تغذیه از نکات مهم در رشد کودکان می باشد که باید توسط والدین انجام گیرد. اما بعضی از کودکان در این زمینه دچار مشکلات غذا خوردن می شوند. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه اختلال بلع و غذا خوردن کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. گفتاردرمانان مجرب مرکز با استفاده از تکنیک های درمانی مختلف نظیر درمان های حسی، ماساژهای داخل دهانی و گفتاردرمانی تخصصی به درمان اختلالات خوردن در کودکان می پردازد. مرکز گفتاردرمانی اختلالات بلع و گفتاردرمانی جویدن غذا به والدین کودکان با مشکلات حسی نظیر اوتیسم و کودکان اختلال یکپارچگی حسی کمک می کند تا بتوانند تمام مواد غذایی را در برنامه تغذیه کودک بگنجانند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
سیر کردن بچه یکی از پایه ای ترین مسئولیت های والدین است. خوردن تعداد محدودی غذا و درخواست متعدد غذای تکراری می تواند آزار دهنده باشد، اما در واقع این مسئله از نظر رشدی، یک مسئله ی طبیعی برای کودکان کوچک است. در یک مطالعه، بین سنین ۴ تا ۲۴ ماهگی، درصد کودکانی که والدینشان آن ها را به عنوان بد خورها (picky eater) معرفی کرده اند، از ۱۹ درصد به ۵۰ درصد افزایش یافته است.Caruth, Ziegler, Gordon, & Barr, 2004)
مثل بسیاری چیزهای دیگر، مشکلات غذاخوردن و اختلال بلع در یک طیف قرار می گیرند، از غذاخواران مشکل پسند (picky eaters) تا غذا نخورهای مجازی (virtual noneaters). غذاخواران مشکل پسند آن هایی هستند که مایلند تنوع غذاییشان را به ۲۵ تا ۳۵ غذا محدود کنند. هرچند ممکن است والدین به خاطر مشکل پسندبودن فرزندشان، صبرشان لبریز شود، اما در واقع کالری دریافتی این کودکان به اندازه ای هست که رشد و وزن کافی داشته باشند. آنها ممکن است در مورد چیزی که می خواهند بخورند انعطاف نا پذیر باشند. کودک ممکن است اصرار کند که مارک ماکارونی و پنیرش باید مارک خاصی باشد، نحوه ی پختن آن دقیقاً باید مثل همیشه باشد و باید آن را در یک کاسه ی خاص و در دمایی خاص بخورد. این مسئله زمان و صبر زیادی می طلبد، و آزمون و خطاهای بسیار برای اینکه معلوم شود کودک چه غذاهای دیگری دوست دارد، که از لذتی که هنگام خوردن یک ذره از آن میبرد، می شود فهمید. برای این کودکان «امتحانش کن، دوستش خواهی داشت» در واقع جواب می دهد به شرط اینکه والد غذای جدیدی را چندین بار امتحان کند.
گفتاردرمانی برای جویدن غذا
کودکانی که اختلالات پزشکی و مشکلات غذاخوردن دارند، کلا داستانشان فرق می کند. این ها کودکانی هستند که به دلایل فیزیکی مثلاً بیماری ریفلاکس گاسترو-اسفاژیال، بیماری سلیاک، بیماری هیرشپرونگ، یا دیگر بیماری ها، به خوبی رشد نمی کنند به این سبب که نمی توانند به اندازه ای غذا بخورند که کالری و مواد معدنی کافی برای رشد دریافت کنند. کودکان دارای اختلالات حسی معمولاً جایی در بین این طیف قرار می گیرند. مجموعه ی غذاییشان شدیداً محدود است، اغلب از ۲۰ غذای محبوب بیشتر نمی شود. بر خلاف کودکی که اختلال روانپزشکی دارد، این کودکان به غذا خوردن تمایل نشان می دهند اما فقط غذاهایی که حواسشان توان تحمل آنها را داشته باشد.
عموماً نگرانی در مورد وزن گیری یا بدشکلی های بدن وجود ندارد، هر چند ممکن است آن ها به سبب رژیم غذایی محدودشان، در انتهای طیف قد و وزن مناسب قرار بگیرند. بیش حسی لب ها، زبان، سقف دهان، داخل گونه ها، و حلق ممکن است خوردن برخی غذاها که بافت های خاصی دارند را غیر قابل تحمل سازد – اغلب بافت های ناصاف، لیز، ترد و خشک، یا بافت های ترکیبی مثل ماست که با گرانولا مخلوط شده باشد.
