منطقه ستارخان منطقه جغرافیایی قدیمی در غرب تهران می باشد که از میدان توحید شروع شده و تا فلکه دوم صادقیه امتداد دارد. در این منطقه کلینیک های کوچکی که خدمات توانبخشی را ارائه می دهند وجود دارد، اما هیچ مرکز جامع تخصصی توانبخشی که مجهز به امکانات روز دنیا باشد در این منطقه یافت نمی شود. مرکز جامع توانبخشی غرب تهران با سابقه بیش از 10 سال در زمینه کودکان در منطقه سعادت آباد واقع شده است که پذیرای ساکنین منطقه ستارخان، صادقیه و شهرآرا می باشد.مرکز کاردرمانی غرب تهران زیر نظر جناب آقای صابر یکی از مجهزترین مراکز کاردرمانی ستارخان و مرکز گفتار درمانی ستارخان و شهرآرا میباشد. در کلینیک کاردرمانی غرب تهران با دسترسی آسان از منطقه ستارخان به درمان کودکان اوتیسم، بیش فعالی و نقص توجه، SPD ،تاخیر گفتاری، دیستروفی عضلانی ،درمان کودکان فلج مغزی، اختلالات یادگیری، لکنت زبان،سندروم های ژنتیک، مشکلات ارتوپدی و نورولوژیک اطفال و بزرگسالان، سکته مغزی و ضربه مغزی، بیماری های نورولوژیک پرداخته می شود.
زندگی در منطقه ستارخان و پیداکردن مرکز کاردرمانی غرب تهران
از دو مسیر می توانید به کلینیک کاردرمانی غرب تهران مراجعه کنید. یکی از طریق خیابان تهران ویلا، اتوبان شیخ فضل الله، بلوار پاکنژاد و دیگری از مسیر جلال آل احمد، اتوبان یادگار امام شمال، بلوار جوریکی. به علت موقعیت جغرافیایی خاص کلینیک غرب تهران که دسترسی آسانی به چند اتوبان بزرگ تهران نظیر اتوبان همت، یادگار امام و اتوبان هاشمی رفسنجانی دارد، همچنین فضای کافی جهت پارک ماشین، این کلینیک را به مکانی مناسب برای مراجعه بیماران بدل کرده است.
خیابان های مهم و نزدیک منطقه ستارخان شامل، خیابان شادمان،خیابان بهبودی،خیابان شهرآرا، میدان توحید، خیابان باقرخان،خیابان کوثر یکم،خیابان نصرت، خیابان فرصت، خیابان پاتریس لومومبا، خیابان تهران ویلا،خیابان سازمان آب، خیابان سازمان برنامه، محله دریان نو، خیابان حبیب الله، محله طرشت، محله برق آلستوم، فلکه اول صادقیه، فلکه دوم صادقیه، خیابان زنجان شمالی، خیابان خسرو شمالی، شهید گلاب، خیابان همایون شهر، آریاشهر، محله گیشا یا کوی نصر، خیابان آرش مهر، خیابان ملکوتی، خیابان شادمهر،میدان تیموری، بلوار تیموری، خیابان امام منتظر، خیابان آزادی، بلوار صالحی،خیابان تاکستان، چوب تراش ، نواب می باشد
چطور می توانیم جهت مراجعه به مرکز کاردرمانی غرب تهران نوبت بگیریم؟
شما می توانید هر ساعت از روز با شماره گیری 09029123536 با متخصص مشاوره رایگان مرکز تماس گرفته و جهت تعیین وقت ارزیابی اقدام نمایید.
کلینیک کاردرمانی غرب تهران و شعبه دیگر ما کلینیک پایا در پاسداران با دارا بودن کادر درمانی مجرب در زمینه کاردرمانی، گفتاردرمانی و روانشناسی و امکانات روز دنیا در تلاش است در کنار ارائه بهترین خدمات توانبخشی به شما عزیزان محیطی آرام و با کمترین استرس را برای کودکان و والدین محترمشان ایجاد نماید.
کاردرمانی بیش فعالی در ستارخان و بهبود عملکرد روزمره
کاردرمانی بیش فعالی (ADHD) یکی از حوزه‌های تخصصی است که به کودکان و بزرگسالان مبتلا به این اختلال کمک میکند تا عملکرد بهتری در زندگی روزمره داشته باشند. افراد مبتلا به بیش فعالی معمولاً با مشکلاتی مانند عدم تمرکز، حواس‌پرتی و رفتارهای تکانشی مواجه هستند. کاردرمانی با استفاده از تمرین‌های ساختاریافته، به افزایش توجه، بهبود سازماندهی و تقویت مهارتهای برنامه‌ریزی کمک میکند. برای مثال، متخصصان کاردرمانی از تکنیک‌هایی مانند بازی‌های هدفمند، تمرین‌های حسی و فعالیت‌های حرکتی استفاده می‌کنند تا به فرد کمک کنند بر چالش‌های خود غلبه کند. در مراکزی مانند گلینیک کاردرمانی ستارخان، برنامه‌های درمانی متناسب با نیازهای هر فرد طراحی میشود تا بهبودی پایدار و موثر حاصل شود. این روش نه تنها به کاهش علائم بیش فعالی کمک میکند، بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس و استقلال فرد در انجام فعالیت‌های روزمره میشود.
کاردرمانی و نقش آن در بهبود اختلالات حرکتی
کاردرمانی یکی از موثرترین روش‌ها برای بهبود اختلالات حرکتی در کودکان و بزرگسالان است. این روش با استفاده از تمرین‌های هدفمند و تکنیک‌های تخصصی، به افزایش قدرت عضلانی، بهبود هماهنگی حرکتی و تقویت تعادل کمک میکند. برای مثال، افرادی که دچار سکته مغزی یا آسیب‌های نخاعی شده‌اند، می‌توانند با کمک کاردرمانی، توانایی‌های حرکتی از دست رفته خود را بازیابند. در کودکان نیز کاردرمانی به بهبود مشکلاتی مانند تاخیر در راه رفتن یا ضعف در مهارتهای حرکتی ظریف (مانند نوشتن یا استفاده از قیچی) کمک میکند. مراکز کاردرمانی مانند کلینیک کاردرمانی ستارخان، با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و متخصصان مجرب، برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده ارائه می‌دهند تا هر فرد بتواند به حداکثر توانایی خود دست یابد.
کاردرمانی کودکان در ستارخان: راه‌حلی تخصصی برای بهبود بیش‌فعالی
کاردرمانی کودکان در منطقه ستارخان تهران، یکی از خدمات تخصصی و مؤثر برای کمک به کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی (ADHD) است. این روش درمانی با هدف بهبود تمرکز، کنترل رفتار و افزایش مهارتهای اجتماعی و حرکتی طراحی شده است. کاردرمانی بیش‌فعالی در ستارخان توسط متخصصان مجرب و با استفاده از تکنیک‌های نوین انجام میشود که شامل بازی‌های هدفمند، تمرینات حرکتی و فعالیت‌های شناختی است. این روش‌ها به کودکان کمک میکند تا انرژی خود را به شیوه‌ای مثبت هدایت کنند و عملکرد بهتری در محیط‌های آموزشی و اجتماعی داشته باشند.
کلینیک‌های کاردرمانی در ستارخان، با تجهیزات پیشرفته و فضایی مناسب، محیطی امن و جذاب برای کودکان فراهم می‌کنند. والدین می‌توانند با مراجعه به این مراکز، از خدمات کاردرمانی بیش‌فعالی بهره‌مند شوند و شاهد پیشرفت چشمگیر فرزندان خود در زمینه‌های مختلف باشند. اگر به دنبال راه‌حلی مؤثر برای مدیریت اختلال بیش‌فعالی کودک خود هستید، کاردرمانی در ستارخان گزینه‌ای ایده‌آل است. با دریافت مشاوره تخصصی، می‌توانید بهترین برنامه درمانی را برای فرزندتان انتخاب کنید و آینده‌ای روشن‌تر برای او رقم بزنید.
کاردرمانی در کودکان اوتیسم:
مرکز تخصصی کاردرمانی دکتر صابر در حیطه درمان کودکان اوتیسم و درمان اختلالات حسی و بهبود مهارت های ادراکی و ذهنی کودکان اوتیسم فعالیت می نماید. کاردرمانی حسی حرکتی، کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی دست ،سنسوری روم ،اتاق تاریک ،اتاق شنیداری از جمله مواردیست که برای درمان کودکان اوتیسم مورد استفاده قرار می گیرد.
نتیجه‌گیری:
مرکز کاردرمانی ستارخان به عنوان یکی از مراکز تخصصی و پیشرو در حوزه توانبخشی، خدمات جامع و متنوعی را به مراجعان خود ارائه میدهد. این مرکز با بهره‌گیری از کادری مجرب و تجهیزات پیشرفته، در زمینه‌های مختلف کاردرمانی از جمله کاردرمانی جسمی، ذهنی، حسی-حرکتی و روانی فعالیت میکند.
سوالات متداول:
1-آیا مرکز کاردرمانی ستارخان مجوزهای لازم را دارد؟
بله، این مرکز دارای مجوزهای رسمی از سازمان‌های مربوطه است و با رعایت استانداردهای علمی و اخلاقی فعالیت میکند.
2-مرکز کاردرمانی ستارخان بیشتر از چه روش‌هایی برای درمان استفاده میکند؟
بله، کاردرمانی برای بزرگسالان با مشکلاتی مانند سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی، اختلالات روانی یا بیماریهای مزمن نیز بسیار مفید است و به بهبود عملکرد روزمره کمک میکند
یکی از مشکلات شایع در کودکان با اختلال بیش فعالی و نقص توجه، وجود ضعف چشمگیر در حافظه، متناسب با سن کودک می باشد. در این موارد کودک بیش فعال وقایع گذشته را به آسانی به یاد می آورد اما در حفظ و نگهداری اطلاعاتی که در زمان حال به آنها نیاز دارد دچار مشکل است. در یک کودک نرمال، مهارت های حافظه کوتاه مدت به علت دریافت و انتخاب صحیح محرک های محیطی، متناسب باسن رشد می یابد اما در کودکان با مشکلات نقص توجه و بیش فعال حافظه کوتاه مدت به صورت پیوسته مورد تمرین و پرورش قرار نمی گیرد. برای درک بهتر این موضوع به توضیح روند ذخیره اطلاعات در حافظه کوتاه مدت می پردازیم.
مرکز تخصصی گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر در حیطه بهبود مهارت های حافظه در کودکان به صورت حرفه ای فعالیت می نماید.
انواع حافظه
– حافظه کوتاه مدت
وجود ذخیره ی حافظه کوتاه مدت ابتدا توسط آزمایشاتی که یادآوری آزاد ارقام، کلمات یا تصاویر را ثبت می کرده اند، نشان داده شده است. یک اندازه گیری سریع از حافظه کوتاه مدت تست گسترده ی واحد می باشد. یک توالی از ارقام را به صورت برعکس تکرار کند. تعداد واحدها در توالی با هر واحد در هر آزمایش افزایش می یابد.
اطلاعات حسی پس از انتقال به حافظه حسی در صورت انتخاب، استفاده و توجه وارد حافظه کوتاه مدت می شود اگر تمایل و احساس نیاز فرد جهت دسترسی به این اطلاعات در آینده نیز وجود داشته باشد به واسطه تکرار مناسب وارد حافظه بلند مدت می گردد.
به طور معمول گفته می شود که گنجایش و ظرفیت حافظه کوتاه مدت 7 عنصر به اضافه یا منهای 2 می باشد. که این تعداد در کودک با مشکلات بیش فعالی و نقص توجه به صورت چشمگیری کاهش می یابد. راهبردهایی چون سازماندهی، تحلیل عمیق و معنا بخشیدن به اطلاعات باعث بهبود پپردازش شده و پردازش عمیق تر خود منجر به تسهیل انتقال اطلاعات به حافظه می گردد.
– حافظه فعال یا حافظه کاری
از دیگر مشکلات کودکان بیش فعال می توان به اختلالات در حافظه فعال یا حافظه کاری آنان اشاره کرد. کودک با اختلال بیش فعالی و نقص توجه وقایع گذشته را به یاد می آورد، اما در به یاد آوری جزییات وقایع دچار مشکل است. همچنین توانایی پایینی در انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت از خود نشان می دهد. کودک بیش فعال در ایجاد یک جریان فکر مناسب دچار مشکل هستند و توانایی دستکاری اطلاعات را در حافظه کوتاه مدت خود ندارند.
حافظه فعال چیست؟
حافظه فعال نقش اساسی در پردازش شناختی، استدلال و تفکر دارد. مطالعات جدید نشان می دهد که حافظه کوتاه مدت نمی تواند فقط یک محل ذخیره سازی اطلاعات با ظرفیت خاص و محدود باشد. بنابر این حافظه کوتاه مدت منفعل نبوده بلکه فعال و پویا بوده و ظرفیت پردازش این حافظه است که دارای اهمیت می باشد.
حافظه کاری چیست؟
حافظه کاری شامل اطلاعاتی است که به صورت هوشیارانه و آگاهانه مورد پردازش قرار می گیرد. این حافظه در ارتباطات کلامی، محاسبات، درک خواندن، تکالیف شناختی و حل مسائل پیچیده نقش دارد. قشر مخ پیش پیشانی که در جلوی قشر مخ حرکتی قرار می گیرد نقش مهمی در حافظه کاری دارد.
به طور کلی حافظه کاری یا فعال به عنوان یک میانجی در فعالیت های شناختی عمل می کند. بخش مهمی از مشکلات تحصیلی کودکان بیش فعال به اختلال در عملکرد حافظه کاری مربوط می شود.
