نویسنده: mehdisaber

کاردرمانی دیداری

هنگامی که شما بینایی را در نظر می‌گیرید، اولین مواردی که به ذهن شما می‌رسد، تیزبینی یا حدت بینایی کودک است یا اینکه آیا دید کودک۲۰/۲۰ است یا خیر. در واقع چشم او نیاز به تشخیص صحیح محرک بصری دارد اما نکته‌ی مهم‌تر این است که مغز او باید قادر به یادآوری چیزی که می‌بیند باشد، معنای آن را پردازش کند و بهترین پاسخ‌ها را تعیین کند. علاوه بر این عصب حرکتی چشم، توجه بصری و مسائل حساسیت بصری می‌توانند از عملکرد صحیح چشم ممانعت کنند حتی برای کودکی با دید کامل. مرکز کاردرمانی دکتر صابر، در زمینه کاردرمانی دیداری و توجه بینایی با تجهیزات پیشرفته اتاق تاریک فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

عصب حرکتی چشم و توانایی همکاری دو چشم

ماهیچه‌های چشم باید چشم‌ها را هم‌راستا نگه دارند و آن‌ها را به نرمی و همزمان حرکت دهند و چشم ها نیز با

هم مانند یک جفت دوربین دوچشمی عمل کنند و با تلفیق دو میدان دید، یک میدان دید واضح به وجود آورند.

بسیاری از کودکان که با چالش‌های حسی روبرو هستند هم در عصب چشمی و هم در توانایی همکاری دو چشم مشکل دارند؛ خصوصا آن‌هایی که همراه با تن عضلانی پایین در سایر قسمت‌های بدن باشند.

یک کودک ممکن است درگیر مشکلاتی مانند همگرایی ناکافی، که کارکرد دو چشم با هم را سخت می‌کند باشد که منجر به تاری دید، دوبینی یا خستگی چشم خصوصا برای وظایف طولانی مدت که از نزدیک قرار است انجام دهد می‌شود.

مشکل دیگر می‌تواند لوچی باشد که در این موارد چشم‌ها انحراف عصبی عضلانی دارند و قادر به ترکیب تصویر و تبدیل آن به یک تصویر واحد نیستند.

مواردی که مشکلات بصری آن‌ها را برای کودک بسیار سخت یا غیر ممکن می‌کند عبارتند از:

• حفظ وضوح تصویری، خصوصا هنگام انجام کارهایی که پیوسته به دید نزدیک نیاز دارند مانند خواندن،

نوشتن، نخ کردن مهره ها و…

• حرکت نرم و یک دست چشم‌ها هنگام مرور کردن مواردی که در یک شکل منظم قرار دارند مانند زمانی

که خط‌های یک نوشته چاپی را می‌خواند.

• دنبال کردن شی متحرک مانند توپی که می‌خواهد آن را بگیرد یا چشم دوختن به معلم که در کلاس

راه می‌رود.

• درک عمق مانند فاصله‌ی میان بدنش تا سایر اجسامی که در محیط قرار دارند مثلا فاصله‌ی توپی که

در نزدیکی او قرار دارد.

• ثابت نگه داشتن میدان دید هنگام حرکت مانند اینکه دید ثابتی به زمین بازی داشته باشد هنگامی که

بازیکن در آن می‌دود.

• متمرکز شدن از قسمتی نزدیک به جایی دورتر و برعکس؛ مانند زمانی که نوشته‌ها را از روی تابلو می‌خواند.
• تفکیک کردن پیش‌زمینه و پس‌زمینه که بتواند یک شی خاص یا فرد را در یک زمینه‌ی بصری شلوغ تشخیص دهد مانند یک جوراب در کشو یا یک فرد در مغازه

هنگامی که بینایی دقیق، پایدار و مستقل نیست کارهای آسانی مانند نگاه کردن به چشمان افراد، بالا رفتن از پله‌ها و جهت‌یابی میان موانع، خواندن، نوشتن و بازی کردن برایش دشوار می‌شود. محرک‌های بصری پرواز پرنده‌ها در آسمان یا دویدن کودکان برای کودکی که زمینه‌ی بصری قابل اعتماد ندارد، می‌تواند ناراحت کننده باشد. یا پایین آمدن از پله‌ها را ترسناک نماید؛ چرا که کودک نمی‌تواند فاصله‌ی بین پله‌ها را تخمین بزند. با انحرافات بصری، نوشته‌های چاپی، مردم و اشیا در محیط ممکن است به صورت ناپایدار، تار یا محو، متحرک یا متغیر به نظر برسند و همچنین ممکن است محو شوند و دوباره ظاهر شوند.

چالش‌های پردازش حسی

صورت والد ممکن است در حالی که ابروهایش را در هم کشیده، برای کودک بسیار نا آشنا به نظر برسد.

موزاییک‌های کف و پلکان ممکن است در حال جابه‌جایی به نظر برسند و… این مسئله قابل درک است که کودک ترجیح دهد از ارتباط چشمی خودداری کند یا از بالا رفتن از پلکان اجتناب کند و نسبتا کم تحرک بماند.

چرخ‌های در حال چرخش یک ماشین یا اسباب بازی برای او در اولویت هستند. برخی از کودکان ممکن است به دید پیرامونی خود وابسته باشند؛ زیرا با این کار انحرافات بخش مرکزی بینایی‌شان را کم یا حذف می‌کنند. کودکانی که سر خود را از شما دور می‌کنند، در حقیقت ممکن است بخواهند از بهترین میدان دید برای نگاه کردن به شما استفاده کنند.

اگر راجع به مهارت‌های بصری کودک نگرانی دارید یا اگر او با وظایفی که به مهارت‌های بصری مربوط است مانند خواندن مشکل دارد لازم است که کودک بوسیله‌ی یک فرد حرفه‌ای مانند یک اپتومتریست مجرب و یا چشم پزشک اطفال معاینه شود.

توجه بصری

دنیای کودک از تصاویر بصری ثابت پر شده است. با وجود انواع دیگر ورودی‌های حسی زمانی که کودکان بالغ می‌شوند، در حالت ایده‌آل یاد می‌گیرند چطور محرک‌های حسی نامربوط را فیلتر کنند تا بتوانند بر روی مسئله‌ای که برایشان مهم است تمرکز نمایند. اگر کودکی با تنظیم و یا مسدود کردن حس‌ها مشکل دارد، به راحتی می‌تواند بیش از حد تحریک شود زیرا با تمام انواع محرک‌های بصری تحریک می‌شود.

در یک کلاس کودک ممکن است خیلی مشغول نگاه کردن به هر کس و هر چیزی در اطرافش شود که در این صورت او متوجه نشانه‌های مهم بصری از سوی معلم نمی‌شود و دانش‌آموزی بی‌دقت به حساب می‌آید.

دوبینی در کودکان اغلب با مسائل مربوط به توجه کردن اشتباه گرفته می‌شود، چرا که برای کودک سخت است که بر کاری که در دستش دارد تمرکز کند. علاوه بر این اگر درگیر تصاویر بصری یا مشکلات بصری مانند همگرایی ناکافی باشد، به سادگی از تمرکز و توجه دست می‌کشد.

آن‌ها ممکن است به سختی دست به کاری بزنند و خیال‌بافی را ترجیح دهند یا بیشتر درگیر فعالیت‌هایی شوند که در خودماندگی را نشان می‌دهند. گروهی دیگر از کودکان بیش از حد متمرکز می‌شوند. به عنوان مثال ممکن است یک کودک به شدت محو تماشای تلویزیون شود به طوریکه واقعا نشنود که والدینش او را برای ناهار صدا می‌زنند.

علت این، مسئله‌ای نیست که کودک والدینش را نادیده می‌گیرد یا نمی‌خواهد که خوب باشد بلکه این است که کودک با انتقال توجه از کاری که در حال انجام آن است به سمت یک محرک حسی جدید مشکل دارد.

به طور معمول بیشتر ما روی تصویر بزرگ متمرکز می‌شویم و سپس به سراغ جزئیات می‌رویم در حالی که بسیاری از کودکان خصوصاً آن‌هایی که طیفی از اوتیسم دارند یا با اختلالات یادگیری مواجه هستند بیشتر غرق در جزئیات می‌شوند.

ممکن است دیدن جنگل برای آنها دشوار باشد؛ زیرا برگ‌های موجود بر سر هر شاخه در هر درخت از لحاظ بصری بسیار خوشایند و جذاب می‌باشد.

بسیاری از کودکان نسبت به داده‌های بصری اشتیاق دارند، به اشیا درخشان خیره می‌شوند، چرخ‌های ماشین اسباب‌بازی را می‌چرخانند، حرف ثابتی از الفبا را مکرراً می‌نویسند. آن‌ها ممکن است مجموعه بزرگی از اشیا را به منظور ذخیره کردن جمع‌آوری کنند. این موارد قابل پیش‌بینی و ایمن هستند و نگاه کردن به موارد ذکر شده مانند یک فرار ایمن از دنیایی است که بسیار سخت و طاقت‌فرسا است.

کودکانی که نسبت به شماره‌ها و حروف بسیار توجه نشان می‌دهند و ممکن است به نظر برسد مشغول فعالیتی هستند در حالی که آن‌ها اغلب زود شروع به خواندن و نوشتن می‌کنند.

علت این مسئله ای نیست که کودک والدینش را نادیده می‌گیرد یا نمی‌خواهد که خوب باشد بلکه این است که کودک با انتقال توجه از کاری که در حال انجام آن است به سمت یک محرک حسی جدید مشکل دارد.

به طور معمول بیشتر ما روی تصویر بزرگ متمرکز می‌شویم و سپس به سراغ جزئیات می رویم در حالی که بسیاری از کودکان خصوصا آنهایی که طیفی از اوتیسم دارند یا با اختلالات یادگیری مواجه هستند بیشتر غرق در جزئیات می‌شوند.

ممکن است دیدن جنگل برای آنها دشوار باشد؛ زیرا برگ‌های موجود بر سر هر شاخه در هر درخت از لحاظ بصری بسیار خوشایند و جذاب می باشد.

بسیاری از کودکان نسبت به داده‌های بصری اشتیاق دارند، به اشیا درخشان خیره می‌شوند، چرخهای ماشین اسباب بازی را می چرخانند، حرف ثابتی از الفبا را مکررا مینویسند. آنها ممکن است مجموعه بزرگی از اشیا را را به منظور ذخیره کردن جمع آوری کنند. این موارد قابل پیش بینی و ایمن هستند و نگاه کردن به موارد ذکر شده مانند یک فرار ایمن از دنیایی است که بسیار سخت و طاقت فرسا است.

کودکانی که نسبت به شماره‌ها و حروف بسیار توجه نشان می‌دهند و ممکن است به نظر برسد مشغول فعالیتی هستند در حالی که آن‌ها اغلب زود شروع به خواندن و نوشتن می‌کنند.

سوالات متداول:

1- چه کودکانی به کاردرمانی دیداری نیاز دارند؟
کودکانی که دچار مشکلاتی مانند تأخیر در یادگیری، اختلال در نوشتن، ضعف در تشخیص اشیاء از پس‌زمینه، اختلال در تعقیب چشمی، مشکلات هماهنگی چشم و دست، یا حتی اوتیسم و ADHD هستند، می‌توانند از کاردرمانی دیداری بهره ببرند.

2- چه تست‌هایی برای ارزیابی دیداری در کاردرمانی انجام می‌شود؟
تست‌هایی مانند تست تعقیب چشمی، هماهنگی بینایی-حرکتی، تمایز دیداری، حافظه دیداری و ادراک فضایی انجام می‌شود. همچنین بررسی عملکرد کودک در اتاق تاریک به‌عنوان بخشی از ارزیابی‌های دیداری انجام می‌گیرد.

درمان کم توجهی در کودکان

 مرکز درمان بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر با استفاده از تمرینات توجه و تمرکز به درمان کم توجهی در کودکان می پردازد. تمرینات کاردرمانی توجه و تمرکز به تقویت انواع توجه در کودکان با استفاده از ابزارهای تخصصی و درمان های جدید مانند اتاق توجه بینایی، اتاق تقویت مهارت های شنوایی و سنسوری روم می پردازد. امکانات تخصصی مرکز توانبخشی دکتر صابر، در کنار تیم توانبخشی با تجربه و متخصص بهترین نتیجه درمانی را برای کودکان با نقص توجه و بیش فعالی حاصل می نماید.

تمرینات توجه و تمرکز در کودکان

* از کودک با نقص توجه بخواهید  یک شی نورانی در حال حرکت را با چشم تعقیب کند (به تدریج زمان تمرین را افزایش دهید).

– شیء را در به صورت خطی افقی حرکت دهید و از او بخواهید آن را دنبال کند.

– شیء را در جهت عمودی حرکت دهید و از او بخواهید آن را دنبال کند.

– شیء را در مسیر دایره­ای حرکت دهید و از او بخواهید آن را دنبال کند.

– از او بخواهید 20 ثانیه به شیء ثابت نگاه کند.

– دو شیء در دو دست خود گرفته و دستان خود را باز کنید. از کودک بخواهید توجه خود را از یک شیء به دیگری انتقال دهد. این کار را 20 بار انجام دهد.

– شیء را در مسیری حرکت دهید و با استفاده از حرکت شیء در فضا، شکلی (دایره، مربع، مثلث) بسازید، از کودک بخواهید نام شکل ساخته شده را بگوید.

– در تمرین قبلی از کودک بخواهید شکل مورد نظر را بکشد.

– با استفاده از شیء نورانی یکی از حروف الفبا را در فضا ترسیم کنید ؟؟؟ حدس بزند حرف مربوطه چه کلمه­ای بوده است.

* مسیر خاصی روی زمین مشخص کنید و از کودک بخواهید فقط روی همان مسیر راه برود. می­توانید برای این کار از مقواهای رنگی، کفی کفش، و یا لیوان یک بار مصرف استفاده کنید.

– کاغذهایی با رنگ­های مختلف را روی زمین قرار دهید و از کودک بخواهید فقط روی رنگ خاصی قدم بردارد و یا سریعا از روی آن رنگ بدود.

– از کودک بخواهید با پا گذاشتن روی رنگ خاصی و با جفت پا پریدن مسیر را طی کند.

– در حالی که کاغذهای رنگی (زرد، سفید، قرمز، آبی) روی زمین قرار دارند، از روی آن­ها طی مسیر کند اما نباید روی کاغذهای قرمز و سبز قدم بردارد.

– از کودک بخواهید تا روی مسیر کاغذهای رنگی شروع به راه رفتن کند و هر زمان که شما رنگی را اعلام کردید پای خود را روی آن بگذارد.

– از کودک بخواهید روی مسیر کاغذهای رنگی شروع به راه رفتن کند، زمانی که شما نام رنگ سبز را آوردید روی رنگ زرد قدم بردارد، همچنین زمانی که نام رنگ آبی را ذکر کردید روی رنگ قرمز قدم بردارد.

– کاغذهای رنگی و یا کاغذهای مچاله شده و یا لیوان­های یک بار مصرف را روی زمین و در فواصل مشخص قرار دهید و از کودک بخواهید عقب عقب روی آن­ها راه برود.

