دسته: کاردرمانی

اختلال حسی در کودکان| کاردرمانی حسی| یکپارچگی حسی| درمان اختلال پردازش حسی دکتر صابر

اختلال حسی به مشکلات در پردازش حواس نظیر اختلال در حس بینایی، شنیداری و لامسه گفته می شود. اختلالات حسی در کودکان موجب بدخلقی و بی قراری کودک می گردد. مرکز کاردرمانی حسی دکتر صابر در حیطه اختلالات حسی و یکپارچگی حسی فعالیت می نماید. تیم تخصصی مرکز در کنار تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر ماساژ درمانی، اتاق تعدیل حسی و… در درمان اختلالات حسی پیشرو می باشد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلال حسی

گرفتن ناخن و زدن موی بدن

انگشتان دست و پا تعداد بسیار زیادی پایانه‌ی عصبی دارند که جای تعجبی باقی نمی‌گذارند که چرا بسیاری از کودکان از گرفتن ناخن‌هایشان متنفرند. برخی راهکارها:

• مشابه کوتاه کردن موی سر، در مورد کودکان که تفکر عینی دارند، به جای کلمه‌ی «بریدن» از کلماتی

مانند «اصلاح، آرایش، کوتاه کردن، و گرفتن» استفاده کنید.

• به والدین بیاموزید که با ماساژ دادن دستان کودک، پوست را حساسیت‌زدایی کنند. همچنین با اعمال

ورودی حسی بیشتر به نوک انگشتان با وارد کردن فشار ملایم روی هر یک از ناخن‌ها در حالی که ناخن، بین انگشت شست و اشاره‌ی والد قرار دارد.

• به کودک یک جلیقه‌ی وزنه‌دار، پد وزنه‌دار، یا پتو بپوشانید و حواس او را با یک آهنگ یا ویدئو پرت کنید.
• ناخن‌ها را بعد از حمام کردن بگیرید که نرم‌ترند. هرگاه هم که می‌خواهید آلودگی زیر ناخن را تمیز کنید، از همین تکنیک استفاده کنید. خیلی از ته نگیرید که ممکن است بسیار دردناک باشد. بهتر است با قرار دادن دست در یک کاسه‌ی آب صابون، بگذارید آلودگی خودش خارج شود تا اینکه شما خارجش کنید.
• به جای ناخن‌گیر از سوهان ناخن برای کوتاه کردن ناخن استفاده کنید. به کودکان حساس به محض اینکه توانستند بیاموزید که خودشان ناخن‌هایشان را کوتاه کنند، به این ترتیب روی خودشان کنترل خواهند داشت.
• برخی دخترها گرفتن ناخن را، اگر در سالن زیبایی یا مانیکور انجام شود، بهتر تحمل می‌کنند.
• اگر کودک شما لاک ناخن استفاده می‌کند، به خاطر داشته باشید که بیشتر لاک‌ها دارای مواد شیمیایی سمی هستند. سه تای اصلی فرمالدهید (نگهدارنده، ضد عفونی کننده، و مایع ضد فساد)، دی بوتیل فتالات (برای انعطاف‌پذیری در پلاستیک)، تولوئن (برای اینکه لاک را روان‌تر و نازک‌تر کند، و اثر‌گذار روی سیستم عصبی) هستند. طبق EWG، برخی لاک‌های ایمن‌تر توسط OPI, Wet N Wildو Sally Hansen ساخته می‌شوند.

مسواک زدن

از دوست یا همکارتان بخواهید دندان‌هایتان را مسواک بزند تا به آسانی ببینید مسواک زدن چقدر زننده است. تعجبی ندارد که فرو کردن یک میله‌ی خارجی به داخل دهان کودکتان ناراحت کننده، عجیب غریب، واقعاً ترسناک باشد. مشکلات لمسی لب‌ها، زبان، لثه‌ها، و گونه‌ها را هم اضافه کنید و خواهید فهمید مسواک زدن و به دندان‌پزشکی رفتن می‌تواند برای برخی خانواده‌ها چه میدان جنگی شود. در ادامه تعدادی راهکار برای والدین آورده شده است:

• اجازه دهید کودک مقداری کنترل روی ابزار، جنس و طعم داشته باشد. بگذارید کودک یک مسواک نرم‌ کوچک کودک به رنگ دلخواه خودش انتخاب کند؛ هم چنین طعم‌های مورد علاقه‌اش برای انتخاب خمیر دندان را در نظر بگیرید چندین طعم خمیر‌دندان را بیازماید. کودکی که نمی‌تواند طعم نعنا را تحمل کند ممکن است خمیردندان شکلاتی یا توت فرنگی را بپذیرد. کودکان و حتی بزرگسالان دارای مشکلات حسی ممکن است به کفی که در حین مسواک زدن ایجاد می‌شود واکنش منفی نشان دهند. می‌توانید از خمیردندان‌های بدون کف استفاده کنید.
• بسیاری از کودکان و بزرگسالان، مسواک‌های لرزشی را ترجیح می‌دهند و با آن‌ها کامل‌تر مسواک می‌زنند. مسواک‌های چرخشی یک جایگزین مناسب ارزان قیمت‌تر هستند.
• کودکان عاشق زمان‌سنج و موسیقی‌ هستند. زمان ایده‌آل مسواک زدن ۲ دقیقه است. والدین می‌توانند‌‌ یک زمان‌سنج تنظیم کنند، یک موسیقی ۲ دقیقه‌ای پخش کنند، یا از یک نرم افزار موبایل استفاده کنند. برخی انواع مسواک‌های لرزشی، یک نمایشگر دارند که نشان می‌دهد چقدر وقت باقی مانده است.
• برای مسواک زدن یک روند همیشگی قابل پیش‌بینی ایجاد کنید و اگر لازم می‌بینید این روند در قالب‌ تصاویر شماره‌دار تهیه کنید. مثلاً، کودک همیشه می‌تواند با دندان‌های بالایی شروع کند، از راست به چپ پیش برود، و سپس به سراغ دندان‌های پایینی برود و از چپ به راست پیش برود. این به کودک شما کمک می‌کند که این کار مهارتی را مرحله‌بندی کند و پیش‌بینی کند که کی و کجا مسواک را در دهانش حس خواهد کرد.
• همزمان، با مسواک کردن دندان‌های خودتان برای کودک مدل شوید تا هم لذت‌بخش باشد و هم یک تجربه‌ی دو نفره.

ایده‌های دیگر برای بهبود عملکرد حسی دهانی – حرکتی:

• ‌روی مهارت‌های دهانی کار کنید مثل مکیدن مایعات از طریق نی، یا از داخل قمقمه‌های ورزشی که نوک کوچک دارند؛ جویدن و خرد کردن غذا مثل جویدن آدامس، چوب شور، و هویج؛ گاز گرفتن و کشیدن آبنبات کشی‌های طنابی و لواشک و لیسیدن آبنبات چوبی و بستنی میوه‌ای.
• آگاهی دهانی را افزایش دهید و آستانه‌ی حساسیت را تعدیل کنید (تا دهان نه بیش حس و نه کم حس باشد). برای کودکان کوچک‌تر، والدین می‌توانند لثه‌ها را ماساژ دهند. یک درمانگر می‌تواند به والدین یا کودک بزرگ نشان دهد که چطور از لرزاننده‌های دهانی استفاده کنند.
• صداهای خنده‌دار ایجاد کنید (تر‌تر کردن، بوس‌های صدا دار، پاپس، تیک تیک کردن) و برای هم چهره‌هایتان را خنده‌دار کنید.
• بازی با مزه‌ها انجام دهید. شیرینی توسط گیرنده‌های جلوی زبان، شوری در کناره‌های نوک زبان، ترشی، تندی در اطراف وسط زبان، و تلخی و دودی در انتهای زبان حس می‌شوند.

دندان لق

افتادن دندان می‌تواند برای کودکانی که تدافع دهانی دارند بسیار خطرناک باشد، که ممکن است از داشتن

دندان لق یا از تصور کشیدن آن هم به همان ‌اندازه وحشت‌زده شوند. اگر دندان نیاز به كشيدن دارد و اگر کودک  می‌تواند سرما را تحمل کند، یک بستنی یخی به او بدهید تا میک بزند تا آن ناحیه بی‌حس شود.

در این زمینه به وفور کتاب وجود دارد که می‌توانید با هم بخوانید مثل  My Wobbly Tooth Must

Ever Never Fall Out به قلم Lauren Child. والدین بسیاری از اولین دندان کودکشان در YouTube فيلم گذاشته‌اند. والدین می‌توانند ویدیویی از یک بچه با سن مشابه فرزند خودشان بیایند و با هم ببینند. البته والدین از قبل باید آن را بازبینی کنند تا مطمئن شوند که مناسب فرزندشان هست.

استفاده از توالت

یاد گرفتن استفاده از توالت می‌تواند برای کودکی که دوست ندارد کثیف شود، در حکم یک ضربه‌ی کوبنده باشد. بعضی‌ها تقریباً خودشان توالت رفتن را یاد می‌گیرند. برخی دیگر به کمک نیاز دارند، خصوصاً آن‌هایی که زمان پر شدن مثانه یا روده‌شان را درست حس نمی‌کنند، هنگامی که خودشان را کثیف می‌کنند متوجه نمی‌شوند، یا واقعاً از حس خیس شدن یا مدفوعی شدن خوششان می‌آید.

به خاطر داشته باشید که به موقع به توالت رفتن نیازمند بلوغ عصبی و تکامل احشایی است (جهت ایجاد هوشیاری نسبت به حواس مثانه و روده). کودکان در زمان‌های متفاوتی به وضعیت آمادگی – توالت می‌رسند که اغلب برای کودکی که سایر مراحل تکاملی را هم دیر کسب کرده، دیر به دست می‌آید. چندین کتاب عالی در این زمینه وجود دارند، مثلاً آموزش توالت به کودکان اوتیسم یا سایر انتشارات رشدی به قلم ماریا ویلر.

در ادامه تعدادی پیشنهاد حسی برای موقعی که کودک علائمی از آمادگی برای آموزش توالت رفتن نشان می‌دهد آورده شده است:

• شورت‌هایی که با فشار روی مثانه را می‌گیرند ممکن است در روند احساس پر بودن مثانه، اختلال ایجاد کنند. شرت‌های بوکسوری آزاد انتخاب کنید که هم برای دختران و هم برای پسران وجود دارد.
• اگر کودک نمی‌تواند تشخیص دهد که خودش را کثیف کرده، او را با فواصل زمانی منظم به توالت ببرید. به حالتی بدون واکنش مثبت یا منفی بیان کنید که او خشک است یا کثیف و باز بدون هیچ واکنش مثبت یا منفی برایش توضیح دهید که قضیه چیست و چرا به توالت آمده: یا کودک خشک است و بعداً مجدد به توالت خواهید آمد و یا اینکه اوه! کودک به جای اینکه در توالت کارش را بکند، به خودش مدفوع یا ادرار کرده و اینکه دفعه‌ی بعد سعی خواهید کرد به موقع به توالت بیایید.
• بهترین تجربه نشستن را فراهم آورید. ممکن است یک کودک کوچک از نشستن روی یک توالت کوچک پلاستیکی لذت ببرد در حالی که دیگری ممکن است از نشستن روی یک توالت بزرگتر که برای کودك تطابق یافته است و عکس «پو»(تصویر کارتونی) روی آن است خوشحال شود. در هر دو صورت مطمئن شوید که کودک زیر پایش تکیه گاه دارد، مثلاً کف پایش روی زمین است یا روی یک چهارپایه. این مسئله خصوصاً در مورد کودکی که تون عضلانی پایین و کنترل وضعیتی ضعیف دارد مهم است.

اسپاینابیفیدا چیست

اسپاینابیفیدا چیست؟ بسته نشدن لوله عصبی در طی رشد جنین به علت نقص مادرزادی قوس مهره و ستون فقرات را اسپاینابیفیدا گویند. این نقص میتواند به صورت جزئی یا کیستیک باشد. درمان های جراحی و توانبخشی از درمان های شایع در این بیماری می باشد. مرکز کاردرمانی جسمی دکتر صابر در حیطه توانبخشی به صورت تخصصی در زمینه کاردرمانی اسپاینابیفیدا فعالیت می نماید. تیم تخصصی کاردرمانی حرکتی و تجهیزات مرکز نظیر مکانو تراپی، آب درمانی، کاردرمانی حسی و… بهترین نتیجه درمانی را برای این بیماران حاصل می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

انواع اسپاینابیفیدا چیست؟

1.اسپاینا بیفیدا مخفی: نقص جزئی بدون ناهنجاری در نخاع.

۲. اسپاینا بیفیدا کیستیک: شامل یک دهانه گسترده ستون فقرات و یک کیسه باز ساخته شده از مایع مغزی نخاعی و مننژها.

الف. مننگوسل: شیوع کمتر، فتق مننژ به دلیل نقص قوس مهره‌ای. فاقد بافت عصبی بودن کیسه تکال یا

دورال ساک (ترکیبی از سخت شامه و عنکبوتیه) به بیرون رانده شده (عدم فتق نخاع یا ریشه‌های آن).

تجمع مایع در فضای ساب آراکنوئید و برجستگی روی پوست بیمار.

ب. میلومننگوسل: شایعتر از مننگوسل، باز بودن قسمت خلفی مهره‌ها و بیرون زدن مجموعه‌ای از نخاع و مایع مغزی نخاعی به شکل یک کیسه.

• هیدروسفالی: افزایش فشار داخل جمجمه و بزرگ شدن بطن‌ها به دلیل اختلال در تخلیه مایع مغزی نخاعی

و غالبا همراه با میلومننگوسل. بستگی داشتن میزان اختلال به میزان و درجه درگیری نخاع.

