به والدین، مراقبان و متخصصان به شدت توصیه میشود که یک شبکه یا تیمی از افراد جهت تأمین حمایت‌های فنی، عملی و نیز حمایت‌های کلی برای کمک به مراقبت و پرورش کودک با اختلالات طیف اتیسم ایجاد نمایند. کار کردن با هم به این روش، معمولاً تیم چند تخصصی نامیده میشود. این رویکرد تیمی باارزش است چرا که اطلاعات جدید و یافته‌های تحقیقاتی قبل از آنکه در دسترس عموم قرار گیرند در مجلات تخصصی منتشر می‌شوند. هر فرد متخصص از لحاظ اخلاقی، موظف است خود را با آخرین تحقیقات در زمینه‌ی تخصصی، به روز نگه دارد. در واقع افراد متخصص معمولاً از روش‌های جدید درمانی، قبل از اینکه این درمان‌ها به جزئی از فرهنگ درمانی رایج تبدیل شود، آگاه می‌شوند. متخصصان با استعدادتر درمان‌های جدید را به محض انتشار مطالعه می‌کنند و هنگامی که این درمان‌ها مناسب و به جا باشند آنها را استفاده می‌کنند. مطالعات تحقیقاتی بسیاری در رابطه با اختلالات طیف اتیسم در حال انجام است. آزمون و خطا جهت مناسب‌سازی یافته برای هر فرد، معمولاً بخشی از یافته‌های تحقیقاتی می‌باشند. استفاده از این روش که تا اندازه‌ایی نیز تجربی است، مستلزم ورود بسیاری از اعضای تیم تخصصی و مراقبتی است. مرکز اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز اوتیسم غرب تهران و هم چنین بهترین مرکز اوتیسم شرق تهران، با بهترین متد های تخصصی و به روز، رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.
چه کسی می‌تواند عضوی از تیم مرکز اوتیسم تهران یا این شبکه باشد؟ مطمئناً پدر و مادر، مراقبان و متخصصان باید بخشی از این تیم باشند، همچنین کودک با اختلالات طیف اتیسم نیز باید در نظر گرفته شود. یک کودک سه ساله و یا حتی خردسال‌تر قادر به بیان عقاید خود است. عقاید و نظرات کودک چنانچه توسط افراد حاضر در گروه مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند منجر به درمان‌های خلاقانه و مختص فرد گردد. تا آنجا که امکان دارد، نگه داشتن فعال کودک در فرایند رشد و تکامل او، حضور فعال او در گام‌های بعدی این فرایند را نیز به دنبال خواهد داشت. این کار می‌تواند درس خوبی برای یادگرفتن کودک باشد چرا که یکی از اهداف مهم ما این است که کودک تا جای ممکن مسئول موفقیت‌های خود باشد. به خاطر داشته باشید که هیچ فردی در تیم همه چیز را نمی‌داند و اهمیت چندانی ندارد که چه درجه‌ی تحصیلی یا چقدر اندازه تجربه داشته باشند. در زیر فقط به برخی از متخصصان و ارائه دهندگان خدمات اشاره شده است که ممکن است عضوی از چنین تیمی باشند. لیست کردن آنها از قانون خاصی تبعیت نمی‌کند. این متخصصان به دقت و از نزدیک با کاردرمانگر به عنوان بخشی از تیم همکاری می‌کنند. همانگونه که در فصل‌های قبل توضیح دادیم، کاردرمانگر روی مهارتهای کارکردی و توانایی‌ها تمرکز کرده و به پیشرفت کودکان کمک می‌نماید. برای کودک خردسال نقش اولیه‌اش نقش فرزندی و همچنین نقش‌هایی چون دانش‌آموزی، خواهر یا برادر و دوست بودن است.
انواع خدمات مرکز اوتیسم تهران
روانپزشکان
در حال حاضر هیچ علت و درمان مشخصی برای اختلالات طیف اتیسم مشخص نشده است. پزشکان و روانپزشکانی که در زمینه‌ی اختلالات طیف اتیسم تخصص پیدا کرده‌اند، معمولاً بخش مهمی از تیم درمانی هستند. پزشکان می‌توانند اطلاعات در مورد مدالیته‌های درمانی و پیشنهادات لازم برای خانواده‌ها و اعضای تیم را فراهم کنند. شاید مهمترین نقش پزشکان مدیریت دارویی برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم باشد. مدیریت دارویی یک فرایند پیچیده است. با اینکه هر پزشکی می‌تواند دارو تجویز کند، یک روانپزشک یا پزشکی که در زمینه‌ی این اختلالات تخصص پیدا کرده است، می‌تواند گروهی از داروها را به گونه‌ای تجویز نماید که کاملاً برای فرد مناسب باشد. داروها حتی در کودکان با تشخیص یکسان و در خانواده‌ی یکسان واکنش‌های متفاوتی به دنبال دارند. مدیریت دارویی ممکن است گاهی از اوقات فرایند سختی برای خانواده‌ها، مراقبان و متخصصان باشد چرا که ممکن است کودکان واکنش‌های منفی به برخی از داروها نشان دهند.
برخی داروها موجب افزایش اضطراب و افزایش وزن قابل ملاحظه می‌شوند در حالی که برخی دیگر این تأثیرات را ندارند. خانواده و اعضای تیم باید در مورد تأثیرات داروی جدید یا ترکیبات جدید دارویی برای درمان، با روانپزشک و پزشک مشورت کنند. داروها ممکن است همزمان با افزایش سن کودک تغییر کنند. کودکی که رشد می‌کند، وزنش زیاد میشود و تکامل پیدا می‌کند، پاسخهای متفاوتی نسبت به داروهایش خواهد داشت.
روانشناسان
روانشناسان گذشته از این که اطلاعات تشخیصی را تهیه می‌کنند، توصیه‌های تخصصی در رابطه با برنامه‌ریزی و اجرای درمان کودکان با اختلالات طیف اتیسم را نیز ارائه می‌کنند. بسته به اینکه در کجا زندگی می‌کنید، مدارک مختلفی برای تشخیص مورد نیاز است. متخصصی که تشخیص‌های اولیه را انجام می‌دهد، اعتبار و مدارک کافی برای انجام این کار داشته باشد، چرا که این امر می‌تواند بر گرفتن خدمات بیمه و نیز شانس استفاده از درمان، تأثیرگذار باشد. اطلاعات مورد نیاز در رابطه با داشتن شرایط لازم برای درمان، در مراکز دولتی یا ارائه دهندگان خدمات بیمه، موجود هستند. روانشناسان می‌توانند در تدوین برنامه‌های رفتاری کمک نمایند که این برنامه‌ها بخش بزرگی از نیازها را در برمی‌گیرند. برنامه‌ی رفتاری زمانی بهترین کارآیی را دارد که همه‌ی اعضای تیم با جدیت برنامه را پیگیری کنند. این امر یک پیام پایدار و ثابت را به کودک می‌رساند و شانس تعمیم مهارتهای جدید به سایر موقعیت‌ها را افزایش می‌دهد. تعمیم دادن یکی از اهداف درمان است که نشان می‌دهد آنچه را که کودک یاد گرفته است می‌تواند به محیط‌های دیگر نیز منتقل نماید. برای مثال اگر کودک آداب غذا خوردن را در منزل به خوبی یاد گرفته است، او همین آداب را در مدرسه یا منزل دوستان نیز به خوبی باید به کار خواهد گرفت.
روانشناسان همچنین می‌توانند اطلاعاتی در رابطه با تطابق منزل، کلاس یا سایر محیط‌هایی که به موفقیت کودک کمک می‌نمایند، ارائه دهند. آنها همچنین می‌توانند حمایت روحی لازم را برای خانواده‌ای که تحت فشار زیادی از استرس قرار دارد، تأمین کنند. روانشناسان می‌توانند منشأ کمک به خانواده برای ایجاد یک سیستم حمایتی باشند؛ به این طریق که آنها را تشویق کنند تا با گروه‌های اجتماعی دوستان و اعضای خانواده در مواقع نیاز در ارتباط باشند.
معلمان آموزش عمومی
معلمان آموزش عمومی نیز باید یکی از اعضای تیم درمان باشند. آنها معمولاً فاقد اطلاعات اختصاصی‌ای که سایر اعضای تیم در مورد اختلالات طیف اتیسم دارند، می‌باشند. این افراد بیشتر در جایی که بحث به آموزش، پرورش و رفتار میرسد، می‌توانند کمک کننده باشند. والدین و متخصصان در زمینه‌ی مدرسه می‌توانند به معلمین آموزش عمومی در ارائه‌ی بهترین آموزش و پرورش به کودک کمک نمایند. این همکاری به صورت فراهم نمودن اطلاعاتی در خصوص ایجاد تطابقات کمک کننده به کودک، صورت می‌پذیرد.
معلمان آموزش ویژه
معلمان آموزش ویژه معمولاً درکی از نیازهای آموزشی منحصر به فرد کودکان با معلولیت‌های مختلف دارند. آنها همچنین باید اطلاعاتی در رابطه با یادگیری، رشد و نیازهای رفتاری داشته باشند. این معلمان معمولاً به عنوان حامی هستند اگرچه مداخله مستقیم در رابطه با اهداف خاصی را که در برنامه‌های آموزشی فردی وجود دارد، ندارند. ارتباط مکرر و واضح بین تمامی متخصصان در سیستم مدرسه، سازگارترین و بالاترین استانداردهای درمان کودک را تضمین می‌کند.
معلم کمکی
منظور از کمک معلم‌ها افرادی هستند که در کلاس جهت فراهم آوردن کمک و یا بصورت تکنسین (افراد نیمه حرفه‌ای) فعالیت می‌کنند. آنها اغلب در طول روز در مدرسه برای اطمینان از موفقیت کودک حضور دارند. توصیه میشود که آنها برای درک برخی از اصول اولیه اختلالات طیف اتیسم آموزش ببینند. این کتاب راه مناسبی برای فراهم کردن آن اطلاعات است. کمک معلم‌ها باید تشویق شوند که در جلسات درمان و برنامه‌های آموزشی فردی شرکت کنند. در طی این جلسات آنها در مورد اهداف مشخص برای کودک و نتایج ارزیابی حرفه‌ای آموزش لازم را می‌بینند. همه کسانی که با کودک کار می‌کنند باید دانش و مهارتهای لازم برای پاسخگویی به نیازهای وی را داشته باشند.
گفتار درمانگرها
مشکلات مربوط به رشد زبانی اغلب در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم دیده میشود. خواهران و برادران کودکان مبتلا به این اختلالات، شیوع بیشتری از مشکلات زبان را دارند. گفتار درمانگرها مجموعه‌ای از خدمات را فراهم می‌آورند که شامل توصیه و مشاوره، ارزیابی، مداخله یک به یک {یا همان فردی} یا گفتاردرمانی گروهی میشود. گفتار درمانگرهایی که برای مدارس کار می‌کنند سعی دارند تا با جلوگیری از آسیب‌های زبانی که به برنامه‌ی درسی کودک لطمه میزند، به او در پیشرفت درسی کمک نمایند. درمانگران در جاهایی غیر از مدارس، می‌توانند خدماتی را برای کمک به حل مشکلات گفتاری و زبان ارائه دهند کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم اغلب به یادگیری مهارتهای زبانی عملی نیاز دارند. این مهارت‌ها شامل یادگیری نحوه تفسیر اصطلاحات، زبان عامیانه، گفتارها و شرایط اجتماعی میشود. بازی مناسب، درخواست کمک و استفاده از زبان مناسب در شرایط اجتماعی همه بخشی از زبان عملی هستند. گفتار درمانگرها و کار درمانگرها اغلب با هم در برنامه‌های مهارتهای کفایت اجتماعی همکاری می‌کنند.
فیزیوتراپیست‌ها
مشابه کاردرمانی، فیزیوتراپیست‌ها نیز در رابطه با حرکت که مربوط به کارکرد کودک در دنیای پیرامون است، فعالیت می‌کنند. مشکلات مربوط به مهارتهای حرکتی درشت در حوزه‌ی کار فیزیوتراپیست‌ها قرار می‌گیرد. کار درمانگرها و فیزیوتراپیست در رابطه با حس، تعادل هماهنگی و نیازهای یادگیری کودکان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم با یکدیگر همکاری می‌کنند. فیزیوتراپیست‌ها با بررسی سیستم عضلانی عصبی عضلانی و دیگر سیستم‌های بدن به ارزیابی جنبه‌های رشدی می‌پردازند. فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند فعالیت‌های تمرینی و رژیم‌های حسی و مداخلات را طرح‌ریزی و اجرا کنند. این کار می‌تواند به کودکان کمک کند تا با اضطراب کنار بیایند و آرامش خود را همراه با سایر مزایای جسمانی این برنامه‌ها تأمین نمایند.
خانواده درمانگران
خانواده‌های دارای فرزندان با ناتوانی نرخ طلاق بیشتری نسبت به میانگین دارند. شکی نیست که داشتن یک کودک با اختلالات طیف اتیسم، مجموعه‌ای از استرس، سردرگمی و کارهای اضافی را بر خانواده‌ها تحمیل می‌کند. داشتن چنین کودک می‌تواند گاهی بهترین و گاهی اوقات بدترین الگوهای ارتباطی را به وجود بیاورد. این امر در رابطه‌ی میان والدین با خواهر و برادر و نیز با فرزند مبتلا به اختلالات طیف اتیسم صادق است. خانواده درمانگران می‌توانند حمایت، اطلاعات و تشویق را با هدف کمک به خانواده‌ها در زمان‌های سخت فراهم نمایند. زمان‌های سخت ممکن است ماه‌ها تا سال‌ها طول بکشد. تنها آگاهی در مورد تشخیص‌ها می‌تواند آسیب‌رسان باشد. احساس شدید ترس، اضطراب و احساس از دست دادن در ابتدا اغلب بیشتر از واقعیت خودنمایی می‌کند. یک خانواده درمانگر می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند که تصویر درستی از آنچه اتفاق می‌افتد را ببینند. این درمانگر می‌تواند به خانواده کمک کند تا از احساسات آنی و لحظه‌ای فراتر روند.
خدمات درمانی اوتیسم در منزل
ارائه دهندگان مراقبت در منزل در مجموعه‌ی گسترده‌ای از متخصصان خانواده درمانی، کمک‌های رفتاری برای کودک و کمک‌های مراقبت‌های بهداشتی می‌باشند. خدمات ممکن است به کودک به طور مستقیم ارائه شوند و یا مشاوره یا حمایت‌های عاطفی برای خانواده را شامل شوند.
