایل و ابزار نظیر اسباب بازی حسی برای پیشرفت کودک اوتیسم در منزل یاری رساند. مرکز گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر با بهرگیری از تجهیزات و ابزار های روز دنیا و تخصص درمانگران مجرب مرکز به صورت تیمی در حیطه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم و رفتاردرمانی اوتیسم فعالیت می نماید. مرکز تخصص توانبخشی اوتیسمهمچنان در زمینه گفتاردرمانی و کاردرمانی در منزل به این کودکان خدمات ارائه می دهد.
اسباب‌بازی حسی برای کودکان اوتیسم
وقتی برای کودکی که احتمال می‌دهید مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است، اسباب‌بازی تهیه می‌کنید از ویژگیهای آن اسباب بازی به خوبی مطلع باشید. اسباب بازی‌ها رنگ‌ها و جنس‌های گوناگونی دارند و با لمس صداهایی را تولید میکنند. به واکنش کودک نسبت به هر وسیله توجه کنید چرا که بسیاری از کودکان با اختلالات طیف اوتیسم به ویژگیهای مختلف یا اطلاعاتی که به طور همزمان برای آنها فراهم میشود، حساس هستند. اسباب بازیهای اول کودک باید سفید و سیاه باشند و حداکثر تضاد رنگی را داشته باشند. وقتی متوجه شدید که کودک از این فعالیت لذت می‌برد، ببینید افزودن یک اسباب بازی با یک رنگ و صدای مشابه مثل یک جغجغه، میتواند واکنش کودک راتغییر دهد.
اگر کودک اوتیسم از صدای جغجغه آشفته و ناراحت شد، میتوان گفت او در حال دریافت اطلاعات بیش از اندازه می‌باشد. جغجغه را حذف کنید و به او اجازه دهید تا همچنان با وسایل کم صدا تر بازی کند. زمانی که کودک بزرگتر میشود، ممکن است از اسباب بازیهای صدادار لذت ببرد. چنین کاری را برای جنس یا بافت‌های مختلف اسباب بازی‌ها نیز انجام دهید. اغلب اسباب بازیهای کودکان نرم و مخملی و برخی سفت و نیز در جنس‌های مختلف هستند. باید توجه کرد که کودک از کدام بافت‌ها لذت بیشتری می‌برد و راحت‌تر بازی میکند. اگر کودک اسباب بازی را بیشتر بگیرد و نگه دارد و با در دهانش بگذارد می توان گفت که آن را بیشتر دوست دارد. به یاد داشته باشید که کودک هرچه تجربیات بیشتر و بهتری داشته باشد به همان اندازه اطلاعات بیشتری را از محیط کسب خواهد کرد و به دنبال آن چیزهای بیشتری یاد خواهد گرفت. یادگیری به دست آمده از این تجربیات به این شکل خواهد بود که کودک متوجه خواهد شد از دنیای پیرامون خودش جدا است. اگر چه باید میان فراهم آوردن اطلاعات بیش از حد و اطلاعات کافی و مناسب توازن مناسبی وجود داشته باشد تا کودک بتواند یاد بگیرد و به چالش کشیده شود. به یاد داشته باشید که چیزی که ممکن است در یک روز برای کودک جذاب باشد و فرصتی مناسب برای یادگیری او فراهم نماید، در روز دیگر میتواند کسل کننده باشد. همانند کودکان با رشد عادی، کودکان با اختلالات طیف اوتیسم نیز روز خوب و بد دارند و از چیزهایی خوششان یا بدشان می‌آید که بر اساس سلیقه شخصی آنها است.
شما بهترین متخصص برای فرزندتان هستید و بهتر از همه او را می‌شناسید. زمانی که مشاهده کردید ککودک از اسباب بازی، جنس یا صدای خاصی ناراحت میشود، آن را از دسترس او خارج کنید. کودک ممکن است پس از مدتی با همان محرک احساس راحتی کند. زمانی که کودک (بزرگسال و هر فردی در هر سنی) استرس داشته باشد، یادگیری اتفاق نخواهد افتاد. به عبارت دیگر، زمانی که کودک به خاطر چیزی ناراحت باشد، نمی‌تواند از موقعیت ایجاد شده برای یادگیری بهره بگیرد. در واقع کودک با پاسخ منفی ناشی از چیزی که برای او ناراحت کننده یا آزار دهنده است، تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تمام انسان‌ها دارای ساز و کارهای پایه‌ای برای بقا هستند که در زمان ناراحتی فعال می‌شوند. اگر چیزی استرس‌زا باشد، کلیه سیستم بدن فرد به سمتی می‌رود که بر آن غلبه نماید. در چنین شرایطی است که عضلات سفت می شوند و تنفس و فشار خون افزایش می‌یابد. واکنش جنگ و گریز اشاره به واکنشی دارد که ناشی از ترس یا استرس باشد. آدرنالین وارد عمل میشود و خشم یا آمادگی برای فرار و گریختن به وجود می‌آید.
