دسته: اختلال خواندن و نوشتن

درمان اختلال نوشتن | مرکز درمان اختلال یادگیری| کلینیک تخصصی کاردرمانی دکتر صابر

از شایع ترین انواع اختلال یادگیری در کودکان، اختلال نوشتن می باشد. اختلال نوشتن یا اختلال دیکته نویسی در کودکان اول و دوم دبستان دیده می شود. مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر در زمینه درمان اختلال دیکته نویسی  و نوشتن،همچنین کاردرمانی اختلال نوشتن فعالیت می نماید. از درمان های مفید اختلال نوشتن می توان به تمرینات حس لامسه، تقویت عضلات دست و کاردرمانی دست اشاره نمود. در این مطلب به نمونه ای از این تمرینات جهت درمان اختلال نوشتن پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی لمسی در درمان اختلال نوشتن

جعبه‌ای تهیه کنید و درونمان اشیاء مختلفی مانند کلید، ساعت، توپ‌های کوچک و اسباب‌بازی‌های متنوع قرار دهید . جعبه باید مانند شکل سر بسته باشد و فقط مسیری برای وارد و خارج شدن دست کودک در آن وجود داشته باشد. تصویر اشیاء درون جعبه را به کودک نشان دهید و از او بخواهید با بردن دست خود به درون جعبه، آن‌ها را پیدا کند.

-چند شی‌ء را درون جعبه قرار دهید و از کودک بخواهید دست خود را درون جعبه مرده و اشیا را لمس کند، سپس نام آن‌ها را بگوید.

 جعبه تمرینات افتراقی لامسه

کودک دست خود را وارد جعبه کرده و اشیا را لمس نماید، سپس کارت‌های اشکال را به او نشان دهید تا بگوید شی‌ء مربوط به کدام تصویر را درون جعبه لمس کرده‌است.

پارچه‌هایی از جنس مختلف به‌صورت تکه‌های کوچک بریده و درون جعبه قرار دهید، سپس از کودک بخواهید دست خود را وارد جعبه کرده و آن‌ها را از هم تشخیص دهد.

حروف سه ‌بعدی الفبا را تهیه کنید (تصویر 3-15) و آن‌ها را درون جعبه‌ای بالا قرار دهید و تمام تمرینات بالا را با حروف سه ‌بعدی و کارت‌های تصاویر آن‌ها انجام دهید. همچنین می‌توانید از جعبه‌هایی با ۲ حفره استفاده کنید تا کودک هر دو دست خود را درون آن بگذارد.

افتراق حروف با لامسه

جعبه افتراق با دو حفره برای هر دو دست

سطوحی از جنس های مختلف تهیه کرده و از کودک بخواهید آن‌ها را لمس کند. سپس با لمس سطوح پایین، بگویید هر کدام از آنها از نظر بافتی شبیه به کدامیک از سطوح بالا می‌باشند.

 سطوح مختلف افتراق لمسی

در تمرین قبل، کودک باید بتواند سطوحی که از جنس مشابه دارند را تشخیص داده و کنار هم قرار دهد

مطابقت دادن سطوح لمسی

– سطوح تمرین قبل را نام‌گذاری کرده و از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد و با لمس هر کدام از آن‌ها، نام مربوط به آن را بگوید (مثلاً سطح شماره، یا شماره ۲) .

– اشیاء ریزی را درون خمیر پاتی مخفی کرده و از کودک بخواهید با فشردن، لمس کردند و دستکاری خمیر، آن‌ها را پیدا کند.

خمیر پاتی

صفحه­ ی حائلی که امکان دیدن اشیاء در پشت آن وجود ندارد، مانند شکل تهیه کنید. مقواها و یا کارتون‌ها را به شکل دایره برش دهید و در آن‌ها ۱یک، دو یا دو سوراخ ایجاد کنید، سپس از کودک بخواهید دستان خود را از دریچه‌های صفحه حائل وارد کرده و بدون دیدن مقواها، تشخیص دهد هر کدام چند سوراخ دارد.

صفحه حائل بینایی

– در پشت صفحه حائل، با لمس عدس، لپه و نخود، این سه‌راه از هم تفکیک کند.