رفتاردرمانی اوتیسم مرکز اوتیسم تهران
رفتار درمانگرها، همچنین به عنوان متخصصان رفتار شناخته می‌شوند و حمایت مستقیم درمانی و مشورتی را به کل تیم ارائه می‌دهند. آنها در ارزیابی‌های رفتاری و مداخلات به تیم کمک می‌کنند. علاوه بر این، رفتار درمانگران می‌توانند تکنیک‌هایی را برای کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم و خانواده‌ها برای کمک به مقابله با استرس‌ها و فشارهای زندگی روزمره ارائه دهند. برای مثال، رفتار درمانگران به خانواده و سایر افراد در مورد تکنیک‌های شناختی را که ابزارهایی برای سازگاری با حوادث منفی هستند، آموزش می‌دهند. بسیاری از متخصصان ذکر شده در بالا انواع خدمات را ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، روانشناسان می‌توانند در نقش خانواده درمانگر عمل نمایند. ارائه دهندگان خدمات در خانه معمولاً شامل روانشناسان یا مشاوران هستند که در خانواده درمانی تخصص دارند. آنچه برای یک تیم اهمیت دارد این است که برنامه‌ای را تدوین نماید که برای همه‌ی اعضای تیم قابل درک بوده و به طور مداوم انجام شود.
بهترین راه برای درمان بهم ریختگی کودکان اوتیسم و نحوه آرام کردن کودکان واتیسم، فعال بودن است. این تکنیک هم برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم و هم برای کسانی که از آنها مراقبت می‌کنند، صادق است. یادگیری در محیط آرام اتفاق می‌افتد. آماده بودن باعث صرفه‌جویی در زمان و نیز جلوگیری از ناامیدی در همه‌ی افرادی که درگیر فرآیند یادگیری هستند، میشود. یک برهه‌ی پراسترس، زمان مناسبی برای تمرین تکنیک‌های آرامسازی نیست. اگر کودک قبلاً یک تکنیک آرامسازی را یاد گرفته است؛ همان برهه‌ی پراسترس، زمان مناسبی برای یادآوری به وی جهت استفاده از آموخته‌هایش است. مرکز درمانی اوتیسم دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه درمان بهم ریختگی کودکان اوتیسم و ارائه روش های متفاوت جهت نحوه آرام کردن کودکان اوتیسم، هم چنین کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم، رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.
مهارت درمان بهم ریختگی کودکان اوتیسم
مهارت‌ها زمانی به جزئی از انتخاب‌های فرد از رفتار تبدیل می‌شوند که تلاش‌های انجام شده در جهت پیشرفت آن مهارت‌ها مورد تشویق و پاداش قرار گرفته باشند. پاداش‌های درونی، پاداش‌هایی هستند که بیشترین اثر را دارند و ماندگارترند. زمانیکه کودک راه رفتن را یاد می‌گیرد تنها عمل ایستادن و رفتن به هر جایی که دلش می‌خواهد، بدون اینکه بیافتد، برای ادامه‌ی یادگیری تقویت کننده است. هیچ کسی برای او، به خاطر برداشتن چند قدم برچسب {تشویقی} نمی‌دهد اما کودک به دلیل اینکه از انجام این کار احساس خوبی را تجربه می‌کند، به تلاش خود در این باره ادامه می‌دهد. انگیزه‌ی درونی برای اغلب مهارت‌ها خصوصاً خود آرامسازی، صادق است. وقتی که پاداش از خود فعالیت منشا می‌گیرد، احتمال بیشتری دارد که کودک زمانی که نیاز به احساس آرام بودن دارد، فعالیت را انجام دهد. او به این دلیل احساس خوبی دارد که می‌تواند فعالیتی انجام دهد و آن را تکرار خواهد کرد.
مهارت بیشتر با تکرار به دست می‌آید. در حین یادگیری کودک به حمایت در قالب زمان برای تمرین مهارت‌ها نیاز دارد. وی همچنین نیازمند حمایت در استفاده از مهارت‌ها در زمان مناسب می‌باشد. گاهی یک یادآوری جزئی می‌تواند تنها حمایت مورد نیاز باشد تا کودک کارش را به خوبی انجام دهد. والدین و مراقبان باید کاملاً متوازن عمل نمایند و تنها در زمان لازم به کودک جهت آرام کردن کودکان اوتیسم کمک نمایند. به عبارت دیگر از یک طرف والدین نگذارند که کودک خیلی ناراحت شود و یا اوقات تلخی بکند و از طرف دیگر کودک باید یاد بگیرد که حس ناراحتی را تجربه کند و خودش را آرام کند، قبل از این که مسئله بغرنج شود. محافظت مکرر کودک در مقابل شرایط نامطلوب، به او اجازه‌ی آموختن نحوه‌ی کنار آمدن با شرایط را نخواهد داد.
نحوه آرام کردن کودکان اوتیسم در خانه
در رابطه با مهیا کردن یک روال قابل پیش‌بینی و برنامه زمانبندی شده بحث کردیم. این کار یک راه اساسی برای آرام نگه داشتن شما و کودک است. اگر برنامه تصویری روزانه برای خانواده‌ی شما کارایی ندارد راه‌های زیاد دیگری برای آماده کردن و تنظیم برنامه روزانه وجود دارد. می‌توانید از یک ساعت استفاده کنید و زمان‌های خاصی را برای فعالیت‌های مشخص تعیین کنید. روش دیگر استفاده از یک مسیر مشخص برای انجام کارها بدون محدودیت زمانی و دنبال کردن توالی کارها است. فرد فعالیت‌ها را به ترتیب انجام می‌دهد و توجهی به چهارچوب زمانی وجود ندارد. به عنوان مثال در شب بعد از نوبت حمام، ممکن است شما همیشه برای کودکتان داستان بخوانید. این توالی فعالیت‌ها ممکن است حوالی ساعات ۷ یا ۸ بعد از ظهر انجام بگیرد، ولی همیشه باید در یک ترتیب ثابت انجام گیرد.
چه در سن ۳ سالگی و چه در سن ۹۳ سالگی، همه‌ی ما نیاز داریم که زمانی راحت و در آرامش باشیم. اجازه دهید کودک بفهمد که شما نیاز او به تفریح‌های کودکانه‌ای مانند بال زدن و یا خیره شدن به ذرات گردو غبار در نوری که از پنجره به داخل می‌تابد را، درک می‌کنید. شما همیشه نمی‌خواهید که او را از انجام کاری که از آن لذت می‌برد، منع کنید. این امر بسیار مهم است و باعث میشود کودک یاد بگیرد که برای هر چیزی زمان و مکانی وجود دارد. آموزش کودکان برای شرکت در فعالیت‌های لذت بخش در شرایط امن و مناسب، اهمیت دارد. اجازه دادن به کودک و مهیا کردن فرصت برای او، برای شرکت در این فعالیت‌های مورد در اتاق خودش می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. اما شما شاید در نظر داشته باشید که کودکتان مدتی در اتومبیل، قبل از ورود به مدرسه یا منزل اقوام تنها باشد.
روش های درمان بهم ریختگی کودکان اوتیسم
برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم، یک صندلی مورد علاقه یا یک اتاق معمولی می‌تواند به عنوان یک مخفیگاه تلقی شود. شاید کودک یک پتوی مورد علاقه دارد و یا یک پتو را با خودش همه جا حمل می‌کند. این شی باعث میشود که کودک احساس امنیت کند چون برای او آشناست و مایه‌ی تسلی وی و اهمیت ندارد که کجاست و چه کار دارد می‌کند. اگر کودک چنین وسیله‌ای دارد، اجازه دهید که آن را نگه دارد و از این وسیله به عنوان ابزار خود آرامسازی استفاده کند؛ وی دارد مهارت مهم مراقبت از خویش را می‌آموزد.
یک تکنیک درمان بهم ریختگی کودکان اوتیسم در همه‌ی زمان‌ها و موقعیت‌ها، برای کودک کارساز نخواهد بود. توجه به خواسته‌های معین در هر موقعیت کمک بزرگی برای ادامه در مسیر یادگیری، برای شما و کودکتان خواهد بود. گاهی از اوقات قطعه‌ای از اسباب و اثاثیه، می‌تواند بسیار آرام بخش باشد. برای مثال یک صندلی راحتی بزرگ به شکل کیسه‌های بزرگ لوبیا. هنگامی که کودک در این صندلی بزرگ و نرم می‌نشیند و اطراف کودک با کوسن‌ها در بر گرفته میشود؛ او ممکن است احساسی مانند در آغوش گرفته شدن کل بدنش داشته باشد. این حس فشار عمیق می‌تواند آرامش بخش باشد. ممکن است شما زمان مطالعه‌ی او را در این چنین صندلی‌ای تنظیم کنید در این صورت کودک آرام خواهد بود و می‌تواند بیشتر روی تصاویر و لغات در کتاب‌هایش تمرکز کند. آموزش به کودک برای داشتن احساس آرامش، او را به یک ابزار بی‌نظیر مجهز می‌کند. او هر چقدر توانایی کنترل استرس و نگرانی‌هایش را بیشتر کسب نماید، به همان اندازه نیز خواهد توانست در وضعیت‌های دشوار زندگی موفق باشد.
دیگر روش های آرام سازی کودکان اوتیسم
ممکن است کودک با اختلال طیف اوتیسم اغلب در حال حرکت و لمس دیوارها، اشخاص و یا وسایل دیگران باشد. کوسن‌های با بافت و جنس‌های متفاوت زیادی برای کودکان موجود است که کودک می‌تواند در زمان نیاز به تغییر در وضعیت بدنش، آنها را لمس و حس کند و به این ترتیب حالت نشسته خود را حفظ نماید. اگر این تنها چیزیست که کودک می‌خواهد؛ بنابرین میتوان با تدارک آن موجب بهبود در نشستن کودک در پشت میز ناهارخوری و یا صندلی‌های مدرسه گردید. برخی بافت‌ها (اجناس) حس خوبی می‌دهند در حالیکه بقیه منجر به واکنش‌های منفی می‌شوند. بیشتر الیاف طبیعی معمولاً نرم‌تر از پارچه‌های مصنوعی هستند- آنها به هوا اجازه‌ی تهویه به داخل و خارج را می‌دهند و معمولاً خنک‌تر هستند. وقتی شما به خوبی کودک را بشناسید، خواهید دانست که کودک از چه نوع الیاف و لباسی لذت می‌برد. کودک اگر لباسش از نوعی از پارچه تهیه شده باشد، از آن بیشتر لذت خواهد برد؛ سعی کنید لباس‌ها را از جنسی انتخاب کنید که چنین حسی را به کودک القا کند. ایده‌ی خوبیست که کودک روز خود را با لباسی که از پوشیدن آن احساس آرامش می‌کند، آغاز کند.
سوالات متداول:
1-آیا بهم ریختگی وسایل در اوتیسم با اختلالات دیگر تفاوت دارد؟
بله، در اوتیسم این رفتار اغلب تکراری و بدون هدف خاص است، در حالی که در ADHD ممکن است ناشی از بی‌دقتی باشد. در اوتیسم، بهم ریختگی ممکن است بخشی از رفتارهای کلیشه‌ای باشد.
2-چگونه به کودک آموزش دهیم بعد از بازی وسایل را جمع کند؟
1) از تصاویر راهنما استفاده کنید
2) هر بار یک دستور بدهید (مثلاً “ماشین رو بذار تو سبد”)
3) با همکاری جمع کنید
4) پاداش فوری بدهید.
هیچ کس به تنهایی نمی‌تواند کمک به کودکان با اختلالات طیف اوتیسم را که فرایندی پیچیده و طولانی مدت است، انجام دهد. بلکه لازم است که گروهی از افراد پیشرفت‌ها را پیگیری کنند و به تشخیص اوتیسم و تجربیات مادران، نیازهای والدین، مراقبان و متخصصان توجه نمایند. برخی کودکان با اختلالات طیف اتیسم در مواقعی رفتارهای نامناسب و گاهی تهدیدآمیز و پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند. در میان افراد خانواده‌ی این کودکان تشخیص اختلال استرس بعد از سانحه امر شایعی است. در برخی موارد لازم است که کارکنان مراقبت پزشکی اورژانسی یا افراد دیگری برای کمک به منزل کودک بروند. در دیگر مواقع، نیاز است که کودکان از خانه منتقل شوند و برای حفظ امنیت خود و خانوادهایشان بستری شوند. لازم است که خانواده یا کسانی که از کودک مراقبت می‌کنند، زمانی که به حمایت نیاز دارند از آن برخوردار باشند. مرکز اوتیسم دکتر صابر با تجربه بالا و دارا بودن کادری مجرب در زمینه درمان کودکان مبتلا به اوتیسم و انجام کاردرمانی حسی، تشخیص دقیق اوتیسم و استفاده از تجربیات مادران به عنوان بهترین مرکز درمانی تهران شناخته شده است.
جهت تماس باکلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقایدکتر صابر (کلینیکتوانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تجربیات مادران کودکان اوتیسم
والدین کودکان با ناتوانی معمولاً تجربه‌ای از غم و اندوه را دارند. خواهرها و بردارها، خویشاوندان و حتی همسایه‌های نزدیک نیز چنین حسی را تجربه می‌کنند. معمولاً چنین احساساتی ناشی از حس از دست دادن می‌باشند. چنین احساسی همچنین ممکن است از اینکه کودک این والدین در مقایسه با کودکان با رشد عادی به حمایت بیشتری نیاز دارد، منشأ گرفته باشد. والدین معمولاً نگران این هستند که کودکشان نتواند به مرحله‌های رشدی که یک کودک معمولی میرسد، دست پیدا کند. برخی مثالها از اهدافی که والدین و مراقب‌ها را نگران می‌کنند عبارتند از: موفقیت در مدرسه و موفقیت در زندگی بعد از مدرسه، داشتن دوست، برقرار کردن ارتباطات سالم.
