برچسب: اوتیسم

اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی

اوتیسم یک بیماری یا بهتر بگوییم یک اختلال رشدی در کودکان می باشد که خود را با علائمی نظیر عدم برقراری ارتباط و مشکلات تعاملی، رفتارهای تکراری، در خود ماندگی، مشکلات گفتاری، اختلالات ادارکی و حسی نشان می دهد. این کودکان نیازمند خدمات توانبخشی در نزدیکترین زمان ممکن پس از تشخیص بیماری می باشند تا بتوانند استقلال خود را در زندگی بدست آورده و از حداکثر توانایی های خود در زمینه آموزش بهرمند شوند. اختلال مختلفی می تواند همراه با اوتیسم در کودک مشاهده شوند که از آن جمله می توان به صرع، عقب ماندگی ذهنی، اختلالات ژنتیکی و… اشاره نمود.  تخمین زده می‌شود که حدود ۷۰-۸۰% کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم عقب ماندگی ذهنی هم دارند. البته افرادی هم در طیف وجود دارند که توانایی ذهنی طبیعی دارند. البته انجام تست استاندارد در این طیف بسیار مشکل است و این تخمین می‌تواند سؤال برانگیز باشد. سطح عملکرد هوشی افراد مبتلا به اتیسم می‌تواند متغیر باشد. جهت تشخیص دقیق عقب ماندگی ذهنی در کودکان اوتیسم نیاز به بررسی دقیق توسط دکتر اوتیسم و انجام تست های تشخیصی توسط گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم می باشد. مرکز اوتیسم تهران دکتر صابر در زمینه تشخیص و انجام تست های استاندارد همچنین درمان های تخصصی اوتیسم نظیر کاردرمانی و گفتاردرمانی، ماساژ درمانی، رفتاردرمانی و بازی درمانی، سنسوری روم و درمان های حسی و… به صورت کاملا حرفه ای در دو شعبه غرب و شرق تهران مشغول به فعالیت می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

صرع و عقب ماندگی ذهنی

به تجربه‌ی تشنج‌های مکرر صرع می‌گویند و شرایط پزشکی است که در حدود ۳۰% از افراد مبتلا به اختلالات طیف اتیسم اتفاق می‌افتد. این کودکان در معرض خطر توسعه‌ی تشنج در دوران رشد هستند. اوج شروع از قبل از ۵ سالگی است و برخی بعد از ۱۰ سالگی. صرع در اختلالات طیف اتیسم خیلی زیاد با عقب ماندگی ذهنی در ارتباط است.

برای ارزیابی دقیق تر مهارت های ذهنی کودکان اوتیسم نیازمند ابزار ها و روش های کمکی جهت ایجاد ارتباط مناسب و قابل درک برای کودک می باشیم.

ارتباط مکمل و جایگزین (AAC)

AAC ممکن است یک جزء ضروری برای ارزیابی ابتدایی گفتار و زبان باشد. این مراجعان ممکن است که کاندیدای استفاده از AAC باشند که در واقع استفاده از یک نماد تصویری یا یک وسیله‌ی کمکی است. برای کودکان بزرگ‌تر که کلام ندارند، AAC می‌تواند معانی را جهت بیان خواسته‌ها و نیازهایشان فراهم کند. AAC می‌تواند برای افرادی که ارتباط کلامی در آن‌ها ترقی نمی‌کند مثل افراد مبتلا به فلج مغزی یا ناتوانی هوشی، آفازی و بیماری‌های پیشرونده مثل ALS (lou Gehri) مناسب باشد. در طی ارزیابی AAC ارزیابگر اطلاعاتی را از دامنه‌ی فهم افراد از ارتباط به دست می‌آورد. ارزیابی AAC برای افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم باید هم خانواده محور و هم فرد محور باشد.

نقاط قوت کودکان اتیسم

خط سیر رشدی در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم اغلب ویژگی‌های انحرافی دارد و فراتر از تأخیری است که در برخی کودکان می‌بینیم. علی‌رغم این

موضوع برخی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم در برخی زمینه‌ها نقاط قوتی دارند از جمله: حافظه‌ی عادتی، پردازش بینایی- فضایی.

بسیاری از افراد مبتلا به اوتیسم سطح بالا خرده مهارت‌هایی دارند که به صورت غیرمعمول بالاتر از حد طبیعی است مثل موسیقی، هنر، کامپیوتر، ریاضی و مکانیک. هایپرلکسیا نیز می‌تواند به‌عنوان یک خرده مهارت در برخی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم مطرح باشد.

برخی از تست‌های معرفی شده در مبحث غربالگری و تشخیص، مهارت‌های ارتباطی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم را بررسی می‌کند. بنابراین در ادامه‌ی این بخش به معرفی سایر ابزارهای موجود پرداخته می‌شود.

آیا اوتیسم عقب ماندگی ذهنی است

هم ابتلایی: بسیاری از اختلالات روان پزشکی در عقب ماندگی ذهنی رایج هستند، شامل اختلالات افسردگی، اختلالات نقص توجه، اضطراب و اختلالات عصبی.

اختلال کم توجهی/ بیش فعالی: برآورد ها نشان می­ دهند اختلال کم توجهی/ بیش فعالی (ADHD) و نشانه­ های مشابه ADHD در میان کودکان با هوش کمتر از حد طبیعی، اختلالات ژنتیک، و تأخیر رشدی همچپون اوتیسم در مقایسه با جامعه به طور قابل ملاحظه ای بیشتر است.

اختلالات عصبی: اختلالات تشنجی در افراد با عقب ماندگی ذهنی بیشتر از جمعیت عادی اتفاق می ­افتد و نرخ شیوع تشنج با افزایش سطح شدت کم توانی ذهنی افزایش می ­یابد. یک مطالعه مروری که بر روی اختلالات روان پزشکی در کودکان و نوجوانان با عقب ماندگی ذهنی و تشنج انجام شده حالی از آن است که تقریباً یک سوم افراد، اختلال طیف اوتیسم را به صورت همراه با عقب ماندگی ذهنی داشتند ترکیب کم توانی ذهنی، صرح و اختلال طیف اوتیسم می تواند در 07/0 درصد جمعیت عادی اتفاق بیفتد.

سیر و پیش آگهی در عقب ماندگی ذهنی

در اکثر موارد ابتلا به عقب ماندگی ذهنی، اختلال هوشی زمینه ­ای بهبود نمی­ یابد. هر چند میزان انطباق شخص ممکن است تحت تأثیر مثبت محیط غنی و حمایت کننده قرار گیرد. به طور کلی افراد دچار کم توانی خفیف و متوسط بیشترین انعطاف پذیری را در انطباق با شرایط گوناگون محیطی دارا هستند. همچون افراد غیر کم توان، هر چقدر اختلالات روانی بیشتری به طور همزمان وجود داشته باشد، پیش آگهی کلی بدتر است و ممکن است تفاوت اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی به درستی احساس نشود. وقتی اختلالات روانی مشخصی به عقب ماندگی ذهنی اضافه شود، درمان­ های استاندارد برای اختلالات روانی همراه معمولاً مفید است. اما این بیماری پاسخ ضعیف ­تری به درمان نشان می ­دهند و بیشتر مستعد بروز عوارض دارو ها هستند.

1- آیا کودک اوتیستیک همیشه دچار عقب‌ماندگی ذهنی است؟

خیر. همه کودکان اوتیستیک دچار عقب‌ماندگی ذهنی نیستند. برخی از آن‌ها دارای هوش طبیعی یا حتی هوش بالا هستند، اما ممکن است مشکلاتی در تعاملات اجتماعی و ارتباطی داشته باشند.

2-آیا رفتارهای تکراری همیشه نشانه اوتیسم است؟
خیر. رفتارهای تکراری می‌توانند در اوتیسم شایع باشند، اما ممکن است در سایر اختلالات رشدی مانند عقب‌ماندگی ذهنی نیز دیده شوند. بنابراین برای تشخیص دقیق، باید همه علائم در نظر گرفته شوند.

علائم اوتیسم در کودکان | علایم اتیسم نوزادان| علائم اوتیسم چیست| علائم اوتیسم زیر یکسال

علائم اوتیسم در کودکان و نوزادان در یک زمان بروز نمی کند. ممکن است نوزادی در 6 ماهگی علائم اوتیسم را بروز دهدو کودک دیگری علائم اوتیسم را در یکسالگی نشان دهد . بعضی از علایم واضح هستند مانند عدم برقراری ارتباط چشمی مناسب، عدم واکنش کودک به نام خود و رفتارهای تکراری در دست ها. پزشک متخصص اطفال شاید در اولین ارزیابی ها متوجه علائم اوتیسم در کودک نشود اما دکتر اوتیسم با بررسی دقیق علائم و تاریخچه کودک می تواند تشخیص دقیق تری دهد. زمانی که علایم اوتیسم در نوزادی بروز کند تشخیص زودهنگام به درمانگران و والدین کمک می کند تا روند درمان را سریعتر آغاز کرده و با استفاده از کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی و رفتاردرمانی کودکان اوتیسم را درمان نمایند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر در زمینه تشخیص علائم اوتیسم و درمان تخصصی آن با در اختیار داشتن تیم متخصص و با تجربه در دو شعبه غرب و شرق تهران مشغول به فعالیت می باشند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تشخیص علائم اوتیسم

بیشتر ارزیابی­ های استاندارد شده­ ی سنتی می­تواند جهت ارزیابی برخی کودکان طیف اتیسم مفید باشد به خصوص آنهایی که عملکرد بالا دارند به هر حال ارزیابگر ممکن است به اصلاح تست­های رسمی نیاز داشته باشد. این تغییرات و اصلاحات شامل تشویق، تغییر آیتم­ها برای حفظ علاقه­ ی کودک، تکرار آیتم­ها، دستورالعمل دادن و فراهم آوردن سرنخ­های اضافی برای جلوگیری از شکست کودک می­ باشد. به عبارتی زمانی که کودک آیتم­ها را متوجه نمی­شود راهنمایی ­هایی اضافه می­شود ولی در نهایت در نتایج گزارش به آنها اشاره می­ شود. بیشتر تست­های استاندارد ممکن است روی صرف و نحو زبان تمرکز کنند تا این که بر مشکلات کاربرد شناختی زبان که از جمله مشکلات غالب است، متمرکز باشند، در انتخاب تست­های رسمی کاردرمانگر مقیاس­هایی که کاربرد شناختی را هم در نظر بگیرد احتیاج دارد که این تست­ها می­تواند شامل بخشی از ارزیابی زبان – ارتباط درکی باشد. این تست­ها بیشتر هنجار مرجع ­اند و دامنه­ ی سنی آنها از نوزادی تا بزرگسالی را در بر می­گیرد. ارزیابی کودکی که در مرحله­ ی preintentional) ) مرحله­ ی پیش از ارتباط هدفمند است باید شامل آزمایش اهداف شناختی – اجتماعی، تعامل دو جانبه و توجه مشترک، مشارکت موثر، تقلید و قصدمندی باشد.

اوتیسم زیر یکسال

اهداف اجتماعی – شناختی ارتباط و زبان

توانایی­های اجتماعی و شناختی، ارتباط شفاهی و سواد آموزی را پشتیبانی می­کند.

تعامل دوجانبه و مشارکت موثر

در طول ۶-۸ ماهگی کودک رفتارهای متنوعی را نشان می­دهد، مثلا نگاه خیره، گریه کردن لمس کردن و لبخند زدن.

کودک با این رفتارها قصدمندی برای ارتباط ندارد ولی پاسخ بزرگسالان به آنها باعث ایجاد هدفمندی می­شود. در مراحل اولیه­ ی پیش قصدمندی ارتباط، کودک مبتلا به اوتیسم مشکلاتی را تعامل دو جانبه مثل کودکان طبیعی دارد اما این توانایی در کودکان طبیعی در مرحله پیش کلامی، برای رشد مهارت­های اجتماعی در کودکان عملکردی می ­شود.

جنبه ­های تعامل دوجانبه در اختلالات طیف اوتیسم

• احساسات یکنواخت و خودداری از نگاه خیره
• تمایل برای تنها بودن
• مشکل با درگیر شدن در تعامل
• مشکل در پاسخ به درونداد زبانی (برخی شواهد پیشنهاد می­کند که کودکان خیلی کوچک مبتلا به اوتیسم صدای مادر را جهت یابی می­کنند ولی توجهی به گفتاری که متوجه آنهاست نمی­کنند)

کیفیت و تکرار این رفتارهای اجتماعی بهترین ارزیابی است که از طریق مشاهده­ی تعامل کودک با دیگران قابل بررسی است.

توجه مشترک

در طول نیمه­ ی دوم اولین سال زندگی، به طور طبیعی کودک از ترکیب ژست، صداسازی و نگاه خیره استفاده می­کند. یک نکته­ ی چالش برانگیز ارتباط در کودکان اتیسم این است که در طول مرحله ­ی پیش زبانی از توجه مشترک استفاده نمایند توجه مشترک به جهت یابی و توجه به شریک اجتماعی احتیاج دارد و سپس جلب توجه فرد مقابل به شی مورد علاقه برای به اشتراک گذاری تجربه.

ارزیابگر باید به مواردی توجه کند:

• آغاز توجه مشترک با دیگران (نشان دادن چیزی به والدین یا ارزیابگر)
• پاسخ به پیشنهاد دیگری برای توجه مشترک (دنبال کردن اشاره ی ارزیابگر به چیزی)
• توجه به ارجاعات اجتماعی (کردن حالات چهره­ای ارزیابگر در موقعیت­ های نامطمئن اجتماعی)

قصد مندی

قصد مندی برای ارتباط معمولاً در سال اول زندگی رشد می­کند (حدود سن 7 – 8 ماهگی)

تقلید

کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً در تقلید کارهایی مثل دست زدن آسیب­های را نشان می­دهند. کودکان مبتلا به اوتیسم در تقلید حرکات oral-motor نیز دچار مشکل­اند.