علت

• رخ دادن نقص در هفته چهارم بارداری
• امکان شناسایی با آمنيوسنتز
• نقش داشتن عوامل محیطی و ژنتیکی
• شامل بودن وراثت و کمبود اسید فولیک در اکثر موارد

توصیف اسپاینابیفیدا

• مشاهده اختلالات حسی و حرکتی در زیر سطح ضایعه غالباً با ضایعات (غالبا نیاز به جوشکاری).
• بیشتر ضایعات در ستون فقرات قفسه سینه یا کمر و فلج بودن‌اندام تحتانی
• مشاهده اختلال پردازش حسی و مشکلات ادراکی (و مشکلات حرکتی ریز مربوط به مربوط به مسائل ادراکی) در کودکان با هیدروسفالی و یا نقص قابل توجهی حرکتی
• ناتوانی‌های ذهنی و تشنج
• منجر شدن به سندرم مهمانی كوكتيل (گفتار زیاد، زبان بیانگر پیشرفته‌تر از گیرنده)
• امکان مشاهده مشکلات ارتوپدی مانند اسکولیوز، کلاپ فوت، آرتروگریپوز یا دررفتگی ران
• دچار شدن به مشکلاتی در هماهنگی چشم و دست (درکی-حرکتی)، توجه، بیش فعالی، مشکلات یادگیری، حافظه، سازماندهی، توالی، استدلال و حل مسئله و انگیزه
• رایج بودن آلرژی لاتکس (به دلیل حساسیت‌های ایجاد شده توسط جراحی‌ها).

درمان اسپاینابیفیدا چگونه است؟

درمان و توانبخشی مبتنی بر تیم یکی از مؤثرترین رویکردها در مراقبت از بیماران دچار مشکلات نورولوژیک، سکته مغزی و سایر اختلالات جسمی و حرکتی است. در این روش، تیمی از متخصصان با یکدیگر همکاری می‌کنند تا یک برنامه جامع و شخصی‌سازی‌شده برای بیمار تدوین کنند. این تیم معمولاً شامل پزشک متخصص، فیزیوتراپیست، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر، روانشناس، پرستار، و در صورت لزوم مددکار اجتماعی است. هر یک از این اعضا، نقش خاص و مکملی را در روند درمان ایفا می‌کنند. در مرکز تخصصی توانبخشی دکتر صابر، درمان مبتنی بر تیم نه‌تنها یک شعار، بلکه یک رویکرد عملی و دقیق است که با هدف بهبود همه‌جانبه عملکرد بیماران دنبال می‌شود. دکتر صابر با سال‌ها تجربه در زمینه توانبخشی بیماران سکته مغزی، پارکینسون، آسیب‌های نخاعی و بیماری‌های حرکتی، معتقد است که بدون هماهنگی میان تخصص‌های مختلف، نمی‌توان به نتایج پایدار و مؤثر دست یافت.

یکی از مزیت‌های مهم درمان تیمی این است که هر بیمار به‌صورت چندبعدی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، اگر بیماری دچار مشکلات حرکتی و گفتاری باشد، فیزیوتراپیست و گفتاردرمانگر هم‌زمان و هماهنگ روی بهبود وضعیت او کار می‌کنند. همچنین روانشناس می‌تواند بر جنبه‌های روانی بیماری مانند اضطراب، افسردگی یا کاهش انگیزه تمرکز داشته باشد. این هماهنگی سبب می‌شود که روند درمان با سرعت و کیفیت بهتری پیش رود و از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری شود.

دکتر صابر در جلسات تیمی هفتگی با تمامی اعضای تیم درمانی، وضعیت هر بیمار را بررسی می‌کند و در صورت نیاز برنامه درمانی را بازنگری و به‌روزرسانی می‌نماید. این جلسات فرصت مناسبی برای همفکری، تبادل نظر و تصمیم‌گیری دقیق‌تر در خصوص روند توانبخشی بیماران است.

درمان و توانبخشی مبتنی بر تیم، به‌ویژه در بیماران دچار اختلالات مزمن و پیچیده، یک انتخاب هوشمندانه و علمی است که در مرکز دکتر صابر به‌خوبی پیاده‌سازی می‌شود و نتایج قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی بیماران به همراه داشته است.

ارزیابی کاردرمانی اسپپاینابیفیدا

• حیطه‌ها
• ADL
• IADL
•  مهارتهای بازی
• حرکت ظریف مانند دستخط (به علت اختلال ادراکی بینایی، دیس پراکسیا)
• بینایی و ادراک
• برنامه‌ریزی حرکتی
• حس (هیچ حسی در زیر سطح ضایعه وجود ندارد، امکان تحریک‌پذیری بالا یا پایین)
• کنترل روده و مثانه
• شناخت
• مشکلات روانی اجتماعی (خودپنداره، سازگاری)

ابزار ارزیابی

استاندارد:

• مقیاس رشد نوزاد Bayley
• VMI (یکپارچگی دیداری حرکتی، ۳-۱۸ سالگی)
• TVPS (ادراک بینایی، ۴-۱۲ سالگی)
• مقیاس‌های رفتاری Vineland (مراقبت از خود، مهارت‌های زندگی کردن مستقل)
• WeeFIM (مراقبت از خود، مهارت‌های زندگی کردن مستقل، ۶ ماهگی تا ۷ سالگی)
• پروفایل حسی (۳-۱۰ سالگی)

علائم، آسیب‌ها و تشخیص اسپینا بیفیدا

علائم اسپینا بیفیدا بسته به نوع و محل نقص متفاوت است. در اکولتا، ممکن است تنها اختلال جزئی حس یا یک ناحیه پرمویی در کمر دیده شود. ولی در میلومننگوسل، نوزاد با کیسه‌ای برجسته در ستون فقرات متولد می‌شود، ممکن است تورم، بی‌حسی، اختلال کنترل مثانه و روده، فلج یا کجی ستون فقرات را تجربه کند. تشخیص قبل از تولد از طریق آزمایش AFP در هفته ۱۶–۱۸ بارداری و سونوگرافی آنومالی رایج است؛ در صورت شک، آمنیوسنتز و MRI نیز انجام می‌شود

مداخله توانبخشی اسپاینابیفیدا

• تجويز ارتودیک، جلوگیری از شکستگی‌ها
• تجویز ویلچیر
• لزوم کنترل فشار به دلیل کاهش حساسیت تحرک و بی‌اختیاری
• تجویز وسایل کمکی

مراقبت از خود: روتین‌های روده و مثانه، مراقبت از پوست (جلوگیری از درد)

• IADL ها، یکپارچگی جامعه و ایمنی
• مدرسه و دستخط
• جابجایی

پیشگیری و اهمیت اسیدفولیک در دوران بارداری

کمبود اسیدفولیک قبل از بارداری تا سه ماهه اول، به‌طور قابل‌توجهی خطر اسپینا بیفیدا را افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود تمام زنان در سن باروری روزانه حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک مصرف کنند تا احتمال نقص لوله عصبی کاهش یابد. سایر عوامل مؤثر شامل ژنتیک، مصرف داروهای ضدتشنج، دیابت کنترل‌نشده، چاقی، تب بالا و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی هستند . زوج‌هایی با سابقه خانوادگی نقص لوله عصبی می‌توانند با مشاوره ژنتیک و غربالگری دقیق ریسک بارداری سالم را بالا ببرند.

سوالات متداول:

1-آیا اسپینا بیفیدا روی هوش اثر دارد؟
تأثیر سخت‌افزاری ندارد؛ اکثر افراد دارای هوش طبیعی هستند، اگرچه در برخی موارد خفیف مشکلات یادگیری گزارش شده‌اند.

2-مصرف اسیدفولیک چه زمانی مؤثر است؟
حداقل یک ماه قبل از بارداری و تا پایان سه ماهه اول، مصرف روزانه ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک به‌طور قابل‌توجهی خطر را کاهش می‌دهد.

کاردرمانی دیداری

هنگامی که شما بینایی را در نظر می‌گیرید، اولین مواردی که به ذهن شما می‌رسد، تیزبینی یا حدت بینایی کودک است یا اینکه آیا دید کودک۲۰/۲۰ است یا خیر. در واقع چشم او نیاز به تشخیص صحیح محرک بصری دارد اما نکته‌ی مهم‌تر این است که مغز او باید قادر به یادآوری چیزی که می‌بیند باشد، معنای آن را پردازش کند و بهترین پاسخ‌ها را تعیین کند. علاوه بر این عصب حرکتی چشم، توجه بصری و مسائل حساسیت بصری می‌توانند از عملکرد صحیح چشم ممانعت کنند حتی برای کودکی با دید کامل. مرکز کاردرمانی دکتر صابر، در زمینه کاردرمانی دیداری و توجه بینایی با تجهیزات پیشرفته اتاق تاریک فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

عصب حرکتی چشم و توانایی همکاری دو چشم

ماهیچه‌های چشم باید چشم‌ها را هم‌راستا نگه دارند و آن‌ها را به نرمی و همزمان حرکت دهند و چشم ها نیز با

هم مانند یک جفت دوربین دوچشمی عمل کنند و با تلفیق دو میدان دید، یک میدان دید واضح به وجود آورند.

بسیاری از کودکان که با چالش‌های حسی روبرو هستند هم در عصب چشمی و هم در توانایی همکاری دو چشم مشکل دارند؛ خصوصا آن‌هایی که همراه با تن عضلانی پایین در سایر قسمت‌های بدن باشند.

یک کودک ممکن است درگیر مشکلاتی مانند همگرایی ناکافی، که کارکرد دو چشم با هم را سخت می‌کند باشد که منجر به تاری دید، دوبینی یا خستگی چشم خصوصا برای وظایف طولانی مدت که از نزدیک قرار است انجام دهد می‌شود.

مشکل دیگر می‌تواند لوچی باشد که در این موارد چشم‌ها انحراف عصبی عضلانی دارند و قادر به ترکیب تصویر و تبدیل آن به یک تصویر واحد نیستند.

مواردی که مشکلات بصری آن‌ها را برای کودک بسیار سخت یا غیر ممکن می‌کند عبارتند از:

• حفظ وضوح تصویری، خصوصا هنگام انجام کارهایی که پیوسته به دید نزدیک نیاز دارند مانند خواندن،

نوشتن، نخ کردن مهره ها و…

• حرکت نرم و یک دست چشم‌ها هنگام مرور کردن مواردی که در یک شکل منظم قرار دارند مانند زمانی

که خط‌های یک نوشته چاپی را می‌خواند.

• دنبال کردن شی متحرک مانند توپی که می‌خواهد آن را بگیرد یا چشم دوختن به معلم که در کلاس

راه می‌رود.

• درک عمق مانند فاصله‌ی میان بدنش تا سایر اجسامی که در محیط قرار دارند مثلا فاصله‌ی توپی که

در نزدیکی او قرار دارد.

• ثابت نگه داشتن میدان دید هنگام حرکت مانند اینکه دید ثابتی به زمین بازی داشته باشد هنگامی که

بازیکن در آن می‌دود.

• متمرکز شدن از قسمتی نزدیک به جایی دورتر و برعکس؛ مانند زمانی که نوشته‌ها را از روی تابلو می‌خواند.
• تفکیک کردن پیش‌زمینه و پس‌زمینه که بتواند یک شی خاص یا فرد را در یک زمینه‌ی بصری شلوغ تشخیص دهد مانند یک جوراب در کشو یا یک فرد در مغازه

هنگامی که بینایی دقیق، پایدار و مستقل نیست کارهای آسانی مانند نگاه کردن به چشمان افراد، بالا رفتن از پله‌ها و جهت‌یابی میان موانع، خواندن، نوشتن و بازی کردن برایش دشوار می‌شود. محرک‌های بصری پرواز پرنده‌ها در آسمان یا دویدن کودکان برای کودکی که زمینه‌ی بصری قابل اعتماد ندارد، می‌تواند ناراحت کننده باشد. یا پایین آمدن از پله‌ها را ترسناک نماید؛ چرا که کودک نمی‌تواند فاصله‌ی بین پله‌ها را تخمین بزند. با انحرافات بصری، نوشته‌های چاپی، مردم و اشیا در محیط ممکن است به صورت ناپایدار، تار یا محو، متحرک یا متغیر به نظر برسند و همچنین ممکن است محو شوند و دوباره ظاهر شوند.

چالش‌های پردازش حسی

صورت والد ممکن است در حالی که ابروهایش را در هم کشیده، برای کودک بسیار نا آشنا به نظر برسد.

موزاییک‌های کف و پلکان ممکن است در حال جابه‌جایی به نظر برسند و… این مسئله قابل درک است که کودک ترجیح دهد از ارتباط چشمی خودداری کند یا از بالا رفتن از پلکان اجتناب کند و نسبتا کم تحرک بماند.

چرخ‌های در حال چرخش یک ماشین یا اسباب بازی برای او در اولویت هستند. برخی از کودکان ممکن است به دید پیرامونی خود وابسته باشند؛ زیرا با این کار انحرافات بخش مرکزی بینایی‌شان را کم یا حذف می‌کنند. کودکانی که سر خود را از شما دور می‌کنند، در حقیقت ممکن است بخواهند از بهترین میدان دید برای نگاه کردن به شما استفاده کنند.

اگر راجع به مهارت‌های بصری کودک نگرانی دارید یا اگر او با وظایفی که به مهارت‌های بصری مربوط است مانند خواندن مشکل دارد لازم است که کودک بوسیله‌ی یک فرد حرفه‌ای مانند یک اپتومتریست مجرب و یا چشم پزشک اطفال معاینه شود.

توجه بصری

دنیای کودک از تصاویر بصری ثابت پر شده است. با وجود انواع دیگر ورودی‌های حسی زمانی که کودکان بالغ می‌شوند، در حالت ایده‌آل یاد می‌گیرند چطور محرک‌های حسی نامربوط را فیلتر کنند تا بتوانند بر روی مسئله‌ای که برایشان مهم است تمرکز نمایند. اگر کودکی با تنظیم و یا مسدود کردن حس‌ها مشکل دارد، به راحتی می‌تواند بیش از حد تحریک شود زیرا با تمام انواع محرک‌های بصری تحریک می‌شود.

در یک کلاس کودک ممکن است خیلی مشغول نگاه کردن به هر کس و هر چیزی در اطرافش شود که در این صورت او متوجه نشانه‌های مهم بصری از سوی معلم نمی‌شود و دانش‌آموزی بی‌دقت به حساب می‌آید.

دوبینی در کودکان اغلب با مسائل مربوط به توجه کردن اشتباه گرفته می‌شود، چرا که برای کودک سخت است که بر کاری که در دستش دارد تمرکز کند. علاوه بر این اگر درگیر تصاویر بصری یا مشکلات بصری مانند همگرایی ناکافی باشد، به سادگی از تمرکز و توجه دست می‌کشد.