این نگرانی‌ها احساسات قدرتمندی را تولید می‌کنند که منجر به ابراز تند آنها به دوستان، خویشاوندان و متخصصانی که با کودک در ارتباط هستند، میشود. برخی اوقات والدین احساس به شدت عصبانی می‌شوند و فکر می‌کنند که مدرسه، دستگاه دولتی یا افراد دیگری باید فرزند آنها را اصلاح کند. هنگامی که دستاوردهای (بهبود) آنی و آشکار به وجود نمی‌آید، این احساسات معمولاً قوی‌تر هم می‌شوند. برخی مواقع، والدین نگاه درست به هدف و اولویت‌های خود را از دست می‌دهند. هنگامی که از آنها سؤالی پرسیده میشود، پاسخ می‌دهند که چیزی که دقیقاً می‌خواهند، این است که فرزندشان به بهترین شکل درمان شود تا بتواند به بالاترین سطح پتانسیل خود برسد. والدین زمانی که مشاهده کنند پیشرفت در اهداف مد نظرشان وجود ندارد و یا خیلی آهسته پیش می‌رود، ممکن است ناامید شوند و احساس ضعف نمایند. در حین این زمان‌های ناامیدی است که آنها نیازمند اقدام عملی می‌باشند. برخی از اوقات والدین این خشم را با آوردن دعوی قضایی به مراکز یا مدارس، تخلیه می‌کنند. متخصصان معمولاً فشار این خشم والدین را تحمل می‌کنند و ممکن است هنگامی که به دلیل مشکلات کودک سرزنش می‌شوند، ناراحت یا سردرگم شوند. لازم است همه‌ی کسانی که درگیر درمان و مراقبت از این کودکان هستند، مراحل سوگ را به یاد داشته باشند. کمک به خانواده در رابطه با پذیرش تشخیص کودکشان، به اندازه هر درمان دیگری برای کودک با اختلالات طیف اتیسم اهمیت دارد.
زندگی روزمره با کودک اوتیسم: چالش‌ها و راهکارهای کاربردی
تجربه منحصر به فرد هر خانواده اوتیسم
زندگی با کودک اوتیسم یک سفر کاملاً منحصر به فرد است که ترکیبی از چالش‌ها و لحظات زیبا را به همراه دارد. بسیاری از مادران گزارش می‌دهند که درک جهان از نگاه کودک اوتیستیکشان، دیدگاه آنها را به زندگی کاملاً تغییر داده است. رابطه عمیق و ویژه که بین مادر و کودک اوتیسم شکل می‌گیرد، اغلب پر از کشف و شهودهای جدید است.
برنامه‌ریزی ساختاریافته روزانه
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم معمولاً به روال ثابت و ساختار مشخص نیاز دارند. ایجاد یک برنامه روزانه قابل پیش‌بینی با موارد زیر می‌تواند کمک کننده باشد:
استفاده از جدول‌های تصویری برای نمایش فعالیت‌ها
اختصاص زمان‌های مشخص برای وعده‌های غذایی، استراحت و بازی
آماده‌سازی کودک برای تغییرات احتمالی در برنامه
مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز در کودکان اوتیسم
رفتارهایی مانند حملات عصبی، مقاومت در برابر تغییر یا حساسیت‌های حسی بخشی از زندگی روزمره بسیاری از خانواده‌هاست. راهکارهای مؤثر شامل:
شناسایی محرک‌های محیطی (صداها، نورها، بافت‌ها)
ایجاد فضای امن و آرامش‌بخش در خانه
استفاده از تکنیک‌های آرامسازی مانند فشار عمیق یا ابزارهای حسی
دکتر تشخیص اوتیسم
پذیرش اختلال در کودک، یک فرایند خطی نیست بلکه هر مرحله از مراحل سوگ ممکن است تکرار شود. چنانچه در برخی افراد روند غم و اندوه به نظر میرسد که پایانی ندارد. برخی افراد در این شرایط گیر می‌کنند و نمی‌توانند روند رو به جلو داشته باشند. در چنین مواقعی حضور یک دکتر تشخیص اوتیسم می‌تواند پیشنهاد کمک کننده‌ای باشد.
دکتر الیزابت کوبلر-رز (۱۹۹۷) مراحل روند غم و اندوه را به صورت زیر بیان کرده است:
انکار: این احساس معمولاً از طرف والدینی اظهار میشود که نمی‌خواهند گزارشات و تشخیص‌ها را از متخصصان بشنوند. گاهی اوقات والدین برای اثبات اینکه کودکشان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم نیست، درخواست انجام تست‌های تکمیلی را خواهند داد.
خشم: این احساس معمولاً توسط والدینی اظهار میشود که خدا، افراد یا مراکز را برای مشکل فرزندشان سرزنش می‌کنند. گاهی اوقات والدین خود را سرزنش می‌کنند و از خود می‌پرسند؛ “من چه کار کرده‌ام که مستحق این عقوبت باشم؟” یا “آیا من کار اشتباهی در حین بارداری انجام داده‌ام که این را برای فرزندم به وجود وضعیت آمده است؟”
چانه زنی: “اگر فقط” این عبارت معمولاً از والدین شنیده میشود. “اگر فقط فرزندم (برای مثال خدمات و درمان) دریافت کند کاملاً خوب خواهد شد”. والدین می‌خواهند راهی برای خروج از وضعیت پیدا کنند و به راه‌هایی برای تغییر واقعیت فکر می‌کنند تا به نیازهای عاطفی خود پاسخ دهند.
افسردگی: ناراحتی و ناامیدی حتی در زبان بدن بعضی از والدین کودکان با اختلالات طیف اتیسم دیده میشود. احساس درماندگی و ناامیدی برای آینده به روش‌های مختلفی بیان میشود.
پذیرش: امید این است که والدین با وضعیت کنار بیایند. بدین ترتیب آنها ممکن است به یک زندگی بهتر و مفیدتر همراه با فرزندان مبتلا به اختلالات طیف اتیسم خود دست یابند.
دوستان، خانواده و متخصصان در طی فرایند سوگ و اندوه، مطمئناً می‌توانند همدیگر را حمایت کنند. پیشنهاد میشود اطلاعات در مورد این فرایند در دسترس همگان قرار بگیرد تا تمامی کسانی که درگیر این مسئله هستند، بدانند که در نهایت پایانی برای این رنج و عذاب وجود دارد.
سوالات متداول:
1- بعد از تشخیص اوتیسم، چه احساسی داشتید و چگونه با آن کنار آمدید؟
احساسات اولیه معمولاً شامل شوک، انکار، غم و حتی گناه است. بسیاری از مادران با گذشت زمان، از طریق مشاوره، مطالعه و ارتباط با گروه های حمایتی، به پذیرش و توانمندسازی رسیدند.
2-بزرگترین چالش زندگی با کودک اوتیسم چیست؟
چالش ها بسته به شدت اوتیسم متفاوت است، اما مواردی مانند مقابله با حملات عصبی (مِلت داون ها)، مشکلات خواب، محدودیت در ارتباط و نگرانی از آینده کودک از رایج ترین دغدغه های مادران است.
صداهای متعددی در اطراف ما وجود دارد. افراد عادی مهارت کافی برای حذف صداهای غیر ضروری و توجه به صداهای مورد نیاز را دارند، اما کودکان با اختلالات طیف اتیسم به تمام صداهای اطراف خود با درجه اهمیت متفاوت توجه دارند. مثلاً صدای ماشین ظرفشویی، گریه کودک و صدای مادر در حال اعتراض. در همین زمان ماشین هم در حال عبور از خیابان است و تهویه هوا هم در حال روش و خاموش شدن است. رادیو و تلویزیون هم روشن است. با این همه صدا شما کودک را مشاهده می‌کنید که در حال گرفتن گوش خود است زیرا شنیدن تمامی صداهای محیط برای وی آزار دهنده است. کاردرمانی و گفتاردرمانی در حیطه تعدیل حسی به کودکان اوتیسم کمک می کنند. مرکز اوتیسم دکتر صابر با استفاده از علم روز دنیا و تجهیز اتاق شنیداری در بهبود اختلالات حسی شنیداری کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید. امکانات این مرکز نظیر سنسوری روم ، اتاق تاریک، کاردرمانی حسی در کنار اتاق شنیداری موجب بهبود اختلالات حسی کودک و کاهش رفتارهای پرخاشگراه انان می گردد. از دیگر خدمات مرکز اوتیسم تهران کاردرمانی حسی در منزل می باشد که در کنار خدمات کلینیکی با انجام تمرینات موثر حسی روند درمان کودکان اوتیسم را تهسیل می نماید.
آگاهی از درک کودک اوتیسم از محیط حسی یک گام مهم در کمک به تطابق و احساس رضایت و راحتی نسبت به دنیای اطراف است. اگر کودک احساس راحتی و آرامش داشته باشد احتمال بروز رفتارهای غلظ کمتر خواهد بود. از این رفتارهای غلط میتوان به تکان دادن دستها، قایم شدن زیر مبل و نگه داشتن دست در بالای سر اشاره نمود. البته اینگونه رفتارها کاملا از بین نمی‌روند اما رژیم حسی در کاهش این رفتارهای غلط موثر هستند.
روش‌های زیر می‌تواند برای از بین بردن صداهای مزاحم محیطی مورد استفاده قرار بگیرند.
۱. رادیو و تلویزیون در صورت عدم استفاده خاموش شود.
۲. یک قانون در خانه ایجاد کنید که هر کسی که می‌خواهد با یک نفر صحبت کند به جای اینکه از این اتاق به به آن اتاق برود در یک اتاق پابت صحبت خود را انجام دهد.
۳. استفاده از گوشگیر یا هدفن در مکانهای پر سر و صدا
به حجم صدای خود و دیگران به خصوص کودکانی که در یک اتاق هستند نظارت داشته باشید.
در مورد تکرار سئوال آگاهی داشته باشید. اغلب کودکان با اختلالات طیف اتیسم به مقداری زمان برای درک کلمات گفته شده توسط شما دارند. تکرار سئوالات شما مشابه زدن دکمه ریفرش در کامپیوتر است و کودک نیاز دارد که مجدداً فرآیند پردازش و درک صحبتهای شما را شروع کند.
ادراک‌ها یا راه‌هایی که به وسیله آنها جهان را می‌فهمیم، نتیجه حرکت و تجربه هستند. حرکت می‌تواند غیر ارادی (مانند رفلکس‌ها)، یا به وسیله دیگران و یا به صورت ارادی ایجاد شده باشد. حرکات گاهی بدون فکر و برنامه‌ریزی قبلی هستند و در زمان‌های دیگر با فکر زیاد و حتی تجسم حرکت از جانب فرد رخ می‌دهند. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دنیا را مشابه کودکان با رشد عادی تجربه نمی‌کند. این کودکان آگاهی بدنی و بینشی را که لازمه درک محیط اطرافشان است، از طریق حرکات بدنشان به دست نمی‌آورند. فعالیت های کاردرمانی اوتیسم خدمات مرکز اوتیسم دکتر صابر می باشد که به این کودکان کمک می کند تا درک درستی از محیط بدست آورند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در حیطه گفتاردرمانی اوتیسم، بازی درمانی و رفتاردرمانی اوتیسم و ماساژ درمانی، سنسوری روم و…. به صورت تخصصی فعالیت می نماید. تشخیص اوتیسم و درمان به موقع آن موجب پیشرفت این کودکان و استقلال کودک می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
ادراک‌ها یا راه‌هایی که به وسیله آنها جهان را می‌فهمیم، نتیجه حرکت و تجربه هستند. حرکت می‌تواند غیر ارادی (مانند رفلکس‌ها)، یا به وسیله دیگران و یا به صورت ارادی ایجاد شده باشد. حرکات گاهی بدون فکر و برنامه‌ریزی قبلی هستند و در زمان‌های دیگر با فکر زیاد و حتی تجسم حرکت از جانب فرد رخ می‌دهند. حرکت کردن ما بیشتر به این دلیل است که از جایی که بدنمان قرار گرفته است، احساس ناراحتی می‌کنیم. گاهی لازم است تا تغییرات یا تنظیماتی انجام دهیم تا به فضای دیگران تجاوز نکنیم.
این کار به صورت خود به خود در طول روز انجام میشود. اگر فیلم‌های قدیمی را دیده باشید خواهید دید که مردمی که در یک کنسرت نشسته‌اند، بر روی صندلی خود چه میزان جابجا می‌شوند. مردم حتی در خواب هم کالری می‌سوزانند که به دلیل ادامه حرکت در رختخواب است. یکی از مثال‌هایی که نشان می‌دهد ما از وضعیت بدنمان در فضا آگاهیم، زمانی است که بر روی لبه صندلی نشسته‌ایم. در چنین موافعی لازم است که به عقل برویم تا در وضعیت ایمن‌تری قرار بگیریم. انی احساس و عقل رفتن در صندلی به دلیل یام صحیحی است که بدنمان در اختیار ما قرار می‌دهد. اگر کودکی چنین پیامی را به درستی دریافت نکند، ممکن است از صندلی بر روی زمین بیفتد و یا به نظر سایر افراد، دست و پاچلفتی به باشد. شما ممکن است کودکان را دیده باشید که مدام در حال تعادل هستند و اشیا و افرادی را که در نزدیکی آنها قرار دارند لمس می‌کنند. این کار به علت عدم درک درست کودک، از دنیای فیزیکی اطرافش است. کودک با حرکات مداوم در واقع به دنبال یافتن فضایی است که در آن راحت باشند.
کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دنیا را مشابه کودکان با رشد عادی تجربه نمی‌کند. این کودکان آگاهی بدنی و بینشی را که لازمه درک محیط اطرافشان است، از طریق حرکات بدنشان به دست نمی‌آورند. به احتمال بسیار زیاد این کودکان تجربیات حرکتی را که سایر کودکان داشته‌اند، ندارند و بنابراین درک درونی لازم از آگاهی بدنی را کسب نخواهند کرد. ما می‌توانیم با تشویق این کودکان به تجربیات حرکتی، به ایجاد این درک درونی کمک نماییم.
تمرینات کاردرمانی اوتیسم
یادگیری به واسطه حرکت کردن و پاسخ دادن رخ می‌دهد. پاسخهای شکل گرفتها ز تجربیاتی که شما به کودک پیشنهاد می‌دهید به او کمک خواهند کرد تا یاد بگیرد و درک کند که بدنش چگونه کار می‌کند. او همچنین درک بهتری از جهان پیرامون و چگونگی حرکت در محیط را کسب خواهد کرد. یکی از فعالیت‌هایی که زمان زیادی از کودک می‌گیرد، یادگیری این است که او یک بدن دارد، اجزای بدنش چه کارهایی انجام می‌دهند و چگونه حرکت می‌کنند. نوزادان معمولاً در سنین بسیار کم یاد می‌گیریند که از دنیای اطراف خود جا هستند. کودکان با رشد عادی این درک را به واسطه بازی کردن به دست می‌آورند.