* روبروی کودک قرار بگیرید. از او بخواهید مانند آیینه­ی شما، هر حرکتی را که انجام می­دهید مانند شما تکرار کند

– دستان خود را باز کنید و مانند شکل در وضعیت ابداکشن قرار دهید.

– در همان وضعیت قبل یکی از دستانتان را به سمت جلو بیاورید.

– هر دو دست را به بالای سر بیاورید.

– دست راست و پای چپ را با هم بالا بیاورید.

– با دست راست بینی خود را گرفته و با دست چپ گوش راستتان را بگیرید و سپس بعد از تکرار کودک دست­ها را جا به جا کنید.

– یکبار بچرخید و سپس دست بزنید.

– دست راست را روی بینی خود قرار داده و دست چپ­تان را روی سرتان بگذارید و بعد از تکرار کودک، دست­ها را جا به جا کنید.

– چشم­هایتان را باز و بسته کنید و سپس سر جای خود یکبار بالا و پایین بپرید.

– دست­هایتان را تا جای ممکن باز کنید و پای چپ­تان را بالا بیاورید.

* یک دارت روی مقوا بکشید و ده لایه مختلف روی آن ترسیم کنید و لایه­ها را نامگذاری کنید.

– از کودک بخواهید در فاصله دور بایستد و هر شماره­ای که عنوان می­کنید به سمت آن ضربه وارد کند.

– دارت دیگری با مقوا تهیه کرده و فقط یک نقطه مرکزی روی آن بکشید. سپس اسامی مختلفی را روی دارت مورد نظر بنویسید. (اسامی دختر، پسر، حیوان، گل، رنگ­ها و …)

به عنوان مثال: سبز/ آبی/ گربه/ زرد/ قرمز/ آسمان/ رها/ درخت/ فاطمه

سپس از کودک بخواهید در فاصله­ای که بتواند حروف نوشته شده را بخواند قرار بگیرد.

دستورات زیر را انجام دهد:

– به رنگ زرد بزن.

– به نام دختر بزن.

– به نام حیوان بزن.

– به برعکس سفید بزن (باید به رنگ سیاه بزند).

– به اسمی که نقطه ندارد بزن (مثل رها).

– به اسمی که یک نقطه دارد بزن (زرد).

– به اسمی که کنار قرمز است بزن.

– به اسمی که سمت چپ آبی است بزن.

– به اسمی که بالای اسم درخت است بزن.

– به اسمی که بالاتر از همه است بزن.

درمان کم توجهی در کودکان بیش‌فعال

* از کودک بخواهید تا به فضای اتاق به خوبی نگاه کند. سپس در گوشه­ای از اتاق سبد توپی قرار داده و برای کودک توضیح دهید تا باید با چشمان بسته توپ­ها را وارد سبد کند. سپس چشمان کودک را با چشم بند ببندید و او را در سمت دیگر اتاق رها کنید و توپ­ها را یکی یکی به دست او داده تا در سبد قرار دهد.

* چشمان کودک را ببندید سپس اشکال مختلف هندسی را در دست او قرار دهید و از او بخواهید بگوید نام آن شکل هندسی چیست، سپس در حالی که چشمان او بسته هستند از او بخواهید دستورات زیر را اجرا کند:

– دو تا مثلث بده.

– سه تا ربع بده.

– یک دایره بده.

* در حالی که کودک روبروی شما قرار دارد با او توپ بازی کنید و از او بخواهید توپ را چند بار به سمت شما پرتاب کرده و بگیرد. سپس چشمان او را ببندید و از او بخواهید در حالی که توپ را در دست گرفته دو بار دور خودش بچرخد، سپس توپ را در همان ؟؟؟ سمت شما پرتاب کند و بگیرد.

* از کودک بخواهید در حالی که چشمانش بسته­اند از درمان مازی که با بالش و یا سایر وسایل موجود در اتاق به شکل راهرویی پیچ در پیچ درست کرده­اید چهار دست و پا عبور کند. قبل از تمرین اجازه دهید کودک ماز را کاملا ببینید و مسیر آن را به خاطر بسپارید.

* در حالی که چشمان کودک بسته هستند، در کف دست کودک با انگشت خود شکلی بکشید و از او بخواهید نام شکل مورد نظر را بگوید.

* تمرین قبل را به این صورت انجام دهید که کف دست کودک، حرفی از حروف الفبا را بنویسید و از کودک بخواهید حرف مورد نظر را حدس بزند.

* دو تمرین آخر را بر روی پشت کودک انجام دهید.

* از کودک بخواهید با چشمان بسته، مسیری را طی کند. در حین طی کردن مسیر، کودک را حمایت کنید تا به چیزی برخورد نکند و یا اینکه روی زمین نیفتد.

* دستان کودک را در یک وضعیت خاص قرار بدهید، مثلا دست چپ را بالا و دست راست را به سمت پایین بگذارید. سپس دستان کودک را آزاد کنید و از او بخواهید چشمان خود را ببندد و وضعیتی را که در دستان او ایجاد کرده بودید را به خود بگیرد.

* تمرین قبل را به مرور پیچیده­تر کنید و پاهای کودک را نیز درگیر کنید. مثلا یک دست را به سمت جلو آورده و یک پا را بالا بیاورید. سپس چشمانش را ببندید و از او بخواهید این وضعیت را با چشمان بسته، در خود ایجاد کند.

تمرینات دیداری- حرکتی در درمان  کم توجهی در کودکان

– خانه­ هایی به رنگ­های مختلف بر روی زمین کشیده و آن­ها را شماره گذاری کنید

– از کودک بخواهید روی شماره­ها به ترتیب لِی لِی کند.

– روی شماره­های فرد راه برود و روی شماره­های زوج جفت پا بپرد.

– روی رنگ خاصی لِی لِی کند و روی رنگ دیگری جفت پا بپرد.

– از او بخواهید وقتی به اعداد مضرب سه رسید روی آن­ها پا نگذارد و از روی آن­ها بپرد.

– مسیر پریدن و لِی لِی را به سمت عقب تکرار کند.

– از کودک بخواهید زمانی که به عدد 4 رسید همزمان هم بپرد و هم 180 درجه بپرخد، سپس مسیر را به سمت  پشت خود ادامه دهد، زمانی که به عدد 7 رسید همین حرکت را انجام دهد، حال صورت او رو به صفحه قرار گرفته است.

– از او بخواهید روی خانه­ها لِی لِی برود، وقتی به اعداد فرد رسید همزمان دست بزند و وقتی به اعداد زوج رسید همزمان گوش­هایش را بگیرد.

– از او بخواهید روی خانه­های آبی یک بار، روی خانه­های قرمز دو بار و روی خانه­های سبز سه بار لِی لِی کند. این کار را به تعداد همه­ خانه­های آبی، قرمز وسبز که وجود دارد انجام دهد.

– از او بخواهید بدون اینکه روی خطوط قرار بگیرد، روی خانه­ها چهار دست و پا راه برود، به گونه­ای که هر بار دست­ها در خانه جلویی و پاها در خانه پشتی قرار بگیرند.

– در حین لِی لِی کردن در خانه­ها سنگ کوچکی را با پاهایش همزمان به سمت جلو براند.

– در فاصله­ای دور از خانه­ها قرار بگیرد و سنگ کوچکی را از دور به سمت خانه­هایی که عدد آن را به او می­گویید پرتاب کند، به گونه­ای که سنگ دقیقا در همان محل قرار گیرد، مثلاً خانه شماره 7.

– از او بخواهید سنگ را با پا به سمت خانه مورد نظر حرکت دهد، مثلاً با تنظیم نیروی مورد نظر پا، آن را از خانه یک به خانه 7 بیندازد.

– از دو کودک دیگر بخواهید دو سر طناب را بگیرند (یا یک سر طناب را به گوشه­ای گره زده و سر دیگر آن را خودتان بگیرید)، سپس از کودک بخواهید با حرکت دادن طناب از روی آن بالا و پایین بپرد.

– از کودک بخواهید همزمان با بالا پریدن از روی طناب، در هنگام پریدن دستانش را به هم بزند (دست بزند).

– از کودک بخواهید زمانی که به بالا می­پرد همزمان کلمه­ای را بگوید مثلاً بگوید: «گل» و هنگامی که روی زمین قرار دارد کلمه­ای دیگر  را ادا کند، مثلاً: سیب.

– از کودک بخواهید به سمت عقب از روی طناب بپرد.

– در حالی که طناب روی زمین است از کودک بخواهید به سمت راست و چپ آن را با جفت پاها بپرد و همزمان به سمت جلو نیز حرکت داشته باشد، به گونه­ای که بعد از چند بار پرش به انتهای طناب برسد.

– کودک، تمرین قبلی را در حالتی انجام دهد که به سمت عقب می­پرد و در آخر به اول طناب برسد.

– روی طناب به گونه­ای راه رود که پای سمت راست او در ابتدا در سمت چپ طناب قرار گیرد و پای ست چپ نیز در سمت راست طناب قرار گیرد، سپس به همین صورت مسیر را تا انتها ادامه دهد.

– روی طناب عقب عقبی راه برود.

– روی طناب به پهلو راه برود.

– در طرف چپ و راست طناب لِی لِی کند. به گونه­ای که یکبار در سمت راست او و بار دیگر در سمت چپ طناب قرار بگیرد، و در انتها به آخر طناب برسد.

– در حالی که یک پای کودک روی زمین و پای دیگرش روی طناب قرار دارد، با کشاندن پایی که روی طناب است به سمت جلو حرکت کند، در این حالت پایی که روی زمین است همراه با پای دیگر به جلو لِی لِی می­کند.

– روبروی طناب قرار گرفته و به سمت جلو و عقب بپرد، و همزمان مسیر طناب را به پیش برود، به طوری که در انتها به آخر طناب برسد.

کاردرمانی کودکان کم توجه

دانش آموزی که در قسمت توجه مشکل دارد، یک حرف یا یک کلمه را در یک متن، به راحتی تشخیص نمی­دهد مثلاً «ت» را با «ث، ن، پ، ب» اشتباه می­گیرد و یا با دیدن یک کلمه، دچار سردرگمی می­شود. تقویت این بخش توسط کاردرمانی کودکان کم توجه باعث تشخیص حروف و کلمات از حروف و کلمات اطرافشان، تجزیه و تحلیل و ترکیب کلمات که برای خواندن کلمات، عبارات و پاراگراف­ها مهم است، می­شود. اگر ضعف و اختلال در توجه، در دوران پیش دبستان، ترمیم نشود، در دوران دبستان، موجب بروز مشکلات خاصی، مخصوصا در خواندن می­شود و با توجه با اینکه خواندن زیربنای دروس است، به طبع آن، نوشتن، املا و ریاضیات را نیز درگیر می­کند. مرکز کاردرمانی بیش فعالی و نقص توجه در کودکان زیر نظر متخصص کاردرمانی جناب آقای صابر در حیطه تقویت توجه و بهبود مهارت های تمرکزی کودکان با استفاده از تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر کاردرمانی نقص توجه، اتاق تاریک بینایی، سنسوری روم، اتاق توجه شنیداری و… مشغول به فعالیت می باشد.

در این تمرین­ها توانایی کودک را در کشف شکل­های پنهان می­توان تقویت کرد. تداخل خطوط و اشکال ممکن است باعث سردرگم شدن کودک شود، که این خود، نشانه­ای از مشکل کودک در تشخیص شکل از زمینه است. بر اساس نظر متخصصین امر تعلیم و تربیت، گاهی دانش آموزان در تجزیه و تحلیل و ترکیب کلمات، عبارات و پاراگرافهای نوشته شده دچار مشکل می­گردند و نمی توانند بر موردی که از او خواسته می­شود تمرکز کند و آن را در زمینه دیداری تفکیک کند. این مهارتها موجب درمان نقص توجه کودکان می گردد.

برای رفع این مشکل نیز و می توان فعالیت­های زیر را انجام داد:

۱) در کارتی که اشکال هندسی گوناگون دارد از کودک می­خواهیم که دور شکل هندسی خاصی را خط بکشد.

۲) در داخل یک صفحه، حروفی که شبیه همدیگر هستند، مثل «ب – ث – ت – ن – و یا ح – خ – چ – ج» را بنویسیم و از او بخواهیم، دور حرفی را که ما از او خواسته­ایم خط بکشد.

۳) از دانش آموز می­خواهیم شکل خاصی را در زمینه­ای مانند نقاشی در هم، پیدا کند.

۴) از دانش آموز می خواهیم دور حرف خاصی را در یک کتاب داستان یا یک برگه روزنامه جدا کند.

۵) نقاشی یا طرح هایی را که در آنها تصاویر پنهان وجود دارد به دانش آموز داده و از وی می­خواهیم تصاویر مورد نظر را پیدا کند.

۶) پایداری یا ثبات شکل

هدف این تمرین­ها ایجاد توانایی درک و تشخیص هر شکل صرف نظر از اندازه، وضعیت و یا رنگ آن است. فراستیک معتقد است که این مرحله جهت تشخیص کلمات آشنا در زمینه­ای که رنگ و اندازه و شکل آن ناآشناست، ضروری است. در مورد کلمات نیز دانش آموز، این حقیقت را در می­یابد که کلمه، چه کوچک و چه بزرگ، چه چاپی و غیر چاپی و… همان کلمه است و توانایی درک و تشخیص حروفی که صدایشان یکی است، اما شکل متفاوتی دارند را دارد. مانند شکلهای مختلف «ز – ذ – ظ – ض» بدیهی است، عدم توانایی کودک در این مرحله، خصوصا در دوران دبستان، می­تواند موجب ضعف کودک بیش فعال با نقص توجه در درک هندسه فضایی، املا و خواندن شود.

سوالات متداول:

1-آیا کم توجهی همان ADHD است؟
نه همیشه. کم توجهی می‌تواند بخشی از ADHD باشد یا ناشی از عوامل دیگر مانند استرس یا کم‌خوابی.

2- آیا بدون دارو می‌توان کم توجهی را درمان کرد؟
بله، با رفتاردرمانی، تغییرات محیطی، ورزش، و رژیم غذایی مناسب.