آن‌ها ممکن است به سختی دست به کاری بزنند و خیال‌بافی را ترجیح دهند یا بیشتر درگیر فعالیت‌هایی شوند که در خودماندگی را نشان می‌دهند. گروهی دیگر از کودکان بیش از حد متمرکز می‌شوند. به عنوان مثال ممکن است یک کودک به شدت محو تماشای تلویزیون شود به طوریکه واقعا نشنود که والدینش او را برای ناهار صدا می‌زنند.

علت این، مسئله‌ای نیست که کودک والدینش را نادیده می‌گیرد یا نمی‌خواهد که خوب باشد بلکه این است که کودک با انتقال توجه از کاری که در حال انجام آن است به سمت یک محرک حسی جدید مشکل دارد.

به طور معمول بیشتر ما روی تصویر بزرگ متمرکز می‌شویم و سپس به سراغ جزئیات می‌رویم در حالی که بسیاری از کودکان خصوصاً آن‌هایی که طیفی از اوتیسم دارند یا با اختلالات یادگیری مواجه هستند بیشتر غرق در جزئیات می‌شوند.

ممکن است دیدن جنگل برای آنها دشوار باشد؛ زیرا برگ‌های موجود بر سر هر شاخه در هر درخت از لحاظ بصری بسیار خوشایند و جذاب می‌باشد.

بسیاری از کودکان نسبت به داده‌های بصری اشتیاق دارند، به اشیا درخشان خیره می‌شوند، چرخ‌های ماشین اسباب‌بازی را می‌چرخانند، حرف ثابتی از الفبا را مکرراً می‌نویسند. آن‌ها ممکن است مجموعه بزرگی از اشیا را به منظور ذخیره کردن جمع‌آوری کنند. این موارد قابل پیش‌بینی و ایمن هستند و نگاه کردن به موارد ذکر شده مانند یک فرار ایمن از دنیایی است که بسیار سخت و طاقت‌فرسا است.

کودکانی که نسبت به شماره‌ها و حروف بسیار توجه نشان می‌دهند و ممکن است به نظر برسد مشغول فعالیتی هستند در حالی که آن‌ها اغلب زود شروع به خواندن و نوشتن می‌کنند.

علت این مسئله ای نیست که کودک والدینش را نادیده می‌گیرد یا نمی‌خواهد که خوب باشد بلکه این است که کودک با انتقال توجه از کاری که در حال انجام آن است به سمت یک محرک حسی جدید مشکل دارد.

به طور معمول بیشتر ما روی تصویر بزرگ متمرکز می‌شویم و سپس به سراغ جزئیات می رویم در حالی که بسیاری از کودکان خصوصا آنهایی که طیفی از اوتیسم دارند یا با اختلالات یادگیری مواجه هستند بیشتر غرق در جزئیات می‌شوند.

ممکن است دیدن جنگل برای آنها دشوار باشد؛ زیرا برگ‌های موجود بر سر هر شاخه در هر درخت از لحاظ بصری بسیار خوشایند و جذاب می باشد.

بسیاری از کودکان نسبت به داده‌های بصری اشتیاق دارند، به اشیا درخشان خیره می‌شوند، چرخهای ماشین اسباب بازی را می چرخانند، حرف ثابتی از الفبا را مکررا مینویسند. آنها ممکن است مجموعه بزرگی از اشیا را را به منظور ذخیره کردن جمع آوری کنند. این موارد قابل پیش بینی و ایمن هستند و نگاه کردن به موارد ذکر شده مانند یک فرار ایمن از دنیایی است که بسیار سخت و طاقت فرسا است.

کودکانی که نسبت به شماره‌ها و حروف بسیار توجه نشان می‌دهند و ممکن است به نظر برسد مشغول فعالیتی هستند در حالی که آن‌ها اغلب زود شروع به خواندن و نوشتن می‌کنند.

سوالات متداول:

1- چه کودکانی به کاردرمانی دیداری نیاز دارند؟
کودکانی که دچار مشکلاتی مانند تأخیر در یادگیری، اختلال در نوشتن، ضعف در تشخیص اشیاء از پس‌زمینه، اختلال در تعقیب چشمی، مشکلات هماهنگی چشم و دست، یا حتی اوتیسم و ADHD هستند، می‌توانند از کاردرمانی دیداری بهره ببرند.

2- چه تست‌هایی برای ارزیابی دیداری در کاردرمانی انجام می‌شود؟
تست‌هایی مانند تست تعقیب چشمی، هماهنگی بینایی-حرکتی، تمایز دیداری، حافظه دیداری و ادراک فضایی انجام می‌شود. همچنین بررسی عملکرد کودک در اتاق تاریک به‌عنوان بخشی از ارزیابی‌های دیداری انجام می‌گیرد.

کاردرمانی اسکیزوفرنی چیست

 اسکیزوفرنی، بر چسبی است که به گروهی از بیمارهای روانی داده می‌شود که در آن بدتر شدن عملکرد با تحریف شدید تفکر، ادراک و خلق ‌و خوی، رفتارهای عجیب و غریب و کنار کشیدن اجتماعی مشخص می‌شود. کاردرمانی برای اسکیزوفرنی شامل درمان های مبتنی بر فعالیت جهت بهبود توانایی های بیمار در انجام مهارت های روزمره زندگی می باشد. کاردرمانی اسکیزوفرنی موجب کاهش علائم بیماری و برگشت بیمار به فعالیت های نرمال زندگی می گردد. کاردرمانی جسمی و کاردرمانی در منزل از خدمات مرکز کاردرمانی دکتر صابر می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علائم اسکیزوفرنی

• مطابق با (DSMIV) ، پنج علامت مشخصه اسکیزوفرنی وجود دارد: توهم، گفتار بی‌نظم، رفتارهای بی‌نظم یا کاتاتونیک و علائم منفی، به معنی کاهش یا از بین رفتن عملکردهای طبیعی.
• فرد باید به مدت حداقل یک ماه، دو یا بیشتر از این علائم را نشان دهد و حداقل برای مدت شش ماه به ‌طور منطقی دچار اختلال شده باشد، به ‌طوری‌که عملکرد طبیعی وی بدتر شده باشد.

انواع اسکیزوفرنی

الف) اسکیزوفرنی بی‌نظم

• رفتارهای کودکانه
• تصور حالت‌های پوچ
• عدم انسجام گفتاری
• اختلالات خلقی: حالت حماقت شدید
• رفتار بی‌نظم یا عدم جهت‌گیری هدف
• ممکن است به‌ شدت عقب ‌نشینی کند

ب) اسکیزوفرنی کاتاتونیک

• اختلال در رفتار حرکتی
• گیجی کاتاتونیک یا تحریک کامل، معمولاً همراه با عدم توانایی صحبت کردن
• انعطاف‌پذیری مومی: اندام‌ها توسط شخص دیگری قابل جابجایی یا مرتب شدن است. بسیاری از کاتا تونیک­ها بین دوره‌ بی‌تحرکی و دوره فعالیت حرکتی دیوانه‌وار متناوب هستند، که ممکن است شامل رفتارهای خشونت خشونت‌آمیز باشد.
• سفتی کاتاتونیک: در برابر هر تلاشی از طرف دیگران برای حرکت اندام‌هایش مقاومت می‌کند
• اکولالیا و اکوپراکسی (تقلید از حرکت دیگران)
• منفی‌گرایی کاتاتونیک: از انجام آنچه از آنها درخواست می‌شود امتناع می‌ورزد اما به‌ طور مداوم برعکس عمل می‌کند.

ج) اسکیزوفرنی پارانوئید

• به‌ مراتب شایع‌تر از انواع بی‌نظم یا کاتاتونیک است
• در تست‌های شناختی به ‌خوبی عمل می‌کند
• زندگی سالم قبل‌از بیماری و نتایج درازمدت بهتر
• خصوصیات اسکیزوفرنی پارانوئید، توهم و خیال نسبتاً پایدار، اغلب مربوط به مضامین آزار، شکنجه و عظمت است.

ارزیابی کاردرمانی برای اسکیزوفرنی

الف- مراقبت از خود

• مدیریت داروها، نظافت، بهداشت، بهداشت، لباس واقع ‌بینانه (لباس مناسب با توجه به شرایط آب و هوا)

ب- مولد بودن

• مهارت‌های زندگی مستقل مانند تهیه غذا، خرید، مدیریت مالی، استفاده از حمل ‌و نقل عمومی و رانندگی
• ارزیابی‌های استاندارد شامل COPM ، ارزیابی Kohlman مهارت‌های زندگی (KELS) ، ارزیابی مهارت‌های مستقل زندگی، ارزیابی منطقه عملکردی (BAFPE) و ارزیابی کار آشپزخانه
• مهارت‌های کسب شغل و آمادگی شغل را ارزیابی کنید.

ج – اوقات فراغت

• علائق، اوقات فراغت و آگاهی از منابع اجتماعی را که علائق را برآورده می‌کند، ارزیابی کنید

د- شخص

• شناختی: برانگیختگی/ هوشیاری، حل مسئله، تصمیم‌گیری
• عاطفی: تنظیم احساسات، مهارت‌های مقابله-راهکارهای سازگارا ن
• مهارت‌های اجتماعی: ارتباط و ارتباطات (کلامی/ غیرکلامی) ، تفسیر نشانه‌های اجتماعی

مداخله کاردرمانی اسکیزوفرنی

• توسعه مهارت: مهارت‌های روزمره زندگی، مدیریت زمان، مدیریت پول، تحرک اجتماعی، مهارت‌های مقابله، آموزش مهارت‌های اجتماعی و مدیریت استرس که می‌تواند منجر به ارتقاء تعادل سلامت مشاغل و درجه ‌بندی محیط به مراحل قابل‌کنترل به ‌منظور بهینه ‌سازی مناسب PEO شود.
• آموزش: منابع اجتماعی، مدیریت دارو، برنامه‌های روزانه و فعالیت‌های گروهی

 مدیریت علائم

• علایم مثبت
• درمورد حقیقت عینی توهم و توهم بحث نکنید
• با این‌ حال روشن کنید که دیگران تجربه بیمار را تجربه نمی‌کنند
• فعالیت معنادار می‌تواند یک عامل سودمند باشد
• در کنترل و مدیریت علائم بیمار یک حس کنترل برای بیمار ایجاد کنید
• محیط بهینه را که شکل‌گیری توهم را محدود می‌کند تعیین کنید
• توانایی‌های غیرزبانی حفظ‌شده، برای ایجاد احساس موفقیت فرد را با مشارکت ترغیب کنید
• علائم منفی
• افزایش تدریجی تحریک اجتماعی، اگر به‌ نظر می‌رسد تاثیر نامطلوب دارد متوقف شود
• ترکیبی از تحریک تدریجی، یک محیط ساختار یافته، تعامل اجتماعی و پشتیبانی

-فراهم آوردن کنترل به‌منظور اطمینان و استقلال بیشتر در تصمیم‌گیری

• فوبیای خاص

فوبیای خاص ترس بیش ‌از حد یا غیر منطقی از یک شی یا وضعیت است که معمولاً با اجتناب از شی یا وضعیت همراه است. مثال‌ها شامل فوبیای پرواز، ارتفاعات، حیوانات، تزریقات و خون است. ترس نباید به یک اختلال دیگر مربوط شود (به‌ عنوان مثال فردی با آگورافوبیا که به دلیل احتمال حمله هراس از پرواز خودداری می‌کند) ،

محیط: توصیه‌هایی برای افزایش ایمنی و حفظ انرژی. آموزش برای بیماری و خانواده در مورد بیماری ام ‌اس و چگونگی تأثیر آن بر عملکرد. آموزش پشتیبانی در اجتماع و جستجوی خدماتی مانند حمل ‌و نقل عمومی (در صورت عدم امکان ادامه رانندگی) . آموزش مدیریت خستگی به عملکرد دستگاه‌های کمکی و غیره

ارزیابی کاردرمانی مبتنی بر فعالیت

کاردرمانی در اسکیزوفرنی با ارزیابی دقیق عملکرد بیمار شروع می‌شود. این ارزیابی شامل شناسایی توانایی‌ها و محدودیت‌ها در فعالیت‌های روزمره مانند مراقبت از خود، پخت‌و‌پز، مدیریت مالی، استفاده از حمل‌ونقل و تعامل اجتماعی است. ابزارهایی مانند COPM، KELS و BAFPE به کار گرفته می‌شوند تا توانایی‌های فرد برای انجام مستقل زندگی مشخص شود. برنامه درمانی بر پایه این تحلیل تدوین می‌شود تا مشکل‌هایی مثل بی‌توجهی، بی‌انگیزگی یا اختلالات سازماندهی رفتار هدفمند به صورت هدفمند هدف‌گذاری شود. در این مرحله، مشارکت خود بیمار ضروری است تا اهداف شخصی‌سازی‌شده مثل افزایش مشارکت در گروه یا استقلال در خرید هفتگی انتخاب شود. این رویکرد باعث می‌شود کاردرمانی از یک فعالیت غیرهدفمند به یک مسیر درمانی با نتایج ملموس تبدیل شود که اثبات دقیق کاردرمانی را در اسکیزوفرنی مشخص می‌کند. ارزیابی و مستندسازی پیشرفت نیز معیار سنجش اثربخشی برنامه است.

مهارت‌های اجتماعی و تنظیم هیجان

اختلالات اجتماعی و هیجانی در اسکیزوفرنی، نقش عمده‌ای در کاهش کیفیت زندگی دارند. کاردرمانگران با فراهم‌سازی تمرین‌های گروهی هدفمند—مانند مشارکت در ساخت یا بازی‌های تیمی—به بهبود ارتباطات کلامی و غیرکلامی کمک می‌کنند. همچنین، آموزش روش‌های تنظیم هیجان از جمله تنفس عمیق، تصویرسازی ذهنی و تکنیک‌های آرام‌سازی، بخشی جدایی‌ناپذیر از برنامه است. به این ترتیب، بیمار یاد می‌گیرد واکنش‌های هیجانی مثل اضطراب یا ناکامی را مدیریت کرده و در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا کنترل بیشتری داشته باشد. این مهارت‌ها باعث کاهش علائم منفی مانند کناره‌گیری، بی‌انگیزگی و فقدان احساس لذت می‌شود و به بیمار کمک می‌کند در جامعه فعال‌تر و مستقل‌تر ظاهر شود.