– اشیایی را در پشت صفحه حائل قرار دهید و از کودک بخواهید براساس اندازه آن‌ها را از کوچک به بزرگ تشخیص دهد.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی حس جنبشی در درمان اختلال نوشتن

– از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد و یا این‌که دستان او را پشت صفحه حائل قرار دهید و سپس انگشتان او را در وضعیت خاصی مانند یکی از اشکال تصویر درآورده و سپس از او بخواهید چشمان خود را باز کرده و حرکت صورت گرفته را تکرار کند.

– از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد، سپس یکی از انگشتانش را لمس کنید، حالا از او بخواهید بگوید کدام انگشت لمس کرده‌اید.

– روبروی کودک ایستاده و وضعیت‌های مختلفی به خود بگیرید. سپس از او بخواهید آینه‌وار وضعیت‌های شمارا تکرار کند

وضعیت‌های مختلف دستان

– از کودک بخواهید وضعیتی که شما به خود گرفته‌اید را ببیند سپس چشمان خود را ببندید و با چشمان بسته تمرین کند

وضعیت‌های بدنی مختلف که کودک باید آن‌ها را تقلید کند

از کودک بخواهید به دستورات شما وضعیت‌های مختلفی را به خود بگیرد، به ‌عنوان مثال؛ دست راستت را بالا ببر و پای چپت را از زمین بردار، یا پای راستت را خم کن و دست راستت را روی صورتت بگیر.

تمرینات برای ناتوانی افتراقی بساوشی در اختلال نوشتن

از کودک بخواهید قطعات پازل به‌هم‌ریخته را از نو بسازد

از کودک بخواهید مانند تصویر بدون این ‌که به موانع برخورد کند، از زیر آن‌ها عبور کند. برای اینکار می‌توانید از او بخواهید از زیردستان شما عبور کند و یا این‌که از زیر صندلی‌ها رد شود و سعی کند به اطراف برخورد نکند

کودک باید بدون برخورد با بالای تونل، از درون آن عبور کند.

از نردبان دیواری بالا برود. برای این کار هم باید از پاها و هم از دست‌هایش استفاده کند

کودک با کمک دست‌ها و پاها از نردبان بالا می‌رود

اوتیسم و اختلال نوشتن کودکان

بسیاری از کودکان اوتیسم در نوشتن دچار اختلال می باشند. مرحله آغازین فرایند نوشتن قبل از نوشتن است و شامل ۱) درک موضوع گفته شده یا انتخاب موضوع، ۲) شناسایی ایده اصلی، ۳) پیدا کردن اطلاعات اضافی برای پشتیبانی ایده اصلی، و ۴) سازماندهی اطلاعات می باشد. افراد دارای اوتیسم، ممکن است نیاز به دستور العمل مستقیم اضافی، کوچک تر کردن قسمت های تکلیف ارائه شده، وابزارها یا استراتژیهای ویژه ای به منظور تکمیل موفقیت آمیز قبل از نوشتن داشته باشند. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر در زمینه مشکلات اتیسم در نوشتن به صورت تخصصی فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته درمان اوتیسم در حیطه آماده سازی کودکان اوتیسم برای نوشتن و نحوه آموزش اوتیسم به همراه تمرینات کاردرمانی اوتیسم در مرکز اوتیسم تهران توانسته است بهترین نتیجه را در درمان اختلال نوشتن در کودکان اوتیسم حاصل نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلال نوشتن در اوتیسم

