دسته: اوتیسم

تمرینات گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم

تمرینات گفتاردرمانی و گفتار درمانی اوتیسم خیلی از مشکلات ارتباطی و کلامی کودکان مبتلا به این اختلال را برطرف می کند. این مشکلات احتمال دارد یادگیری شیوه درک نشانه های اجتماعی، یادگیری شیوه صحیح حرف زدن، و بهبود ساختار واژه ها و جمله ها را شامل شود. کار با یک آسیب شناس گفتار و زبان در هر مقطعی می تواند برای کودکان مبتلا اوتیسم موثر باشد. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز اتیسم تهران، با در نظر گرفتن بهترین تمرینات گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم و انجام خدمات گفتار درمانی اوتیسم در منزل به درمان کودکان اوتیسم می پردازد. ارائه خدمات گفتاردرمانی و بازی درمانی در غالب داستان های اجتماعی و گروه درمانی به کودکان اوتیسم کمک می کند نحوه صحیح ارتباط و مهارت های کلامی را بیاموزند.  مرکز گگفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر به صورت تخصصی در زمینه کودکان اوتیسم در دو شعبه غرب و شرق تهران به ارائه خدمات مشغول می باشد

رویکرد های مداخله ای در تمرینات گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم

رویکرد های مداخله ای مورد استفاده در تمرینات گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم به شرح زیر می‌ باشد:

۱- رویکرد آموزشی یا درمانگر محور: این رویکرد بر مبنای رفتارگرایی در گفتار درمانی اوتیسم است و از تشویق برای ایجاد رفتار های مطلوب بهره می‌ برد. این رویکرد شامل سه زیر مجموعه می باشد:

DTI (دستورات آموزشی مجزا): این رویکرد جهت گسترش زبان درکی با استفاده از سرنخ‌ های دیداری طراحی شده است.

RMI (تقلید حرکتی سریع): این رویکرد برای بیان اولین واژه ها کاربرد دارد و در ابتدا از تقلید حرکات درشت مثل ضربه زدن به توپ و سپس تقلید حرکات ظریف تر مثل کشیدن خط شروع می‌ شود. در نهایت تقلید کلمه تمرین می‌ شود و در صورت موفقیت کودک در تقلید بیان کلمه از همان شیء به عنوان پاداش استفاده می‌ شود.

ABA (تحلیل رفتار کاربردی): این رویکرد بر شکل دهی رفتار تاکید دارد مانند شیوه‌ی لوواس که در قبل به آن اشاره شد.

۲- رویکرد طبیعت مدار: این رویکرد، آموزش را از علائق کودک شروع می‌ کند.

آموزش فراگیر: این روش خود شامل سه زیر مجموعه می‌ شود:

سرنخ آزاد: در این روش، چندین محرک تصویری در اختیار کودک قرار داده می‌ شود و هر زمان به هر کدام واکنش نشان داد، محرک به عنوان پاداش به کودک داده می‌شود. این کار تا جایی پیش خواهد رفت که در نهایت کودک بتواند به صورت مستقل از اشاره برای درخواست استفاده کند.

آموزش ضمنی: در این رویکرد، اشیاء مورد علاقه ی کودک در حوزه دید کودک ولی خارج از دسترس او قرار می‌ گیرند تا توجه کودک را جلب کرده و او را برای ارتباط ترغیب نماید. سپس مداخله گر صبر می‌ کند تا کودک واکنشی نشان دهد. با دیدن واکنش کودک، مداخله گر او را به استفاده از شکل خاصی از تقاضا تشویق می‌ کند.

تقاضا – الگو: این رویکرد شبیه آموزش ضمنی است اما با این تفاوت که در ابتدا لازم نیست مداخله گر منتظر آغازگری از جانب کودک باشد و به محضی که کودک کمی نسبت به محیط علاقه بروز داد، مداخله گر از تحریکات کلامی برای برانگیختن اهداف کلی از کودک تلاش می‌ کند.

سیستم ارتباط بر مبنای مبادله‌ تصویر در گفتار درمانی اوتیسم

این روش برای کمک به کودکان و بزرگسالان مبتلا به ناتوانی، به ویژه کسانی که در صحبت کردن مشکل دارند، ابداع شده است، و از تقویت به عنوان راهی برای کمک به افراد در یادگیری برقراری ارتباط استفاده می‌ کند. اصول این مداخله بر اساس تحلیل رفتار کاربردی می‌ باشد. معلمانی که از سیستم ارتباطی تبادل تصاویر استفاده می‌ کنند، باید اول مشخص کنند که چه چیز می‌ تواند کودک را به یادگیری ترغیب کند. پس از آن که آن‌ ها مشخص کردند یک دانش آموز خاص چه چیزی را دوست دارد و به آن پاسخ می‌ دهد، از آن برای پاداش دادن به وی، استفاده می‌ کنند. مداخله گران معمولاً سعی در آموزش چگونگی درخواست یک شیء یا عمل به کودک دارند. مداخله گر، پس از انتخاب پاداش بر اساس دارد علاقه کودکی که با او کار می‌ کند، آن را به کودک نشان می‌ دهد و وقتی کودک می خواهد آن را بقاپد، مداخله گر تصویر پاداش را به او نشان می‌ دهد. بدین ترتیب، به کودک آموزش داده می‌ شود که تصویر را بردارد و آن را برای دریافت پاداشت به مداخله گر بدهد. وقتی کودک جایزه را گرفت، نام آن نیز همزمان برده می‌ شود و از این راه، او فراخواهد گرفت که اشیا را با نام هایشان شناسایی کند. برای مثال، برای کودکی که درگیری فکری شدیدی با ماشین دارد، یک ماشین بازی کاغذی می‌تواند جایزه مناسب و مؤثری باشد و وقتی یک کودک این را فرا بگیرد که با دادن تصویر یک ماشین را به مداخله گر می‌ تواند ماشین اسباب بازی را بگیرد، آماده فراگیری تبادلات پیچیده تر می‌ شود. به مرور زمان، کودک به جایی می‌ رسد که می‌ تواند به دیگران با نشان دادن کارت بفهماند چه احساسی دارد و چه فکر می کند. در این هنگام، کودک مبتلا به اوتیسم به جای درخواست‌ های ساده، قادر خواهد بود تا افکارش را مبادله کند. این روش یکی از روش های تمرینات گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم و گفتار درمانی اوتیسم می باشد.

دیگر روش های گفتار درمانی اوتیسم

PROMPT: این روش جهت کمک به بازسازی اهداف آوایی دهانی – عضلانی برای کودکان مبتلا به آپراکسی رشدی ارائه شده است. کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم، ممکن است از آپراکسی هم رنج ببرند. این روش از سرنخ‌ های لمسی برای ایجاد فشار لمس و سرنخ های حرکتی و حس عمقی برای تسهیل تولید گفتار بهره می‌ برد. این روش از جایگاه انگشت بر روی گردن و صورت بیمار استفاده می‌ کند تا جایگاه تولید را علامت بزند و نیز سرنخ هایی در مورد دیگر مختصه های حرکتی مثل شیوه ی تولید و … را برای بیمار فراهم می‌ کند. به طور مثال قرار گرفتن انگشت در اطراف بینی، نیاز به خیشومی شدگی را نشان می‌ دهد و در همان زمان قرار دادن انگشت دیگر روی لب‌ ها، جایگاه تولید مثلا دولبی را نشان می‌ دهد که در این حالت صدای مورد نظر می‌تواند صدای / م / باشد. دیدگاه گفتار جزئی بر کاهش گفتار مداخله گر تاکید دارد. در این روش کودک را با اشیاء و یا خوراکی‌ های مورد علاقه ترغیب می‌ شود. بعد از جلب توجه کودک، شیء یا خوراکی مورد علاقه به او داده می‌ شود و کودک برچسب کلامی آن را از جانب مداخله گر می‌ شنود. این روش ها نیز در تمرینات گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم است.

نتیجه‌گیری:

در پایان باید تأکید کرد که گفتاردرمانی برای کودکان مبتلا به اوتیسم، به ویژه در موارد پیشرفته، فرآیندی تدریجی اما امیدبخش است. همانطور که در مقاله اشاره شد، ترکیب روش‌های نوین گفتاردرمانی با تمرینات منظم خانگی و استفاده از ابزارهای ارتباطی جایگزین (AAC) می‌تواند تحولی چشمگیر در توانایی‌های ارتباطی کودک ایجاد کند. هرچند مسیر درمان ممکن است طولانی باشد، اما کوچک‌ترین پیشرفت‌ها، گامی ارزشمند به سوی استقلال بیشتر کودک محسوب می‌شوند. به خاطر داشته باشید که کلید موفقیت در سه عامل اصلی نهفته است: شروع زودهنگام مداخلات، همکاری مستمر بین درمانگران و خانواده، و حفظ صبر و پشتکار در این مسیر. با به کارگیری اصول علمی و عشق بی‌قیدوشرط، می‌توان پنجره‌های جدیدی از ارتباط را به روی کودکان اوتیستیک گشود و کیفیت زندگی آنان را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید.

سوالات متداول:

1-بهترین زمان برای شروع تمرینات گفتاردرمانی چه زمانی است؟
هرچه زودتر بهتر! حتی کودکان 2-3 ساله هم می‌توانند از تمرینات ساده بهره ببرند. شروع زودهنگام باعث می‌شود کودک سریع‌تر پیشرفت کند و مهارت‌های ارتباطی بهتری کسب نماید.

2-چند جلسه تمرین گفتاردرمانی در هفته لازم است؟
بهتر است حداقل 3-5 جلسه کوتاه در هفته داشته باشید. جلسات منظم و کوتاه مدت تأثیر بیشتری نسبت به جلسات طولانی و نامنظم دارند.

اوتیسم و طوطی وار حرف زدن کودک

کودکان اوتیسم بعضی اوقات گفتار اکولیلیایی از خود بروز می دهند به این معنا که صحبت های دیگران را بلافاصله یا با کمی فاصله به صورت طوطی وار تقلید می‌ کنند. یا حتی احتمال دارد عبارتی را به صورت کلیشه‌ ای استفاده کنند که به موضوع صحبت یا شرایط موقعیتی ارتباطی ندارد. ‏‎طوطی وار حرف زدن کودک؛ این الگو های زبانی به طور معمول با معکوس شدن ضمایر همراه هستند. به طور کلی کودکان اوتیسم یا صحبت نمی کنند و یا حیلی تند تند و طوطی وار کلمات را می گویند. کلینیک تخصصی دکتر صابر، بهترین مرکز اوتیسم تهران، با تشخیص دقیق اوتیسم در کودکان و همچنین تشخیص اوتیسم و طوطی وار حرف زدن کودک به درمان این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

توسعه‌ مهارت‌ های گفتمان و کاهش طوطی وار حرف زدن کودک

با توسعه‌ ساختار های زبانی، کودک مبتلا به اوتیسم باید آمادگی استفاده از  مکالمه در تشخیص دقیق اوتیسم اهمیت می‌ یابد. در آموزش مهارت‌ های گفتمان چگونگی سازماندهی اطلاعات زبانی در ساختارهایی بزرگ تر به کودک اوتیسم آموزش داده می‌ شود. علاوه بر این کودک اوتیسم باید در خصوص قواعد کاربرد شناختی زبان نظیر: حفظ ارتباط چشمی، شروع موضوع، حفظ موضوع، رعایت نوبت و راهکار های اصلاح شکست‌ های ارتباطی نیز مداخله دریافت نماید.

داستان‌ های اجتماعی و آموزش دقیق کودکان اوتیسم

با افزایش توانایی های گفتاری و درک کلام کودکان اوتیسم، گفتار کلیشه ای و طوطی وار حرف زدن کودک کاهش می یابد. آموزگاری به نام کارول گری، مفهوم «داستان اجتماعی» را چنین تعریف می‌ کند: راهی برای آموزش به افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در زمینه چگونه رفتار کردن در موقعیت‌ های اجتماعی مختلف که برای افراد دارای این اختلال بسیار مشکل است. تعاملات اجتماعی به توانایی فرد در درک احساسات دیگران و واکنش مناسب به آن ها بستگی دارد و در واقع مهارتی است که برای افراد دارای پیشرفته ترین سطح عملکردی هم چالش برانگیز است . داستان‌ های اجتماعی گری، طرحی از آنچه در شرایط مختلف انتظار می رود در اختیار می‌ گذارد. داستان‌  های اجتماعی قالب خاصی دارد: آن‌ ها نسبتاً کوتاه بوده، یک ایده یا موقعیت را نشان می‌ دهند و نتایج احتمالی آن موقعیت را توصیف می کنند و س  پس موضوعی را به گونه ای می آموزند که فرد دارای اختلال طیف اوتیسم آن را بفهمد. داستان ها معمولاً به زبان اول شخص نوشته می‌ شوند و کلا ساختار شادی دارند. ایــن داستان‌ ها تنبیه را برای رفتار های نامناسب توصیه نمی‌ کنند و به جای آن پاسخ های دیگری را آموزش می‌ دهند. مسیر یک داستان اجتماعی، به آرامی پیش می‌ رود و به روشی دور از هیجان تدریس می‌ شود و بی پردگی و صبور بودن گوینده داستان را می‌ طلبد و البته به تشخیص دقیق اوتیسم کمک می کند.