سوالات متداول:

1- آیا کاردرمانی فقط در کلینیک مفید است؟
نه؛ بسیاری از تمرین‌ها قابل انجام در منزل و محل کار هستند و استمرار را تضمین می‌کنند.

2-فعالیت گروهی برای درمان اسکیزوفرنیضروری است؟
بله، مشارکت گروهی مهارت‌های ارتباطی و روابط اجتماعی را تقویت می‌کند، ضروری برای زندگی مستقل.

اختلال تکاملی کودکان

اختلال تکاملی کودکان به دسته ای از اختلالات گفته می شود که کودک در یک یا چند زمینه رشدی دچار مشکل می باشد. کودکانی دچار تاخیر تکاملی هستند که یا از ابتدا با مشکلات رشدی روبه رو بوده مثلا وزنشان زیر صدک سوم یا پنجم برای سنشان است یا سرعت رشدشان کاهش یافته. یعنی به میزانی که انتظار می­رود در رشد تکاملی پیشرفت نمی کنند یا این که ابتدا رشدشان طبیعی است ولی بعد به میزان 2 صدک یا بیشتر در منحنی رشد سقوط می­ کنند و وزن شان کمتر از 80% وزن ایده آل می­باشد. مرکز کاردرمانی در اختلال تکاملی در زمینه تشخیص علت اختلال تکاملی و درمان تاخبر رشدی به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. متخصصین کاردرمانی و گفتاردرمانی مرکز دکتر صابر با استفاده از تکنیک های درمانی روز دنیا و تجهیزات پیشرفته مرکز به درمان تاخیر تکاملی در کودکان کمک می نماید.

اختلال تاخیر حرکتی در نوزادان نارس

بدکارکردی های کوچک اعصاب مرکزی می‌تواند ناشی از تولد نارس باشد. بین تولد نوزاد زودرس یا نارس و اختلال هماهنگی رشدی ارتباطی بسیار قوی وجود دارد،به طوری که با کاهش یک هفته از زمان تولد ۱۹ درصد احتمال ابتلا به اختلال هماهنگی رشدی افزایش می‌یابد. 5 / 12 تا  50  درصد از کودکان با تولد نارس دچار اختلالات هماهنگی رشدی می‌شوند.

بین کاهش وزن زمان تولد و ابتلا به اختلال تاخیر تکاملی ارتباط معنی داری وجود دارد. سن مادر در دوران بارداری،احتمال خطر سقط، استرس های شغلی در دوران بارداری،اختلالات مزمن ریوی بدو تولد و میزان زردی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در دوران بارداری،حین تولد و دوران نوزادی در ابتلا به اختلال هماهنگی رشد حرکتی می باشند.

گیلگر معتقد است عدم رشد نرمال اعصاب باعث ایجاد اختلال تاخیر حرکتی می گردد و به علت اینکه اختلالات رشدی (مانند اختلالات یادگیری،هماهنگی و توجه) دارای ماهیت علتی یکسانی هستند.

کاپلان پیشنهاد می کند احتمالاً بیش از یک نقطه در اعصاب مرکزی کودکان اختلال تاخیر تکاملی آسیب می بیند و به همین دلیل است که این کودکان معمولاً اختلالات توجه،یادگیری و زبانی نیز دارند میزان اختلالات همراه با اختلال هماهنگی رشدی به میزان و وسعت ضایعات رشدی مغز بستگی دارد.

دو فرضیه در مورد نقش مخچه در ایجاد اختلال تاخیر تکاملی وجود دارد.فاوست و نیکولسون یک فرضیه به نام فرضیه اختلال اتوماسیون را معرفی می کنند،کاگرر، ویلیام و ویلسون فرضیه دیگری به نام مدلسازی داخلی مخچه را معرفی می‌کنند. در فرضیه اتوماسیون کودکان با اختلال هماهنگی رشدی در تولید مهارت های حرکتی به صورت اتوماتیک (یعنی بدون فکر کردن و با استفاده از برنامه های حرکتی که گذشته در ذهن خود ذخیره کرده است) مشکل دارند،انسان پس از دریافت محرک های یادگیری (مانند دیدن و شنیدن) در مورد یک فعالیت حرکتی یک برنامه حرکتی در مغز خود طراحی می کند آن را اجرا می‌کند و پس از به نتیجه رسیدن آن را ویرایش و در مغز خود ذخیره می کند که به این عمل برنامه حرکتی یا پراکسیا می گویند و این کودکان در این مهارت ضعف دارند و نمی‌توانند برنامه‌های حرکتی را به  راحتی ذخیره و از آن بدون فکر کردن و توجه کردن استفاده نمایند که این امر خود دلیل درگیری مخچه در اختلال تاخیر تکاملی می باشد.معمولاً بچه‌های اختلال هماهنگی رشدی با این ضایعه دچار اختلال نارساخوانی ( دیس لکسیا) نیز می باشند.

فرضیه مدلسازی داخلی مخچه بدین صورت می باشد که زمانی که یک دستور حرکتی از قشر مغز صادر می گردد، مخچه دستور حرکتی را دریافت کرده و پیش بینی می کند آیا این دستور حرکتی به نتیجه مطلوب خواهد رسید یا خیر،و چنانچه به نتیجه مطلوب نرسد دستور حرکتی را ویرایش کرده و خطاهای حرکتی (از نظر سرعت حرکت اندام ها،میزان دامنه حرکتی مفاصل،زمان توقف اندام ها و غیره) را به صورت یک سیگنال به قشر مخ بازخورد می‌دهد تا اصطلاح حرکتی صورت گیرد در این فرضیه کودکان با اختلال هماهنگی حرکتی در پیش‌بینی خطاهای حرکتی و بازخورد آن به قشر مغز مشکل دارند در واقع در این فرضیه (مدلسازی داخلی) کودکان اختلال هماهنگی رشد حرکتی در تصویرسازی حرکتی،برنامه ریزی حرکتی و کنترل سریع و همزمان حرکت مشکل دارند و این مشکل به خصوص در تصویرسازی ذهنی و برنامه ریزی حرکتی حتی در فعالیت های حرکتی ساده در مقایسه با کودکان عادی به صورت معناداری مشهود می‌باشد.در برنامه‌ریزی حرکتی کودکان با تاخیر حرکتی بیشتر در برنامه‌ریزی جهت آسان شدن انجام فعالیت مشکل دارند و هر چه فعالیت دقت بیشتری بطلبد ضعف کودکان با اختلال هماهنگی رشدی نمایان تر می شود و ضعف این کودکان در برنامه‌ریزی حرکتی را نمی‌توان با اختلال حس وضعی در این کودکان توجیه کرد زیرا تفاوت خاصی بین این کودکان و کودکان عادی در وضعیت مفاصل در یک عمل ساده وجود ندارد.

نقش ماده سفید مغز در اختلال تاخیر کلی رشد

یکی دیگر از بخش های موثر در علت شناسی اختلال تاخیر حرکتی تغییرات عملکردی (نه ساختاری) ماده یا بخش سفید مغز می‌باشد بررسی‌ها با تصویر برداری دیفیوژن تانسور بر روی بزرگسالانی که احتمالاً اختلال هماهنگی رشدی داشته اند نسبت به بزرگسالان عادی نشان می‌دهد فرکشنال آنیزوتروپی راه قشری نخاعی و کلاف طرفی فوقانی به صورت معناداری کاهش یافته و در کلاف طرفی تحتانی و جسم پینه ای تا حدودی نسبت به بزرگسالان عادی کاهش یافته است که نشان‌دهنده کاهش یکپارچگی ماده سفید دربخش های پریوفرونتال و راه کورتیکواسپاینال و قاعدتاً افزایش جبرانی یکپارچگی ماده سفید در شبکه ی اکسیپیتال جلویی و در طول مسیر بینایی شکمی دیده می‌شود این تغییرات راه های ماده سفید در کودکان دارای اختلال تاخیر تکاملی نیز دیده می‌شود و یکی از علل اختلال تاخیر تکاملی کودکان در یادگیری حرکتی، شناخت است.

فعالیت های جسمی و بازی و علت اختلال هماهنگی رشدی

برجن وی بیان کرد بازی در رشد فیزیکی، شناختی زبانی و اجتماعی کودکان بسیار موثر است. راکیسون معتقد است انجام فعالیت‌های فیزیکی و بازی در طول دوران رشد،از بدو تولد بر رشد و تقویت اعصاب مرکزی و مهارت حرکتی بسیار تاثیر دارد در گذشته تصور می‌شد مشکل حرکتی نوزاد متولد شده تماما غیر ارادی و رفلکسی است و تاثیری در رشد آینده نوزاد ندارد،ولی مطالعات اخیر نشان می‌دهد نوزاد از همان بدو تولد درگیر فعالیت های حرکتی می‌شود و این فعالیت‌ها در رشد حرکتی نوزاد در آینده بسیار تاثیرگذار است. بازی های جسمی نوزادان 6 ماهه در رشد مهارت های حرکتی اساسی بسیار موثر است به عنوان مثال نوزاد از حدود ۶ ماهگی توانایی گرفتن اشیا را دارد و انجام این فعالیت ها در بهبود اختلال حرکتی نوزاد بسیار تاثیر دارد. و از حدود 10 ماهگی توانایی دستکاری کردن اشیا را در انگشتان به دست می آورد و انجام این فعالیت ها در این سنین،پایه و اساس انجام مهارت های کنترل اشیا نظیر پرتاب اشیا،مهارت های نوشتاری و پیش دبستانی،در سنین بالاتر می باشد.

رشد حرکتی در برخی دوره های مهم رشد نظیر نشستن،چهاردست و پا رفتن،راه رفتن نیز در رشد مهارتهای حرکتی کودکان بسیار تاثیرگذار است،و هر چه نوزاد این مهارت ها را زودتر به دست آورد و تجربه و تکرار حرکتی بهتری داشته باشد مهارت حرکتی بهتری به دست می آورد و منجر می شود کودک در بازی ها و فعالیت های حرکتی خانه و مدرسه موفق تر باشد.

به نظر می‌رسد عدم انجام فعالیت های حرکتی و تجربه حرکتی ناکافی مناسب از بدو تولد در عدم رشد مهارت های حرکتی و ایجاد اختلال هماهنگی رشدی موثر می باشد و همین موضوع اهمیت فعالیت های جسمی-حرکتی را پس از تولد مشخص می‌کند.

تصویربرداری از اعصاب مرکزی کودکان با اختلال تاخیر حرکتی

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مغز این کودکان از نظر نحوه فعالیت با کودکان بدون اختلال تاخیر تکاملی اختلافاتی دارد. کویرنه نشان داد که شبکه توجه مغز کودکان با مشکل حرکتی بد کار کردی های را نشان می دهد. وی با استفاده از ام آر آی فلورسانت نشان داد که میزان فعالیت این منطقه واقع در بخش پشتی- طرفی قشر پره فرونتال(جلو پیشانی) نسبت به کودکان سالم ( گروه کنترل) در فعالیتهای دستوری از قبیل برو و نرو کمتر می باشد.

کاشی واگی نشان داد که میزان فعالیت قسمت های بالایی و پایینی لوب آهیانه چپ به صورت معنی داری در فعالیت هایی که احتیاج به تعقیب بینایی و حرکتی دارند در مشکل حرکتی کودکان نسبت به کودکان سالم کمتر می باشد. که دلالت بر این امر دارد که لوب آهیانه (پریتال) در بدکارکردی های هماهنگی رشدی نقش دارد.

زیکر بیان کرد لوب های پیشانی،گیجگاهی و آهیانه در کودکان با اختلال هماهنگی رشدی در فعالیت های ظریف و تعقیب حرکتی،فعالیت بسیاری را از خود نشان می دهند در حالیکه در کودکان عادی (در انجام همین فعالیت ها) بیشتر منطقه ی پره کانوس و مناطقی که در یادگیری حرکتی و کنترل حرکتی و ویرایش خطاهای حرکتی نقش دارند فعالیت می کنند.

جدا از تمایز مناطق فعال شده در مغز بین دو گروه کودکان عادی و کودکان اختلال هماهنگی رشدی میزان این فعال شدن نیز فرق دارد به طوری که در کودکان مشکل هماهنگی رشدی بیشتر مناطق مغز دو برابر بیشتر نسبت به کودکان عادی فعالیت می کنند و این خود نشان دهنده و توجیه کننده این امر است که کودکان با اختلال تاخیر تکاملی کار ها را با تلاش بیشتری انجام می دهند. هنگام بررسی این کودکان در مشاهدات بالینی دیده می شود این کودکان در فعالیت های حرکتی درگیری بیشتری دارند. و به همین دلیل معمولا هنگام انجام مهارت های حرکتی به علت تلاش خیلی زیاد توجه و تمرکز شان از سایر قسمت‌های بدن برداشته می شود. علیرغم اینکه مغز کودکان اختلال حرکتی فعالیت بیشتری دارد ولی مشاهده می شود که فعالیت مغز کودکان با مشکلات حرکتی در مناطقی که مربوط به یادگیری حرکتی است نسبت به کودکان عادی کمتر از حد نرمال میباشد. زیکر و همکارانش سه بار در سه روز متوالی آزمایشات تصویربرداری خود را بر روی عملکرد مغز کودکان اختلال هماهنگی رشدی بر روی حرکات ظریف و تعقیب حرکتی نسبت به کودکان عادی (گروه شاهد) سنجیدند و در هر سه روز اختلاف های معنی داری در فعالیت مغز دو گروه مشاهده شد و تمایز ها بیشتر مربوط به مناطقی بود که مربوط به یادگیری حرکتی بوده به انضمام مناطقی در قسمت های تحتانی لوب آهیانه در دو طرف،ناحیه طرفی-پشتی قشر پرفرونتال مغز سمت راست و مخچه نیز تفاوت هایی را نشان می دادند.

فعالیت کم مغز در مناطقی که مربوط به یادگیری و کنترل حرکتی است در واقع توجیه کننده این مطلب است که کودکان با اختلال تکاملی نسبت به کودکان عادی یادگیری حرکتی ضعیف‌تری دارند.