زمانیکه دانش آموز مرحله قبل از نوشتن را آغاز می کند، یک موضوع داده می شود یا انتخاب می شود. اگر همه چیز ممکن شد، حیطه خاص مورد علاقه دانش آموز به عنوان یک موضوع یا قسمتی از موضوع، می تواند ابزاری انگیزشی باشد. دانش آموز اوتیسم در مورد موضوع داده شده یا موضوعات احتمالی، ابتدا از طریق موتورهای جستجو پژوهش می کند و اطلاعات اولیه را جمع آوری می کند. برای دانش آموز دارای اوتیسم، این اولین قدم قبل از نوشتن بدون پشتیبانی و راهنمایی بیشتر می تواند پریشان کننده باشد. زمانیکه دانش آموز موضوع را انتخاب کرد، قدم بعدی پشتیبانی از موضوع با ایده های اصلی و اطلاعات پشتیبان برای هر ایده اصلی می باشد. سپس، همه این اطلاعات هنگام آماده شدن برای نوشتن واقعی باید تنظیم شوند. اقدامات کوچکتر بسیاری در میان این مراحل وجود دارد که می تواند بر کیفیت پروژه تأثیر بگذارد. همانطور که قبلا بحث شد، برای دانش آموز دارای اوتیسم؛ چگونگی شروع هر کدام از این مراحل، اینکه از کجا باید اطلاعات را پیدا کند و اینکه تصمیم بگیرد کدام مطالب مرتبط و قابل استفاده است، و با توجه به زمان بندی اینکه چه چیزی را چه وقت انجام دهد. طبیعتاً چالش برانگیز است. استراتژیها و ابزارهایی وجود دارد که به دانش آموز دارای اوتیسم کمک می کند با موفقیت بیشتری رویکرد پیش نوشتن را در پیش بگیرند.
اولین سوالی که برای دانش آموز دارای اوتیسم پیش می آید ممکن است این باشد که ” پژوهش ها و اطلاعات را از کجا باید پیدا کنم ؟ ” در این مرحله، لیستی از کتابهای مرتبط و موتورهای جستجو می تواند مفید باشد. برخی موتورهای جستجو مانند Custom Search Sweet Search iPL2، Google یا KidsKlick ، می توانند مفید و برای کودکان جذاب باشند. یک سایت هست به نام Twurdy که نتایج جستجو را تا حد لازم خوانا نشان می دهد.

برخی دانش آموزان دارای اوتیسم ممکن است نیاز به مؤلفه های خاص تر جسنجو مانند لیستهای تخصصی صفحات برای دیدن داشته باشند یا فرمی لازم داشته باشند تا میزان محدودی از اطلاعات را در آن پر کنند و یا یک معلم که قبل از ادامه کار از او راهنمایی بگیرند. هنگامیکه دانش آموز بر روی موضوعی پژوهش می کند، طراحان یا برنامه ریزان گرافیک (GO ) می توانند نسبت به ارائه حقایق یا افکار به صورت متن، به آن جنبه بینایی تری بدهند. این ابزار طراحی نقشه یا برنامه ریزی گرافیکی را می توان در تمام سطوح سنی برای رفع نیازهای دانش آموز استفاده و شخصی سازی کرد. به عنوان مثال ، کودکان کم سن تر می توانند از برنامه ریز پنج انگشتی استفاده کنند که از دانش آموز می خواهد روی شکل دست چیزی را بنویسد یا ترسیم کند. کف دست حاوی موضوع است . انگشت دارای یک جزء است و انگشت شست، احساس کودک نسبت به موضوع است. کودک بزرگتر ممکن است از طرح حبابی استفاده کند که در آن هر منطقه حاوی یک نقطه و جزئیات پشتیبانی است. برخی دانش آموزان از یک ابزار گرافیکی یا نقشه برداری مجازی برای تنظیم اطلاعات پیدا شده در مرحله پژوهش استفاده می کنند.

شناسایی ایده ها در اختلال نوشتن در کودکان اوتیسم

هنگامیکه اطلاعات پژوهش جمع آوری شد، دانش آموز ایده های اصلی و جزئیات پشتیبانی را مشخص خواهد کرد. بار دیگر ، استفاده از ابزار نقشه برداری یا گرافیکی می تواند در بینایی کردن این مرحله به دانش آموز دارای اوتیسم کمک کند. آموزش مستقیم یا کنفرانس دانش آموز – معلم برای کمک به دانش آموز در محدود کردن موضوع و شناسایی ایده های اصلی و جزئیات پشتیبانی ممکن است لازم باشد. گام نهایی قبل از نوشتن مرتب سازی اطلاعات به طور پیوسته است. این کار از طریق استفاده از یک الگو که از توالی نظم مثل کدام اول بیاید و کدام بعدی و بعدی انجام می شود. دوباره ، مدل سازی چگونگی تنظیم کردن اطلاعات با استفاده از انواع مختلفی از کاغذ و قلم یا الگوهای مجازی از رشد مهارت های فرد حمایت می کند. با این حال آموزش مستقیم برای برخی افراد طیف ضروری است. برای رفع نیازهای کارکرد اجرایی که طی فرایند نوشتن بوجود می آیند، به خصوص آن هایی که مربوط به سازماندهی است  ابزارهای متعددی در کاردرمانی اوتیسم وجود دارد که می توان استفاده کرد.