اخذ یک نمونه می­تواند جهت فهم نقاط ضعف و قوت کلام کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم که به ارتباط هدفمند دست می­یابند مفید باشد.

شکل زبان رمز زبان است که با محتوا و کاربرد تعامل دارد. محتوای زبان به ایده­ هایی که از طریق زبان بیان می­شوند اشاره دارد و شامل عملکرد و بافت زبان می­شود. از دیگر علایم اوتیسم درک پایین کودک می باشد. ارزیابی درک زبان و گفتار در کودکان اوتیسم که دارای کلام هستند باید شامل ارزیابی جنبه­ های مختلف زبان به ویژه کاربرد شناختی زبان باشد (استفاده از زبان در بافت ارتباط) جنبه­ های واج شناختی و آواشناختی (به خصوص واحدهای زیر زنجیرهای و پروزودی) و تولید، استفاده­ ی غیر معمول از شکل زبان مثل اکولیلیا و یا وارونه سازی ضمیر نیز باید بررسی گردد. جنبه­ های دیگر زبان شامل شكل، محتوا، (ارتباطات معنایی و صرفی – نحوی)، محاوره، روایت کردن زبان درکی و بازی می­باشد.

گفتاردرمان ابتدا بر روی زبان و ارتباط کودک تمرکز می­ کند و بنابراین متخصصان دیگر می­توانند اطلاعات با ارزشی را در ارتباط با مشکلات اجتماعی، آسیب حرکتی، مشکلات حسی، آسیب شنوایی، ناتوانی شناختی و مسایل پزشکی مثل تشنج فراهم آورند.

الگوهای رشد واژگانی و پارامترهای محتوای زبانی

معمولا کودکان در حال رشد شروع به فهمیدن و استفاده کردن از اولین کلماتشان در بافت زندگی روزمره شان می­کنند و ارتباطات نمادین خود را گسترش می­دهند. اولین کلمات یکی از جنبه­ های محتوای زبانی هستند و معنا و تصوری است که از طریق زبان دریافت می­ شود رشد واژگانی در کودکان مبتلا به اتیسم ممکن است این خصوصیات را داشته باشد:

• الگوهای غیر معمول رشد شامل تاخیر در اولین کلمات / توقف رشد یا پسرفت پس از اکتساب اولیه
• انواع مشابه کلمات در مراحل اولیهی واژگانی رشد می­کند
• دفع کلماتی که انتزاعی هستند مثل /دانستن فکر کردن و کلماتی که احساسات را منتقل می­کنند

تعامل محتوا و شکل زبان

گفته­ های کودک مبتلا به اوتیسم معمولا به لحاظ گرامری صحیح هستند زبان کودک مبتلا شاید باید به لحاظ جنبه­ های صرفی – نحوی بررسی شود:

• نوع ساختارهای خودانگیخته استفاده شده و تنوع کلمات بیان شده توسط آنها
• استفاده­ی کودک از تکواژهای دستوری
• برای همه­ ی جنبه­ های شکل و محتوای زبان همه ­ی آن چیزهایی که به دست آورده شده­ اند یا از دست رفته ­اند باید در نظر گرفته شود.
• پارامترهای زبان از طریق نمونه ی طبیعی زبان بهتر ارزیابی می­شوند.

استفاده از کاربردشناسی زبان

مشکل در استفاده از زبان یکی از علائم بارز کودکان مبتلا به اوتیسم است همچنین در آن دسته از کودکان مبتلا که کلام دارند، نقص در محاوره و داستان گویی وجود دارد.

مشکلات حسی 

بیش حسی یا کم حسی از دیگر علائم کودکان اوتیسم می باشد که منجر به بی قراری و پرخاشگری در کودک می گردد. والدین متوجه این مشکل نمی شوند و دائم از گریه های زیاد کودک شکایت می کنند.

مقاومت به تغییر محیط

کودک اوتیسم به علت مشکلات حسی از تغییر در محیط زندگی اش فراری است. او نمی تواند محیطه های پرسرو صدا یا نور مستقیم آفتاب را تحمل کند. یا از وزش باد و حرکت موهایش در باد اجتناب می کند.

مشکلات جسمی حرکتی

به علت مشکلات درکی حرکتی بسیاری از کودکان اوتیسم هماهنگی حرکتی ضعیفی دارند و در حس عمقی و لمس دچار اختلال می باشند همچنین ترس از ارتفاع در انان شایع است.

اوتیسم دیجیتال بیبی

با پیشرفت تکنولوژی و استفاده روز افزون از وسایل دیجیتالی، به دلیل بی توجهی والدین و یا عدم آگاهی آن ها کودکان زیر دو سالی که ساعات متوالی را با وسایل دیجیتال گذرانده و تعامل مفید با محیط، والدین و یا همسالان خود ندارند ممکن است علائم شبه اتیسم از خود نشان دهند. به این اختلال سندرم دیجیتال گفته میشود. دیجیتال بیبی به کودکانی گفته می شود که ارتباط کمی با همسالان برقرار می کنند. کلام این کودکان محدود یا به صورت کارتونی و تکراری می باشد. به علت عدم تعامل با محیط، دستگاه عصبی بطور طبیعی رشد نیافته و ضعف هوش کلامی ، تاخیرهای حرکتی و زبانی، ضعف در دامنه واژگان، کارکردهای اجرایی و همچنین مشکلات هیجانی، ارتباطی، اجتماعی و رفتاری در این کودکان همراه است. مرکز اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر در حیطه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم، شبه اوتیسم یا دیجیتال بیبی(سندروم دیجیتال) به صورت تخصصی فعالیت می نماید. از امکانات مرکز اوتیسم تهران می توان به کاردرمانی و گفتاردرمانی، رفتاردرمانی اوتیسم  همچنین خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل اشاره نمود.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

استفاده از کامپیوتر، تلویزیون و شیوع دیجیتال بیبی

کودکان برای رشد ذهنی و بدن خود نیاز به پریدن، دویدن، پرتاب کردن، گرفتن و در کل حرکت دارند. وقتی کودک زمان زیادی پشت تلویزیون یا کامپیوتر می‌نشیند ورزش بدنی ندارد. باید کودک حداقل یک ساعت در روز ورزش کند. کوهنوردی، دویدن، شنا و… به تقویت عضلات و ذهن کمک می‌کنند

عضلات قوی در کودک حس اعتدال و آرامش ایجاد کرده و منجر به موفقیت در مدرسه می‌شود. چه باور کنید و چه باور نکنید عضلات قوی شکم به دست خط خوب ارتباط دارد.

تکنولوژی و کودکان شبه اوتیسم

تکنولوژی به طرز عجیبی در حال تغییر است. کودکان با اختلالات طیف اتیسم درک صحیحی از پیشرفتهای جدید تکنولوژی ندارند. تکنولوژی ممکن به روشهای متعدد برای کمک به برنامه‌ریزی روزانه، سازماندهی فعالیتها و ارتباط برقرار کردن کمک کند. استفاده از کامپیوتر چون تعاملات بین فردی را کاهش می‌دهد باید محدود باشد و فقط نیم یا یک ساعت در روز و فقط برای سرگرمی استفاده شود.

اگر کودک از تکنولوژی در مدرسه به عنوان وسیله ارتباطی استفاده می‌کند کمک کنید که بتواند به طور مناسب از آن استفاده کند. کودکان با اختلالات طیف اتیسم خوش‌شانس هستند که در زمانی زندگی می‌کنند که تکنولوژیهای متعددی جهت استفاده وجود دارد. یکی از این تکنولوژی های پرکاربرد در جوامع وسایل لمسی دستی مثل تبلت می‌باشد. این ابزار در دامنه وسیعی برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم استفاده می‌شود.

این کودکان از طرحهای همگانی (universal design) نیز برخوردار هستند. عناصر یا اجزای این طرحها شامل انعطاف‌پذیری، سادگی، جامع بودن، تحمل خطا، تلاش جسمی پایین و تناسب فضایی-اندازه می‌باشند. این وسایل یا طرحها براحتی قابل استفاده هستند. بعضی از این ابزارها وزن کمی داشته و براحتی داخل کوله‌پشتی جا می‌گیرند. استفاده از صفحات لمسی زحمت زیادی ندارد. سایز صفحه و تصاویر صفحه ممکن است برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم که در زمینه مهارت حرکتی است تاخیر دارند و تغییر کند.

برعکس وسایل سخنگو که برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم با تاخیر گفتاری استفاده می‌شود ارزان، سبک و در دسترس می‌باشند. وسایلی که این کودکان استفاده می‌کنند نباید متفاوت با دیگران باشد. این مورد از انگ زدن به کودک جلوگیری می‌کند. اپلیکیشنهای متعددی وجود دارد که کمک‌کننده هستند. شاید این اپلیکیشنها به عنوان ابزار کلینیکی ساخته نشده‌اند اما خیلی سریع ارزش خود را برای والدین و کودکان پیدا می‌کنند. می‌توانید از گفتار درمانگر برای انتخاب ابزارهای مفید برای مشکلات گفتاری کودک کمک و مشورت بگیرید.

چطور متخصصان میتوانند اوتیسم واقعی را از دیجیتال بیبی تشخیص دهند؟

تشخیص افتراقی بین اوتیسم واقعی و حالت شبه اوتیسم ناشی از استفاده افراطی از وسایل دیجیتال (دیجیتال بیبی) یکی از چالش‌های مهم متخصصان در سال‌های اخیر بوده است. این تمایز نیازمند ارزیابی جامع و چندبعدی است که عوامل مختلفی در آن نقش دارند. اولین و مهم‌ترین نکته، گرفتن تاریخچه دقیق از زمان شروع علائم و سابقه استفاده از دستگاه‌های دیجیتال است. در موارد دیجیتال بیبی، معمولاً علائم پس از قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض صفحات نمایش ظاهر می‌شوند، در حالی که در اوتیسم واقعی، نشانه‌ها از همان سال‌های اول زندگی و پیش از استفاده قابل توجه از فناوری‌های دیجیتال قابل مشاهده هستند. یکی از کلیدی‌ترین شاخص‌های تشخیصی، پاسخ به مداخلات است. کودکانی که علائم شبه اوتیسم ناشی از استفاده دیجیتال دارند، معمولاً پس از کاهش زمان استفاده از صفحه نمایش و افزایش تعاملات اجتماعی واقعی، بهبود قابل توجهی در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی نشان می‌دهند. این در حالی است که کودکان مبتلا به اوتیسم واقعی، اگرچه ممکن است از مداخلات بهره ببرند، اما پیشرفت آن‌ها تدریجی‌تر و نیازمند برنامه‌های درمانی فشرده‌تر و طولانی‌مدت‌تر است. ارزیابی مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی در محیط‌های طبیعی نیز می‌تواند اطلاعات ارزشمندی ارائه دهد. کودکان با دیجیتال بیبی اغلب در محیط‌های بدون استرس و با انگیزه‌های مناسب، توانایی‌های اجتماعی بهتری نسبت به کودکان مبتلا به اوتیسم نشان می‌دهند. آن‌ها ممکن است در برخی موقعیت‌ها بتوانند ارتباط چشمی برقرار کنند یا از زبان بدن مناسب استفاده نمایند، در حالی که این مهارت‌ها در اوتیسم واقعی به صورت پایدارتری دچار اختلال هستند.

تست‌های استاندارد شده تشخیص اوتیسم نیز می‌توانند در این تشخیص افتراقی کمک کننده باشند، اما تفسیر نتایج باید با احتیاط صورت گیرد. بسیاری از کودکان با دیجیتال بیبی ممکن است در برخی از این آزمون‌ها نمراتی مشابه کودکان اوتیستیک کسب کنند، اما الگوی کلی عملکرد آن‌ها معمولاً متفاوت است. برای مثال، در حالی که هر دو گروه ممکن است در مهارت‌های ارتباط اجتماعی مشکل داشته باشند، کودکان دیجیتال بیبی اغلب در حوزه‌های دیگر رشد مانند توانایی‌های شناختی پایه یا مهارت‌های حرکتی درشت، عملکرد بهتری نشان می‌دهند.

در نهایت، ارزیابی پاسخ به محرک‌های اجتماعی می‌تواند نقطه تمایز مهمی باشد. کودکان دیجیتال بیبی معمولاً نسبت به تعاملات انسانی پاسخگو هستند و می‌توانند در صورت ارائه انگیزه‌های مناسب، در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت کنند، در حالی که کودکان مبتلا به اوتیسم واقعی اغلب در درک و پاسخ به نشانه‌های اجتماعی اساسی مشکل پایدار دارند. این تمایزها اگرچه ظریف هستند، اما برای تشخیص دقیق و ارائه مداخلات مناسب حیاتی می‌باشند.

سوالات متداول:

1-آیا استفاده از دیجیتال بیبی نیاز به تخصص دارد؟

خیر، رابط کاربری ساده‌ای دارد اما توصیه می‌شود ابتدا با متخصصان ما مشورت کنید تا برنامه مناسب کودک شما انتخاب شود.