جدیدترین درمان اوتیسم | کاردرمانی اوتیسم| گفتاردرمانی اوتیسم| مرکز اوتیسم تهران دکتر صابر

با شیوع بالای اوتیسم در کودکان، روش های درمان متفاوتی برای اوتیسم مطرح شده است که هر یک بر پایه یکی از علوم توانبخشی یا روانشناسی می باشند. تشخیص روش درمان اوتیسم، با دکتر اوتیسم است و او می تواند بهترین روش درمان اوتیسم را برای کودک انتخاب نماید. مرکز اوتیسم دکتر صابر با در اختبار  داشتن تیم متخصص کاردرمان، گفتاردرمان و رونشناس کودک در حیطه درمان های تخصصی اوتیسم نظیر رفتاردرمانی، بازی درمانی، درمان های حسی، گروه درمانی و… فعالیت می نماید. مداخله و آموزش با کمک فناوری (TAII) یک شیوه مبتنی بر شواهد است و محبوبیت آن در حال افزایش است، این روش مداخله مطابق معیارهای مبتنی بر شواهد بر اساس 9 طرح مطالعه گروهی و 11 طرح مطالعه موردی است. در ادامه به توضیح این روش می پردازیم.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اوتیسم و راه های درمان

تعریف مداخلات فناوری که برای تحلیل آماری مورد استفاده قرار می گیرد، شامل دو گروه آموزش با کمک کامپیوتر و آموزش با دستگاه های مواد گفتار می باشد. بعلاوه، استفاده های مختلف از تکنولوژی های مختلف نیز ارائه می‌شود، مانند استفاده از گوشی‌های هوشمند و تکنولوژی تبلت (وونگ و همکاران 2013). آموزش و مداخله با کمک فناوری شامل گروهی از مداخلات برای نشان دادن مهارت های اجتماعی، ارتباطی، رفتاری، توجه مشترک، شناخت، آمادگی مدرسه، آکادمیک، حرکتی، سازگاری و حرفه‌ای است ( Odom 2013 ). در حقیقت، دانش‌آموزان دارای اوتیسم دستاورد مثبتی با کاربرد TAII نشان داده‌اند (Hetzroni and Shaiem 2005; Massaro and Bosseler 2006) مزایای این نوع مداخله عبارتند از: افزایش یادگیری و به دنبال آن انجام تکالیف با وضوح مشخص، کاهش حواس پرتی که منجر به تمرکز توجه بیشتر (Murray 1997) و حمایت از توانایی برای شروع، تداوم و یا پایان دادن به رفتار می‌شود (Goldsmith and LeBlanc 2004).

چندین برنامه TAII مخصوص دانش آموزان دارای اوتیسم  وجود دارد:

• آموزش تشخیص چهره ها و احساسات (Bolte et al. 2002; Silver and Oakes 2001 Faja et al. 2008)
• توسعه برنامه ریزی فضایی(Grynszpan et al. 2007)
• آموزش فعالیت های عملکردی زندگی روزانه، مهارت های ایمنی (Josman et al. 2008)؛
• افزایش دایره واژگان (Massaro and Bosseler 2006)؛
• ارتقاء مهارت های خواندن (Ramdoss et al. 2011)؛
• بهبود تقلید صدا ( Bolte et al. 2010)؛
• توسعه مهارت های مشارکت اجتماعی (Parsons and Mitchell 2002)

آموزش به روش کوشش های گسسته (DTT)

آموزش به روش کوشش های گسسته (DTT) شیوه آمد مؤثری است که از اصول ABA به وجود آمده و در آموزش مهارت ها به دانش آموزان دارای اوتیسم استفاده می شود. تمرکز اولیه بر فراگیری مهارت هنگام تدریس و آموزش یادگیری مهارت های اولیه، با تقسیم مهارت ها به بخشهای کوچک و قابل یادگیری و مناسب با سطح رشد کودک است. DTT چهار بخش مجزا دارد (۱) ارائه محرک، (۲) پاسخ کودک، (۳) تأثير، (۴) مکث کوتاه بین تأثیر و ارائه مجدد محرک. DTT رشد مهارت های ارتباط زبان، رفتار تطابقی، مهارتهای شناختی آموزشی، و مهارت های اجتماعی را بالا می برد و رفتارهای مخل را کاهش می دهد. این شیوه های ساختارمند در آموزش کودکان مؤثر بوده اند و یک فرایند قابل پیش بینی برای یادگیری هستند.

آموزش پاسخ محور(PRT)

آموزش پاسخ محور یک مداخله ماهیت گرا است که بر اساس علائق و ابتکارات یادگیرنده ساخته می شود، و از توسعه مهارت های ارتباطی، آموزش زبان، بازی، و رفتارهای اجتماعی پشتیبانی می کند. PRT برای ارتقاء متغیرهای یادگیری هسته ای ایجاد شده است: انگیزش، پاسخ به سرنخهای چند گانه خود مدیریتی، و شروع تعاملات اجتماعی Koegel and) (۱۹۹۳ Suhrheinrich et al. ۲۰۰۷.Frea
این مهارت ها هسته ای توصیف می شوند زیرا آن ها مهارت های پایه ای هستند که یادگیرندگان دارای اوتیسم بر اساس آن ها می توانند پیشرفتهای وسیع و عمومی در بسیاری از حوزه ها داشته باشند(۲۰۰۷ ,.Suhrheinrich et al). برخی عناصر مرکزی PRT شامل: انتخاب کودک، تقویت تلاشهای پی در پی، الحاق تکالیف نگهداری، و تقویت کننده های طبیعی بدون واسطه که بستگی به رفتار مناسب دارد، می باشد.

اصول تیچ تاون (TeachTown) :

برنامه نمونه ای که براساس شیوه های مبتنی بر شواهد شناخته می شود.

اصول تیچ تاون نمونه ای از یک برنامه مداخله جامع کامپیوتر محور (TAII) و بر پایه ABA است. مدارکی را برای پشتیبانی TAIL به عنوان یک شیوه مبتنی بر شواهد در بررسی وونگ و همکاران ۲۰۱۳ فراهم کرد. ABA ساخت راهبردهای مداخله ای را در بر می گیرد که نتایج و پیش بینی ها را توصیف می کند، و منجر به افزایش مهارت های مثبت می شود(۲۰۰۷ .Cooper et al). داده ها به منظور تعیین مداخلات بطور سیستماتیک برای تولید پیامدهای مثبت برای افراد جمع آوری می شود. طرح اموزشی اصول تیچ تاون شديدة تحت تأثير متدولوژی های درون ABA با یکپارچه کردن دو استراتژی مبتنی بر شواهد: DTT و PRT است.

کاردرمانی در اضطراب

اضطراب را می­توان به عنوان هراس از خطر و وحشت همراه با بی قراری، تنش، تاکی کاردی (افزایش ضربان قلب) و تنگی نفس که دلیل مشخصی ندارد، تعریف کرد.

اضطراب یک احساس طبیعی و شایع است که اکثر افراد در طول زندگی خود به درجات مختلف آن را تجربه می‌کنند. این حالت ممکن است به دلایل مختلفی مانند فشارهای کاری، امتحانات، رویدادهای مهم زندگی، نگرانی‌های مالی یا مسائل مرتبط با سلامت ایجاد شود و معمولاً با احساس ناراحتی، نگرانی و ترس همراه است. در بسیاری از موارد، هنگامی که علت اضطراب رفع شود، سطح آن کاهش یافته و فرد احساس آرامش و راحتی بیشتری پیدا می‌کند. با این حال، اگر اضطراب به شکل طولانی‌مدت یا مداوم ادامه پیدا کند، می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا شود و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد.

علائم اضطراب می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد و ممکن است شامل احساس ترس و نگرانی شدید، عصبی بودن، حالت تهوع، کمبود خواب، تغییرات در اشتها یا حتی حملات پانیک باشد. اضطراب نه تنها بر حالت روانی فرد تأثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند توانایی او را در مدیریت زندگی روزمره محدود کند. افرادی که با اضطراب شدید زندگی می‌کنند ممکن است انگیزه خود را برای انجام کار، شرکت در فعالیت‌های خانگی یا اجتماعی از دست بدهند و حتی حفظ روابط شخصی و خانوادگی برایشان دشوار شود. در چنین شرایطی، فرد ممکن است احساس کند که زندگی تحت کنترل او نیست و با فشارهای مداوم مواجه است، که این امر می‌تواند چرخه‌ای از نگرانی و ناتوانی ایجاد کند.

DSM-IV، 5 دسته اصلی را ترسیم می­کند: 1. اختلالات پانیک 2. اختلالات فوبیا 3. اختلال وسواس فکری 4. اختلال استرس پس از سانحه 5. حالات اضطرابی. مرکز بازی درمانی و رفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی در اضطراب و درمان اضطراب در کودکان فعالیت می نماید. تیم تخصصی کاردرمانی گفتاردرمانی و روانشناسی در جهت بهبود کودکان اضطرابی به صورت تخصصی فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علت اضطراب بر اساس فرضیه

– روانکاوی: اضطراب، از ترس­های دوران کودکی ناشی می­شود.

– یادگیری: پاسخ مشروط به محرک­های مرتبط با تنبیه یا ناشی از یک کشمکش

– یادگیری اجتماعی: ایجاد اضطراب پس از وضعیت­های مهم کودکی

– رفتار شناختی: پریشانی از الگوهای تفکر ناسازگار مانند الگوهای تفکر غیر واقعی و تفکر خود شکن خودکار

نشانه ­های اضطراب

– شکایات روانشناختی: پریشانی ذهنی، نگرانی، وحشت، اندوه ذهنی

– علائم جسمی: تعریق، تنگی نفس، نبض سریع، لرزش

ارزیابی کاردرمانی در اضطراب

حیطه­ ها

– ADL، IADL

– ارزش­های مولد بودن، وظایف، مهارت­ها

– علاقه­ها و مهارت­های اوقات فراغت

– مهارت حل مسئله

– مدیریت زمان

– عملکرد وظیفه

– مهارت­های اجتماعی

ابزارهای ارزیابی اضطراب در کودکان

– چک لیست

– ساختار فعالیت

– خود ارزیابی فعالیت­ها

– مقیاس زندگی مستقل

5 دسته­ی اصلی:

1. اختلال پانیک

– با حملات راجعه پانیک ناگهانی مشخص می­شود، که حداقل یکی از موارد زیر مشاهده می­شود:

* نگرانی دائمی از داشتن حمله­ای دیگر

* نگرانی از عوارض حمله یا پیامدهای آن

* تغییر در رفتار در ارتباط با حملات

-حمله پانیک بازه­ی زمانی پراکنده­ای از ترس شدید (10 دقیقه) است که 4 مورد از این علامت­ها در آن وجود دارد: تپش، تعریق، لرزش، کوتاه شدن تنفس، احساس خفگی، درد قفسه سینه، ترس از مرگ، ترس از دست دادن کنترل، سرگیجه

الف) بدون آگرافوبیا (ترس از مکان­های شلوغ)

ب) همراه با آگرافوبیا- علائم حمله پانیک همراه با ترس شدید از قرار گرفتن در مکان عمومی یا خارج از خانه

2. اختلال فوبیا

– ترس مداوم که افراطی با بدون دلیل است، از حضور یا انتظار شی یا وضعیتی خاص

– قرار گرفتن در معرض محرک فوبیا پاسخ اضطراب فوری را تحریک می­کند

– فرد تشخیص می­دهد که ترس بی دلیل یا بیش از حد است

– با اضطراب یا پریشانی شدید از شرایط جلوگیری می­شود و یا شرایط تحمل می­گردد

– اجتناب، پیش بینی، یا پریشانی در وضعیت ترس با روال عادی، عملکرد شغلی یا فعالیت­های اجتماعی با ناراحتی مشخص نسبت به داشتن فوبیا، اختلال ایجاد می­کند.

3. اختلال وسواس فکری

الف) وسواس

– افکار مکرر، تکانه­ها، تصاویری که در برخی از مواقع در هنگام اختلال تجربه می­شوند، که ناخوانده یا نامناسب هستند و سبب اضطراب یا استرس شدید می­شوند

– افکار/ تکانه/ تصاویری که بیش از حد نگران کننده نیستند/ مشکلات زندگی واقعی

– تلاش­های فردی برای نادیده گرفتن یا سرکوب فکر/ تکانه/ تصویر

– فرد تشخیص می­دهد که همه این­ها محصول ذهن اوست

ب) فکری

– رفتار تکراری یا عملکرد ذهنی که فرد احساس می­کند به انجام آن سوق می­یابد

– اقدامات با هدف جلوگیری یا کاهش پریشانی اما به روشی واقع گرایانه مرتبط نیستند

– این اقدامات افراطی یا بدون دلیل تشخیص داده می­شوند

4. اختلال استرس پس از سانحه

– مواجهه فرد با حادثه وقتی این دو مورد مشاهده می­شود:

* تجربه/ مشاهده/ روبرو شدن با رویداد واقعی/ تهدید به مرگ یا آسیب جدی

* پاسخ شامل ترس شدید، درماندگی یا وحشت

– این واقعه آسیب زا مجدداً تجربه می­شود: یادآوری­های مکرر یا سرزده، رویاها، فعالیت یا احساس اینکه انگار این رویداد در حال تکرار است.

– پریشانی روانی شدید

– اجتناب مداوم از محرک­های مرتبط با تروما

– تداوم علائم افزایش برانگیختگی

5. حالات اضطرابی

الف) اختلال استرس حاد

– فرد در معرض یک واقعه آسیب­زا یا تهدید کننده زندگی قرار گرفته است (سوء استفاده جنسی، حمله فیزیکی، آتش سوزی، سیل، زلزله، جنگ)

– علائم تجربه­ی فردی که باعث کاهش پاسخگویی عاطفی می­شود

– رویدادهای آسیب­زا ممکن است به عنوان اختلال استرس پس از سانحه مانند فلش بک­ها و رویاها دوباره تجربه شوند

– ممکن است فرد سعی کند از ارتباط با تروما خود داری کند

– گذشتن حداقل 2 روز و حداکثر یک ماه از رخداد تروما ممکن است منجر به تشخیص جدی­تر اختلال استرس پس از سانحه شود

ب) اختلال اضطراب عمومی

– نگرانی بیش از حد برای یک دوره 6 ماهه مربوط به گذشته یا رویدادهای مورد انتظار، روابط، از دست دادن­ها وغیره.

– به مشکل بر می­خوردن افراد برای کنترل نگرانی

– تجربه کردن بی قراری، خستگی، مشکل در توجه و تمرکز، اختلال در خواب، غذا خوردن و برانگیختگی جنسی، تحریک پذیری و فشار عضلانی

ج) اختلال اضطراب اجتماعی

– ترس از موقعیت­های اجتماعی یا اجرای عمومی

– خجالتی یکی از احساساتی است که با اضطراب عملکرد همراه است

– با شروع مداخله در عملکرد (مدرسه، کار، روابطف فعالیت­ها) به یک مشکل اساسی تبدیل می­شود.

اتاق تعدیل حسی؛ محیط امن برای تنظیم استرسی

در کودکان مضطرب، واکنش‌های بیش‌حسی یا کم‌حسی در مواجهه با صدا، نور یا لمس شایع است. اتاق تعدیل حسی، فضایی با ابزارهایی مانند چراغ‌های آرامش‌بخش، بادکنک‌های نرم، گوی‌های رنگی و تشک‌های فشاردار ایجاد می‌کند تا کودک در پناه آن بتواند تحریک‌های محیطی را تنظیم کند. این فضا با کاهش تنش حسی، احساس ایمنی را تقویت کرده و از بار استرس‌آور اضطراب می‌کاهد. کاردرمانگر با هدایت کنترل‌شده در این اتاق، مهارت مدیریت هیجان کودک را رشد می‌دهد. افزودن عبارت «اتاق سنسوری»، «تنظیم حسی» و «کاردرمانی اضطراب» ضمن جلب کاربر، از دیدگاه سئو نیز مفید است.