چنانچه تکمیل پروژه برای دانش آموزی با وجود آموزشهای پایه همچنان چالش برانگیز باشد، در این صورت استفاده از دستورالعمل گام به گام نوشته شده یا تصویری لازم می شود. با تجزیه و تحلیل تکالیف مربوط به پروژه شروع کنید و سپس تصمیم بگیرید تا چه حد دانش آموز لازم است این پروژه را برای رسیدن به بالاترین سطح موفقیت خرد کند. داشتن یک متن، چک لیست مجازی یا تصویری از مراحل مورد نیاز، برای کامل کردن فرایند قبل از نوشتن می تواند به دانش آموز دارای اوتیسم در تکمیل همه بخشهای تکالیف کمک کند.
یکی دیگر از مهارت های کارکرد اجرایی که ممکن است برای افراد طیف چالش برانگیز باشد مدیریت زمان است. تکمیل هر مرحله از فرایند پیش نویس نیازمند مدت زمانی خاصی است. ساخت چک پوینتها یا یادآورها به دانش آموز دارای اوتیسم کمک می کند در طول فرایند با یک زمان بندی مشخص حرکت کند. یادآورها می توانند ستاره ای همراه متن باشند ” امروز با معلم چک کن ” یا می تواند یک هشدار مجازی باشد که بر روی ical, CalAlarm , Google Calendar قابل دسترسی است. اپلیکیشن هایی مانند Countdown Calendar نشان می دهد چند روز تا پایان کار باقی است . به همین ترتیب ، iHomework می تواند پروژه را به بخشهای کوچکتر تقسیم کند و برای هر بخش هم یک یادآور دارد.
به یاد داشته باشید، ابزارها و پشتیبانیهای زیادی وجود دارد که می توان برای دانش آموز دارای اوتیسم بکار برد، اما کاربرد ابزارها باید از طریق آموزش مستقیم تدریس شوند و هنگام استفاده آن ها توسط دانش آموز مورد نظارت واقع شوند.

استراتژی های حمایت از مقررات نوشتن

مقررات نوشتن همان قوانین هجی کردن و دستور زبان مورد نیاز برای دانش آموز است تا عمل نوشتن را به طورفنی اجرا کند. همانطور که قبلا گفته شد، بسیاری از دانش آموزان دارای اوتیسم با قراردادهای نوشتن به چند دلیل درگیر هستند. چالشهای نوشتن با دست ممکن است توضیحی بر این مشکل باشد زیرا ممکن است آنها منابع شناختی مورد نیاز برای نوشتن از جمله مقررات نوشتن را در کل تهدید کنند. علاوه بر این، کمبودهایی در حافظه فعال ممکن است توجه کردن و بهره برداری از تمام جنبه های فرایند نوشتن و دیکته نویسی را بطور همزمان به چالش بکشد در نهایت، نقصهای زبانی ممکن است نه تنها بر جنبه کاربرد شناختی اثر بگذارند بلکه ممکن است تأثیر معناداری از لحاظ تولید و درک محتوای گرامری صحیح نیز داشته باشند. فناوری های کمکی می توانند زمینه های متعدد چالش های نوشتن را، که توسط دانش آموزان دارای اوتیسم اغلب تجربه می شوند پشتیبانی کنند. همانطور که قبلا ذکر شد، نیاز سنجی برای انتخاب بهترین پشتیبان های فناوری با توجه به نیازهای دانش آموز، محیط و تکلیف ضروری است. چارچوب Zabala 2005) SETT ) می تواند کمک کند تا تیم هایی با یک چارچوب برای بحث و گفتگو در مورد پشتیبان های فناوری خاص و لازم برای دانش آموز ایجاد شوند.