2-چه علائمی در کودکان مبتلا به اوتیسم دیجیتال دیده می‌شود؟
کودکانی که بیش‌ازحد در معرض صفحات نمایش قرار دارند ممکن است علائمی مانند کاهش تماس چشمی، پاسخ ندادن به اسم خود، ناتوانی در اشاره کردن، تاخیر در گفتار، گوشه‌گیری، رفتارهای تکراری یا وابستگی بیش‌ازحد به تصویر یا انیمیشن از خود نشان دهند.

اوتیسم و کنترل بیقراری در مدرسه

هنگامی که کودک وارد مدرسه می‌شود، فرصت‌های او برای تمرین مهارت‌هایش جهت آرام ماندن افزایش می‌یابد. مدرسه شرایط غیرقابل پیش‌بینی متعددی را همه روزه فراهم می‌کند که البته برای بزرگسالان معمولاً قابل پیش‌بینی است. بهتر است که قبل از روز اول مدرسه با معلم کودک اوتیسم حرف زده شود و برخی از نیازهای خاص کودک، توضیح داده شود. معلم‌ها تمایل دارند که کلاسشان آرام و سازمان یافته باشد. بسیاری از فعالیت‌های آرام کننده که می‌تواند به کودک اوتیسم کمک کند با همان تأثیر مثبت به همکلاسی‌های وی نیز می‌تواند کمک کننده باشد. یک معلم بااستعداد، مزیت برخی از این پیشنهادات را در نظر می‌گیرد و آنها را برای همه‌ی دانش‌آموزان خود به کار می‌برد. در واقع این فرصت مناسبی برای کودک اوتیسم جهت کنترل بیقراری در مدرسه است تا بدون تنها شدن، چیزی را که می‌خواهد به دست بیاورد. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم به صورت تخصصی در حیطه ارائه تکنیک های رفتاردرمانی جهت کنترل بیقراری کودک فعال است. از دیگر خدمات مرکز کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم می باشد.

بی‌قراری کودکان اوتیسم در مدرسه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که معمولاً به ترکیبی از عوامل محیطی، حسی، ارتباطی و هیجانی مربوط می‌شود. در اینجا مهم‌ترین علل را برایت جمع‌بندی می‌کنم:

1-حساسیت‌های حسی:

کودکان اوتیسم ممکن است نسبت به صداهای بلند، نورهای شدید، بوی تند یا لمس دیگران حساس باشند. محیط‌های شلوغ و پر سر و صدا مانند کلاس درس یا زنگ تفریح می‌تواند باعث تحریک بیش از حد آنها شود و بیقراری ایجاد کند.

2-مشکلات ارتباطی:

بسیاری از این کودکان در درک یا بیان نیازها و احساسات خود مشکل دارند. ناتوانی در ابراز خواسته‌ها یا فهمیدن دستورات معلم می‌تواند باعث ناامیدی و بیقراری شود.

3-اضطراب و استرس:

تغییر در برنامه روزانه، انتظارات آموزشی بالا، یا حتی تعاملات اجتماعی می‌تواند برای کودک استرس‌زا باشد و به رفتارهای بیقرار منجر شود.

4-مشکلات در درک قوانین اجتماعی:

کودکان اوتیسم ممکن است قوانین نانوشته‌ی رفتار در مدرسه (مثل نوبت گرفتن یا رعایت سکوت) را درک نکنند، که این موضوع باعث سوءتفاهم و رفتارهای پرتنش می‌شود.

5-عدم دریافت حمایت‌های لازم:

نبود استراتژی‌های حمایتی (مثل کمک مربی، فضاهای آرامش‌بخش یا روش‌های تدریس مناسب) می‌تواند مشکلات را تشدید کند.

6-نیاز به حرکت (هایپر اکتیویتی حسی):

برخی کودکان اوتیسم نیاز شدیدی به حرکت کردن دارند (مانند دویدن، تاب خوردن یا فشار دادن عضلات)، و نبود فرصت‌های کافی برای این حرکات باعث بیقراری می‌شود.

7-عدم توانایی در تنظیم هیجانات:

آنها ممکن است در کنترل احساسات شدید (مثل خشم، ترس یا خوشحالی زیاد) مشکل داشته باشند، که نتیجه‌ی آن رفتارهای ناگهانی و بی‌قرار است.

اوتیسم و کنترل بیقراری در مدرسه

تکنیک‌های زیر پیشنهاداتی هستند که در بسیاری از کلاس‌های درسی برای دانش‌آموزان در هر سنی، نتیجه داده‌اند. معلم‌ها و دستیاران باید این فعالیت‌ها را در کلاس با کودکان اوتیسم تمرین کنند؛ بنابرین نیاز دارند در برقراری ارتباط، علاقه و شور و شوق خود را به کار گیرند.

1. فعالیت‌های پر تحرک را پس از تمام کردن فعالیتی و رفتن به سراغ فعالیت دیگر به کار گیرید. به عنوان مثال هنگامی که موقع آن رسیده که کودکان رنگ‌آمیزی را کنار بگذارند و یک کتاب بیرون بیاورند؛ یک دقیقه صبر کنید، دانش‌آموزان موظف‌اند بایستند و تا جای ممکن، به بدنشان کش و قوس دهند. همزمان با کشش، دانش‌آموزان باید یک نفس عمیق بکشند. سپس باید دست‌های خود را به سمت زمین پایین بیاورند و تمام هوایی که نفس کشیده‌اند را بیرون دهند. یک شمارش کوچک تا پنج برای هر دم و بازدم داشته باشند. سپس دانش‌آموزان باید به صندلی‌های خود بازگردند و برای درس بعدی آماده شوند. این تکنیک می‌تواند سه یا چهار دفعه تکرار شود و همه‌ی دانش‌آموزان با هم خم و راست شوند.

۲. تنفس عمیق همیشه راه خوبی برای کودک در جهت احساس آرامش است. استفاده از راهنمایی‌هایی مانند ((گل‌ها را بو بکش)) یا ((شمع‌ها را فوت کن)) باعث درک کودک می‌شود. اینها پیشنهادات رایجی هستند که کودک می‌تواند به آنها ارتباط برقرار کند.

3. ((خودتان را صمیمانه در آغوش بگیرید.)) تمامی کودکان نیاز دارند خودشان را دوست داشته باشند. هنگامی که جو متشنج است، زمان خوبی است که خودت را محکم در آغوش خودت بفشاری، کودک می‌بایست بازوهایش را دور شانه‌های خود بپیچد و محکم فشار دهد و به خودش بگوید (یا اگر به صورت گروهی انجام می‌دهند با صدای بلند بگوید) ((من بی نظیر هستم)). با انجام این کار کودک از آغوش عمیق و پیام مثبت بهره‌مند می‌شود.
4. حرکت شنا روی دیوار کلاس، پس از بازگشت از فعالیتی که از کلاس خارج شده بودند، فوق‌العاده است. معلم تمامی کودکان را رو به دیوار به صف می‌کند. کودکان حدود ۳۰ سانتی‌متر (یک فوت) از دیوار فاصله می‌گیرند. به کودکان اجازه دهید تا ده شماره، با تمام قدرتشان، دیوار را هل دهند. آرنج‌ها می‌تواند خم باشد یا نباشد، پاهایشان باید با قدرت به زمین متصل شده و حرکت نکند. از آنها بخواهید حرکت را ۳ بار تکرار کنند به این ترتیب آنها هنگام بازگشت به کلاس خسته و آرام خواهند بود.
5. کودک ممکن است به میزانی از تمرین در طول روز احتیاج داشته باشد. او ممکن است ترجیح دهد برخی حرکات را هنگامی که در کلاس نشسته و پشت میز است، انجام دهد. در این مواقع کودک به حالت نشسته باقی می‌ماند و می‌تواند دست‌هایش را به زیر صندلی خود برساند. سپس کودک تا جایی که می‌تواند خود را بالا می‌کشد. وی این حرکات را ۳ یا ۵ بار یا هر تعدادی که نیاز دارد، آرام شود، انجام می‌دهد. همچنین می‌تواند با دست‌ها یا پاهایش به پایین فشار دهد.
6. یک باند کشی را اطراف قسمت پایینی صندلی کودک متصل کنید تا بعضی تمرینات آرام کننده را در حین نشستن روی صندلی انجام دهد. کودک در حالیکه نشسته است باند را با پاهای خود می‌کشد. اگر باند کشی در دسترس نباشد، کودک به سادگی پاهای خود را دور پایه‌های صندلی می‌پیچد و به هم فشار می‌دهد. صندلی نباید بالا برود؛ و همچنان روی زمین باقی بماند.

احساس آرامش در نشستن روی صندلی و پشت میز ممکن است برای هر کودکی چالش برانگیز باشد. مهم است که اسباب و اثاثیه‌ی مدرسه از نظر اندازه برای کودک مناسب باشد. این امر برخی از سختی‌های تحمل نشستن را کاهش می‌دهد. کودک وقتی روی صندلی می‌نشیند باید کف پاهایش به زمین برسد و زانوهایش ۹۰ درجه خم شده باشند. میز تحریر باید به اندازه‌ای کم ارتفاع باشد که کودک بتواند به آسانی به روی آن دسترسی داشته باشد؛ در حالیکه شانه‌هایش راحت هستند و آرنج‌ها با زاویه‌ی ۹۰ درجه خم شده‌اند. اگر در زمان نشستن پاهای کودک آویزان باشد، نشان می‌دهد که میز و صندلی بزرگ هستند. اگر میز و صندلی در اندازه‌ی صحیح در دسترس نباشد، استفاده از یک جعبه‌ی محکم برای استراحت پاهای کودک به شکل صاف روی آن و یا هر گونه تطابق دیگری می‌تواند فکر خوبی باشد.

 برنامه‌های روزانه‌ی تصویری برای کنترل بیقراری کودک اوتیسم

تا این قسمت، شما دریافته‌اید که استفاده از تصاویر در فهم ترتیب کارهای روز به کودک کمک می‌کند. این امر در مورد مدرسه نیز صدق می‌کند. حتی اگر کودک توانایی گفتاری دارد و صحبت می کند و وقتی با او حرف زده می‌شود، پاسخ می‌دهد؛ کودکان با اختلالات طیف اتیسم، معمولاً وقتی که یک تصویر یا حروف نوشته شده در انتقال پیام، مورد استفاده قرار می‌گیرد درک پیام برایشان آسان‌تر است. معلم‌ها می‌توانند به آسانی دستورالعمل‌ها را روی تخته سیاه بنویسند تا کودک آن‌ها را انجام دهند. استفاده از برنامه‌ی تصویری اهمیت ویژه‌ای در مدرسه دارد. کودک موارد زیادی برای یادگیری، عادت کردن و پاسخ دادن دارد.

به معلم توضیح دهید که استفاده از تصاویر یا لغات نوشته شده، همراه با لغات گفته شده، بیش از یک راه برای فهم آنچه که از کودک انتظار می‌رود، در اختیار او قرار می‌دهد. این روش تمامی امور مهم پیش‌بینی شده برای این که به احساس امنیت و آرامش کودک کمک کند را تأمین می‌کند. برخی کودکان زمانی عملکرد خوبی دارند که برنامه‌ی تصویری روازنه خود را روی میز تحریرشان داشته باشند. در این حالت آنها می‌توانند به میزشان نگاه کنند و بدانند که فعالیت بعدی کدام است؛ بدون اینکه در کلاس به اطراف نگاه کنند و یا در تدریس معلم وقفه ایجاد کنند. انواع مختلفی از برنامه‌ی تصویری وجود دارد. نوع محبوب آن مربع‌های 5/2 سانتی‌متری (یک اینچی) هستند که تصویر یک فعالیت بر روی آنها قرار می‌گیرد. فعالیت با یک تصویر یا نماد و یک کلمه در زیر آن مشخص می‌شود. تصاویر به صورت ورقه ورقه شده و با ترتیب روی صفحه با چسپ جای می‌گیرند. بعد از اتمام هر فعالیت، تصویر برداشته می‌شود و در یک صفحه یا پاکت نامه‌ی مخصوص کارهای تمام شده، قرار می‌گیرد. با این روش تصویر می‌تواند برای روز بعدی نیز مورد استفاده قرار بگیرد.

کودکان اوتیسم با استفاده از حواس‌های بسیاری یاد می‌گیرند

فهمیدن این موضوع که چه چیزی دارد آموزش داده می‌شود، به کودک اوتیسم کمک می‌کند تا شوق یادگیری‌اش بیشتر شود. هنگامی که کودک نسبت به مدرسه هیجان زده شود؛ شور و اشتیاقش نیز بیشتر خواهد شد. احساس خوشحالی به کودک کمک می‌کند که آرام باشد و یادگیری‌اش بهتر شود. برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم استفاده از آهنگ و قافیه، بهترین روش یادگیری است. ممکن است شما متوجه شده باشید که چگونه کودک به آهنگ‌های مشخص و صداهای موزیکال واکنش نشان می‌دهد. این اولویت‌ها می‌توانند با معلم مطرح شوند و به عنوان ابزار مناسبی جهت آموزش مورد استفاده قرار بگیرند. آموزش «عمل به جای گفتن» نیز یک روش مؤثر برای کودک است. به جای آموزش ریاضی به تنهایی و با کاغذ و قلم، معلم کودک را تشویق کنید که به کودک {اجازه دهد از اشیا برای به نشان دادن اعداد استفاده کند. یادگیری موضوعات مختلف در یک درس مثل ریاضی، به کودک دچار اختلال و بقیه‌ی افراد حاضر در کلاس نشان می‌دهد که درس مربوطه چقدر با زندگی روزمره در انطباق است. مثال دیگر زمانی است که معلم تقویم را بررسی می‌کند. او می‌تواند در مورد اعداد، رویدادهای کنونی، وضعیت آب و هوا و موارد دیگر آموزش دهد.