 مهارت‌های خودتنظیمی در اضطراب

بخش دیگری از کاردرمانی در اضطراب کودکانه بر تقویت مهارت‌های خودتنظیمی متمرکز است. خودتنظیمی شامل توانایی شناسایی احساسات، اجرای استراتژی‌های خنثی‌سازی یا آرامش و بازگشت به تعادل هیجانی است. کاردرمانگر به کودک کمک می‌کند تا با روش‌هایی مانند تنفس عمیق، شمارش یا تصویرسازی، اضطراب پیش از آزمون یا مواجهه با موقعیت استرس‌زا را کاهش دهد. این مهارت در زندگی روزمره، مدرسه و ارتباطات اجتماعی بسیار مؤثر است و باعث می‌شود کودک مستقل‌تر عمل کند. برای سئو، کلمات کلیدی «خودتنظیمی کودک»، «کنترل اضطراب کودکان»، و «کاردرمانی هیجانی» را گنجانده‌ام.

مداخله کاردرمانی در اضطراب

مراقبت از خود

– برنامه آموزش رفتاری عملکردی برای افزایش عملکرد به وسیله­ی کاهش علائم مرتبط با آن فعالیت طراحی شده است

– فعالیت درجه بندی شده/ آنالیز فعالیت

 سیستم حسی

– آموزش آرامش، تنفس، ریلکس پیشرونده عضله، تجسم فکری، تمرین اتوژنیک (دستورات کلامی خود هدایت شده)

شناختی

– تغییرات آموزشی و سبک زندگی (مدیریت استرس، ورزش، حل و فصل تعارض بین فردی، افزایش مدت استراحت، کاهش مصرف محرک، تغییر نگرش به کمال گرایی، نیاز به کنترل و نیاز به رضایت)

– رویکردهای شناختی

– مدیریت زمان

روان شناختی

– آموزش جرات ورزی

– آموزش مهارت­های اجتماعی

– فعالیت­های بیانی (صنایع دستی)

– روزنامه نگاری

محیطی

– برنامه­ی پویایی و ورود مجدد به جامعه

منبع: theotpractice.co.uk

سوالات متداول:

1-کاردرمانی چطور اضطراب کودکان را مدیریت می‌کند؟
کاردرمانی با فراهم کردن محرک‌های حسی هدفمند مثل نوسان، فشار ملایم یا فعالیت‌های حرکتی، به کودک کمک می‌کند تا پاسخ‌های فیزیولوژیک اضطراب را کنترل و آرامش را بازمی‌یابد.

2- نقش خانواده در انجام تمرین‌های کاردرمانی چیست؟
والدین باید پس از آموزش، تمرین‌ها را در محیط خانه ادامه دهند، شرایط مناسب برای انجام فعالیت‌ها فراهم کنند و با بازخورد مثبت مشارکت کودک را تقویت کنند.

دکتر برای دیر حرف زدن کودکان| علت دیر حرف زدن کودک| گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر

 زبان درکی عبارت است از درک گفتار و یا نوشتار (شنیده شده یا دیده شده). درک زبان عبارت است از: توانش و آگاهی پنهانِ کاربرِ زبان درباره­ی قوانین حاکم بر زبان . حس­های اصلی یادگیری برای درک زبان عبارتند از : بینایی، شنوایی، لمسی و حس حرکت، که پس از تولد نوزاد، باید کاملاً سالم و قابل استفاده باشند. در حقیقت، این نویسندگان نشان داده­ اند که توانایی­های نوزاد برای نگاه کردن و تعقیبِ (تعقیب بینایی) محرک بینایی، حاکی از سالم بودن عملکرد دستگاه عصبی مرکزی، دریافت حسی، و دستگاه حرکتی او برای گفتار است. نوزادان از همان بدوِ تولد، برای درک زبان، اطلاعاتی را که در محیط اطرافشان مورد استفاده قرار می­گیرند جذب می­کنند. و این تحوّل را در سر تا سر زندگی بزرگسالی­شان به نحو مطلوبی ادامه می­دهند. مشکلات رشدی گفتار و دیر حرف زدن کودک توسط دکتر برای دیر حرف زدن کودکان بررسی و درمان می شود. گفتاردرمانی با تشخیص علت دیر حرف زدن کودک و درمان علل آن در پیشرفت مهارت های گفتار و زبان کودکان موثر می باشد. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی کودکان فعالیت می نماید. با استفاده از مهارت­های درک برقراری ارتباط، کودک درک خود را نسبت به دیدگاه­ها، اندیشه ­ها، مفاهیم، دستور زبان، معانیِ آهنگ گفتار، و استفاده­ ی مناسب از زبان در موقعیت­ های مختلف گسترش می­دهد. از دیگر خدمات مرکز گفتاردرمانی در منزل برای دیر حرف زدن کودکان است.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

زبان بیانی

زبان بیانی عبارت است از: به کارگیری نمادهای قراردادی (واژه­ها، علایم و …) به منظور انتقال دیدگاه­ها، اندیشه­ها، و یا منظور و مقصود به دیگران. شاید، مناسبترین روش برای مشارکت در برقراری ارتباط بیانی، گفتار باشد. البته، علایم، نمادها، و واژه­های نوشته شده نیز برای برقراری ارتباط بیانی مورد استفاده قرار می­گیرند. از گفتار، اغلب به عنوان فعالیت حرکتی برقراری ارتباط نام برده می­شود. اگر چه معمولاً از گفتار یا کلام، بیش از علایم یا نوشتار برای برقراری ارتباط استفاده می­کنیم، ولی نوزادان و کودکان کم سن و سال، مدت­ها پیش از صحبت کردن، یا گریه کردن، خندیدن، اشاره کردن، و صدا سازی­های قابل شنیدن (جیغ و فریاد، و غُر غُر کردن) عملاً از طریق غیر کلامی با دیگران ارتباط برقرار می­کنند. با این همه، هنگامی که برقراری ارتباط از طریق گفتار آغاز می­شود، برقراری ارتباط غیر کلامی به عنوان وسیله­ی اصلی برقراری ارتباط کاهش پیدا می­کند. ولی، به هر حال، بخش مهمی از برقراری ارتباط کاملاً کارآمد به حساب می­آید. دکتر برای دیر حرف زدن کودکان را تشویق می­کنیم تا بارها و بارها مراحل رشد گفتار و زبان را در ارتباط با سایر چهار حوزه­ ی رشد، یعنی: شناخت، حرکت، خودیاری/ توانایی تطبیق، و اجتماعی- عاطفی بازبینی کنند.

حوزه­ ی شناخت

مهارت­های شناخت، طیف گسترده­ای از توانایی­ها در حوزه­ های احساس، حافظه، تصوّر، مفهوم سازی، و ادراک را در بر می­گیرد. اگر چه امروزه پژوهشگران زیادی در حوزه ­ی رشد شناخت وجود دارند، ولی ژان پیاژه یکی از معروف­ترین آنها در تحقیقات مربوط به حوزه ­ی شناخت درباره­ ی یادگیری است .

نظریه ­ی شناخت پیاژه با عناوینی چون: دوره­ی حس و حرکت (از تولد تا 2 سالگی)، دوره ­ی پیش از به کار گیری (از 2 سالگی تا 7 سالگی)، دوره­ ی فعالیت­های عینی (از 7 سالگی تا 12 سالگی)، و دوره­ ی فعالیت­های رسمی (از 12 سالگی به بعد)، می باشد. به دلیل اینکه تاثیر رشد شناخت روی جنبه­ های مختلف برنامه­ ی درمان علت دیر حرف زدن کودک، یعنی متناسب بودن هدف ­های درمان، ارایه­ ی محرک، گزینش ابزار کار، و بسیاری از موارد دیگر، از اهمیت برخوردار است، گفتاردرمان ها را تشویق می­کنیم تا نسبت به مهارت­های بیماران در جنبه­ های مختلف رشد، به ویژه در حوزه ­ی مهارت­های شناخت، آگاهی خود را افزایش دهند.

حوزه ­ی حرکت

مهارت­های حرکتی معمولاً به دو حوزه­ ی عملکردی کلّی تقسیم بندی می­شوند: مهارت­های حرکتی غیر ظریف و مهارت­های حرکتی ظریف.

مهارت­های حرکتی غیر ظریف

مهارت­های حرکتی غیر ظریف، مهارت­های عضلات بزرگ و عضلات تنه هستند، و با لگد زدن، غلتیدن، نشستن، خزیدن، ایستادن، راه رفتن، دویدن، بالا رفتن، پرتاب کردن، شیرجه زدن و نظایر این­ها، ارتباط دارند. دستگاه­های عضلانی موثر در مهارت­های حرکتی غیر ظریف، در بازوها، پاها، و تنه قرار دارند، و به نحو گسترده­ای مسئول کنترل عضله، هماهنگی بدن، و حرکت می­باشند. عضلات مربوط به مهارت­های حرکتی غیر ظریف الزاماً به یک میزان دچار آسیب نمی­شوند، و اغلب وقتی که مهارت­های حرکتی غیر ظریف بیماران را توصیف می­کنیم، آنچه که مورد علاقه­ی ویژه­ی گفتاردرمانهایی که با بیماران مبتلا به سکته­ ی مغزی و یا سایر بیماری­هایی که منشأ عصبی دارند، کار می­کنند این است که، مشخص شود آیا مهارت­های حرکتی غیر ظریفِ موردِ بحث، مربوط به بخش بالایی بدن، بخش پایین بدن، سمت راست و یا سمت چپ بدن است، و آیا با مشکلات جانبی همراه است یا نه. به عنوان مثال، مشکلات حرکتی سمت راست بدن بیماران، اغلب به علت آسیب دیدگی سمت چپ مغز، و احتمالاً مراکز اصلی گفتار، زبان، و یا شنوایی، در مغز است.

مهارت­های حرکتی ظریف و دیر حرف زدن کودک

مهارت­های حرکتی ظریف به مهارت­های عضلات کوچک بدن مربوط است، و اغلب با عضلات دست­ها، انگشتانِ دست­ها، پاها (از مچ به پایین)، و انگشتان پاها ارتباط دارد. گرفتن (چنگ زدن)، رها کردن، دستکاری کردن، و نوشتن، همگی به عنوان مهارت­های حرکتی ظریف به حساب می­آیند. به دلیل نیاز به مجموعه­ای از حرکاتِ منفصل، موزون، و متداخلِ عضلات کوچک برای تولید صداها، تولید صداها شباهت زیادی به مهارت حرکتی ظریف دارد. زیرا برای تولید صداها (واج­ها)، به حرکات عضلات بسیار کوچک و خاصی نیاز داریم .

در روند درمان علت دیر حرف زدن کودک، آگاهی از مراحل رشد و توجه به عملکرد حرکتی بیمار، برای گفتاردرمانی در دیر حرف زدن کودک از اهمیت برخوردر است. به عنوان مثال، در بیماران مبتلا به اختلالات تولیدی شدید، مثلاً در بیماران مبتلا به دیس آرتری، پیشرفت بیمار در درمان، غالباً به وضعیت حرکتی کلّی او بستگی دارد.

حوزه­ ی خودیاری/ توانایی تطبیق

مهارت­های خودیاری/ توانایی تطبیق، مهارت­هایی هستند که کارآیی شخص را در استقلال فردی. مسئولیت­های اجتماعی، و الزامات محیطی نشان می­دهند. به بیان دقیق­تر، مهارت­های خودیاری/ توانایی تطبیق، با توانایی­های بیمار در لباس پوشیدن غذا خوردن، دستشویی رفتن، به سلامت از پس کاری بر آمدن، در موقعیت­های مختلف تعاملِ مناسب داشتن، بر وقت آزاد فایق آمدن، و سایر فعالیت­های خود انگیخته ارتباط دارد. هنگامی که مهارت­های خودیاری/ توانایی تطبیق بیمار را مورد بررسی قرار می­دهیم، توجه به مناسب بودن تعاملات بیمار با  دیگران، از نظر ارتباطات احتمالی آن با اختلال در کاربرد زبان، ارزشمند است. اگر چه همه­ی مهارت­های خودیاری/ توانایی تطبیق مستقیماً روی عملکرد­های بیمار در درمان گفتار و زبان تاثیر نمی­گذارند. ولی گفتاردرمان ها باید نسبت به مهارت­های غذا خوردن بیمار توجه نشان دهند، زیرا این مهارت­ها روی بلع و یا احتمالاً روی نامطمئنی دهان (اشکال در قبول غذاهای دارای حالت­ها، مزه­ها، و یا درجه­ی حرارت­های مختلف در داخل دهان) تاثیر می­گذارند. تنفس از راه دهان و یا سایر عادت­های دهام که روی پیشرفت در دمان تاثیر بگذارند نیز باید مورد توجه قرار گیرند. به عنوان مثال، تنفس از راه دهان می­تواند گویای این باشد که، در لوزه­ها (لوزه­ی سوم) و یا سایر اندام­ها مشکلاتی وجود دارند که می­توانند به طور منفی روی مهارت­های تولید و یا طنین تاثیر بگذارند. افزون بر این، گفتاردرمان باید در خلال درمان، وجود آبریزش از دهان بیمار را مورد توجه قرار دهد تا تصمیم بگیرد که آیا ضرورت دارد بیمار را به پزشک و یا متخصصان دیگری معرفی نماید یا نه. به منظور پی بردن به آرامش بیمار در حین درمان،  گفتاردرمان باید مهارت­های دستشویی رفتن بیمار را بررسی کند. در پایان، مهارت­های توجه تمرکز به عنوان بخشی از مهارت­های خودیاری/ توانایی تطبیق، غالباً مورد بررسی قرار می­گیرند، و از آنجایی که در خلال درمان تاثیرات آنها با یادگیری کلی بیمار ارتباط دارد، برای گفتاردرمان ها از اهمیت برخوردارند.

حوزه­ ی عاطفی- اجتماعی

در مهارت­های عاطفی- اجتماعی، سطح بلوغ بیمار برای ابراز عواطف (احساسات)، کنترل عاطفی، استنباط بیمار نسبت به خود، و نقش­های اجتماعی او مورد بررسی قرار می­گیرند. گفتاردرمان ها معمولاً این قبیل حوزه­های عملکردی را مورد توجه قرار می­دهند. ولی همان گونه که انتظار می­رود، به ندرت به این مهارت­ها می­پردازند. با وجود این، چنانچه در خلال درمان گفتار و زبان، در هر یک از حوزه­ های عاطفی- اجتماعی مشکلی مشاهده شود. می­تواند به طور منفی روی پیشرفت بیمار در درمان تاثیر بگذارد. در خلال درمان گفتار و زبان، به منظور کسب اطلاعات بیشتر برای درمان بیمار، پیشنهاد می­کنیم که بیمار را به متخصصان ذیربط یا دکتر برای دیر حرف زدن کودکان معرفی نمایید. بعلاوه، گفتاردرمان ها را تشویق می­کنیم تا در طی جلسات درمان گفتار و زبان، شگردهای موثر رفتار درمانی را به کار ببندند.