داستان های اجتماعی و تشخیص اوتیسم

گری چهار گام اساسی برای نوشتن یک داستان اجتماعی برای کودکان اوتیسم طرح کرده است که شامل موارد زیر می باشد:

-مشخص کردن هدف

-جمع آوری اطلاعات

-نوشتن متن مناسب

-آموزش

گری و گرند سه نوع جمله را که یک داستان اجتماعی را می‌ سازند توضیح دادند:

توصیفی: جمله توصیفی واقعیت‌ ها را توضیح می‌ دهد که مستقل از فرضیات است.

دیدگاهی: جمله دیدگاهی افکار احساسات و اعمال دیگران را مشخص می‌ کند.

رهنمودی: جملات رهنمودی برای هدایت رفتار فرد استفاده می‌ شوند.

گری انواع دیگری از جملات را نیز پیشنهاد کرد:

تصدیق آمیز: جمله تصدیق آمیز شامل عقاید رایج دیگران است.

کنترل: جمله کنترل، توسط فردی که از داستان اجتماعی استفاده می کند نوشته می‌ شود. این جمله برای کمک به درک معنی داستان، توسط خود فرد نوشته می‌ شود.

مشارکتی: این نوع از جملات، فرد را از نحوه کمک کردن دیگران برای رسیدن به اهدافش آگاه می‌ کند.

نا تمام: جملات نا تمام بسیار شبیه سوالات جای خالی طراحی می‌ شوند که می‌ توانند توصیفی، دیدگاهی و رهنمودی باشند. این جملات برای کمک به این که فرد پیش بینی کند، استفاده می‌ شود.

قوانین داستان های اجتماعی

گری قوانینی را تدوین کرده است که تمام داستان‌ های اجتماعی باید از آن پیروی کنند:

یک داستان اجتماعی باید نسبت یک جمله رهنمودی به هر دو تا پنج جمله توصیفی، دیدگاهی، تصدیق آمیز، کنترل و یا مشارکتی را رعایت کند. علت به  کار گیری این نسبت این است که داستان اجتماعی بیشتر به منظور بالا بردن شناخت اجتماعی افراد مبتلا به اوتیسم استفاده می‌ شود. داستان باید به صورت اول شخص نوشته شود که این تدبیر به درونی کردن اطلاعات توسط فرد مبتلا به اوتیسم کمک می‌ کند. اگر داستان برای یک کودک کم سن و یا فردی نوشته می‌شود که در استفاده از ضمایر مشکل دارد، باید به شکل اول شخص و سوم شخص، به گونه ای نوشته شود که بتواند به جای یکدیگر استفاده شود. این کار به فرد در ارتباط دادن اسامی آن ها به ضمیر کمک خواهد کرد. به دلیل ظاهر بینی افراد مبتلا به اوتیسم، گری اخطار می‌ کند که داستان‌ ها باید از کلماتی از قبیل اکثراً، معمولا و گه گاه به جای همه و همیشه استفاده شود. این کار اجازه وقوع استثناها و تغییر در جریان عادی را می‌ دهد. در ایجاد داستان اجتماعی باید از جملات مثبت استفاده شود و تمرکز بر رفتار های مطلوب باشد تا به تشخیص دقیق اوتیسم کمک کند.

جدول های تصویری برای کودکان اوتیسم

پس از تشخیص دقیق اوتیسم، در حیطه درمان جدول‌ های تصویری به افراد مبتلا به اوتیسم کمک می‌ کند تا دریابند چه اتفاقی می‌ خواهد بیفتد و چگونه در طی واقعه خاصی در زندگی یا کار های روزانه یک روز رفتار کنند و به متخصص هم در تشخیص دقیق اوتیسم کمک می کنند. برای مثال، از طریق یک سری عکس یا تصاویر، کودک می‌ تواند یاد بگیرد که چه فعالیت‌ هایی در طی رفتن به یک مغازه رخ می‌ دهد. تصاویر احتمالاً مواردی مانند ماشینی که باید سوار شد، مغازه، تابلوی مغازه، برخی از اجناسی که می‌ توان خرید و صندوق پول را نشان خواهند داد. معلم، والدین، یا مداخله گر می‌ تواند توالی از وقایع روزانه را بیان کند. تصاویر می‌ تواند شامل یک میز و ظروف روی آن برای نشان دادن صبحانه، یک ظرفشویی در مصور ساختن چگونگی شستن ظرف‌ ها ، یک کمد لباس برای یادآوری به کودک برای لباس پوشیدن یک معلم برای نشان دادن این که خردسال باید به مدرسه برود و به همین ترتیب چیزهایی دیگر باشد وقتی تصاویر را برای کودک توضیح می‌ دهید، کلماتی مانند «اول»، «بعداً» و «سپس» معمولاً توالی کلام را برقرار می‌ کنند. جداول تصویری برای کودکان مبتلا به اوتیسم سودمندند، چون خردسالان همیشه قادر به دریافت مفاهیم مربوط به زمان نیستند و اغلب در ارتباط دادن یک فعالیت به فعالیت بعدی دچار مشکل می‌ شوند. با ارائه یادآوری مناسب، با استفاده از جداول تصویری، کودکان مبتلا به اوتیسم قادر به پیش بینی تغییرات می‌ شوند و می‌ توانند وقایع را راحت تر پشت سر بگذارند.

سوالات متداول:

1- آیا طوطی وار حرف زدن نشانه اوتیسم شدید است؟
نه لزوماً! این رفتار در سطح‌های مختلف اوتیسم دیده می‌شود. حتی برخی کودکان غیرکلامی هم ممکن است صداها را تکرار کنند. شدت اکولالیا به عوامل عصبی-رشدی کودک بستگی دارد.

2-چرا کودکم فقط دیالوگ‌های کارتون‌ها را تکرار می‌کند؟
این رفتار نشانه حافظه شنیداری قوی کودک است. او از این روش برای ابراز احساسات یا پاسخ به موقعیت‌ها استفاده می‌کند. گفتاردرمانگر می‌تواند به او یاد دهد چگونه این جملات را در موقعیت مناسب به کار ببرد.

تفاوت اوتیسم و بیش فعالی چیست

اختلالات طیف اوتیسم و بیش فعالی دو اختلال عصبی متفاوت با ویژگی های متفاوت نیز هستند و تشخیص اوتیسم و بیش فعالی کمی دشوار است. اوتیسم اول از همه بر ارتباطات اجتماعی و رفتار تاثیر می گذارد، اما بیش فعالی با بی توجهی و تکانشگری مشخص می شود. کودکان مبتلا به اوتیسم، اکثرا با درک نشانه های اجتماعی، حفظ ارتباط چشمی و مشارکت در گفت و گوهای متقابل مشکل دارند. آن ها احتمال دارد رفتارهای کلیشه ای از خود نشان دهند و تمرکز بسیاری روی علایق مخصوص خود داشته باشند. کلینیک تخصصی توانبخشی، بهترین مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر، با تشخیص اوتیسم و علائم آن در کودکان و تشخیص تفاوت اوتیسم و بیش فعالی بهترین درمان اوتیسم و درمان بیش فعالی را برای کودکان انتخاب می کند و در جهت درمان آنان کمک می نماید.

تشخیص اوتیسم و سایر اختلالات ارتباط اجتماعی

تشخیص افتراقی اوتیسم به معنای تشخیص یک اختلال از میان اختلالاتی است که با آن وجوه مشابه دارند. بدیهی است که تشخیص اوتیسم کودکان، کاری بس دشوار است و نیازمند ارزیابی‌ های همه جانبه ی اعضاء تیم تشخیص اوتیسم می‌ باشد. در ادامه به ذکر فاکتور های تشخیصی اختلالات طیف اوتیسم از سایر اختلالات با ویژگی‌ های مشابه پرداخته می‌ شود.

اختلال ارتباط اجتماعی: اختلالی است که 5-DSM آن را تحت عنوان اختلالی در همسایگی اوتیسم معرفی کرده است. برخی از معیار های تشخیصی اختلال ارتباط اجتماعیعبارت اند از:

A: اشکالاتی مداوم در استفاده‌ی اجتماعی از ارتباط کلامی و غیر کلامی:

. نقص در استفاده از اهداف اجتماعی مثل احوال پرسی

. مشکل در تطبیق با نیاز شنونده

. مشکلاتی در محاوره و داستان گویی نوبت گیری و اصلاح مکالمه

. مشکلاتی در فهم زبان استعاره ای

B: نقص موجود، محدودیت‌ های عملکردی برای فرد ایجاد کرده باشد به گونه ایکه ارتباط مشارکت تحصیل و… را متاثر کرده باشد.

C: شروع علائم در دوران رشد است.

D: علائم اختلال نباید با سایر شرایط پزشکی یا شرایط نورولوژیکال منطبق نباشد.

در اختلال ارتباط اجتماعی، ارتباط اجتماعی بدون وجود رفتار های تکراری،کلیشه‌ ای و محدود آسیب دیده است. هنگامی که رفتار های کلیشه ای وجود داشته باشند، تشخیص اوتیسم جایگزین اختلال ارتباط اجتماعی می‌ شود.

تشخیص اختلالات طیف اوتیسم و ناتوانی هوشی

محدودیت های قابل توجه در عملکرد های فرد که از طریق ضریب هوشی زیر حد متوسط (۷۰-۷۵)، محدودیت در مهارت‌ های سازشی بروز می یابد. در اختلالات طیف اوتیسم، تاخیر در تعامل هوشی باید خیلی شدید تر از حدی باشد که از سطح هوشی انتظار می‌ رود. در تشخیص اوتیسم و ناتوانی هوشی باید به این مورد توجه کرد.

تشخیص اوتیسم و اختلال بیش فعالی

تا بهنجاری های توجه – خواه توجه بیش از حد و خواه فقدان تمرکز – و بیش فعالی از مشخصه های شایع اوتیسم هستند. تشخیص نقص توجه و بیش فعالی باید زمانی گذاشته شود که سطح مشکلات توجه و یا بیش فعالی بیش از حدی باشد که در افراد با سطوح رشدی مشابه و درجات شدت مشابه اوتیسم دیده می‌ شود.

تشخیص اختلالات طیف اتیسم و اختلالات عاطفی

ابتلای همزمان اوتیسم و اختلالات عاطفی و یا اضطرابی بیش از ۷۰٪ است. کسانی که ضوابط تشخیص اوتیسم را دارند، علامت شناسی خاص برای ابتلای همزمان، بایستی بررسی شود که شامل الگو های خواب و خوراک، تحریک پذیری و هیجان مفرط در دوره زمانی مشخص در ضوابط اختلال عاطفی می‌ شود.

تشخیص اختلالات طیف اوتیسم و اختلالات اضطرابی

زمانی که ضوابط تشخیص اوتیسم اثبات شد، توجه بایستی به سمت ضوابط اختلالات اضطرابی جلب شود که شامل پریشانی قابل توجه هنگام جدایی از والدین/مراقبین، نگرانی افراطی در مورد ایمنی مراقبین/والدین، امتناع از مدرسه رفتن، موتیسم انتخابی، ترس از طرد توسط همسالان می‌ باشد. نشانه های اختلال اضطراب با اوتیسم کاملا متفاوت است. آسیب های اجتماعی در رابطه با افراد آشنا باقی نمی‌ ماند، ظرفیت اجتماعی مطابق با سن است ولی به خوبی از آن بهره برده نمی شود.