سوالات متداول:

1- آیا وجود یک برنامه‌ی روزانه‌ی ثابت می‌تواند به کاهش بیقراری فرزندم کمک کند؟
بله، داشتن برنامه‌ی روزانه‌ی منظم و قابل پیش‌بینی یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش اضطراب و بیقراری در کودکان اوتیسم است. این کودکان به ساختار مشخص و دانستن اینکه “بعد از چه اتفاقی” می‌افتد نیاز دارند. بهتر است معلم و والدین با کمک تصاویر، جداول یا نمادها، این برنامه را به کودک نشان دهند.

2-در صورت بیقراری شدید فرزندم، آیا بهتر است مدرسه رفتن او را متوقف کنم یا راهکارهای حمایتی را بیشتر کنم؟
متوقف کردن مدرسه رفتن توصیه نمی‌شود مگر در شرایط بسیار ویژه. در اغلب موارد، بهتر است با افزایش راهکارهای حمایتی مانند ارائه کمک مربی، اصلاح محیط مدرسه، تنظیم برنامه‌های فردی آموزشی (IEP) و همکاری تنگاتنگ با معلم، مشکل را مدیریت کرد.

اوتیسم و اختلال خواب| درمان نخوابیدن کودکان اوتیسم| درمان اوتیسم در کودکان| مرکز اوتیسم تهران

اختلال خواب و نخوابیدن در بسیاری از کودکان با علل مختلف ایجاد می شود. کشف علت اختلال در کودکان می تواند کمک بسزایی در درمان مشکلات خواب کند. یکی از مشکلات شایع کودکان اوتیسم اختلال در خواب می باشد. مرکز اوتیسم تهران در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید. همچنین خدمات ماساژ درمانی اوتیسم، رفتاردرمانی و بازی درمانی اوتیسم می تواند در درمان اختلالات خواب در کودکان موثر باشد.  کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم از درمان های توانبخشی کودکان اوتیسم است که توسط متخصصین مرکز اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر ارائه می شود.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلال خواب در کودکان اوتیسم

ممکن است این مورد برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم مشکل‌ساز باشد. چنانچه شما نسبت به فعالیتهایی که کودک از آن لذت می‌برد آگاه باشید می‌توانید به آرامش و خواب راحت کودک کمک کنید. به کودک تکنیک‌هایی را آموزش دهید که از طریق آن خودش را آرام کند تا بتواند بخوابد. البته اینکه کودک خودش همه موارد را مدیریت کند امکانپذیر نیست بنابراین روش‌های زیر پیشنهاد میشود:

1. تلویزیون، کامپیوتر و… را ۳۰ دقیقه قبل از خواب خاموش کنید. نور تلویزیون یا کامپیوتر مزاحم آماده‌سازی طبیعی برای خواب می‌شود.
2. گرما غالبا آرامبخش است. گرمای طبیعی و احساس آرامش از فاکتورهای موثر خواب هستند. شاید کودک از لحافی که سنگین هست نیز لذت ببرد. به کودک اجازه بدهید از آن استفاده کند حتی اگر هوا گرم باشد.
3. رایحه وانیلی و ارغوانی می‌تواند کودک را آرام کند.
4. روتین‌های زمان خواب را حفظ کنید. این مورد باعث می‌شود که کودک بداند که زمان خواب است. از این روتینها می‌توان به حمام، قصه‌گویی، خاموش کردن لامپ و… اشاره کرد.
5. ممکن است کودک از شما بخواهد کنارش باشید تا بخوابد. شاید از نوازش سر یا پشتش لذت ببرد. این مورد می‌تواند خوب باشد اما حواستان باشد که کودک به این مسئله وابسته نشود.
6. ریلکسیشن پیشرونده یک روش است که در بعضی افراد در هر رده سنی کمک‌کننده است. کودکان با اختلالات طیف اتیسم از طبیعت متوالی بودن این روش خوششان می‌آید. به کودک بگویید یک قسمت از بدن خود را سفت کند و سپس شل کند. این کار از نوک انگشتان تا سر و از سر تا نوک انگشتان انجام می‌شود. زمان سفت نگه داشتن ۵ ثانیه است این روش در کودک احساس خستگی و شل بودن ایجاد می‌کند. بعد از مدتی کودک باید توالی را خودش مدیریت کند و مستقل این روش را انجام دهد.
7. زمان خواب و بیداری تغییر نکند حتی در پایان هفته. این مسئله به کودک در تقویت سیکل خواب و بیداری کمک خواهد کرد. کودک باید ۸ تا ۱۰ ساعت در شب بخوابد. روتینهای مربوط به قبل از خواب یک ساعت قبل از خواب شروع شود.

مسئولیت داشتن و فعالیت روزانه

داشتن فعالیت های روزانه و روتین از روش هاییست که می تواند در ایجاد عادت خوابیدن به آن ها کمک کند. همانطور که کودک باید از وسایل خود مراقبت کند، می‌تواند فعالیتهای روزمره ساده‌ای هم داشته باشد. مشارکت در این فعالیتها باعث می‌شود که کودک احساس کند قسمتی از خانواده یا گروه یا کلاس یا جامعه است و در وی احساس تعلق ایجاد می‌شود.

این مورد از ۳ سالگی آغاز شود. کودک ۳ ساله شما ممکن است بتواند لباسها و اسباب‌بازیها را داخل سبد بگذارد. قاشق و چنگال را روی میز غذاخوری بگذارد. این کارها را روزانه برای کودک در نظر بگیرید و به مرور زمان فعالیتها و مسئولیتهای وی را افزایش دهید.

اوتیسم و لباس نپوشیدن کودکان

مرکز اوتیسم تهران در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم از درمان های توانبخشی کودکان اوتیسم می باشد که در مرکز دکتر صابر ارائه می گردد. متخصصان مجرب و کارآزموده مرکز با استفاده از تکنیک های روز دنیا و تجهیزات پیشرفته نظیر اتاق تاریک بینایی، اتاق شنیداری، سنسوری روم، ماساژ درمانی، رفتاردرمانی و… به درمان تخصصی کودکان اوتیسم می پردازند. یکی از مشکلات کودکان اوتیسم ، مشکلات حسی آنان است مانند مشکل در لباس پوشیدن ، غذا خوردن، واکنش به نورهای خاص و… که با استفاده از تکنیک های درمانی بهبود می یابد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

ممکن است کودک شما ایده ­های خاصی در مورد لباس پوشیدن داشته باشد. ممکن است حساسیت لمس منجر به پوشیدن لباسهای خاص بشود. ما در اینجا در خصوص فرآیند لباس پوشیدن و روشهای آموزش کودک در مستقل لباس پوشیدن صحبت خواهیم کرد.شاید کودک در پوشیدن لباسهای خاص اصرار داشته باشد. ممکن است سویشرت آستین بلند کلاه دار را در تابستان بپوشد. یا شاید در پوشیدن لباس نازک در زمستان اصرار داشته باشد. آموزش کودک در سنین پایین در مورد اینکه متناسب با هوا لباس بپوشد یک روش کمک کننده برای سال‌های بعد خواهد بود.

اوتیسم و لباس نپوشیدن کودک

کودک را در فرآیند انتخاب لباس دخیل کنید و به او آموزش دهید که این مورد چطور در او حس مسئولیت فردی ایجاد خواهد کرد. انتخاب لباس می‌تواند با کودک سه سال به بالا انجام شود. از یک جمله یا اصطلاح در انتخاب لباس استفاده کنید. مثلاً بگویید زیرپوش آبی، تیشرت سفید و جوراب سفید به کودک کمک کنید نسبت به آیتم‌ها توجه کند. ساکت باشید و تنها از کلمات کم استفاده کنید تا تمرکز کودک معطوف به لباس پوشیدن شود نه کلمات اضافی که شما می‌گویید.

با بالا رفتن سن اگر علاقه خود را در انتخاب لباس بیان کرد، او را تشویق کنید تا آن کار را انجام دهد و با بعضی کلمات حس استقلال را در او تقویت کنید. مثلاً بگویید خیلی خوب پیراهن گرم برای یک روز سرد

.

پوشیدن لباس کودکان اوتیسم

به کودک آموزش دهید که لباسهای خود را بپوشد و در بیاورد. اگر توانایی اجرای کامل مهارت لباس پوشیدن را نداشت فعالیت را به اجزای کوچکتر تجزیه کنید. معمولاً کودکان درآوردن لباس را زودتر از پوشیدن یاد می‌گیرند. کودک را در زمان اجرای فعالیت تشویق کنید. این فعالیت به کودک یاد می­دهد که چطور لباس را در آورد و کدام قسمت لباس کدام قسمت بدن را پوشش می­دهد. در زمان آموزش کودک را به عجله نیندازید. عجله منجر به استرس شده و استرش شانس یادگیری را کاهش می‌دهد.

اگر وقت کافی ندارید ادامه آموزش را به روزهای بعد موکول کنید. فقط مطمئن شوید که زمان کافی برای حداقل تمرین ۳ بار در هفته وجود داشته باشد. برای شروع فرآیند آموزش لباس پوشیدن ابتد از آیتم­های ساده استفاده شود. جوراب معمولا سفت و به دقت زیادی برای صحیح پوشیدن آن نیاز است. یک زیر پیراهن آستین کوتاه یا رکابی برای شروع مورد مناسبی است. پوشیدن زیر پیراهن یک مهارت چند جزئی است. اگر کودک می­تواند سر خود را از لباس رد کند شما به کودک در پوشیدن آستین­ها را پوشید اجازه این کار را به او بدهید. سپس می‌توانید کودک را در رد کردن سر از لباس حمایت کنید. سبک خاصی برای لباس پوشیدن وجود ندارد و به کودک اجازه بدهید با سبک خود و آن طور که راحت است لباس بپوشد.

بعد از اینکه کودک لباس را پوشید به آرامی لباس را از تن او در بیاورید. از انواع لمس‌ها (زبر/نرم) که برای کودک لذت‌بخش است استفاده کنید. بخندید و از کلمات زیاد استفاده نکنید. این چند ثانیه در برقراری ارتباط در زمان لباس پوشیدن مهم است. این لمس‌ها کودک را در حین انجام فعالیت معنی­دار مورد تایید قرار می‌دهد. بعد از اینکه کودک تمام آیتمهای لباس را پوشید بخندید و بگویید که چقدر جالب و زیبا به نظر می­رسد. به خودتان اجازه دهید که برای چند لحظه احساس غرور کنید و بدانید که در حال کمک به خودم برای مستقل شدن هستید.

راهکارهای ساده برای کمک به کودک اوتیستیک در پذیرش لباس

کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب با پوشیدن لباس مشکل دارند، زیرا ممکن است نسبت به بافت، دما یا فشار لباس حساسیت بالایی داشته باشند. این چالش می‌تواند کارهای روزمره کودکان اوتیسم مانند لباس پوشیدن را به یک تجربه استرس‌زا تبدیل کند. اما با راهکارهای مناسب، می‌توان این مقاومت را کاهش داد.

۱. انتخاب لباس مناسب

-پارچه‌های نرم و بدون زبری مانند پنبه یا لینن را انتخاب کنید.

-از لباس‌های بدون برچسب، درزهای محکم یا زیپ‌های سنگین اجتناب کنید.

-لباس‌های گشادتر بپوشید تا فشار کمتری به کودک وارد شود.

۲. ایجاد عادت تدریجی

-کودک را به آرامی با لباس جدید آشنا کنید، مثلاً ابتدا آن را لمس کند.

-از تکنیک لباس پوشیدن مرحله‌به‌مرحله استفاده کنید (مثلاً ابتدا فقط تیشرت را بپوشد).

-از سیستم پاداش (مثل تشویق کلامی یا یک فعالیت موردعلاقه) استفاده کنید.

۳. کاهش اضطراب هنگام لباس پوشیدن

-محیطی آرام و بدون شتاب ایجاد کنید.

-از وسایل کمکی مانند لباس‌های چسبی به جای دکمه استفاده کنید.

-اگر کودک به یک لباس خاص وابسته است، چند نمونه مشابه تهیه کنید.

با این روش‌ها، می‌توانید کارهای روزمره کودکان اوتیسم را آسان‌تر کرده و استرس آن‌ها را کاهش دهید.

حساسیت لمسی و لباس پوشیدن در کودکان اوتیسم

یکی از چالش‌های رایج در کودکان اوتیستیک، حساسیت لمسی (Tactile Sensitivity) است که می‌تواند لباس پوشیدن را برای آن‌ها دشوار کند. این کودکان ممکن است نسبت به جنس پارچه، دما یا حتی فشار لباس واکنش شدید نشان دهند.

علل حساسیت لمسی در لباس پوشیدن

حساسیت به بافت‌های خاص: برخی پارچه‌ها مانند پشم یا نایلون ممکن است باعث خارش یا ناراحتی شوند.

مشکل با فشار لباس: کودکانی که به فشار عمیق نیاز دارند، ممکن است لباس‌های تنگ را ترجیح دهند، درحالی که برخی دیگر فقط لباس‌های گشاد را تحمل می‌کنند.

تحریک‌پذیری از برچسب‌ها و درزها: حتی یک برچسب کوچک می‌تواند باعث بی‌قراری شود.