تقویت و پرورش حافظه کاری در کودکان با اختلال بیش فعالی و نقص توجه بر افزایش ظرفیت های پردازش اطلاعات،درک مطلب و مهارت های حل مسئله در این کودکان کمک شایانی می کند. تمرینات کاردرمانی و توانبخشی شناختی در قالب تمرینات اتاق تاریک، تمرینات حافظه حرکتی و تقویت حافظه شنیداری در درمان این کودکان موثر است.
عواملی موثر در بهبود و تقویت حافظه کودکان
توجه و تمرکز نسبت به اطلاعات یا موضوع مورد نظر
تمرین و تکرار اطلاعات یا مرور ذهنی. مرور ذهنی شامل مرور نگهداری و مرور مشروح ( تفصیلی) است. مرور نگهداری نوعی از مرور ذهنی هوشیارانه است که به حفظ اطلاعات در حافظه کوتاه مدت یا حافظه کاری کمک میکند. مرور مشروع به نوعی از مرور ذهنی آگاهانه جهت رمز گردانی اطلاعات در حافظه بلندمدت اطلاق می شود که منجر به پردازش عمیق تر و تقویت حافظه کودک می گردد.
سازماندهی اطلاعات (طبقه بندی،عناوین و مقوله بندی اطلاعات)
بسط و گسترش معنایی اطلاعات جهت رمزگردانی عمیق تر
جلوگیری از تداخل مطالب و اطلاعات و تعیین فواصل زمانی و استراحت پس از یادگیری، تداخل باعث اختلال در بازیابی اطلاعات می گردد.
زمینه یا بافتی که اطلاعات در آن موقعیت رمزگردانی شده‌اند به بازیابی کمک می کنند. بنابراین موضوعات و مطالب در محیط شرایط و موقعیتی که یاد گرفته شده اند در همان محیط یا شرایط بهتر بازیابی می شوند. بافت را می توان به صورت ذهنی جهت یاد آوری اطلاعات تصویرسازی یا تصور کرد.
رمزگردانی تصویری یا تصویر سازی ذهنی در تقویت حافظه کودک سه ساله موثر است
روش قطعه قطعه کردن ( تقطیع) موضوعات و مطالب. به عنوان مثال 134496476692 را که یک عدد دوازده رقمی است به صورت 1344-9647-6692 بهتر می توان در حافظه کوتاه مدت حفظ کرد.
تمرین بازیابی از طریق طرح پرسش درباره موضوعات و مطالب مورد نظر
تمرینات ذهنی به خصوص جهت افزایش مهارت های حرکتی که در ارتباط با حافظه ضمنی( روندی) است.
تکنیک های آرام سازی و پرهیز از هیجانات منفی چون اضطراب،ترس و غمگینی
یادداشت برداشتن
انگیزش، علاقه مندی به موضوعات و هدفمندی
باورهای فرد از توانایی‌های حافظه‌اش
پیش خوانی جهت برداشت کلی از موضوعات
ایجاد ارتباط و پیوند بین اطلاعات جدید و اطلاعات ذخیره شده قبلی جهت یکپارچگی آنها. فرآیند یکپارچه کردن و تلفیق اطلاعات قبلی با اطلاعات جدید در حافظه طولانی مدت،تحکیم یا تثبیت گفته می شود.
خلاصه کردن مطالب
به کارگیری مطالب آموخته شده
خواب کافی، خواب به تحکیم حافظه کودک کمک می کند و در تبدیل حافظه جدید و بی ثبات به حافظه پایدار یا با ثبات ضروری است.
ارتباط تقویت حافظه کودکان با میزان یادگیری
حافظه و یادگیری را فرایندهای ذهنی مرتبط به هم ولی متفاوت از یکدیگر در نظر میگیرند. یادگیری باعث توسعه حافظه میگردد و شامل کسب اطلاعات، مفاهیم، عقلانیت، ارزش ها، علوم و مهارت های جدید یا اصلاح آنها است. حافظه فرایندی است که باعث ذخیره اطلاعات از طریق یادگیری میشود و فرد به هنگام لزوم این اطلاعات را مورد استفاده قرار می دهد ( از طریق بازیابی یا بازخوانی اطلاعات).
با توجه به اینکه فرآیند حافظه شامل حافظه های حسی، کاری (کوتاه‌مدت) و طولانی مدت است و به خصوص بر اساس مطالعات جدید در ارتباط با نقش حافظه کاری در این فرآیند و در نهایت انتقال و ذخیره اطلاعات جدید در حافظه طولانی مدت و بازیابی آن به هنگام لزوم، شاید بتوان یادگیری را به عنوان بخشی از فرآیند حافظه در نظر گرفت.
همچنین با توجه به این تعریف که تقویت حافظه شامل مراحل رمز گردانی ( کدگذاری) ذخیره سازی و بازیابی است می توان یادگیری را بخشی از حافظه دانست. از طرفی دیگر، برآیند حافظه در ارتباط با سطح پردازش و عمق آن است و هرچه سطح پردازش عمیق تر باشد احتمال بازیابی آن نیز افزایش می‌یابد. بنابراین نمی توان حافظه را که یک فرآیند بسیار پیچیده است صرفا چند انبار مجزا،منفعل و غیر پویا در نظر گرفت.
تقویت حافظه در مغز
مکانیسم های پیچیده در فرایندهای یادگیری و حافظه نقش دارند که باعث تغییرات زیست شیمیایی، ریخت شناسی (مورفولوژی) ،فیزیولوژیک درسته سیناپسی و مدارهای عصبی در مغز می گردند.
حافظه از نظر علوم اعصاب (نوروساینس) شامل تقویت سیناپس ها در نورون ها (سلول های عصبی) است و در ارتباط با نواحی مختلفی از مغز می باشد. بنابراین تشکیل حافظه و ذخیره اطلاعات، محدود و محصور به یک ناحیه خاصی از مغز نیست بلکه در مناطق متفاوتی از آن پخش و توزیع شده است.
اختلال یادگیری و مشکلات حافظه
اختلالات فراموشی ( یادزدودگی) عبارت است از اختلال حافظه های کوتاه مدت و طولانی مدت به علت آسیب مغز به نحوی که بیمار در سایر جنبه های شناختی طبیعی است. بنابراین، یادزدودگی یا فراموشی یعنی گروهی از اختلالات که شامل از دست دادن حافظه هایی که قبلا ایجاد شده بود یا از دست دادن توانایی برای ایجاد حافظه های جدید (یادگیری اطلاعات جدید )؛است.
مشکلات حافظه کوتاه مدت موجب اختلال در روند به یاد سپاری و در نتیجه اختلال یادگیری می گردد. تقویت مهارت های حافظه کودکان و بزرگسالان با آسیب حافظه می تواند روند زندگی آنان را تغییر دهد.
تقویت حافظه کودکان دبستانی
از مشکلات شایعی که ممکن است والدین در ارتباط با فرزندان خود با آن مواجه شوند، عدم تمرکز یا حافظه ضعیف در انجام کار هایی است که از آن ها خواسته می شود. در این میان والدین نقش مهمی در کمک به کودک شان برای استفاده ذهنی و فکری دارند. شایع ترین نشانه های اختلال توجه و تمرکز و حافظه در کودکان، ممکن است بیش فعالی و نقص توجه، حواس پرتی و همچنین عدم توجه کافی به کسانی باشد که با او صحبت می کنند. با مراجعه به دکتر متخصص بیش‌فعالی ابتدا باید یک شرح حال درست از وضعیت کودک مبتلا و بروز نشانه ها ارائه دهید. سپس دکتر متخصص می تواند یک یا چند مورد از راه های تشخیصی را جهت بررسی وجود و یا عدم وجود این اختلال در کودکان قرار دهد و به تقویت حافظه کودکان دبستانی کمک کند. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر برای نقص توجه و حافظه کودکان، با انجام آزمون های گوناگون و بررسی آن ها به تقویت حافظه کودکان دبستانی و حافظه کاری کمک می کند.
سنجش های تقویت حافظه کودکان دبستانی
حافظه کاری در نوزادان ۶ ماهه ارزیابی می شود. در ۲4 ماهگی می توان حافظه کاری گفتاری را با استفاده از تمرین های دهانی مورد ارزیابی قرار داد. کودکان هر چه بزرگتر می شوند موارد بیشتری را می توانند در ذهن خود نگه داری کنند. نگه داری جیزی در ذهن با تاخیر بعد از دوران کودکی تغییر نمی کند. برای تقویت حافظه کودکان دبستانی، کودکان را می توان بر اساس تمرین های حافظه کاری شامل بروزرسانی و دست کاری اطلاعات، مورد آزمون قرار داد. کودکان در طی دوران کودکی در این تمرینات بهبودی و ارتقا از خود نشان می دهند و توانایی کامل حافظه کاری را می توان در اواخر دوران جوانی ارزیابی کرد. برنامه ریزی حرکتی را می توان در دوران نوزادی مورد ارزیابی قرار داد. در سن پیش دبستانی، کودکان می توانند تمرین های ساده برنامه ریزی را برای تقویت حافظه انجام دهند، تمرین هایی که به توانایی جستجو نیازی ندارد. در طی دوران مهد کودک، این توانایی افزایش پیدا می کند که به موجب آن یک کودک ۵ ساله می تواند به هنگام انجام تمرین، عملیات جستجو را نیز انجام دهد مثل آزمون برج لندن. فرض بر این است که این تغییر با رشد کنترل بازدارندگی و حافظه کاری رخ می دهد. توانایی برنامه ریزی می تواند در اواخر جوانی و در بزرگسالی به بلوغ خود برسد. متوجه شده ایم که کودکانی که حدود یک سال و نیم سن دارند می توانند تمرین های ساده تغییر موضع را با خطا های کم انجام دهند. ولی توانایی انجام تمرین های پیچیده تر ( مثلا با قوانین پیچیده تر ) تا اوایل دوران پیش از دبستان و زمانی که کودکان شروع به نشان دادن انعطاف پذیری شناختی می کنند، ظاهر نمی شود. پیشرفت های بیشتر در این توانایی بعد از مهد کودک ظاهر می شوند و این پیشرفت ها تا اوایل دوران جوانی تا بزرگسانی ادامه پیدا می کنند. سنجش های تقویت حافظه کودکان دبستانی در رابطه با کنترل بازدارندگی در کودکان نوپا از تمرین های ساده جابجایی، تاخیر و انطابق در رابطه با دیگر جنبه های زندگی استفاده کرده است. از اوایل دوران کودکی تا اوایل بزرگسالی، توانایی های مربوط به کنترل بازدارندگی به روند افزایشی خود ادامه می دهند و می توان با تمرین هایی همچون سرکوب مداخله و مهار واکنش آن ها را ارزیابی کرد.
چالش های مقابل ارزیابی تقویت حافظه کودکان
در ارزیابی عملکرد های اجرایی چالش های بی شماری شناسایی شده اند و به این چالش ها به طور خلاصه در ادامه پرداخته خواهند شد. لازم است تا این چالش ها و محدودیت را در ذهن نگه داریم زیرا هر دوی آن ها حاوی مفاهیم عملی و نظری برای ارزیابی و تفسیر نتایج حاصل از ارزیابی هستند.
الف) یک مشکل ناخالصی در سنجش های عملکرد های اجرایی وجود دارد. تمرین های طراحی شده برای اندازه گیری عملکرد های اجرایی عموما پیچیده هستند و از چندین فرآیند شناختی زیربنایی تشکیل شده اند. از این رو پیچیدگی در بعضی تمرینات تقویت حافظه کودکان ممکن است بیانگر نقص در عملکرد اجرایی کودک نباشد بلکه نشان دهنده مشکلاتی در رابطه با جنبه های شناختی تمرین، غیر از جنبه های عملکرد های اجرایی، باشد. احتمال نمی رود که این مشکل ناخالصی ماهیت یکپارچه عملکرد های اجرایی مورد نظر را حل کند.
ب ) به طور کلی رابطه ضعیفی میان سنجش های مینتی بر عملکرد و رتبه بندی عملکرد های اجرایی با افزایش سن وجود دارد. تاپلک و همکاران این رابطه و در میان مطالعاتی که هم سنجش های مبتنی بر عملکرد و هم مقیاس های رتبه بندی عملکرد های اجرایی را مورد تحقیق قرار داده اند، بررسی کرده اند که مطابقت بسیار کمی در آن ها نشان داده شده است. آن ها نتیجه گفتند که سنجش های مبتنی بر عملکرد و رتبه بندی عملکرد های اجرایی ساخت های ذهنی زیربنایی مختلفی را مورد ارزیابی قرار داده اند و بنابراین نباید آن ها را قابل تعویض و تغییر در نظر گرفت.
ج ) نیاز های تمرینی سنجش های مختلف عملکرد های اجرایی با توجه به روند رشد متفاوت است و سنجش های استاندارد شده نسبتا کمی از عملکرد های اجرایی برای کودکان کوچک تر وجود دارد. تمرین های مبتنی بر عملکرد عمده تلاش دارند تا به پردازش های نوین، پیچیده و یکپارچه دست پیدا کنند. با توجه به وجود تنوع در رشد، کودکان می توانند از انواع مختلف اطلاعات در مراحل مختلف رشد استفاده کنند. به عنوان مثال، معمولا از تست قدم زنی برای ارزیابی توجه گزینشی یا کنترل بازدارندگی استفاده می شود. این تست بر اساس یک اثر تداخلی بر زمان واکنش زمانی که از آزمایش شوندگان خواسته می شود که یک رنگ را بر اساس نام آن و نه بر اساس رنگی که دارد بگویند، می باشد ( زمانی که کلمه ” قرمز ” به رنگ آبی چاپ شده است ). این اثر داخلی زمانی اتفاق می افتد که خوانش نسبتا اتوماتیک رخ دهد. وگرنه، اثر تداخلی نشان دهنده کنترل بازدارندگی مشاهده نخواهد شد، اما نمی توان نتیجه گرفت که کودکی که پیشرفت کمی در شناسایی کلمه دارد، کنترل بازدارندگی بهتری دارد. از این رو گسترش های رو به پایین آزمایشات که برای کودکانی با سنین بالاتر با بزرگسالان طراحی شده است را نباید چنین قرض کرد که همان ساخت را در میان گروه های سنی اندازه گیری می کند. آزمایش هایی که به طور ویژه برای کودکان کوچک تر طراحی شده اند معمولا جالب تر هستند و به لحاظ توسعه ای مناسب تر می باشند. از این رو آن ها معمولا فاقد داده های اصولی مورد نیاز برای تفسیر های مناسب بالینی هستند.