نتیجه گیری مربوط به حوزه­ های رشد و دیر حرف زدن کودک

گفتاردرمان هایی که درباره­ی حوزه­های رشد و نقش آنها در عملکرد بیمار، دانشِ کار آمدی داشته باشند، به طرز چشمگیری به مجموعه­ی توانایی­های خود هم در مورد ارزیابی و هم در مورد درمان، می­افزایند. از این رو، گفتاردرمان ها را تشویق می­کنیم تا درباره­ی مراحل رشد گفتار و زبان بیمار، اطلاعات کاملی درباره­ رشد او گرد آوری کنند. نیکولوسی و همکاران . در چندین پیوست از کتاب­شان درباره­ی اصطلاحات مربوط به اختلالات برقراری ارتباط، توالی رشد زبان، توالی رشد مهارت­های حرکتی، توالی رشد مهارت­های اجتماعی، و رشد طبیعی غذا خوردن را ارایه داده­اند. علاوه بر این، بامان و فیش من ، فهرستی از زبان کودک و رشد او را چاپ کرده­اند که، برای متخصصان علاقمند به افزایش دانش­شان درباره­ی مراحل رشد، در چندین حوزه از رشد کودک، سودمند به نظر می­رسد. شیپ لی و مک آفی نیز اطلاعات مربوط به رشد گفتار و زبان و مهارتهای حرکتی را در کتاب خودگنجانده­اند. این کتاب­ها نمونه­هایی از انواع منابعی هستند که می­توانند برای گفتاردرمان هایی که در جستجوی پیدا کردن اطلاعات برای افزایش دانش و مهارت درباره­ی مراحل رشد هستند. سودمند واقع شوند. زیرا این اطلاعات می­توانند در درمان موفقیت آمیز گفتار و زبان بیماران به کار گرفته شوند.

کلید واژه های متن: دکتر برای دیر حرف زدن کودکان – علت دیر حرف زدن کودک

تست هوش و آزمون فراستیگ

مرکز تست هوش دکتر صابر با انجام  انواع تست هوش تخصصی نظیر تست وکسلر و تست هوش بینه، همچنین تست های تخصصی توجه و تمرکز و ادراک بینایی به ارزیابی دقیق مهارت های کودک و سنجش بهره هوش کودکان می پردازد. مرکز تست و توجه کودکان، با سنجش تست هوش و تعیین نقاط قوت و ضعف کودک در جهت درمان صحیح و دقیق مشکلات کودکان کوشا می باشد. متخصصان کارآزموده مرکز توانبخشی دکتر صابر با تجربه بالا در حیطه انجام تست ها تفسیر دقیقی از نتایج تست بعمل آورده و درمانگران را در جهت درمان دقیق تر یاری می رسانند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

آزمون ادراکی- بینایی فراستیگ

دکتر مارین فراستیگ در کتاب آزمون پیشرفته ادراکی- بینایی فراستیگ، تمرین­هایی را با 5 هدف کلی ارائه می­نماید که به ترتیب به شرح زیر می­باشد:

1) هماهنگی حرکتی- دیداری

2) تشخیص شکل از زمینه

3) پایداری یا ثبات شکل

4) طرز قرار گرفتن شکل در فضا (ادراک فضایی)

5) ارتباط فضایی

هماهنگی دیداری- حرکتی تست فراستیگ

ترسیم خطوط مستقیم، منحنی و زاویه دار بین دو شیء مختلف و یا از نقطه­ای به نقطه دیگر از جمله تمرینات این بخش می­باشد. در صورتی که اگر کودک در اجرای این مراحل با مشکل رو به رو شود، باید عوامل زیر مد نظر قرار گیرد:

– محیط فیزیکی

– ضعف انگشتان دست

– غلبه طرفی

– عدم هماهنگی مناسب در عملکرد کودک

تقویت این بخش باعث تقویت هماهنگی چشم و دست، تثبیت برتری طرفی و رفع نارسا نویسی می­گردد.

تمریناتی مشابه تست فراستیگ

1) مانند تمرین یک فراستیگ خطوط موازیی، به صورت مستقیم، مورب، شکسته و منحنی­هایی در جهات مختلف کشیده از دانش آموز بخواهیم بین آن­ها طوری خط بکشد که به خطوط اطراف برخورد نکند. این تمرین شاید در ابتدا برای دانش آموز مشکل باشد، اما به مرور که بین چشم و دست هماهنگی ایجاد شود و دقت وی افزایش یابد، خطوطی که بین خط­ها کشیده می­شود، کاملا بین دو خط قرار می­گیرد.

2) تعدادی از دانش آموزان، در گرفتن درست مداد مشکل دارند که در ابتدا درست گرفتن مداد، و زاویه صحیح گذاشتن دفتر یا کاغذ در مقابلشان را به آن­ها آموزش می­دهیم، سپس می­گوییم با گچ یا ماژیک (خط درشت)، ابتدا روی تخته سیاه و وایت بورد و روی کاغذ بنویسد.

3) فشار دادن توپ نرم با انگشتان و انداختن توپ در حلقه­ ی مینی بسکت.

4) استفاده از قلاب ماهیگیری برای این کار دو نوع وسیله بازی در بازار موجود می­باشد. در نوع اول ماهی­ها را با دست روی زمین می­چینیم. دانش آموز آن­ها را با قلابی که یک آهن ربا به سرش وصل است می­گیرد، اما در نوع پیشرفته­تر، ماهی­ها درون یک صفحه چرخان هستند که دانش آموز علاوه بر هماهنگی چشم و دست، باید سرعت عمل و دقت و تمرکز نیز داشته باشد چون زمانی که صفحه می­چرخد، دهان ماهی­ها باز و بسته می­شود و دانش آموز همزمان با باز شدن دهان ماهی­ها باید بلافاصله آن­ها را بگیرد.

5) کوبیدن میخ، مچاله کردن کاغذهای باطله با انگشتان دست و درست کردن شکل­های حجم دار.

6) تیر اندازی با تفنگ پلاستیکی

7) بازی با توپ و راکت

8) استفاده از توپ چسبناک و پرتاب آن به سوی هدف معین، برای دانش آموزانِ کوچک­تر و استفاده از دارت برای سنین بالاتر

9) بازی بولینگ

10) پیچاندن نخ دور قرقره

11) حمل استکان پر از آب، به شکلی که هنگام راه رفتن، آب آن نریزد.

12) حمل یک زنگوله با راه رفتن آرام و سریع، به نحوی که به صدا در نیاید.

13) چند شکل هندسی را روی کاغذ رسم کرده، از کودک بخواهیم با قیچی آن­ها را در آورد.

14) بازی پینگ پنگ

15) گرفتن و پرتاب کردن توپ

16) تیله بازی

17) بازی یک قل دو قل

18) اگر انگشتان و عضلات کوچک و بزرگ دست، ضعیف یا کوچک هستند، از مدادهای باریکتر (با قطر کمتر از مدادهای معمولی) استفاده شود ولی مداد خیلی کوتاه نباشد.

19) دوختن، در ابتدا با استفاده از کارت­های دوخت و بعد از ایجاد مهارت با سوزن­های درشت.

20) حروف را به صورت نقطه چین و بزرگ بنویسیم و دانش آموز آن­ها را با مداد دیگری پر رنگ کند.

21) حروف را به صورت درشت و تو خالی، روی برگه بنویسیم و دانش آموز با آبرنگ یا گواش و با انگشت اشاره حروف را رنگ کند.

22) حروف را به صورت درشت و تو خالی، روی برگه بنویسیم و دانش آموز، با کمک چسب و لپه، داخل آن را پر نماید.

23) حروف را به صورت درشت، با ماژیک بزرگ بنویسیم و دانش آموز آن را با قیچی در آورد.

24) از دانش آموز بخواهیم، در محلی که ماسه یا خاک نرم یا نمک قرار داده­ایم با انگشت، حروف و کلماتی که از وی می­خواهیم بنویسد.

25) خمیر بازی و گل رس

26) پرتاب اشیا به طرف هدف معین یا گرفتن اشیای متحرک در فضا

27) ریختن آب درون لیوان، که به تدریج، فاصله لیوان و پارچ، تا فاصله معین و نه چندان زیاد، افزوده شود.

28) طناب بازی و پریدن از روی طناب

29) انداختن لوبیا یا نخود، در داخل ظرف

30) حفظ تعادل چوب با یک انگشت: یک چوب صاف و با قطر مناسب به طول 21 تا 11 سانتی متر انتخاب کرده و از کودک خواسته شود سر چوب را روی انگشتش قرار دهد و آن را به حالت عمودی، در حال ایستاده یا راه رفتن نگه دارد.

31) بازی فوتبال دستی

32) انداختن حلقه­ های پلاستیکی، دور چوب عمودی

33) کشیدن ماشین با نخ، از بین موانع

34) ارائه تصویری از شخصیت­های کارتونی و مورد علاقه کودکان و درخواست از وی جهت چسباندن کاموا، با کمک چسب مایع، روی خطوط تصویر

35) استفاده از بازی­های کامپیوتری که موارد بالا در آن­ها باشد.

سوالات متداول:

1.آزمون فراستیگ چه کاربردی دارد؟

تست ادراک دیداری فراستیگ در زمینه سنجش مهارت های ادراک دیداری با 5 خرده آزمون انجام می شود که به ترتیب مهارت های هماهنگی حرکتی- دیداری، تشخیص شکل از زمینه، پایداری یا ثبات شکل، طرز قرار گرفتن شکل در فضا (ادراک فضایی) و ارتباط فضایی را مورد ارزیابی قرار می دهد.

2.برای بررسی مشکلات اختلال نوشتن و خواندن از چه تستی استفاده می شود؟

یکی از آزمون های مفید در زمینه تشخیص مشکلات کودکان با اختلال یادگیری مخصوصا در حیطه اختلالات نوشتن مانند معکوس نویسی، آینه نویسی و تشخیص حروف، تست ادراک دیداری فراستیگ می باشد که در مرکز تست دکتر صابر انجام می شود.

کاردرمانی اسکیزوفرنی چیست

 اسکیزوفرنی، برچسبی است که به گروهی از بیمارهای روانی داده می‌شود که در آن بدتر شدن عملکرد با تحریف شدید تفکر، ادراک و خلق ‌و خوی، رفتارهای عجیب و غریب و کنار کشیدن اجتماعی مشخص می‌شود. کاردرمانی برای اسکیزوفرنی شامل درمان های مبتنی بر فعالیت جهت بهبود توانایی های بیمار در انجام مهارت های روزمره زندگی می باشد. کاردرمانی اسکیزوفرنی موجب کاهش علائم بیماری و برگشت بیمار به فعالیت های نرمال زندگی می گردد. کاردرمانی جسمی و کاردرمانی در منزل از خدمات مرکز کاردرمانی دکتر صابر می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علائم اسکیزوفرنی

• مطابق با (DSMIV) ، پنج علامت مشخصه اسکیزوفرنی وجود دارد: توهم، گفتار بی‌نظم، رفتارهای بی‌نظم یا کاتاتونیک و علائم منفی، به معنی کاهش یا از بین رفتن عملکردهای طبیعی.
• فرد باید به مدت حداقل یک ماه، دو یا بیشتر از این علائم را نشان دهد و حداقل برای مدت شش ماه به ‌طور منطقی دچار اختلال شده باشد، به ‌طوری‌که عملکرد طبیعی وی بدتر شده باشد.

انواع اسکیزوفرنی

الف) اسکیزوفرنی بی‌نظم

• رفتارهای کودکانه
• تصور حالت‌های پوچ
• عدم انسجام گفتاری
• اختلالات خلقی: حالت حماقت شدید
• رفتار بی‌نظم یا عدم جهت‌گیری هدف
• ممکن است به‌ شدت عقب ‌نشینی کند

ب) اسکیزوفرنی کاتاتونیک

• اختلال در رفتار حرکتی
• گیجی کاتاتونیک یا تحریک کامل، معمولاً همراه با عدم توانایی صحبت کردن
• انعطاف‌پذیری مومی: اندام‌ها توسط شخص دیگری قابل جابجایی یا مرتب شدن است. بسیاری از کاتا تونیک­ها بین دوره‌ بی‌تحرکی و دوره فعالیت حرکتی دیوانه‌وار متناوب هستند، که ممکن است شامل رفتارهای خشونت خشونت‌آمیز باشد.
• سفتی کاتاتونیک: در برابر هر تلاشی از طرف دیگران برای حرکت اندام‌هایش مقاومت می‌کند
• اکولالیا و اکوپراکسی (تقلید از حرکت دیگران)
• منفی‌گرایی کاتاتونیک: از انجام آنچه از آنها درخواست می‌شود امتناع می‌ورزد اما به‌ طور مداوم برعکس عمل می‌کند.

ج) اسکیزوفرنی پارانوئید

• به‌ مراتب شایع‌تر از انواع بی‌نظم یا کاتاتونیک است
• در تست‌های شناختی به ‌خوبی عمل می‌کند
• زندگی سالم قبل‌از بیماری و نتایج درازمدت بهتر
• خصوصیات اسکیزوفرنی پارانوئید، توهم و خیال نسبتاً پایدار، اغلب مربوط به مضامین آزار، شکنجه و عظمت است.

ارزیابی کاردرمانی برای اسکیزوفرنی

الف- مراقبت از خود

• مدیریت داروها، نظافت، بهداشت، بهداشت، لباس واقع ‌بینانه (لباس مناسب با توجه به شرایط آب و هوا)

ب- مولد بودن

• مهارت‌های زندگی مستقل مانند تهیه غذا، خرید، مدیریت مالی، استفاده از حمل ‌و نقل عمومی و رانندگی
• ارزیابی‌های استاندارد شامل COPM ، ارزیابی Kohlman مهارت‌های زندگی (KELS) ، ارزیابی مهارت‌های مستقل زندگی، ارزیابی منطقه عملکردی (BAFPE) و ارزیابی کار آشپزخانه
• مهارت‌های کسب شغل و آمادگی شغل را ارزیابی کنید.