تشخیص اوتیسم و کم شنوایی

در اوتیسم رفتار های کلیشه ای وجود دارد. مشکلات عاطفی رفتاری هیجانی در اوتیسم از همان ابتدا به شکل اولیه بروز می‌ کند ولی در کم شنوایی ثانویه است. مشکلات کاربرد شناختی در اختلالات طیف اوتیسم، اولیه است و در کم شنوایی ثانویه. رفتار های ویژه اوتیستیک در کم شنوایی وجود ندارد از جمله عدم تماس چشمی، پاسخ های نامناسب یا نامتعادل حسی، عدم ثبات عاطفی، عدم توجه به حضور افراد.

تشخیص اوتیسم و وسواس فکری-عملی

در وسواس فکری- عملی، رفتار های کلیشه ای برای کاهش اضطراب انجام می‌ شود و افکار ناخواسته مکرر مانع عملکرد می‌ شود. در OCD چنانچه نقائص ارتباطی وجود دارد اما اوتیسم بهتر ‌می‌ تواند رفتار های کلیشه ای را توجیه کند، وگرنه تشخیص مناسب تری است.

تفاوت در علل و عوامل خطر اوتیسم و بیش فعالی

تفاوت اصلی در علل و عوامل خطر اوتیسم و بیش‌فعالی این است که اوتیسم بیشتر تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و اختلالات رشد مغز است، در حالی که بیشفعالی علاوه بر ژنتیک، با عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سموم یا آسیبهای مغزی نیز مرتبط است.

علل ژنتیکی و محیطی در اوتیسم

اوتیسم یا اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی-رشدی است که علل آن ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. تحقیقات نشان می‌دهد که ژنتیک نقش اصلی را در بروز اوتیسم ایفا می‌کند. جهش‌های ژنتیکی خاص و سابقه خانوادگی اوتیسم می‌توانند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهند. علاوه بر این، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن مادر در معرض عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری، کمبود برخی ویتامین‌ها (مانند ویتامین D)، و قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های شیمیایی نیز ممکن است در بروز اوتیسم نقش داشته باشند. با این حال، تعامل دقیق بین ژنتیک و محیط هنوز به طور کامل شناخته نشده است و تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.

علل ژنتیکی و محیطی در بیش‌فعالی

بیش‌فعالی یا اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) نیز یک اختلال عصبی-رشدی است که علل آن ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. از نظر ژنتیکی، مطالعات نشان می‌دهند که ADHD می‌تواند ارثی باشد و جهش‌های ژنتیکی مرتبط با انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند دوپامین در بروز این اختلال نقش دارند. از سوی دیگر، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سموم (مانند سرب) در دوران بارداری، مصرف سیگار یا الکل توسط مادر در دوران بارداری، و زایمان زودرس نیز می‌توانند خطر ابتلا به ADHD را افزایش دهند. همچنین، عوامل روانی-اجتماعی مانند استرس شدید در خانواده نیز ممکن است در تشدید علائم این اختلال مؤثر باشند.

نقش عوامل عصبی-رشدی در هر دو اختلال

هر دو اختلال اوتیسم و بیش‌فعالی (ADHD) تحت تأثیر عوامل عصبی-رشدی هستند که بر رشد و عملکرد مغز تأثیر می‌گذارند. در اوتیسم، تفاوت‌های ساختاری و عملکردی در مناطق مغزی مرتبط با ارتباطات اجتماعی، زبان، و رفتارهای تکراری مشاهده می‌شود. به عنوان مثال، فعالیت غیرطبیعی در قشر پیش‌پیشانی و آمیگدال می‌تواند به علائم اوتیسم منجر شود. در بیش‌فعالی، اختلال در عملکرد مناطق مغزی مرتبط با توجه، کنترل تکانه‌ها، و سازمان‌دهی (مانند قشر پیش‌پیشانی و هسته‌های قاعده‌ای) دیده می‌شود. این تفاوت‌های عصبی-رشدی باعث می‌شوند که کودکان مبتلا به اوتیسم و ADHD در پردازش اطلاعات و پاسخ به محرک‌های محیطی با چالش‌هایی مواجه شوند.

مقایسه علل و عوامل خطر در اوتیسم و بیش‌فعالی

در حالی که هر دو اختلال اوتیسم و بیش‌فعالی (ADHD) تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی هستند، تفاوت‌های قابل توجهی در علل و عوامل خطر آن‌ها وجود دارد. در اوتیسم، تأکید بیشتری بر نقش ژنتیک و جهش‌های خاص وجود دارد، در حالی که در بیش‌فعالی، عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض سموم و شرایط دوران بارداری ممکن است نقش پررنگ‌تری داشته باشند. علاوه بر این، تفاوت‌های عصبی-رشدی در این دو اختلال نیز منحصر به فرد است: اوتیسم بیشتر بر مناطق مغزی مرتبط با ارتباطات اجتماعی تأثیر می‌گذارد، در حالی که بیش‌فعالی بر مناطق مرتبط با توجه و کنترل تکانه‌ها تمرکز دارد. این تفاوت‌ها باعث می‌شود که رویکردهای تشخیصی و درمانی برای هر اختلال متفاوت باشد.

سوالات متداول:

1-آیا اوتیسم و بیش‌فعالی هر دو در بزرگسالی ادامه می‌یابند؟
بله، هر دو اختلال می‌توانند تا بزرگسالی ادامه یابند. با این حال، علائم ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند. بزرگسالان مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است همچنان مشکلات توجه و سازماندهی داشته باشند، در حالی که بزرگسالان اوتیستیک ممکن است در روابط اجتماعی و شغلی با چالش‌هایی مواجه شوند.

2- آیا درمان اوتیسم و بیش‌فعالی یکسان است؟
خیر، درمان این دو اختلال متفاوت است. بیش‌فعالی معمولاً با داروهای محرک (مانند ریتالین) و رفتار درمانی مدیریت می‌شود، در حالی که اوتیسم بیشتر بر گفتار درمانی، کاردرمانی و آموزش مهارت‌های اجتماعی متمرکز است.

تئوری ذهن چیست

کاردرمانی ذهنی یکی از شاخه های اصلی در کاردرمانی می باشد که به درمان و یا کاهش اختلالات ذهنی در کودکان کمک می کند. کاردرمانی ذهنی به کودکانی که به دلیل اختلالات گوناگون در مراحل رشدی و نقاط عطف رشدی تاخیر داشته اند، کمک کرده تا حداکثر توانایی خود را کسب کرده و اختلاف سن رشدی و تقویمی خود را به کمترین مقدار ممکن برسانند. کاردرمانی ذهنی با در نظر گرفتن رابطه میان جسم و ذهن برنامه مشخصی را برای تقویت ارتباط میان این دو تعیین می کند. این حیطه از کاردرمانی به درمان کودکان مبتلا به اوتیسم، بیش فعال، نقص توجه، لکنت زبان و… کمک می کند. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز کاردرمانی اوتیسم در تهران، به انجام خدمات کاردرمانی ذهنی، گفتاردرمانی کودکان، کاردرمانی کودکان، می پردازد. از خدمات مفید در حیطه کاردرمانی ذهنی اوتیسم، تئوری ذهن می باشد که به کودکان اوتیسم در درک سخنان دیگران و تقویت قدرت استدلالشان کمک می نماید.

تحول در تئوری ذهن

مهم‌ ترین تحوّل در شناخت اجتماعی در ابتدای کودکی، رشد تئوری ذهن است؛ یعنی هنگامی که کودک می‌ فهمد که دیگران می‌ توانند افکار و عواطفی متفاوت با او داشته باشند. در بررسی روند تحوّلی تئوری ذهن، برخی از محقّقان مدعی هستند که حتّی نوزادان از افکار و خواسته‌ های دیگران آگاهند؛ در حالی که برخی دیگر بر این باورند که این فهم تا دوران کودکی و سال‌ های پیش از دبستان، رشد نمی‌ کند. افزون بر این، توانایی‌ های زبانی در حال رشد کودکان، نقش مهمی در این گذار دارند. کاردرمانی ذهنی به نوزادان و کودکان در توسعه مهارت ها کمک می کند.

قدرت ذهن در ماه‌های مختلف نوزادی

نوزادان، زندگی خود را با علاقه و ترجیح محرّک‌ های اجتماعی آغاز می‌ کنند. صورت و صدای انسان‌ ها، مؤثّرترین راه برای جلب توجّه یک نوزاد است. حدود 3-2 ماهگی، نوزادان قادر به مشارکت در تعاملات اجتماعی ساده با دیگران از طریق هماهنگ کردن ژست‌ ها، صوت‌ ها و تظاهرات چهره‌ ای خود با سایرین هستند. در دو سال اوّل زندگی، فهم نوزادان از اهداف، قصد ها، ادراکات و هیجان‌ ها، ترجیحات و گرایش‌ ها بیشتر می‌ شود. یک جنبه‌ی جدایی‌ ناپذیر شناخت اجتماعی، توانایی تفسیر عملکرد بر اساس اهداف و قصد ها است، در حدود 6 ماهگی، نوزادان فعالیت‌ های ساده‌ ای مثل رساندن دست به اشیاء و گرفتن آن‌ ها را نشان می‌دهند. اغلب کودکان هنگامی که بتوانند حالات ذهنی ابتدایی مانند آرزو را بفهمند، رشد تئوری ذهن را آغاز کرده‌ اند. این توانایی در حدود 9 ماهگی ظاهر می‌ شود و در مهارت‌ هایی مانند توجّه اشتراکی نمایان می‌شود. توجّه اشتراکی، از حدود 9 ماهگی آغاز می‌ شود. با کسب این توانایی، کودک می‌ فهمد دیگران تجارب ادراکی متفاوتی دارند و افراد می‌ توانند تجارب ادراکی‌ شان را با یکدیگر به اشتراک بگذارند. در شش ماه دوّم سال اوّل زندگی، کودکان هدف فعالیت‌ های پیچیده و ترتیب فعالیت‌ ها را تشخیص می‌ دهند. در این سن، می‌ توانند بین فعالیت‌ های اتّفاقی و تعمّدی، تمایز قائل شوند و تشخیص دهند که فقط موجودات زنده دارای هدف و قصد هستند. اگر در سنین گفته نتوانند این کار ها را انجام دهند، کاردرمانی ذهنی ضروری است.

توانایی فهم این مسأله که ویژگی‌ های فردی چگونه رفتار را متأثّر می‌ کند نیز یکی از جنبه‌ های مهم شناخت اجتماعی و تئوری ذهن است. بین 15-12 ماهگی، فهم گرایش‌ ها و ترجیحات ساده، آغاز می‌ شود. علاوه بر این، نوزادان درک می‌ کنند که ترجیحات و گرایش‌ ها، شخصی هستند و از فردی به فرد دیگر، می‌ تواند متفاوت باشد. مطالعات ملتزوف نشان داده است که نوزادان 18 ماهه، می‌ توانند استنباط کنند که فردی دیگر در حال تلاش برای انجام چه کاری است؛ حتّی اگر آن فرد، در تلاش خود ناموفّق باشد و عمل مورد نظر را آشکار نکند. این موضوع نشان می‌ دهد که نوزادان در این سن، حس می‌ کنند که رفتارهای دیگران، ارادی و مبتنی بر هدف است. در حدود 18 ماهگی، نوزادان می‌ فهمند که باید خوراکی‌ ای را به آزمایشگر بدهند که به آن واکنش خوشایند نشان داده است، نه خوراکی‌ ای که به آن نفرت نشان داده است. حتّی اگر خود او، خوراکی دوّمی را دوست داشته باشد. این مسأله، حاکی از توانایی محدودی در استدلال غیر خود محورانه درباره‌ی امیال دیگران است که به وسیله کاردرمانی ذهنی بهبود هم پیدا می کند.