د ) متوجه شده ایم که سنجش های مبتنی بر عملکرد های اجرایی دارای اعتبار زیست محیطی مشکوکی هستند. تفاوت میان سنجش های عملکردی بر روی عملکرد های اجرایی و رفتار در زندگی واقعی توسط بسیاری از پژوهشگران مورد سوال واقع شده است. تا اندازه ای، این تفاوت می تواند بیانگر منحصر به فرد بودن موقعیت ازمایش باشد که در آن کودک عمدتا در یک اتاق ساکت ارزیایی می شود و در تعاملات یک به یک با یک فرد بزرگسال که سعی دارد به عملکرد بهینه کودک دست پیدا کند، مشارکت می کند. این فرد بزرگسال معمولا از کودک پشتیبانی و او را تشویق می کند و زمانی که به نظر می رسد کودک خسته شده و یا تمرکز خود را از دست داده، تمرین ها را قطع می کند. در واقع، نبود هماهنگی میان سنجش های مبتنی بر عملکرد و سنجش های رتبه بندی عملکرد های اجرایی که پیش از این توضیح داده شد از این دیدگاه حمایت می کند. از این رو کودکانی که در آزمون تقویت حافظه کودکان دبستانی عملکرد بهتری نسبت به آنچه در سنجش های رتبه بندی پیش بینی می شود، نشان می دهند، ممکن است به عنوان مثال آن هایی باشند که از حمایت های اضافی در مدرسه بهره می برند. به هر حال، این احتمال می بایست به صورت تجربی نیز نشان داده شود.
ه ) اعتبار پیش بینی نتایج تست پیش دبستانی عملکرد های اجرایی واضح نیست. یک بررسی که اخیرا صورت گرفته است نشان داده است که اعتبار آزمون مجدد برای تکالیف حافظه کاری و برنامه ریزی بهتر از تمرین های مهار واکنش است. از همه مهم تر این که، هنوز مشخص نیست که آیا سنجش های پیش دبستانی عملکرد های اجرایی برای دوران کودکی پیش بینی کننده هست یا نه، چه برسد برای بزرگسالی. در مقابل میاکه و فریدمن ثبانی را در یک نمونه دوقلو در طول دوره رشد گزارش داده اند. از این رو، اهمیت مفهومی عملکرد ضعیف در تکالیف عملکرد های تقویت حافظه کودکان کوچک تر هنوز مشخص و واضح نیست.
سوالات متداول:
1-آیا مشکلات حافظه در کودکان بیش‌فعال با اختلالات یادگیری مرتبط است؟
بله، مشکلات حافظه در کودکان بیش‌فعال میتواند با اختلالات یادگیری مانند دیسلکسیا (مشکل در خواندن) یا دیسکلکولیا (مشکل در ریاضیات) مرتبط باشد. وقتی کودک نتواند اطلاعات را به خوبی پردازش یا به خاطر بسپارد، ممکن است در یادگیری مفاهیم جدید یا انجام تکالیف مدرسه دچار مشکل شود. تشخیص و درمان به‌موقع این مشکلات میتواند به کودک کمک کند تا از روش‌های جایگزین برای یادگیری استفاده کند و عملکرد بهتری داشته باشد.
2- آیا مشکلات حافظه در کودکان بیش‌فعال میتواند بر عزت نفس آنها تأثیر بگذارد؟
بله، مشکلات حافظه میتواند بر عزت نفس کودکان بیش‌فعال تأثیر منفی بگذارد. وقتی کودک به دلیل فراموشی یا عدم تمرکز در انجام کارها دچار مشکل میشود، ممکن است احساس ناتوانی یا شکست کند. این موضوع میتواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و افزایش اضطراب در کودک شود.
وقتی کودک با لکنت زبان مواجه می گردد والدین بسیار به هم ریخته و مستاصل می شوند. گفتاردرمانان در این زمان می توانند بهترین کمک کننده باشند. در مرحله اول باید اطلاعات خود را از لکنت زبان بالا ببرید و به جای احساس گناه یا گشتن به دنبال علت های احتمالی بهترین کار مشاوره با یک گفتاردرمان است.مرکز گفتاردرمانی لکنت زبان با در اختیار داشتن متخصصین با تجربه در حیطه لکنت زبان کودکان و استفاده از ابزار ها و تکنیک های درمانی روز دنیا تلاش دارد بهترین نتیجه درمانی را برای این کودکان رقم بزند. قبل از اینکه ما بتوانیم شروع به کمک، شروع برای بهبود روانی گفتار کودک / نوجوان، نگرش او در مورد لکنت زبان و توانایی های ارتباطیش کنیم، او باید به طور کلی در مورد نحوه ی حرف زدن، لکنت زبان و برقراری ارتباط یاد بگیرد. برای خواندن مقاله بهترین روش های درمان لکنت زبان در کودکان کلیک نمایید.
مراجع باید از طریق توانایی‌های خود آگاهی و نظارت بر خود موارد دخیل بر روانی گفتارش را شناسایی کند و دستیابی به این مهارت ها برای دستیابی و حفظ روانی گفتار ضروری است. استارک و در و گیونیز- اکرمن طرفدار افزایش آگاهی کودک در مورد صداسازی جهت افزایش خودآگاهی و مدیریت فرآیند گفتار هستند.
آنها بیان می‌کنند که کودکان دارای لکنت در سن مدرسه زمانی که می‌آموزند چطور در هر دسته از صداها ساخته می شوند احساس قدرت می کنند. همانطور که می‌دانیم گفتار، یک فعالیت اتوماتیک است.
عمدتا کودکان دارای گفتار روان و بزرگسالان تقریباً بدون تلاش صحبت می‌کنند و طرح ریزی آنچه را که می خواهند بگویند بدون فکر کردن در مورد اینکه آیا قادر به گفتن آن هستند یا نه جام می‌دهند در حالی که افراد دارای لکنت، ممکن است زمان و تلاش زیادی را صرف فکر کردن در مورد چگونگی صحبت کردن شان کنند.
آنها ممکن است بر روی احساس تنس بدنی که در طول لحظات لکنت زبان دارند و یا واکنش‌های عاطفی نسبت به لکنت زبان، مثل اضطراب و ترسی که همراه با واکنش شنوندگان نسبت به لکنت زبان می آید، تمرکز کنند. همانطور که گفته شد، نه افراد دارای لکنت زبان و نه گویندگان بدون لکنت، درک زیادی را از آنچه واقعاً هنگام صحبت کردن انجام می‌دهند ندارند.
آنها اکثرا از روابط پیچیده ی بین اندام هایی نظیر شش ها، حنجره و دهان آگاه نیستند افراد ممکن است درک بسیار اندکی از اینکه واقعا چه فرآیندی در طرح ریزی و تولید گفتار اتفاق می افتد، داشته باشند.
چرا که اکثرا نیاز به فکرکردن در مورد اینکه برای برقراری ارتباط آسان و با موفقیت چگونه باید صحبت کنند، ندارند. اما برای افراد دارای لکنت زبان، عدم درک در مورد تولید گفتار میتواند پیشرفت در گفتار درمانی کودکان را به تاخیر بیندازند.
ما نمی توانیم آنچه را که قادر به درک آن نیستیم تغییر دهیم. بنابراین اولین قدم برای افرادی که مایل به تغییر گفتارشان هستند، یادگیری بیشتر در مورد فرایند صحبت کردن است. ما می توانیم از طریق آموزش مفاهیم پایه ای آناتومی و فیزیولوژی گفتار، درک فرایند صحبت کردن را برای کودک / نوجوان آسان تر کنیم. بررسی و جور کردن تکه های پازل این فعالیت نه تنها برای کودکان حیاتی است بلکه سرگرم کننده نیز می باشد. بسیاری از کودکان / نوجوانان برای یادگیری دانش در مورد گفتار بسیار با انگیزه می شوند.
تجربه ی حس مهارت و خبرگی در مورد صحبت کردن و لکنت زبان به آنها کمک میکند که احساس ترس و شرمندگی کمتری از لکنتشان داشته باشند.
راه های یادگیری در مورد گفتار در گفتار درمانی لکنت
راه های زیادی وجود دارد که از طریق آنها کودکان / نوجوانان می توانند درک خود را از گفتار افزایش دهند.
یادگیری در مورد ماشین گفتار
تماشا کردن افراد دیگر در حال صحبت کردن
گوش دادن به طریق مختلف صحبت کردن
بازی با گفتار
مشاهده بازنمایی بینایی از گفتار
تمرکز کردن روی گفتار در طول درمان و حس کردن اینکه کدام یک از تولید گرها در حال انجام کارند.
کودکان با معادل سازی فعالیت‌های بالا با گفتارشان و تمرکز روی بازخوردهایی که از زبان، گونه‌ها، فک و گلویشان دریافت می‌کنند، می‌توانند در مورد اینکه دهانشان در طول گفتار روان چگونه حرکتی دارد بیاموزند.
کودکان می‌توانند با توجه بیشتر به حس عمقی و صحبت کردن درمورد مشاهداتشان، درک شان را از چگونگی کار کردن اجزای مختلف سیستم گفتار و همدیگر افزایش دهند. در ادامه چند مورد از فعالیت‌هایی که می‌توانیم در این زمینه انجام دهیم توضیح داده می شود.
یادگیری در مورد بخش های ماشین گفتار (ساختار گفتار)
یکی از اولین چیزهایی که کودک / نوجوان دارای لکنت زبان باید یاد بگیرد این است که کدامیک از بخش‌های بدن در صحبت کردن شرکت می‌کنند.در گفتار درمانی در لکنت زبان برخی از مولفان نقاشی‌ها و مدل هایی از ماشین گفتار را آماده کرده اند که می تواند برای کمک به کودک به منظور یادگیری در مورد گفتار به کار رود. این مدل ها می توانند برای نمایش دادن بخش‌هایی از بدن که برای تولید گفتار استفاده میشود بسیار مفید باشند.
فعالیت های گفتار درمانی در لکنت زبان: یادگیری در مورد نحوه ی کار کردن ماشین گفتار
فعالیت های زیر به دانش‌آموزان برای یادگیری راه‌هایی که اجزای مختلف بدن با همدیگر برای تولید گفتار کار می کنند، کمک می کند.
به کودک کمک کنیم که نحوه تولید صدا را مشاهده کند. برای این کار یک کاغذ را از وسط تا کنید و از گوشه آن در کاغذ فوت کنید تا نحوه ی کار تارهای صوتی را متوجه شود. لرزش سریع و و برخورد برگ های کاغذ با یکدیگر صدایی تولید می کند که از بسیاری جهات شبیه صدایی است که توسط تارهای صوتی تولید میشود.
حرکت حنجره را با یک کش نشان دهید که درآن کش که نماد تارهای صوتی است به نشانه ی تولید صدا زیر و بم کشیده و رها شوند و در این حین شما نیز صدای زیر و بم تولید کنید. (البته صدایی که توسط کش تولید میشود دقیقا مشابه صدایی که توسط تارهای صوتی تولید میشود نیست. تارهای صوتی با برخورد به یکدیگر تولید یک سری از پالس‌های هوا (پوپ)می کنند. کش به عنوان یک وسیله تشدیدگر فرکانس مانند گیتار نوسان می کند. با این حال، سرعت میزان لرزش یا نوسان هر دو تحت تاثیر سفتی قرار دارد، بنابراین مدل کش می تواند برای نشان دادن چگونگی تغییر فرکانس در تارهای صوتی به کار رود.
از کودک بخواهیم که لبها، دندان، سخت کام و نرم کام و زبان را به عنوان ساختار های کلیدی به منظور تولید صداهای گفتار به سمت یکدیگر حرکت می‌کنند، شناسایی کند. کودک میتواند با تولید صداهای مختلف ترکیب حرکات مختلف نحوه ی تولید گفتار را تجربه کرده و درک کند.
برای کودک توضیح دهیم که همه این بخش های بدن چگونه در طول برقراری ارتباط با یکدیگر کار می کنند. برای مثال، ممکن است این گونه به کودک بگویید که ( مغز به تمام بخش‌های ماشین گفتار می گوید که چه کار کنند. ابتدا هوا وارد ششها می شود وقتی ما هوا را به بیرون هل می دهیم، باعث می شود که تارهای صوتی بلرزد. صدای تولید شده در تارهای صوتی به سمت بالا یعنی دهان حرکت می کند. در داخل دهان، ما زبان و لبها را در جهات مختلف برای تولید صداهای مختلف حرکت می دهیم. البته واژه های خاصی با توجه به ترجیح و سطح کودک می تواند استفاده شود. بعضی از کودکان از واژه های (حنجره) و (تارهای صوتی) بیشتر لذت می برند و بعضی دیگر از واژه ی (جعبه صوتی).
بازی با گفتار در گفتار درمانی لکنت زبان
کودکان / نوجوانان می توانند درکشان را از فرآیند گفتار با بازی کردن با آن یا صحبت کردن با شیوه‌های مختلف، افزایش دهند. مانند استفاده از صدای زیر یا بم، آهسته تر یا تندتر صحبت کردن، کشیدن صداهای گفتار، افزایش یا کاهش مکث ها ، استفاده از یک صدا بامزه و غیره. همه این تغییرات گفتاری به آنها برای آماده شدن برای مراحل بعدی یعنی معرفی راهکارهای طراحی شده برای افزایش روانی یا تغییر تنس بدنی در طول لحظات لکنت کمک میکند.