یک کودک با اختلالات طیف اوتیسم معمولاً نمی‌تواند در فعالیت‌های بازی شرکت کند و به درک مشابهی برسد لذا نیاز به تشویق و کمک دارد. کودک نیاز دارد که در طول روز به وضعیت‌های مختلفی حرکت کند. انطباق بدن خود با فضاها و جاها و نیز تنظیم وضعیت بدن و بینایی راهی برای رشد طبیعی این حواس است. این کودک با اختلالات طیف اوتیسم ممکن است برای گذراندن بخشی از زمان بیداری خود در صندلی ماشین یا صندلی مخصوص کودک در اتومبیل، بسیار آرام و راضی باشد و بتواند خودش را سرگرم نماید. لازم است که کودک را زمانی که به مقصد رسیدید، از صندلی اتومبیل حرکت دهید. اگر چه راحت است که کودک را همراه با صندلی‌اش از ماشین بیرون بیاورید و در کالسکه کودک قرار دهید، اما این کار به ویژه زمانی که کودک مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است توصیه نمی‌شود. برداشتن کودک حتی اگر به منظور قرار دادن او در یک صندلی دستی باشد بسیار مفید است، چرا که به او فرصتی می دهد تا عضلات گردن و چشم‌هایش را تمرین دهد و با وضعیت جدید خود را وفق دهد. انطباق یافتن با حرکات در زمان بلند کردن، به کودک کمک می‌کند تا به واسطه تمرین عضلات گردنش را تمرین دهد و در نهایت بتواند سر خود را بالا و صاف نگه دارد. سر شل و افتاده، بردن سر به سمت عقب است که در کودکانی که سرشان در زمان بلند کردن حمایت لازم را ندارد، انجام می‌گیرد. تمام کودکان در سنین بسیار پاییت این حرکت را دارند و لذا باید آنها را در زمان بلند کردن از پشت سر حمایت کرد. در کودکان با رشد عادی در 3 ماهگی عضلات گردن به اندازه کافی قدرتمند می شوند و در زمان بلند کردن کودک، سر را نگه می‌دارند تا به عقب نیفتد. در حالی که در کودکان با اختلالات طیف اوتیسم در مقایسه با همسالانشان، معمولاً مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا این توانایی را به دست آورند. دلیل این امر نیز عدم نگاه کردن به اطراف و کشف محیط در این کودکان است که سبب میشود فرصت تمرین دادن به عضلات گردن را از دست بدهند. از این رو والدین و مراقبان کودک باید تا جای ممکن شرایط تماشای چیزهای جدید را برای کودم فراهم نمایند. دیدن صحنه‌های جدید و جذاب کودک را به تماشای اطراف و تمرین طبیعی تشویق می‌کند.
از سوی دیگر اگر کودک همراه با صندلی مخصوص کودک از اتومبیل بیرون آورده شود، او نخواهد توانست با استفاده از بینایی از این واقعیت آگاه شود که اتفاق تازه‌ای در حال رخ دادن است و سیستم عصبی او فعال نخواهد شد. کودک به نگاه کردن در یک جهت یعنی به سمت جلو ادامه خواهد داد و در صورتی که بخواهد به اطراف نگاه کند در واقع نکاهش به صندلی برخورد خواهد کرد. چنان چه این تجربه بارها تکرار شود در واقع کودک در طول عمر کوتاه خود بارها صحنه‌های تکراری را خواهد دید و مانند این است که او چشم‌بند به چشم دارد.
در آغوش گرفتن در هنگام پیاده شدن از اتومبیل نوعی احساس شگفت‌انگیز را به کودک می‌دهد که احساس بودن می‌کند. این احساس را نداشته باشید که با وجود کودک، نمی‌توانید خرید خوبی داشته باشید. هر جا لازم باشد او را در صندلی‌شا بگذارید. کودک را برای دقایقی نزدیک خود نگه دارید و مرتب او را به صورت خود نزدیک یا دور نمایید و مناظر را به او نشان دهید. همین چند دقیقه در روز، می‌تواند تغییرات زیادی در رشد کودک به وجود آورد و در واقع نوعی تمرین کردن و فرصت جدیدی برای یادگیری او ایجاد کند. تاب دادن و بالا و پایین انداختن معمولی نیز روش‌های بسیار مفیدی برای تشویق حرکت در اغلب کودکان کم سن و سال است. آنچه اهمیت دارد این است که به کودکان فرصت تجربه کردن حرکمات مختلف در طول داده شود.
راه دیگری برای ایجاد فرصت‌های حرکتی در نوزادان ایجاد شرایطی در جهت قرار گرفتن آنها بر روی شکم است. در این حالت نوزاد انرژی زیادی برای صاف نگه داشتن سر خود صرف می‌کند و قدرت گردن، شانه و قسمت فوقانی تنه در او رشد می‌کند. این حرکت برای ایجاد ثبات مهم است و زمانی که کودک به وضعیت نشسته برسد، خواهد توانست از دستها و انگشتانش بدون نیاز به حرکت دادن کل بازوها استفاده نماید. همراه با کودک روی پتویی بنشینید. با کودک به صورت چهره به چهره قرار بگیرید و اجازه دهید تا صورت شما را لمس کند. به این ترتیب فرصت یادگیری زیادی برای او فراهم خواهدی کرد. کودک از این تجربه برای یادگیری بهره خواهد برد. او در ابتدا معمولاً اشیاء را به صورت تصادفی لمس می‌کند اما به تدریج و با کسب تسلط بیشتر بر حرکات خود، سراغ افراد و اشیای جدید می رود چرا که انجام این کار برای او لذت‌بخش است. کودکان از صدای شما در زمان لمس صورتتان و همچنین از احساس خوبی که از فشار دادن اسباب بازی‌هایی که می‌توانند آنها را بگیرند، لذت می‌برند. گرفتن هدفمند اشیا یکی از بارزه‌های مهم رشدی است. کودک یاد می‌گیرد که می‌تواند حرکات 30 ثانیه هم طول بکشد. این کار به کودک اجازه خواهد داد تا بفهمد که صدای شما را شنیده است که نامش را گفته‌اید و آن صدا برای کودک معنا خواهد داشت. وقتی کودک این درک را به دست می‌آورد، با نگاه کردن به شما در واقع پاسخ شما را خواهد داد. پس از آنکه کودک به شما نگاه کرد ممکن است دستش را به سمت صورت شما یا اسباب باری‌ها دراز کند. اگر به گفتن نام او ادامه دهید و صبر نکنید، کودک هر باز که نام خود را می‌شنود نیاز دارد فرآیند درک آنچه را که می‌شنود، مجدداً ز اول آغاز کند. کودک ممکن است احساس ناامیدی کند چرا که او حس می‌کند چیزهای زیادی از او خواسته شده است یا با ناامیدی پاسخ دهد و ناراحت شود. به یاد داشته باشید که به کودک فرصت دهید، نفس عمیق بکشید و آزامش خودتان را حفظ کنید.
کودکان اوتیسم به علت اختلالات وسیع در حیطه کارکرد های اجرایی مغز توانایی آموزش مناسب از محیط را مانند دیگر کودکان نداشته و نیاز به طراحی راهکارهایی برای آموزش اوتیسم می باشد. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر در زمینه نحوه آموزش اوتیسم و بهره گیری از ابزارها و روش های نوین درمانی پیشرو می باشد. استفاده از ابزارهای ویژه در فضای آموزشی اوتیسم موجب تسریع در درمان اوتیسم می گردد. کلینیک توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با دو شعبه فعال در تهران مجهز به تمام تکنولوژی های روز دنیا در زمینه توانبخشی کودکان اوتیسم می باشد، تیم تخصصی مرکز شامل کاردرمانی، گفتاردرمانی، روانشناسی کودک، بازی درمانی و رفتاردرمانی، نوروفیدبک و… زیر نظر دکتر صابر بهترین راهکارهایی برای آموزش اوتیسم را برای کودکان اوتیسم طراحی می کند. در این مطلب به ارائه نکاتی برای کار با کودکان اوتیسم پرداخته می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
راهکارهایی برای آموزش اوتیسم
از اواخر دهه ۹۰، مدل سازی ویدیویی به عنوان ابزاری برای حمایت از رشد مهارت در افراد دارای اوتیسم استفاده شده است. در حالیکه وسایل ضبط و پخش مدل ویدیویی طی سی سال اخیر به دلیل تغییرات چشمگیر فناوری سریعا پیشرفت کرده است ویژگیهای تعریف کننده مدل سازی ویدیویی نسبتا بدون تغییر باقی مانده است. مدل سازی ویدیویی تحت عنوان مدل سازی رفتار هدف بصورت ضبط شده تعریف می شود که منتج به نمایش ویدیویی از طریق یک رسانه الکترونیکی می شود. یکی از مطالعات اساسی در زمینه مدل سازی ویدیویی و افراد داخل طیف اوتیسم به منظور مقایسه مدل سازی ویدیویی با مدل سازی زنده و همچنین جهت تدریس مهارت های مختلف طراحی شد. شرکت کنندگان شامل پنج کودک دارای اوتیسم در محدوده سنی هفت تا یازده سال بودند. کودکان با سطوح عملکردی متفاوتی ( برای مثال، سن ذهنی ، سن زبانی، و مهارت های بازی متفاوت ) برای تعیین اینکه آیا مدل سازی ویدیویی در سطوح شدید مؤثر خواهد بود هدفمندانه انتخاب شدند. همه کودکان حداقل به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در روز تلویزیون تماشا کردند. اهداف رفتاری متفاوتی برای هرکودک بسته به نیازش انتخاب شده بود، این اهداف هنگام ثبت نام در برنامه رفتار درمانی بعد از مدرسه به وسیله ارزیابی تعیین شده بودند.
رفتارهای هدف عبارت بودند از بیان و نامگذاری هیجان، بازی مستقل، احوالپرسی خودانگیخته، گفتار مکالمه ای، مهارت های خود یاری، درک شفاهی، بازی مشارکتی و بازی اجتماعی. تکالیف به طور تصادفی به مدل سازی ویدیویی یا شرایط زندگی (مدل سازی زنده) اختصاص داده شده بودند و به وسیله دانشجویان آموزش داده شده رتبه بندی شده بودند تا از لحاظ دشواری سطوح مشابهی داشته باشند. افرادی که با شرکت کنندگان آشنایی داشتند مدل را هم در ویدیو و هم به صورت زنده تهیه کرده بودند. توجه به این نکته مهم است که هیچگونه تشویق یا جایزه ملموسی طی شرایط مدل سازی ویدیویی به کودکان ارائه نشد، اما در شرایط زندگی عادی جایزه داده می شد و تشویقهای اجتماعی جهت پاسخهای صحیح تهیه شده بود. طراحی پایه ای و چندگانه برای تمامی شرکت کنندگان استفاده شد. نتایج نشان دادند کودکان در شرایط مدل سازی ویدیویی سریعتر مهارت ها را فرا می گرفتند. کودکان همچنین رفتارهای هدف را بعد از مدل سازی ویدیویی تعمیم دادند، در حالیکه بعد از مدل سازی زنده این اتفاق نیفتاد.
زمان صرف شده توسط کودکان در شرایط مدل سازی ویدیویی ۱۷۰ دقیقه بود، در حالیکه زمان سپری شده در شرایط مدل سازی زنده ۶۳۵ دقیقه بود. به عبارتی، شرایط مدل سازی ویدیویی نسبت به شرایط روزمره از لحاظ هزینه و زمان خیلی به صرفه بوده است. محققان به این نتیجه رسیدند مدل سازی ویدیویی تکنیک مؤثری است که می تواند توسعه مهارت در کودکان دارای اتیسم را پشتیبانی کند. از آن زمان مدل سازی ویدیویی برای تدریس مهارت های زیادی به کودکان، نوجوان و بزرگسالان دارای اوتیسم در زمینه های بسیاری مورد استفاده قرا گرفته است.یک متاآنالیز که اثر مدل سازی ویدیویی را به عنوان ابزار مداخله برای کودکان دارای اوتیسم تحلیل می‌کند در ۲۳ پژوهش بين سالهای ۱۹۸۷ و ۲۰۰۵ اجرا شد. ۷۳ نفر از شرکت کننده ها، سنین بین ۳ تا ۲۰ سال داشتند. متوسط تعداد جلسات برگزار شده مدل سازی ویدیویی ۹٫۵ جلسه و زمان متوسط هر کلیپ گزارش شده ۳ دقیقه بود. درصد نقاط داده های که با هم همپوشانی ندارند در سه دسته متغیر وابسته مورد تحلیل قرار گرفت و نشان داد که بیشترین تأثیر مداخلات به ترتیب بر روی مهارتهای کارکردی، سپس مهارت های ارتباط اجتماعی ونهایتا مهارتهای رفتاری بود. محققان نتیجه گرفتند که مدل سازی ویدیویی یک استراتژی مداخله ای مؤثر برای آموزش مهارت ها به کودکان دارای اوتیسم است و همچنین این مهارت ها پس از درمان هم حفظ و هم تعمیم داده شدند. مدل سازی ویدیویی ثابت کرد که روش مؤثری در مدارس و جامعه می باشد. پژوهش ها نشان داده است که مربیان می‌توانند مدل سازی ویدیویی را در محیط مدارس بکار ببرند. بلینی و آکولیان (۲۰۰۷) گزارش کردند که اکثر مطالعات انجام شده توسط آن ها در مدارس انجام شده است.
در مدارس، مدل سازی ویدیویی برای افزایش مهارت های علمی کاهش رفتارهای مخربو افزایش تعاملات اجتماعی استفاده شده است؛ به طور کلی، تمرکز بر روی برنامه های اجتماعی مدل سازی ویدیویی شامل افزایش رفتارهای مناسب و انتقال مؤثر بوده است ، البته برنامه های اجتماعی همچنین بر مهارت های زندگی با کمک به افراد دارای اتیسم در انتخاب موارد خرید در یک مغازه و خرید مستقل موارد تمرکز کرده اند. مدل سازیهای ویدیویی استراتژی های مؤثری برای تشویق یادگیری مهارت در کودکان دارای اوتیسم می باشند
زیرا آن هاء
الف) نسبت به محرکات بینائی سوگیری دارند (۲۰۰۳ .kinney et al ) ،
ب) به دلیل وجود مشکلات انتخابی بیش از حد (یعنی، توجه به محرک های نا مرتبط )، امکان متمرکز شدن بر زمینه های محدودتر و مرتبط تر را دارند
ج) اغلب حافظه ای استثنایی دارند و پژواک کننده های ماهری هستند
د) به نظر میرسد از تعامل رو در رو اجتناب می‌کنند Charlop – christy ) ۲۰۰۰ et al. ( . علاوه بر این، مدل سازی ویدیویی چندین مزیت عملی برای استفاده به عنوان ابزار مداخله دارد ، مانند:
الف ) ظرفیتی برای ارائه مجموعه ای از مثالها،
ب ) کنترل دقیق بر روند مدل سازی،
ج ) تکرار دقیق و استفاده مجدد از کلیپ های ویدیوئی و
د) صرفه زمانی و اقتصادی مداخله ( ۲۰۰۳ Corbett ) .