شناخت اجتماعی و کاردرمانی ذهنی

جنبه‌ مهم دیگری از شناخت اجتماعی، تشخیص معنای فعالیت‌ های ادراکی و تظاهرات هیجانی در تئوری ذهن است. به نظر می‌ رسد که نوزادان تجارب ادراکی ساده را از 12-9 ماهگی می‌ فهمند و ارزش تظاهرات هیجانی مختلف را درک می‌ کنند. افزون بر این، نوزادان می‌ توانند با استفاده از تظاهر هیجانی والد یا کاردرمانی ذهنی، در مورد نزدیک شدن به یک اسباب‌ بازی جدید یا درگیر شدن در فعالیتی جدید تصمیم بگیرند. در طول نیمه‌ی دوّم سال اوّل زندگی، نوزادان در فعالیت‌ های اشتراکی با اشیاء مثل اسباب‌ بازی‌ ها درگیر می‌ شوند. آن‌ ها می‌ توانند در بازی‌ های نوبتی ساده شرکت کنند، توجّه دیگران را دنبال کنند و به توجّه دیگران جهت دهند، جهت‌ یابی عاطفی به اشیاء بر پایه‌ی هیجانی که دیگران نشان می‌ دهند، داشته باشند و همچنین قادرند که راه‌ های جدید درگیر شدن با اشیاء را با تقلید از دیگران یاد بگیرند. این نوع رفتارها حاکی از این است که نوزادان، نسبت به حالات روان‌ شناختی دیگران حساس می‌ شوند. تقلید از دیگران در سال اوّل زندگی، توانایی بازنمایی ذهنی عملکرد دیگران و اهداف یا نیّات پشت آن‌ ها را آشکار می‌ سازد.

ذهن کودکان در سال دوم زندگی

در طول سال دوّم، کودکان قادر به تشخیص این مسأله می‌ شوند که دیگران ممکن است حالات روان‌ شناختی‌ ای را تجربه کنند که از حالات آن‌ ها متفاوت است. در همین زمان، آن‌ ها شواهدی از خودآگاهی (مثل تشخیص خود در آینه) را نشان می‌ دهند. این دستاورد های رشدی منجر به تغییراتی عمیق در رفتار اجتماعی نوزادان می‌ شود. قابل توجّه‌ ترین نکته تئوری ذهن این است که آن‌ ها شروع به ابراز رفتارهای همدلانه و اجتماعی در مواجهه با دیگران می‌ کنند و توانمندی تعامل با دیگران و یادگیری مؤثّرتر از آن‌ ها را کسب می‌ کنند. در همین زمان، کودکان به طور فزاینده‌ ای خود مختار، قادر و مایل به ابراز و اعمال استقلال خود می‌ شوند. در همین سن، کودکان قادر به تمایز قائل شدن بین آرزو های خود و دیگران هستند. بر اساس مطالعات انجام شده در کاردرمانی ذهنی بر روی گفتار خود انگیخته کودکان آمریکایی، کودکان در حدود دو سالگی می‌ توانند به درستی از واژه‌ های خواستن و دوست داشتن استفاده کنند. در این سن، کودکان به طور آشکاری، آگاهی از تفاوت بین افکار موجود در ذهن و چیزهای موجود در دنیا را نشان می‌ دهند. بین یک تا دو سالگی، کودک اوّلین بازی‌ های وانمودی را نشان می‌ دهد. در این سن، او تفاوت بین وانمود و واقعیت را تشخیص می‌ دهد. در بازی وانمودی، کودکان نشان می‌ دهند که می‌ توانند بین یک شیء و افکار مربوط به آن تمایز قائل شوند.

ذهن کودکان در سال سوم زندگی

در حدود سه سالگی، کودکان نه‌ تنها از برخی از کلمات مربوط به آرزو ها به درستی استفاده می‌ کنند بلکه به روابط علّی ساده‌ ای بین آرزو ها، هیجان‌ ها و رفتارها پی می‌ برند. برای مثال، آن‌ ها می‌ فهمند که افراد اگر آن چه را که می‌ خواهند، به دست آورند، خوشحال می‌ شوند و اگر به دست نیاورند، ناراحت می‌ شوند. در این سن کودکان درک می‌ کنند که ممکن است بین آن چه آن‌ ها می‌ خواهند و آن چه دیگران می‌ خواهند، تفاوت وجود داشته باشد. این آگاهی رو به رشد، در زبان کودکان نیز دیده می‌ شود. دو ساله‌ ها درباره‌ی آن چه خود می‌ خواهند، دوست دارند و احساس می‌ کنند و سه ساله‌ ها درباره‌ آنچه دیگران فکر می‌ کنند و می‌ دانند، صحبت می‌ کنند.

ذهن کودکان در سال چهارم زندگی

بارش و ولمن دریافتند که تئوری ذهن کودکان، بین سه تا چهار سالگی، دستخوش تغییری کیفی می‌ شود. این تغییر، حرکت از تئوری ذهن مبتنی بر آرزو ها به سمت تئوری ذهن مبتنی بر باورهاست. در حدود 4 سالگی، کودکان پی می‌برند که افکار موجود در ذهن ممکن است صحیح نباشند. در سن 5-4 سالگی، کودکان می‌ فهمند که افراد بر اساس شیوه‌ ای که به دنیا می‌ اندیشند، صحبت و رفتار می‌ کنند؛ حتّی هنگامی که افکار آن‌ ها منعکس‌ کننده‌ شرایط واقعی نیست. بر اساس پژوهش‌ های انجام شده، کودکان در حدود 4 سالگی از اصطلاحات مربوط به حالات درونی متعدّد مانند باور داشتن، فکر کردن و احساس کردن که عملکرد افراد را توصیف می‌ کند، استفاده می‌ کنند. این بدین معناست که کودکان دارای حالات ذهنی پیچیده‌ ای می‌ شوند که به آن‌ ها امکان نسبت دادن بازنمایی‌ های درونی به دیگر افراد را می‌ دهد. سه ساله‌ ها به راحتی باور ها را نمی‌ فهمند یا درباره‌ی آن‌ ها صحبت نمی‌ کنند. درعوض، آن‌ ها بر آرزو ها و خواسته‌ ها تمرکز دارند. فهم آرزو ها، زودتر از فهم باور ها نمود می‌ یابد.

سال های پیش از دبستان و ذهن کودکان

در طول سال‌ های اوّلیه پیش از دبستان، کودکان می‌ فهمند که یک فرد، هنگامی یک شیء را می‌ بیند که فقط و فقط چشم‌ های او به طرف آن شیء باشد و یک مانع دیداری بین فرد و شیء حائل نشده باشد. آن‌ ها می‌ توانند استنباط کنند که ممکن است چیزی را ببینند که دیگر نبیند و برعکس. در سال‌ های بعد، کودکان تشخیص می‌ دهند که اگر از مکان‌ های متفاوتی به یک شیء نگریسته شود، آن شیء می‌ تواند ظاهر متفاوتی برای دو بیننده داشته باشد. بین سنین سه تا پنج سالگی، کودکان پیشرفت قابل ملاحظه‌ ای در تمرین‌های تئوری ذهن و کارکرد های اجرایی پیدا می‌ کنند. افزون بر این، مطالعات متعدّدی مؤیّد همبستگی مثبت در تحوّل این دو زمینه بوده‌ اند.

سوالات متداول:

1- آیا کودکان مبتلا به اوتیسم در تئوری ذهن مشکل دارند؟
بله، بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) در درک افکار و احساسات دیگران مشکل دارند. این مسئله به “کوری ذهنی” (Mind Blindness) معروف است. آموزش‌های مستقیم مانند داستان‌های اجتماعی (Social Stories) و تمرین‌های تشخیص حالات چهره می‌تواند کمک‌کننده باشد.

2-آیا تفاوت جنسیتی در رشد تئوری ذهن وجود دارد؟
برخی مطالعات نشان می‌دهند که دختران در سنین پایین‌تر نسبت به پسران در آزمون‌های تئوری ذهن عملکرد بهتری دارند، که ممکن است به دلیل تعاملات کلامی بیشتر باشد. اما این تفاوت در بزرگسالی معمولاً کم‌رنگ می‌شود.

اوتیسم و ام ار ای

در اختلال طیف اوتیسم، بخش های خاصی از مغز دچار آسیب می شود که باعث بروز مشکلاتی در کنترل عاطفی، حافظه، ظرفیت یادگیری و ادراک می شود. هیپوکامپ درگیر پردازش حافظه کوتاه مدت به بلند مدت می باشد و در جهت یابی و حفظ اطلاعات محیطی کمک می کند و بادامه مغز  هم درگیر در حافظه عاطفی ،خلق و خو و…است که بخشی از سیستم لیمبیک می باشد. بهترین دکتر اوتیسم در تهران  در بهترین مرکز توانبخشی اوتیسم با بررسی اوتیسم و MRI کودکان متوجه می شود که در مغز کودک اوتیسم چه می گذرد و بهترین روش درمان اوتیسم را می دهد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

فعالیت قطعه پیشانی در کودکان اوتیسم

در خصوص فعالیت قطعه پیشانی در کودکان مبتلا به اوتیسم، مطالعات متناقض است و در این کودکان افزایش و کاهش فعالیت در تکلیف مهاری، نسبت به همتایان سالم گزارش شده است. لازم به ذکر است تاکنون اکثر تحقیقات، نمونه‌ های ترکیبی کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش‌ فعالی را مورد بررسی قرار داده‌ اند و نوع “بی‌ توجهی” کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. تصویربرداری ساختاری در اختلال طیف اوتیسم نیز مواردی از اختلال را در هسته‌ های قاعده‌ ای نشان داده است. بعضی از مطالعات تفاوت‌ هایی را در جسم پینه‌ ای افراد دارای اختلال طیف اوتیسم نشان داده‌ اند. این مطالعات اندازۀ مغز را در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بزرگ‌ تر نشان داده‌ اند. این افزایش حجم در مادۀ سفید و نه مادۀ خاکستری است. هستة دمدار نیز در کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم درگیر است.

مطالعات پردازش اجتماعی در اوتیسم

در نوجوانان سالم در پردازش چهره‌ های اجتماعی فعالیت در نیمکره راست مغز در شکنج دوکی شکل، شکنج گیجگاهی فوقانی و آمیگدال مشاهده می‌ شود. این یافته‌ ها تأییدکننده این فرضیه است که نیمکره راست بیشتر از نیمکره چپ در پردازش اجتماعی درگیر است. مطالعات تصویر برداری ساختاری و عملکردی در بزرگسالان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا، نشان‌ گر فعالیت کمتر این نواحی است و حجم‌ های کوچک‌ تر این نواحی را نشان می‌ دهد. بعضی مطالعات، فعالیت کم نواحی پیش‌ پیشانی افراد دارای اختلال اوتیسم و فعالیت بیشتر در افراد سالم به ویژه در نواحی پیش‌ پیشانی چپ را گزارش نموده‌ اند. هم‌چنین این مطالعات کاهش سوخت‌ و‌ ساز شکنج کمربندی قدامی این بیماران را گزارش کرده‌ اند. علاوه بر این آمیگدال و نواحی مخطط نیز در پردازش تظاهرات هیجانی صورت درگیر هستند. مطالعات نشان داده‌ اند که بیماران با آسیب دوطرفه آمیگدال در قضاوت تظاهرات هیجانی صورت دچار مشکل هستند. نوع حالت هیجانی نیز در پردازش دخیل است. افراد سالم در زمان ارائه چهره‌ های ترسناک فعالیت بیشتری را در نواحی حدقه‌ ای – پیشانی و آمیگدال چپ در مقایسه با گروه دارای اختلال اوتیسم و آسپرگر نشان می‌ دهند. در اختلال‌ های اوتیسم و آسپرگر شکنج کمربندی قدامی و قشر گیجگاهی فوقانی در پردازش حالات هیجانی چهره فعالیت بیشتری نسبت به افراد سالم دارد.

تصویربرداری تشدید مغناطیسی در اوتیسم

تصویر برداری تشدید مغناطیسی، شکنج گیجگاهی فوقانی و آمیگدال را به عنوان نواحی درگیر در اختلال اوتیسم نشان داده‌ اند. علاوه بر این در پردازش‌ های شنیداری فعالیت قشری بیشتری در کودکان دارای اختلال اوتیسم در مقایسه با گروه کنترل نشان داده شده است. این یافته‌ ها نشان می‌ دهند که برای پردازش اطلاعات شفاهی در کودکان دارای اختلال اوتیسم، منابع مغزی بیشتری مورد نیاز است. این ناکارآمدی پردازش آن‌ ها را کند و توانایی آن‌ ها را در فهم قصد و نیت گوینده یا تفسیر تظاهرات چهره‌ ای مختل می‌ کند. کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در پردازش محرک‌ های انتزاعی، ارتباطات هماهنگ عصبی کمتری دارند.