قابل ذکر است که در فعالیت های بازی با گفتار مستقیما روی افزایش روانی تمرکز نمی کنند. همچنین آنها شبیه تمرینات دهانی حرکتی که برای قدرتمند کردن عضلات یا افزایش هماهنگی طراحی میشوند، نیستند. آنها تنها فرصت هایی را برای کودک / نوجوان به منظور راحت تر شدن با صحبت کردن درمورد گفتار و صحبت کردن به شیوه ای جدید و متفاوت فراهم می کنند. همه ی این مهارت ها برای مد نظر قرار دادن انواع خاصی از تغییرات گفتار در درمان نیاز خواهند بود. البته مزیت دیگر بازی با گفتار حساسیت زدایی است که در بخش‌های بعدی به صورت مفصل تر به آن می پردازیم.
اگر قصد انجام تمرینات گفتار درمانی را دارید اما نمی توانید به کلینیک مراجعه نمایید می توانید از خدمات گفتار درمانی در منزل استفاده نمایید.
سوالات متداول:
1-چرا برخی افراد پس از درمان موفق، دچار عود لکنت میشوند؟
عود لکنت معمولاً در شرایط استرس‌زا، خستگی، یا تغییرات بزرگ زندگی (مانند مهاجرت) رخ میدهد. حفظ تمرینات تنفسی و گفتاری، شرکت در جلسات پیگیری گفتاردرمانی، و یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس، خطر عود را کاهش میدهد. حمایت اجتماعی نیز در این زمینه حیاتی است.
2-آیا لکنت زبان در بزرگسالان قابل درمان است؟
بله، لکنت زبان در بزرگسالان نیز با روش‌های گفتاردرمانی تخصصی قابل بهبود است. تمرین‌های تنفسی، تکنیک‌های کاهش سرعت گفتار، و رواندرمانی برای مدیریت اضطراب مرتبط با لکنت، از مؤثرترین راهکارها هستند. هرچند درمان کامل به عوامل مختلفی مانند شدت لکنت و همکاری فرد بستگی دارد، اما پیشرفت چشمگیری در تسلط بر گفتار امکان‌پذیر است.
هرگونه تداخل در مسیر های حسی پایه یا یکپارچگی ناکارآمد حس ها با بینایی می تواند در یادگیری مشکل ایجاد کند. کودکی با حدت بینایی سالم نیز می تواند دچار اختلالات بینایی شود که عملکرد تحصیلی، ورزشی و زندگی روزانه را متاثر می‌سازد. حتی اختلالات کوچک نیز می تواند مشکل ساز باشد. اختلالات ادراک بینایی می تواند نتیجه نقایص پردازش حسی و مهارت های ادراکی دیگر باشد. ادراک لامسه، مهارت های حرکتی درشت و مهارتهای بینایی حرکتی پیش نیازهایی برای شکل گیری ادراک بینایی هستند.
کودکان با اختلالات بینایی ممکن است تجربیات حرکتی و لامسه لازم را که پایه عملکرد بینایی است، نداشته باشند و یا ممکن است در یکپارچه سازی حس ها با مشکل مواجه شوند. صرف نظر از دلیل، کودکان با اختلالات بینایی اغلب برچسب نادرست مشکلات رفتاری، توجه، یادگیری و عملکرد تحصیلی ضعیف می خورند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علائم رایج مشکلات بینایی شامل :
– علائم و نشانه های فیزیکی :
سردرد های مداوم
فشار چشم
تاری دید دور یا نزدیک، به ویژه پس از خواندن یا انجام کارها در فاصله نزدیک
اجتناب از انجام کارها در فاصله نزدیک یا هر تکلیفی که نیاز به بینایی دارد
اشتباه در درک عمق
انحراف چشم به داخل یا خارج، بالا یا پایین
تمایل به بستن یک چشم یا پوشاندن یک چشم و ترجیح به دیدن با یک چشم
دوبینی
هماهنگی چشم و دست ضعیف
سختی در دنبال کردن هدف متحرک
سرگیجه و تهوع متعاقب حرکت، انزجار از حرکت
– مشکلات عملکردی
ضعف در درک مطالب خوانده شده
سختی در کپی کردن اطلاعات از مکانی به مکان دیگر( مثل تایپ کردن و کپی از نوشتن )
کردن مکان، تکرار و یا حذف کلمات در خواندن
سختی در تغییر از دید دور به نزدیک و بالعکس
پوسچر ضعیف هنگام خواندن و نوشتن
دست نویسی ناخوانا
توانایی در پاسخگویی شفاهی یا نوشتن پاسخ ها روی کاغذ
برعکس نوشتن حروف و کلمات
اشکال در قضاوت در مورد سایز و شکل
چرا مشکلات اختلال بینایی افراد تشخیص داده نمی شود؟
در صورت وجود یک یا چند مورد از این علائم، جهت بررسی ضرورت استفاده از عینک یا لنز های تماسی با یک بینایی سنج مشورت کنید.
در صورت وجود مشکلات عملکردی در حرکت، وضعیت بدنی، دست نویسی، ترس از حرکت یا اختلال در سوگیری فضایی ارزیابی توسط یک درمانگر که به صورت تخصصی برای ارزیابی و درمان اختلالات پردازش حسی آموزش دیده است ضرورت دارد.
به عبارتی، بهتر است از که ارزیابی اولیه کودک توسط یک درمانگر انجام شود و در صورت عدم تشخیص اختلال در یکپارچگی حسی، درمانگر کودک را به یک بینایی سنج رفتاری ارجاع خواهد داد. البته در اغلب موارد کودکان از شرکت در هر دو درمان سود می برند. چنانچه کودک مداخلات مناسب را در زمان مناسب دریافت کند پیشرفت قابل ملاحظه ای خواهد داشت.
کاردرمانگران از مجموعه متعددی از فعالیت‌ها برای درمان اختلالات بینایی استفاده می کنند.
درمان تخصصی می تواند در طیف گسترده‌ای از مشکلات کمک کننده باشد از جمله :
ضربه مغزی
مشکلات بینایی متعاقب فلج مغزی
سکته
بیماریهای عصبی _عضلانی
اختلال یادگیری
استرابیسم
تنبلی چشم یا آمبلیوپی
درمان تخصصی و به موقع می تواند اثربخشی جراحی های چشم را بیشتر کند و حتی در مواردی نیاز به جراحی از بین می رود.
در نظرسنجی اخیر انجمن اپتومتریست های آمریکا که با ۱۰۰۱ پاسخ دهنده اجرا شود، مشخص شد که اغلب والدین، مشکلات بینایی کودکان را کمتر از چیزی که هست تخمین می زنند و نزدیک به ۹۰ درصد آنها از این موضوع که ۲۵ درصد کودکان دارای مشکلات بینایی هستند آگاه نیستند.
بر اساس اطلاعات این انجمن، بیش از ۶۰ درصد کودکانی که با عنوان دیر آموز خوانده میشوند در حقیقت دارای مشکلات بینایی هستند که بر پیشرفت تحصیلی آنها تاثیر گذار است.
منظور از بینایی سالم چیست؟
بینایی سالم فراتر از این است که فرد هنگام عبور از خیابان چراغ‌های راهنما را ببیند و یا نوشته های معلم روی تخته را بخواند. این بدان معنا است که بینایی به فرد کمک می کند تا زندگی جامع و کاملی را با تمام عمق و گستردگی، احساس و تجربه درک کند. دیدن بیش از هر حس دیگر، رفتار و تجربه فرد از زندگی را شکل داده و هدایت میکند.
از این پس چرایی تاکید من بر اهمیت بینایی را درک خواهید کرد؛ که بینایی هدیه ای است که همه افراد سزاوار داشتنش هستند.
درمان اختلال بینایی
مشکلات بینایی در کودکان می تواند اثر مستقیم بر روی یادگیری و درک کودک از محیط پیرامونش داشته باشد به همین دلیل درمان اختلالات بینایی در کودکان بسیار با اهمیت می باشد. حتی اگر فرزند شما بینایی “20/20” داشته باشد، ممکن است مشکلات بینایی را تجربه کند. این مشکلات ممکن است باعث مشکلات یادگیری و نتایج تحصیلی نامطلوب شوند. حدت بینایی کودک (میزان دید او به نمودار دیواری) جنبه‌ای اساسی از بینایی خوب است، اما عوامل دیگری نیز وجود دارند که ممکن است مهم‌تر باشند. ممکن است از قبل آگاه باشید که یک کودک نزدیک‌بین برای خواندن مشکل کمی دارد یا اینکه نمرات خوب در مدرسه را می‌توان کسب کرد حتی اگر بخش زیادی از تخته معلم توسط دانش‌آموز دیده نشود.
سوالاتی که می تواند به شما کمک کند تا متوجه مشکلات بینایی در کودک خود شوید:
مهارتهای حرکت چشم: آیا چشمان فرزند شما به آرامی و با دقت در صفحه کتاب حرکت می‌کنند؟
توانایی‌های تمرکز چشم: آیا فرزند شما تمرکز خود را از نزدیک به دور و دوباره برعکس تغییر میدهد – بین خواندن متن از یک تخته سفید یا سیاه دور و نوشتن روی کاغذ؟
مهارتهای همکاری چشم: آیا چشمان فرزند شما به عنوان یک واحد تمرکز با هم کار می‌کنند – آیا برای هم‌ترازی مناسب چشم برای خواندن به هم می‌رسند؟
مهارتهای بینایی دوچشمی: آیا چشمان فرزند شما تصاویر بصری را از هر دو چشم در یک تصویر سه‌بعدی واحد ترکیب می‌کنند؟
مهارتهای ادراک بصری: آیا فرزند شما آنچه را که می‌بیند شناسایی و درک میکند، اهمیت را مرتبط می‌سازد، و با اطلاعات بصری قبلی ذخیره‌شده ارتباط برقرار میکند؟
یکپارچگی دیداری-حرکتی: آیا کیفیت هماهنگی چشم و دست فرزند شما متعادل است؟ یکپارچگی دیداری-حرکتی نه تنها برای دست‌خط خوانا و توانایی کپی کردن کارآمد اطلاعات نوشتاری از کتاب یا تخته مهم است، بلکه برای ورزش نیز اهمیت دارد. کمبود در هر یک از این موارد میتواند برای توانایی یادگیری و/یا عملکرد تحصیلی کودک مضر باشد.
مشکلات بینایی بر یادگیری کودکان تأثیر می‌گذارند
مشکلات بینایی مرتبط با یادگیری که در کودکان تشخیص داده نشده‌اند، رایج هستند. کودکی با مشکل بینایی درمان‌نشده ممکن است به اشتباه با مشکلات رفتاری یا ADHD/ADD تشخیص داده شود، در حالی که در واقع مشکل بینایی دارد. مشکلات بینایی، در موارد شدید، نادیده گرفته شده یا به اشتباه تشخیص داده شده، می‌توانند ریشه اصلی تبدیل شدن کودک به قربانی یا مهاجم در یک تراژدی قلدری در مدرسه شوند.
در صورت عدم درمان، مشکلات بینایی مانع یادگیری فرزند شما در مدرسه خواهند شد. مطالعات نشان داده‌اند که حداقل 13% از کودکان بین سنین نه تا سیزده سال از نارسایی همگرایی متوسط تا شدید رنج می‌برند، یعنی توانایی نزدیک کردن چشم‌ها به یکدیگر، که برای خواندن خوب حیاتی است. مطالعات به وضوح نشان می‌دهند که از هر چهار کودک در سن مدرسه، یک نفر حداقل از یک مشکل بینایی مرتبط با یادگیری رنج می‌برد.
کاردرمانی در زمینه تقویت حس بینایی و ادراک بینایی، حرکات چشمی، توجه و حافظه بینایی با بهره گیری از تکنیک های مختلف درمانی و تجهیزات پیشرفته و طراحی اتاق تاریک برای درمان کودکان اتیسم، اختلال یادگیری، بیش فعالی و نقص توجه و فلج مغزی… کمک می نماید. طراحی تمرینات متنوع بینایی با کامپیوتر و ارائه آنها به صورت جذاب بر روی پروژکتور می تواند کودکان را در جهت انجام هر چه بهتر تمرینات ترقیب کند.
سوالات متداول:
1.اگر مشکلات بینایی کودکان شناسایی یا درمان نشود چه عواقبی دارد؟
اختلالات بینایی در کودکان به جز درگیری حدت بینایی می تواند بر روی درک و توجه بینایی کودکان تاثیر بگذارند. در صورت عدم درمان، مشکلات بینایی ممکن است مشکلات بینایی ماداملعمر برای کودکان ایجاد نماید مانند تنبلی چشم و همچنین مانع یادگیری فرزند شما در مدرسه خواهند شد.
2.برای درمان اختلالات بینایی در کودکان چکار کنیم؟
در مرحله اول ارزیابی دقیق بینایی توسط بینایی سنج می تواند شما را از وجود مشکلات احتمالی در ساختار چشم کودک آگاه نماید در مرحله بعد انجام تست های تشخیصی مانند تست ….. و ادراک بینایی انجام می گیرد و در صورت وجود مشکل درمان هایی نظیر کاردرمانی بینایی(اتاق تاریک) می تواند کمک کننده باشد.
سیستم وستیبولار یکی از قسمت های اصلی سیستم یکپارچگی حسی می باشد. هنگام تغییر وضعیت سر ( تکان دادن سر برای گفتن بلی یا خیر، چرخیدن، رانندگی با ماشین و هواپیما ) گیرنده های حس تعادل( وستیبولار) در قسمت داخلی گوش اطلاعات مهمی را درباره تغییرات جاذبه و حرکات بدن ، دریافت میکند. این پیام‌ها این امکان را به شما می دهد که تعادل خود را حفظ کنید، به میزان مناسب بر خلاف جاذبه حرکت کنید میزان تون مناسب را حفظ کنید و احساس امنیت آرامش خاطر کنید. با نشان دادن راهی به ما در هر زمانی، حس تعادل ( وستیبولار) به ما کمک میکند که تعادل بدن خود نسبت به اطرافیان را حفظ کنیم.