کودکانی که کم حسی دهانی دارند، ممکن است بدون اینکه متوجه شوند غذا را اطراف دهانشان بمالند. برای جبران، ممکن است دهانشان را پر از غذا کنند تا حس کنند که چیزی آن جا هست و به این ترتیب در خطر خفگی قرار گیرند. آن ها ممکن است به سراغ غذاهایی بروند که طعم های شدیدی دارند، به خاگینه سس تند بزنند و یا روی مرغ سوخاری به میزان بسیار زیادی خردل تند بریزند.
برخی در مورد بو و طعم غذا حساس اند و ممکن است فقط غذاهای ملس، نمکی، یا شیرین را بخورند. برخی کودکان غذا را فقط در دمای خاصی می خورند. کودکی دیگر ممکن است غذایی متعادل که گوشت و هم سبزیجات دارد را تنها در صورتی که کمی سرد باشد بخورد. این در حالی است که کودک دیگر ممکن است غذا را تنها در صورتی که ولرم باشد و یا تنها در صورتی که از شدت حرارت بخار کند، میل می کند. این نوع عادات غذایی ممکن است باعث شود والدین احساس کنند شبیه آشپزهایی هستند که هرنوع غذا را باید به سرعت آماده کنند تا جوابگوی نیازهای کودک باشد. آن هم آشپزهایی از نوع سرخورده و ناامید.
برخی دیگر از کودکان از شکل غذا یا از قاطی شدن مواد داخل ظرف خوششان نمی آید. آن ها ممکن است فقط یک نوع غلات را که درون کاسه ای خاص قرار داده شده است و فقط با قاشقی خاص میل کنند. برخی نوزادان به سبب ضعف قدرت و ثبات در لب ها، زبان و فک، ابتداءً هنگام نوشیدن شیر از پستان و بعدها هنگام یادگیری خوردن غذاهای جامد، مشکل پیدا می کنند. ضعف فک، غذا خوردن را صدا دار و خوردن غذاهای جویدنی را دشوار می سازد، در حالی که ضعف زبان ساختن توده ی غذایی گرد جهت بلعیدن را سخت می کند. تون عضلانی پایین یا بالا در دهان نیز می تواند در غذا خوردن اختلال ایجاد نماید. اگر کودک رفلکس گگ (حالت تهوع) بیش فعالی داشته باشد، از خوردن غذایی که احتمال می دهد سبب تحریک گگ او می شود، پرهیز می کند. اگر از خوردن یک غذا تجربه ی موفقی داشته باشد، خود را محدود به خوردن همان یک غذا می سازد.
در شدیدترین شرایط، کودک ممکن است از مزه کردن، بو کردن یا حتی نام یک غذا، استفراغ کند. در برخی موارد، برخی واکنش های سفت و سخت به غذاها به سبب کمبود روی در بدن کودک دیده می شوند، این مطلب را دورفمن ۲۰۱۳ بیان نموده است. دورفمن می گوید، کودکانی که روی کم دارند به سبب اینکه حس بویایی یا چشایی شان تغییر کرده است، غذاها را ناخوشایند می دانند.
کمبود ید می تواند توضیحی باشد که چرا بسیاری از کودکان فقط به یک «رژیم سفید» می چسبند که پاستا و کره، سیب زمینی سرخ کرده، نان، کیک ماهی تابه ای، شیرینی وافل، ناگت ماهی، ناگت مرغ، شیر، پنیر، و سایر غذاهای کم رنگ و نرم که حس خمیرمانند برای دهان دارند، از این دسته اند. این رژیم، روی و سایر مواد معدنی مهم را کم دارد. همچنین این غذاها مقادیر زیادی گلوتن، پروتئین اصلی گندم، جو و سایر غلات، و کازئین، پروتئینی که در پنیر و سایر لبنیات یافت می شود، دارا هستند که بسیاری از کودکانی که مشکلات حسی دارند توان تحملشان را ندارند. ناتوانی در تحمل گلوتن و کازئین با آلرژی متفاوت است.
فرضیه اش این است که این پروتئین ها در برخی کودکان پاسخ های ایمنی بر می انگیزند که سبب بروز حس سرخوشی می گردد. اگر کودک مشکلات گوارشی دارد، یا مرتب سرما می خورد، مشکلات سینوسی یا عفونت گوش دارد، بهتر است مسائل مربوط به گلوتن و کازئین توسط یک کارشناس تغذیه یا متخصص آلرژی مورد بررسی قرار گیرند. رژیم غذایی خاصی که عاری از شیرین کننده ها و رنگ های مصنوعی است به نام رژیم فین گلد ارزش بررسی کردن را دارد، خصوصاً برای کودکانی که مسائل رفتاری دارند از جمله بیش فعالی (به feingold.org و gfcf.com مراجعه نمایید)