تفاوت ساختار در مغز کودکان تاخیرحرکتی 

یکی دیگر از قسمت های اعصاب مرکزی که در ایجاد اختلال هماهنگی رشدی نقش دارد نحوه عملکرد و فعالیت راه های حسی-حرکتی نخاع است  که به مغز وارد و یا از آن خارج می‌شوند. زیکر و همکارانش در ارزیابی های شان از نخاع با دی تی آی مشکل حرکتی کودکان نشان دادند که میزان فعالیت در راه های کورتیکو اسپاینال خلفی و تالامیک خلفی به صورت معنی‌داری کمتر از کودکان عادی (شاهد) می باشد و به این میزان این کاهش فعالیت در راه های ذکر شده و کاهش نمره تست های توانایی حرکتی ارتباط مستقیمی وجود دارد که احتمالاً در دوران رشد راه های حسی و حرکتی ضایعات بسیار کوچک میکروسکوپی ساختمانی در کودکان اختلال تاخیر حرکتی پیدا می کنند.

لازم به یادآوری است که تمام تغییراتی که در مغز و نخاع کودکان با تاخیر تکاملی نسبت به کودکان سالم مشاهده می شود مربوط به میزان فعالیت آنها می باشد و این تغییرات فقط با استفاده از ( FMRI و DTI ) (این دستگاهها میزان فعالیت اندام ها و وضعیت فیزیولوژیک را نشان می دهند) قابل مشاهده می باشند. این اعضا از لحاظ ساختمانی و آناتومی تفاوتی ندارند و چنانچه آسیب هم وجود داشته باشد چنان میکروسکوپی بوده که در ام آر آی و سی تی اسکن مشاهده نمی شود و مغز این کودکان از نظر ظاهر با کودکان سالم هیچگونه فرقی ندارد.

تاخیر ذهنی و اختلال تکاملی زبان

از علائم تاخیر تکاملی در کودکان می توان به تاخیر در مهارت های ذهنی و شناخت کودکان اشاره نمود برای مثال کودکان در سن دو سالگی اشیا آشنا را می شناسد و تشخیص می دهد، می تواند خواسته های خود را با اشاره و بیان بعضی کلمات بیان کند. نحوه بازی با اسباب بازی هایش را میشناسد . در تاخیر تکاملی کودک نمی تواند متناسب با سنش نسبت به محیط واکنش نشان دهد. همچنین ممکن است در زمینه رشد زبان دچار اختلال و تاخیر گردد. بسیاری از والدین با تصور غلطی که کودک تاخیر کلام دارد و به گفته اطرافیان خود به خود برطرف می شود، درمان را به تاخیر می اندارند که این امر خود موجب تاخیر در روند رشد کودک می گردد. توانبخشی در زمینه کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان موجب تسریع روند رشد کودکان با اختلالات تکاملی می گردد.

کودکان دارای اختلال تاخیر حرکتی ، طیف وسیعی از اختلالات زبانی شامل اختلالات تلفظی،درکی،بیانی،تاخیر رشد زبانی،اختلالات درکی رشدی زبانی،تاخیر درک زبانی،و اختلالات سیلابی را تجربه می‌کنند و ارتباط بین این موارد و اختلال هماهنگی رشدی بسیار بالاست.

یکی از مشکلات درک گفتار در کودکان اختلال تاخیر حرکتی ضعف در درک و پردازش افعال دستوری یا افعال کاری است،همین امر یکی از علل تاخیر آنها در پاسخ به افعال کاری است این کودکان این تاخیر در پردازش و درک افعال کاری را حتی در موارد تکراری و مشابه بر خلاف کودکان رشد طبیعی نشان می دهند این مشکل نشان می‌دهد عواملی که با ایجاد اختلال هماهنگی رشدی در مغز شده‌اند احتمالاً مراکز درک و پردازش افعال کاری در مغز را نیز تحت تاثیر قرار داده اند.

مشکلات گفتاری و بلع کودک تاخیری

سه اختلال یا مشکل عمده زیر باعث بروز انواع اختلالات مربوط به حوزه گفتار و بلع در این کودکان می گردند که عبارتند از:

• عدم هماهنگی حرکتی و دیس پراکسیا در عضلات صورت و دهان،حدود ۳۶ درصد
• عدم غلبه طرفی مناسب در مغز
• دیس پراکسیا بیانی حدود ۲۶ درصد

مشکلات فوق باعث می شوند این کودکان نتوانند حالت های هیجانی را به خوبی در صورت نشان دهند (بیش از حد یا کمتر از حالت عادی) و تا حدودی صورتی عروسکی داشته باشند،بلع مناسبی نداشته و به همراه عدم هماهنگی حرکتی از جملات تاثیر گذار،آبریزش دهانی داشته باشند،جدیدن و خوردن مناسبی نداشته باشند و همواره مقداری غذا از گوشه لبها بیرون ریزد،انواع مشکلات صوت را تجربه کنند و اکثراً نتوانند کلمات و جملات مناسب با سن خود به کار ببرند.

ناراحتی های قلبی در کودکان تاخیری

بین علائم کودک تاخیری و ظرفیت قلبی و تنفسی پایین ارتباط معنی داری وجود دارد. حدود ۷۰ درصد از پسران مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی،ظرفیت قلبی و تنفسی پایینی دارند. که احتمالا ناشی از بی حرکتی و بی انگیزگی این کودکان در شرکت جستن در فعالیت ها و بازی های حرکتی می باشد.همچنین کودکان با اختلال تاخیر حرکتی که علت مبتلا شدن آنها تولد زودرس و کم وزنی است غالباً مشکلات آریتمی دارند.

تاخیر حرکتی در کودکان و چاقی

بین چاقی و تاخیر حرکتی کودکان ارتباط مستقیمی وجود دارد،به علت کاهش تحرک میزان چربی و اضافه وزن در کودکان مبتلا به تاخیر حرکتی نسبت به کودکان عادی بیشتر است و چاقی احتمال مبتلا شدن به اختلالات هماهنگی رشدی شدید را افزایش می دهد.پزشکان معتقد است ممکن است چاقی باعث ایجاد اختلال نگردد ولی در ایجاد افزایش شدت آن تاثیرگذار است به گونه‌ای که بین افزایش چاقی و علائم کودکان تاخیری ارتباط مستقیم وجود دارد و جلوگیری از چاقی در سنین پایین احتمالاً باعث جلوگیری از اختلال هماهنگی رشدی شدید می‌شود.

جنسیت نیز در این ارتباط موثر است. تاثیر چاقی در پسرها بیشتر است.افزایش سن تاثیر منفی بر میزان شاخص توده بدنی و دور کمر کودکان تاخیر حرکتی دارد به نحوی که این کودکان با افزایش سن نسبت به کودکان عادی بیشتر چاق می شوند و شاخص توده بدنی و دور کمر آنها بیشتر افزایش می یابد و بی تحرکی عامل اصلی این افزایش وزن است،جنسیت نیز تاثیر گذار بوده و در طول زمان روی افزایش شاخص توده بدنی و دور کمر (افزایش وزن) پسرها تأثیرگذارتر است.همچنین عدم رشد مناسب مهارتها و تواناییهای حرکتی باعث افزایش اضافه وزن و چاقی در انتهای دوره دبستان می‌گردد و این چاقی و اضافه وزن باعث کاهش تناسب قلبی ریوی تا ۶ برابر نسبت به کودکان عادی می گردد در واقع بین چاقی و اختلال هماهنگی رشدی یک رابطه دو طرفه وجود دارد.

ارزیابی اختلال تکاملی در کودک

زیر مجموعه­ های اختلال رشدی شامل:

1. اختلال رشد ارگانیک

اختلال در جذب یا متابولیسم مواد مغذی و افزایش نیاز به انرژی دریافتی به دلیل افت رشد به دلیل وجود یک بیماری حاد یا مزمن(مثل عفونت).

ناشی از یک وضعیت جسمی قابل تشخیص (اختلالات در سیستم های اصلی بدن؛ اختلالاتی مانند سندرم داون، سیستیک فیبروز، دیابت، پرکاری تیروئید، برگشت اسید معده به مری، شکاف کام)

2- اختلال رشد غیرارگانیک

عدم رشد به دلیل غفلت محیطی (به عنوان مثال، کمبود مواد غذایی) یا محرومیت

همراه بودن با عوامل روانی اجتماعی (خلق و خوی و رفتار نوزاد، افسردگی ثانویه) یا عوامل محیطی (به عنوان مثال اختلالات در تعامل والدین و فرزند، مراقبت نامناسب، مشکلات مالی در خانواده، تأمین ناکافی شیر مادر)

3- مختلط

هم پوشانی فاکتورهای اختلال رشدی ارگانیک و غیر ارگانیک

ارزیابی اختلال تکاملی کودکان نیاز به یک رویکرد تیمی هماهنگ برای ارزیابی اطلاعات از نمودار رشد، سابقه رژیم غذایی کودک، ارزیابی الگوی از بین بردن بیماری کودک، تاریخچه پزشکی، تاریخچه خانوادگی و اجتماعی برای تشخیص.

به طور ویژه نقش کار درمانی ارزیابی حیطه ­های زیر است:

ارزیابی جامع رشدی

مهارت های حرکتی ظریف و درشت

هماهنگی دوطرفه

پوسچر

رفلکس­ها

مهارت های ارتباطی

مهارت­های تعامل اجتماعی

ارزیابی تغذیه

ارزیابی حرکتی دهان و جویدن

ارزیابی رفتارهای تغذیه ای

ارزیابی محیطی

ارزیابی تعاملات نوزاد با مراقبت و دیگران هنگام بازی

مداخله درمانی در تاخیر تکاملی چیست

چارچوب نظری در تاخیر تکاملی شامل:

درمان اختلال تکاملی با استفاده از مدل های عصبی رشدی و پردازش حسی

شناسایی علت اصلی اختلال در شد توسط کاردرمانگران

پیش بردن جلسات درمانی به منظور کاهش تأثیر این علت.

اهداف مداخلات کاردرمانی در اختلال تکاملی کودکان

بهبود مهارت­های حرکتی تغذیه ای دهان (کاهش حساسیت لمسی دهانی، اصلاح الگوی جویدن)

دستیابی به مهارت های رشدی متناسب با سن (افزایش مهارت­های حرکتی ظریف/ درشت، بهبود توجه و حافظه)

تسهیل مراقبل از خود و بازی ها مطابق با سن کودک برای کاهش علائم بی­حسی، تحریک پذیری و افزایش کارآمدی کودک

ایجاد یک محیط مناسب از طریق آموزش به مراقب در حیطه­ های زیر:

رشد و بلوغ نرمال در نوزادان و کودکان

تغذیه مناسب

استراتژی­هایی برای افزایش تعامل والد- کودک ، ایجاد تماس چشمی، آواز خواندن یا حرکت دادن کودک، لمس یا بغل کردن کودک، بازی های مناسب

اهمیت اطمینان از عدم تحریک بیش از حدکودک یا خستگی کودک

سوالات متداول:

1.برای درمان تاخیر تکاملی در کودکان چه درمان هایی وجود دارد؟

توانبخشی از درمان های مفید در حیطه تاخیر تکاملی می باشد که شامل خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی می باشد.

2. علت اختلال تکاملی در کودکان چیست؟

علل مختلفی برای اختلال تکاملی در کودکان وجود دارد که شامل تغییرات عملکردی ماده سفید مغز، کمبود مواد غذایی، مشکلات حسی حرکتی، ژنتیک و غیره می باشد.

کاردرمانی ارتوپدی دست

یکی از درمان های اساسی آسیب های دست درمان توانبخشی می باشد. در حیطه توانبخشی دست،کاردرمانی آسیب دست از اهمیت خاصی برخوردار است.  کاردرمانی در مهارتهای دست شامل تمرینات کاردرمانی دست در زمینه تقویت عضلات دست، بهبود هماهنگی دوطرفه، بهبود دامنه حرکتی و تقویت مهارت های ظریف انگشتی در کلینیک توانبخشی می باشد که توسط متخصصین کاردرمانی مرکز توانبخشی دکتر صابر انجام می گیرد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن تجهیزات تخصصی و استفاده از تکنیک های درمانی روز دنیا در زمینه کاردرمانی ارتوپدی دست و آسیب های عصب و استخوان فعالیت می نماید. در این بخش به توضیح چگونگی انجام کاردرمانی در مشکلات ارتوپدی دست پرداخته می شود.

آناتومی اندام فوقانی در کاردرمانی دست

• مفاصل دست

۱- مفصل کارپومتاکارپال: در پایه­ی انگشت شست اساساً در مچ. اجازه انجام خم شدن، بازکردن، حرکات دور شوند، نزدیک شونده و چرخش. اهمیت بالینی این مفاصل در نازک و شل بودن آن و تسهیل حرکات مهم انگشت شست است. در حین گرفتن چیزی، ثبات توسط انگشت شست با حرکت و پیز ی شن با انگشتان دیگر فراهم می‌شود.

۲- مفصل متاکارپوفالانژیال: مفصلی در انگشت شست با توانایی امکان انعطاف‌پذیری، خم شدن، باز شدن، حرکات دور شونده، نزدیک شونده و چرخش. ایجاد دامنه اضافی برای انگشت شست و کمک به گرفتن اشیاء

۳- مفصل بین انگشتی انگشت شست: انجام خم و باز شدن، معروف به مرکز ثقل دست

4- مفصل متاکارپوفالانژیال انگشتان: انجام خم شدن، باز شدن، حرکات نزدیک و دور شونده و چرخش. تعیین موقعیت مفاصل دیستال، مفصل کنترل‌کننده انگشتان. در گرفتن عادی، انجام خمش های مفصل MCP در آخر، باز شدن در ابتدا، در خمش ثابت و در بازکردن متحرک.

۵- مفصل بین انگشتی پروگزمال: فراهم کردن امکان خم شدن و باز کردن و کمک به کنترل حمل شدن و باز شدن کل انگشت‌ها پایدار در تمام موقعیت‌ها و دارا بودن دامنه حرکت بیشتری از مفاصل دیستال.

۶- مفصل بین انگشتی دیستال: فراهم کردن امکان خم و باز شدن. تشخیص اشیاء و لمس و دستکاری دقیق در نوک انگشت.

عضلات

عضلات خارجی (از ساعد منشا می‌گیرند):

• عضلات فلکسور خارجی یک توده برجسته در قسمت میانی قسمت فوقانی ساعد را تشکیل می‌دهند
• گروه‌های سطحی‌تر:

۱-پروناتورترس: عصب رسانی توسط عصب مدین (C6-C7) ، حرکت درون گردان ساعد.