سبک زندگی در کودکان اوتیسم

مد و داشتن سبک خاص در امور زندگی از راه ­های بیان و بروز فردی است. کودکان با اختلالات طیف اتیسم غالباً نظرات ثابت و انعطاف‌پذیری درمورد رنگ، جنس، و طرح و چیدمان دارند. معمولاً سبک مورد استقبال آنها در امور مختلف مشابه شما نخواهد بود. اگر تصمیم به برگزاری مراسم رسمی شام دارید و از کودک می‌خواهید که به روش خاصی عمل کند، باید برنامه‌ریزی انجام دهید. در فصل بعدی در این خصوص بیشتر صحبت شده است. برای لباس پوشیدن روزانه به کودک اجازه بدهید که نظر خود را ابراز کند. اگر کودک لباس مدرسه می­پوشد باید از این محدودیت پیروی کند. اما اجازه بدهید کودک در پایان هفته بعد از مدرسه لباس مورد علاقه خود را بپوشد. این مسئله منجر به احساس راحتی و آرامش در او خواهد شد.

آراستن

افرادی که ما را نمی‌شناسند از روی ظاهر ما و کودک قضاوت کرده و نظر می­دهند. آراستن از طرفی یکی از اجزای حفظ سلامتی افراد است. اگر کودک در مورد فعالیتهای سرزده/ ناخوانده که قسمتی از آراستن است خوشحال نشود با مشکل مواجه خواهید شد. چند روش برای کمک به انجام آسان­تر این فعالیت­ها وجود دارد. اولین مورد اینکه کودکان با اختلالات طیف اتیسم از طریق تقلید خیلی خوب یاد می گیرند. اگر کودک دوش گرفتن شما را ببیند خیلی راحت­تر انتظارات شما را درک خواهد کرد. فعالیت­های ویژه که در مورد آنها صحبت خواهیم کرد شامل توالت، شستشوی دست، تمیز کردن ناخن، حمام، شانه کردن مو، مسواک زدن و تمیز کردن بینی است. در خصوص این فعالیت‌ها هر کدام که مورد نیاز کودک هست را آموزش دهید. مشارکت در فعالیت­های مورد نیاز برای کودک راحت­تر بوده و منجر به استقلال می­شود.

سوالات متداول:

1-آیا استفاده از عینک آفتابی، کلاه یا کفش نیز برای این کودکان چالش‌برانگیز است؟
بله، هر وسیله‌ای که حس لامسه را تحت تاثیر قرار دهد ممکن است باعث مقاومت شود. بهتر است از مدل‌های نرم و سازگار استفاده کنید.

2-آیا تغییر فصل و جنس لباس (مثل پوشیدن لباس گرم در زمستان) روی کودک تاثیر می‌گذارد؟
بله، برخی کودکان اوتیستیک به تغییر دما حساس هستند. بهتر است لباس‌های فصل جدید را کمکم و با حوصله معرفی کنید.

تمرینات کاردرمانی اوتیسم در دست

مرکر اوتیسم تهران در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم  به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم از خدمات مهم در زمینه توانبخشی کودکان اوتیسم می باشد که به صورت تخصصی در کلینیک دکتر صابر اراه می شود. تمرینات کاردرمانی اوتیسم در حیطه کادرمانی جسمی، ذهنی، کاردرمانی حسی، کاردرمانی دست، سنسوری روم، ماساژ درمانی، یکپارچگی حسی، اتاق شنیداری و اتاق تاریک بینایی ارائه می گردد. در این متن به صورت خلاصه به چند تمرین کاردرمانی اوتیسم که والدین می توانند در محیط منزل انجام دهند پرداخته می شود.

تمرینات کاردرمانی اوتیسم در دست

ورق زدن یکی از مهمترین مهارت­های حرکتی ظریف است این مهارت شامل حرکات انگشتان و نیز حس لامسه است که در یک زمان تنها یک صفحه ورق می­خورد برخی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم در ورق زدن صفحات کتاب دچار مشکل هستند. مشکل می­تواند ناشی از چالاکی ضعیف در انگشتان یا به دلیل عدم علاقه­ ی کودک برای لمس برگه با نوک انگشتانش باشد. صرف نظر از دلیل و سطح ناراحتی باید به یاد داشت که این امر یک مهارت مهم است. برای تشویق ورق زدن صفحات، از کودک بخواهید در زمانی که شما کتاب مورد علاقه ­اش را می­خوانید، خودش صفحات را ورق بزند در این صورت کودک برای تماشای آنچه در صفحه ی بعد است، مشتاق­تر خواهد بود. البته این کار شاید کمی هم باعث دردسر شود چرا که کودک شاید حواسش پرت شود و جهت رفع این حواس پرتی مدام سرک بکشد تا ببیند در صفحات بعد چه چیزی وجود دارد. کودکان توانایی شگفت انگیزی برای استفاده از ذهنشان در جهت غلبه با موانع دارند.

مهم است که کودکان با اختلالات طیف اتیسم در هر محیطی برای خودشان کاری انجام دهند. افزایش آگاهی شما از این تکالیف کوچک و نیز افزایش انتظارات از مهارت­های کودک به او کمک می­کند تا مستقل ­تر گردد. وقتی کودک در ورق زدن بی میل می­شود، استفاده از یک مداد می­تواند مفید باشد. از او بخواهید مداد را طوری نگه دارد که پاک کن روی برگه باشد و با استفاده از آن صفحه را ورق بزند.

فعالیت­های روزمره برای کمک به کودک مبتلا به اتیسم

دنبال کردن متن در زمان خواندن

دنبال کردن معلم در زمانی که با صدای بلند متن را می­خواند یک فعالیت معمول در کلاس درس است. این کار برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم اطلاعات بینایی فراهم می­کند که بیشتر آنها این اطلاعات را دوست دارند. اغلب این کودکان در مواقعی که اطلاعات شنوایی به آنها می­رسد برای یادگیری دچار مشکل می­شوند. یعنی اگر معلم اطلاعات را فقط از طریق گفتن به آنها منتقل نماید به احتمال زیاد کودک قادر به یادگیری نخواهد بود. بهتر است کودک بتواند اطلاعات را هم ببیند و هم آنها را بشنود. این کار فرصت یادگیری بیشتری را در اختیار کودک قرار می­دهد. تمرین کردن در منزل و نیز سایر محیط­های خارج از مدرسه راه مناسبی برای کار کردن بر روی این مهارت است.

وقتی در خانه همراه با کودک متنی را می­خوانید از او بخواهید با انگشت اشاره ­ی خود متن را دنبال نماید. اگر استفاده از انگشت اشاره برای او دشوار است، می­تواند از یک تکه کاغذ استفاده کند و آن را زیر خطی که خوانده می­شود نگه دارد. زمانی که شما به انتهای خط می­ رسید کودک تکه کاغذ را به پایین حرکت می­دهد و خط بعدی نمودار می­شود.

بهترین راه برای دانستن اینکه کودک متوجه چیزی که برایش خوانده می­شود است یا نه، این است که پرسش­هایی از او پرسیده شود. یک کودک با اختلالات طیف اتیسم ممکن است قادر نباشد به صورت کلامی آنچه را که یاد گرفته است را به شما بگوید. اجازه دهید در صورت نیاز تصویرش را برایتان بکشد تا اطلاعاتی را که به تازگی یاد گرفته است، نشان دهد. به کودک این فرصت را دهید تا خودش را به شیوه­ای که یادگیری و عزت نفش را تقویت می­کند، بیان نماید. برای همه­ی ما مهم است که بدانیم دیگران ما را می­فهمند.

نکاتی در مورد قدرت دست

با پیشرفت بیشتر تکنولوژی، کودکان ما نیز پیشرفت می­کنند. یک وسیله با قابلیت صفحه­ ی لمسی می­تواند یک راه موثر برای کمک به برقراری ارتباط، پیروی از یک برنامه ­ی روزانه و یا تکمیل یک تکلیف به صورت مستقل باشد و چنین چیزی باید در صورت صلاحدید مورد تشویق قرار گیرد. قدرت مورد نیاز دست و انگشتان برای تایپ کردن معمولی (دستی) ، در مقایسه با یک صفحه کلید لمسی متفاوت است. حتی با در نظر گرفتن این تفاوت­ها، قدرت دست همچنان از موارد مهم است.

زمان­هایی خواهد بود که کودک نیاز خواهد داشت درب یک ظرف غذا را به طور مستقل باز کند برای مثال در اتاق ناهارخوری. یا مثلا او گاهی نیاز خواهد داشت سنجاقی را روی بورد کلاس، برای چسباندن کار خودش استفاده کند. در کارهای روزمره­ ی زندگی موارد بسیاری وجود دارد که برای کامل کردن یک تکلیف کارکردی، قدرت دست مورد نیاز می­باشد. به کودک فرصت استفاده از دست­هایش را بدهید و کارهای او را شما انجام ندهید. اگر او قادر به انجام کارها به تنهایی نیست برای مثال نمی­تواند در بطری شیر را باز کند به او کمک کنید و بخشی از درب را باز کنید، سپس از او بپرسید که آیا می­تواند آن را کامل باز کند. این کار را برای تمام بطری­ها و بسته­ها انجام دهید .

این مهارت بویژه زمانی که کودک به دور از خانه است، اهیمت دو چندانی پیدا می­کند. دادن فرصت به کودک برای باز کردن در بسته­ها و ظروف، می­تواند پیام مهمی داشته باشد. او از این تجربه یاد می­گیرد که تنها خودش است که می­تواند نیازهایش را برطرف نماید و این انتظار می­رود که او قادر به انجام آنها باشد. صبور باشید. گاهی وقت­ها ممکن است نیاز به سال­ها تمرین باشد اما با تلاش و پشتکار کودک در این حیطه مهم زندگی، سرانجام خود خوداتکا خواهد شد.

در اغلب اوقات کودک برای کارها درخواست کمک می­کند و بنابراین لذت تجربه کارهای مستقل را از دست خواهد داد. ما در آموزش کودکان دچار اختلالات طیف اتیسم برای گفتن” لطفا کمک کنید”، خوب عمل می­کنیم و خوشحالیم که او نیازهایش را می­گوید تا ما به تصویر بزرگتری از او برسیم. اما هرگز به او یاد نمی­دهیم که میان زمانی که واقعا نیاز به کمک دارد و زمانی که باید برای انجام کار خودش تلاش کند، تفاوت قائل شود. این کار در واقع کنار نشستن و انجام ندادن کارها را به کودک می­آموزد. به کودک اجازه­ی آزمون و خطا بدهید همه­ی ما باید قبل از یادگیری و رسیدن به کفایت کافی، شرایط متفاوت را تجربه نماییم.

همه­ی فعالیت­هایی که در بالا به آنها اشاره شد، می­تواند در افزایش قدرت دست موثر باشد. کلید افزایش قدرت، مقاومت فیزیکی و تکرار است. در زیر مثال­هایی آورده می­شود که می­تواند برای کودک جذاب باشد.

تصاویر میخی

با یک تکه چوب به ضخامت یک اینچ ( 2 و نیم سانتی متر)، عرض ۱۲ اینچ (۳۰ سانتی متر) و در ازای ۱۸ اینچ (۴۵ سانتی متر ) تعدادی میخ در اندازه­ی دو اینچ (۵ سانتی متر) و یک چکش کوچک می­توانید طراحی­های مختلفی را انجام دهید.

1. با استفاده از یک گچ یا ماژیک­هایی با رنگ ثابت، تصویر یک چهره­ی شاد یا یک شکل هندسی ساده روی چوب بکشید.

2. به کودک نشان دهید که میخ را چطور سرجایش در زمان چکش زدن نگه دارد تا میخ تا نصفه در چوب فرو رود.
3. اگر کودک همزمان با چکش زدن نمی­تواند میخ را نگه دارد خودتان کار را شروع کنید و ادامه را به او بسپارید. این کار عضلات بزرگ دست را تقویت می­کند و به هماهنگی چشم و دست نیز کمک می­کند.

فعالیت­های پانچ کردن

1. استفاده از پانج­ها می­تواند قدرت گرفتن دست را افزایش دهد.

۲. از برگه­های رنگی استفاده کنید و اجازه دهید کودک انواع طرح­هایی را که می­تواند با پانچ درست کند را کشف نماید.

۳. اشکال هندسی یا حروف را روی برگه بکشید تا کودک با پانچ آنها را سوراخ کند.

۴. سه یا چهار تا از تکه­های کاغذ را از وسط تا کنید طوری که می­خواهید یک کتاب بسازید و از کودک بخواهید سوراخ­هایی حدود یک دوم اینچ (۱ سانتی متر) از محل تا کردن، ایجاد کند. نخ­هایی را از این سوراخ­ها رد کنید تا کار صحافی کردن را هم انجام داده باشید.

5. از کتابی که درست کرده‌­اید برای نوشتن یا کشیدن تصاویر استفاده کنید.

بزن بریم چیزای خوب پیدا کنیم

برای این کار نیاز به خاک رس، خمیر بازی یا خمیرهای درمانی و نیز تعدادی وسایل کوچک مانند سکه، مهره و یا حبوبات دارید. هرچه گل رس سفت­تر و متراکم­تر باشد کار با آن سخت­تر خواهد بود. با موارد نرم­تر شروع کنید و به تدریج با افزایش قدرت کودک، تراکم را افزایش دهید. قبل از شروع این فعالیت، خمیر یا گل رس را ورز دهید و به شکل توپ در بیاورید تا گرم شوند.

۱. از یک توپ خمیری استفاده کنید. اندازه­ی توپ باید مناسب کف دست کودک باشد.

۲. پنج یا ده مورد از وسایل را داخل خمیر فرو کنید.

3.به کودک اجازه دهید اشیا را ببیند.

4.از کودک بخواهید مواردی را که پنهان کردید، پیدا کند.