چالش‌های حسی افراد دارای اوتیسم می‌تواند به شکل حساسیت یا پاسخ کاهش یافته به ورودی حسی باشد. هر دو مورد می‌تواند چالش‌هایی را در نگه داشتن ابزارهای نوشتن و اجرای حرکت برای نوشتن با دست ایجاد کند ویژگی‌های ابزاری که ممکن است برای کودک دارای حس‌های حساس مفید باشد شامل امتحان سایزها، شکل‌ها، جنس‌ها و انواع ابزارهای نوشتن است تا ببینیم کدام یک از لحاظ حسی برای دانش‌آموز قابل پذیرش‌تر است. علاوه بر ابزار واقعی نوشتن، کاغذ و سطح نوشتن نیز می‌تواند بر دانش‌آموزان حساس تاثیر بگذارد. توجه به نوع رنگ و بافت کاغذ مورد استفاده نیز ضروری است. برخی دانش‌آموزان ممکن است از نظر حسی ترجیح دهند خودکار یا مداد روی سطح نوشتن بکشند. تخته‌ها یا خودکارهای ژله‌ای تجربه نوشتن نرم‌تر و محکم‌تر به همراه کشش کمتر ارائه می‌دهند، در حالیکه قلم‌های با نوک نازک و کاغذهای ضخیم‌تر هنگام نوشتن مقاوم‌ترند و در آخر افراد دارای اوتیسم نه تنها ممکن است حساسیت‌های حرکتی و لمسی داشته باشند بلکه برخی ممکن است حساسیت‌های بینایی به کاغذ و رنگ متن هم داشته باشند.

درمان اختلال یادگیری نوشتن اوتیسم
تست رنگ صفحه در تعیین رنگ‌های موثرتر در حمایت از نیازهای نوشتن برای یک دانش آموز خاص می‌تواند مفید باشد. اگر دانش‌آموز تازه شروع به نوشتن کرده است و در نگهداشتن ابزار نوشتن به دلیل حساسیت‌های حسی مشکل دارد گاهی تکنولوژی‌های صفحه لمسی گزینه‌ای را برای پشتیبانی از استفاده از ابزارهای نوشتن در آینده به دانش‌آموز ارائه می‌دهد. اغلب یک انگشت می تواند برای خلق حروف، کلمات یا جملاتی استفاده شود که روی صفحه نمایش بدون نیاز به نگهداشتن ابزار نوشتن نمایش داده می‌شود و به دانش‌آموز اجازه می‌دهد تا حس کینستاتیک شکل‌دهی و حروف را بدون روبرویی با چالش نگه داشتن ابزار همزمان رشد دهد این کار از طریق برنامه شناسایی دست‌خط، در دستگاه صفحه لمسی یا از طریق اپلیکیشن‌های جداگانه به خصوص اپلیکیشن‌های طراحی انجام‌پذیر است به دلیل سایز بسیار کوچک اغلب صفحه‌های لمسی و سایز ضربه انگشت این کار عموماً راه حل خوبی برای نوشتن متن‌های طولانی نیست. با این حال در حال حاضر قلم‌هایی وجود دارند که به جای اینکه مانند ابزار نوشتن در دست نگه داشته شود روی انگشت پوشیده می‌شود این قلم ها را می‌توان برای ایجاد لمس دقیق‌تر به وسیله انگشت استفاده کرد که منجر به ضربه کوچک‌ می‌شود و به فرد اجازه می‌دهد ورودی متن بیشتری نسبت به ضربه انگشت قبلی داشته باشد.