فعالیت مغزی کودکان اوتیسم

کشف تفاوت در فعالیت مغزی وقتی مبتلایان به اختلال اوتیسم در حال دیدن چهره‌ ها هستند، برای فهم ما از اختلال اوتیسم بسیار مهم است. مطالعات حیوانی نشان داده است که قشر گیجگاهی به جنبه‌ های ادراکی محرک‌ های اجتماعی پاسخ می‌ دهد. مطالعات انسانی نیز رابطه‌ ای را بین ادراک چشم‌ ها و دهان در شکنج گیجگاهی فوقانی کشف کرده‌ اند. شکنج گیجگاهی فوقانی با ارتباطاتی که با قطعه پیشانی و آمیگدال دارد در تفسیر محرک‌ های اجتماعی درگیر است. مطالعات بر روی افراد دارای اختلال اوتیسم نشان داده است که این نواحی برای پردازش چهره‌ ای مهم هستند. کاهش حجم جسم پینه‌ ای (خاصه نواحی زانویی شکل و اسپلنیوم) در کودکان دارای اختلالات اوتیسم از طریق مطالعات تصویر برداری تأیید شده است. در این کودکان جسم پینه‌ ای، در مقایسه با حجم کلی مغز به طور نامتناسبی کوچک‌ تر است. علاوه بر این کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد پایین‌ تر، جسم پینه‌ ای کوچک‌ تری دارند. به طور کلی کودکان دارای اختلال‌ های اوتیسم شبکه‌ های عصبی ناکارآمدتر و با اتصالات ضعیف‌ تر دارند.

کشف ارتباط بین اوتیسم و ماده سفید مغز: شواهد از مطالعات MRI

ماده سفید مغز، بخشی متشکل از رشته‎‎‌های عصبی میلیندار است که نقش حیاتی در ارتباط بین مناطق مختلف مغز ایفا میکند. این بخش، مسئول انتقال سریع و هماهنگ سیگنالهای عصبی بین نواحی حرکتی، حسی و شناختی است. در سالهای اخیر، مطالعات متعدد با استفاده از تصویربرداری MRI، بهویژه تکنیکهای پیشرفتهای مانند تصویربرداری تانسور انتشار (DTI)، نشان دادهاند که اختلال در ساختار یا عملکرد ماده سفید ممکن است با علائم اوتیسم مرتبط باشد.

بر اساس پژوهشها، کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم اغلب تفاوتهای قابل‌توجهی در سازماندهی ماده سفید مغز خود نشان میدهند. برای مثال، کاهش یکپارچگی رشتههای عصبی در مسیرهایی مانند کورپوس کالوزوم (نوار عصبی connecting دو نیمکره مغز) یا دستگاه عصبی آینه (مسئول همدلی و تقلید) مشاهده شده است. این ناهنجاریها میتواند به اختلال در هماهنگی بین نواحی مغزی منجر شود که خود را در قالب مشکلات ارتباطی، رفتارهای تکراری یا حساسیتهای حسی بروز میدهد.

یک مطالعه کلیدی در سال ۲۰۲۰ که در مجله Molecular Autism منتشر شد، گزارش داد که کودکان اوتیستیک در مقایسه با همسالان عادی، کاهش میلیناسیون (فرآیند تشکیل پوشش محافظ رشته‌های عصبی) در ماده سفید دارند. این نقص ممکن است سرعت پردازش اطلاعات را کند کرده و هماهنگی بین بخشهای مختلف مغز را مختل کند. از سوی دیگر، تحقیقات دیگری نشان دادهاند که در برخی موارد، افزایش غیرطبیعی چگالی ماده سفید در مناطق خاصی مانند لوب پیشانی وجود دارد که میتواند با رفتارهای کلیشهای یا مقاومت در برابر تغییرات مرتبط باشد.

این یافته‌ها چه معنایی دارند؟ به نظر میرسد که ناهنجاریهای ماده سفید، یکی از دلایل اختلال در شبکه‌های عصبی دخیل در مهارتهای اجتماعی و شناختی است. برای مثال، ضعف در مسیرهای عصبی مرتبط با پردازش هیجانی (مانند ارتباط بین آمیگدال و قشر پیشپیشانی) ممکن است توضیحدهنده دشواری افراد اوتیستیک در تشخیص حالات چهره یا درک نیات دیگران باشد. همچنین، اختلال در مسیرهای حسی-حرکتی میتواند به مشکلات تعادل یا هماهنگی دست و چشم بینجامد.

با این حال، باید توجه داشت که همه افراد اوتیستیک الگوی یکسانی را نشان نمیدهند. برخی مطالعات تنوع گستردهای در ساختار ماده سفید گزارش کردهاند که احتمالاً بازتابی از طیف گسترده اوتیسم است. این تفاوتها ممکن است به زیرگروههای مختلف اوتیسم (مانند اوتیسم با هوشبهر بالا در مقابل اوتیسم همراه با ناتوانی ذهنی) مرتبط باشد.

نکته امیدوارکننده این است که فناوری‌های تصویربرداری پیشرفته، امکان شناسایی نشانگرهای زیستی ماده سفید را برای تشخیص زودهنگام اوتیسم فراهم میکنند. همچنین، این داده‌ها میتوانند به توسعه مداخلات هدفمند (مانند بازیهای شناختی یا تحریک مغزی) کمک کنند تا با تقویت ارتباطات عصبی، بهبودی در علائم ایجاد شود. با این حال، پژوهش‌های بیشتری برای درک کامل این ارتباطات و تبدیل یافته‌ها به روشهای درمانی عملی مورد نیاز است.

سوالات متداول:

1-آیا میتوان از MRI برای ارزیابی اثربخشی درمانهای اوتیسم استفاده کرد؟
پژوهشها در حال بررسی این موضوع هستند. برخی مطالعات اولیه نشان دادهاند که مداخلات رفتاری یا دارویی ممکن است تغییراتی در اتصالات عصبی یا حجم مناطق مغزی ایجاد کنند که با MRI قابل شناسایی است.

2- مهمترین چالش استفاده از MRI در اوتیسم چیست؟
-حرکت کودک در حین اسکن که کیفیت تصویر را کاهش میدهد.

-تفاوتهای فردی گسترده در ساختار مغز افراد اوتیستیک که تفسیر نتایج را سخت میکند.

ه-زینه بالا و دسترسی محدود به دستگاههای پیشرفته MRI

اوتیسم و دارو های ضد تشنج

دارو های ضد تشنج می توانند برای جلوگیری از تشنج های پنهان در کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کننده باشد و عموما این دارو ها برای اکثر کودکان توصیه می شود. حدودا 7 کودک از هر 10 کودک مبتلا به تشنج، ممکن است تا سن 18 سالگی دیگر به تشنج مبتلا نباشند. اگر این اتفاق رخ بدهد، احتمال دارد در بزرگسالی نیازی به دارو های ضد تشنج نباشد. کودکانی که پیش از سن 9 سالگی به تشنج پنهان دچار می‌ شوند، نسبت به کودکانی که تشنج‌ هایشان بعد از 10 سالگی آغاز می‌ شود، روند بهبودی بهتری را در تجربه می کنند. برای سایر کودکان، دارو های ضد تشنج احتمال دارد طولانی مدت مورد نیاز باشد. قرص ریسپریدون برای کودکان اتیسم و هم چنین یک سری دارو های ضد تشنج، اولین داروهایی است که توسط دکتر اوتیسم برای این طیف تأیید شده است. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در تهران، با در نظر گرفتن بهترین خدمات کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم، به درمان هر چه سریع تر این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

داروهای ضد تشنج برای اوتیسم

در برخی از موارد، دارو های ضد تشنج ممکن است برای کودک مبتلا به اوتیسم، سودمند باشند و به راستی برخی از انواع آن ها برای افراد مبتلا به اوتیسم مفیدند. بیشتر دسته های دارویی تنها یک نوع رفتار مرتبط با اوتیسم را هدف قرار می‌ دهند و تعداد کمی از آن ها هستند که برای به حداقل رساندن تمام مشکلات رفتاری و روانی کاربرد دارند. والدین و پزشکانی که به دنبال استفاده از دارو های ضد تشنج هستند، گاهی اوقات مجموعه ای از دارو ها را به کار می برند تا بهترین مداخله ی ممکن را فراهم کنند. در زیر انواعی از دارو های ضد تشنج که معمولاً تجویز می‌ شوند، آورده شده اند.

ضد افسردگی‌ ها که در دسته مهارکننده های اختصاصی انتخابی بازجذب سروتونین ( به اختصار به آن SSRIs می‌ گویند) قرار دارند. اغلب جهت کاهش رفتار های وسواسی یا خود تخریبی که در برخی از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم مشاهده می‌ شود، تجویز می‌ شوند. این دسته از دارو ها با اثر گذاری بر میزان سرتونین و در نتیجه تغییر شیمیایی مغز عمل می‌ کنند. نمونه هایی از انواع تجاری آن شامل فلوکسیتین، سلکسیب و سرترالین است. بسیاری از مداخله گران به سودمند SSRIs، تمایل به تجویز آن دارند، اما عده دیگری هم هستند که نگران خطرات احتمالی تجویز چنین دارو های قوی برای کودکان هستند، زیرا این دارو ها اساساً مخصوص بزرگسالان هستند. برخی از این دارو ها (برای مثالpaxil)  با افزایش میزان خودکشی در بین جمعیت نوجوانان همراه بوده است (اگر چه مطالعات اخیر این یافته را رد کرده است). با انجام ارزیابی و پیگیری دقیق توسط یک روانشناس کار آزموده می تواند از این که تجویز دارو و استفاده از این نوع دارو ها مناسب است، اطمینان حاصل کرد.

نورولپتیک ها، گاهی اوقات به عنوان آرام بخش تجویز می شوند و میزان دوپامین و سروتونین در مغز را تنظیم می‌ کنند. رسپیراول و آلاتراپین دو داروی تجاری هستند که معمولاً تجویز می‌ شوند، و به نظر می‌ رسد لحظات وقوع پرخاشگری شدید را در کودکان مبتلا به اوتیسم کاهش می‌ دهند و این امر تا حدودی به علت خاصیت آرام بخش آن هاست. استفاده از این دسته دارویی می‌ تواند بر میزان هوشیاری و اشتهای یک کودک تأثیر بگذارد و عوارض جانبی مانند تهوع و سرگیجه ایجاد کند. در برخی موارد، آن ها ممکن است حتی مشکلاتی در تنظیم فشار خون ایجاد کنند.

دارو های ضد تشنج، که از آن‌ ها می‌ توان به دارو هایی با عناوین تجاری، مانند سدیم والپورت و نورونتین اشاره کرد، رفتار های آسیب رسان و لحظات تهاجمی شدید در کودکان مبتلا به اوتیسم را کاهش می‌ دهند. این باور وجود دارد که این دسته دارویی بر روی ناحیه ای از مغز که کنترل فعالیت‌ ها را بر عهده دارد، اثر می گذارند، اما آسیب کبدی و برخی عوارض جدی را هم به دنبال دارند.

در کنار این دسته های بزرگ دارویی، کودکان مبتلا به اوتیسم تحت مداخله با مجموعه ای از دارو ها، مشتمل بر دارو هایی برای مداخله عوارض گوارشی و یا مقادیر مختلف از نیکوتن برای کمک به افزایش اثر نورولپتیک ها قرار می گیرند. اگر چه بسیاری از پزشکان موافقند که دارو درمانی در کل، در مداخله کودکان مبتلا به اوتیسم دارای اهمیت است، برخی منتقدان از این نگرانند که به کودکان دارو های آرام بخش داده شود، چون این کار، در مقایسه با برخی از برنامه های مداخله ای اصلاح رفتار اثبات شده که نیازمند توجه و کمک بیشتری از سوی والدین است، راه آسان تری برای کنترل رفتار های کمتر مطبوع یا کمتر قابل کنترل اختلال رشدی است.

هنوز بر سر این که به دارو و دارو درمانی به چه میزان در کل برنامه مداخله باید اهمیت داده شود، بحث و جدل ادامه دارد. یک کارشناس اوتیسم به نام خانم تمپل گرندین که خودش با این اختلال دست به گریبان است، به این موضوع اشاره کرده و تصدیق نموده است که بعضی از دارو ها واقعاً سودمند هستند، اما از پزشکان در دعوت به استفاده از دوز های کم این دارو اجتناب می‌ کند، چرا که افراد طیف اختلال اوتیسم ممکن است نسبت به دیگران به دارو ها حساسیت بیشتری داشته باشند. بعضی از خانواده ها درباره عوارض جانبی احتمالی نگران هستند. برخی از این عوارض به همان اندازه اختلال آسیب زننده به نظر می‌ رسند. پزشکان، معلمان و مداخله گران می‌ توانند به شما در ارزیابی این که آیا کودک شما نامزد خوبی برای دارو درمانی است یا نه، کمک کنند. در نهایت، به هر حال، اگر کودک خردسال است، باید تمام فواید و مضرات را سنجید تا بتوان به تصمیمی اطمینان بخش رسید. همچنین باید دانست که گاهی اوقات زمان می‌ برد تا دارو ها اثر کند.