استفاده از اسباب بازی حسی در یادگیری اوتیسم
تصور کنید کودکی در حال گریه کردن است. او مشت‌هایش را گره میکند و دست و پاهایش را خم کرده و صورتش نیز قرمز میشود. هر فردی که او را ببیند به سادگی متوجه خواهد شد که او در شرایط نامطلوبی است. در چنین شرایط هیچ یادگیری رخ نخواهد داد. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم گاهی نمی توانند در زمانی که تحت استرس قرار دارند، آن را نشان دهند اما برخی علائم را نشان میدهند. برای مثال گاهی تمام چهره آنها قرمز نمی‌شود و تنها گوش‌هایشان تغییر رنگ میدهد. این حالت میتواند برای نوزادان و کودکان با سن بیشتر رخ دهد. برخی اوقات با وجود اینکه کودک شرایط خوبی ندارد و اذیت میشود، ممکن است هیچ حرکتی نکند و در مقابل گوش‌ای او به رنگ قرمز دربیایند. این کودکان گاهی کلمه‌ای برای برقراری ارتباط ندارند و لذا حمایت از آنها میتواند بسیار مفید باشد. گفتن جملاتی مانند «اگر تو از رفتن به درون سالن تاریک تئاتر می‌ترسی مشکلی نیست ما مجبور نیستیم به آنجا برویم.» میتواند اثر بسیار خوبی بر کودک داشته باشد. چرا که در یان شرایط اولا اینکه شما با او ارتباط برقرار می‌کنید و نشان می‌دهید که از شرایط او اطلاع دارید و ثانیاً در واقع به و کمک می‌کنید دلیل ناراحتی‌اش را بداند و برای رفتار مناسب با آن، یعنی داخل نشدن را اتخاذ نماید. چنین اقداماتی موجب میشود که کودک تواناتر شده و در ضمن متوجه باشد که برای هر چیزی که موجب آزار او میشود، راه حلی وجود دارد. در روند این فرایند در واقع شما به کودک کمک می‌کنید تا آگاهی از خویش را افزایش داده و از خود رفتار متناسب نشان دهد. در فصل‌های آتی روشهای دیگری آورده شده است که به کودک کمک میکنند تا یاد بگیرد چگونه در شرایط استرس‌زا و دشوار خود را آرام سازد.
کشف راه‌های مختلف یادگیری، میتواند یک ماجراجویی هیجان‌انگیز و جذاب باشد. کار درمانگران از رویکرد چند حسی استفاده میکنند و در واقع اطلاعات مشابه را به شیوه‌های گوناگونی ارائه میدهند تا مشخص نمایند که کدام روش برای کودک جذاب‌تر است و کودک کدام روش را بیشتر متوجه میشود. اطلاعات میتواند در قالب حرکت، صدا و یا از طریق بینایی به کودک ارائه شود. لامسه برای افزایش آگاهی بدن در کودکان با سن بسیار کم، مفیدتر است. بغل کردن کودک با فشار نسبتاً‌زیاد نه تنها احساس خوبی در فردی که کودک را بغل کرده است، ایجاد میکند بلکه به سیستم عصبی کودک اطلاعاتی میدهد که می‌گوید «کودک وجود دارد.» برخی کودکان لمس قوی را ترجیح میدهند در حالی که عده دیگری لامس سبک و آرام را دوسن دارند. شما کودک خود را بهتر می‌شناسید و می‌توانید علاقه اورا تشخیص دهید. در واقع این توصیه‌ها کلی هستند. باید بر اساس نیاز هر کودک تنظیم گردند.
سوالات متداول:
1-بهترین اسباب بازی های حسی برای کودکان اوتیسم کدامند؟
برخی از بهترین گزینه ها شامل توپ های بافت دار، پتوهای سنگین، خمیر بازی حسی، تخته های لمسی، مهره های جویدنی، اسباب بازی های صدادار ملایم و وسایل ویبره دار هستند. انتخاب باید بر اساس نیازهای خاص کودک انجام شود.
2-چگونه اسباب بازی حسی مناسب برای کودکم انتخاب کنم؟
ابتدا نیازهای حسی کودک را شناسایی کنید (آیا به تحریک بیشتر نیاز دارد یا کمتر؟). سپس اسباب بازی هایی را انتخاب کنید که واکنش مثبت نشان می دهد. بهتر است با یک کاردرمانگر مشورت کنید.