سیستم تعادلی بسیار سخت است و در ۲۴ ساعت روز و هر روز هفته باعث میشود که در برابر کشش نیروی جاذبه ثابت باشیم. در درون رحم، بچه‌ها شناورند و می‌آموزند که در فضای محدودی جابه‌جا شوند، گیرنده های تحریک کننده تعادلی در قسمت گوش داخلی جمع شده است.
در حالی که حس تعادل تکامل پیدا می کند، کودک بسیار دوست دارد بازی هایی کند که حس تعادل(وستیبولار) وی در آن درگیر می شود، بازی هایی مثل پایین آمدن از سرسره، تاب خوردن، چرخ و فلک، دویدن، پشتک زدن و زاری کردن خود از نرده‌های پارک. گیرنده‌های تعادلی ما علیه نیروی جاذبه فعالیت می‌کنند و باعث میشود حرکت برای ما بسیار راحت و لذت بخش باشد.
دستگاه تعادلی کاملا پیچیده و پیشرفته است و از قسمت های بیضی شکل و کانال‌های نیم دایره ای تشکیل شده است. عضویت های اتولیت که از سلول های اوتریکول و ساکول تشکیل شده است که سرعت خطی (افزایش سرعت) کاهش سرعت (پایین آمدن سرعت) را تشخیص میدهد.
این قسمت با موهای کوچکی به نام سیلیا پر شده که در داخل مایعی چسبنده و ژلاتینی حاوی کلسیم کربنات به نام اتو کنیا جاسازی شده است. در پاسخ های سرعتی مثل بالا رفتن سرعت ماشین، سیلیا خمیده می شود و کریستال جا به جا میشود و باعث میشود که شما اطلاعات حسی حیاتی از تعیین مسیر، شدت جاذبه زمین و سرعت حرکات به دست آورد اگر شما به آرامی کمی برای افزایش توجه خود به جاده به جلو بخزید اوتولیت های شما نشان میدهد که شما به جلو رفته اید و این حرکت سریع نبوده است و اینکه نیروی جاذبه در کمترین مقدار خود بوده است.
اگرچه، اگر درون هواپیمایی در حال بلند شدن باشید اوتولیت های شما به سرعت به شما در برابر سرعت بی نهایتتان هشدار می دهد و نیروی جاذبه شدید اثر خود را میگذارد.
در ضمن کانال های نیم دایره ای در گوش میانی، چرخش را که نوعی دیگر از حرکات است را تشخیص میدهد. آنها سه کانال پر از مایع هستند که نسبت به هم در حالت عمود قرار گرفته اند.
بنابراین هرگاه شما حرکت می کنید، آن مایع هم حرکت می کند و بر روی ساختاری به نام کاپولا هل داده میشود که شامل سلول های مو مانندی است که حرکات مکانیکی را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کنند. حرکات چرخشی مثل چرخیدن به دور چیزی که بر روی یک کانال اثر می گذارد، در حالی که سرتان را به نشانه تایید تکان میدهید بر روی کانال دیگر نیز اثر گذاشته و هنگامی که در حرکاتی از سمتی به سمت دیگر می روید سومین کانال را هم تحت تاثیر قرار می دهید.
در حالی که به طور همزمان با سیستم های حسی بینایی و حس عمقی کار میکنیم ، سیستم وستیبولار( تعادل) به تعادل ما ، حفظ ثبات در تون عضلات، حرکت عليه جاذبه و نگهداری تمرکز بینایی بر اطراف در حین حرکت به ما کمک می کند
رفلکس های بینایی تعادلی یک تصویر ثابت بر روی شبکیه چشم با حفظ مرکز بینایی برای ما ایجاد می کنند. برای فهمیدن چگونگی کار آن، به کلمه “تمركز” نگاه کنید و سر خود را به سمت چپ برگردانید. ممکن است آگاه شده باشید که هنگام چرخش سر چشمان شما به سمت راست می آید و بر روی لغت باقی می ماند. یکپارچگی بینایی و تعادلی به شما کمک می کند تا هنگام حرکت ، خط دیداری خود را حفظ کنید، به شما اجازه میدهد که تلویزیون نگاه کنید و هنگامی که بر روی تردمیل می دوید و یا سبب می شود کودک ارتباط چشمی اش را با شما حین بالا و پایین رفتن بر روی ترامپولین حفظ می کند.
عملکرد سیستم تعادلی مانند جهت پاپ است به شما می گوید که چگونه نسبت به سر و بدن خود در فضا آگاه باشید، سیستم تعادلی با گیرنده های حس عمقی در ماهیچه ها، مفاصل و بافت های اتصال دهنده یکپارچه می شود و بدین ترتیب شما می توانید نیروی جاذبه را خنثی کنید.
کودکانی که اختلال پردازش حسی دارند، یا نسبت به یک محرک حسی خاص بیش از حد حساس هستند یا کمتر از حد حساس هستند، که این موضوع بر نحوه واکنش آنها به اطلاعاتی که دریافت می‌کنند تأثیر میگذارد. گاهی اوقات به این حالت “اجتناب‌کننده حسی” یا “جستجوگر حسی” گفته میشود. اما لاول اشاره میکند که موضوع به این سادگی نیست. سیستم‌های حسی ما گسترده و پیچیده هستند، و این بدان معناست که پروفایل حسی هر فرد – ترجیحات و واکنش‌های او – منحصر به فرد است.
لاول می‌گوید: “فقط به این دلیل که شما نسبت به لمس بیش از حد واکنش‌پذیر هستید، به این معنی نیست که نسبت به صدا نیز بیش از حد واکنش‌پذیر خواهید بود. و فقط به این دلیل که با سیستم دهلیزی خود چالش دارید، به این معنی نیست که با سیستم لامسه خود نیز چالش خواهید داشت.” “هر پروفایل حسی متفاوت است.”
همچنین عوامل فیزیولوژیکی وجود دارند که احتمال واکنش بیش از حد کودک به ورودی حسی را بیشتر می‌کنند. به عنوان مثال، اگر خسته، گرسنه یا بیمار باشند، آستانه تحمل آنها پایین‌تر است. لاول می‌گوید: “اینجاست که فروپاشی‌ها، عصبانیت‌ها یا سایر رفتارها شروع به رخ دادن می‌کنند.”
مثال هایی از سیستم تعادلی
در هنگام دوچرخه سواری دقت کنید اگر به سمت راست متمایل شوید، ماهیچه های سمت چپ شما به گونه ایی منقبض میشوند که شما را به سمت بالا و راست بکشند. در غیر این صورت، شما به راحتی به خم شدن به سمت راست ادامه می دادند تا اینکه بالاخره به زمین بخورید. از این طریق، سیستم وستیبولار به صورت مستقیم دخالت می کند، با توجه نیروی وارد آمده بر تون ماهیچه ها و وضعیت به عضله دستور داده میشود که تا چه اندازه منقبض و یا شل شود تا فرد ایستاده بماند و بر خلاف نیروی جاذبه زمین به حرکتهای خود ادامه دهد.
توانایی تعادل و حرکت برخلاف جاذبه یکی از قسمت های ضروری تکامل است. بنابراین هنگامی که کودک در غلتیدن، راه رفتن، دویدن، پریدن، دوچرخه سواری، اسکیت و امثال این ها مهارت لازم را پیدا کرد. او می آموزد که با سیستم تعادل خود در راستای محیط پیرامون خود حرکت کند و از لحاظ فیزیکی احساس امنیت در این جهان میکند. گیرنده های حس عمیق و گیرنده های وستیبولار با همکاری هم این امکان را فراهم میکند که کودک هنگام پیاده روی در پیاده رو یا چمن ، قدم زدن در برف ، پرش بر روی تخته شیرجه ، آمدن بر روی سطح آب و شنا کردن ، حرکت خود را تنظیم و تعدیل کند.
هنگامی که درباره مهارت پردازش وستیبولار مراجعین خود فکر می کنید بایستی نسبت به موارد زیر آگاه باشید :
حرکات مراجع شما شبیه چیست ؟ آیا به سمت تجربه کردن حرکات جدیدی چون دوچرخه سواری در پارک می رود یا از آنها پرهیز میکند.
آیا به رفتن به زمین بازی علاقه ای دارد ؟ آیا به صورت فعال با اسباب بازی های موجود مثل تاب یا سرسره بازی میکند ؟ یا بازی با ماسه را ترجیح میدهد ؟
اگر کودک بزرگتر باشد آیا در فعالیت‌های ورزشی شرکت میکند ؟ یا فعالیت‌های نشسته مثل کتاب خواندن یا تماشای تلویزیون را ترجیح میدهد ؟
آیا به باشگاه می رود و یا زمانی را به فعالیت های هوازی اختصاص میدهد ؟
آیا او همیشه سر درد دارد یا به ندرت دچار سردرد می شود ؟ وضعیت تهوع در اتومبیل ؟ دریازدگی ؟
آیا هنگامی که بیش از حد خم میشود احساس گیجی می کند؟
آیا اشتیاق به انجام حرکت دادن دارد ؟ یا به نظر می‌رسد مداوم از آن فراری است ؟
آیا همیشه تنبل و بی حال به نظر می رسد ؟
مشکلات یکپارچگی حس وستیبولار و حسی عمقی، همچنین یگپارچگی حسی وستیبولار و بینایی با انجام تمرینات یکپارچگی حسی در بخش SI کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای صابر قابل درمان و اصلاح می باشد.
حس تعادل در کودکان مبتلا به اختلالات فلج مغزی، اوتیسم، سندروم های ژنتیکی، اختلال پردازش حسی( spd ) و بزرگسالان با ضایعات نخاعی، سکته مغزی، ام اس ، پارکینگسون و تومور های مغزی دچار مشکل می شود. خدمات کاردرمانی کمک بسزایی در درمان این افراد دارد.
سوالات متداول:
1. علائم اختلال وستیبولار در کودکان چیست؟
اختلال در حس وستیبولار در کودکان با علائمی نظیر ترس از ارتفاع، ترس از سوار شدن وسایل بازی نظیر سرسره یا تاب و یا بی قراری و به هم ریختگی در زمان سوار شدن در ماشین خود را نشان می دهد. کودک در قرار گرفتن در وضعیت هایی که تعدلش را به هم می زند اجتناب می کند.
2. اختلال وستیبولار چگونه درمان می شود؟
مرکز کاردرمانی حسی کودکان در زمینه درمان اختلال یکپارچگی حسی با استفاده از تجهیزات روز دنیا نظیر سنسوری روم و اتاق بهبود مهارت های شنیداری، همچنین ماساژ درمانی در زمینه ایجاد یکپارچگی حسی و بهبود سیستم وستیبولار فعالیت می نماید و نتایج درمانی خوبی را رقم زده است.
حسی درون بدن است که پاسخ های قاعده ای و ضروری عملکرد هایی چون میزان ضربان قلب ، تنفس، فشار خون، گرسنگی، تشنگی ، دما و احساس دفع ادرار را تشخیص میدهد.حس درونی که بر اساس بدن انسان شکل گرفته است، یک کمیت بسیار عالی برای میزان هوشیاری است و تصویر ذهنی ما را از اینکه این دنیا را چگونه درک میکنیم ترسیم میکند و جایگاه ما را در دنیا تعریف می نماید. نقش بسیار ضروری در سطح انگیزه ، هیجانات ، احساسات و آگاهی از خود بازی دارد. هنگامی که پیام‌های حس درونی انگیزه ما را بالا می‌برند، می‌توانیم با قدرت به کارهایمان ادامه دهیم. برای مثال،مراجعی که نسبت به میزان ضربان‌قلب و میزان فشار خون خود آگاهی داشته باشد میتواند قضاوت کند که در چه مواقعی آهسته گام بردارد و همچنین نیازمند برخی فعالیت هاست تا پاسخهای احشایی خود را کاهش دهد.
حس درونی یک حالت فیزیولوژیکی و روان شناختی بیدار شدن یا تحریک اندام های حسی تا نقطه ادراک است. این شامل فعال سازی سیستمی در مغز است که سیستم عصبی خود مختار و سیستم غدد درون ریز را میانجی گری می کند و منجر به افزایش ضربان قلب و فشار خون و وضعیتی از هوشیاری حسی، میل، تحرک و واکنش پذیری می شود. حس درونی در زمینه ادراک حسی به حالت بیداری، هوشیاری و پاسخ گویی به محرک ها اشاره دارد. حس درونی می تواند تحت تاثیر عواملی همچون خواب، تجربیات قبلی و ورودی حسی از محیط قرار گیرد. حس درونی ارتباط نزدیکی با توجه و تمرکز دارد و می تواند بر نحوه درک و تفسیر اطلاعات حسی ما تاثیر بگذارد. حس درونی به عنوان قوه پذیرش درونی در نظر گرفته می شود. حس درونی به ما کمک می کند تا سیگنال های بدن مان را که از درون خودمان می آیند، درک و تفسیر کنیم. به عنوان مثال حس درونی به ما این امکان را می دهد تا از اتفاقاتی همچون ضربان قلب یا هضم غذا گرفته تا سرخ شدن یا گرفتگی عضلات را حس کنیم. حس درونی در تنظیم هوشیاری، توجه و پردازش اطلاعات تاثیر گذار است. این عامل برای تحریک برخی رفتارها مانند تحرک، جستجوی تغذیه، واکنش جنگ یا گریز و فعالیت جنسی حیاتی است. این احساسات می توانند از بدنی به بدن دیگر متفاوت باشند. در حقیقت حس درونی ما نحوه ارتباط بدن مان با نیاز های فیزیکی و حالات عاطفی ماست. بسیار مهم است که به یاد داشته باشیم بدن های ما منحصر به فرد هستند به این معنی که سیگنال های منحصر به فردی ارسال می کنند و احساسات متفاوتی نسبت به یک موضوع نشان می دهند. تفاوت در سطح حس درونی پایه باعث می شود افراد یا برون گرا یا درون گرا باشند به این معنی که سطح حس درونی پایه آن ها یکسان است، اما پاسخ به تحریک متفاوت است.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اهمیت حس درونی
بین حس درونی (خود آگاهی) و توانایی عملکردی انسان ارتباط ناگسستنی وجود دارد. سطح بهینه ای از خود آگاهی در افراد وجود دارد و خود آگاهی بسیار کم یا بسیار زیاد می تواند بر توانایی های عملکردی تاثیر منفی بگذارد. سطوح بالای خود آگاهی منجر به محدود شدن توجه می شود که در طی آن دامنه نشانه ها از محرک و محیط کاهش می یابد. تضادها در خلق و خوهای مختلف از تغییرات فردی در سیستم های مغزی یک فرد ناشی می شوند. کشف این که چه چیزی به بدن شما کمک می کند تا بیشترین خود آگاهی را داشته باشد، می تواند بسیار کمک کننده باشد. کودکانی که به ورودی های حسی حساس هستند، ممکن است دچار سردرگمی شوند، در حالی که کودکانی که واکنش های کمتری نشان می دهند، ممکن است منفعل به نظر برسند یا دائماً به دنبال تحریک باشند. عوامل زیادی بر خود آگاهی تاثیر می گذارند از جمله خواب، احساسات بدن همچون گرسنگی یا بیماری، استرس، محیط یا حتی تجربیات گذشته. معلمان و والدین می توانند با شناسایی محرک ها، از کودکان حمایت کنند.