ج – اوقات فراغت

• علائق، اوقات فراغت و آگاهی از منابع اجتماعی را که علائق را برآورده می‌کند، ارزیابی کنید

د- شخص

• شناختی: برانگیختگی/ هوشیاری، حل مسئله، تصمیم‌گیری
• عاطفی: تنظیم احساسات، مهارت‌های مقابله-راهکارهای سازگارا ن
• مهارت‌های اجتماعی: ارتباط و ارتباطات (کلامی/ غیرکلامی) ، تفسیر نشانه‌های اجتماعی

مداخله کاردرمانی اسکیزوفرنی

• توسعه مهارت: مهارت‌های روزمره زندگی، مدیریت زمان، مدیریت پول، تحرک اجتماعی، مهارت‌های مقابله، آموزش مهارت‌های اجتماعی و مدیریت استرس که می‌تواند منجر به ارتقاء تعادل سلامت مشاغل و درجه ‌بندی محیط به مراحل قابل‌کنترل به ‌منظور بهینه ‌سازی مناسب PEO شود.
• آموزش: منابع اجتماعی، مدیریت دارو، برنامه‌های روزانه و فعالیت‌های گروهی

 مدیریت علائم

• علایم مثبت
• درمورد حقیقت عینی توهم و توهم بحث نکنید
• با این‌ حال روشن کنید که دیگران تجربه بیمار را تجربه نمی‌کنند
• فعالیت معنادار می‌تواند یک عامل سودمند باشد
• در کنترل و مدیریت علائم بیمار یک حس کنترل برای بیمار ایجاد کنید
• محیط بهینه را که شکل‌گیری توهم را محدود می‌کند تعیین کنید
• توانایی‌های غیرزبانی حفظ‌شده، برای ایجاد احساس موفقیت فرد را با مشارکت ترغیب کنید
• علائم منفی
• افزایش تدریجی تحریک اجتماعی، اگر به‌ نظر می‌رسد تاثیر نامطلوب دارد متوقف شود
• ترکیبی از تحریک تدریجی، یک محیط ساختار یافته، تعامل اجتماعی و پشتیبانی

-فراهم آوردن کنترل به‌منظور اطمینان و استقلال بیشتر در تصمیم‌گیری

• فوبیای خاص

فوبیای خاص ترس بیش ‌از حد یا غیر منطقی از یک شی یا وضعیت است که معمولاً با اجتناب از شی یا وضعیت همراه است. مثال‌ها شامل فوبیای پرواز، ارتفاعات، حیوانات، تزریقات و خون است. ترس نباید به یک اختلال دیگر مربوط شود (به‌ عنوان مثال فردی با آگورافوبیا که به دلیل احتمال حمله هراس از پرواز خودداری می‌کند) ،

محیط: توصیه‌هایی برای افزایش ایمنی و حفظ انرژی. آموزش برای بیماری و خانواده در مورد بیماری ام ‌اس و چگونگی تأثیر آن بر عملکرد. آموزش پشتیبانی در اجتماع و جستجوی خدماتی مانند حمل ‌و نقل عمومی (در صورت عدم امکان ادامه رانندگی) . آموزش مدیریت خستگی به عملکرد دستگاه‌های کمکی و غیره

ارزیابی کاردرمانی مبتنی بر فعالیت

کاردرمانی در اسکیزوفرنی با ارزیابی دقیق عملکرد بیمار شروع می‌شود. این ارزیابی شامل شناسایی توانایی‌ها و محدودیت‌ها در فعالیت‌های روزمره مانند مراقبت از خود، پخت‌و‌پز، مدیریت مالی، استفاده از حمل‌ونقل و تعامل اجتماعی است. ابزارهایی مانند COPM، KELS و BAFPE به کار گرفته می‌شوند تا توانایی‌های فرد برای انجام مستقل زندگی مشخص شود. برنامه درمانی بر پایه این تحلیل تدوین می‌شود تا مشکل‌هایی مثل بی‌توجهی، بی‌انگیزگی یا اختلالات سازماندهی رفتار هدفمند به صورت هدفمند هدف‌گذاری شود. در این مرحله، مشارکت خود بیمار ضروری است تا اهداف شخصی‌سازی‌شده مثل افزایش مشارکت در گروه یا استقلال در خرید هفتگی انتخاب شود. این رویکرد باعث می‌شود کاردرمانی از یک فعالیت غیرهدفمند به یک مسیر درمانی با نتایج ملموس تبدیل شود که اثبات دقیق کاردرمانی را در اسکیزوفرنی مشخص می‌کند. ارزیابی و مستندسازی پیشرفت نیز معیار سنجش اثربخشی برنامه است.

کاردرمانگران به این موضوع توجه دارند که چگونه یک بیماری یا تشخیص بر توانایی فرد در عملکرد در زندگی روزمره او تأثیر می ‌گذارد. به طور خاص در مورد اسکیزوفرنی، نقش کاردرمانی در نهایت بر مشارکت شغلی و تعادل شغلی متمرکز است. تفکر آشفته در نتیجه اسکیزوفرنی می‌ تواند منجر به رفتار به شدت آشفته و زوال فعالیت ‌های زندگی روزمره شود. تغییرات در عملکرد شناختی فرد می ‌تواند بر توانایی فرد در عملکرد و انجام کارها به طور شایسته و رضایت ‌بخش تأثیر بگذارد. ادراک، فعالیت حرکتی و تغییرات در تأثیر فرد معمولاً رخ می ‌دهد که تمرکز اصلی مداخله کاردرمانی است. روشی که کاردرمان ها از طریق آن به مشارکت و تعادل شغلی دست می‌ یابند، از طریق فعالیت هدفمند است که به طور خاص برای دستیابی به اهداف درمانی انتخاب شده است. کاردرمانی روان ‌اجتماعی به کمک به افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برای درگیر شدن با تجربیات واقعی می ‌پردازد. فعالیت هدفمند از طریق مشارکت شغلی محوری است. کاردرمانگران ممکن است از فعالیت‌ ها به عنوان وسیله ‌ای برای دستیابی به یک هدف درمانی استفاده کنند، یا فعالیت می‌ تواند به عنوان یک هدف نهایی استفاده شود؛ اگر هدف این باشد که بتوان با درجه ‌ای از استقلال در یک کار یا فعالیت شرکت کرد. بسته به محیط فرد و نیازهای درمانی، کاردرمانگران ممکن است از یک مدل خاص برای مداخله استفاده کنند. مدل‌ های رایج شامل مدل شغل انسانی است که می‌ تواند برای تمرکز بر انگیزه مشارکت در کارهای روزمره استفاده شود. به طور متناوب، مداخله اصلاح رفتار می ‌تواند در رفتاردرمانی برای تغییر عادات ناکارآمد فعلی استفاده شود. کاردرمان ها همچنین افراد مبتلا به این تشخیص را در سطح فردی و گروه درمانی ارزیابی و درمان می ‌کنند. بسته به محیط، اهداف ارزیابی و درمان متفاوت است. در نهایت، کاردرمانی بر تمرکز بر ظرفیت باقی مانده فرد تأکید دارد، نه بر علائم باقی مانده. این به کاردرمانی اجازه می ‌دهد تا بر فردیت، مسئولیت و حس خود اتکایی فرد تأکید کند، نه بر بیماری وابستگی. یافته‌ های این مطالعه فرضیه ای را تأیید می ‌کند که کاردرمانی با بهبود بالینی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی مرتبط است. علاوه بر این، به نظر می ‌رسد کاردرمانی رابطه مستقیمی با بهبود علائم روان شناختی دارد. تحقیقات بیشتری برای تعیین این که آیا کاردرمانی نتایج مطلوبی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی ایجاد می‌ کند، مورد نیاز است. در نهایت، پیگیری طولانی ‌مدت برای تعیین این که آیا کاردرمانی می ‌تواند به طور قابل توجهی نتایج را در طول زمان بهبود بخشد، ضروری است.

مهارت‌های اجتماعی و تنظیم هیجان

اختلالات اجتماعی و هیجانی در اسکیزوفرنی، نقش عمده‌ای در کاهش کیفیت زندگی دارند. کاردرمانگران با فراهم‌سازی تمرین‌های گروهی هدفمند—مانند مشارکت در ساخت یا بازی‌های تیمی—به بهبود ارتباطات کلامی و غیرکلامی کمک می‌کنند. همچنین، آموزش روش‌های تنظیم هیجان از جمله تنفس عمیق، تصویرسازی ذهنی و تکنیک‌های آرام‌سازی، بخشی جدایی‌ناپذیر از برنامه است. به این ترتیب، بیمار یاد می‌گیرد واکنش‌های هیجانی مثل اضطراب یا ناکامی را مدیریت کرده و در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا کنترل بیشتری داشته باشد. این مهارت‌ها باعث کاهش علائم منفی مانند کناره‌گیری، بی‌انگیزگی و فقدان احساس لذت می‌شود و به بیمار کمک می‌کند در جامعه فعال‌تر و مستقل‌تر ظاهر شود.

منابع:

nightingalehospital.co.uk

onlinelibrary.wiely.com

سوالات متداول:

1- آیا کاردرمانی فقط در کلینیک مفید است؟
نه؛ بسیاری از تمرین‌ها قابل انجام در منزل و محل کار هستند و استمرار را تضمین می‌کنند.

2-فعالیت گروهی برای درمان اسکیزوفرنی ضروری است؟
بله، مشارکت گروهی مهارت‌های ارتباطی و روابط اجتماعی را تقویت می‌کند، ضروری برای زندگی مستقل.

درمان اختلال نوشتن | مرکز درمان اختلال یادگیری| کلینیک تخصصی کاردرمانی دکتر صابر

از شایع ترین انواع اختلال یادگیری در کودکان، اختلال نوشتن می باشد. اختلال نوشتن یا اختلال دیکته نویسی در کودکان اول و دوم دبستان دیده می شود. مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر در زمینه درمان اختلال دیکته نویسی  و نوشتن،همچنین کاردرمانی اختلال نوشتن فعالیت می نماید. از درمان های مفید اختلال نوشتن می توان به تمرینات حس لامسه، تقویت عضلات دست و کاردرمانی دست اشاره نمود. در این مطلب به نمونه ای از این تمرینات جهت درمان اختلال نوشتن پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی لمسی در درمان اختلال نوشتن

جعبه‌ای تهیه کنید و درونمان اشیاء مختلفی مانند کلید، ساعت، توپ‌های کوچک و اسباب‌بازی‌های متنوع قرار دهید . جعبه باید مانند شکل سر بسته باشد و فقط مسیری برای وارد و خارج شدن دست کودک در آن وجود داشته باشد. تصویر اشیاء درون جعبه را به کودک نشان دهید و از او بخواهید با بردن دست خود به درون جعبه، آن‌ها را پیدا کند.

-چند شی‌ء را درون جعبه قرار دهید و از کودک بخواهید دست خود را درون جعبه مرده و اشیا را لمس کند، سپس نام آن‌ها را بگوید.

 جعبه تمرینات افتراقی لامسه

کودک دست خود را وارد جعبه کرده و اشیا را لمس نماید، سپس کارت‌های اشکال را به او نشان دهید تا بگوید شی‌ء مربوط به کدام تصویر را درون جعبه لمس کرده‌است.

پارچه‌هایی از جنس مختلف به‌صورت تکه‌های کوچک بریده و درون جعبه قرار دهید، سپس از کودک بخواهید دست خود را وارد جعبه کرده و آن‌ها را از هم تشخیص دهد.

حروف سه ‌بعدی الفبا را تهیه کنید (تصویر 3-15) و آن‌ها را درون جعبه‌ای بالا قرار دهید و تمام تمرینات بالا را با حروف سه ‌بعدی و کارت‌های تصاویر آن‌ها انجام دهید. همچنین می‌توانید از جعبه‌هایی با ۲ حفره استفاده کنید تا کودک هر دو دست خود را درون آن بگذارد.

افتراق حروف با لامسه

جعبه افتراق با دو حفره برای هر دو دست

سطوحی از جنس های مختلف تهیه کرده و از کودک بخواهید آن‌ها را لمس کند. سپس با لمس سطوح پایین، بگویید هر کدام از آنها از نظر بافتی شبیه به کدامیک از سطوح بالا می‌باشند.

 سطوح مختلف افتراق لمسی

در تمرین قبل، کودک باید بتواند سطوحی که از جنس مشابه دارند را تشخیص داده و کنار هم قرار دهد

مطابقت دادن سطوح لمسی

– سطوح تمرین قبل را نام‌گذاری کرده و از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد و با لمس هر کدام از آن‌ها، نام مربوط به آن را بگوید (مثلاً سطح شماره، یا شماره ۲) .

– اشیاء ریزی را درون خمیر پاتی مخفی کرده و از کودک بخواهید با فشردن، لمس کردند و دستکاری خمیر، آن‌ها را پیدا کند.

خمیر پاتی

صفحه­ ی حائلی که امکان دیدن اشیاء در پشت آن وجود ندارد، مانند شکل تهیه کنید. مقواها و یا کارتون‌ها را به شکل دایره برش دهید و در آن‌ها ۱یک، دو یا دو سوراخ ایجاد کنید، سپس از کودک بخواهید دستان خود را از دریچه‌های صفحه حائل وارد کرده و بدون دیدن مقواها، تشخیص دهد هر کدام چند سوراخ دارد.

صفحه حائل بینایی

– در پشت صفحه حائل، با لمس عدس، لپه و نخود، این سه‌راه از هم تفکیک کند.

– اشیایی را در پشت صفحه حائل قرار دهید و از کودک بخواهید براساس اندازه آن‌ها را از کوچک به بزرگ تشخیص دهد.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی حس جنبشی در درمان اختلال نوشتن

– از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد و یا این‌که دستان او را پشت صفحه حائل قرار دهید و سپس انگشتان او را در وضعیت خاصی مانند یکی از اشکال تصویر درآورده و سپس از او بخواهید چشمان خود را باز کرده و حرکت صورت گرفته را تکرار کند.

– از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد، سپس یکی از انگشتانش را لمس کنید، حالا از او بخواهید بگوید کدام انگشت لمس کرده‌اید.

– روبروی کودک ایستاده و وضعیت‌های مختلفی به خود بگیرید. سپس از او بخواهید آینه‌وار وضعیت‌های شمارا تکرار کند

وضعیت‌های مختلف دستان

– از کودک بخواهید وضعیتی که شما به خود گرفته‌اید را ببیند سپس چشمان خود را ببندید و با چشمان بسته تمرین کند

وضعیت‌های بدنی مختلف که کودک باید آن‌ها را تقلید کند

از کودک بخواهید به دستورات شما وضعیت‌های مختلفی را به خود بگیرد، به ‌عنوان مثال؛ دست راستت را بالا ببر و پای چپت را از زمین بردار، یا پای راستت را خم کن و دست راستت را روی صورتت بگیر.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی بساوشی در اختلال نوشتن

از کودک بخواهید قطعات پازل به‌هم‌ریخته را از نو بسازد

از کودک بخواهید مانند تصویر بدون این ‌که به موانع برخورد کند، از زیر آن‌ها عبور کند. برای اینکار می‌توانید از او بخواهید از زیردستان شما عبور کند و یا این‌که از زیر صندلی‌ها رد شود و سعی کند به اطراف برخورد نکند

کودک باید بدون برخورد با بالای تونل، از درون آن عبور کند.

از نردبان دیواری بالا برود. برای این کار هم باید از پاها و هم از دست‌هایش استفاده کند

کودک با کمک دست‌ها و پاها از نردبان بالا می‌رود

رفتار درمانی کودکان ترسو

فوبیا کودکان گروهی از اختلالات اضطرابی که با ترس شدید، غیر منطقی، از موارد یا موقعیت­هایی خاص مثل مارها، ارتفاعات، فضاهای محدود، آب، یا پرواز (فوبیای خاص) مشخص می­شوند یا ترس شدید از تحقیر و شرمنده شدن در محیط اجتماعی (فوبیا اجتماعی)، اغلب، اضطراب و ترس با گذشت زمان کاهش می­یابد یا از بین می­رود، یعنی ما از ترس­های کودکی جدا می­شویم. هر چند گاهی اوقات، علت اضطراب بزرگتر می­شود و شیوع بیشتری پیدا می­کند. اضطراب به یک هراس یا ترس شدید و مداوم تبدیل می­شود. تحمل فوبیا بسیار دشوار است، به ویژه اگر دوری از عامل اضطراب سخت باشد. رفتار درمانی کودکان ترسو یکی از مهمترین درمان های فوبیا در کودکان می باشد که در مرکز بازی درمانی و رفتاردرمانی دکتر صابر انجام می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علل ترس در کودکان و تأثیر آن بر رفتار

ترس در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد؛ از جمله تجربیات منفی، ژنتیک، یا حتی مشاهده رفتارهای ترسناک در اطرافیان. این ترس‌ها ممکن است به صورت فوبیاهای خاص مانند ترس از تاریکی، حیوانات یا موقعیت‌های اجتماعی بروز کنند. رفتاردرمانی با شناسایی و تحلیل این ترس‌ها، به کودکان کمک می‌کند تا با موقعیت‌های ترسناک مواجه شوند و آن‌ها را مدیریت کنند.