برخی اپلیکیشن‌ها به خصوص آنهایی که مخصوص طراحی هستند نیز گزینه‌ای دارند که سایز علامت ایجاد شده به وسیله انگشت را علیرغم سایز واقعی انگشت تطبیق می‌دهند. به هر حال به طور کلی استفاده از انگشت برای ایجاد ورودی دست نوشته روی صفحه لمسی برای دانش آموزان اوتیسمی که به تازگی نوشتن یا طراحی را شروع کرده‌اند بهترین استفاده را دارد زیرا درک این مسئله را که حرکات صورت گرفته روی کاغذ معنادار هستند برای دانش‌آموز آسان می‌کند و آگاهی حرکتی از شکل‌گیری حروف را در آینده رشد می‌دهد. امتحان وسایل سنگین نوشتاری برای دانش‌آموزان اوتیسم با پاسخ‌دهی حسی کاهش یافته و همچنین افرادی که روی سطح نوشتاری زیاد فشار می‌آورند مفید می‌باشد. سطوح نوشتاری و کاغذ‌های با ضخامت و بافت زیاد ورودی و مقاومت اضافی را فراهم می‌کنند. افزایش مقاومت و وزن می‌تواند گاهی در ایجاد ورودی حسی اضافه مورد نیاز کودکان اوتیسم مفید باشد. اغلب نسبت به آن‌چه که هر کودک اوتیسم به عنوان یک وسیله نوشتاری و کاغذ بر اساس نیازها و ارجحیت‌های حسی اش نیازمند است، تنوع نسبتاً گسترده‌ای از لوازم وجود دارد. آزمایش کاغذها و ابزارهای مختلف با توجه به ویژگی‌های شخصی فرد می‌تواند گزینه‌های انتخابی را کمتر کند.

نکات فیزیکی در درمان اختلال نوشتن اوتیسم
کودک دارای اوتیسم ممکن است چالش‌های حرکتی نشان دهد که شامل ضعف و آگاهی از بدن، ضعف ثبات فوقانی و ضعف عمومی است. این چالش‌ها می‌تواند مستقیماً بر نوشتن از لحاظ سرعت، کیفیت و استقامت تاثیر بگذارد. با این حال قبل از اینکه تاثیر واقعی حرکتی نوشتن مشخص شود بهتر است وضعیت عمومی و حالت نشستن کودک اوتیسم مورد توجه قرار گیرد، چرا که خود این مسئله بر موفقیت نوشتن تاثیر خواهد گذاشت.
ارتفاع میز و صندلی باید طوری تنظیم شود که کودکان اوتیسم بتوانند به راحتی پشت میز بنشیند طوری که کف پاهایشان کاملاً روی زمین قرار گیرد. آن‌ها همچنین باید قادر باشند آرنج‌ها را روی میز در یک ارتفاع طبیعی برای حمایت مناسب قرار دهند و برای شرکت در ام نوشتن، به اندازه کافی به وسایل نزدیک شوند. کودکان اوتیسم دارای ضعف قابل توجه و مشکلات تون عضلانی پایین احتمالاً پشتیبانی‌های نشستن و وضعیت اضافی را نیز خواهند داشت که فراتر از اندازه استاندارد میز و صندلی تهیه شده در کلاس درس است. کاردرمانگر و یا فیزیوتراپیست باید به امکانات اضافه کمک کند. مهم است قبل از پرداختن به دیگرامکانات نوشتن به این مسائل توجه کنیم، کمک به نشستن مناسب اغلب بر عملکرد نوشتن بدون امکانات اضافه یا حتی با امکانات کمتر تاثیر مثبت می‌گذارد و کودکان دارای اوتیسم ممکن است الگوهای گرفتن متفاوتی در عمل نوشتن نشان دهند که بعضاً به مربوط به حساسیت‌های حسی مانند تون عضلانی پایین یا ضعف عضلانی است که منجر به اختلال نوشتن در اوتیسم می شود. دستگیره‌های مخصوص که سرنخ‌های بینایی را برای قرار دادن انگشت در جاهای مخصوص روی قلم ارائه می‌دهد ممکن است برای دانش‌ آموزان اوتیسمی که برای پیدا کردن و پیشرفت در الگوی گرفتن امداد نیاز به کمک داشته باشند، تشویق‌کننده باشد.
برای کودکان اوتیسمی که به عنوان یک مسئله زیربنایی در چالش‌های نوشتن قدرت کم و ضعف دارند، ابزارهای نوشتاری سایز بزرگ گاهی مفید است. ابزارهای نوشتاری قابل پوشیدن که وضعیت مناسبی ایجاد می‌کند و نیاز به گرفتن ابزار نوشتاری را کاهش دهد نیز به احتمال زیاد می‌تواند مفید باشد. همچنین سطوح نوشتاری که نرم و صاف هستند و هنگام نگاشتن مقاومت کمی دارند مانند وایت برد برای مشکلات نوشتن اوتیسم ممکن است سودمند باشد.