مثال هایی از خود آگاهی
اگر فردی نسبت به تب کردن خود آگاهی داشته باشد، او می بایست نسبت به این تب گوش به زنگ باشد و اقدامات ضروری را برای بهتر شدن حال خود انجام دهد. در بیشتر مواقع بیشتر ما نسبت به ورودی‌های حس درونی آگاه نیستیم، ورودی هایی مانند اینکه سرعت ضربان قلب ما چقدر است یا اینکه سرعت تنفس ما بدون روی دادن حادثه خاصی که آن را افزایش دهد، چقدر است، برای افرادی که نسبت به چنین چیزهایی که به طور غیر ارادی رخ میدهد حساس شده اند (مثل ضربان قلب و تنفس) افزایش تعداد آنها تولید اضطراب در فرد میگردد.
خود آگاهی اغلب با حالات عاطفی مرتبط است به طوری که خود آگاهی شدید می تواند تجربیات عاطفی مثبت و منفی را تشدید کند. تپش قلب در یک موقعیت استرس زا، افزایش حساسیت به نور و صدا در یک محیط پر سر و صدا و شلوغ، افزایش حس بویایی هنگام تجربه یک حس قوی، همگی نمونه هایی از چگونگی تاثیر خود آگاهی بر حواس ما هستند.
خود آگاهی ارتباط بسیار نزدیکی با پردازش حسی دارد. وقتی ما یک محرک حسی مانند صدای بلند یا بوی تند را تجربه می کنیم، می تواند مجموعه ای از پاسخ های فیزیولوژیکی را ایجاد کند که سطح خود آگاهی را افزایش می دهد. افزایش خود آگاهی می تواند تجربه حسی ما را تقویت کند. به طور مثال اگر از قبل احساس اضطراب دارید، ممکن است شما را بیشتر از زمانی که آرام هستید، غافل گیر کند.
مشکلات پردازش سیری و گرسنگی می تواند در نتیجه مشکلات تغذیه و بیماری های خوراکی باشد، کودکان نمی‌توانند زمان دفع ادرار خود را به درستی تشخیص داده و آن را بگویند، این مرحله تا زمانی که کنترل اسفنکترهای خود را در مراحل رشدی به دست نیاورده‌اند اتفاق نمی‌افتاد چرا که آنها نمی توانند احساس اینکه چه زمانی باید به دستشویی بروند را متوجه شوند.
اگر در مورد مهارت های پردازش حس درونی کودک خود فکر می کنید باید نسبت به مواد زیر آگاه باشید :
آیا کودک در فاصله های منظمی احساس سیری یا گرسنگی می کند ؟
آیا می داند چه زمانی تشنه است ؟
هنگام افزایش ضربان قلب در طی ورزش و یا فعالیت های فیزیکی چه اقداماتی انجام میدهد ؟
آیا بدون وجود آگاهی نفس می‌کشد ؟
آیا درد های روانی دارد ؟
منابع:
kelly-mahler.com
cambridge.org
en.wikipedia.org
griffinot.com
plannedparenthood.org
سوالات متداول:
1.حس درونی چیست؟
حس درونی یک حالت فیزیولوژیکی و روان شناختی بیدار شدن یا تحریک اندام های حسی تا نقطه ادراک است. حس درونی در زمینه ادراک حسی به حالت بیداری، هوشیاری و پاسخ گویی به محرک ها اشاره دارد.
2.چه عواملی بر خود آگاهی تاثیر می گذارند؟
عوامل زیادی بر خود آگاهی تاثیر می گذارند از جمله خواب، احساسات بدن همچون گرسنگی یا بیماری، استرس، محیط یا حتی تجربیات گذشته.
استفاده از آب جهت درمان مشکلات جسمی در کودکان و بزرگسالان قدمت طولانی دارد. در قرن هجدهم استفاده از آب درمانی aquatic therapy در پزشکی رواج پیدا کرد و اصطلاح هیدروتراپی برای این درمان مطرح شد. تحقیقات اخیر نشان می دهد استفاده از آب درمانی کودکان به عنوان یک مدالیته درمانی می تواند تاثیر بسزایی در کاهش پرخاشگری و کنترل رفتارهای تکانشگری و کاهش بی قراری در کودکان اوتیسم داشته باشد. همچنین آب درمانی در کودکان اوتیسم به افزایش سطح هوشیاری برای درمان کودکان اوتیسم که متعاقبا موجب بهبود توجه و تمرکز و ارتباط چشمی می گردد، موثر است. به علت سطح توجه و دستور پذیری پایین در کودکان اوتیسم لزوم استفاده از آب درمانی به صورت انفرادی و در محیطی با کمترین محرک های مزاحم حائز اهمیت می باشد. لذا جناب آقای صابر در کلینیک کاردرمانی غرب تهران با ایجاد مکانی مختص آب درمانی کودکان اوتیسم و استفاده از درمانگران مجرب به صورت خصوصی به درمان کودکان اوتیسم می پردازند. این مرکز آب درمانی کودکان در تهران و تنها مرکز تخصصی آب درمانی کودکان اوتیسم در ایران می باشد.
فواید آب درمانی برای اوتیسم:
-کاهش حساسیت‌های لمسی: بسیاری از کودکان اوتیسم با مشکلات پردازش حسی روبه‌رو هستند. آب با ایجاد تحریک ملایم، به تعدیل این حساسیت‌ها کمک میکند.
-تقویت تعادل و هماهنگی حرکتی: حرکات در آب به دلیل کاهش فشار گرانش، برای کودکان با اختلالات حرکتی ایده‌آل است.
-کاهش اضطراب و رفتارهای تکراری: محیط آرامش‌بخش آب میتواند استرس را کاهش داده و توجه کودک را افزایش دهد.
تمرینات آب درمانی در کودکان اوتیسم
-تردمیل در آب برای درمان کودکان اوتیسم
راه رفتن در آب
به عقب راه رفتن در آب
راه رفتن بر روی تردمیل با چشم بند
تمرینات هماهنگی حرکتی دست و پا (تمرینات با توپ) بر روی تردمیل داخل آب
به پهلو راه رفتن و تقویت عضلات اداکتور و ابداکتور اندام تحتانی
راه رفتن بر روی تردمیل به صورت مارش جهت تقویت عضلات شکم و خم کننده های ران در آب درمانی
انجام تمرینات همزمان ذهنی حرکتی بر روی تردمیل
با استفاده از این ابزار کودک می تواند در حال راه رفتن در آب درمانی تحریکات حس عمقی را از آب دریافت نموده و با تخلیه انرژی در کودک میزان بی قراری را در کودک اوتیسم کاهش می دهیم. همچنین به علت قوطه وری در آب در ایجاد تصویر بدنی( body image ) در کودک موثر می باشد.
-نودل و تیوپ های مختلف در آب درمانی کودکان اوتیسم
تمرینات تعلیق در آب به صورت رو به شکم، به شت، در حالت چهار دست و پا، ایجاد حالت نشسته در آب
تمرینات تعلیق در آب درمانی با استفاده از چشم بند
تمرینات کنترل رفتار های تکانشی به صورت ایجاد پوزیشن های ثابت
تمرینات کنترل حرکتی توسط نودل جهت کاهش رفتارهای کلیشه ای کودکان اوتیسم
تحریکات وستیبولار خطی و گردشی توسط تیوپ در آب درمانی کودکان اوتیسم
با ایجاد حالت تعلیق در کودک به برطرف شدن مشکلات ناامنی جاذبه ای همچنین بهبود سیستم تعادل( وستیبولار ). کاهش رفتارهای مسچوربیشن( خود ارضایی)، کاهش رفتار های تکانشگری وبیش فعالی ، افزایش تحمل کاری و دستور پذیری و بهبود مهارت های درکی وشناختی و بهبود ارتباط چشمی در کودک اوتیسم کمک می شود.
-تمرینات دمبل در آب درمانی کودکان اوتیسم
نگهش داشتن دمبل های اسفنجی با حالت های گرفتن متفاوت (چهار انگشتی، کف دستی و….) در آب درمانی جهت تقویت و افزایش تحمل عضلات کف دستی و بهبود حس عمقی در انگشتان و دست
ایجاد فشار عمقی در جهت های عمودی و افقی با دمبل داخل آب درمانی موجب کاهش حرکات اضافه و حرکات کلیشه ای در دست می شود و با تویت عضلات بازو و شانه ثبات بالا تنه را افزایش می دهد.
-تمرینات تخته تعادل و مسگری در آب درمانی کودکان اوتیسم
تمرین راه رفتن رو به جلو و عقب گردو شکستم روی تخته تعادل در آب
تمرین به پهلو راه رفتن در آب درمانی به صورت تعادلی
تمرین کنترل حرکات چرخشی تنه
تمرین تقویت رفلکس های تعادلی مچ پا روی مسگری
بهبود مهارت های تعادلی و رفلکس های حفاظتی در کودکان اوتیسم، افزایش سطح هوشیاری کودک، افزایش توجه وتمرکز حرکتی. ایجاد هماهنگی حرکتی در عضلات تنه لگن، زانو و مچ پای کودکان اوتیسم.
تمرینات کششی عضلات در آب درمانی جهت بهبود راه رفتن بر روی نوک پنجه در کودکان اوتیسم
-تمرینات اورال موتور( oral motor ) در درمانی کودکان اوتیسم در آب
فوت کردن با نی های مختلف در آب
بستن لب ها و حبس کردن هوا داخل قفسه سینه جهت افزایش حجم تنفسی در کودک اوتیسم
تولید صدا های مختلف در آب و ایجاد انگیزه تولید گفتار خود انگیخته در کودک اتیسم
تمرینات کنترل عضلات فک وصورت با استفاده از ابزار مختلف جهت کاهش echolalia (پژواک کلام)
این تمرینات موجب افزایش حجم دیافراگمی تنفس و تولید اصوات ، همچنین تقویت عضلات صورت و ایجاد حرکات زبانی و افزایش حس عمقی عضلات صورت و کاهش تیک های صورتی در کودکان اوتیسم می گردد.
-تمرینات پلکان در آب درمانی کودکان اوتیسم
تمرین جفت پا ایستادن روی پلکان
جفت پا پریدن به بالا و پایین
جا به جا کردن پاها به صورت ریتمیک بر روی پلکان در آب درمانی کودکان اوتیسم
عبور از موانع با استفاده از پلکان
تمرین روی یک پا ایستادن
تمرین ایستادن روی پاشنه پا جهت تقویت تعادل کودک اوتیسم
باعث بهبود مهارت های هماهنگی حرکتی در پا ها همچنین کاهش حرکات اضافه در کودک، افزایش سرعت پردازش ذهنی کودک، بهبود مهارت های تقلیدی در کودک اوتیسم ، کنترل هیجانات و افزایش اعتماد به نفس در کودکان اتیسم می شود
بازی های ذهنی در آب درمانی کودکان اوتیسم
گرفتن عروسک های فرو رونده در آب با سرعت های مختلف
دنبال کردن اشیاء معلق در آب با چشم جهت تقویت مهارت های هماهنگی چشم و دست در درمان اوتیسم
گرفتن های دو دستی و تک دستی اشیاء معلق در آب
جمع آوری نی های معلق روی آب در درمان ذهنی کودک اوتیسم جهت افزایش توجه و تمرکز
تمرینات دهانی در آب درمانی کودکان اتیسم موجب افزایش توجه بینایی و هماهنگی چشم و دست، بهبود مهارت های حرکتی ظریف در کودکان می گردد همچنین باعث افزایش سرعت پردازش حرکتی و ذهنی در کودک اوتیسم شده که این امر خود موجب رشد مهارت های ذهنی پیشرفته در کودک می شود.
سوالات متداول:
1- آیا آب درمانی برای کودکان اوتیسم غیرکلامی هم مفید است؟
بله، حتی برای کودکان غیرکلامی میتواند بسیار مفید باشد. آب درمانی میتواند به بهبود تماس چشمی، توجه مشترک و بیان غیرکلامی کمک کند. بسیاری از کودکان غیرکلامی در محیط آب راحت‌تر هستند و این میتواند فرصتی برای برقراری ارتباط از طریق حرکات و حالات چهره باشد.