5.هر موردی را که کودک پیدا می­کند، بشمارید. کودکان با اختلالات طیف اتیسم اغلب در زمان شمردن آرام می­شوند. چون ماهیت این بازی به گونه­ای است که آغاز و پایان مشخصی دارد اغلب با استقبال کودکان دچار اختلالات اتیسم روبرو می­شود. تمام چیزهایی را که کودک پیدا می­کند در یک صف بچینید تا ببیند چه چیزهایی را پیدا کرده است.

راه­های زیادی وجود دارد تا کودکان با کمک دست­هایشان خودشان را نشان دهند. چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که هر کودکی راه خاص خودش را برای بیان کردن دارد. آنچه را که کودکان با اختلالات طیف اتیسم می­سازند، راه آنها برای بیان خودشان است. اجازه دهید از بیان خود لذت ببرند و همزمان مهارت­ها را کسب نمایند. از این طریق شما می­توانید اطلاعاتی درباره­ی اینکه آنها دنیا را چطور می­بینند نیز به دست بیاورید.

تمرینات کاردرمانی اوتیسم

یادگیری به واسطه حرکت کردن و پاسخ دادن رخ می‌دهد. پاسخ‌های شکل گرفتها ز تجربیاتی که شما به کودک پیشنهاد می‌دهید به او کمک خواهند کرد تا یاد بگیرد و درک کند که بدنش چگونه کار می‌کند. او همچنین درک بهتری از جهان پیرامون و چگونگی حرکت در محیط را کسب خواهد کرد. یکی از فعالیت‌هایی که زمان زیادی از کودک می‌گیرد، یادگیری این است که او یک بدن دارد، اجزای بدنش چه کارهایی انجام می‌دهند و چگونه حرکت می‌کنند. نوزادان معمولاً در سنین بسیار کم یاد می‌گیریند که از دنیای اطراف خود جا هستند. کودکان با رشد عادی این درک را به واسطه بازی کردن به دست می‌آورند.

یک کودک با اختلالات طیف اوتیسم معمولاً نمی‌تواند در فعالیت‌های بازی شرکت کند و به درک مشابهی برسد لذا نیاز به تشویق و کمک دارد. کودک نیاز دارد که در طول روز به وضعیت‌های مختلفی حرکت کند. انطباق بدن خود با فضاها و جاها و نیز تنظیم وضعیت بدن و بینایی راهی برای رشد طبیعی این حواس است. این کودک با اختلالات طیف اوتیسم ممکن است برای گذراندن بخشی از زمان بیداری خود در صندلی ماشین یا صندلی مخصوص کودک در اتومبیل، بسیار آرام و راضی باشد و بتواند خودش را سرگرم نماید. لازم است که کودک را زمانی که به مقصد رسیدید، از صندلی اتومبیل حرکت دهید. اگر چه راحت است که کودک را همراه با صندلی‌اش از ماشین بیرون بیاورید و در کالسکه کودک قرار دهید، اما این کار به ویژه زمانی که کودک مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است توصیه نمی‌شود. برداشتن کودک حتی اگر به منظور قرار دادن او در یک صندلی دستی باشد بسیار مفید است، چرا که به او فرصتی می دهد تا عضلات گردن و چشم‌هایش را تمرین دهد و با وضعیت جدید خود را وفق دهد. انطباق یافتن با حرکات در زمان بلند کردن، به کودک کمک می‌کند تا به واسطه تمرین عضلات گردنش را تمرین دهد و در نهایت بتواند سر خود را بالا و صاف نگه دارد. سر شل و افتاده، بردن سر به سمت عقب است که در کودکانی که سرشان در زمان بلند کردن حمایت لازم را ندارد، انجام می‌گیرد. تمام کودکان در سنین بسیار پاییت این حرکت را دارند و لذا باید آنها را در زمان بلند کردن از پشت سر حمایت کرد. در کودکان با رشد عادی در 3 ماهگی عضلات گردن به اندازه کافی قدرتمند می شوند و در زمان بلند کردن کودک، سر را نگه می‌دارند تا به عقب نیفتد. در حالی که در کودکان با اختلالات طیف اوتیسم در مقایسه با همسالانشان، معمولاً مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا این توانایی را به دست آورند. دلیل این امر نیز عدم نگاه کردن به اطراف و کشف محیط در این کودکان است که سبب می‌شود فرصت تمرین دادن به عضلات گردن را از دست بدهند. از این رو والدین و مراقبان کودک باید تا جای ممکن شرایط تماشای چیزهای جدید را برای کودم فراهم نمایند. دیدن صحنه‌های جدید و جذاب کودک را به تماشای اطراف و تمرین طبیعی تشویق می‌کند.

از سوی دیگر اگر کودک همراه با صندلی مخصوص کودک از اتومبیل بیرون آورده شود، او نخواهد توانست با استفاده از بینایی از این واقعیت آگاه شود که اتفاق تازه‌ای در حال رخ دادن است و سیستم عصبی او فعال نخواهد شد. کودک به نگاه کردن در یک جهت یعنی به سمت جلو ادامه خواهد داد و در صورتی که بخواهد به اطراف نگاه کند در واقع نکاهش به صندلی برخورد خواهد کرد. چنان چه این تجربه بارها تکرار شود در واقع کودک در طول عمر کوتاه خود بارها صحنه‌های تکراری را خواهد دید و مانند این است که او چشم‌بند به چشم دارد.
در آغوش گرفتن در هنگام پیاده شدن از اتومبیل نوعی احساس شگفت‌انگیز را به کودک می‌دهد که احساس بودن می‌کند. این احساس را نداشته باشید که با وجود کودک، نمی‌توانید خرید خوبی داشته باشید. هر جا لازم باشد او را در صندلی‌شا بگذارید. کودک را برای دقایقی نزدیک خود نگه دارید و مرتب او را به صورت خود نزدیک یا دور نمایید و مناظر را به او نشان دهید. همین چند دقیقه در روز، می‌تواند تغییرات زیادی در رشد کودک به وجود آورد و در واقع نوعی تمرین کردن و فرصت جدیدی برای یادگیری او ایجاد کند. تاب دادن و بالا و پایین انداختن معمولی نیز روش‌های بسیار مفیدی برای تشویق حرکت در اغلب کودکان کم سن و سال است. آنچه اهمیت دارد این است که به کودکان فرصت تجربه کردن حرکمات مختلف در طول داده شود.

راه دیگری برای ایجاد فرصت‌های حرکتی در نوزادان ایجاد شرایطی در جهت قرار گرفتن آنها بر روی شکم است. در این حالت نوزاد انرژی زیادی برای صاف نگه داشتن سر خود صرف می‌کند و قدرت گردن، شانه و قسمت فوقانی تنه در او رشد می‌کند. این حرکت برای ایجاد ثبات مهم است و زمانی که کودک به وضعیت نشسته برسد، خواهد توانست از دست‌ها و انگشتانش بدون نیاز به حرکت دادن کل بازوها استفاده نماید. همراه با کودک روی پتویی بنشینید. با کودک به صورت چهره به چهره قرار بگیرید و اجازه دهید تا صورت شما را لمس کند. به این ترتیب فرصت یادگیری زیادی برای او فراهم خواهدی کرد. کودک از این تجربه برای یادگیری بهره خواهد برد. او در ابتدا معمولاً اشیاء را به صورت تصادفی لمس می‌کند اما به تدریج و با کسب تسلط بیشتر بر حرکات خود، سراغ افراد و اشیای جدید می رود چرا که انجام این کار برای او لذت‌بخش است. کودکان از صدای شما در زمان لمس صورتتان و همچنین از احساس خوبی که از فشار دادن اسباب بازی‌هایی که می‌توانند آنها را بگیرند، لذت می‌برند. گرفتن هدفمند اشیا یکی از بارزه‌های مهم رشدی است. کودک یاد می‌گیرد که می‌تواند حرکات 30 ثانیه هم طول بکشد. این کار به کودک اجازه خواهد داد تا بفهمد که صدای شما را شنیده است که نامش را گفته‌اید و آن صدا برای کودک معنا خواهد داشت. وقتی کودک این درک را به دست می‌آورد، با نگاه کردن به شما در واقع پاسخ شما را خواهد داد. پس از آنکه کودک به شما نگاه کرد ممکن است دستش را به سمت صورت شما یا اسباب باری‌ها دراز کند. اگر به گفتن نام او ادامه دهید و صبر نکنید، کودک هر باز که نام خود را می‌شنود نیاز دارد فرآیند درک آنچه را که می‌شنود، مجدداً ز اول آغاز کند. کودک ممکن است احساس ناامیدی کند چرا که او حس می‌کند چیزهای زیادی از او خواسته شده است یا با ناامیدی پاسخ دهد و ناراحت شود. به یاد داشته باشید که به کودک فرصت دهید، نفس عمیق بکشید و آزامش خودتان را حفظ کنید.

سوالات متداول:

1-تمرینات کاردرمانی دست برای کودکان اوتیسم چه فوایدی دارد؟
تمرینات کاردرمانی دست برای کودکان اوتیسم فواید متعددی دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تقویت عضلات کوچک دست، بهبود هماهنگی چشم و دست، افزایش دقت حرکات ظریف و توسعه مهارت‌های خودیاری اشاره کرد. این تمرینات به کودک کمک می‌کند تا مهارت‌های ضروری مانند نوشتن، استفاده از قاشق و چنگال، بستن دکمه‌ها و سایر فعالیت‌های روزمره را بهتر انجام دهد. طراحی این تمرینات به گونه‌ای است که ضمن هدفمند بودن، برای کودک جذاب و شادی‌آور باشند تا انگیزه مشارکت در آن‌ها را حفظ کند.

2-آیا کاردرمانی می‌تواند به بهبود مهارت‌های اجتماعی کودکان اوتیسم کمک کند؟
کاردرمانی می‌تواند سهم قابل توجهی در بهبود مهارت‌های اجتماعی کودکان اوتیسم داشته باشد. کاردرمانگران از روش‌های مختلفی مانند بازی‌های گروهی، تمرینات نقش‌آفرینی و فعالیت‌های تعاملی برای تقویت این مهارت‌ها استفاده می‌کنند. این تمرینات به کودک کمک می‌کند تا مفاهیمی مانند نوبت‌گیری، تماس چشمی، فاصله اجتماعی مناسب و درک احساسات دیگران را یاد بگیرد. همچنین کاردرمانی می‌تواند به کودک در درک قوانین اجتماعی و توسعه دوستی‌ها کمک کند

اوتیسم و مشکل بیرون رفتن کودکان

مرکر اوتیسم تهران با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم  به صورت تخصصی فعالیت می نماید. توانبخشی اوتیسم شامل کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم و خدمات درمانی نظیر بازی درمانی، رفتاردرمانی و سنسوری روم و اتاق شنیداری، اتاق تاریک بینایی ، ماساژ درمانی می باشد که در کنار هم موجب بهبود مهارت های اجتماعی، گفتار، درک کلامی، رفتارهای کلیشه ای و… در کودکان اوتیسم می گردد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تعطیلات و مشکل بیرون رفتن کودک اوتیسم

تعطیلات روتینهای ما را تغییر می‌دهد و ما از آن لذت می‌بریم. اما کودکان با اختلالات طیف اتیسم در این زمینه نظر متفاوتی دارند. این کودکان فقط می‌خواهد که به زمان خواب و برنامه خود برگردد. شما ممکن است معتقد باشید که سخت کار کنید و زندگی را سازماندهی کنید تا آخر هفته برسد اما این مسئله در کودکان با اختلالات طیف اتیسم اینطور نیست.

کودک اوتیسم بوهای متفاوتی را زمانیکه شما غذای مخصوص آخر هفته تهیه می‌کنید استشمام می‌کند. همچنین افرادیکه معمولا برای دیدار شما نمی‌آیند آخر هفته در خانه شما هستند. همچنین روزهای ساختارمند مدرسه و سایر فعالیتها در آخر هفته مختل می‌شود. یک برنامه‌ریزی مختصر کمک کننده خواهد بود:

1. فکر کنید که چه چیزی واقعا برای تعطیلات شما و خانواده مهم است.
2. کودک را در برنامه‌ریزی آخر هفته تا حد ممکن دخیل کنید.
3. به کودک اجازه دهید از تغییرات مطلع شود و برنامه خود را آماده کند. با این کار رفتارها و تجربیات غیر منتظره کودک تا حد امکان کاهش خواهد یافت.
4. تا حد امکان روتینهایی مثل زمان خواب، لباس پوشیدن و روتینهای صبحگاهی را حفظ کنید.
5. کودک را تشویق کنید تا در آماده‌سازی تا آنجایی که می‌خواهد مشارکت کند.
6. او ممکن است از شما بخواهد تا دکوراسیونهای خود را تغییر دهید و یا غذاهایی را که در زمانهای خاص سال برای سورپرایز آماده می‌کنید را بپزید. درخواست او را اعمال کنید تا احساس کند که قسمتی از این جشن یا مراسم است.
7. ریلکس باشید.

رستوران

غذا خوردن در اماکن عمومی قسمتی از زندگی خانوادگی است. منتظر ماندن برای غذا و بودن در مکان ناآشنا در بعضی کودکان با اختلالات طیف اتیسم مشکل‌ساز است. به هر حال این موقعیت می‌تواند باشد و با شادی همراه باشد.

۱. تصویر یا نماد رستوران را در برنامه روزانه کودک نصب کنید.

۲. از قبل به منو نگاه کنید و تصمیم بگیرید برای انتخاب بهترین گزینه برای غذا کودک را در روند انتخاب شرکت دهید که چه چیزی سفارش خواهد داد یا برای او سفارش داده خواهد شد.