علت ترس ممکن است هم ژنتیکی و هم محیطی باشد. یک کودک ممکن است احساس ترس کند اگر اولین برخورد او با یک شیء یا موقعیت ترسناک بوده باشد. عوامل زیر می‌توانند به توسعه ترس در کودکان کمک کنند:

-خجالتی بودن یا کناره‌گیری از موقعیت‌ها یا افراد ناشناس (محدودیت‌های رفتاری) در دوران کودکی

-داشتن طبع اضطرابی یا عصبی

-تجربه حوادث منفی یا تروماتیک در اوایل کودکی

-مشکلات روانی در اعضای خانواده

-برخی شرایط جسمی خاص (مانند مشکلات تیروئید یا اختلالات ریتم قلب) یا مصرف برخی داروها و مواد. مشکلات جسمی می‌توانند علائم اضطراب را ایجاد یا تشدید کنند.

انواع ترس کودکان

فوبیای اجتماعی 

هراس اجتماعی ترس بیش از حد یا غیر واقعی از موقعیت­ها یا عملکرد اجتماعی است. موقعیت­های معمول ترسناک و یا دوری کننده توسط افرادی که هراس اجتماعی دارند، شامل مهمانی­ها، جلسات، غذا خوردن در مقابل دیگران، نوشتن جلوی دیگران، صحبت­های عمومی، گفتگوها، ملاقات با افراد جدید و سایر موقعیت­های مرتبط است. در هراس اجتماعی، اضطراب منحصراً مربوط به داشتن علائم بیماری پزشکی یا روانپزشکی نمی­شود (بعنوان مثال، بیمار مبتلا به بیماری پارکینسون که نگران دیگران است و متوجه یک لرزش می­شود، هراس اجتماعی در نظر گرفته نمی­شود). علاوه بر این،  ترس باید در زندگی فرد دخالت کند یا با پریشانی قابل توجهی همراه باشد.

فوبیای خاص

فوبیای خاص ترس بیش از حد یا غیر منطقی از یک شی یا وضعیت است که معمولاً با اجتناب از شی یا وضعیت همراه است. مثال­ها شامل فوبیای پرواز، ارتفاعات، حیوانات، تزریقات و خون است. ترس نباید یه یک اختلال دیگر مربوط شود (به عنوان مثال فردی با آگورافوبیا که به دلیل احتمال حمله هراس از پرواز خودداری می­کند)، و باید با پریشانی قابل توجه یا اختلال عملکردی همراه باشد.

 فاکتورهای خطر

– هراس اجتماعی: سابقه جدایی کودک، کمرویی  در دوران کودکی، قرار ملاقات­های کم، رفتار والدین (مثلاً دلسردی از معاشرت)

– فوبیا خاص: زن بودن و تجربه وقایع ضربه زننده و آسیب زا

علت ترس کودکان

علل مشابهی برای فوبیا و همچنین به طور کلی برای اختلالات اضطرابی مطرح شده است، بنابراین خواهید فهمید که علل همان مواردی ایت که برای اختلالات اضطرابی ارائه می­شود)

1. روانکاوی: اضطراب ناشی از ترس­های کودکی است
2. پاسخ آموخته شده: پاسخ مشروط به محرک/ موقعیت­های مرتبط با مجازات، ناشی از موقعیت­هایی که منجر به درگیری می­شود
3. یادگیری اجتماعی: اضطراب الگویی پس از وضعیت­های مهم دوران کودکی
4. رفتاری شناختی: پریشانی از الگوهای تفکر ناسازگار مانند الگوهای تفکر خودکار غیر واقعی و خود شکست دهنده

ارزیابی رفتاردرمانی فوبیا

در ارزیابی رفتاردرمانی موارد زیر بررسی می شود.

– مهارت­های زندگی روزانه

– ارزش­ها، وظایف و مهارت­های بهره وری

– علایق و مهارتهای اوفات فراغت

– حل مسئله

– مدیریت زمان

– عملکرد و مهارت

– مهارت­های اجتماعی

ابزار ارزیابی 

– COPM

– فهرست چک لیست

– ترکیب فعالیت

** مشاهده مشتری در محیط و به دنبال گشتن علائم جسمی و روانی هنگام مواجهه با وضعیت هراس آور آنها. از بیمار بخواهید ترس­ها را با استفاده از مقیاس لیکرت ارزیابی کند. می­تواند به عنوان یک اندازه گیری پایه استفاده شود و برای اندازه گیری تغییرات با پیشرفت درمان، تکرار شود.

مداخله رفتاردرمانی کودکان ترسو

رفتاردرمانی فوبیای اجتماعی

– مطالعات بسیاری وجود دارد که استفاده از درمان شناختی- رفتاری را برای افراد مبتلا به هراس اجتماعی حمایت می­کند. استراتژی­هایی که به نظر می­رسد برای هراس اجتماعی موثر است شامل قرار گرفتن در معرض شرایط ترس، ایفای نقش، شناخت درمانی و آموزش مهارت­های اجتماعی است. به طور کلی، درمان شناختی- رفتاری به نظر می­رسد موثرتر از روان درمانی حمایتی است.

– شواهد مقدماتی نشان می­دهد که درمان شناختی- رفتاری ترس کودکان حداقل به اندازه روش­های دارویی موثر است و احتمالا در طولانی مدت از داروها موثرتر است.

– اگر چه تعداد کمی از آزمایشات دارویی کنترل شده برای هراس اجتماعی وجود دارد، شواهد اولیه نشان می­دهد که انواع داروهای ممکن است موثر باشد، از جمله کلونازپام، فنلزین، سرترالینو بروفارومین.

رفتار درمانی فوبیای خاص

– درمان شناختی- رفتاری یک روش موثر در کاهش ترس از انواع اشیاء و موقعیت­ها است.

– قرار گرفتن در معرض شرایط ترساننده. قرار گرفتن در معرض محیط (یعنی مواجهه واقعی با وضعیت ترس) انجام می­شود، اگر چه قرار گرفتن در معرض تصور نیز استفاده می­شود. برخی از مطالعات قرار گرفتن در معرض ریلکسیشن کاربردی را مقایسه کرده­اند (رویکردی که تمرین آرامش را در معرض دید قرار داده و در معرض شرایط ترس قرار می­گیرد)، هر دو موثر به نظر میرسند.

– هیچگونه مطالعات کنترل شده­ای با داروها برای افرادی که معیارهای تشخیصی برای فوبیای خاص را دارند انجام نشده است.

** همچنین به درمان­ها “اختلالت اضطرابی” برای درمان­های اضافی که معمولا برای “فوبیا” و “اختلالات اضطرابی” رایج است مراجعه کنید.

نقش والدین در رفتاردرمانی کودکان ترسو

والدین نقش کلیدی در موفقیت رفتاردرمانی کودکان ترسو دارند. آن‌ها باید با ایجاد محیطی امن و حمایتگر، به کودک اعتماد به نفس بدهند و او را در مواجهه با ترس‌هایش تشویق کنند. همچنین، آموزش تکنیک‌های مقابله‌ای به والدین و همکاری آن‌ها با متخصصان می‌تواند اثربخشی درمان را افزایش دهد.

بازی‌درمانی و تأثیر آن بر کاهش ترس در کودکان

بازی‌درمانی یکی از روش‌های مؤثر در کاهش ترس و اضطراب کودکان است. این روش به کودکان امکان می‌دهد تا احساسات خود را از طریق بازی بیان کنند و با موقعیت‌های ترسناک به صورت غیرمستقیم مواجه شوند. بازی‌درمانی به ویژه در کودکان زیر ۱۰ سال که قادر به بیان کلامی احساسات خود نیستند، بسیار مفید است.

ارزیابی و پایش پیشرفت در رفتاردرمانی کودکان ترسو

ارزیابی مداوم پیشرفت کودک در رفتاردرمانی اهمیت زیادی دارد. این ارزیابی‌ها به متخصصان کمک می‌کند تا اثربخشی درمان را بررسی کنند و در صورت لزوم، روش‌ها را تنظیم کنند. پایش پیشرفت همچنین به والدین این امکان را می‌دهد که در فرآیند درمان مشارکت فعال داشته باشند و حمایت لازم را ارائه دهند.

منبع:cedars-sinai.org

سوالات مداول:

1- چه زمانی باید به رفتاردرمانی برای کودک ترسو مراجعه کرد؟
اگر ترس کودک باعث اختلال در عملکرد روزانه او شود یا با اضطراب شدید همراه باشد، مراجعه به متخصص ضروری است.

2- آیا ترس‌های کودک با افزایش سن کاهش می‌یابد؟
در برخی موارد، ترس‌های کودکان با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما در مواردی که ترس شدید و مداوم باشد، نیاز به درمان دارد.

اوتیسم و مشکلات دانش آموزان اوتیسم

مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم در زمینه درمان مشکلات دانش آموزان اوتیسم به صورت حرفه ای فعالیت می نماید. نحوه آموزش اوتیسم در زمینه مفاهیم آکادمیک با کودکان عادی متفاوت است. درک اصطلاحات، مفاهیم انتزاعی برای کودکان اوتیسم دشوار می باشد. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر در حیطه کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی اوتیسم، بازی درمانی و رفتاردرمانی کودکان اوتیسم، آموزش مفاهیم پیش دبستانی و دبستان فعالیت می نماید. استفاده از تکنیک های برتر آموزشی و تجربه بالای کادر درمانی مرکز بهترین نتایج درمانی را برای کودکان در پی دارد.

مشکلات دانش آموزان اوتیسم

در آموزش کودکان برای کلاسهای نهم تا دهم ، از دانش آموزان انتظار می رود کتابهای سطح علمی کلاس را بفهمند و اصطلاحات را به منظور مقایسه آن ها با سایر اصطلاحات علمی درک کنند. این الزامات تأکید می‌کند که چقدر دانش لغوی در یادگیری کلاسی مهم است. معلمان می‌توانند از کامپیوتر برای تایپ و فرستادن دایره لغوی خودشان در اتاق درس استفاده کنند و دانش آموزان هم می‌توانند مبتنی بر آن دایره لغوی جملات خودشان را خلق کنند، وب سایت های زیادی نیز برای جستجوی دانش آموزان وجود برای مثال، quizlet.com که به دانش آموزان امکان می‌دهد فلش کارتهای لغوی مخصوص به خودشان را بسازند و پیشرفت اشان را بررسی کنند. آن ها حتی می‌توانند خودشان را با سایر همکلاسیها مقایسه کنند. نمونه دیگر studyblue.com است که دانش آموز می تواند کارتهای لغوی خودش را بسازد و از کتابخانه وب سایت برای اضافه کردن تصویر به کارتهای اش استفاده کند.

اختلال طیف اوتیسم به روش ‌های منحصر به فردی از کودکی به کودک دیگر ظاهر می ‌شود. برای اهداف آموزش یک کودک مبتلا به اوتیسم، مفید ترین کار این است که مفهوم تنوع عصبی را بپذیریم. تنوع عصبی این ایده است که دانش ‌آموزان مبتلا به اختلال اوتیسم “ناتوان” نیستند، بلکه گستره تفاوت ‌های انسانی موجود در بین همه افراد را نشان می‌ دهند. به همان اندازه که در بین افراد دارای تنوع عصبی تفاوت وجود دارد، در بین افراد مبتلا به اوتیسم نیز تفاوت وجود دارد، اما از آن جایی که برخی چالش ‌های مشترک برای افراد مبتلا به اختلال اوتیسم وجود دارد، رویکرد هایی نیز وجود دارد که ثابت شده است نتایج مثبتی در کلاس درس به همراه دارند. مشکلات در رشد زبان و ارتباطات، چالش ‌های رایجی در دانش ‌آموزان مبتلا به اوتیسم هستند که اغلب به طور جدایی ‌ناپذیری با مسائل مربوط به اجتماعی شدن در هم تنیده‌ اند. دانش ‌آموزان مبتلا به اوتیسم ممکن است با پردازش حسی مشکل داشته باشند و ممکن است از ورودی ‌های حسی اجتناب کنند یا به دنبال آن‌ ها باشند. برخی از دانش ‌آموزان در تکمیل وظایف یا برنامه ‌ریزی از قبل مشکل خواهند داشت، در حالی که برخی دیگر ممکن است شکستن یک الگوی فکری برای رویکردی جدید به یک مشکل را دشوار بدانند، زیرا عملکرد اجرایی ممکن است یک چالش باشد. مهارت ‌های حرکتی در دانش‌ آموزان مبتلا به اوتیسم نیز ممکن است مختل شود و ممکن است به تمرکز یا تلاش زیادی نیاز داشته باشد که با توانایی دانش ‌آموز برای تمرکز بر مطالب ارائه شده تداخل پیدا کند. اگرچه اختلال اوتیسم اغلب با اختلال نقص توجه و بیش فعالی و یا ناتوانی ‌های یادگیری خاص همراه است، اما یادگیری دانش ‌آموزان مبتلا به اوتیسم لزوماً تحت تأثیر عدم توانایی شناختی قرار نمی‌ گیرد. در عوض، مشکلات آن‌ ها در کلاس درس معمولاً ریشه‌ های دیگری دارند، معمولاً اجتماعی، عاطفی و یا حسی – حرکتی هستند. دانش ‌آموزان مبتلا به اوتیسم، تمایل دارند یادگیرندگان بصری باشند و از ارائه محتوای جدید یا دشوار به روش‌ های مختلف، به ویژه با نشان دادن نحوه انجام کار، بسیار بهره ‌مند می ‌شوند. اگر چه دانش ‌آموزان مبتلا به اوتیسم با دشواری در روابط اجتماعی مشخص می‌ شوند، اما تمایل دارند یادگیری با بزرگسالان را در گروه‌ های کوچک یا محیط‌ های یک به یک ترجیح دهند و تعامل با همسالان را انگیزه ‌بخش می ‌دانند، بنابراین یافتن راه‌ هایی برای کمک به دانش ‌آموزان برای تعامل با دیگران حیاتی است.