جایگزین‌های طبیعی برای داروهای ضد تشنج در اوتیسم

در کنار دارو درمانی در اوتیسم، بسیاری از خانواده‌ها به دنبال جایگزین‌های طبیعی برای کنترل تشنج و بهبود علائم هستند. رژیم کتوژنیک یکی از گزینه‌های موردتوجه است که با کاهش کربوهیدرات و افزایش چربی‌های سالم، به تعدیل فعالیت الکتریکی مغز کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند این رژیم می‌تواند تا 50% از فراوانی تشنج‌ها را در برخی کودکان اوتیستیک کاهش دهد. البته، اجرای آن باید تحت نظر متخصص تغذیه و با نظارت دقیق باشد.

مکمل‌های طبیعی نیز گزینه دیگری هستند:

امگا-3 (DHA و EPA): کاهش التهاب عصبی و بهبود ارتباطات مغزی

منیزیم و ویتامین B6: تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی و کاهش تحریک‌پذیری

پروبیوتیک‌ها: تعدیل محور روده-مغز که در برخی کودکان با کاهش تشنج همراه بوده است

گیاهان دارویی مانند اسطوخودوس (برای آرامش) و زردچوبه (به دلیل خاصیت ضدالتهابی کورکومین) نیز ممکن است مفید باشند، اما اثربخشی آن‌ها نیاز به مطالعات بیشتری دارد. نکته کلیدی این است که این روش‌ها مکمل درمان اصلی هستند و نباید بدون مشورت پزشک، داروهای تجویزی را قطع کرد. همیشه پیش از شروع هرگونه روش جایگزین، با عصبی‌اطفال یا متخصص اوتیسم مشورت کنید تا از ایمنی و تناسب آن با شرایط کودک مطمئن شوید.

سوالات متداول:

1-آیا قطع داروهای ضد تشنج برای استفاده از روش‌های طبیعی ایمن است؟
خیر، هرگونه تغییر در داروها باید تحت نظارت پزشک باشد. روش‌های طبیعی باید به عنوان مکمل استفاده شوند، نه جایگزین داروها.

2-آیا CBD یا روغن شاهدانه برای تشنج اوتیسم مفید است؟
برخی مطالعات امیدوارکننده بوده‌اند، اما هنوز شواهد کافی وجود ندارد. استفاده از آن در کودکان باید با احتیاط و فقط تحت نظر پزشک باشد.

اوتیسم و روش سانرایز

روش سانرایز یک رویکرد جامع و کلی می باشد که شامل بازی درمانی، توسعه روابط و اصلاح رفتار است. روش سانرایز برای کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم جهت توسعه مهارت های اجتماعی و ارتباطی، بالا بردن انگیزه و علاقه به یادگیری و کم کردن رفتارهای مشکل ساز طراحی شده است. یکی از مزایای مهم روش سانرایز در درمان اوتیسم، تمرکز آن بر نقاط قوت و علایق کودک است. با استفاده از فعالیت‌ ها و موضوعات مورد علاقه کودک، روش سانرایز به ایجاد یک محیط مثبت و انگیزشی کمک می‌ کند تا یادگیری و رشد کودک اوتیسم تقویت شود. کلینیک توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز توانبخشی اوتیسم در تهران، با استفاده از روش هایی همچون درمان رفتاری اتیسم، روش سانرایز در آموزش کودکان اوتیسم کاردرمانی حسی، گفتاردرمانی تخصص، اتاق تاریک، سنسوری روم و… به درمان کودکان اوتیسم کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

رویکرد رشدی کودک اوتیسم و روش سانرایز

روش سانرایز بر کاربرد ارتباط تاکید دارد و شامل موارد زیر می‌ باشد:

رویکرد های کودک محور اوتیسم: تحریک غیر مستقیم زبان

با خود حرف زدن کودک اوتیسم: توصیف اعمال خود

صحبت کردن موازی: توصیف اعمال کودک

تقلید: تقلید از کودک

بسط دهی: افزودن محتوای دستوری یا معنایی به تولیدات کودک

تعمیم دهی: افزودن اطلاعاتی به گفته‌ کودک اوتیسم

تجزیه و ترکیب: تجزیه‌ جملات کودک به عبارت و در نهایت ترکیب آن‌ ها

قالب بندی مجدد: تبدیل جملات کودک به قالبی دیگر مثلا منفی، سوالی

Floor time: در این روش از کودک پیروی می‌ شود، از رفتار های او تقلید می‌ شود و به تدریج رفتار های او به سمت اهداف درستی هدایت می‌ شوند.

Son-Rise: در این روش، والدین با تقلید از رفتار های تکراری کودک، با او همراه می‌ شوند و زمانی که کودک رفتار به هنجاری بروز داد او را تشویق می‌ کنند تا آن رفتار شکل بگیرد. اگر کودک علاقه ای اجتماعی بروز داد، والدین از این فرصت جهت رشد مهارت‌ های اجتماعی بهره می‌ برند. در رشد مهارت های اجتماعی به موارد زیر تاکید می‌ شود: ارتباط چشمی و غیر کلامی، ارتباط کلامی، دامنه‌ توجه فعال و انعطاف پذیری. هر یک از این موارد دارای هستند که جهت پیشرفت اجتماعی کودک لازم است گام زیر مجموعه هایی به گام طی شوند.

More Than Words: این روش به ارتباط از هر طریق ممکن معتقد است.

ارتباط با کودک مبتلا به اوتیسم

قبل از شروع مداخه، درمانگر کودک اوتیسم باید توجه داشته باشد که بتواند به نحوی وارد دنیای کودک مبتلا به اوتیسم شود به عبارتی باید بتواند با او ارتباط برقرار کند. یکی از کارهایی که می‌ توان در جلسات ابتدایی جهت برقراری ارتباط انجام داد اجرای روش سرنخ آزاد است. بدین صورت که در طی جلسات ابتدایی کودک را وارد اتاق بازی با انواع وسائل در مکان‌ های مختلف اتاق می‌ نمائیم و به دقت کودک اوتیسم را زیر نظر می‌ گیریم تا متوجه شویم در اکثر مواقع چه وسیله ای توجه او را بیشتر جلب کرده است. فهمیدن این نکته که کودک اوتیسم بیشتر با چه وسیله‌ ای جذب می‌ شود، نکته ای کاربردی است که در مراحل بعدی مداخله قابل بهره برداری است! مثلا می‌ توان از همان وسیله در جلسات بعدی به عنوان وسوسه ی ارتباطی برای وارد شدن به دنیای کودک استفاده کرد به این ترتیب که آن شی در معرض دید ولی خارج از دسترس کودک قرار داده می‌ شود تا توجه کودک را جلب نماید، با در نظر گرفتن این که کودک اوتیسم برای رسیدن به شی مورد نظرش به چه شکلی تلاش می‌ کند، می‌ توان پاسخ‌ های مطلوب را با شرطی سازی در او ایجاد و رشد داد.

عملکرد های ارتباطی در درمان رفتاری اتیسم

رفتارهای کودکان اوتیسم از تولد تا حدود هشت ماهگی حامل هیچ گونه هدفی نیست به عبارتی با رفتارهایشان هدفی را دنبال نمی‌ کنند. اما در حدود سن نه ماهگی تحولی در رفتار های آن ها ظاهر می شود و آن ها متوجه می‌ شوند که می توانند با رفتارهایشان محیط را کنترل کنند. در این سن کودک هنوز قادر به استفاده از زبان نیست اما مقاصد خود را با رفتارهای غیر کلامی ابراز می دارد. به تدریج با رشد کودک رفتارهای کلامی جایگزین رفتارهای غیر کلامی خواهند شد. ما می‌ توانیم با مشاهده‌ بازی کودک پی ببریم که آیا کودک وارد مرحله‌ی هدفمندی ارتباط شده است یا خیر. به این صورت که اگر به کودک اسباب بازی‌ هایی مثل عروسک، خانه و … ارائه شود و کودک بتواند نسبت به این موضوعات معمول پاسخ نشان دهد مثلا بتواند یک بازی نمادین ساده را انجام دهد و یا نسبت به وسایل معمول شناخت داشته باشد، می‌ توان پی برد که کودک وارد مرحله‌ هدفمندی ارتباط شده است. اما اگر کودک این رفتارها را نشان نداد، والدین نیز به یاد نمی آورند که کودک چنین رفتارهایی را نسبت به موضوعات معمول داشته باشد و با الگو دادن به کودک باز هم چنین رفتارهایی در کودک قابل مشاهده نبود، این موضوع نشان دهنده‌ این است که کودک هنوز در مرحله پیش قصدمندی ارتباط باقی مانده و باید به او کمک شود تا هدفمندی ارتباط را متوجه شود. در شرایطی که کودک هنوز در مرحله‌ی پیش قصدمندی ارتباط باقی مانده است، می‌ توان با تمرکز بر مهارت‌ های پیش کلامی و بهره گیری از وسوسه های ارتباطی به کودک کمک نمود تا میزان تعاملاتش افزایش یابد و آماده ی ورود به مرحله ی هدفمندی ارتباط شود. بدین منظور در ادامه به معرفی مهارت‌ های پیش کلامی، راه های توسعه‌ آن‌ ها و وسوسه های ارتباطی می‌ پردازیم. باید توجه داشت که ممکن است کودکی سنی بیش از نه ماه داشته باشد در حالی که هنوز وارد مرحله‌ هدفمندی ارتباط نشده است. در واقع در نظر گرفتن سن ۹ ماهگی برای این مرحله از ارتباط معرف رشد طبیعی کودکان است در حالی که در کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم یا سایر اختلالات زبانی تاخیر در رسیدن به این مرحله قابل پیش بینی است.

سان رایز (Sunrise) چگونه به کودکان اوتیسم کمک می‌کند؟

روش سان رایز (Sunrise) یکی از رویکردهای نوین در توانبخشی و بهبود کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) است که با ترکیب اصول رفتاردرمانی، بازی‌درمانی و تعاملات اجتماعی طراحی شده است. این روش بر پایه‌ی ایجاد محیطی حمایتی و جذاب برای کودک استوار است تا با کاهش اضطراب و افزایش انگیزه، مهارت‌های ارتباطی، شناختی و اجتماعی او را تقویت کند.

یکی از مؤثرترین تکنیک‌های مورد استفاده در این روش، بازی‌های هدفمند است که به کودک کمک می‌کند در فضایی طبیعی و بدون فشار، تعامل با دیگران را یاد بگیرد. برخلاف برخی روش‌های سنتی که ممکن است برای کودک استرس‌زا باشند، سان رایز با تکیه بر علایق و نقاط قوت کودک، فرآیند یادگیری را لذت‌بخش می‌کند. همچنین، این روش از تکنیک‌های رفتاردرمانی کودکان اوتیسم مانند تقویت مثبت و الگوسازی استفاده می‌کند تا رفتارهای مطلوب را در کودک نهادینه کند.

یکی از مزایای کلیدی سان رایز، شخصی‌سازی برنامه‌های آموزشی بر اساس سطح رشد هر کودک است. درمانگران با ارزیابی دقیق نیازهای کودک، تمرین‌هایی را طراحی می‌کنند که به‌تدریج چالش‌برانگیزتر می‌شوند. این رویکرد نه‌تنها به بهبود مهارت‌های کلامی و غیرکلامی کمک می‌کند، بلکه هماهنگی حرکتی، تمرکز و خودتنظیمی هیجانی را نیز تقویت می‌نماید.

والدین نیز نقش کلیدی در این روش دارند و با آموزش‌های لازم می‌توانند تکنیک‌های سان رایز را در خانه اجرا کنند. این مشارکت فعال، موجب تداوم پیشرفت کودک در محیط‌های مختلف می‌شود. در نهایت، سان رایز با ترکیب علم و مهربانی، مسیر رشد کودکان اوتیسم را هموارتر می‌سازد و به آن‌ها کمک می‌کند تا پتانسیل‌های خود را بهتر شکوفا کنند.