2- فلکسور کارپی رادیالیس: عصب رسانی توسط عصب مدین (C6-C7) ، خم کردن مچ دست و انحراف رادیال دست

۳-فلکسور کارپی اولناریس: عصب رسانی توسط عصب اولنار (C8-T1) ، خم کردن مچ دست و انحراف اولنار دست

4- پالماریس لونگوس: عصب رسانی توسط عصب ملی‌اش (C6-C7) ، گود کردن کف دست

• گروه وسطی:

۱-فلکسور دژیترم سوپر فیشیالیس: عصب رسانی توسط عصب مدین (C7-C8-T1) ، خم کردن مفاصل بین انگشتی پروگزیمال و دیستال انگشتان دست

• گروه عمقی:

۱-فلکسور دیژیتروم پروفوندوس: عصب رسانه توسط عصب مدین به انگشتان بلند (۲ و ۳) و عصب اولنار برای انگشتان کوچک (۴ و ۵) ، خم کردن مفاصل متاکارپوفالنژیریال، بین انگشتی پروگزیمال و دیستال انگشتان دست

۲- فلکسور پولیسیس لونگوس: عصب رسانی توسط عصب مدین (C8-T1) ، خم کردن مفاصل IP و متا کارپوف متاکارپوفالنژیریال انگشت شست .

۳-پروناتور کوادراتوس: عصب رسانی با شاخه بین استخوانی قدامی عصب مدین، چرخش درون گردان ساعد.

تاندونهای فلکسور به تونل کارپ در زیر سقف محافظ لیگامان‌های کاریال عرضی عمقی (مانند فلکسوررتینا کولوم) همراه با عصب مدین وارد می‌شوند. در کانال، تاندون پروفوندوس مشترک به انگشتان بلند، حلقه و کوچک به‌ صورت تاندون‌های تکی تقسیم می‌شود که به سمت دیستال ادامه می‌یابد و به سمت بندهای این انگشتان حرکت می‌کند.

عضلات بازکننده خارجی

خم کردن مچ و انگشتان توسط تاندون‌های این عضلات.

۱-اکستانسور کارپی اولناریس: عصب رسانی توسط عصب رادیال (C8-C6) ، بازکردن مچ دست و انحراف اولنار دست.

2-اکستانسور دیژتروم کامونیس: عصب رسانی توسط عصب رادیال (C7-C6) ، بازکردن انگشتان و مچ دست

۳- براکیورادیالیس: عصب رسانی توسط رادیال، حرکت درون گردان و برون گردان بسته به موقعیت ساعد به خارج یا داخل به دلیل قرار گرفتن در دیستال رادیوس، نقش نداشتن در حرکت مچ یا انگشت.

۴-اکستانسور کارپی رادیالیس لونگوس و برویس: عصب رسانی هر دو توسط عصب رادیال، بازکردن مچ دست و انحراف رادیال دست.

۵- اکستانسور پولیسیس لونگوس: عصب رسانی توسط عصب رادیال (C8-C6) ، بازکردن مفصل IP انگشت شست، بازکردن مفصل MP و CMC شست درون گردان مفصل MP

۶- اکستانسور ایندیسین: عصب رسانی توسط عصب رادیال (C6-C8) ، بازکردن انگشت اشاره

عضلات درونی (منشأ از دست)

تقسیم شدن عضلات درونی به عضلات ناحیه تنار، هیپوتنار و عضلات باقیمانده بین دو گروه، بین استخوانی ها و لومبریکال­ها. برجستگی تنار قابل ‌لمس در پروگزیمال انگشت شست. قرارگیری عضلات هیپوتنار در زیر انگشت کوچک.

عضلات ناحیه تنار

1-ابداکتور پولیسیس برویس: عصب رسانی توسط عصب مدین (C6-C7) ، دور کردن انگشت شست و قرار دادن انگشت شست در مقابل بقیه انگشتان با کمک دیگر عضلات ناحیه تنار.

۲- فلکسور پولیسیس برویس: عصب رسانی به ‌صورت سطحی توسط عصب مدین و عمقی توسط عصب النار کامو دور کردم و چرخش انگشت شست و قرار دادن انگشت شست در مقابل بقیه انگشتان با کمک دیگر عضلات ناحیه تنار.

۳- آپوننس پولیسیس: عصب رسانی توسط عصب مدین (C6-C7) ، قرار دادن انگشت شست در مقابل بقیه انگشتان با کمک دیگر عضلات ناحیه تنار.

4-آداکتور پولیسیس: عصب رسانی توسط عصب اولنار (C8-T1) ، نزدیک کردن شست.

عضلات ناحیه هایپوتنار

۱-آبداکتور دیژیتی مینیمی: عصب رسانی توسط عصب اولنار (C8-T1)، دور کردن انگشت پنجم

۲- فلکسور دیژیتی مینیمی برویس: عصب رسانی توسط عصب اولنار (C8-T1) ، خم کردن انگشت پنجم در محل مفصل متاکارپوفالنژیال

3-آپوننس دیژیتی مینیمی: عصب رسانی توسط اصحاب اولنار (C8-T1)، چرخش پنجمین متاکارپ و کشیدن آن به جلو. خم کردن مفصل کارپومتاکارپال انگشت پنجم با کمک عضله فلکسور دیژیتی مینیمی برویس.

4- پالماریس برویس: عصب رسانی توسط عصب اولنار (C8) ، جمع کردن پوست کف دست و افزایش گودی آن (چین دادن پوست کف دست) .

عضلات داخل استخوانی

از بین ۷ عضله بین استخوانی، ۴ مورد در گروه دورسال و ۳ مورد در کف دست هستند. عضله بین استخوانی

پشتی توسط عصب عصب اولنار عصب رسانی می‌شوند و از انگشت سبابه، حلقه و میانی عبور می‌کند. عضله بین استخوانی کف دست نیز توسط عصب اولنار عصب رسانی می‌شود و انگشت سبابه را به سمت خارج و انگشت حلقه و کوچک را به سمت انگشت‌ها حرکت می‌دهد. عضلات بین انگشتی برای تایپ، نواختن پیانو و نوشتن بسیار مهم هستند.

لومبریکال‌ها

عصب رسانی عضلات لومبریکال‌ها خارجی (اول و دوم) توسط عصب مدین (C6-C7) و عضلات لومبریکال داخلی (سوم و چهارم) توسط عصب اولنار (C8) ، بازکردن انگشتان در مفصل اینترفالانژیال و خم کردن ضعیف انگشتان در مفصل متاکارپوفالانژیال، لومبریکال­ها انگشتان را در حالت نوشتن یا موقعیت نشانه بیلیارد قرار می‌دهند.

 کاردرمانی ارتوپدی اعصاب دست

۱-عصب مدین:عضلات و توزیع پوستی:

• -پروناتور ترس
• پالماریس لونگوس
• پالماریس برویس
• فلکسور دیژیتوروم سوپر فیشیالیس
• فلکسور دیژیتوروم پروفوندس به انگشتان دوم و سوم
• فلکسور پولیسیس لونگوس
• پروناتور کوادراتوس
• شاخه پوستی پالمار
• آبداکتور پولیسیس برویس
• شاخه سطحی فلکسور پولیسیس برویس
• اوپونز پولیسیس
• لومبرکیال اول
• لومبرکیال دوم
• اعصاب حسی انگشتی
• هنگامی‌که اعصاب مدین ما در آرنج قطع می‌شود، خم شدن مفاصل بین انگشتی بروگزیمال شست، سبابه و انگشت میانی از بین می‌رود و در حلقه و انگشتان کوچک ضعیف می‌شود. خم شدن مفاصل بین انگشتی دیستال انگشتان سبابه و انگشتان میانی نیز از بین می‌رود. توانایی خم شدن مفاصل متاکارپوفالانژیال سبابه و انگشت میانی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین وقتی بیمار برای مشت کردن تلاش می‌کند، سبابه و انگشتان میانی تا حدی بازمی‌شوند. عضلات تنار نیز مانند سندرم تونل کارپ از بین می‌روند.

۲-عصب اولنار: عضلات و اعصاب پوستی

• فلکسور کارپی اولناریس
• فلکسور دیژیتروم پروفوندوس به انگشتان چهارم و پنجم
• ابداکتور دیژیتی مینیمی
• لومبرکیال چهارم
• عضله بین استخوانی پالمار
• فلکسور پولیسیس برویس
• آبداکتور پولیسیس
• آسیب عصب النار معمولاً درجایی رخ می‌دهد که عصب از خلف اپی کوندیل داخلی استخوان بازو عبور می‌کند. فشار بر عصب اولنار در آرنج معمولاً باعث ایجاد بی‌حسی و سوزن شدن در قسمت داخلی کف دست و انگشت کوچک و حلقه می‌شود. فشار شدید همچنین ممکن است باعث درد شود که به‌ صورت دیستال پخش می‌شود. آسیب‌ دیدگی عصب در قسمت‌های دیستال ساعد، که بیشتر عضلات درونی دست را عصب رسانی می‌کند، قدرت حرکت به خارج مختل می‌شود که می‌تواند سبب جمع شدن دست و آتروفی عضلات بین استخوانی شود.

3- عصب رادیال: عضلات

• اکستانسور کارپی اولناریس
• اکستانسور دیژیتروم کامونیس
• اکستانسور دیژیتی مینیمی
• براکیورادیالیس
• اکستانسور پولیسیس لونگوس
• اکستانسور کارپی رادیالیس لونگوس
• اکستانسور کارپی رادیالیس برویس
• اکستانسور ایندیسیس پولیسیس
• عصب رادیال اغلب در هنگام شکستگی استخوان بازو آسیب می‌بیند. این صدمه در شاخه‌های پروگزیمان عضلات بازکننده مچ قرار دارد؛ بنابراین افتادن مچ دست اولین نشانه این آسیب در این سطح است. اگر شاخه­ی عمیق‌تری از اعصاب قطع شود، منجر به عدم توانایی در باز کردن و انگشت شست و مفاصل متاکارپوفانژیال دیگر انگشتان می‌شود. برای آزمایش اینکه شاخه­ی عمیق عصب رادیال بریده شده ‌است. از فرد بخواهید در برابر مقاومت، مفاصل متاکارپوفانژیال را باز کند.

رویکرد بیومکانیکال در کاردرمانی دست

فرض اصلی رویکرد بیومکانیکی در کاردرمانی دست این است که فعالیت به توانایی حرکت اندام‌ها (دامنه حرکتی و قدرت عضلانی) و استقامت در برابر فشار در حرکت تا رسیدن به هدف نیاز دارد. آن صدمات دست که منجر به ورم، انقباضات، تخریب مفاصل (التهاب مفصل) ، آسیب‌های عصبی محیطی و تروما می‌شود با استفاده از این روش درمان می‌شوند. مکانیسم ایجاد تغییرات درمانی، کار یا به ‌عنوان وسیله است؛ یعنی فعالیت‌هایی که باعث ایجاد کشش بافت‌های نرم، دامنه‌ی حرکتی فعال، دامنه‌ی حرکتی پسیو برای حفظ و احیای طیف گسترده‌ای از حرکت و مقاومت برای تقویت عضلات ضعیف می‌شود.

سوالات متداول:

1.در صورت آسیب عصب کاردرمانی چه کمکی می کند؟

کاردرمانی دست در زمینه تقویت عضلات پس از آسیب های پارشیال اعصاب یا پس از جراحی ترمیم عصب به بازگشت حرکت دست کمک می نماید.

2.کاردرمانی در زمینه چه مشکلات ارتوپدی کمک کننده است؟

کاردرمانی ارتوپدی در زمینه شکستگی های استخوانی، آسیب های عصبی، درد های ناشی از گرفتگی های عضلانی و محدودیت های مفصلی می تواند کمک کننده باشد.

کاردرمانی آسیب­ دست

مرکز توانبخشی دکتر صابر، در زمینه کاردرمانی آسیب دست در کودکان و بزرگسالان به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی در مهارتهای دست به صورت حرفه ای به ارزیابی و درمان آسیب های دست می پردازد. مرکز کاردرمانی دست دکتر صابر با تجهیزات پیشرفته و کادر توانبخشی حرفه ای در زمینه مشکلات دست کودکان، اختلالات دست نویسی و دستورزی، آسیب های استخوانی که موجب محدودیت حرکتی می شوند، افزایش قدرت عضلات و بهبود هماهنگی حرکتی به درمان می پردازد. همچنین خدمات کاردرمانی دست کودکان در منزل جهت پیشرفت روند درمان در مرکز توانبخشی دکتر صابر ارائه می گردد. تمرینات کاردرمانی دست کودک را برای ورود به مدرسه و مهارت های دست نویسی آماده می سازد. در این مطلب به توضیح نحوه ارزیابی عملکرد دست و مواردی که در کاردرمانی آسیب دست مورد توجه قرار می گیرد، پرداخته می شود تا بیشتر با فعالیت های این بخش آشنا شوید.

ارزیابی کاردرمانی آسیب دست

در کاردرمانی دست تعدادی ارزیابی وجود دارد که باید هنگام انجام ارزیابی دقیق از آسیب دیدگی دست انجام شود:

1- تاریخچه مشکل فعلی: چه کسی آن ها را ارجاع داده است،  این مشکل تا چه مدت بوده است، چه علائمی را تجربه کرده اند و سابقه پزشکی قبلی مربوط به بیماری.

2- ملاحظات محیطی: با آن­ها در مورد زندگی، وظایف و وظایف شغلی، نقش در خانواده و نقش اوقات فراغت صحبت می کنیم. مشکلات عملکرد شغلی مشخص شده را لیست می کنیم.

3- ظاهر دست را ارزیابی می کنیم: هرگونه ورم، جای زخم، بخیه، خونریزی

4- امتیاز درد: نمره درد 0 – 10 را بدست آورید (نمره ده بدترین درد را ایجاد می کند که تا به حال حس کرده اند) ، چه مدت درد را تجربه کرده اند و چند ساعت در روز درد وجود دارد و درد در کجا احساس می­شود.

5- ارزیابی دامنه حرکتی همه ی انگشتان و مفاصل با استفاده از گونیامتر، مشاهده کیفیت حرکت.