سوالات متداول:
1- چگونه میتوان علایق محدود کودک اوتیسم را به فرصت یادگیری تبدیل کرد؟
به جای مقابله با علایق خاص، از آنها به عنوان راهی برای آموزش استفاده کنید. مثلاً اگر کودک به قطارها علاقه دارد، از این موضوع برای آموزش ریاضی (شمردن واگن‌ها)، جغرافیا (مسیرهای قطار) و حتی مهارتهای اجتماعی (خرید بلیط) استفاده نمایید. این روش یادگیری را معنادار و جذاب می‌کند.
2-چگونه میتوان توجه به جزئیات را در کودکان اوتیسم مدیریت کرد؟
به جای تلاش برای کاهش این ویژگی، آن را جهت‌دهی کنید. برای مثال، از توانایی کودک در مشاهده جزئیات برای فعالیت‌هایی مانند یافتن تفاوت‌های تصاویر، مرتب‌سازی اشیا با دقت بالا یا کنترل کیفیت اشیا استفاده نمایید. این کار هم ویژگی کودک را ارزشمند جلوه می‌دهد و هم به رشد مهارت‌هایش کمک می‌کند.
بسیاری از کودکان اوتیسم در نوشتن دچار اختلال می باشند. مرحله آغازین فرایند نوشتن قبل از نوشتن است و شامل ۱) درک موضوع گفته شده یا انتخاب موضوع، ۲) شناسایی ایده اصلی، ۳) پیدا کردن اطلاعات اضافی برای پشتیبانی ایده اصلی، و ۴) سازماندهی اطلاعات می باشد. افراد دارای اوتیسم، ممکن است نیاز به دستور العمل مستقیم اضافی، کوچک تر کردن قسمت های تکلیف ارائه شده، وابزارها یا استراتژیهای ویژه ای به منظور تکمیل موفقیت آمیز قبل از نوشتن داشته باشند. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر در زمینه مشکلات اتیسم در نوشتن به صورت تخصصی فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته درمان اوتیسم در حیطه آماده سازی کودکان اوتیسم برای نوشتن و نحوه آموزش اوتیسم به همراه تمرینات کاردرمانی اوتیسم در مرکز اوتیسم تهران توانسته است بهترین نتیجه را در درمان اختلال نوشتن در کودکان اوتیسم حاصل نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اختلال نوشتن در اوتیسم
زمانیکه دانش آموز مرحله قبل از نوشتن را آغاز می کند، یک موضوع داده می شود یا انتخاب می شود. اگر همه چیز ممکن شد، حیطه خاص مورد علاقه دانش آموز به عنوان یک موضوع یا قسمتی از موضوع، می تواند ابزاری انگیزشی باشد. دانش آموز اوتیسم در مورد موضوع داده شده یا موضوعات احتمالی، ابتدا از طریق موتورهای جستجو پژوهش می کند و اطلاعات اولیه را جمع آوری می کند. برای دانش آموز دارای اوتیسم، این اولین قدم قبل از نوشتن بدون پشتیبانی و راهنمایی بیشتر می تواند پریشان کننده باشد. زمانیکه دانش آموز موضوع را انتخاب کرد، قدم بعدی پشتیبانی از موضوع با ایده های اصلی و اطلاعات پشتیبان برای هر ایده اصلی می باشد. سپس، همه این اطلاعات هنگام آماده شدن برای نوشتن واقعی باید تنظیم شوند. اقدامات کوچکتر بسیاری در میان این مراحل وجود دارد که می تواند بر کیفیت پروژه تأثیر بگذارد. همانطور که قبلا بحث شد، برای دانش آموز دارای اوتیسم؛ چگونگی شروع هر کدام از این مراحل، اینکه از کجا باید اطلاعات را پیدا کند و اینکه تصمیم بگیرد کدام مطالب مرتبط و قابل استفاده است، و با توجه به زمان بندی اینکه چه چیزی را چه وقت انجام دهد. طبیعتاً چالش برانگیز است. استراتژیها و ابزارهایی وجود دارد که به دانش آموز دارای اوتیسم کمک می کند با موفقیت بیشتری رویکرد پیش نوشتن را در پیش بگیرند.
اولین سوالی که برای دانش آموز دارای اوتیسم پیش می آید ممکن است این باشد که ” پژوهش ها و اطلاعات را از کجا باید پیدا کنم ؟ ” در این مرحله، لیستی از کتابهای مرتبط و موتورهای جستجو می تواند مفید باشد. برخی موتورهای جستجو مانند Custom Search Sweet Search iPL2، Google یا KidsKlick ، می توانند مفید و برای کودکان جذاب باشند. یک سایت هست به نام Twurdy که نتایج جستجو را تا حد لازم خوانا نشان می دهد.
برخی دانش آموزان دارای اوتیسم ممکن است نیاز به مؤلفه های خاص تر جسنجو مانند لیستهای تخصصی صفحات برای دیدن داشته باشند یا فرمی لازم داشته باشند تا میزان محدودی از اطلاعات را در آن پر کنند و یا یک معلم که قبل از ادامه کار از او راهنمایی بگیرند. هنگامیکه دانش آموز بر روی موضوعی پژوهش می کند، طراحان یا برنامه ریزان گرافیک (GO ) می توانند نسبت به ارائه حقایق یا افکار به صورت متن، به آن جنبه بینایی تری بدهند. این ابزار طراحی نقشه یا برنامه ریزی گرافیکی را می توان در تمام سطوح سنی برای رفع نیازهای دانش آموز استفاده و شخصی سازی کرد. به عنوان مثال ، کودکان کم سن تر می توانند از برنامه ریز پنج انگشتی استفاده کنند که از دانش آموز می خواهد روی شکل دست چیزی را بنویسد یا ترسیم کند. کف دست حاوی موضوع است . انگشت دارای یک جزء است و انگشت شست، احساس کودک نسبت به موضوع است. کودک بزرگتر ممکن است از طرح حبابی استفاده کند که در آن هر منطقه حاوی یک نقطه و جزئیات پشتیبانی است. برخی دانش آموزان از یک ابزار گرافیکی یا نقشه برداری مجازی برای تنظیم اطلاعات پیدا شده در مرحله پژوهش استفاده می کنند.
شناسایی ایده ها در اختلال نوشتن در کودکان اوتیسم
هنگامیکه اطلاعات پژوهش جمع آوری شد، دانش آموز ایده های اصلی و جزئیات پشتیبانی را مشخص خواهد کرد. بار دیگر ، استفاده از ابزار نقشه برداری یا گرافیکی می تواند در بینایی کردن این مرحله به دانش آموز دارای اوتیسم کمک کند. آموزش مستقیم یا کنفرانس دانش آموز – معلم برای کمک به دانش آموز در محدود کردن موضوع و شناسایی ایده های اصلی و جزئیات پشتیبانی ممکن است لازم باشد. گام نهایی قبل از نوشتن مرتب سازی اطلاعات به طور پیوسته است. این کار از طریق استفاده از یک الگو که از توالی نظم مثل کدام اول بیاید و کدام بعدی و بعدی انجام می شود. دوباره ، مدل سازی چگونگی تنظیم کردن اطلاعات با استفاده از انواع مختلفی از کاغذ و قلم یا الگوهای مجازی از رشد مهارت های فرد حمایت می کند. با این حال آموزش مستقیم برای برخی افراد طیف ضروری است. برای رفع نیازهای کارکرد اجرایی که طی فرایند نوشتن بوجود می آیند، به خصوص آن هایی که مربوط به سازماندهی است ابزارهای متعددی در کاردرمانی اوتیسم وجود دارد که می توان استفاده کرد.
چنانچه تکمیل پروژه برای دانش آموزی با وجود آموزشهای پایه همچنان چالش برانگیز باشد، در این صورت استفاده از دستورالعمل گام به گام نوشته شده یا تصویری لازم می شود. با تجزیه و تحلیل تکالیف مربوط به پروژه شروع کنید و سپس تصمیم بگیرید تا چه حد دانش آموز لازم است این پروژه را برای رسیدن به بالاترین سطح موفقیت خرد کند. داشتن یک متن، چک لیست مجازی یا تصویری از مراحل مورد نیاز، برای کامل کردن فرایند قبل از نوشتن می تواند به دانش آموز دارای اوتیسم در تکمیل همه بخشهای تکالیف کمک کند.
یکی دیگر از مهارت های کارکرد اجرایی که ممکن است برای افراد طیف چالش برانگیز باشد مدیریت زمان است. تکمیل هر مرحله از فرایند پیش نویس نیازمند مدت زمانی خاصی است. ساخت چک پوینتها یا یادآورها به دانش آموز دارای اوتیسم کمک می کند در طول فرایند با یک زمان بندی مشخص حرکت کند. یادآورها می توانند ستاره ای همراه متن باشند ” امروز با معلم چک کن ” یا می تواند یک هشدار مجازی باشد که بر روی ical, CalAlarm , Google Calendar قابل دسترسی است. اپلیکیشن هایی مانند Countdown Calendar نشان می دهد چند روز تا پایان کار باقی است . به همین ترتیب ، iHomework می تواند پروژه را به بخشهای کوچکتر تقسیم کند و برای هر بخش هم یک یادآور دارد.
به یاد داشته باشید، ابزارها و پشتیبانیهای زیادی وجود دارد که می توان برای دانش آموز دارای اوتیسم بکار برد، اما کاربرد ابزارها باید از طریق آموزش مستقیم تدریس شوند و هنگام استفاده آن ها توسط دانش آموز مورد نظارت واقع شوند.
استراتژی های حمایت از مقررات نوشتن
مقررات نوشتن همان قوانین هجی کردن و دستور زبان مورد نیاز برای دانش آموز است تا عمل نوشتن را به طورفنی اجرا کند. همانطور که قبلا گفته شد، بسیاری از دانش آموزان دارای اوتیسم با قراردادهای نوشتن به چند دلیل درگیر هستند. چالشهای نوشتن با دست ممکن است توضیحی بر این مشکل باشد زیرا ممکن است آنها منابع شناختی مورد نیاز برای نوشتن از جمله مقررات نوشتن را در کل تهدید کنند. علاوه بر این، کمبودهایی در حافظه فعال ممکن است توجه کردن و بهره برداری از تمام جنبه های فرایند نوشتن و دیکته نویسی را بطور همزمان به چالش بکشد در نهایت، نقصهای زبانی ممکن است نه تنها بر جنبه کاربرد شناختی اثر بگذارند بلکه ممکن است تأثیر معناداری از لحاظ تولید و درک محتوای گرامری صحیح نیز داشته باشند. فناوری های کمکی می توانند زمینه های متعدد چالش های نوشتن را، که توسط دانش آموزان دارای اوتیسم اغلب تجربه می شوند پشتیبانی کنند. همانطور که قبلا ذکر شد، نیاز سنجی برای انتخاب بهترین پشتیبان های فناوری با توجه به نیازهای دانش آموز، محیط و تکلیف ضروری است. چارچوب Zabala 2005) SETT ) می تواند کمک کند تا تیم هایی با یک چارچوب برای بحث و گفتگو در مورد پشتیبان های فناوری خاص و لازم برای دانش آموز ایجاد شوند.
چالشهای حسی افراد دارای اوتیسم می‌تواند به شکل حساسیت یا پاسخ کاهش یافته به ورودی حسی باشد. هر دو مورد می‌تواند چالش‌هایی را در نگه داشتن ابزارهای نوشتن و اجرای حرکت برای نوشتن با دست ایجاد کند ویژگیهای ابزاری که ممکن است برای کودک دارای حس‌های حساس مفید باشد شامل امتحان سایزها، شکل‌ها، جنس‌ها و انواع ابزارهای نوشتن است تا ببینیم کدام یک از لحاظ حسی برای دانش‌آموز قابل پذیرش‌تر است. علاوه بر ابزار واقعی نوشتن، کاغذ و سطح نوشتن نیز می‌تواند بر دانش‌آموزان حساس تاثیر بگذارد. توجه به نوع رنگ و بافت کاغذ مورد استفاده نیز ضروری است. برخی دانش‌آموزان ممکن است از نظر حسی ترجیح دهند خودکار یا مداد روی سطح نوشتن بکشند. تخته‌ها یا خودکارهای ژله‌ای تجربه نوشتن نرم‌تر و محکم‌تر به همراه کشش کمتر ارائه می‌دهند، در حالیکه قلم‌های با نوک نازک و کاغذهای ضخیم‌تر هنگام نوشتن مقاوم‌ترند و در آخر افراد دارای اوتیسم نه تنها ممکن است حساسیت‌های حرکتی و لمسی داشته باشند بلکه برخی ممکن است حساسیت‌های بینایی به کاغذ و رنگ متن هم داشته باشند.
درمان اختلال یادگیری نوشتن اوتیسم
تست رنگ صفحه در تعیین رنگ‌های موثرتر در حمایت از نیازهای نوشتن برای یک دانش آموز خاص می‌تواند مفید باشد. اگر دانش‌آموز تازه شروع به نوشتن کرده است و در نگهداشتن ابزار نوشتن به دلیل حساسیت‌های حسی مشکل دارد گاهی تکنولوژی‌های صفحه لمسی گزینه‌ای را برای پشتیبانی از استفاده از ابزارهای نوشتن در آینده به دانش‌آموز ارائه می‌دهد. اغلب یک انگشت می تواند برای خلق حروف، کلمات یا جملاتی استفاده شود که روی صفحه نمایش بدون نیاز به نگهداشتن ابزار نوشتن نمایش داده میشود و به دانش‌آموز اجازه می‌دهد تا حس کینستاتیک شکل‌دهی و حروف را بدون روبرویی با چالش نگه داشتن ابزار همزمان رشد دهد این کار از طریق برنامه شناسایی دستخط، در دستگاه صفحه لمسی یا از طریق اپلیکیشن‌های جداگانه به خصوص اپلیکیشن‌های طراحی انجام‌پذیر است به دلیل سایز بسیار کوچک اغلب صفحه‌های لمسی و سایز ضربه انگشت این کار عموماً راه حل خوبی برای نوشتن متن‌های طولانی نیست. با این حال در حال حاضر قلم‌هایی وجود دارند که به جای اینکه مانند ابزار نوشتن در دست نگه داشته شود روی انگشت پوشیده میشود این قلم ها را میتوان برای ایجاد لمس دقیق‌تر به وسیله انگشت استفاده کرد که منجر به ضربه کوچک میشود و به فرد اجازه می‌دهد ورودی متن بیشتری نسبت به ضربه انگشت قبلی داشته باشد.