2- چگونه می‌توانم تشخیص دهم آب درمانی برای کودکم مؤثر بوده است؟
نشانه‌های مثبت شامل کاهش اضطراب، بهبود الگوی خواب، افزایش تمایل به تعامل، پیشرفت در هماهنگی حرکتی و کاهش رفتارهای تکراری است. بسیاری از مراکز از چک لیست‌های استاندارد برای ارزیابی پیشرفت استفاده می‌کنند. والدین نیز باید تغییرات رفتاری کودک را ثبت کنند.
حس عمقی یا حس حرکت یکی از حواس مهم جهت داشتن حرکات متناسب و یکپارچه در بدن است. اگر شما همین الان چشمان خود را ببندید می توانید با یک پیام از طرف دیگران دستان خود را کنار سر قرار دهید یا از دو طرف باز کنید. مغز شما ممکن است بدون دیدن دستانتان دقیقاً بداند دست شما در چه جایگاهی قرار دارد. آیا می‌توانید به درستی نوک انگشتانتان را دربالای سرتان به هم برسانید؟، می‌توانید کراوات خود را بدون دیدن آن ببندید؟ تایپ کردن بر روی صفحه کامپیوتر با چشمان بسته چطور؟
حس عمیق شما آگاهی شما را نسبت به اجزای بدنتان را بهبود می بخشد، به شما اجازه می دهد که هرقسمتی از بدن خود را در همه زمان ها در مسیر درستی نگه دارید. حس عمقی از گیرنده های حسی موجود در مفاصل، ماهیچه ها، رباط ها و بافت های اتصال دهنده منشا می گیرد که به ما دقیقا می گوید اجزا بدن شما بدون آن که آن ها را ببینید در کجا قرار دارند.
مرکز تخصصی کاردرمانی کودکان دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات درمانی مختلف نظیر سنسوری روم، ماساژ درمانی کودکان و کاردرمانی درکی حرکتی در زمینه بهبود مشکلات حس عمقی و تعادل در کودکان فعالیت می نماید. ارائه مدالیته های حسی به صورت طبقه بندی شده و حساسیت زدایی تدریجی در کودکان از روش های مهم در تعدیل حس عمقی در کودکان می باشد که توسط متخصصین با تجربه این مرکز ارائه می شود. تمرینات کاردرمانی در منزل که توسط تیم توانبخشی مرکز به والدین ارائه می گردد یا به صورت کاردرمانی در منزل توسط درمانگران ما انجام می شوند روند درمان را تسریع می بخشد.
مثال هایی از حس عمقی
هنگامی که شما نشسته اید و این متن را می خوانید، مفاصل، ماهیچه ها و بافت های اتصال دهنده در پاها، لگن و نشیمنگاه شما تحت فشار قرار می گیرند. هنگامی که شما بلند می شوید و راه می روید، شما ماهیچه های ویژه ای را منبسط و بقیه را منقبض کردید، و میزان فشار وارده بر مفاصل بدن خود را تغییر می دهید.
اگر شما حرکات کششی انجام دهید، عضلات خود را کوتاه و بلند می کنید و به صورت اساسی به مقدار بسیار کمی بین مفاصل خود فاصله می اندازید. اگر تشنه باشید به مقداری آب نیاز دارید بنابر این شما برای رسیدن به لیوان درون قفسه سیستم حسی عمقی به همراه سیستم بینایی به شما می گوید که تا چه میزان عضلات بازوی خود را کشش دهید با همکاری چشمتان دقیقا می دانید که چه مقدار نیاز به حرکت دارید. بدین گونه شما لیوان را پر می کنید، حس عمقی درون بازو هایتان افزایش وزن را تشخیص می دهد و نزدیک به پر شدن لیوان به شما هشدار می دهد.
اهمیت حس عمقی در بدن
آگاهی درونی از بدن سبب میشود که همواره یک نقشه ذهنی از وضعیت بدن در فضا داشته باشیم، مانند نوعی ردیابی است که در بدن می سازیم .
این تکامل بسیار زمان بر است اما توانایی بسیار معجزه آسایی است حرکات غیر ماهرانه وسفت و سخت در کودکان تازه متولد شده بسیار قابل ستایش است اما تا زمانی که او بیاموزد اجزای بدنش را در فضای حرکت دهد.
نیازی نیست بگویم که در کودکان، حرکات خام، ریختن شیر، شکستن مداد شمعی، پشت پا زدن به خود و برخورد با مبلمان یا دیگر کودکان در مهد کودک کاملاً طبیعی است. متوقف کردن حرکت قبل از رسیدن به مرحله خطر و پوشاندن لبه‌های تیز، واکنش بسیاری از والدینی است که تازه صاحب فرزند شده اند.
پرورش حس عمقی
زمین بازی یک محیط بسیار خوب برای پرورش مهارتهای حس عمقی است، به دلیل اینکه انجام فعالیت‌هایی چون بالا رفتن از نردبان، پریدن بر روی پل های زنجیره ای، آویزان شدن و یا بالا رفتن از میله های ژیمناستیک و مانند آنهایی را شامل می شود. حرکت بیشتر در محیط و درگیر شدن با مردم، اسباب بازی‌ها، ابزار و اشیا درون محیط، برای آنکه میزان بیشتری از نیروهای خود استفاده کنند بسیار خوب است.
هنگامی که کودک چالش‌های حرکتی جدیدی را می‌آموزد، ابتدا به میزان زیادی وابسته به بینایی برای گرفتن راهنمایی هست، به دقت به انگشتان خود هنگام نوشتن و بستن گره کفش هایش نگاه میکند، به پاهایش هنگام تمرین اسکیت یا رقص می نگرد و هنگام فعالیت پیچ و مهره با چشمان بسته بسیار گیج می شود.
اما پس از اینکه آنها همه کارها را با اعتماد به حس عمیقی انجام می دهند آنها می‌توانند پرتاب توپ را به درستی انجام دهند و یا بدون نگاه کردن به آینه موهای خود را ببافند کودکانی که از اینکه تنها و بدون والدینشان در شب باید به دستشویی بروند در ابتدا گریه می‌کنند و در نهایت می‌آموزند که بدون روشن کردن لامپی به سمت دستشویی حرکت کنند، این کار را وابسته به آگاهی از بدن خود به همراه حافظه فضایی اتاق خواب، راهرو و دستشویی است.
اگر در مورد مهارت پردازش حس عمیقی مراجعین خود فکر می‌کنید بایستی نسبت به موارد زیر آگاهی داشته باشید :
آیا مراجع شما از لحاظ فیزیکی سفت و سخت به نظر می‌رسد و یا حرکت خام دارد ؟
آیا حرکت مراجع با شک انجام میشود یا با قاطعیت ؟
آیا او به بازی‌هایی که نیازمند زور زیاد است علاقه دارد؟ بازی هایی مثل نخ و مهره ، بازی با خاک رس ،؟ لوگو ها و سایر اسباب بازی هایی که باید چیزی را با آنها ساخت ؟
آیا در نوشتن و رنگ کردن فشار زیادی به قلم وارد می‌آورد یا نه ؟
آیا تمایلی به آموزش چالش های فیزیکی جدیدی مثل آموزش اسکیت یا شنا کردن دارد ؟
مشکلات حس عمقی باعث اختلالات یادگیری در انجام حرکات جدید و اختلال در یکپارچگی حسی حرکتی می شود. تمرینات کاردرمانی(کاردرمانی در منزل و کاردرمانی کودکان) در زمینه حس عمقی در درمان کودکان اتیسم، فلج مغزی، بیش فعالی و نقص توجه، اختلال پردازش حسی نقش مهمی را ایفا می کند. سنسوری روم و کاردرمانی درکی حرکتی دو درمان مفید دز حیطه تقویت حس عمقی و آگاهی بدنی در کودکان است که موجب بهبود مهارت های حرکتی، هماهنگی و قدرت یادگیری کودکان می گردد.
سوالات متداول:
1. حس عمقی در کودکان چکار می کند؟
حس عمقی از گیرنده های حسی موجود در مفاصل، ماهیچه ها، رباط ها و بافت های اتصال دهنده منشا می گیرد که به ما دقیقا می گوید اجزا بدن شما بدون آن که آن ها را ببینید در کجا قرار دارند. آگاهی درونی از بدن سبب میشود که همواره یک نقشه ذهنی از وضعیت بدن در فضا داشته باشیم، مانند نوعی ردیابی است که در بدن می سازیم .این تکامل بسیار زمان بر است اما توانایی بسیار معجزه آسایی است که موجب هماهنگی و مهارتمندی در حرکات کودک می گردد.
2.علائم اختلال در حس عمقی در کودکان چیست؟
علائم ضعف در حس عمقی در کودکان می تواند شامل مواردی مانند عدم توانایی در حمل یا نگهداشتن اشیاء در دست ها باشد که والدین شکایت دارند دست های کودک خیلی شل است و نمی تواند چیزی را محکم بگیرد. کودک دست و پا چلفتی و خام حرکت است و مدام به در و دیوار می خورد. ریختن شیر، شکستن مداد شمعی، پشت پا زدن به خود و برخورد با مبلمان یا دیگر کودکان از دیگر مواردیست که بیشتر اتفاق می افتد. ناتوانی در پوشیدن لباس ها در کودکان بزرگتر و مشکلات دست نویسی نیز در این کودکان دیده می شود.
روش تیچ شیوه های نسبتاً جدید برای آموزش افراد دارای اوتیسم و اختلالات ارتباطی است و در دانشگاه کارولینای شمالی توسط گروهی از متخصصان پایه‌گذاری شده است. تیچ یک سر واژه است و متشکل از حروف اول عبارت درمان و آموزش کودکان دارای اوتیسم ناتوانی ارتباطی است این روش که به روش آموزش دارای ساخت نیز مشهور است برای به وجود آمدن روال طی کرده است :
مطالعات و بررسی اختلالات طیف اوتیسم و آنچه که اتیسم را از سایر اختلالات جدا می کند.
مطالعات و برسی روش های مختلف آموزشی برای انتخاب بهترین و مناسب ترین شیوه آموزش افراد دارای نقایص ارتباطی.
بررسی والدین افراد دارای اختلالات اوتیسم به منظور شناسایی نیازها و خواسته های آنان.
در بررسی های انجام شده بر روی شناسایی ویژگی های انحصاری اختلالات اوتیسم مشخص شد دسته ای از ویژگی ها وجود دارند که این اختلال را از سایر اختلالات رشدی جدا می کند، مثلا اغلب این افراد دارای توانایی ادراک تصویر هستند ولی در ادراک اطلاعات کلامی مشکل دارند.
برسی افراد دارای اتیسم و عکس العمل های آنان نشان دهنده ی توانایی برقراری ارتباط از طریق تصویر بود. بیوگرافی افراد مشهور دارای اتیسم تایید کننده این موضوع است.
ویژگی دیگر میل این افراد به عدم تغییر در محیط و یکسانی روش های برخورد آنان با محیط بود که نشانگر علاقه شدید این افراد به ساختدار بودن پیرامون و شیوه های برخورد دیگران با آنان است .
اصول ماعدد دیگری نیز شناسایی و برسی شد و پس از آن مرحله دوم کار یعنی مطالعه روش های مختلف آموزشی به منظور تدوین مناسب ترین روش آموزش برای این افراد آغاز شد.
در این مرحله شیوه‌های آزاد و فاقد ساخت همراه با محیط های آموزش و دارای ساخت آزمایش شدند و بعد ایجاد تنوع در روش‌ها در برابر یکسانی و عدم تغییر آزمایش شد.
در هر دو حالت مشخص شد که روش‌های غیر کلامی دارای ساخت همراه با را با شیوه‌های نسبت یکسان و فاقد تغییر برای افراد دارای اوتیسم مناسب تر هستند.
در مرحله ارزیابی والدین هدف برسی نظریه هایی بود که والدین و نقایص ارتباطی و شخصیتی آنان را عامل ایجاد مشکل می دانستند.
یافته ها علاوه بر مشخص کردن نیاز های والدین این افراد نشان داد که آنان می‌توانند به عنوان همکاران آموزشی و توانبخشی در بهبودی علائم اوتیسم در کودکان شان نقش پررنگ تری ایفا کنند.
تیچ از برنامه های مداخله است که از مزیت پژوهش‌های دقیق و کنترل شده تجربی برخوردار است. تیج که اغلب به برنامه آموزش ساختارنیز مشهور در سال ۱۹۶۶ به عنوان یک پروژه ی پژوهشی مربوط به کودکان در دپارتمان روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی در آمریکا شروع شد.
ویژگی های اصلی این برنامه درک و پذیرش نقاط قوت و ضعف موجود در هر کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم است. تا کید اصلی این برنامه بر ساخت دهی محیط زیست به منظور انطباق آن با ویژگی هر فرد دارای اختلالات طیف اتیسم است. به علاوه در این روش ساخت دهی محیط به نحوی که باعث بهبودی عملکرد های آموزشی و رفتاری فرد می شود.
تاکید برنامه آموزشی تیچ بر رشد فردی و برنامه خانواده محور بر اساس ویژگی ها و پرونده های یادگیری هر کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم ، به جای استفاده از یک برنامه درسی استاندارد است.
آموزش دارای ساخت شامل تغییر ساختار فیزیکی محیط کودک است برای مثال ارائه کار در قالب سیستم های انحصاری و جدا سازی فعالیت گروه با مشخص کردن حدود و مرزهای فیزیکی و بصری به منظور تسهیل یاد گیری و به حداقل رساندن عوامل و محرک های مخل دقت بینایی و شنوایی و ایجاد کننده ی حواس پرتی علاوه بر این آموزش دارای ساخت و همچنین شامل ایجاد یک نقطه شروع و پایان برای هر وظیفه و کمک به قابل فهم و پیش بینی کردن فعالیت های کودک به کمک دستکاری در محیط و جهت دهی محیطی به فعالیت های فرد است برای مثال با قرار دادن فعالیت مورد نظر در آغاز و شروع کار در یک سینی که در سمت چپ کودک قرار داده می شود و گذاشتن فعالیت انجام شده و یا کار به پایان رسیده بر روی سینی در سمت راست.