طیف اوتیسم چیست؟ یک اختلال رشد عصبی می باشد که خود را با مشکلات تعامل اجتماعی، ایجاد ارتباط با دیگران و رفتارهای تکراری نشان می دهد. مرکز اوتیسم دکتر صابر در زمینه تشخیص کودکان اوتیسم و ارزیابی کودکان اوتیسم و اراه درمان های تخصصی در زمینه کودکان طیف اوتیسم فعالیت می نماید. مرکز توانبخشی اوتیسم در حیطه کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم با استفاده از امکانات و تکنولوژی روز دنیا به صورت تخصصی فعالیت می نماید. دو شعبه فعال مرکز اوتیسم تهران در غرب و شرق تهران به ارائه خدمات کاردرمانی ذهنی، حسی ، گفتاردرمانی، رفتاردرمانی، بازی درمانی، سنسوری روم، اتاق توجه بینایی، اتاق مهارت های شنیداری ، تست های تخصصی هوش، آموزش پیش دبستانی می پردازد. کودکان با اختلال طیف اوتیسم در سراسر تهران می توانند از خدمات مرکز اوتیسم دکتر صابر بهرمند شوند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اختلال طیف اتیسم چیست؟
تعریف:
طیف اتیسم نوعی اختلال عصبی است که در DSM-IV به عنوان زیرمجموعه از اختلالات رشدی فراگیر طبقهبندیی میشود. ویژگیهای اصلی اختلال طیف اتیسم شامل :
اختلالات کیفی در تعاملات اجتماعی
تماس چشمی ضعیف ، عدم وجود لبخند اجتماعی ، بیزاری از تماس فیزیکی ، ترجیح به تنها بودن
اختلالات کیفی در ارتباط
کمبود گفتار ( لالی ) ، اکولالیا ، عدم تحریک و احساس
رقتارهای محدودکننده ، تکراری ، کلیشهای، علاقهها یا فعالیتها
عدم تحمل در برابر تغییر روتینها ، مقاومت در برابر تغییر ، تکرار عمل ، عدم وجود بازی تخیلی ، الگوهای حرکتی انحرفی ( دست و پا زدن ، لرزیدن )
معمولا به این ویژگیها مشکلات اصلی سه گانه گفته میشود کودکان طیف اوتیسم غالبا عادت غذایی نابجایی را نشان میدهند و این ویژگی قبلا در معیارهای تشخیصی وجود داشت. عقب ماندگی ذهنی اختلالات تشنج با اختلال طیف اتیسم همراه است. هر سه ویژگی اصلی باید وجود داشته باشد و کودک برای تشخیص صحیح باید حداقل در 3 سالگی باشد. در تصویر بالینی تغییرات زیادی وجود دارد ، چه در علائم خاص و چه در شدت مشکلات ، که برخی از محققان را بر آن داشتهاست تا احتمال زیرگروهها را در اختلال طیف اوتیسم پیشنهاد دهند. استفاده از برچسب PDD یا PDD-NOS توسط پزشکان رایج شدهاست. این برچسب زمانی داده میشود که کودک برخی از خصوصیات تعریف کننده اتیسم را داشته باشد اما کافی نباشد ، یا علائم آن دارای شدت کافی نباشد. این برچسب همچنین ممکن است برای کودکان زیر 3 سال استفاده شود که تشخیص اتیسم ممکن است برای محاظت از خانواده هایی که احتمال ویران شدن با تشخیص اتیسم دارند ، استفاده شود. متاسفانه ، یک برچسب PDD-NOS ممکن است به اندازه یک برچسب اختلال طیف اوتیسم در دریافت خدمات قدرتمند نباشد.
سایر اختلالات رشدی فراگیر شامل اختلال رت ، سندرم هلر ، PDD که مشخص نشده و سندرم آسپرگر است.
سندرم آسپرگر با اختلال طیف اوتیسم متفاوت است ، به طور مشخص در قسمتهای ارتباطی و هوش ،
سندرم آسپرگر بدون تاخیر در ربان گفتاری ، مهارتهای شناختی یا تطبیقی ، اختلالات پایدار اجتماعی اما ،
مشخص میشود همچنین اختلال در ارتباطات غیرکلامی ، حرکات دست وپا چلفتی و رفتار / فعالیتها و علایق غیر معمول و محدودکننده از دیگر مشخصات این بیماری است. این اختلال گاه به عنوان “اتیسم با عملکرد بالا” توصیف میشود.
ارزیابی طیف اوتیسم
حیطه ها
پردازش حسی
مهارتهای ادراکی دیداری
هماهنگی حرکت درشت
مهارتهای دیداری حرکتی
مهارتهای حرکتی ظریف
ارتباط و تعامل اجتماعی
مهارتهای بازی
ابزار ارزیابی
پروفایل حسی
تست یکپارچگی دیداری حرکتی
تست برونینکس
تست حرکتی ABC
رژیم حسی
مداخلات درمانی طیف اوتیسم
مداخله طیف اوتیسم اغلب توسط یک تیم میان رشتهای انجام میشود و بر ارتباطات ، مهارتهای اجتماعی ، مهارتهای بازی ، اختلالات حسی و اصلاح رفتار متمرکز میشود. به دلیل تنوع زیاد در درمان بالینی ، مداخله باید کاملا فردی باشد و مراجع به صورت مداوم ارزیابی مجدد شود ، زیرا رفتارها غالبا متناقض هستند. کاردرمانگران معمولا هنگام کار با کودک طیف اتیسم یک رویکرد یکپارچگی / مدولاسیون حسی را اتخاذ میکند. نمونه هایی از مداخله کاردرمانی از رویکرد مبتنی بر حسی ، جلیقه وزین ، حرکت و نشیمنگاه نشستن ، اسباب بازیهای متحرک ، پروتکل ویلبارگر.