برخی اپلیکیشن‌ها به خصوص آنهایی که مخصوص طراحی هستند نیز گزینه‌ای دارند که سایز علامت ایجاد شده به وسیله انگشت را علیرغم سایز واقعی انگشت تطبیق می‌دهند. به هر حال به طور کلی استفاده از انگشت برای ایجاد ورودی دست نوشته روی صفحه لمسی برای دانش آموزان اوتیسمی که به تازگی نوشتن یا طراحی را شروع کرده‌اند بهترین استفاده را دارد زیرا درک این مسئله را که حرکات صورت گرفته روی کاغذ معنادار هستند برای دانش‌آموز آسان می‌کند و آگاهی حرکتی از شکل‌گیری حروف را در آینده رشد می‌دهد. امتحان وسایل سنگین نوشتاری برای دانش‌آموزان اوتیسم با پاسخ‌دهی حسی کاهش یافته و همچنین افرادی که روی سطح نوشتاری زیاد فشار می‌آورند مفید می‌باشد. سطوح نوشتاری و کاغذهای با ضخامت و بافت زیاد ورودی و مقاومت اضافی را فراهم می‌کنند. افزایش مقاومت و وزن می‌تواند گاهی در ایجاد ورودی حسی اضافه مورد نیاز کودکان اوتیسم مفید باشد. اغلب نسبت به آنچه که هر کودک اوتیسم به عنوان یک وسیله نوشتاری و کاغذ بر اساس نیازها و ارجحیت‌های حسی اش نیازمند است، تنوع نسبتاً گسترده‌ای از لوازم وجود دارد. آزمایش کاغذها و ابزارهای مختلف با توجه به ویژگیهای شخصی فرد می‌تواند گزینه‌های انتخابی را کمتر کند.
نکات فیزیکی در درمان اختلال نوشتن اوتیسم
کودک دارای اوتیسم ممکن است چالشهای حرکتی نشان دهد که شامل ضعف و آگاهی از بدن، ضعف ثبات فوقانی و ضعف عمومی است. این چالش‌ها می‌تواند مستقیماً بر نوشتن از لحاظ سرعت، کیفیت و استقامت تاثیر بگذارد. با این حال قبل از اینکه تاثیر واقعی حرکتی نوشتن مشخص شود بهتر است وضعیت عمومی و حالت نشستن کودک اوتیسم مورد توجه قرار گیرد، چرا که خود این مسئله بر موفقیت نوشتن تاثیر خواهد گذاشت.
ارتفاع میز و صندلی باید طوری تنظیم شود که کودکان اوتیسم بتوانند به راحتی پشت میز بنشیند طوری که کف پاهایشان کاملاً روی زمین قرار گیرد. آنها همچنین باید قادر باشند آرنج‌ها را روی میز در یک ارتفاع طبیعی برای حمایت مناسب قرار دهند و برای شرکت در ام نوشتن، به اندازه کافی به وسایل نزدیک شوند. کودکان اوتیسم دارای ضعف قابل توجه و مشکلات تون عضلانی پایین احتمالاً پشتیبانیهای نشستن و وضعیت اضافی را نیز خواهند داشت که فراتر از اندازه استاندارد میز و صندلی تهیه شده در کلاس درس است. کاردرمانگر و یا فیزیوتراپیست باید به امکانات اضافه کمک کند. مهم است قبل از پرداختن به دیگرامکانات نوشتن به این مسائل توجه کنیم، کمک به نشستن مناسب اغلب بر عملکرد نوشتن بدون امکانات اضافه یا حتی با امکانات کمتر تاثیر مثبت می‌گذارد و کودکان دارای اوتیسم ممکن است الگوهای گرفتن متفاوتی در عمل نوشتن نشان دهند که بعضاً به مربوط به حساسیت‌های حسی مانند تون عضلانی پایین یا ضعف عضلانی است که منجر به اختلال نوشتن در اوتیسم می شود. دستگیره‌های مخصوص که سرنخ‌های بینایی را برای قرار دادن انگشت در جاهای مخصوص روی قلم ارائه می‌دهد ممکن است برای دانش آموزان اوتیسمی که برای پیدا کردن و پیشرفت در الگوی گرفتن امداد نیاز به کمک داشته باشند، تشویق‌کننده باشد.
برای کودکان اوتیسمی که به عنوان یک مسئله زیربنایی در چالشهای نوشتن قدرت کم و ضعف دارند، ابزارهای نوشتاری سایز بزرگ گاهی مفید است. ابزارهای نوشتاری قابل پوشیدن که وضعیت مناسبی ایجاد می‌کند و نیاز به گرفتن ابزار نوشتاری را کاهش دهد نیز به احتمال زیاد می‌تواند مفید باشد. همچنین سطوح نوشتاری که نرم و صاف هستند و هنگام نگاشتن مقاومت کمی دارند مانند وایت برد برای مشکلات نوشتن اوتیسم ممکن است سودمند باشد.
ویژگی بینایی حرکتی فناوری کمکی
افراد دارای اوتیسم دارای نواقص اساسی در یکپارچه‌سازی حرکتی بینایی هستند که بر توانایی‌شان در شکل‌دهی و حروف و کلمات مانند اندازه و فاصله مناسب و عروق تأثیر می‌گذارد مخصوصاً درشت‌‌نویسی مشخصه آن نوشتن بسیار بزرگ است. یک مسئله شایع در دستخط افراد دارای اوتیسم است. این نوع چالش‌ها با استفاده از کاغذهای خاصی که سرنخ‌های بینایی و یا بساوایی دارند می‌توانند رفع شود.
کاغذهایی که سرنخ‌های بساوایی دارند یک یا چندین خط برجسته دارند به طوری که کودکان اوتیسم خط را هنگام برخورد با ابزار نوشتاری‌اش حس می‌کند. آن نوع کاغذها را میتوان خرید یا می‌تواند با پوشیدن رنگ‌های برجسته یا چسب مایع سفید روی خطوط خود کاغذ ساخت. این کاغذها برای راهنمایی کودکان اوتیسم در سایزبندی مناسب و حروف و کلمات می‌تواند مفید باشد.
کاغذهای خاص همراه سرنخ‌های بیماری می‌تواند تناوب بسیاری داشته باشد که سرنخ‌های بینایی را برای خطوط و فضاها ارائه می‌دهد. کاغذها را میتوان بارها برای حمایت از اموزش از رشد نوشتن استفاده کرد و همچنین پشتیبانی بینایی دائمی را برای حفظ مهارتهای رشد یافته فراهم کرد. کاغذهایی با انواع مرزبندی‌ها و خطوط متفاوت وجود دارد مانند خطوط مقطع، خطوط نقطه‌چین و خطوط پررنگ و کادر برای حروف. همچنین کاغذهایی با کدگذاری رنگی وجود دارد به طوری که هم خطوط و هم فضاهای نوشتاری با رنگ کدگذاری شده باشند. علاوه بر این، کاغذهایی با تصاویر کمکی، خط‌های پایین، متوسط و بالا برای راحت نوشتن علامت‌گذاری شده‌اند.
سوالات متداول:
1-آیا مشکلات نوشتن با افزایش سن در کودکان اوتیسم بهبود می یابد؟
بدون مداخله هدفمند معمولاً بهبود محسوسی اتفاق نمی افتد. اما با برنامه ریزی درست، حدود 60-70% کودکان پیشرفت قابل توجهی نشان می دهند، به خصوص در سنین 8 تا 12 سال.
2-چرا برخی کودکان اوتیسم هنگام نوشتن دچار اضطراب می شوند؟
این اضطراب می تواند ناشی از چالش های حسی (مثل فشار مداد روی دست)، ترس از اشتباه، یا مشکل در پردازش دستورالعمل های چندمرحله ای باشد. استرس هنگام نوشتن در 68% کودکان اوتیسم گزارش شده است.
مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر در زمینه درمان های جدید و پیشرفته دنیا پیشرو بوده و با طراحی اتاق شنیداری، اتاق تاریک بینایی، سنسوری روم و دیگر بخش های تخصصی کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم در زمینه تشخیص اوتیسم و درمان آن فعالیت می نماید. دکتر اوتیسم با ارزیابی دقیق و مستمر برنامه درمانی و تجویز به موقع جدیدترین روش درمان اوتیسم به روند درمان کودکان نظارت می کند. تیم با تجربه مرکز شامل کاردرمان، گفتاردرمان، روانشناس کودک ، ماساژ درمان، بازی درمان و رفتاردرمان موجب بهرمندی کودکان از همه راه های درمان موجود می گردند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
جدیدترین راه درمان اوتیسم چیست؟
اکثر متخصصان کاردرمان که با اختلال طیف اوتیسم کار کرده اند یک یا دو خانواده را می توانند معرفی کنند که اینطور دریافته اند که یک آی پد ممکن است “پنجره ای به صدای کودکشان” و امیدی برای “باز کردن در به سوی ارتباط” باشد. اغلب این طور به نظر رسیده است که اگر آن ها فقط این وسیله پیشرفته را داشته باشند، همه چیز سر جای خودش قرار خواهد گرفت. متأسفانه، خواه این وسیله یک iPAD، Vanguard یا یک Go Talk باشد، چنانچه ارزیابی جامعی در رابطه با رفتارهای پیش زبانی و شکل غیر متعارف ارتباطی مشاهده شده، انجام نشود، نتایج ارتباط عملکردی و یا گفتار شفاهی مبتنی بر استفاده از این گزینه های تکنولوژی پیشرفته یا سطح بالا ممکن است محدود شود.
هنگامی که یک ارزشیابی جامع و کامل توسط دکتر اوتیسم با توجه به مهارت های پیش زبانی ضروی انجام شود، تکنولوژی AAC حقیقتاً دنیای کاملاً جدیدی را بر روی کودک اوتیسم می گشاید. همان طور که بحث در مورد ارزیابی به پیش می رود، خواننده قدرت تصمیم گیری جامعتری به مراتب فراتر از علائم تجاری یا دستگاه های شناخته شده در رابطه با انتخاب و استفاده از گزینه های AAC پیشرفته خواهد داشت. برقرار کردن مشاهدات اولیه در استفاده از سیستم AAC انتخابی، برای تعیین اهداف درمانی و ظرفیت های رشدی کودک مترادف با دستگاه انتخابی و همچنین تطبيق قابلیت های دستگاه برای رفع نیازهای کودک در طولانی مدت، بسیار مهم است. با در نظر گرفتن این مسیر ارزیابی پویا به عنوان فرایندی در جهت پیشبرد استفاده AAC کاربردی، در ابتدا بهتر است برخی سیستم های با تکنولوژی سطح پایین (Low-Teeh) را به عنوان راهی برای سنجش میزان پتانسیل موفقیت در نظر بگیریم، تا از برخی حمایت های بینایی برای کنترل رفتارها و شروع به هنگام فرایند آموزش متمرکز در جای خود استفاده کنیم. گزینه های تکنولوژی سطح پایین شامل استفاده از تخته تصاویر، دکمه های “big mac” که با سؤال یا پیشنهاد شروع می شوند و نیز سیستم ارتباطی تبادل تصاویر می باشد (PECS, Frost and Bondy 2002).
برخی از این سیستم ها برای ایجاد ارتباط اولیه و تکمیل مشاهدات غیر رسمی حین ارزیابی مهارت های ارتباطی پیش زیانی مانند درک روابط علی و معلولی، تقلید، توجه مشترک، تمیز بینایی و آغاز کردن ها مؤثر است. هنگام توصیه تیم به استفاده از تکنولوژی سطح پایین چنانچه پیشرفت کودک در برنامه درمانی به موقع پیگیری نشود تکنولوژی-های سطح پائین قادر نیستند کودک دارای اتیسم را فراتر از اشکال ساده ارتباطی به پیش ببرند. در صورت عدم ارتقاء و سازگاری AAC پیشرفتی رخ نخواهد داد و کودک از مهارت های نوظهور زبان استفاده نخواهد کرد. گزینه های با تکنولوژی پایین در راستای تثبیت رفتارهای ارتباطی پایه می توانند مؤثر باشند، بخصوص زمانی که به عنوان بخشی از پروسه ارزیابی اولیه و مراحل اولیه مداخلات جهت آموزش مهارت های پایه استفاده گردند. چرا که این گزینه ها، حواس پرتی گزینه های با تکنولوژی بالا را ندارند که اغلب حواس پرتی بیشتری برای کودکان از نظر بینایی، صدا، ونور ایجاد می کنند که ماحصل آن رفتارهای متضاد و مضر خواهد بود.
روش AAC جدیدترین روش درمان اوتیسم
توجه دستگاه های با تکنولوژی بالا انگیزه بیشتری از لحاظ ارتباطی در کودکان طیف اوتیسم ایجاد می کند ولی در صورت استفاده زودرس از آن ها بدون ایجاد رفتارهای پایه ارتباطی مذکور، استفاده از AAC بعضی اوقات بیشتر تبدیل به یک چالش مداخله رفتاری می شود تا مداخله سیستم زبانی، این رویکرد اغلب زمان زیادی را صرف نمی کند و چنانچه همراه با حمایت شدید رفتاری باشد طی ۸ تا ۱۰ جلسه یا چند هفته قابل دستیابی است.
قبل از بررسی فرآیند ارزیابی دقیق تر، به منظور انجام تصمیم گیری های دشوار در مورد انتخاب دستگاه، باید شخص درک درستی از انواع گزینه های تکنولوژی موجود در دستگاه های مختلف داشته باشد. با توجه به میزان تغییرات بوجود آمده در تکنولوژی در دهه گذشته، تعدادی از آسیب شناسان گفتار و زبان و مداخله گران رفتار به منظور همجواری با تکنولوژی حاضر تخصص در زمینه AAC را انتخاب کرده اند. قرن بیست و یکم شاهد رشد چشمگیر در گزینه های تکنولوژی در دسترس در AAC اعم از دستگاه های سنتی مختص تولید کننده گفتار تا گزینه های کاربردی ارزان قیمت اخیر روی اکثر سیستم عامل ها و قابل دسترس برای عموم بوده است. با توجه به این دنیای تکنولوژی که ما در آن زندگی می کنیم، برای نوجوانان و کودکان عموماً در حال رشد در مدارس معمولی بسیار عادی است که در مقایسه با استفاده از AAC تا قبل از سال ۲۰۰۰ با این دستگاه ها آشنا باشند و آن ها را در دست همکلاسی های خود ببینند. بنابراین، استفاده از دستگاه-های AAC در جمعیت معمولی رو به افزایش است و به طور گسترده ای در میان جامعه همانند زبان اشاره پذیرفته شده است. درست مثل سایر اشکال تکنولوژی، توسعه گزینه های تکنولوژی نوآورانه AAC برای افراد با نیازهای ارتباطی نشانه ای از رشد اقتصادی است، در همین حال کیفیت زندگی و استقلال افراد دارای اختلالات ارتباطی نیز رو به بهبود است.