اگر به دنبال یک روش کم‌استرس و مؤثر برای حمایت از کودک مبتلا به اوتیسم هستید، سان رایز می‌تواند یک گزینه‌ی امیدوارکننده باشد.

سوالات متداول:

1-والدین چگونه می توانند در خانه از این روش استفاده کنند؟
والدین می توانند با ایجاد محیطی بازی محور و استفاده از تکنیک های ساده ای مثل تقویت تعاملات چشمی، تقلید از رفتارهای کودک و ایجاد فرصت های ارتباطی طبیعی، اصول سان رایز را در خانه اجرا کنند. شرکت در کارگاه های آموزشی ویژه والدین نیز بسیار کمک کننده است.

2-آیا این روش برای کودکان بزرگتر (بالای 10 سال) هم مؤثر است؟
هرچند سان رایز معمولاً برای کودکان کوچکتر طراحی شده، اما می توان اصول آن را با تعدیلاتی برای نوجوانان و بزرگسالان اوتیسم نیز به کار برد. در این موارد بیشتر بر بهبود مهارت های اجتماعی و استقلال فردی تأکید می شود.

بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم

اختلال طیف اوتیسم نوعی ناتوانی در رشد بوده که عموما پیش از ۳ سالگی خود را نشان می‌ دهد. اوتیسم نوعی اختلال عصبی است که اختلال در ارتباطات و حتی اختلال در تعاملات اجتماعی و مهارت‌ های شناختی را شامل می شود. یکی از مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم، اختلال گفتار است. صحبت کردن کودک اوتیسم به طور معمول یکی از چالش های اساسی والدین می باشد که خانواده ها برای درمان و تقویت گفتار کودک اوتیسم خود از متخصصین گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم راهنمایی می گیرند تا کودک شان توانایی های لازم را کسب کند. خانواده ها عموما از طریق تاخیر گفتاری و اختلالات گفتاری کودک اوتیسم متوجه نوع اختلال آن ها می شون.، گفتاردرمانان عموما در کمک به تشخیص درمان اوتیسم و ​​ارجاع به سایر متخصصان، نقش بسیار مهمی دارند. گفتاردرمانی که با کودک مبتلا به اوتیسم کار می‌ کند، احتمال دارد از برخی رویکرد هایبازی برای درمان تاخیر گفتار کودک اوتیسم استفاده کند. مرکز اتیسم دکتر صابر با بهترین گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم و انتخاب بهترین بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم به درمان اختلالات گفتاری و زبانی و گفتاردرمانی اوتیسم می پردازد.

وسوسه ­های ارتباطی در تقویت گفتار کودک اوتیسم

اگر کودک به صورت خود انگیخته نمی­ تواند ارتباط برقرار کند، ارزیابگر می ­تواند توجه کودک برای تقویت گفتار کودک اوتیسم را از طریق وسوسه­ های ارتباطی جلب کند. این بافت­ ها برای جلب توجه کودک برای برقراری ارتباط طراحی می­ شوند. این موقعیت ­ها برای کودکانی که بین مرحله ­ی پیش زبانی تا مرحله ­ی ابتدایی زبان هستند، بهتر عمل می ­کند زیرا آن­ ها ممکن است که غیر کلامی باشند و آن­ ها می­ توانند برای کودکان با ارتباط محدود به کار گرفته شوند. برای مثال ارزیابگر می­ تواند یک بادکنک را باد کند و سپس به آهستگی هوای آن را خارج کند و صبر کند تا کودک پاسخی بدهد تا گفتار کودک اوتیسم تقویت شود. ارزیابگر اگر توانست کوک را وسوسه کند باید نوع پاسخ کودک را یادداشت نماید (ژست، صداسازی یا کلمات). چند موقعیت وسوسه برانگیز ارتباطی می ­تواند به عنوان بخشی از ارزیابی بالینی برای گفتاردرمانی استفاده شود.

تحلیل نمونه­ بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم

ارزیابگر می ­تواند بازی کودک ۸ ماهه تا ۵ ساله را ارزیابی کند تا بهترین بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم را انتخاب کند. اطلاعات به دست آمده از طریق مشاهده­ ی مستقیم می­ تواند تکمیل کننده­ ی مصاحبه، چک لیست و با دستور العمل ­های استاندارد باشد. تحلیل بازی باید بر اساس یک نمونه که نمایشگر رفتار های بازی کودک با استفاده از مجموعه ­ی متنوعی از وسایل است، باشد. نمونه­ ی بازی کودک باید حدود ۳۰ دقیقه طول بکشد و بستگی به بافت دارد و مداخله­ گر می­ تواند از بخش ­هایی از نمونه ­ی زبانی برای تحلیل بازی استفاده کند. مثل رفتار های زبانی، رفتار های بازی هم می­ تواند به صورت تقلیدی، خود انگیخته با سرنخ­دهی شده یادداشت شود. علاوه بر سطوح بازی، بازی کودک باید از ۴ بعد ارزیابی شود: بافت زدایی، بافت مربوطه، سازماندهی و روابط بین خود و دیگران.

مراحل تقویت گفتار کودک اوتیسم

مقیاس بازی west by

این مقیاس مهارت ­های بازی و گفتار را به صورت موازی بررسی می ­کند.

مرحله­ 1:

۱۹-۱۷ ماهگی: کودک به طور هم­زمان با استفاده از اشیاء در موقعیت­ های روزمره شروع به ارتباطات معنایی و عملکردی می­ کند مثل رد کردن، انکار و ….

مرحله­ ۲:

۲۲-۱۹ ماهگی: هم­زمان با ترکیب ۲ فعالیت یا ۲ اسباب­ بازی شروع به ترکیب واژگان می ­کند.

مرحله­ ۳:

۲ سالگی: هم­زمان با پیچیده شدن کار های منفرد و ساده شروع به استفاده از عبارات و نشانه­ های ساختارشناسی می­ کند.

مرحله­ ۴:

5/2 سالگی: در این مرحله بازی ­ها لذت­ بخش و تکانشی­ اند و کودک به پرسش ­ها پاسخ می ­دهد.

مرحله­ ۵:

۳ سالگی: کودک در این مرحله به اجرای دوباره­ پیشامد های تجربه شده می ­پردازد. در حالی ­که توانایی اطلاع دادن، پیشگویی، قصه­ گویی و استفاده از زمان حال و گذشته را دارد.

مرحله­ ۶:

3- 5/3 سالگی: کودک در این مرحله به فعالیت ­های ساختگی، استفاده از عروسک به جای شخصیت ­ها می ­پردازد در حالی­ که هم­زمان با آن­ ها علایق خود را بیان می­ کند. استدلال می­ کند و …

مرحله­ ۷:

5/3- 4 سالگی: از ابزار برای ساختن صحنه و از زبان برای ایفای نقش استفاده می ­کند و به چرا و چگونه پاسخ می­ دهد.

مرحله­ ۸:

۵ سالگی: از زبان برای چیدن صحنه استفاده می­ کند (ابزاری ندارد، مثلا می ­گوید من یک پادشاهم و روی اسب نشسته ­ام و …). در این مرحله بازی ­ها تخیلی­ اند و هم­زمان در این مرحله کودک از واژگان نحوی (ربطی) مانند پس و … استفاده می­ کند.

سطوح نمادین بازی تقویت گفتار

1.سطح بازی نمادین: وانمود کردن مثلا نوشیدن چای

2.سطح بازی نمادین: استفاده از اسباب­ بازی در ارتباط با خود مثلا هل دادن ماشین

3.سطح بازی مستقیم: عروسک گردانی

4.سطح بازی ترکیبی: ترکیب بازی ­ها

5.سطح بازی مستقیم درونی: نشان دادن برخی برنامه­ ها در بازی

ارزیابی متکی بر بازی و گفتاردرمانی کودکان

در این روش والدین و متخصصین به مشاهده­ ی قوانین گوناگون موجود در بازی­ های گوناگون بدون ساختار و دارای ساختار کودک می­ پردازند. اطلاعات به دست آمده از این روش ما را از مهارت­ های حسی و حرکتی، اجتماعی، عاطفی، زبانی و ارتباطی کودک آگاه می­ کند. این روش برای کودکان از سنین نوزادی تا ۶ سالگی و نیز برای کودکانی که دچار ناتوانی ­هایی هستند، قابل اجراست. به طور خلاصه ارزیابگر باید از ارزیابی ­های غیر استاندارد متنوع برای تقویت گفتار کودک اوتیسم و مقیاس ­های غیر رسمی به منظور هدایت ارزیابی ارتباط – زبان درکی در طیف اوتیسم استفاده کند که این شامل مشاهده­ ی رفتاری که هسته­ ی اصلی نقص در اوتیسم می ­باشد هم می­ شود. در مرکز ارزیابی­ ها، ارزیابی ارتباط و زبان (نمونه­ گیری و تحلیل آن) خواهد بود و بر روی استخراج وسوسه­ های ارتباطی و اهمیت ارزیابی غیر رسمی درک نیز تأکید می­ شود.

بازی‌های تقلید صوتی: روشی لذت‌بخش برای تحریک گفتار در اوتیسم

بازی‌های تقلید صوتی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای تحریک تکلم کودکان اوتیسم محسوب می‌شوند. این بازی‌ها با ایجاد محیطی شاد و بدون استرس، به کودکان کمک می‌کنند تا به طور طبیعی صداها، کلمات و جملات ساده را تمرین کنند. بسیاری از کودکان طیف اوتیسم با چالش‌های گفتاری روبرو هستند و بازی‌های صوتی می‌توانند راهکاری جذاب برای تشویق آنها به تولید صدا باشد.

چرا بازی‌های تقلید صوتی در اوتیسم مؤثر هستند؟

این بازی‌ها بر اساس علایق کودک طراحی می‌شوند. مثلاً اگر کودک به حیوانات علاقه دارد، می‌توان با تقلید صدای حیوانات شروع کرد. روش کار ساده است: ابتدا درمانگر یا والدین صداها را تولید می‌کنند، سپس از کودک می‌خواهند همان صدا را تکرار کند. می‌توان از اسباب‌بازی‌های صدادار یا تصاویر حیوانات برای جذاب‌تر کردن بازی استفاده کرد.

نمونه‌هایی از بازی‌های تقلید صوتی:

بازی “صدای چی هست؟”: پخش صدای حیوانات و حدس زدن نام حیوان

بازی “منو تکرار کن”: گفتن کلمات ساده با آهنگ و ریتم خاص

بازی “صداهای محیطی”: تقلید صداهایی مثل بوق ماشین یا صدای باران

سوالات متداول:

1-اگر کودک فقط چند صدا تکرار می‌کند چه کار کنیم؟
این کاملاً طبیعی است. همان صداها را توسعه دهید. مثلاً اگر “ما” می‌گوید، به تدریج “مامان” را آموزش دهید. هر پیشرفت کوچکی را تشویق کنید.