یک رویکرد رایج دیگر ، مداخله رفتاری فشرده است. عموما کاردرمانگران طیف اوتیسم در این رویکرد درگیر نیستند ، اما ممکن است مشاورهای با متخصصین مداخله رفتاری فشرده یا خانوادههای علاقمند به این روش ارائه دهند. این رویکرد از اصول منظمی برای آموزش به کودکان استفاده میکند و به آنها می آموزد که چگونه هنگام ارائه کلمات خاص و محرکهای محیطی ، واکنش نشان دهند. روشهای موجود در مداخله رفتاری فشرده مبتنی بر این نظریه است که کودکان مبتلا به اتیسم به طور خود به خود از محیط خود یاد نمیگیرند و باید درباره همه چیزهایی که برای
یادگیری احتیاج دارند آموزش دریافت کنند.
سایر مداخلات عبارتند از : گفتار درمانی ، آموزش ویژه ، اصلاح رژیم ، دارو ، موسیقی درمانی ، بینایی درمانی ، حمایت از خانواده و آموزش
اختلال طیف اوتیسم چیست؟این اختلال جزء اختلالات رشدی است. اختلالات طیف اوتیستیک بر روی ارتباط و تعامل و رفتار فرد تاثیر می گذارد. افراد مبتلا به اختلالات اوتیستیک ممکن است این مواردی نظیر پرخاشگری،علایق محدود،گفتار محدود را تجربه کنند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر به صورت تخصصی بر روی اختلال طیف اوتیسم در کودکان فعالیت می نماید. مرکز توانبخشی اوتیسم شامل تجهیزات پیشرفته درمانی در جهت بهبود کودکان طیف اوتیسم می باشد.
رفتار: پرخاشگری، رفتار تکانشی، گریه بیش از حد، تحریک پذیری، بیش فعالی، تکانشی بودن، تعامل اجتماعی نامناسب، تقلید غیر ارادی رفتار و حرکات دیگران، بی قراری، تکرار بدون معنای کلمات خود، ارتباط چشمی ضعیف، حرکات تکراری، جیغ زدن، خودآزاری، تکرار مداوم کلمات و فعالیت ها.
شناخت: علایق محدود به تعدادی اشیا و مشکل توجه کردن.
گفتار: صدای غیر معمولی، اختلال در گفتار و درک و بیان غیر کلامی، پژواک گویی، گفتار غیر هدفدار، نارساخوانی.
رشد: ناتوانی یادگیری یا تاخیر گفتار در دوران کودکی.
روان: افسردگی و درک نکردن عواطف.
عضلات: هماهنگی ضعیف، وجود تیک در عضلات، ناپخته بودن حرکات.
همچنین موارد دیگر در اختلال طیف اوتیسم رایج است: نگرانی و اضطراب، راه رفتن روی پنجه پا،فقدان همدلی، حساسیت به صدا و نور.
درمان ها: مدیریت عصبانیت و پرخاشگری، خانواده درمانی، تحلیل کاربردی رفتار ( ABA )، درمان رفتاری، پردازش حسی، درمان به وسیله حیوانات، گفتار درمانی.
متخصصین اختلالات طیف اوتیستیک:
کاردرمان: بهبود زندگی روزانه و مهارت های کاری
گفتار درمانگر: متخصص در بهبود اختلالات گفتاری و زبانی و تعامل و ارتباط.
روانشناس بالینی: درمان مشکلات عاطفی و اثرات اوتیسم بر روابط خانوادگی.
عصب شناس: درمان اختلالات سیستم عصبی.
روانپزشک: درمان اختلالات اولیه اوتیسم با دارو درمانی.
متخصص کودکان و نوجوانان: حمایت های پزشکی برای نوزادان،کودکان و نوجوانان.
علائم کودکان طیف اوتیسم همانند رنگین کمان دارای تنوع است و باید توسط دکتر اوتیسم تشخیص داده شود. برای مثال بهره هوشی در بعضی از کودکان اختلالات طیف اوتیسم ممکن است بالاتر از حد متوسط و در بعضی دیگر پایین‌تر از حد متوسط باشد. علاوه بر این ارتباط با دیگران و دنیای خارج در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم دچار ( A ) کل است.
توجه: اطلاعاتی که اینجا مشاهده می کنید معمولا برای شرایط خاصی اتفاق می‌افتد و این اطلاعات توصیه های پزشکی نیستند و در صورتی که مشکلات پزشکی دارید برای کسب اطمینان به مراقبین سلامت مراجعه کنید.
ویژگیهای زبانی کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم
رعایت نوبت از جمله هنگام گفتگو با اطرافیان تقریباً برایشان غیر ممکن است.
از عناصر زبرزنجیری کلام بعد استفاده می کنند طوریکه آهنگ وزیر و بمی گفتار آنها غیر عادی به نظر می رسد.
در طول مکالمه ارتباط چشمی با مخاطب برقرار نمی کنند.
حتی افراد بالغ مبتلا به اختلالات طیف اوتیستیک از درک جوک، استعاره و طعنه و کنایه عاجزند.