انواع گزینه هایAAC با تکنولوژی بالا
انواع مختلفی از گزینه ها درمان اوتیسم در اکثر دستگاه های پیشرفته در دسترس هستند و عموماً برای توصیف قابلیت های سیستم AAC از این اصطلاحات استفاده می شود: صفحه نمایش ثابت، صفحه نمایش پویا، صفحه نمایش صحنه بینایی و دستگاه مولد صدا. در گزینه صفحه نمایش ثابت، نمادها و پیام ها پس از انتخاب نماد ثابت باقی می مانند، بنابراین چیزی تغییر نمی کند و تصاویر صرف نظر از اینکه آیا نماد انتخاب شده است یا نه همیشه در همان موقعیت باقی می مانند. استفاده از صفحه نمایش ثابت در مراحل آموزش استفاده از AAC مخصوصاً در کودکان دارای اتیسم بسیار مفید است، زیرا یک تمرین اولیه در خصوص روابط على و معلولی و تمایز بینایی ارائه می دهد. نمایش ثابت اجازه می دهد فرد به راحتی اشتباهات خود را تصحیح کند و استفاده از آن نسبتاً راحت است، زیرا چالش های جستجوگری محدودی در آن و همچنین در دستگاه های صفحه نمایش متحرک وجود دارد. علاوه بر این، قابلیت پیش بینی و امور روزمره به طور در هم تنیده ای به استفاده از صفحه نمایش ثابت مرتبط می شوند، زیرا همه نمادها همیشه دقیقاً در یک مکان مشابه یافت می شوند؛ قابلیت پیش بینی برای فرد دارای اتیسم درگیر با قواعد عاطفی می تواند بسیار مفید باشد، زیرا تقاضای شناختی کمتری در بیان خواسته¬ها و نیازها هنگام تلاش برای برقراری ارتباط در آن لحظه و همانجا وجود دارد.
در مقابل، گزینه نمایش پویا دارای انعطاف پذیری قابل توجهی از لحاظ دسترسی به دایره لغوی و مفهوم سازی لغات می باشد و تمایل به ارائه خصوصیات سیستم زبانی پیچیده تر برای توسعه متغیرهای نحوی و مهارت های معنایی قوی تر دارد و هر دوی این مهارت ها برای رشد زبان پیشرفته و سوادآموزی لازم است. گزینه نمایش پویا صفحه نمایش را هنگام انتخاب یک نماد تغییر می دهد، برای مثال، با انتخاب نمادی شبیه سیب، صفحه نمایش ممکن است صفحه جدیدی با گزینه های مختلف غذا باز کند بنابراین نماد سیب، نماینده دسته “غذاها” می شود. می توانیم ببینیم که نیاز های شناختی چقدر سریع از گزینه نمایشگر ثابت به گزینه نمایشگر متحرک تغییر می کند. شخصی که از AAC همراه گزینه نمایش پویا استفاده می کند (از روی مثال بالا) در حال حاضر، در مقایسه با فرایند ساده تر انتخاب عکس که حاوی تناظر یک به یک با اشیاء یا مفاهیم همانند گزینه صفحه نمایش ثابت می باشد، باید به درکی از مقوله ها، مراحل متعدد مربوط به روابط علی و معلولی و مهارت های استدلال برای شروع کنار هم گذاشتن ایده ها رسیده باشد.
صفحه نمایش های پویا گزینه های بسیار بیشتری را برای تکمیل شدن دستگاه هنگام تکامل رشد زبانی کودک ارائه می دهند، و بنابراین آن ها اغلب برای کودکانی مورد استفاده قرار می گیرند که توانائی زبان دریافتی بالاتر و نیاز به استفاده از زبان پیچیده-تری دارند. در حالی که هر دو گزینه صفحه نمایش ثابت و صفحه نمایش پویا بر استفاده از سلول های نماد (جعبه هایی در صفحه نمایش با یک نماد تعبیه شده داخل هر جعبه) تمرکز می کنند، که برای برقراری ارتباط انتخاب می شوند، گزینه VSD تصاویر اشیاء دلخواه، نیازها و ایده ها را در بافت بینائی فراهم می کند. پیام با انتخاب تصویری از یک صحنه بینایی منتقل می شود. پیام عکسی را به تصویر می کشد که شامل “نماد” یا تصویر ارتباط در میان یک صحنه دارای بافت یا معنای مرتبط برای استفاده از آن می باشد. به عنوان مثال، به جای انتخاب یک آیکون برای “غذا” مثل آیکون سیب، یک ظرف میوه روی میز در صحنه ای از تصویر آشپزخانه نماد انتخاب پیام های غذا به خصوص میوه ها و سبزیجات می شود. مطالعات جدید در زمینه پژوهش اتیسم بر استفاده از VSD ها و پردازش بصری تمرکز کرده اند (2012.Wilkinson et al). دسترسی به گزینه های تکنولوژی AAC در دسترس جهت بررسی داده های ردیابی بینائی ذکر شده در مطالعات اختلال طیف اتیسم برای اندازه گیری توجه به محرک های بینائی و انتخاب نمادها برای برقراری ارتباط دارای اهمیت حیاتی می باشد. در مطالعه تحلیل تثبیت بینایی، Wilkinsonو Light (2014) دریافتند کودکان دارای اتیسم در سن مدرسه از لحاظ بینایی به چهره اشخاص داخل تصاویر حتی در حضور سایر موارد حواس پرت کن توجه می کنند. این پژوهش از استفاده از VSDها در افراد دارای اتیسم حمایت می کند. با توجه به چالش های مشخص در تماس چشمی، و اولویت افراد دارای اتیسم در توجه به اشياء بیش از چهره ها (Hadjikhani et al. 2004)، تمرکز بر اشیاء در محیط از لحاظ بافتی غنی و شامل “نقاط ویژه”، یا زمینه های خاص تصویر، به خوبی به حمایت از افراد دارای اتیسم در فراگیری زبان کمک می کند. VSDها واقعی تر از آیکون های مجزا هستند و بافتی را برای استفاده و درک زبان همراه با واژگان گنجانده شده در صحنه فراهم می کنند (Beukelman and Mirenda 2013). استفاده از VSD ها فرمت جدیدی را برای استفاده از ACC در افراد دارای اتیسم پیشنهاد می دهد و برخی چالش های مرتبط با تعمیم دهی مهارت های ارتباطی سایر بافت ها را رفع می کند، از آنجا که واژگان مورد نظر در بافت خاصی یا محيط خاصی استفاده می شود، در اکثر مواقع لازم اغلب قابل پیش بینی خواهند بود. صرف نظر از اینکه نمایشگر ثابت، نمایشگر پویا یا گزینه VSD(صفحه نمایش صحنه بینائی) انتخاب شده باشد یا خیر، تمام این گزینه ها را می توان در SGD (صفحه مولد صدا) یافت، زمانی که کودک تصویر یا نمادی را برای برقراری ارتباط انتخاب می کند SGD خروجی صدا را فراهم می کند. زمانی که کودک از SGD برای بیان خواسته ها و نیازها استفاده می کند SGD ها مدل کلامی به فرد ارائه می دهند که استفاده از کلمه را همراه نماد تقویت می کند. علاوه بر این، به دلیل اینکه دستگاه به جای کودک “صحبت می کند” نیازی به شریک ارتباطی برای درک یک سیستم زبانی متفاوت نیست و تلاش های ارتباطی کودک تقویت می شود که از الگوی گرامری معمول برای استفاده از زبان شفاهی پیروی می کند. SGD ها همچنین در قالب اپلیکیشن در دستگاه های موبایل و تبلت در دسترس هستند و به همین دلیل گزینه های مقرون به صرفه ای برای رفع نیازهای ارتباطی اولیه در جامعه و خانه با شرکای ارتباطی آشنا هستند. در مورد کودکان دارای اتیسم که احتمالاً از قبل دارای توانائی های کلامی باشند، استفاده از SGD ممکن است افزایش ابتکارات اجتماعی را بهبود دهد و شکست های ارتباطی کمتری با شرکای ارتباطی ناآشنا داشته باشند و در این پژوهش به عنوان یک روش ترجیحی ارتباطی در میان کودکان دارای اتیسم پدیدار می شود (Van der Meer at al. 2012 Vav der)، علاوه بر این ضروری است متخصصین رابطه بین رشد زبان کلامی و استفاده از AAC را، هنگام در نظر گرفتن AAC به عنوان بخشی از برنامه مداخله فرزندشان، به خانواده ها توضیح دهند. گاهی والدین فکر می کنند که استفاده از PECS یا انواع SGD ممکن است از رشد زبان شفاهی کودک ممانعت به عمل آورد. با این حال مطالعات تجربی اخیر در زمینه ASD و استفاده از ACC نشان می دهد که استفاده از AAC نه تنها مانع رشد گفتار و زبان نمی شود بلکه ممکن است فراگیری گفتار کلامی را نیز بهبود ببخشد، در صورتیکه مداخله در مقیاس شدید و در اوایل رشد اعمال شود(Mirenda 2013).
والدین می توانند اطمینان حاصل کنند که استفاده از AAC ابزاری برای ارتباط اولیه و آموزش زبان کودک فراهم می کند، اگر کودک شروع به نشان دادن توانائی های کلامی خود کند، AAC مکمل استفاده از گفتار کلامی می شود و ممکن است به تقویت رشد زبان کلامی پیشرفته تر کمک کند. تمایز در AAC، به عنوان “ابزاری برای ارتباط در تضاد با سیستم زبان برای ارتباط”، جهت درک نقاط قوت و محدودیت های AAC در جمعیت اختلال طیف اتیسم ضروری است. AAC، به تنهایی به کودک آموزش زبان نمی دهد و استفاده از آن نیز کودک بدون کلام را ناگهان دارای گفتار و رفتار اجتماعی نمی کند. AAC داربستی است که به وسیله آن آسیب شناس گفتار و زبان و سایر متخصصین از ارتباط برای رفع نیازهای روزانه و کمک به کودک جهت بهره مندی از مداخله با هدف کاربرد زبان پیچیده تر، حمایت می کنند. استفاده از AAC، که بر ارتباط پایه در غیاب صراحت تمرکز می کند و همچنین مداخله زبانی را برای ارتقاء سیستم زبانی پیچیده تر ساختار بندی می کند، منجر به نتایج بلند مدت و تا حدودی مثبت در رابطه با مهارت های علمی و شناختی می شود که اغلب منتج به پیشرفت یکنواختی می شود. به دلیل شباهت به طیف گسترده ای از پتانسیل یک سیستم کامپیوتری پیچیده، بدون دانش پایه ای از زبان زیر بنائی مورد نیاز برای استفاده از AAC کاربر استفاده بهینه آن را به طور کامل درک نمی کند.
سوالات متداول:
1-آیا داروهای جدیدی برای کنترل علائم اوتیسم تأیید شده است؟
تاکنون هیچ داروی اختصاصی برای درمان اوتیسم تأیید نشده، اما داروهایی مانند ریسپریدون و آریپیپرازول برای کاهش مشکلات رفتاری تجویز می‌شوند. تحقیقات روی داروهای مؤثر بر انتقال عصبی همچنان ادامه دارد.
2- آیا روش های جایگزین مانند طب سوزنی یا CBD oil برای اوتیسم مفیدند؟
شواهد علمی کافی برای تأیید قطعی طب سوزنی یا CBD oil وجود ندارد، اما برخی خانواده‌ها گزارش بهبود در اضطراب و مشکلات خواب داده‌اند. توصیه میشود قبل از استفاده با پزشک مشورت شود.
در توضیح این مطب که اوتیسم چیست؟ باید به این نکته اشاره کرد که تشخیص و درمان اوتیسم در مراحل اولیه بسیار حائز اهمیت است. مرکز توانبخشی دکتر صابر با در اختیار داشتن 45 نیرو متخصص در زمینه تخیص و درمان کودکان طیف اوتیسم، شامل خدمات گفتار درمانی اوتیسم ، کاردرمانی اوتیسم و روانشناسی کودک می باشد. تعریف اوتیسم شامل بررسی منشاء اختلال و معرفی علائم و طیف کودکان اتیسم می باشد که در زیر توضیح داده شده است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اوتیسم چیست؟
در تعریف اوتیسم توسط دکتر اوتیسم، باید اشاره کرد که اوتیسم جزو اختلالات نورولوژیک است که معمولا خود را در دوره نوپایی نشان می دهد. این ناهنجاری، توانایی کودک در برقراری ارتباط با دیگران، مهارتهای اجتماعی و مشارکت در بازی های تخیلی را تحت تاثیر قرار می دهد و در واقع این ناهنجاری مانع رشد کودک میشود .در طول چندین دهه اوتیسم برای دانشمندانی که سعی در کشف ماهیت پیچیده آنها داشته اند، چالشی جدی ایجاد کرده است. اگر چه امروزه دانش ما درباره اوتیسم نسبت به سالیان گذشته بیشتر شده است، با این حال هنوز هم این اختلال برای ما مبهم و پیچیده است. اوتیسم در حال حاضر پازلی است که هر روز در حال تغییر است، با این حال در آینده نزدیک ممکن است برای همه ابهامات موجود آن پاسخی داشته باشیم. واژه اوتیسم برای نخستین بار توسط دانشمندی به نام ایگن بلولر در سال ۱۹۱۲ مطرح شد. وی پیش از واژه اسکیزو فرنی را برای بیان نوعی مشکل روانی ابداع کرده بود. البته اولین اشاره به اوتیسم به عنوان یک ناهنجاری در نوشته های دکترلئوکانرز پزشک اهل بالتیمور در سال ۱۹۴۳ با عنوان (اختلالات اوتیستیک تماس موثر) مشاهده میشود. این کتاب شرح مشاهدات وی از کودکی است که در آن زمانی با اختلال عاطفی و مغزی شناخته شدند. یک سال بعد از پزشکی و نیز به نام هانس آسپرگر مطالبی در خصوص بیماری نوشت که علائم آن مشابه علائم توصیه شده توسط کانرز بود و بعد ها این نوع ناهنجاری به نام سندروم آسپرگر نام گذاری شد. (البته در حال حاضر، سندروم آسپرگر دیگر در طبقه بندی جدید اختلالات طیف اوتیسم جایگاهی ندارد.