2-چه ویژگی‌هایی باید در انتخاب بازی برای تقویت گفتار کودک اوتیسم در نظر گرفته شود؟
بازی باید:
-ساختار واضح و قابل پیش‌بینی داشته باشد

-جذاب و انگیزه‌بخش باشد

-متناسب با سطح زبانی و شناختی کودک باشد

-فرصت‌های تکرار و تمرین ارائه دهد

-شامل تعامل چهره‌به‌چهره یا واکنش متقابل باشد

گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی

گفتاردرمانی اوتیسم به منظور بهبود گفتار و بهتر شدن برقراری ارتباط اجتماعی کودک با دیگران ارائه می شود. زبان وسیله انتقال پیام بوده و پیدایش هر نوع اختلال زبانی می تواند موجب بروز مشکل در برقراری ارتباط با دیگر افراد شود و به این دلیل که مشکلات گفتاری و ناتوانی در برقراری ارتباط موثر یکی از علائم شایع اختلال طیف اوتیسم است، گفتاردرمانی اوتیسم از اهمیت بسیاری برخوردار است. گفتاردرمانی اوتیسم نقش مهمی در تشخیص و افزایش رشد ارتباط اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم دارد. گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی به کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم در بهبود توانایی صحبت کردن و برقراری ارتباط کمک های بسیاری می کند. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین گفتار درمانی برای کودکان در تهران، با انجام تمرینات گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی کودکان به بهبود اختلالات گفتاری این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تاثیر وسوسه‌ های ارتباطی در گفتاردرمانی اوتیسم

وسوسه‌ های ارتباطی موقعیت‌ هایی هستند که برای کودکانی که به‌ صورت خود انگیخته نمی‌ توانند ارتباط برقرار کنند، طراحی می‌ شوند و به تقویت مهارت های ارتباطی آن ها کمک می کند. این موقعیت‌ ها برای جلب توجه کودک و تشویق او به برقراری ارتباط مفید هستند و برای کودکانی که بین مرحله‌ی پیش زبانی تا مرحله­ ی ابتدایی زبان هستند، بهتر عمل می‌ کند زیرا آن‌ ها ممکن است که غیرکلامی باشند و آن‌ ها می‌ توانند برای کودکان با ارتباط محدود به ‌کار گرفته شوند. برای مثال مداخله‌ گر می‌ تواند یک بادکنک را باد کند و سپس به ‌آهستگی هوای آن را خارج کند و صبر کند تا کودک پاسخی بدهد. مداخله‌ گر اگر توانست کودک را وسوسه کند باید نوع پاسخ کودک را یادداشت نماید و در جلسات بعدی برای توسعه ی شکل پاسخ تلاش کند. (ژست، صداسازی یا کلمات)

چند نمونه از موقعیت‌ های وسوسه برانگیز ارتباطی در گفتاردرمانی اوتیسم در زیر قابل ‌ملاحظه است:

• خوردن غذای مورد علاقه کودک بدون تعارف کردن به او
• باد کردن یک بادکنک در مقابل کودک و سپس خالی کردن هوای آن
• کوک کردن یک اسباب‌ بازی کوکی، تمام شدن کوک آن و سپس دادن آن به کودک
• قرار دادن اشیاء مورد علاقه ­ی کودک در ظرفی شیشه‌ ای که در آن محکم بسته شده است
• قطع کردن بازی مورد علاقه­ ی کودک به انتظار کشیدن برای تلاش کودک جهت برقراری مجدد بازی

در ادامه ­ی مبحث قبل باید توجه داشت که چنانچه کودک با کمی الگو دهی از جانب ارزیابگر توانست مدل‌ ها را به ‌کار ببرد و رفتار هدفمندی را بروز دهد، نشان‌ دهنده­ ی این است که کودک می‌ تواند از مداخله­ ی متمرکز بر روی استخراج ارتباط هدفمند بهره ببرد. در این مرحله باید به نوع مقاصد ارتباطی مورد استفاده توسط کودک، شیوه­ ی رسیدن به مقاصد و فراوانی این رفتارها ارتباطی توجه نمود و در جهت گسترش آن‌ ها تلاش کرد.

 انواع مقاصد ارتباطی در گفتاردرمانی اوتیسم

• مقاصد ساده:
• جلب توجه
• بیان تقاضا
• رد کردن، امتناع و اعتراض
• مقاصد پیچیده‌ تر:
• درخواست اطلاعات
• ارائه اطلاعات
• تأیید
• تشکر

اوتیسم در کودکان به‌ صورت غیر طبیعی در مقاصدی مانند درخواست و اعتراض، نمود بیشتری پیدا می کند، این در حالی است که کودکان طبیعی، بیشتر از مقاصدی که نیازمند توجه است استفاده می‌ کنند مثل نشان ‌دادن، نمایش دادن و… شیوه­ های رسیدن به مقاصد ارتباطی در طی رشد دچار تحول می‌ شود به‌ گونه‌ ای که کودکان در ابتدا از ژست (۸- ماهگی ۱۲) سپس از آواسازی (۱۲-۱۸ ماهگی) و در نهایت از کلمات قراردادی (۱۸-۲۴ ماهگی) به‌ منظور رسیدن به هدف خود بهره می‌ برند.

روش هایی برای تقویت مهارت های ارتباطی کودکان اوتیسم

• هر بار سطح بالاتری را از کودک انتظار داشته باشید: مثلاً در دالی بازی، اول در طی اجرای بازی توقعی از کودک در خصوص بازی ایجاد کنید و بازی را آن‌ قدر تکرار کنید که کودک به روند بازی عادت کند مثلاً هر بار دست روی صورت بگذارید و سپس با برداشتن دست کلمه ­ی دالی را ادا کنید اما پس ‌از مدتی این توقع را بشکنید مثلاً دست خود را روی صورت نگه دارید و اجازه دهید کودک با عکس‌ العمل خود، شما را مجبور به ادامه بازی کند و سپس هر بار عکس‌العمل کودک را رشد دهید مثلاً در دفعات اول کشیدن و دست شما توسط کودک، پاسخی که قابل ‌قبول است ولی در مراحل بعد انتظار بیشتری از او داشته باشید مثلاً این ‌که صداسازی کند و یا این ‌که کلمه‌ ای که همیشه می شنیده و الگوی کافی از آن گرفته است را بیان کند.
• بین اعمال کودک و کلمات رابطه‌ ایجاد کنید: مثلاً زمانی که کودک دستانش را به ‌منظور بغل شدن بالا می‌ آورد بگویید بغلت کنم! بغل…
• در مقابل هر صدا سازی و یا حتی ژست، به کودک پاداش دهید.
• از تکنیک‌ های آموزش پیش زبانی فراگیر (PMT) استفاده کنید.
• اشیاء مورد علاقه کودک را دور از دسترس او قرار دهید و یا ترتیب مورد انتظار کودک را برهم زنید.
• جهت تمرکز کودک بر روی شی انتظار بکشید.
• جهت نشان ‌دادن واکنشی که از جانب کودک به ‌گونه‌ ای که ما بتوانیم از آن به ‌عنوان درخواست تعبیر کنیم، انتظار بکشید. باید توجه شود که در طی اجرای این تکنیک ممکن است کودکانی بی‌ میل و یا غیر آغازگر باشند! راه‌ حل‌ های زیر منجر به تحریک کودک می‌ شود و او را تشویق می‌ کند که رفتار های بیشتری را تولید نماید.
• تقلید حرکتی تصادفی: اعمال حرکتی خود را تقلید کنید.
• تقلید صوتی تصادفی: اعمال ساده کودک را تقلید کنید.
• زمانی ‌که کودک با انجام مراحل قبل به آغازگری دست یافت، باید فراوانی این رفتارها را افزایش داد. راه ‌حل: تأخیر زمانی: در طی فعالیت‌ ها وقفه ایجاد کنید به‌ گونه‌ ای که اشکالی از مقاصد ارتباطی، در کودک برانگیخته شود.
• تحریک کلامی: سرنخ‌ هایی در ارتباط با مقاصد کودک ارائه کنید. (مثلاً چی می‌ خوای؟ / توپ می‌ خوای؟ و… )

همه موارد گفته شده در بهبود گفتاردرمانی اوتیسم و تقویت مهارت های ارتباطی کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار موثر می باشد.

سوالات متداول:

1-چطور می‌توانم فهمیدن شوخی و کنایه را به کودک اوتیستیکم آموزش دهم؟
از “داستان‌های اجتماعی مصور” استفاده کنید که حالت‌های مختلف چهره و معنی واقعی جملات را با تصاویر طنزآمیز مقایسه می‌کند.

2-چرا کودکان اوتیستیک در برقراری ارتباط چشمی مشکل دارند؟
این مسئله ناشی از تفاوت در پردازش حسی و اضطراب اجتماعی است. گفتاردرمانگران با تمرینات تدریجی مانند “نگاه کن-بگیر” و استفاده از اسباب‌بازی‌های جذاب، این مهارت را بهبود می‌بخشند.

aba چیست | مربی ای بی ای| تحلیل رفتار کاربردی| مربی ABA در منزل| دکتر صابر

روش aba یکی از روش های درمانی موثر در درمان کودکان اوتیسم است که بر پایه رفتاردرمانی استوار می باشد. با توجه به داشتن نکات مثبت و منفی روش aba در درمان کودکان اوتیسم، انتخاب صحیح این روش برای کودکان مبتلا به اوتیسم حائز اهمیت می باشد. پس از ارزیابی کامل کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم توسط دکتر متخصص اوتیسم، روش های درمانی گوناگون مورد بررسی قرار گرفته می شود. شایع ترین روش مورد استفاده در شروع آموزش کودکان اوتیسم، روش aba می باشد. روش aba، نوعی روش خالص پایین به بالاست. کل فرایند این روش درمانی توسط درمانگر کنترل می شود و کودک اوتیسم به محرک های فیزیکی و کلامی که توسط درمانگر ارائه شده، پاسخ می دهد و نیازی به درک آگاهانه از سوی کودکان اوتیسم نمی‌ باشد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم در تهران، با استفاده از روش های درمانی مختلف کاردرمانی و گفتاردرمانی و aba در درمان کودکان اوتیسم، مربی ای بی ای، مربی ABA در منزل و… به تحلیل رفتار کاربردی کودکان اوتیسم می پردازد. همچنین با ادقام روش های درمانی مختلف رفتاردرمانی در ایجاد رفتارهای اجتماعی مناسب در کودکان کوشا می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اصول روش شرطی سازی در aba

1-حذف رفتار هایی که موجب کاهش توانایی یادگیری در کودک گردیده و زندگی او را مختل می‌ کند(ازطریق تنبیه).

2-ایجاد زمینه‎‌ ای برای آموزش مهارت‌ های اولیه

اصول اولیه در این شیوه:

-تقویت توجه و تمرکز کودک

-آموزش مواردی از قبیل نشستن و در جایی آرام ایستادن

-تنبیه و تشویق فردی (در ابتدا تشویق‌ های اولیه(خوراکی) و سپس تشویق‌ های اجتماعی (بغل کردن، لمس کردن،لبخند زدن) به کار برده می‌ شوند.

-آموزش تقلید حرکات ساده و پیچیده

-مدت برنامه مداخله‌ ای 40 تا 60 سعت در هفته (با پیشرفت کودک به او مسئولیت بیشتری داده می‌ شود).

-تنبیه به صورت گفتن خشن و بلند نه، بی‌ توجهی به رفتار کودک، زدن یک ضربه خفیف پشت دست یا زانوی کودک، ندادن پاداش و عدم تایید کودک.

مراحل روش شرطی سازی در aba

-بهبود تماس چشمی و توجه و تمرکز: صدا زدن نام کودک با فعل نگاه کن، کف زدن با صدای بلند، دنبال کردن نور با اشیاء جذاب و صدادار و سایر تمرینات

-تطابق اشیاء، رنگ‌ ها، حروف و اعداد مشابه

-طبقه بندی: گروه‌ های مختلف اشیاء ، حیوانات، میوه‌ ها و پوشاک

-درک دستورات ساده و پیچیده

-تقلید حرکات ساده و پیچیده

-تقلید فعالیت‌ های ساختمانی

-تکمیل پازل ساده و پیچیده

-تقلید کلامی: واکه‌ ها، هم‌ خوان‌ ها، هجا ها، اصوات محیطی و حیوانات و کلمات تک هجایی و…

-نامیدن اشیاء، حیوانات، میوه‌ها، پوشاک و …

-نامیدن افعال: ابتدا افعال پر کاربرد

-نامیدن رنگ‌ ها: ابتدا رنگ‌ های اصلی و مورد علاقه کودک

-آموزش بیان عبارات و جملات از ساده به پیچیده و با رعایت پر و زودی و افزایش دامنه واژگان درکی و بیانی

-درک و بیان حروف اضافه

-بیان ضمایر: ابتدا ضمایر فاعلی و اشاره و بعد ملکی

-درک مفاهیم متضاد

-آموزش بیان خواسته‌ ها

-آموزش مکالمه: ابتدا مکالمات پرسشی که پاسخ نام یکی از بستگان باشد

-آموزش درک و بیان کار های روزمره

-آموزش مشاغل

-آموزش درک و بیان اعداد و حروف و شمارش اعداد

-آموزش آواز: ترانه‌ های ساده و جذاب، همراه با حرکات ریتمیک

-آموزش نقاشی: کشیدن خط صاف، رنگ کردن اشکال هندسی، کشیدن اشکال هندسی، کشیدن تصویر انسان و تصاویر ساده دیگر

-آموزش شناخت مکان ها

-آموزش مهارت‌ های خودیاری: لباس پوشیدن، مسواک زدن و…

-آموزش احساسات و عواطف گوناگون: احساس درد، گریه، خنده، شادی، ترس، غم و…