شاخص ترین ویژگی فرد مبتلا به اختلال اوتیسم مشکل در روابط اجتماعی است.
برجسته ترین ویژگی در گفتار فرد مبتلا هم اختلال طیف اوتیسم در کاربردشناسی زبان است. به همین خاطر بسیاری از محققان این دو اختلال اصلی را مرتبط به هم می دانند چون کاربردشناسی بخشی از توانش اجتماعی است.
باورهای غلط درباره اختلال طیف اوتیسم
تمامی کودکان طیف اوتیسم صحبت نمی کنند!
بهره هوشی تمامی کودکان اختلال طیف اتیسم بالاست!
کودکان طیف اوتیسم قادر به نشان دادن صحبت خود نیستند!
اختلالات طیف اوتیسم نمی توانند به دیگران لبخند بزنند!
ما می‌دانیم که این کودکان تحریکات حسی را به گونه‌ای متفاوت درک میکنند که موجب اشکال در ابراز محبت و برقراری ارتباط عاطفی در آنها می گردد؛ اما به هر حال کودکان طیف اوتیسم میتوانند محبت کنند. در صورتی که اختلالات طیف اوتیسم را باور کنیم قادر به داد و ستد عاطفی با آنها هستیم.
بیماری اوتیسم چیست؟ علت بیماری اوتیسم چیست؟ اوتیسم اختلالی است که از زمان وجود بشریت بر روی کره خاکی وجود داشته است. با نگاهی گذرا به بسیاری از شخصیت هایی که در داستان ها و افسانه های گذشته وجود دارند می توان ویژگی های افراد دارای طیف اوتیسم را مشاهده کرد. شاید بتوان کیومرث شاهنامه را که از اجتماع گریزان بود و در کوه ها زندگی می کرد، پوستین پوشی کم حرف بود، فردی دارای رفتارهای مرتبط با بیماری اوتیسم در نظر گرفت؛ یا اغلب شخصیت های دارای رفتار غریب و نا آشنا، مانند سکوت دائم علیرغم توان گفتار و میل به گوشه گیری همراه با رگه هایی از هوشمندی را در بیشتر قصه ها و افسانه ها افرادی دانست که نشانه هایی از اختلال طیف اوتیسم را باز نمایی می کنند. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر به بررسی علت اوتیسم و درمان تخصصی آن پرداخته است. کادردرمان اوتیسم با تشخیص علائم طیف اوتیسم، درمان مناسب و پیشرفته بیماری اوتیسم را در مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر ارائه می دهند.در مطلب فوق به توضیح این مطلب که طیف اوتیسم چیست و علت اوتیسم چیست پرداخته می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تاریخچه بیماری اوتیسم
بررسی شخصیت های تاریخی نیز تأیید کننده وجود چنین گروهی از افراد است. به عنوان مثال شاه کریستینای هفتم که در قرن هیجدهم میلادی بر دانمارک فرمانروایی می کرد، ویژگی های افراد دارای اوتیسم با عملکردهای بالا را نشان می داد. یا اغلب افرادی که به عنوان موارد گزارش شده ویژه در تاریخچه روانشناسی وجود دارند و به عنوان موارد پیچیده و ناشناخته ذکر شده اند، در بررسی های امروز نشانگان اوتیسم را از خود نشان می دهند. به عنوان مثال ویکتور یا پسر وحشی آویرن که توسط ایتارد مورد مطالعه قرار گرفته است و از خود نشانگانی مانند صحبت نکردن، بوییدن محيط و عدم علاقه به برخورد با دیگران را نشان می داده علائم ویژه ای از وجود اختلال طیف اوتیسم را داشته است. اما شناسایی این مجموعه از ویژگی ها، تحت یک نام واحد و توصیف افراد دارای این ویژگی ها تحت عنوان “اوتیسم” به کمتر از نیم قرن می رسد. اغلب کسانی که به عنوان پیشگامان اوتیسم شناخته می شوند یا هنوز در قید حیات هستند و یا به تازگی فوت کرده اند.
طیف اوتیسم چیست؟
واژه اوتیسم (برگرفته از در زبان یونانی) به معنی خود، بر اساس شواهد موجود در سال ۱۹۱۲ برای بار نخست در نوشته های بلولر مورد استفاده قرار گرفت. البته بلولر برای توصیف افراد دارای اوتیسم از این واژه استفاده نکرد بلکه او در مقاله ای به دو نوع شیوه تفکر اشاره کرده که یکی از آنها را شیوه منطقی خواند و دیگری را شیوه اوتیسمی، بلولر تفكر اوتیسمی را برای افرادی که علاقه ای به برخورد با دیگران ندارند و میلی به برقراری ارتباط ندارند به کار نبرد، به همین خاطر وی را به عنوان پیشگام شناسایی اوتیسمی معرفی نمی کنند، بلکه او برای بار نخست از این واژه در متون روانشناسی آکادمیک استفاده کرد.