علاوه بر این بر اساس شواهد پژوهشی موجود مینی بر وجود برتری در توانایی ادراک بصری افراد دارای اتیسم در مقایسه با ناتوانی و ضعف این افراد در پردازش و محرک های شنیداری، برنامه تیچ سعی دارد به کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم با استفاده از تصویر نشان دهد چه فعالیت‌هایی در چه توالی روی می‌دهند.
برنامه های بصری همچنین برای حمایت از انتقال کودک از فعالیتی به فعالیت دیگر استفاده میشود. هدف اولیه و نخستین برنامه تیچ ارائه حمایت آماده سازی کودکان دارای اتیسم و سایر اختلالات مرتبط با آن به منظور انجام فعالیت‌های موثر در خانه، مدرسه ، و جامعه توصیف شده است تاکید برنامه بر توانمندسازی افراد دارای اختلالات طیف اتیسم و اعضای خانواده آنان با استفاده از کم ثر کردن دشواری‌های رفتارهای ناشی از وجود این دسته از اختلالات است.
اصول و مفاهیم هدایت کننده برنامه تیچ در ادامه مطلب به طور خلاصه ذکر شده اند:
بهبودی سطح سازگاری : ارتقاء سطح مهارت با استفاده از تعدیل محیط و ایجاد تغییر در آن به منظور جبران ناتوانی ها.
همکاری والدین : والدین با مختصصان هماهنگی می‌کنند و در اصل همکار _ درمانگر فرزندان خود خوانده می شوند علت این امر تداوم برنامه در منزل و توسط والدین است.
ارزیابی به منظور تدوین برنامه مداخله ای انفرادی : ارزیابی مهارت های مورد نیاز فرد را مشخص می کند و برنامه ی مداخله‌ای به منظور جبران نقص در این مهارت‌ها تدوین می شود. فرم ارزیابی خاصی توسط برنامه ریزان تیچ به نام پرونده روانی آموزشی تیچ یا پی . ای . پی . وجود دارد همین شیوه ارزیابی درباره والدین و افرادی که برای دوره‌های آموزشی تیچ ثبت نام کرده‌اند اجرا میشود.
اصول برنامه تیچ :
اصول کلی تشکیل دهنده روش تیچ را می‌توان با توجه به نکات زیر خلاصه کرد
آموزش ساختدار : بررسی‌ها نشان داده‌اند که کودکان و بزرگسالان دارای اختلالات طیف اتیسم از محیط آموزشی دارای ساختار مشخص و عینی بیشتر یاد میگیرند تا نظامی فاقد ساخت و آزاد.
درمان رفتاری و شناختی : روش‌های آموزشی به وسیله نظریه های شناختی و رفتاری هدایت می شوند واغلب این نظریه‌ها بر این باور هستند که رفتارهای چالش برانگیز افراد دارای اختلالات طیف اتیسم ممکن است در مشکلات ادراکی و شناختی آنان ریشه داشته باشد.
آموزش کل نگر: آموزش بر اساس این روش کل فرد را در بر می گیرد و تنها بر رفتار و یا ارتباط آنان تاکید ندارد بلکه کلیت شخصیت و عملکرد هایشان را در یک زمینه مشخص مورد بررسی و مداخله قرار میدهد.
برنامه تیچ تاکید ویژه ای بر موارد زیر دارد:
تاکید بر ارتباط بصری ( تصویر و نماد) به منظور تکمیل زبان گفتاری فرد.
در نظرگیری مکان خاص به عنوان پایگاه کاری فرد به منظور کم کردن عوامل برهم زننده تمرکز و آرامش فرد
تدوین برنامه‌های خاص به نحوی که فرد قادر به پیش بینی ارائه مطالب و نحوه ارائه آنها به وی باشد و از گام بعدی هر فعالیت و یا حرکت بعدی مربوط به آن آگاه باشد. این برنامه با ارزیابی آغاز می شود توصیف موارد به شکل نسبتا تفصیلی میتواند برای آغاز کنندگان برنامه مفید باشد.
سوالات متداول:
1-چرا در روش تیچ از تصاویر زیاد استفاده میشود؟
چون بسیاری از کودکان اتیستیک پردازش بصری قوی‌تری نسبت به پردازش کلامی دارند و تصاویر به درک بهتر دستورات و برنامه‌ها کمک میکند.
2-روش تیچ بیشتر بر چه مهارت‌هایی تمرکز دارد؟
روی استقلال فردی، انجام تکالیف، مدیریت زمان و کاهش اضطراب از طریق پیش‌بینی‌پذیر کردن محیط تأکید میکند
هوشیاری و توجه فرآیندهای شناختی نزدیک به هم اما متمایزی هستند که برای عملکرد مؤثر حیاتی‌اند؛ هوشیاری به حالت بیدار بودن و آگاه بودن از محیط اطراف اشاره دارد، در حالی که توجه توانایی متمرکز کردن آن آگاهی بر محرک‌ها یا وظایف خاص است. هوشیاری حالت اساسی را برای توجه فراهم میکند، با سیستم‌های مغزی و تأثیرات تعدیل‌کننده مختلفی که بر هر دو تأثیر می‌گذارند. به طور کلی می توان اینگونه توضیح داد که هوشیاری به عنوان پایه‌ای عمل میکند که توجه بر روی آن کار میکند. بدون هوشیاری کافی، توانایی توجه مؤثر به خطر می‌افتد. مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی کودکان دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا نظیر اتاق تاریک توجه بینایی، اتاق مهارت های شنیداری، سنسوری روم و…. در جهت تقویت توجه و تمرکز کودکان و افزایش هوشیاری آنان فعالیت می نماید.
درک هوشیاری و توجه:
هوشیاری: این حالت آگاهی حسی بالا است که با هوشیاری و توانایی درک سریع و پاسخ به تغییرات محیطی مشخص میشود. این حالت تحت تأثیر عواملی مانند چرخه‌های خواب و بیداری، ریتم‌های شبانه‌روزی و حتی عوامل متابولیکی قرار دارد.
توجه:این فرآیند انتخابی‌تر متمرکز کردن آگاهی فرد بر اطلاعات خاص و در عین حال فیلتر کردن عوامل حواس‌پرتی است. این شامل مکانیسم‌های مختلفی از جمله توجه پایدار (حفظ تمرکز در طول زمان) و توجه انتخابی (تمرکز بر محرک‌های مرتبط) میشود.
توجه یعنی چی؟
کلمه توجه قسمتی از دایره لغات روزمره ما می باشد. ما به جزئیات توجه می کنیم. یا سعی میکنیم بین یک پیشخدمت زن و مرد تفاوت قائل شویم. این مسئله شرح می دهد که چگونه ما با توجه به عنوان بخشی از اعمال و رفتارمان آشنا شویم.
توجه ، عمل زود هنگام در فرآیند شناختی است. که هم ویژگی های مهم در محیط را انتخاب کرده و هم سایر ویژگی ها را در حالی که به صورت مداوم شرایط را برای تغییر مورد بازبینی قرار می دهد نادیده میگیرد. مغز آنچه را که باید بشنویم و آنچه را که باید لحظه لحظه ببینیم انتخاب می کند.
درحالی که چندین گفتگو همزمان انجام میگیرند. روی یکی از آن ها تمرکز می کنیم . با این حال ممکن است سایر گفتگو ها را نیز مورد بازبینی قرار دهیم و زمانی که نام خودمان را شنیدیم واکنش نشان دهیم.
گاهی حواسمان توسط یک محرک غیر منتظره مثل یک صدای بلند پرت می شود. توجه انتقالی به یک مکان متفاوت ممکن است حرکت سر و چشم ها را درگیر سازد یا گاهی میتواند بدون حرکت چشم ها انجام گیرد.
اگر تلفن زنگ بخورد ، ما انتقال توجه را از تکلیفی که انجام می دهیم به تلفن خواهیم داشت انتقال توجه برای انعطاف پذیری در رفتار و عمل مهم است. همین طور توانایی حفظ توجه به یک چیز در طول دوره ای از زمان برای تکمیل فعالیت ضروری می باشد.
ما فعالیت هایی را که به خوبی آموخته ایم با سطوح پایینی از پردازش توجه را به صورت خودکار انجام می دهیم . اگر همان فعالیت ها در یک اتاق پر سر و صدا یا یک محیط ناآشنا انجام شوند سطوح بالایی از توجه مورد نیاز است.
بسیاری از افراد در حالی که رادیو گوش می دهند، می توانند رانندگی کنند ، اما در هنگام استفاده از گوشی ممکن است رانندگی ایمن نباشد بنابراین در بعضی از کشورها استفاده از موبایل ممنوع است این تفاوت اختلاف میان نیاز های توجهی دو فعالیت را نشان می دهد.
توجه می تواند به صورت درونی ایجاد شده و به هوشیاری برسد در حالی که ما روی تفکرات و برنامه تمرکز می کنیم این ها می توانند با محرکات خارجی رقابت کنند که اغلب سبب کاهش توجه می شود.
حل مسئله و عملکردهای هوشی اغلب به عنوان (عملکرد های اجرایی ) شناخته می شوند و یک جزء توجهی بزرگ دارند. پردازش توجه می تواند به صورت سلسله مراتبی در نظر گرفته شود که هر سطح به سطح پایین‌تر از خودش وابسته است.
سطح پایه و برانگیختگی و گوش به زنگی هستند که شرایط ما برای آمادگی جهت عمل می باشد و توانایی ما را برای انتخاب اطلاعات وابسته و انتقال توجه از یک شی به دیگری حمایت می‌کنند بالاترین سطح پردازش کنترل شده است که توجه را حفظ کرده و انتخاب پاسخ های رقیب را مهار میکند یکپارچگی سیستم توجهی به عنوان یک پیش نیاز برای عملکرد موثر سایر سیستم های شناختی مثل حافظه و عملکرد های اجرایی در نظر گرفته میشود و به عنوان یک یک سال و نیم برای عملکرد شناختی می باشد بنابراین یک عملکرد ضروری برای ارزیابی در مراحل اولیه توانبخشی است.
اجزای توجه روزمره :
در هر زمانی ، اجزای توجه به روش‌های گوناگونی توصیف شده‌اند. اجزای توجه شامل:
برانگیختگی(هوشیاری) ، توجه انتخابی ، توجه مداوم ، گوش به زنگی ، توجه انتقالی ، متناوب و توجه تقسیم شده چند تکلیفی .
همچنین توجه مشارکتی را نیز مدنظر قرار می‌دهند ، برای مثال زمانی که یک کودک و والد با هم به یک اسباب‌بازی توجه نشان می‌دهند.
برانگیختگی یا هوشیاری (Arousal)
شرایط پاسخ به محرک حسی یا تحریک کننده و در نتیجه فعالیت فیریولوژیکال چند شبکه می باشد شامل نواحی پری فرونتال ، سیستم فعال رتیکولار صعودی و سیستم انتقال دهنده های عصبی .
برانگیختگی تونیک تغییر در سطح برانگیختگی از خواب به بیداری همزمان با ریتم روزانه میباشد. تغییرات محیطی ، برای مثال طلوع خورشید در اتاق خواب ، فعالیت کورتیکال را تحریک کرده و سطح برانگیختگی(هوشیاری) را تا سطح بیداری بالا می‌برد.
برعکس آن زمانی رخ میدهد که محرکات موجود در محیط کاهش می‌یابد و ما به خواب می‌رویم هوشیاری فازیک تغییر سریعتر در برانگیختگی میباشد. و در پاسخ به نیازهای فعالیت رخ میدهد سطح هوشیاری به پیچیدگی تکلیف و شرایط محیطی وابسته اند سطوح بالای توجه مورد نیاز تکالیف می باشد که کنترل حرکات ظریف را مورد استفاده قرار داده یا اجزای تصمیم گیری مهمی دارند.
اگر محرکات محیطی تهدید کننده باشند یا یک پاسخ سریع مورد نیاز باشد، برای مثال عبور از یک جاده شلوغ ، هوشیاری افزایش می یابد.
زمانی که هوشیاری پایین باشد موجب پاسخ ضعیف به محرک های محیطی شده و کنترل حرکتی را کاهش می دهد. در سطح متوسط برانگیختگی ما هوشیار و آماده برای عمل هستیم.
افزایش هوشیاری به سطوح بالا باعث بروز رفتار غیر سازمان یافته و ایجاد عملکرد نامناسب می گردد در کودکان اتیسم به علت هوشیاری (برانگیختگی) پایین کودک به محیط عکس العمل نشان نمی‌دهد اما سطح بالای برانگیختگی در کودکان بیش‌فعال باعث بروز رفتارهای خرابکارانه و نامناسب اجتماعی می گردد.
ایجاد سطح هوشیاری (برانگیختگی) متعادل پیش نیاز یک توجه متناسب است.
سوالات متداول:
1.هوشیاری برای یادگیری مهم تر است یا توجه؟
هر دو برای عملکردهای شناختی مختلف، از جمله تصمیم‌گیری، یادگیری و انجام وظایف حیاتی هستند. به عنوان مثال، هوشیاری در نقش‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند مانند رانندگی یا کار شیفتی بسیار مهم است، زیرا بر توانایی حفظ تمرکز و واکنش به خطرات احتمالی تأثیر میگذارد.
2. توجه یعنی چه؟
یک فرآیند انتخابی متمرکز کردن آگاهی فرد بر اطلاعات خاص و در عین حال فیلتر کردن عوامل حواس‌پرتی است. این شامل مکانیسم‌های مختلفی از جمله توجه پایدار (حفظ تمرکز در طول زمان) و توجه انتخابی (تمرکز بر محرک‌های مرتبط) میشود.