3.اگر فکر می‌کنید که غذا با تاخیر آورده خواهد شد به کودک اجازه دهید برای رفع گرسنگی قبل از آوردن غذای اصلی اسنیک بخورد.

۴. زمان رستوران را تا حد امکان به زمانی که کودک در خانه غذا میخورد نزدیک کنید.

۵. از فعالیتهای آرام که کودک از آن لذت می‌برد و به نشستن کودک روی صندلی کمک می‌کند استفاده نمایید. این مورد کمک می‌کند که اعضای خانواده هم از غذا لذت ببرند. اگر کودک شما بوهای قوی یا صداهای بلند را نمی‌تواند تحمل کند از رفتن به این اماکن پرهیز کنید. اما چنانچه به هر دلیلی می‌خواهید به این اماکن بروید از روشهای آمده در فصل بعد استفاده کنید.

انجام کارهای بیرون از خانه برای اوتیسم

لیست فعالیتهای روزمره را تهیه کنید. ممکن است برای رفع نیازهای خانواده کارهایی را انجام دهید که خارج از روتین کودک باشد و برای او راحت نباشد. مثل کارهای که نیاز به استفاده از ماشین و یا حمل و نقل عمومی داشته باشد. این مهم است که کودک بداند چه اتفاقی خواهد افتاد. به کودک شرح دهید که کجا خواهید رفت و ممکن است برای وی خوشایند باشد. او ممکن است برای چند لحظه از ماشین پیاده شود تا شما کار خود را انجام دهید. یا ممکن است نیاز باشد که ساکت بنشیند و منتظر بماند.

کودک را تا حد امکان آماده کنید، استراحت کرده باشد، گرسنه نباشد و نیاز به استفاده از دستشویی قبل بیرون رفتن نداشته باشد. مشارکت در فعالیتهای خانواده حتی کوتاه مدت جزئی از زندگی خانوادگی است. اجازه به کودک برای شرکت در این موارد تجربه خوبی برای یادگیری است. او جزئی از خانواده و یک عضو فعال خانواده است. شما اگر کودک را در خانه تنها بگذارید در حق او لطف نمی‌کنید. تنها گذاشتن در کودک در خانه با پرستار منجر به ایزوله شدن وی شده و در او احساس جدایی ایجاد می‌کند. بیرون بردن کودک منجر خواهد شد که یاد بگیرد تجربیات غیر منتظره را چطور مدیریت کند. اما اگر این اتفاق نیفتد کودک چطور خواهد فهمید که این موارد امن و بدون آسیب هستند.

به کودک اجازه دهید وسایل مورد علاقه خود را بیاورد. آوردن وسایل مورد علاقه حس آرامش و کنترل در محیطهای غیرقابل پیش‌بینی ایجاد می‌کند.

راهکارهای کاهش اضطراب کودکان اوتیسم در خروج از منزل

خروج از خانه برای بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم می تواند تجربه ای استرس زا و پرچالش باشد. این اضطراب اغلب ناشی از تغییر در روال عادی زندگی، مواجهه با محرک های حسی جدید و قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی غیرقابل پیش بینی است. برای کمک به کاهش این اضطراب، والدین می توانند از راهکارهای موثری استفاده کنند که به تدریج کودک را با محیط خارج از خانه آشنا می سازد.

یکی از موثرترین روش ها، آماده سازی کودک قبل از خروج از منزل است. بهتر است والدین برنامه بیرون رفتن را از چند ساعت یا حتی یک روز قبل به کودک اطلاع دهند. استفاده از داستان های اجتماعی که مراحل بیرون رفتن را به صورت تصویری و ساده توضیح می دهد، می تواند به کودک کمک کند تا انتظارات واقع بینانه ای از آنچه پیش رو دارد، داشته باشد. برای کودکانی که با تغییرات مشکل دارند، ایجاد یک روال ثابت برای بیرون رفتن ها بسیار مفید خواهد بود. مثلا همیشه از یک مسیر مشخص برای رفتن به پارک استفاده کنید یا برنامه های بیرون رفتن را در روزها و ساعت های مشخصی از هفته قرار دهید.

همچنین همراه بردن وسایل آرامش بخش می تواند نقش مهمی در کاهش اضطراب کودک داشته باشد. این وسایل می تواند شامل اسباب بازی مورد علاقه کودک، پتوی آرامش بخش یا هر وسیله دیگری باشد که به کودک احساس امنیت می دهد. برای کودکانی که به محرک های حسی حساس هستند، استفاده از هدفون های کاهش دهنده صدا یا عینک آفتابی می تواند کمک کننده باشد. والدین باید به نشانه های استرس در کودک خود توجه کنند و در صورت افزایش اضطراب، مکانی امن و آرام برای استراحت و بازیابی تعادل حسی کودک در نظر بگیرند.

چگونه محیط های عمومی را برای کودک اوتیستیک ایمن تر کنیم؟

ایجاد محیطی امن و قابل پیش بینی برای کودکان اوتیستیک در فضاهای عمومی نیازمند برنامه ریزی و آمادگی قبلی است. اولین قدم انتخاب مکان هایی است که از قبل با نیازهای کودک آشنا هستید یا ویژگی های مناسب تری دارند. مثلا پارک هایی که فضای شلوغ ندارند یا فروشگاه هایی که در ساعات خلوت به آنها مراجعه می کنید، گزینه های بهتری هستند. بهتر است قبل از اولین بازدید، در مورد محیط جدید با کودک صحبت کنید و حتی اگر ممکن است، تصاویری از آن مکان را به او نشان دهید. زمان بندی مناسب برای بیرون رفتن نقش مهمی در ایجاد احساس امنیت برای کودک دارد. ساعاتی را انتخاب کنید که محیط کمتر شلوغ است و محرک های حسی کمتری وجود دارد. مثلا رفتن به فروشگاه در اول صبح یا ساعاتی که معمولا خلوت تر است، تجربه بهتری برای کودک ایجاد می کند. همیشه مسیرهای فرار یا مکان های آرامی را که می توانید در صورت نیاز به آنجا بروید، شناسایی کنید. این کار به شما کمک می کند در صورت افزایش اضطراب کودک، سریعا محیط را تغییر دهید.

آماده کردن یک کیف مخصوص حاوی وسایل ضروری می تواند در مدیریت موقعیت های غیرمنتظره کمک کننده باشد. این کیف می تواند شامل میان وعده های مورد علاقه کودک، بطری آب، اسباب بازی های آرامش بخش، تغییر لباس و هر وسیله دیگری باشد که به کودک کمک می کند در محیط های عمومی احساس راحتی بیشتری داشته باشد. همچنین بهتر است کارت شناسایی حاوی اطلاعات ضروری و توضیحی درباره شرایط کودک همراه داشته باشید تا در صورت نیاز بتوانید به دیگران توضیح دهید. با رعایت این نکات و صبوری زیاد، به تدریج می توان تجربه بیرون رفتن را برای کودک اوتیستیک لذت بخش تر و کم استرس تر کرد.

سوالات متداول:

1-آیا زمان‌بندی خاصی برای بیرون بردن کودک اوتیستیک وجود دارد؟
بله، بهتر است در ساعاتی از روز که محیط کمتر شلوغ است و محرک‌های حسی کمتری وجود دارد، مثلاً صبح‌های زود یا روزهای وسط هفته، کودک را به بیرون ببرید.

2-چه وسایلی برای همراه بردن کودک اوتیستیک ضروری است؟
همراه داشتن وسایل آرامش‌بخش مانند اسباب‌بازی موردعلاقه، پتو، میان‌وعده‌های آشنا، هدفون کاهش صدا و بطری آب می‌تواند به کودک کمک کند در محیط‌های جدید احساس امنیت بیشتری داشته باشد.

اوتیسم و اوقات فراغت

مرکر اوتیسم تهران با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم  به صورت تخصصی فعالیت می نماید. توانبخشی اوتیسم شامل کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم، همچنین آموزش مهارتهای مورد نیاز برای زندگی می باشد. در مرکز  اوتیسم دکتر صابر با استفاده از تکنیک های رفتاردرمانی به آموزش مهارت های اجتماعی پرداخته می شود. یکی از مشکلات والدین کودکان اوتیسم، گذراندن اوقات فراغت کودکان اوتیسم می باشد. در اینجا به ارائه راهکارهایی در این مورد پرداخته می شود.

اوقات فراغت در کودکان اوتیسم

کودکان با اختلالات طیف اوتیسم ممکن است ایده‌های متفاوتی برای لذت بردن و اوقات فراغت داشته باشند. ممکن است آنها از نشستن روی پنجره و نگاه کردن به تغییرات نور محیط لذت ببرند. اجازه بدهید که این کار را انجام دهند اما در مقدار، مکان و زمان مناسب

لذت بردن و مشارکت در فعالیتهای تفریحی قسمت مهمی از رشد کودک با اختلالات طیف اتیسم است.در زیر به فعالیتهایی اشاره می‌شود که منجر به تطابق شده و به لذتبخش بودن تجربیات کمک می‌کند.

رفتن به سینما

تعداد زیادی فیلم وجود دارد که نگاه کردن به همراه سایر کودکان جالب و هیجان‌انگیز است. صدا در سینما زیاد است، بوهای قوی وجود دارد و تاریک هم است. این موارد منجر به بروز مشکل خواهد شد. برای کاهش صدا از هدفن کاهنده صدا استفاده کنید. در قسمت عقب سینما بنشینید زیرا نور آنجا بیشتر بوده و نیاز به گشتن برای پیدا کردن صندلی را کاهش می‌دهد.

بعضی از سینماها نمایشهای با شرایط خاص حسی ارائه می‌دهند که از نظر نور، صدا و موارد دیگر قابل پذیرش برای کودکان است. شما می‌توانید این فرصت فوق‌العاده را در برنامه کودک قرار دهید.

تا حد امکان از بوی پف فیل دوری کنید تا کودک تشویق به امتحان کردن غذاهای جدید بشود. می‌توانید از اسنک استفاده کنید. همه از خوردن اسنک در زمان تماشای فیلم لذت می‌برند.

دوچرخه سواری

دوچرخه سواری از موارد مورد علاقه خانواده بوده و است. ورزش جذاب و خوشایندی برای خانواده می‌باشد به خصوص در هوای تازه. کودک اگر توانست از پدال استفاده کند و دوچرخه را براند از کلاه محافظ استفاده نمایید. کودک از همان بار اول باید از کلاه ایمنی استفاده کند تا استفاده از آن تبدیل به عادت شود.

ایجاد روتین برای دوچرخه سواری مناسب است شامل ایمنی، مراقبت از دوچرخه. تهیه یک فضا و مکان برای دوچرخه کودک و کلاه ایمنی که منجر به دسترسی آسان و حس استقلال می‌شود. اگر کودک به طور مستقل بتواند در خیابان دوچرخه سواری کند حس اعتماد و غرور در وی ایجاد خواهد شد.

بعد از دوچرخه سواری به کودک آموزش دهید که از دوچرخه پیاده شود و در محل خود قرار دهد. ممکن است دوچرخه خاکی و گلی باشد. روش مناسب تمیز کردن را به کودک آموزش دهید که دوچرخه را برای استفاده بعدی آماده کند. اگر کودک در دوچرخه سواری تجربه کافی داشته باشد در تمیز کردن و مراقبت از آن هم مجرب خواهد شد.

بولینگ و بازارچه بازی

رفتن به بولینگ و بازارچه بازیهای کامپیوتری در خانواده‌ها مرسوم است. کودکان با اختلالات طیف اتیسم ممکن است در این مکان مشکلاتی داشته باشند. این محیط خیلی پر سرو صدا بوده و نورهای متغیر (فلشر) و صداهای مربوط به بازی کامپیوتری در محیط وجود دارد. البته صداهای دیگری هم در محیط وجود دارد. این محیط کودک را دستپاچه و بیقرار می‌کند. وقتی شما به این مکان می‌روید شما و کودک باید لذت کافی را از آن ببرید. پیشنهادات زیر در این زمینه کمک کننده خواهند بود:

1. همراه با سایرین به بازارچه بازی کامپیوتری بروید.

۲. کودک را آماده کنید که مکانی که خواهد رفت صدای زیادی دارد.

3. اجازه بدهید وسایل مورد علاقه خود را بیاورد.

۴. با کودک به توافق برسید که زمان خاصی در آنجا خواهیم بود، همچنین زمان خاصی را تعیین کنید که از محل خارج شوید و در یک محیط آرام قرار بگیرید.

5. کودک را تشویق به مشارکت جزئی در بازی‌ها بکنید. مثلا قل دادن ۱ الی ۲ بولینگ، تماشای بازی یا بازی برای ۱ الی ۲ دقیقه. به کودک نشان دهید که زمان می‌گذرد و چارچوب زمانی خاصی را با او به توافق برسید.
6. او ممکن است بخواهد یک استراحت در محیط آرام داشته باشد و به مرور زمان بیشتر در محیط بازی باشد.
7. اجازه بدهید که خود کودک در مورد زمان استراحت تصمیم بگیرد. اگر کودک گفت نیازی به استراحت ندارد زمان استراحت را برای دقایق دیگر تنظیم کنید.

۸. اگر کودک شما ۳ بار زمان استراحت داشت و بیشتر از آن زمان برای استراحت خواست بخندید و درخواست او را اجرا کنید.

مهمترین درس برای کودک این است که یاد خواهد گرفت که زمانیکه تجربه بدی داشت و یا مضطرب و بی‌قرار بود یکی از افرادی است که می‌تواند تصمیم بگیرد که استراحت کند. این یک تجربه خوب برای کودک شماست.