شاید بتوان چنین نتیجه گیری کرد که در کل هیچ کشفی کاملا بدون ارتباط با دانش و اطلاعات دیگران وجود ندارد و هر چیز نوینی با واسطه و یا بدون واسطه تحت تأثير اتفاقات پیش از خود بوده و از آنها تأثیر گرفته است. به همین دلیل تعیین پیشگام واقعی و مستقل در زمینه اغلب کشفیات علمی کاری غیر ممکن و با حداقل غیر منطقی خواهد بود و هیچ کشفی کاملا اصيل نبوده و بدون ارتباط با وقایع پیش از خود نیست و هیچ کاشفی نیز به عنوان تنها عامل کشف خود در نظر گرفته نمی شود، با این وجود تعدادی از متخصصان و پژوهشگران فعال در حیطه اوتیسم از جمله پروفسور مایکل فیتز جرالد” از دانشگاه ترینیتی ایرلند، اعتقاد دارند که کانر، خود از این امر اطلاع داشت که پیش از او آسپرگر در مورد این اختلال صحبت کرده بود و به دلیل اینکه کانر که خود اصلا آلمانی بود و به خوبی به زبان آلمانی تسلط داشت، این پژوهش را خوانده و از آن الهام گرفته بود اما در مقاله خود اشاره ای به آن نکرده بود. بنابراین کاری غیراخلاقی و دور از شأن یک پژوهشگر انجام داده است کاری که اکنون سوء استفاده علمی خوانده می شود. اما عده ای دیگر از جمله “دکتر لورنا وینگ” که با آسپرگر ملاقات داشته معتقد است که کانر از این جریان اطلاع نداشت و دلیل او این است که کانر و آسپرگر هر دو معتقد بودند که از اختلالی متفاوت صحبت کرده اند و علائم گزارش شده آنان بر دو اختلال متفاوت دلالت می کند بنابراین دلیلی برای کار وجود نداشت که مقاله خود اشاره و یا استناد به مقاله آسپرگر بکند.
از تمام این موارد گذشته کسانی که مقاله آسپرگر را به زبان اصلی بررسی کرده اند معتقد هستند که شیوه نگارش و نوع استدلال ارائه شده توسط وی با توجه به استاندارهای آن دوره برای مقالات علمی، با مقاله نگاشته شده توسط کاتر قابل مقایسه نیست و مقاله کانر به مراتب دقیق تر و مناسب تر نگاشته شده است. به نظر می رسد که بداقبالی آسپرگر تنها استفاده از زبان آلمانی برای نگارش مقاله اش نبوده بلکه عوامل دیگر نیز در کم توجهی به یافته های وی نقش داشتند. از جمله این عوامل می توان به همدلی و علاقه آسپرگر به حزب نازی که در آن زمان آلمان تسلط داشت اشاره کرد. بررسی های تاریخی نشان می دهد که با توجه به باور حزب نازی به اصلاح نژاد و حذف افراد دارای مشکلات روحی و جسمی، فعالیت های آسپرگر در کلینیک کودکان دارای نیازهای ویژه با توجه به گرایش های فکری وی جای بررسی بیشتری دارد. اما فرزند وی مدارکی در دست دارد که نشان دهنده دیدگاه انتقادی آسپرگر نسبت به باورها و فعالیت های حزب نازی است.
در هر حال، دو پیشگام بزرگ در زمینه اوتیسم بدون شک کانر و آسپرگر هستند. هر دو فعالیت هایشان را در زمانی تقریبأ واحد (دهه ۱۹۳۰) شروع کردند. دو فردی که دارای شخیصت هایی کاملا متفاوت بودند. هرچند موضوعی که آنان مورد بررسی قرار دادند مشترکات فراوانی داشت، اما تفاوت های قابل توجهی نیز میان کار آن در مشاهده می شود. روانپزشک اسکاتلندی دکتر فرد استون’، از جمله افرادی است که با هر دو نفر ملاقات داشته. به باور وی تفاوت میان این دو فرد چشمگیر بود. کائر را در اواسط دهه ۵۰ میلادی در شهر ادینبورگ ملاقات کرد و او را شخصی خوش لباس، دقیق و دوست داشتنی یافت. همان، آسپرگر را در دهه ۶۰ میلادی در کنفرانسی در وین ملاقات کرد.