ویژگی بینایی حرکتی فناوری کمکی
افراد دارای اوتیسم دارای نواقص اساسی در یکپارچه‌سازی حرکتی بینایی هستند که بر توانایی‌شان در شکل‌دهی و حروف و کلمات مانند اندازه و فاصله مناسب و عروق تأثیر می‌گذارد مخصوصاً درشت‌‌نویسی مشخصه آن نوشتن بسیار بزرگ است. یک مسئله شایع در دستخط افراد دارای اوتیسم است. این نوع چالش‌ها با استفاده از کاغذهای خاصی که سرنخ‌های بینایی و یا بساوایی دارند می‌توانند رفع شود.

کاغذهایی که سرنخ‌های بساوایی دارند یک یا چندین خط برجسته دارند به طوری که کودکان اوتیسم خط را هنگام برخورد با ابزار نوشتاری‌اش حس می‌کند. آن نوع کاغذها را می‌توان خرید یا می‌تواند با پوشیدن رنگ‌های برجسته یا چسب مایع سفید روی خطوط خود کاغذ ساخت. این کاغذها برای راهنمایی کودکان اوتیسم در سایزبندی مناسب و حروف و کلمات می‌تواند مفید باشد.
کاغذ‌های خاص همراه سرنخ‌های بیماری می‌تواند تناوب بسیاری داشته باشد که سرنخ‌های بینایی را برای خطوط و فضاها ارائه می‌دهد. کاغذها را می‌توان بارها برای حمایت از اموزش از رشد نوشتن استفاده کرد و همچنین پشتیبانی بینایی دائمی را برای حفظ مهارت‌های رشد یافته فراهم کرد. کاغذهایی با انواع مرزبندی‌ها و خطوط متفاوت وجود دارد مانند خطوط مقطع، خطوط نقطه‌چین و خطوط پررنگ و کادر برای حروف. همچنین کاغذهایی با کدگذاری رنگی وجود دارد به طوری که هم خطوط و هم فضاهای نوشتاری با رنگ کدگذاری شده باشند. علاوه بر این، کاغذهایی با تصاویر کمکی، خط‌های پایین، متوسط و بالا برای راحت نوشتن علامت‌گذاری شده‌اند.

سوالات متداول:

1-آیا مشکلات نوشتن با افزایش سن در کودکان اوتیسم بهبود می یابد؟
بدون مداخله هدفمند معمولاً بهبود محسوسی اتفاق نمی افتد. اما با برنامه ریزی درست، حدود 60-70% کودکان پیشرفت قابل توجهی نشان می دهند، به خصوص در سنین 8 تا 12 سال.

2-چرا برخی کودکان اوتیسم هنگام نوشتن دچار اضطراب می شوند؟
این اضطراب می تواند ناشی از چالش های حسی (مثل فشار مداد روی دست)، ترس از اشتباه، یا مشکل در پردازش دستورالعمل های چندمرحله ای باشد. استرس هنگام نوشتن در 68% کودکان اوتیسم گزارش شده است.

درمان اختلال کند نویسی کودکان اوتیسم

علیرغم تلاش برای برطرف کردن نیازهای حسی- حرکتی و بینانی- حرکتی در کاغذها و ابزارهای نوشتار جایگزین و استاندارد، برخی دانش آموزان دارای اوتیسم ممکن است قادر به استفاده موفق از این امکانات برای سرعت نوشتن و خوانایی مناسب نباشند. مرکز توانبخشی اوتیسم تهران در حیطه درمان اوتیسم و اختلال کند نویسی کودکان اوتیسم با استفاده از خدمات کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی اوتیسم همچنین با استفاده از تکنولوژی های روز دنیا پیشرو می باشد. کاردرمانی دست، سنسوری روم، بخش ماساژ درمانی تخصصی همگی از خدمات ویژه مرکز اوتیسم دکتر صابر در درمان مشکل نوشتن اوتیسم می باشند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