چندین دهه بعد از نظریات بتلهایم در مورد مادران یخچالی جایگزین نظریات برنارد ریملند شد که منشا بیولوژیک برای اختلاف پیدا کرده بود.امروزه ، دانشمندان می دانند که اوتیسم هیچ ارتباطی به نوع رفتار مادر و کودک ندارد. آنها توانسته اند جهش کروموزومی را به عنوان منشأ اوتیسم مشخص نمایند. طی سالهای متمادی هرچه معیارهای تشخیص و روش های کار بهبود یافته است، متخصصان اطفال، مراقبان بهداشت و مربیان در تشخیص و شناسایی کودکان دارای اوتیسم موفق‌تر بوده اند. شکی نیست که این بیماری امروزه در همه جا ممکن است یافت شود، اما برای بسیاری از خانواده ها چیزی بیش از یک تشخیص ساده است. و شرح کلینیکی نقایص موجود موجب اندوه آنها میشود. خانواده‌هایی که متوجه می‌شوند فرزندشان مبتلا به اوتیسم است، احساس می‌کنند که زندگی آنها کاملا زیر و رو شده است و باید به همه چیز از تغذیه تا تحصیلات کودکشان دوباره از اول فکر کنند. آنها باید انتظارات قدیمی را دور ریخته، اهداف جدیدی را مد نظر قرار دهند، چون باید روش های آموزشی نوینی را در پیش گیرند که به کودک آنها فرصت یادگیری رشد و سلامتی مجدد را بدهد.
کودک اوتیسم تان عضوی از خانواده است. اما نباید کانون خانواده شود. در بسیاری از موارد با آگاهی والدین از تشخیص کودک اوتیسم، بنیان خانواده به سرعت به هم ریخته و والدین با گستره ای سوالات بی جواب و استرس های فراوان رو به رو می شوند. این امر کاملا طبیعی است. پذیرش کودک اوتیسم در خانواده در ابتدا بسیار مشکل می باشد. خلنواده کودک اوتیسم تلاش می کند با انکار واقعیت به زندگی روزمره خود برگردد اما مشکلات خانواده کودک اوتیسم از این پس آغاز می شود.مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در تهران زیر نظر دکتر صابر به صورت تخصصی به ارائه خدمات درمانی، توانبخشی کودکان اوتیسم،مشاوره خانواده کودک اتیسم و مشاوره رفتاری در زمینه کودکان اوتیسم می پردازد
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
گزارش موردی از خانواده کودک اوتیسم
واکنش آنی
در مطب دکتر هستید. دکتر تشخیص اوتیسم به شما می گوید که دختر یا پسر تان دارای اوتیسم است. اگر شما انتظار چنین تشخیصی را نداشته باشید، احتمالاً ابتدا شوکه شده و باورتان نمی شود. چطور می تواند درست باشد؟ دکتر چطور اینقدر مطمئن می‌گوید؟ معمولاً به دنبال شوکه خشم می آید. چرا این اتفاق افتاد چرا؟ چرا متخصص اطفال یا معلم کودکمان زودتر به ما نگفتند؟ واکنش های اولیه یک مکانیزم دفاعی هیجانی است. اخبار بد بعضی افراد را به فاز گریز و دفاع می برد بعد از شوک اولیه آماده حمله می شوند. اما دشمن کیست؟ اصلاً دشمنی در کار نیست. ولی برخی از خانواده های کودکان اوتیسم خشمشان را بر سر دکتر، برخی بر سر نظام سلامت و سیستم بهداشتی یا سیستم آموزش خالی می کنند. اما به احتمال زیاد قبل از اینکه دکتر تشخیص کودک اوتیسم را به شما بگوید خودتان اطلاعاتی کسب کرده‌اید و تشخیص احتمالی آگاهی دارید. با وجود آگاهی عمومی و اطلاعاتی که در اینترنت یافت می شود دیگر کمتر والدینی دیده میشود که اگر اصلا از تشخیص اوتیسم آگاه نباشد. در این صورت واکنش اولیه شما از تسکین و غم خواهد بود. تسکین به خاطر اینکه بالاخره کسی را پیدا کرده اید که حرف های تان را می شنود و چیزهایی که شما را نگران می‌کند را می‌بیند و غمگین از این که حال دیگر تشخیص کودکتان رسمی شده است. هر چقدر هم که خود را برای تشخیص اوتیسم فرزندتان آماده کرده باشید، شنیدن تشخیص از سوی پزشک همچون آواری بر سرتان خراب خواهد شد. تشخیص اوتیسم حالا دیگر فقط یک ترس و تهدید نیست بلکه یک واقعیت است. حالا پیش از آن که اشکتان خشک شود به فکر چاره خواهید افتاد. حالا فرزندم به چه خدماتی نیاز دارد و چطور آن را فراهم نمایم. اما همچنان غمگین خواهید ماند.
به بچه های دیگران در مورد کودک اوتیسم چه بگویم؟
به آنها حقیقت را بگویید. البته به زبانی که برایشان قابل فهم باشد. پنهان کردن موضوع از خانواده کودک اوتیسم فایده‌ای ندارد. بچه ها حساس اند و به زودی خواهند فهمید که شما دیگر شاد نیستیم و اگر شما حقیقت را به آنها را نگویید خودشان خلاء موجود را با حدسیات شان پر خواهند کرد. به بچه های کوچکتر می توانید بگویید مامان و بابا به خاطر اینکه داداشت در یادگیری، حرف زدم و چیزایی که تو یاد گرفتی مشکل داره ناراحتند. و این مشکل تقصیر اون نیست، تقصیر والدین کودک اوتیسم هم نیست، تقصیر تو هم نیست! به ویژه برای بچه های پیش دبستانی و دبستانی لازم است که تاکید کنید که این مساله تقصیر آنها نیست. بچه‌ها در این سن معمولاً خود گرا هستند و وقتی اتفاق بدی می‌افتد خود را مسئول می دانند. برای بچه های بزرگتر می توانید در مورد ویژگیهای اوتیسم و علل ژنتیکی آن صحبت کنید. بهتر است در مورد این مسئله که وقتی آنها خودشان پدر مادر شدند، ممکن است این مسئله برایشان تکرار شود نیز صحبت کنید.
گام دوم سازش والدین کودکان اوتیسم با کمک مراکز اوتیسم
بسیاری از والدین اوتیسم بعد از اینکه فرزندشان تشخیص اوتیسم گرفت، ابتدا خشمگین می‌شوند و فکر می‌کنند که چرا کودک من؟ والدین کودک اوتیسم عمیقا غمگین می‌شوند و هر چند این دو احساس ممکن است هرگز با هم ناپدید نشوند ولی سرانجام کاهش یافته و بر نقش والدینی شان متمرکز خواهند شد. چند ماه پیش از دریافت تشخیص اوتیسم، اکثر خانواده های کودک اوتیسم مشکوک شده و پس از آن والدین یک دوره دردناک اما سالم بازسازی شده و آماده کمک به فرزندانشان می شوند، تا کودک به توانایی های بالقوه اش دست یابد. با کمک مرکز اوتیسم بسیاری از والدین راهی برای باز هدایت خشم و اندوه شان و هدایت انرژی این هیجانات به سوی فعالیت های مفید برای رشد کودک شان پیدا می‌کنند. اقداماتی مثل تشکیل انجمن ها، پیوستن به انجمن اولیا و مربیان مدارس، اقدام برای اطلاع رسانی و جمع‌آوری کمک‌های مالی به نفع کودکان برای عضویت و… ممکن است هنگام خروج از مطب پزشک هیچ کدام از این اقدامات در ذهنتان نباشد، اما سرانجام فرآیند سازش به این امور ختم خواهد شد. هنگام عبور از مسیر سازش از خانواده های کودکان اوتیسم خواسته می شود، مانع احساس خشم، سرخوردگی و غم تان نشوید. بگذارید احساسات تان بیرون بریزد. احساسات ابراز نشده به ویژه احساس گناه، شرم و خشم دست از سرتان بر نخواهد داشت. این احساسات می تواند همچون سم تراوش کرده از یک بشکه دفن شده و تمام ابعاد زندگی تان را آلوده نماید.
از مشاوره مرکز اوتیسم استفاده نمایید
به یاد می آورید که در هواپیما، حین آموزشهای پیش از پرواز مهماندار می‌گوید در صورت بروز مشکل در فشار هوا داخل کابین، ابتدا خودتان ماسک اکسیژن روی بینی و دهانتان بگذارید، سپس به فرد کناری تان کمک کنید؟ در این مورد نیز همین گونه است. اول مراقب خودتان باشید. و انرژی تان را برای خودتان نگه دارید. آنقدر بر فرزند تان متمرکز نشوید که همه چیز و همه کس را از دست بدهید. برای تفریحات، ورزش، دوستان، عبادت و دید و بازدید خانوادگی وقت بگذارید. ممکن است لازم باشد به والدین کودک اوتیسم بگویید که همه این کارها را انجام می‌دهم تا انرژی کافی برای سرویس دادن به کودک اوتیسم خود را داشته باشم. در غیر این صورت با خطر از دست دادن همسر، سایر فرزندان و همه اطرافیان تان که ممکن است بتوانند در رشد کودک اوتیسم تان موثر باشند، مواجه خواهید بود. همچنین با مشکلات شایع خانواده کودکان اوتیسم نظیر خستگی ذهنی و جسمی مواجه خواهید بود.
در صورتی که شاغل هستید کارتان می‌تواند موجب تسکین و تقویت روحیه تان شود. والدین کودکان اوتیسمی که بیرون از خانه کار می کنند در مقایسه با والدینی که در کنار مراقبت از کودک کم توان شان کار دیگری ندارند، هنگام حضور در منزل، والدین بهتری هستند. درست است که شما باید در تامین خدمات درمانی کودکتان کوشا باشید، اما اختصاص تمام وقتتان برای رفع نیازهای کودک اوتیسم در درازمدت نه به نفع کودک و نه به نفع خانواده کودکان اوتیسم خواهد بود. هر چقدر هم که شما عاشق فرزندتان باشید اما درست نیست که خود را فدای او کنید. شما باید در کنار رسیدگی به نیازهای کودک اوتیسم تان راهی برای پر بار کردن و معنی دار کردن زندگی خودتان نیز پیدا کنید. تمایل به تنهایی هنگام استرس خصلت نگران کننده های است در صورتی که فکر می کنید چنین خصلتی دارید با آن مقابله کنید. برای کمتر شدن مشکلات خانواده اوتیسم روزی ۲۰ دقیقه با همسرتان خلوت کنید، با دوست تان قرار ملاقات بگذارید، مهمانی بروید، به گروه های اجتماعی بپیوندید، سر کار بروید، به هر طریق ممکن با اطرافیان و جامعه ارتباط برقرار کنید. این امر در درمان کودک اوتیسم شما موثر است.
در روند تشخیص و درمان اوتیسم مراقب همسرتان باشید
در بسیاری از مواقع، وقتی به والدین می‌گویم متاسفانه کودکتان اوتیسم است، مادر پقی میزند زیر گریه! در این لحظات پدر خودکارش را از جیب بیرون آورده و شروع به پرسش و نوشتن علایم اوتیسم وخدمات آموزشی مورد نیاز فرزندان شان می‌کند. شیش ماه بعد، نقش آنها برعکس شده است! پدر دلسرد و محزون از اینکه پسرشان هیچ وقت خوب نخواهد شد. در حالی که مادر امیدوار و با انرژی معتقد به تلاش برایدرمان کودک اوتیسماست. و وقتی اشک های پدر در چشمانش حلقه می زنند، دستش را با آرامش می گیرد. هرکس در مواجه با مشکلات، روش خود را دارد. اگر یکی از اعضای تیم هنوز در مرحله انکار باشد و دیگری به مرحله (چه کار باید بکنیم؟) رسیده باشد می تواند مشکل ساز باشد. از طرفی داشتن همسری که در مرحله متفاوتی باشد می تواند یک منبع نیروی بالقوه باشد چرا که وقتی یکی از اعضای خانواده کودک اوتیسم تنها بماند، دیگری به عنوان یک تکیه گاه در کنارش خواهد بود. سعی کنید احساسات و افکار همسرتان را بفهمید. در این لحظات فقط یک گوش شنوا باشید.
این بدان معناست که سعی نکنید درباره احساساتش با او بحث کنید یا وارد لاک دفاعی شوید. مثلا وقتی همسرتان می‌گوید (همه چیز وحشتناک است!) سعی نکنید برایش ثابت کنید که نه مسئله آن قدر هم که او فکر می‌کند بد نیست! فقط گوش کنید، بگذارید همسرتان تخلیه شود. ممکن است روزی شما در آن سوی گفتگو باشید. اگر همسرتان بگوید (فلان کار را خراب کردی !) با عصبانیت توپ را برگردانید که (نه این تو هستی که همش اشتباه می کنی!) به جای آن فقط گوش کنید. سپس بگویید (من نمی دانم روش ما متفاوت است، می توانیم با هم حرف بزنیم و به توافق برسیم!) در صورت لزوم از مشاور خانواده و خدمات مرکز درمان کودکان اوتیسم کمک بگیرید. درصورتی که یکی از والدین کودک اوتیسم حاضر به شرکت در جلسات مشاوره نیست اول خودتان تنها بروید. در هر جلسه که اطلاعاتی در مورد آینده کودک اوتیسم ارائه می شود یا تصمیمی در مورد آینده کودک اوتیسم گرفته می شود باید هر دو والد حضور داشته باشند. خوب نیست که یکی از والدین مسئولیت خانه را به دوش بگیرد و دیگری بگوید (معلم فلان چیز را گفت، دکتر فلان چیز را گفت!) درمانگران اغلب به طور ناخواسته با حمایت های عاطفی از مادر و پذیرش سهوی این نقش پدر، پیوند بین زن و شوهر را تضعیف می کنند. پزشکان این کار را از طریق ارائه اخبار و اطلاعات مهم هنگامی که مادر به تنهایی در جلسه حاضر است انجام می دهند. لذا باید والدین کودک اوتیسم هر دو در جلسات ارزیابی مرکز اوتیسم حضور داشته باشند.
در یک اتاق هستند نظارت داشته باشید.