وظیفه آسپرگر در آن جلسه، پذیرش و خوش آمد گویی به شرکت کنندگان بود. کاری که به هیچ عنوان به آن علاقه ای نداشت. استون می گوید که آسپرگر به جای خوش آمد گویی و برخورد با دیگران در کنار در ورودی سالن کنفرانس روی صندلی نشسته بود. استون نتوانست با او وارد گفتگو شود، به باور او آسپرگر خود از اختلالی که شناسایی کرده بود رنج می برد. اغلب کسانی که با کانر برخورد کرده اند ، صمیمیت و رفتار دوستانه او را ستایش کرده اند. ظاهرش نیز تأیید کننده این امر بود، گوش های بزرگ و لبخندی شیطنت بار و مهم تر از همه، بذله گویی و نکته سنجی کلامی اش دیگران را تحت تأثیر قرار می داد، خبرنگار روزنامه ای در شهر بالتیمور که با وی مصاحبه کرده بود، جلسه مصاحبه را دو ساعت بذله گویی، نکته سنجی و تعریف خاطره ذکر کرده است. در همین مصاحبه اوج روحيه انسان گرایی زمانی مشخص می شود که به خبرنگار می گوید: “هر کودک، هر بزرگسال و هر فردی در جامعه خواستار سه چیز است؛ احترام، پذیرش و تأیید از جانب دیگران. اگر این سه مورد برای همه وجود داشته باشد، افراد جامعه علیرغم سطح توانایی هوشی و یا هر توان و استعداد دیگری قادر خواهند بود که به درستی عمل کنند. در مقابل آسپرگر به معنی واقعی دارای رفتاری قدیمی، اصیل و اقامنشانه بود. لورنا وینگ، وی را در سال ۱۹۷۹ در لندن ملاقات کرد. اندک زمانی پس از این ملاقات بود که آسپرگر در سال ۱۹۸۰ از دنیا رفت. وینگ می گوید که مکالمه به زبان انگلیسی انجام می شد و آنها در حالی که چای می نوشیدند، در مورد این موضوع صحبت می کردند، که آیا سندروم توضیح داده شده توسط وی نوعی اوتیسم است یا خیر و چه ارتباطی میان اختلال توضیح داده شده از جانب وی و سندروم معرفی شده توسط کانر وجود دارد. آسپر کاملا معتقد بود که سندرم توضیح داده شده توسط وی با سندرم معرفی شده کانر کاملا متفاوت است.
البته تأیید می کرده که همپوشی هایی میان این دو وجود دارد. وینگ می گوید که او می خواست آسپرگر را در مورد طیف بودن این اختلال قانع کند بنابراین از اختلالات طیف اوتیسم سخن می گفت. اما آسپرگر مؤدبانه این نظر را رد می کرد. چندین دهه بود که همه تصور می کردند مقاله سال ۱۹۴۳ کانر در مورد اوتیسم به نام “اختلال اوتیستیک تماس عاطفی” که در نشریه آمریکایی کودک عصبی” به چاپ رسید، نخسین مقاله ای است که در مورد اوتیسم به چاپ رسیده است و مقاله آسپرگر یک سال بعد (۱۹۴۴) تحت عنوان “اختلال روانی اوتیسم در دوره کودکی که در نشریه آلمانی “روانپزشکی و بیماری های اعصاب “” به چاپ رسید. بنابر این کانر پیشگام اوتیسم به شمار می رود. اما پنج سال قبل از آن (۱۹۳۸) در سخنرانی که آسپرگر در بیمارستان دانشگاه و بین ارائه کرد، از این اختلال صحبت کرد. او از اصطلاح “اختلال روانی اوتیسمی” سخن گفت، اصطلاحی که نشان می داد که منظور آسپرگر نوعی اختلال در شخصیت بود. این سخنرانی در همان زمان تحت عنوان “کودکی با ذهن غیر طبیعی” در هفته نامه وینا به چاپ رسید.
البته مدارک دیگری وجود دارد که نشان می دهد آسپرگر این اصطلاح را حتی قبل از آن نیز به کار برده است. دختر وی دکتر ماریا آسپرگر فلدر که روانپزشک است، مدارک و مستنداتی دارد که نشان می دهد پدرش در سال ۱۹۳۴ از اصطلاح اوتیسم استفاده کرده است. او نامه ای را که آسپرگر پس از مسافرت به شهر های لایپزیک و پستدام در آلمان برای همکاری در اتریش نوشته است به عنوان شاهدی بر این ادعا نشان می دهد. نامه ای که تاریخ آن به ۱۴ آوریل ۱۹۳۴ بر می گردد. در این نامه آسپرگر به دشواری های فراروی شناسایی این مفهوم اشاره می کند و پیشنهاد می کند که اصطلاح اوتیسم می تواند توصیف خوبی برای ویژگی های نشان دهنده این اختلال باشد. دختر آسپرگر در مورد دفتر خاطراتی صحبت می کند که آسپرگر در آن باورهای خود را یادداشت می کرده و در بخشی از آن به مشکل وجود تعصب در جامعه آلمان اشاره می کند و از مقاله ای چاپ نشده صحبت می کند که در آن انتقادات فراوانی را به دیدگاه نژادپرستانه حزب حاکم نازی وارد کرده است. هر چند کار هم می گوید که کودکان مورد نظر خود را از سال ۱۹۳۴ به بعد مورد مطالعه قرار داده است اما آسپرگر گروه کودکان مورد بررسی خود را پیش از دهه ۱۹۳۰ انتخاب و مطالعه کرده است.