6- ارزیابی احساس درد در صورت لزوم (به عنوان مثال مونوفیلامنت Semmes Weinstein )

Semmes Weinstein آستانه احساس لمس را اندازه گیری می کند. فرد در حالی که دست آن ها از چشمانش قایم شده است، راحت نشسته است و شما با کوچکترین مونوفیلامنت (2.83) شروع می کنید، رشته را عمود بر روی پوست نگه دارید و آن را فشار دهید تا اینکه خم شود. هر محل آزمایش را سه بار تکرار کنید و در صورت عدم درک درد از رشته های ضخیم تر به تدریج استفاده کنید. یافته­های ارزشیابی اغلب به صورت غایب (از دست دادن کامل احساس) ، دست نخورده (احساس طبیعی) یا اختلال (قادر به تشخیص برخی از محرک ها اما نه همه محرک ها) یا هنگامی که درک محرک متفاوت از ناحیه ای از پوست است گزارش می­شود. استانداردهایی برای سمس وینشتاین از نظر جنسیت و سن در نظر گرفته شده است.

7- ارزیابی ورم در صورت لزوم (Volumeter): ادم یکی از دلایل محدود بودن دامنه حرکتی است و می تواند با اندازه گیری حجمی ارزیابی شود. اندازه گیری حجم جرم قسمت بدن توسط مقدار جابجایی آب جابجا شده است. به عنوان مثال، دست متورم شده درون ظرفی پر از آب قرار می گیرد. دست متورم شده داخل ظرف و مقدار آبی که از چاله خارج می شود داخل یک استوانه مدرج قرار می گیرد. دست متورم آب بیشتری را نسبت به یک دست غیرمتورم جا به جا می­کند. بنابراین مقدار آب ریخته شده دست متورم و دست غیرمتورم مقایسه می شوند.

8- تست کردن نیروی دست با دینامومتر برای گرفتن و مشت کردن.

9- انجام تست­های تحریک آمیز: الف) فالن (به سندرم تونل کارپال مراجعه کنید) ب) تینل (به سندرم تونل کارپال مراجعه کنید) ج) فینکلشتاین ( نگاه کنید به تاندونیت deQuerveins)

ارزیابی عملکردی دست در کاردرمانی

ارزیابی عملکرد دست در کاردرمانی دست شامل هفت خرده آزمون است که نشان دهنده ی فعالیت های مختلف دستی است. هریک از اجزای آزمون ها طوری طراحی شده اند که دقیقاً به همان شیوه برای هر مبحث انجام شوند. روش ها و دستورالعمل های دقیق استانداردسازی برای ارزیابی ارائه شده است. زمان انجام کار برای هر آزمون ثبت می­شود. هر دو دست غالب و غیر غالب به طور مستقل مورد آزمایش قرار می­گیرند.

آیتم های آزمون عبارتند از:

1- نوشتن یک جمله کوتاه

2- ورق زدن کارت های 3 در 5 اینچ (شبیه سازی ورق زدن کتاب)

3- برداشتن اجسام کوچک و قرار دادن در یک طرف

4- چکرهای روی هم قرار داده شده

5- شبیه سازی کردن خوردن

6- جابجایی اشیاء بزرگ خالی (قوطی)

7- جابجایی اجسام بزرگ وزن (قوطی)

قدرت

تمایز قائل شدن آزمون بین افراد دارای و بدون انواع مختلف ناتوانی جسمی

ارائه دادن اندازه گیری های کمی از وظایف استاندارد شده با عملکردهای بیمار و مقایسه عملکرد بیمار

ارائه دستور العمل ها و رویه های استاندارد

ضعف

اجازه استفاده از تجهیزات تطبیقی را نمی­دهد

این سؤال که آیا زیرگروه ها وظایف متداول روزمره را ارائه می کنند و واظیف مورد نظر برای اندازه گیری را شبیه سازی می کند یا خیر.

این سؤال که آیا نوشتن و زمان نوشتن اصلاً آزمایش شده است یا خیر.

آزمون The purdue Pegboard در کاردرمانی دست

آزمون دو نوع فعالیت را اندازه گیری می کند: 1- حرکت قابل مشاهده دست، انگشت و بازو 2- مهارت نوک انگشت.

علاوه بر افراد دارای صدمات دست، از این ارزیابی در بسیاری از جمعیت­ های بالینی از جمله افراد دارای:

آسیب های مغزی، ناتوانی در یادگیری، اختلالات بینایی و همچنین در توانبخشی شغلی، غربالگری عصبی- روانی، نقص های عصبی- شناختی در اسکیزوفرنی استفاده می شود. در طول ارزیابی بیمار زمان بندی انجام می شود که چقدر سریع میخ ها را در سوراخ قرار می­دهد و قطعات جمع می­شوند. این تخته چوبی دارای دو ردیف سوراخ ریز به علاوه مخزن نگه داشتن پین، یقه ها و واشر است. چهار وسیله آزمایش بر روی دست غالب، غیرغالب و دو دست انجام می شود که تعداد پین های قرار داده شده در 30 ثانیه شمارش می شود. مهارت از طریق سرعت ارزیابی می شود و امتیاز با استانداردهای موجود مقایسه می شود. این ارزیابی از قابلیت اطمینان آزمون مجدد برخوردار است.

سوالات متداول:

1.آیا کاردرمانی دست برای بهبود نوشتن مفید است؟

بله، در کاردرمانی دست به بهبود مهارت های حرکتی ظریف، نحوه مداد گرفتن، بهبود سرعت نوشتن و دست خط کمک می شود.

2. کاردرمانی دست چطور انجام می شود؟

کاردرمانی دست با استفاده از ابزارهای مکانیکی نظیر کش های تقویتی و گجت های مختلف و انجام ماساژهای دست به تقویت حرکات ظریف انگشتی، بهبود دست ورزی و بهبود دامنه حرکتی فرد می پرازد.

3.امکان انجام کاردرمانی دست در منزل هست؟

بله، با توجه به مشکلات فرد در صورت عدم توانایی حضور در کلینیک می توان جلسات درمانی را در منزل بیمار ارائه نمود.

ماساژ کودک در منزل | کلینیک توانبخشی پایا| کلینیک توانبخشی غرب تهران|ماساژ درمانی دکتر صابر

در بسیاری از فرهنگ‌ها در آسیا به ویژه در هند ماساژ کودک بخش سنتی از مراقبت های روزانه کودک است. مادران این تکنیک ها را از مادر های خود یاد می گیرند. بسیاری از اوقات ماساژ کودک در منزل از همان روز تولد آغاز می شود. اما معمولاً ماساژ کودک در حدود روز پنجم بعد از تولد او شروع می شود، زمانی که بند ناف می افتد و تا زمانی که او راه می‌رود ادامه پیدا می‌کند. مرکز ماساژ درمانی دکتر صابر در حیطه ماساژ درمانی نوزاد، ماساژ برای بی قراری کودک، ماساژ درمانی اوتیسم و بیش فعالی ، ماساژ کودک برای خواب و ماساژ برای رفع دل درد فعالیت می نماید. آموزش ماساژ کودک در منزل و ماساژهای مختلف برای آرامسازی کودکان از خدمات دیگر این مرکز می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روش های ماساژ کودک در منزل

به طور سنتی روغن هایی که از دانه‌های روغنی درخت خردل به دست می آید به خاطر خاصیت گرم کنندگی در زمستان مورد استفاده قرار می گیرد. و روغن نارگیل که خاصیت خنک کنندگی دارد در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد. اغلب هیچ مجموعه روتینی وجود ندارد. مادرها ماساژ بدن کودک را از نواحی شروع می کنند که کودک دوست دارد و منجر به احساس لذت در آنها می شود. در هند مادر یا مادربزرگ روی زمین می نشیند و در حالی که پاهای او کشیده و کودک را روی لباسش قرار داده او را ماساژ میدهد.

پوزیشن های ماساژ هندی کودک

اگر شما دوست دارید که کودک را در منزل ماساژ دهید در حالی که نشسته اید پشت خودتان را با استفاده از یک دیوار راست و مستقیم نگه دارید. یکی دیگر از وضعیت هایی که برای شما راحت است قرار دادن کودک روی لباس خود است. ابتدا با ماساژ های مورد علاقه کودک شروع کنید و سپس حرکات دیگر را انجام دهید.

وقتی که کودک خود را ماساژ می دهید لبخند بزنید و خوشحال باشید که او ماساژ و سرگرمی را در کنار یکدیگر یاد بگیرد. از تکنیک هایی که برای ماساژ کمر هستند استفاده کنید این تکنیک ها را روی کودک خود زمانی که بر روی پاهای شما دراز کشیده اجرا کنید. زمانی که او یاد می گیرد که غلت بزند ممکن است که نخواهد زمان زیادی روی پشتش باشد در نتیجه این پوزیشن مطلوب تر است.

وقتی که کودک شما در این پوزیشن است شما به آسانی می توانید ساعد، دستها، قفسه سینه، شکم و ساق پای او را ماساژ دهید شما همچنین می‌توانید کشش را هم اجرا کنید. اما ممکن است نیاز داشته باشید که او به آرامی نزدیک کنید تا بتوانید سر و صورت او را نیز ماساژ دهید.

ماساژ کودک در منزل به روش آفریقایی

مراقبتهای روزانه در بسیاری از مناطق آفریقا شامل ماساژ کودک در منزل است. تکنیک ها از نظر روغن هایی که استفاده می شود از یک فرهنگ آفریقایی نسبت به فرهنگ دیگر در آفریقا متفاوت است. مادرهای نیجریه ای از روغن کرنال و پالم استفاده می‌کنند در حالی که در غنا از شی باتر استفاده می شود.

ماساژ کودک مربوط به بعد از حمام بچه از بعد تولد شروع میشود و تا سن 3 -4 ماهگی  که در ابتدا به صورت روزانه اجرا می شود اما وقتی که بچه بزرگ تر می شود 3-4 بار در هفته انجام میشود.این تکنیک ها مورد استفاده قرار می‌گیرند تا حرکات بچه قوی تر و انعطاف پذیر تر شوند.

در بسیاری از قسمت ها در آفریقا کودک در حالی که روی پای مادرش قرار می گیرد در یک حوله پیچیده می شود و بعد از حمام از یک پارچه پشمی گرم برای آرام کردن عضلات قبل از ماساژ استفاده می کنند. آنها هم چنین روی سر کودک فشار وارد می‌کنند به خاطر اینکه اعتقاد دارند با این کار موهای آنها به شکل جالبی پوش داده می‌شود.

توجه: به طور سنتی بچه با ساپورت از یک بازو آویزان می شود که به صورت یک تکنیک است که شیوه اجرای آن بی خطر است و از مادر به دختر به ارث میرسد. و بدون راهنمایی‌های یک اثبات کننده با تجربه این شیوه در آنجا اثبات شده است.

آویزان کردن: در حالی که روی یک صندلی نشسته اید کودک را بر روی دامن خود قرار دهید و یک دست خود را زیر کتف او خود مچ دست کودک را محکم بگیرید و به آرامی او را به حالت ایستاده در آورید. با یک دست خود وزن او را بالا ببرید و دست ساپورت کننده وزن را پایین بیاورید که با این کار بازو اندکی کشیده می شود این کار را چندین مرتبه تکرار کنید و سپس با دست مخالف هم انجام دهید.

ماساژ کودک برای خواب

ماساژ کودک نیجریه ای به بهتر خوابیدن، آرام شدن و رطوبت پوست کمک می کند. که مادر  روی صندلی می نشیند و کودک را روی دامن خود قرار می دهد و ضربه های محکم و ریتمیک را در طول بازو، شکم، ساق پا، پا و پشت کودک می زند. و با ضربه هایی سر و صورت کودک را روغنی و چرب میکند. بعد از این ضربه ها کشش انجام می شود به خاطر اینکه آنها معتقدند که این ماساژ باعث رشد و توسعه، قدرت، انعطاف پذیری، تون عضلانی، هوشیاری که با آویزان کردن قسمت های فعال انجام می شود.

کشش: کودک را به صورت روی دامن خود دراز کنید و بازوی او را در دورترین نقطه از پشت قرار دهید و به آرامی به سمت مرکز پشت بیاورید و در حالی که آرنج را محکم نگه داشته اید ضربه های محکمی از شانه تا مچ بزنید و تا انگشتان ادامه دهید.

ساق پا را از دورترین نقطه بگیرید و زانو را خم کنید و پاشنه پای کودک را به سمت کتف بیاورید و برای چند مرتبه تکرار کنید و سپس ضربه های محکمی در طول ساق به سمت پایین بزنید سپس موقعیت خوابیدن کودک را از شکم به طرف پشت تغییر دهید و ماساژ های ساق و بازو را انجام دهید.

کاردرمانی افسردگی چیست

در تعریف کامل ، افسردگی بالینی خود را به عنوان یک اختلال افسردگی عمده با دوره اپیزودیک و درجات مختلفی از تظاهرات پایدار بین اپیزودها نشان میدهد . معیارهای تشخیص اختلال افسردگی اساسی در DSMIV تعریف شده است . اختلال افسردگی اساسی با خلق و خوی افسرده یا از دست دادن علاقه یا لذت در فعالیتهای روزانه مشخص می شود ، حداقل برای یک دوره ۲ هفته ای ادامه دارد.یکی از روش های موثر در درمان افسردگی، کاردرمانی در بیماری افسردگی است که به بیمار کمک می کند به صورت تدریجی وارد محیط شده و توانایی های شغلی و فعالیت های شخصی خود را از سر بگیرد. کاردرمانی کودکان و کاردرمانی بزرگسالان دکتر صابر در جهت مشاوره به بیماران افسرده و افسردگی در کودکان فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی و رفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلال افسردگی اساسی نشان دهنده تغییر از روحیه نرمال فرد است و می تواند بر الگوهای خواب (هایپرسومنیا و هایپوسومنیا) ، وزن (افزایش یا کاهش اشتها) ، تمرکز تصمیم گیری و مهارتهای حل مسئله تأثیر بگذارد . فرد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی ممکن است احساس بی ارزشی یا گناه کند و ممکن است افکار خودکشی داشته باشد . عملکرد در برخی با بسیاری از زمینه های مراقبت از خود ، بهره وری ، اوقات فراغت و نقش های اجتماعی مختل می شود .