فعالیت‌های مناسب برای پر کردن اوقات فراغت کودکان اوتیستیک

1. بازی‌های حسی-حرکتی

کودکان اوتیستیک اغلب به تجربیات حسی پاسخ خوبی می‌دهند. ایجاد یک فضای بازی با فعالیت‌های حسی مانند جعبه‌های شن، خمیر بازی، یا آب‌بازی می‌تواند بسیار مفید باشد. این فعالیت‌ها نه تنها به کودک کمک می‌کنند تا با محیط اطراف خود ارتباط بهتری برقرار کنند، بلکه به کاهش اضطراب و بهبود تمرکز نیز کمک می‌کنند. برای شروع، می‌توانید از مواد غیرسمی و ایمن استفاده کنید و به تدریج، فعالیت‌های جدید را به کودک معرفی کنید.

2. نقاشی و رنگ‌آمیزی

نقاشی و رنگ‌آمیزی فعالیت‌هایی هستند که به کودکان اوتیستیک اجازه می‌دهند احساسات خود را به شیوه‌ای غیرکلامی بیان کنند. استفاده از ابزارهای مختلف مانند مداد رنگی، آبرنگ، یا حتی نقاشی با انگشت می‌تواند برای کودک جذاب باشد. این فعالیت‌ها همچنین به بهبود هماهنگی دست و چشم و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کنند. برای کودکانی که ممکن است با کاغذ و مداد راحت نباشند، نقاشی روی تخته سفید یا استفاده از اپلیکیشن‌های نقاشی دیجیتال نیز گزینه‌های مناسبی هستند.

3. موسیقی و آواز

موسیقی می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی بر کودکان اوتیستیک داشته باشد. گوش دادن به موسیقی، نواختن سازهای ساده مانند طبل یا زیلوفون، یا حتی آواز خواندن می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس آرامش کند و ارتباط بهتری با محیط برقرار کند. موسیقی همچنین می‌تواند به بهبود مهارت‌های زبانی و اجتماعی کودک کمک کند. اگر کودک به موسیقی خاصی علاقه نشان می‌دهد، سعی کنید آن را در برنامه روزانه او بگنجانید.

4. پازل و بازی‌های فکری

پازل‌ها و بازی‌های فکری مانند لگو یا مکعب‌های روبیک می‌توانند برای کودکان اوتیستیک بسیار مفید باشند. این فعالیت‌ها به بهبود مهارت‌های حل مسئله، تمرکز و هماهنگی دست و چشم کمک می‌کنند. برای شروع، می‌توانید از پازل‌های ساده با قطعات کم استفاده کنید و به تدریج سطح دشواری را افزایش دهید. این بازی‌ها همچنین می‌توانند به کودک کمک کنند تا درک بهتری از مفاهیم فضایی و ترتیبی پیدا کند.

5. ورزش و فعالیت‌های بدنی

فعالیت‌های بدنی مانند شنا، دوچرخه‌سواری، یا حتی پیاده‌روی می‌توانند برای کودکان اوتیستیک بسیار مفید باشند. این فعالیت‌ها نه تنها به بهبود سلامت جسمی کودک کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به کاهش اضطراب و افزایش اعتماد به نفس نیز منجر شوند. برای کودکانی که ممکن است با ورزش‌های گروهی راحت نباشند، فعالیت‌های انفرادی مانند یوگا یا تمرینات تعادلی می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.

6. بازی‌های تقلیدی و نقش‌آفرینی

بازی‌های تقلیدی مانند خاله‌بازی یا بازی با عروسک‌ها می‌توانند به کودکان اوتیستیک کمک کنند تا مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی خود را بهبود بخشند. این بازی‌ها به کودک اجازه می‌دهند تا موقعیت‌های مختلف را تجربه کند و با احساسات و رفتارهای اجتماعی آشنا شود. برای شروع، می‌توانید از سناریوهای ساده استفاده کنید و به تدریج پیچیدگی آن‌ها را افزایش دهید. این فعالیت‌ها همچنین می‌توانند به کودک کمک کنند تا درک بهتری از دنیای اطراف خود پیدا کند.

این فعالیت‌ها نه تنها به پر کردن اوقات فراغت کودک کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به رشد مهارت‌های مختلف او نیز منجر شوند. مهم است که والدین با توجه به علایق و نیازهای کودک، فعالیت‌های مناسب را انتخاب کنند و به تدریج آن‌ها را در برنامه روزانه او بگنجانند.

1-چگونه می‌توان فعالیت‌های فراغتی را به ابزار آموزشی تبدیل کرد؟
می‌توانید اهداف آموزشی مانند مهارت‌های حرکتی، ارتباطی یا شناختی را در قالب بازی طراحی کنید. مثلاً هنگام آب‌بازی می‌توان مفاهیم حجم و شناوری را آموزش داد یا در نقاشی، نام رنگ‌ها را تمرین کرد.

2-آیا بازی‌های گروهی برای کودکان اوتیسم مناسب هستند؟
بستگی به سطح عملکرد کودک دارد. برای برخی کودکان اوتیستیک با عملکرد بالا، بازی‌های گروهی ساختار یافته با قوانین ساده می‌تواند مفید باشد. اما برای بسیاری دیگر، فعالیت‌های انفرادی یا بازی با حضور یک همراه آرامش‌بخش‌تر است.

اوتیسم و مهارت دستشویی رفتن

مرکر اوتیسم تهران با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم  به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی حسی از درمان های مفید در حیطه توانبخشی اوتیسم می باشد. که موجب بهبود مشکلات حسی کودکان و کاهش بدخلقی و حرکات کلیشه ای کودکان اوتیسم می گردد. کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم در کنار خدمات بازی درمانی و رفتاردرمانی ، سنسوری روم، ماساژ درمانی ، اتاق تاریک و اتاق شنیداری موجب پیشرفت روند درمان کودکان اوتیسم و تسهیل بهبود در کودکان می گردد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

آموزش مهارت دستشویی رفتن به کودک اوتیسم

1.کودکان با نگاه کردن یاد می­گیرند. خجالت نکشید و اجازه بدهید کودک شما را در زمان توالت مشاهده کند. در مورد اینکه چطور حرکت می­کنید و بدن خود را لمس می­کنید به کودک توضیح دهید. اطمینان حاصل کنید که کودک قادر به مشاهده تمام مراحل این فرآیند می‌باشد. اگر دستان شما خارج از دید کودک باشد، کودک هر آنچه شما انجام می­دهید را درک نخواهد کرد. نشان دادن به جای گفتن در فرآیند یادگیری خیلی اهمیت دارد.

2.صدای فلاش تانک ممکن است تمرکز کودک را به هم بزند. در صورت امکان بهتر است سرپوش آن بسته شود. این کار ممکن است بعضی از صداها را کاهش دهد اما نمی­تواند آن را قطع کند. اگر صدا مشکل­ساز بود بعد از خروج کودک سیفون را بکشید.

3. وقتی در حال آموزش کودک برای شستن با لیف هستید اطمینان حاصل کنید که دست کودک کاملاً داخل لیف قرار دارد. می­توانید با نوار پیچ یا باند پیچ کردن دست کاری کنید که لیف جابجا نشود. این مورد از بروز مشکل در کودکی که هنوز مهارت حرکتی دستش کاملاً رشد نیافته مفید خواهد بود.

4.مطمئن شوید که کودک فعالیت را به طور کامل انجام دهد در غیر این صورت با دستمال مرطوب قسمت­های مانده را تمیز کنید.

شستن دست­‌های کودک اوتیسم در دستشویی

این فعالیت برای سلامتی کودکان اوتیسم بسیار ضروری است. مراحل زیر پیشنهاد می­شود.

۱.آب را باز کنید.

۲.از یک پمپ برای مایع دستشویی استفاده کنید که بغل سینک نصب شود. اگر کودک به جنس و بو حساس است از مایع­های مشابه استفاده کنید تا وقتی که مایع مورد پذیرش کودک یافت شود.

۳. دست کودک را برای چند لحظه زیر آب قرار دهید. بعد از کودک بخواهید آب و مایع را با هم مخلط کند و دستش را بشوید. در این هنگام آواز بخوانید. اگر کودک به کمک نیاز داشت به او کمک کنید. کف دست و پشت دست را تا مچ بمالید تا کف ایجاد شود. مطمئن شوید که مایع به تمام قسمتهای دست رفته باشد. سپس نوک ۵ انگشت را روی کف دست مقابل بکشید و همین طور بالعکس تا ناخن­ها و نوک انگشتان نیز تمیر شود.

۴. بعد از اتمام آواز دست کودک را زیر شیر آب قرار دهید و آنقدر بمالید تا تمام مایع از طریق آب از دست خارج شود.

۵. از حوله­ای که اطراف سینک است برای خشک کردن دستهایش استفاده کنید. مطمئن شوید که کودک بین انگشتان را نیز خشک کند. در موارد ضروری او را کمک کنید.

راهکارهای کاهش اضطراب کودک اوتیستیک هنگام آموزش توالت رفتن

آموزش توالت رفتن به کودکان اوتیستیک می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، چرا که این کودکان اغلب با تغییرات در روال عادی زندگی مشکل دارند و ممکن است نسبت به محیط دستشویی حساسیت نشان دهند. برای کاهش اضطراب در این فرآیند، اولین قدم ایجاد یک محیط امن و قابل پیش‌بینی است. بهتر است فضای دستشویی را با نورپردازی مناسب، دمای مطلوب و وسایل آشنا برای کودک آماده کنید. استفاده از یک صندلی توالت کودکانه که ثبات دارد و احساس ایمنی ایجاد می‌کند، می‌تواند کمک کننده باشد. بسیاری از کودکان اوتیستیک به بافت‌های خاصی حساسیت دارند، بنابراین انتخاب لباس‌های راحت که به راحتی درآورده شوند و نشستن روی توالت را آسان‌تر کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق یا استفاده از موسیقی ملایم می‌توانند قبل از شروع فرآیند آموزش به کودک کمک کنند تا اضطراب کمتری داشته باشد. بهتر است آموزش را در زمانی شروع کنید که کودک در آرامش است و تحت فشار زمانی نیستید. استفاده از تقویت مثبت بلافاصله پس از هر موفقیت کوچک، حتی اگر فقط نشستن روی توالت باشد، می‌تواند انگیزه کودک را افزایش دهد. به خاطر داشته باشید که هر کودک منحصر به فرد است و ممکن است به زمان بیشتری برای سازگاری با این تغییر نیاز داشته باشد. صبر و شکیبایی والدین در این فرآیند نقش کلیدی دارد. اگر کودک مقاومت نشان می‌دهد، بهتر است آموزش را متوقف کرده و بعداً در فرصتی دیگر دوباره امتحان کنید.

استفاده از وسایل کمک آموزشی برای تسهیل فرآیند یادگیری دستشویی رفتن

وسایل کمک آموزشی می‌توانند نقش مهمی در تسهیل فرآیند یادگیری دستشویی رفتن برای کودکان اوتیستیک ایفا کنند. یکی از مؤثرترین ابزارها، داستان‌های اجتماعی است که با تصاویر واضح و جملات ساده، مراحل مختلف توالت رفتن را توضیح می‌دهد. این داستان‌ها به کودک کمک می‌کنند تا بداند چه انتظاری باید داشته باشد و چگونه باید رفتار کند. استفاده از جدول تصویری که مراحل مختلف را به ترتیب نشان می‌دهد نیز می‌تواند برای کودک راهنمای خوبی باشد. این جدول می‌تواند شامل تصاویر شستن دست‌ها، کشیدن سیفون و سایر مراحل مربوطه باشد.

ابزارهای حسی نیز می‌توانند بسیار کمک کننده باشند. برای مثال، برخی کودکان ممکن است از صدای سیفون بترسند. در این موارد می‌توان از هدفون‌های کاهش دهنده صدا استفاده کرد یا ابتدا سیفون را زمانی که کودک در دستشویی نیست روشن کرد تا به تدریج به صدا عادت کند. برای کودکانی که به بافت کاغذ توالت حساس هستند، می‌توان انواع مختلف کاغذ توالت را امتحان کرد تا نوع مناسب پیدا شود. استفاده از اسباب‌بازی‌های خاص فقط برای زمان دستشویی رفتن می‌تواند این تجربه را برای کودک لذت‌بخش‌تر کند. همچنین، تایمرهای بصری می‌توانند به کودک کمک کنند تا مدت زمان مناسب برای نشستن روی توالت را درک کند. این وسایل به مرور زمان می‌توانند استقلال کودک را در انجام این مهارت مهم زندگی افزایش دهند.

سوالات متداول:

1-کودک فقط در توالت خاصی (مثل خانه) قبول می‌کند دستشویی کند. چاره چیست؟
این مشکل تعمیم دهی است. راهکار: عکس‌های همان توالت خانگی را به همراه داشته باشید، یا حتی بخشی از کاشی‌های آشنا را (در صورت امکان) در توالت جدید شبیه‌سازی کنید. کم‌کم محیط‌های جدید را معرفی کنید.

2-آیا استفاده از پوشک در شب برای کودک اوتیسم اشکال دارد؟
نه. بسیاری از کودکان اوتیسم دیرتر کنترل مثانه در شب را کسب می‌کنند. تا زمانی که آمادگی عصبی-عضلانی وجود ندارد، می‌توان از پوشک شبانه استفاده کرد. کم‌کم مصرف مایعات قبل خواب را تنظیم کنید.