نشانه های اوتیسم اختلالی را توضیح می دهد که رشد و گسترش مهارت های اجتماعی و ارتباطی فرد را مختل می کند. یعنی این تشخیص نشان دهنده نوعی اختلال رشدی است که با نقص در رفتارهای ارتباطی و کلامی و وجود الگوهای غیر طبیعی در هر دو زمینه مشخص می شود. این اختلال در افراد مختلف علائم متفاوتی دارد و برای جداسازی آن از سایر اختلالات، اصطلاح «اختلالات طیف اوتیسم» و یا مخفف آن ( ASD ) مورد استفاده قرار می گیرد. علت این امر این است که دسته ای از افراد وجود دارند که دارای اوتیسم هستند اما اثری از مشکلات و علائم دیگر در آنان مشاهده نمی شود و عملکردهای شناختی مشابهی با جمعیت عادی دارند، با وجود این ویژگی ها و علائم تشخيصي اوتیسم را نیز در خود دارند. این گروه با نام آسپرگر از سایرین جدا می شوند. براساس این اطلاعات می توان نتیجه گرفت که اختلال آسپرگر و علائم بیان شده توسط کانر با هم اختلالات طیف اوتیسم را تشکیل می دهند. بنابراین به جای استفاده از برچسب تشخیصی اوتیسم برای این دسته از اختلالات، دکتر اوتیسم از اصطلاح اختلالات طیف اوتیسم در کودکان استفاده می شود.
علایم اختلال طیف اوتیسم در کودکان
رفتار: پرخاشگری، رفتار تکانشی، گریه بیش از حد، تحریک پذیری، بیش فعالی، تکانشی بودن، تعامل اجتماعی نامناسب، تقلید غیر ارادی رفتار و حرکات دیگران، بی قراری، تکرار بدون معنای کلمات خود، ارتباط چشمی ضعیف، حرکات تکراری، جیغ زدن، خودآزاری، تکرار مداوم کلمات و فعالیت ها.
شناخت: علایق محدود به تعدادی اشیا و مشکل توجه کردن.
گفتار: صدای غیر معمولی، اختلال در گفتار و درک و بیان غیر کلامی، پژواک گویی، گفتار غیر هدفدار، نارساخوانی.
رشد: ناتوانی یادگیری یا تاخیر گفتار در دوران کودکی.
روان: افسردگی و درک نکردن عواطف.
عضلات: هماهنگی ضعیف، وجود تیک در عضلات، ناپخته بودن حرکات.
همچنین موارد دیگر در اختلال طیف اوتیسم رایج است: نگرانی و اضطراب، راه رفتن روی پنجه پا،فقدان همدلی، حساسیت به صدا و نور.
درمان ها: مدیریت عصبانیت و پرخاشگری، خانواده درمانی، تحلیل کاربردی رفتار ( ABA )، درمان رفتاری، پردازش حسی، درمان به وسیله حیوانات، گفتار درمانی.
مداخلات درمانی طیف اوتیسم
مداخله طیف اوتیسم اغلب توسط یک تیم میان رشتهای انجام میشود و بر ارتباطات ، مهارتهای اجتماعی ، مهارتهای بازی ، اختلالات حسی و اصلاح رفتار متمرکز میشود. به دلیل تنوع زیاد در درمان بالینی ، مداخله باید کاملا فردی باشد و مراجع به صورت مداوم ارزیابی مجدد شود ، زیرا رفتارها غالبا متناقض هستند. کاردرمانگران معمولا هنگام کار با کودک طیف اتیسم یک رویکرد یکپارچگی / مدولاسیون حسی را اتخاذ میکند. نمونه هایی از مداخله کاردرمانی از رویکرد مبتنی بر حسی ، جلیقه وزین ، حرکت و نشیمنگاه نشستن ، اسباب بازیهای متحرک ، پروتکل ویلبارگر.
یک رویکرد رایج دیگر ، مداخله رفتاری فشرده است. عموما کاردرمانگران طیف اوتیسم در این رویکرد درگیر نیستند ، اما ممکن است مشاورهای با متخصصین مداخله رفتاری فشرده یا خانوادههای علاقمند به این روش ارائه دهند. این رویکرد از اصول منظمی برای آموزش به کودکان استفاده میکند و به آنها می آموزد که چگونه هنگام ارائه کلمات خاص و محرکهای محیطی ، واکنش نشان دهند. روشهای موجود در مداخله رفتاری فشرده مبتنی بر این نظریه است که کودکان مبتلا به اتیسم به طور خود به خود از محیط خود یاد نمیگیرند و باید درباره همه چیزهایی که برای یادگیری احتیاج دارند آموزش دریافت کنند.
سوالات متداول:
1-چه تفاوتی بین اوتیسم و آسپرگر وجود دارد؟
سندرم آسپرگر در حال حاضر زیرمجموعه طیف اوتیسم محسوب میشود. تفاوت اصلی در عدم تأخیر در رشد زبان و هوش طبیعی یا بالاتر در افراد آسپرگر است.
2-تفاوت بین اوتیسم خفیف و شدید چیست؟
در نوع شدید، فرد ممکن است کاملاً غیرکلامی باشد و نیازهای حمایتی زیادی داشته باشد، در حالی که در نوع خفیف فرد میتواند با چالش‌های کمتری زندگی نسبتاً مستقلی داشته باشد.