روش آموزش به کودکان اوتیسم

برنامه های مختلفی نیز بر روی آی پد و آی فون در دسترس می باشند. ساخت فلش کارت را برای دانش آموز هنگام ایجاد دسته های مختلف بسته به نوع کلاس آسان می کند. همچنین با کمک به دانش آموز در دسترسی به هزاران کارت لغت موجود یادگیری لغات را تقویت می کند.
همان طور که قبلا ذکر شد، نقص در کارکرد اجرایی می تواند توانایی فرد را برای حفظ بخش‌های اطلاعاتی به عنوان یک استراتژی یادگیری تحت تأثیر قرار دهد. حتی اگر فرد دارای ظرفیت فوق العاده ای جهت حفظ فيلمنامه، چهره ها و صحنه های فیلم باشد این مسئله تأثیرگذار است. به همین دلیل دانش آموزان دارای اوتیسم نمی‌توانند بر حفظ کردن برای تسلط بر اصطلاحات لغوی تکیه کنند. حفظ کردن نمی تواند به آن ها کمک کند تا کلمات را در بافتهای بزرگتر یا در استراتژیهای درک مطلب بکار ببرند. به منظور درک مطلب، آن ها نیاز به ایجاد رابطه بین کلمات وکاربرد آن ها در شکلهای مختلف متن دارند. اتکاء قوی هسته مرکزی بر واژگان، یادگیری را برای کسانیکه در طیف اوتیسم قرار دارند سخت می کند. توانایی ایجاد روابط بافتی بین کلمات مختلف به منظور درک یک متن برای آن هایی که در طیف اوتیسم قرار دارند نقطه قوتی محسوب نمی شود و برای آن ها معایب بیشتری دارد. برای مقابله با این مسئله، از واژگان دیداری می توان برای کمک به دانش آموزان دارای کم توانی جهت افزایش تسلط بر لغات جدید استفاده کرد. لغات مورد نظر پرینت شده و بر روی دیوار کلاس مقابل چشمان دانش آموزان نصب می‌شوند . در روش دستورالعمل دایره لغوی که توسط اولوین ایجاد شد، دانش آموزان دارای سندرم داون و دارای تأخیر رشدی، قادر به یادگیری بهتر لغات از طریق تصویرسازی بودند و در نتیجه توانایی جمله سازی با استفاده از کلمات را داشتند.
حمایت از کارکرد اجرایی از طریق تکنولوژی برنامه های بینایی روزانه هدف برنامه های بینایی روزانه کمک به دانش آموزان دارای اختلالات طیف اتیسم جهت بهبود کارکرد اجرایی و استقلال است. از برنامه های فعالیت بینایی ، که به روشهای مختلفی تولید می‌شوند ، می توان برای کمک به افراد دارای اوتیسم جهت تکمیل تکالیف مختلف ، درک آنچه که یک پروژه لازم دارد و کمک به یادگیری برنامه های روزمره استفاده کرد. با ارائه مراحل پی در پی به روشی قابل دسترس، فرد می تواند در تکمیل تکالیفی که هنوز اتوماتیک وار یا از حفظ نمی تواند انجام دهد، موفق و مستقل باشد ، حتی اگر این تکلیف بخشی از برنامه معمول روزانه باشد.

از لحاظ رفتاری، برنامه فعالیت های بینایی ابزار مهمی برای کمک به کاهش اضطراب و رفتار مخرب هستند. این برنامه باعث کاهش اضطرابی می شود که فرد دارای اوتیسم، ممکن است در مورد اتفاق یا برنامه بعدی داشته باشد . اضطراب کاهش یافته رفتارهای چالش بر انگیزی را که منجر به صرف وقت بیشتر برای یادگیری در کلاس درس می شود، کاهش می دهد. فرایند تکمیل هر گام، “چک کردن” و سپس حرکت به سمت گام بعدی به یادگیرنده کمک می‌کند روی تکلیف متمرکز بماند و مشغول باشد . در زمان اتمام تکلیف دانستن اینکه گامهای بعدی چه هستند ، و اینکه آیا در برنامه زمان استراحت وجود دارد قابلیت پیش بینی را افزایش می‌دهد.
برنامه های دیداری در زمینه های آموزشی نیز می‌توانند مفید باشد. به خصوص در کلاسهای تاریخ ، برنامه های دیداری را می توان برای ایجاد جدول زمان استفاده کرد . استاندارد اصلی مشترک تاریخ برای کلاسهای نهم از دانش آموزان می خواهد تا بفهمند چگونه رویدادهای مختلف بر رویدادهای بعدی تأثیر می گذارند. جدولهای زمانی به دانش آموز کمک می‌کند تا رخدادها را با ترتیب صحیح جهت درک بهتر علت و معلول مرتب کند. وب سایتهایی همچون dipidity.com به دانش آموزان کمک می‌کنند تا جدول زمانی خودشان را برای رویدادهای تاریخی مختلف خلق کنند. دانش آموزان نه تنها می‌توانند آن ها را بسازند بلکه می‌توانند آن ها برای مراجعات بعدی پرینت کنند.
منابع در دسترس زیادی برای ایجاد جدول زمان وجود دارد. نرم افزارهای متفاوتی به معلم این امکان را می‌دهد تا تصاویر را از بانک تصاویر استخراج یا انتخاب کند و توالیهای مختلف بسازد. تصاویر را می توان مانند گذشته چاپ کرد یا روی کامپیوتر و آی پد استفاده کرد. خوشبختانه، برنامه های متعدد برای آی پد و آی فون، گوشیهای هوشمند، کامپیوترها و تبلتها وجود دارد که به کاربران اجازه می‌دهد تا فعالیت های روز خود را برنامه ریزی کنند (۷٬۱ table ) چندین برنامه به کاربران امکان می‌دهد تا برنامه های روزانه یا تکالیف شان را خودشان درست کنند. سایر برنامه ها، روزمرگی های رفتاری مختلف را تقسیم بندی، تجزیه و تحلیل می‌کنند . این کار برای روشهای مختلف مانند انتقال بین کلاسها می تواند مفید باشد . از عکسها و تصاویر می توان برای ارائه مطالب مختلفی استفاده کرد ، و چنانچه ویدیو بهترین روش برای یادگیری فرد است ، ویدیویی از تک تک مراحل کار می توان تهیه کرد، همراه مکثهایی بین مراحل تا فرد بتواند آن ها را دنبال کند.
سازماندهنده های بینایی-گرافیکی سازمان دهندگان بینایی چندین کاربرد پشتیبانی آموزشی دارند هدف اولیه ممکن است این باشد که به دانش آموز نشان دهد چگونه اطلاعات مختلف به هم مرتبط می‌شوند. همانطور که دانش آموزان از سازمان دهه های ترسیمی علت – معلولی، قیاس – تضادا ، و فرایند – زنجیره در علم استفاده می‌کنند ارتباطات ساخته می‌شوند. مفاهیمی مانند فرایند فتوسنتز را که ممکن است برای افراد طیف بسیار انتزاعی باشد ، در حالیکه به مراحل کوچک در یک سازمان دهنده فرایند – زنجیره ای تبدیل می شود، این مفهوم را خاص تر می‌کند . سازمان دهنده های ترسیمی به درک نیز کمک می‌کنند زیرا آن ها دانش قبلی فرد را فعال می‌کنند و آن را با آموزش فعلی مقایسه می‌کنند.

در تدریس ادبیات، سازمان دهنده های ترسیمی و تصاویر داستانی ابزارهای قابل اعتمادی برای کمک به افراد دارای اوتیسم هستند تا بخشهای مختلف داستان را تشخیص دهند . هسته مرکزی نیاز دارد که دانش آموزان پایه ششم بدانند چگونه رویدادها از هم متفاوتند و مردم چگونه در ابعاد مختلف یک داستان شرکت می‌کنند . تصاویر به دانش آموز کمک می‌کند تا از طریق جستجو و پر کردن بخشهای مختلف تصویر، شامل زمینه، اشخاص و طرح به این هدف دست یابد . درک زنجیره ای داستان به دانش آموز اجازه می‌دهد تا ادبیاتی را که خطوط داستانی پیچیده تر و طولانی تری دارد بتواند دنبال کند.

اوتیسم در دانش آموزان

ک.ای دانش آموز پایه اول دارای اوتیسم با سطح 2، “نیاز به حمایت اساسی” شناسایی شده است. او نیاز به حمایت بینایی برای افزایش مهارتهای ارتباطی اش و همچنین نیاز به حداکثر تحریک برای تعامل با همسالان دارد.ک.ای در تمام نواحی آموزشی زیر سطح پایه عمل می کند.نمونه عملکردش شامل خواندن تقریبا بیست کلمه دیداری و شمردن طوطی وار تا پنجاه بود. ک.ای با سطح 1,0 در تمام شش حوزه محتوایی وارد برنامه درسی اصول تیچ تاون شد. طی دوازده هفته استفاده از برنامه، برنامه سطح او را طبق عملکردش در دروس در هر شش حوزه تنظیم کرده بود. تا انتهای دوازده هفته، ک.ای بین یک دهم و نیم از یک سطح در چهار حوزه از شش حوزه پیشرفت کرده بود
به مدت ۱۲ هفته، ک.ای از برنامه کامپیوتری تقریباً به مدت سه جلسه دوازده دقیقه‌ای در هفته جمعه به مدت7 ساعت در این زمان استفاده کرد، او بر روی سیزده درس کار کرد. اغلب درسها بین دو تا چهار مفهوم را هدف قرار می‌دادند. در ماه سپتامبر، او بر و درس تسلط یافت که قبلا در پیش آزمون آن شکست خورده بود و متعاقبا تمرینات آموزشی و پس آزمون را گذراند. یکی از درسهای تسلط یافته تطابق و ادراک بینایی اسباب‌ بازیها بودن(یعنی: توپ، تاب، سرسره، حباب، عروسک، جورچین، کتاب و تدی خرس عروسکی) و درس دیگر شناسایی شخصیتها در برنامه؛ هم در حوزه اجتماعی و عاطفی بود. در این درسها به طور متوسط به اندازه سه تمرین آموزشی، ارائه ۴۵ آزمون، برای ارتقاء از نمره پیش‌ آزمون شکست خورده تا نمره پس آزمون موفق تولید کشید.

ک.ای در حال حاضر بر روی ۱۱ درسی کار می‌کند که در پیش آزمون شکست خورده بود و بر روی تمرینات آموزشی یا پس آزمون های این درسها کار می کند. عنوان هر درس در حال پیشرفت و همچنین داده های درسی که آخرین بار کار شده بود در گزارش پیشرفت فردی نشان داده می‌شود. برای ک.ای همه درسهای در حال پیشرفت به جز دو تا طی یک تا دو هفته گذشته کار شده بود، به علاوه درسی به رنگ قرمز که نشان می‌داد او ظاهراً در این درس مشکل داشته و احتمالا نیاز به کمک اضافی به منظور تسلط بر موضوع دارد. نمودار پیشرفت درسی به معلم اجازه می‌دهد تا محتوایی را که ک. ای با آن در این درس مشکل داشت دقیقا مشخص کند. این نشان می‌دهد که ک.ای در درک شناخت اسباب‌بازیهای توپ و تاب، بعد از تکمیل ۳۱ تمرین آموزشی که او برای ۱۶ تا از آنها انگیزش دریافت کرده بود، مسلط نشده است. درکل ک.ای 64 دقیقه یا بیست جلسه کامپیوتری را در حال کار بر روی این تکلیف بدون کسب مهارت گذراند. نمودار پیشرفت درسی همچنین نشان می دهد کدام‌ درس تعمیم دهی را که معلم می‌تواند برای تقویت آموزش در رابطه با مهارتی که ک.ای با آن مشکل دارد به کار ببرد.

دانش آموز دوم

ال.دی دانش آموز پایه اول با اوتیسم سطح یک، در دسته “نیاز به حمایت” قرار داشت. بدقلقی های شدید باعث دخالت شدید در کلاس درس شده بود، اما به مرور بهبود یافت. او هم اکنون نزدیک به سطح پایه در تمامی نواحی آموزشی عمل می کند. ال.دی با سطح 1,0 در هنر های زبانی، رشد زبان، و حوزه های عاطفی و اجتماعی، سطح 2,0 در حوزه مهارت‌های شناختی، و سطح 3,0 در ریاضیات و حوزه‌های مهارت‌های سازگاری وارد برنامه شد. در انتهای دوازده هفته ال.دی در تمام شش حوزه پیشرفت کرده بود با افزایش بین یک دهم و چهارپنجم از یک سطح طی دوازده هفته او به طور متوسط در معرض 4 جلسه تقریبا 13 دقیقه ای و در مجموع ۱۲ ساعت بود که در کل شامل 31 درس می شد. از 31 درس کار شده او بر 7 تای آنها در هر شش حوزه تسلط یافت. او حداقل مشکل را در تسلط به دروس تشخیص اعداد در ریاضی و تطبیق اعداد با مقادیر داشت، و بیشترین مشکل را در حوزه ادراک موقعیت های عاطفی مانند ترس و بیماری و ارتباط سگ و گربه داشت؛تعداد تمرینات برای یادگیری کامل موضوع نشان داده شده است.

ل.دی در حال حاضر بر روی ۲۴ درس کار می کند. گزارش پیشرفت شخصی درس درحال پیشرفتی را نشان می دهد که ال.دی ظاهراً برای تسلط بر مطالب آن در حال تلاش است و احتمالاً نیاز به پشتیبانی دارد_هدف این درس شناسایی احساسات شادی، غم، عصبانیت و تعجب است. تکالیف دیگری که بر اساس تعداد جلسات سپری شده نسبتاً زیاد بر روی مطلب به نظر می‌رسد وی در حال تلاش بر روی آن ها است شامل شناسایی پدرها و مادرها، تطابق تصاویر غیردقیق دلفینها، نهنگ ها و ماهی ها و شناسایی منظومات لباس پوشیدن همانند پیراهن و کت می باشد گزارش پیشرفت شخصی درس(های) تعمیم دهی خارج از رایانه را نشان می دهد که با هر کدام از این درس های در حال پیشرفت هماهنگی دارد.

منابع:

graduateprogram.org

lighthouseautismcenter.com

سوالات متداول:

1-فناوری‌های کمکی چگونه می‌توانند به دانش‌آموزان اوتیسم کمک کنند؟
فناوری‌های کمکی طیف وسیعی از ابزارها را شامل می‌شوند. نرم‌افزارهای تبدیل گفتار به متن برای دانش‌آموزانی که در نوشتن مشکل دارند، برنامه‌های سازمان‌دهی کارها برای مدیریت زمان، اپلیکیشن‌های آموزش مهارت‌های اجتماعی، و دستگاه‌های کاهش حساسیت حسی نمونه‌هایی از این ابزارها هستند. انتخاب ابزار باید بر اساس نیازهای فردی دانش‌آموز انجام شود.

2-مشکلات اجتماعی دانش‌آموزان اوتیسم در مدرسه چگونه بر یادگیری تأثیر می‌گذارد؟
چالش‌های اجتماعی می‌تواند تأثیر عمیقی بر تجربه تحصیلی داشته باشد. مشکل در درک قوانین نانوشته اجتماعی، تفسیر حالات چهره و زبان بدن دیگران، و مشارکت در کار گروهی می‌تواند منجر به انزوا، قلدری و کاهش اعتماد به نفس شود. این عوامل به نوبه خود انگیزه یادگیری را کاهش داده و ممکن است باعث اضطراب مدرسه شود.