توجه : انواع دیگر افسردگی شامل اختلال دیستیمیک ، افسردگی آتیپیکال و افسردگی با ویژگیهای روانی است.

شیوع

تخمین زده می شود که بالای ۲۵٪ از زنان و ۱۰٪ از مردان در طول عمر خود افسردگی را تجربه می کنند.

علت افسردگی چیست

هنوز علت دقیق اختلال افسردگی اساسی مشخص نشده است . ترکیبی از عوامل ژنتیکی ، روانی- اجتماعی و محیطی در توسعه آن نقش دارد . نظریه ها و تحقیقات مختلف نشان می دهد که اختلال در تنظیم انتقال دهنده های عصبی در مغز (از جمله سروتونین ، دوپامین و نوراپی نفرین) مسئول علائم افسردگی است . درمان فارماکولوژیک براساس این فرض و تحقیق است.

دوره افسردگی

در ۵۰% بیماران شروع اختلال افسردگی اساسی قبل از ۴۰ سالگی رخ می دهد (اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد) . یک اپیزود درمان نشده افسردگی تقریبا شش تا سیزده ماه طول می کشد ، در حالی که یک قسمت تحت درمان ممکن است در سه ماه اول فروکش کند . از آنجا که بیماران اپیزودهای افسردگی متری را تجربه کنند ، زمان بین اپیزودها کاهش می یابد و شدت اپیزود به احتمال زیاد افزایش می یابد . میانگین تعداد اپیزودهای اختلال افسردگی اساسی ، به ازای هر بیمار ، در طی یک دوره ۲۰ ساله ۵ یا ۶ است.

ارزیابی کاردرمانی افسردگی

1  . بستری – حاد

تمرکز ارزیابی کاردرمانی افسردگی روی شغل و بهبودی

مراقبت از خود : فعالیت های روزمره زندگی و توانایی عملکرد مستقل ، چرخه خواب و بیداری ، تغذیه

بهره وری و اوقات فراغت : وظایف ، علایق و ارزش ها.

مؤلفه ها : توجه ، تصمیم گیری ، حل مسئله ، خودباوری ، بی قراری ، آشفتگی ، سطح تحمل پایین ، ناامیدی ، عدم

انگیزه ، افکار خودکشی .

ابزارها : مقیاس عملکرد کاری کانادایی ، چک لیست علاقه ، لیست چک وظایف ، ليست لذتها ، مشاهده (یعنی ، عملکرد اجتماعی و غیره) . اگر بیمار مشکلات شناختی یا سایر مشکلات قابل توجهی که بر عملکرد مستقل تأثیر می گذارد داشته باشد ، ممکن است از KELS, BaFPE یا ارزیابی عملکردی دیگری برای اهداف تخلیه استفاده شود .

2  . سرپایی – کمتر حاد تا مزمن

تمرکز ارزیابی کاردرمانی بیشتر بر عملکرد مستقل در جامعه و تعیین اهداف و رسیدن به اهداف .

مراقبت از خود : فعالیت های روزمره زندگی ، چرخه خواب و بیداری ، تغذیه

بهره وری – فعالیت معنی دار : فرصت های شغلی ، آموزشی ، داوطلبانه . درک نقش ، مهارت ها ، توانایی ها ، امتیازات ، اهداف ، ارزش ها.

اوقات فراغت : تعریف علایق

مؤلفه ها : همان موارد فوق + احساس ناکافی در وظایف زندگی

ابزارها : COPM ، چک لیست نقش ، چک لیست علایق ، تاریخچه شغلی ، پرسشنامه علایق (مانند پرسشنامه عملکرد کاری کانادایی) ، تست های استعداد ، پرسشنامه اوقات فراغت و جستجوی کار.

درمان افسردگی

درمان های دارویی ، روانی – اجتماعی و کاردرمانی همه در مقالات به کاهش علائم افسردگی مرتبط بوده اند . همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ترکیبی از درمان دارویی و درمان روانی اجتماعی / کار درمانی افسردگی را نسبت به یک روش درمانی مؤثرتر است.

الف ) درمان دارویی

ثابت شده است که درمان با دارو کاهش علائم افسردگی مؤثر است . برای درمان افسردگي حاد استفاده می شود و همچنین می تواند برای کاهش تعداد و شدت اپیزودهای تجربه شده توسط بیماری به عنوان پیشگیری کننده مورد استفاده قرار گیرد . انواع مختلفی از دارو وجود دارد که برای درمان اختلال افسردگی اساسی استفاده می شود.

ضد افسردگی های سه حلقه ای  : افزایش دهنده در دسترس بودن نوراپی نفرین و سروتونین . این ها قدیمی ترین انواع داروی ضد افسردگی هستند که هنوز در حال استفاده است . مانند Elavail Tofranil .

مهار کننده های انتخابی جذب سروتونین  : از برداشت مجدد آن جلوگیری می کند . مانند Celexa, Luvox, Paxil , Zoloft , Prozac

مهار کننده های مونوآمین اکسیداز  : متوقف کردن فرایند از بین بردن نوراپی نفرین ، دوپامین و سروتونین توسط مونوآمین ها . در مواردی که بیماران به انواع دیگر داروهای ضد افسردگی پاسخ نمی دهند ، مورد استفاده قرار می گیرد . مانند Nardil, Parnate, Eldepryl

ب) درمان روانی – اجتماعی

با آموزش تخصصی ، کاردرمانی می تواند این نوع درمان را انجام دهد.

درمانی رفتاری شناختی : برای تغییر خود به خود در تفکر و رفتار منفی به سمت افکار مثبت متمرکز شوید.

درمان بین فردی : تمرکز خود را بر بررسی روابط بین فردی و پشتیبانی های اجتماعی و ایجاد شبکه های پشتیبانی اجتماعی با بیمار قرار دهید.

کاردرمانی در بیماری افسردگی (بستری و سرپایی)

کمک به مراجع برای ایجاد اميد و اهداف بسیار مهم است . واقع بین باشید بدون اینکه قضاوت کنید . افرادی که مبتلا به اختلال افسردگی اساسی هستند ، توانایی بهبودی ، مدیریت طولانی مدت بیماری و عملکرد مستقل دارند.

برخی رویکردهای کاردرمانی افسردگی چیست

متمرکز شدن برای کمک به مراجع در کاهش تعداد و شدت عوامل استرس زا در زندگی اش

برقرار کردن برنامه های معمول را از طریق برنامه ریزی در آینده

تشویق مشارکت در فعالیت که توسط بیمار انتخاب و تعریف شده است .

اصلاح محیط را برای ارتقاء سلامتی

جستجو گزینه های بهره وری کار ، آموزش ، داوطلبی

افزایش انرژی و انگیزه را از طریق فعالیت ورزش و تفریحی

تعیین اهداف واقع بینانه ؛  کوتاه مدت و بلند مدت بر اساس خواسته های بیمار

فراهم کردن فرصت هایی برای موفقیت ؛  یعنی اهداف کوتاه مدت را تحقق بخشید

شناسایی و تمرین کردن مهارتهای مقابله مثبت را برای استفاده در مواقع استرس

آموزش تکنیک های کاهش استرس و آرامش

تشویق کردن به تعامل با همسالان و خانواد (توسعه شبکه های پشتیبان)

آموزش مهارتهای ارتباطی مانند قدرت اطمینان

اموزش در مورد نقش شغل معنی دار و محیط در ارتقاء و حفظ سلامت

نتیجه‌گیری:

کاردرمانی در افسردگی، بر بهبود عملکرد روزمره، تقویت مهارت‌های زندگی و افزایش احساس کنترل و هدفمندی تمرکز دارد. دکتر صابر با استفاده از فعالیت‌های معنادار و تنظیم محیط، استقلال فرد را بازیابی می‌کند. این رویکرد ترکیبی می‌تواند افسردگی را به شکلی طبیعی و پایدار کاهش دهد و کیفیت زندگی را ارتقا بخشد.

سوالات متداول:

1-چه زمانی باید سراغ کاردرمانی افسردگی رفت؟
اگر افسردگی مانع از انجام کارهای روزمره شما شده، علاقه‌تان به فعالیت کاهش یافته یا بازگشت به کار برایتان دشوار است، کاردرمانی می‌تواند به بازسازی مهارت‌ها و افزایش خودکارآمدی کمک کند.

2- آیا کاردرمانی افسردگی برای کودکان هم جواب می‌دهد؟
بله. کاردرمانی برای کودکان افسرده، با فعالیت‌های بازی‌محور، آموزش هیجانی و همکاری با روان‌درمانگر، سبب بهبود عزت نفس، تحرک اجتماعی و کاهش علائم افسردگی می‌شود.

سندروم داون چیست

تریزومی ۲۱ یا سندروم داون، اختلال کروموزومی که منجر به عملکرد شناختی پایین، ویژگی های متمایز کننده صورت و سایر ویژگی هایی مانند میکروسفالی و کوتاهی قد می شود. مرکز درمان عقب مانده ذهنی دکتر صابر در زمینه درمان عقب ماندگی ذهنی توسط  خدمات کاردرمانی ذهنی و گفتاردرمانی کودکان سندرم داون به صورت حرفه ای فعالیت می نماید. ماساژ درمانی، سنسنوری روم، اتاق شنیداری، اتاق تاریک بینایی، کاردرمانی جسمی و درکی حرکتی، خدمات متنوع مرکز دکتر صابر می باشد. از دیگر خدمات این مرکز کاردرمانی ذهنی در منزل برای مراجعینی می باشد که امکان مراجعه به مرکز توانبخشی را نداشتند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی و رفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علت ناشناخته

بروز از ۱ در ۸۰۰ تولد است ، با سن مادر افزایش می یابد (< 40 مورد از ۱ در ۴۰)

علائم سندروم داون چیست

– رشد کودک سندروم داون

هیپوتونوسیتی

هماهنگی حرکتی دوطرفه و ثبات در خط وسط ضعیف ، دیس پراکسیا (یادگیری حرکتی)

تاخیر در مایلستون های رشدی

حرکت های جایگزین

ایجاد اختلال در زبردستی و مهارت های حرکتی ضعیف به دلیل دست های کوتاه و پهن

محدود کردن ظرفیت بدنی و استقامت به دلیل بیماری مادرزادی قلبی

تحت فشار گرفتن نخاع در مهره های گردنی

دشواری در فعالیت هایی مانند بالا رفتن از پله ها به دلیل استخوان های کوتاه شده

نیاز به کمک برای یادگیری فعالیت های روزمره زندگی

تاخیر در رشد ذهنی و اجتماعی

– تغذیه کودکان سندرم داون

جلو رفتن زبان در دهان به جلو و به تاخیر افتادن رشد زبان

کوچک شدن حفره دهانی

عدم رشد فک بالا به علت کوتاه و باریک بودن کام

توده ای شدن مواد غذایی در دهان به دلیل چرخه جویدن طولانی تر و کم تحرک تر

هیپوتونی عمومی صورت و دهان ، بستن ضعیف لب ، مکیدن ضعیف ، کنترل نامناسب زبان و بی ثباتی فک

(همچنین باعث تأخیر در گفتار می شود.)

– ورودی حسی در سندرم داون

در سندرم داون ممکن است بیش پاسخ دهی :

تدافع لمسی

بیش پاسخ دهی عمقی (اجتناب از تحمل وزن)

نا امنی جاذبه ای

ممکن است کودک سندروم داون با کم پاسخ دهی :

کاهش آگاهی و توجه به تحریک لمسی (فاقد تمایز و استرگنوزیز)

کاهش کاینستزیا (آگاهی از موقعیت بدن)

کاهش حس تعادل و تعادل

کاهش مدت زمان نیستاگموس چرخشی

– ارزیابی سندروم داون

مراقبت از خود ، مولد بودن و اوقات فراغت

مهارت های حرکتی ظریف و درشت

مولفه های رشدی

مهارت های حرکتی دهانی

مدولاسیون حسی

PEDI( 5/6 – 7 سالگی) : مشخص کردن تاخیرهای عملکردی در صورت وجود ، اندازه گیری تغییرات ، ارزیابی کردن مراقبت از خود ، تحرک و عملکرد اجتماعی

محور رشدی Erhardt

مقیاس رشد نوزاد Bayley

BOTMP (5/4 – 5/14 سالگی) : اندازه گیری عدم عملکرد مهارت های حرکتی ظریف و درشت ، بهبود بخشیدن برنامه ی مداخلات درمانی

Peabody ( 0-83 ماهگی) : ارزیابی ، محور توصیفی برای اندازه گیری مهارت های حرکتی ظریف و درشت ، کمک به برنامه ریزی مداخلات و اندازه گیری تغییرات

AIMS ( 0-18 ماهگی) : مهارت های حرکتی درشت ، نمایش دادن تغییرات

تست حرکتی ABC : محور حرکت بدن ، هماهنگی ، پایداری وضعیت بدنی ، زیردستی و دستکاری کردن اجسام

– مداخله درمانی در سندرم داون

– مراقبت از خود

رشد حرکات دهان و تغذیه خود : کاهش حساسیت ، افزایش کنترل زبان و حركات جویدن

تشویق کردن به لباس پوشیدن و نظافت مستقل

– مولد بودن

تشویق به بازیهای اکتشافی و نمادین

– حسی حرکتی

تکنیکهای وضعیت دهی برای نوزادان : حمایت از سر و اندکی خم شدن ، بازوها و پاها در خط وسط ، وضعیت مناسب برای رسیدن به اسباب بازی ها ، اجتناب از وضعیت پا قورباغه ای

بازی در وضعیت های مختلف (دمر ، طاق باز ، به پهلو ، نشسته)

دامنه حرکتی ، حرکت ضد جاذبه (دسترسی به توپ در وضعیت دمر)

مهارت های حرکتی درشت از طریق اسباب بازی های تحریک کننده ی حس بینایی و شنوایی

افزایش الگوهای حرکتی

کاهش بیش حرکتی و بهبود وضعیت بدن با مهار الگوهای غیرطبیعی

برنامه ریزی حرکتی و یکپارچگی دوطرفه

فعالیت های لمسی و تحریک لمسی محکم به بدن

تحریک های عمقی و وستیبولار

فعالیتهای تعادلی

افزایش توانایی برای آغاز کردن فعالیتها و تحمل برای انجام فعالیت های جدید

انجام برنامه در خانه توسط والدین