درمان اختلال کند نویسی کودکان اوتیسم

برای این دسته از کودکان اوتیسم با اختلال یادگیری نوشتن علاوه بر تمرینات کاردرمانی دست و مهارت های نوشتاری، استفاده از کیبورد، فناوری صفحه لمسی، اسکن کردن، و تکنولوژی تبدیل صدا به نوشتار ممکن است جایگزین نوشتن شود که به دانش آموز امکان می دهد تا متن نوشتاری را مستقلاً تولید کند حتی با فرمت دیجیتالی. در بیشتر موارد، این راه حلها به افزایش همه جانبه خوانایی تولید متن کمک می کند و همچنین سرعتی را که دانش آموز با آن قادر به تولید متن است افزایش می دهد.
در پژوهشی استفاده از کیبورد به عنوان یک جایگزین موفق برای نوشته در دانش آموزان دارای اوتیسم ذکر شده . نوشتن با کیبورد به دانش آموزانی که دارای چالش های ادراک بینایی یا حسی- حرکتی هستند می تواند کمک کند، این پشتیبانی بر تولید خروجی نوشتن تأثیر می گذارد. استفاده از کیبورد، نوید بخش خوانایی و سرعت نوشتار بهبود یافته برای برخی دانش آموزان دارای اوتیسم است. غالباً دانش آموزان با کیبورد استاندارد متصل به دسکتاب یا لپ تاپ عملکرد خیلی خوبی را نشان می دهند. همچنین دستگاه های واژه پرداز قابل حمل مخصوص هم وجود دارد. این نوع دستگاه ها یک رابط کاربری آسان را ارائه می دهند که ویژگی¬هایی دارند که فقط از فرایند نوشتن پشتیبانی می کنند. معمولاً هیچگونه امکانات اضافی در واژه پرداز قابل حمل وجود ندارد که برای دانش آموز حواس پرت کن باشد مانند دسترسی به اینترنت، بازی، برنامه، یا ابلیکیشن. این دستگاه ها تنها یک سیستم حامی نوشتار مانند یک صفحه کلید و یک صفحه مونیتوری کوچک سیاه و سفید، هستند. مختصاتی که می توان در این دستگاه ها پیدا کرد شامل تبدیل گفتار به متن، چک کردن دیکته، پیش بینی کلمات و نمونه های نوشتار الکترونیکی است. صفحه نمایش معمولاً چهار الی شش خط از متن را لحظه نشان می دهد که برای دانش آموزانی که نیاز به دیدن کل متن هنگام نوشتن دارند مفید نیست. اما، متن تولید شده بر روی این دستگاه ها را می توان از طریق بلوتوث و یا ارتباط کابلی برای ویرایش آخر به یک فایل واژه پرداز به کامپیوتر فرستاد.

درمان مشکل نوشتن اوتیسم

علاوه بر کیبورد استاندارد، انواع مختلفی از کیبوردهای مخصوص، مانند کیبوردهای دارای لی اوت کلید جایگزین، کیبوردهای فوت پرینت کوچک و بزرگ، کیبوردهای کد گذاری شده با رنگ، و کیبوردهای قابل برنامه ریزی نیز وجود دارد. کیبورد جایگزین پتانسیلی را برای برخی دانش آموزان دارای اوتیسم ارائه می دهد که نیاز به پشتیبانی بیشتر از طریق صفحه کلید گسترده دارند. این نوع کیبورد مختصاتی را ارائه می دهد که از چالش¬های حرکتی حمایت می مانند توانایی ایجاد لی اوتهای شخصی با اندازه های کلید و فاصله گذاری متنوع و همچنین حساسیت لمسی قابل تنظیم. بزرگترین نقطه قوت آن در پشتیبانی محتوای شخصی است که برای نوشتن کند، می تواند این پشتیبانی را فراهم کند.
اپلیکیشن های خاص نوشتاری یا برنامه های افزودنی هستند ویژگیهایی را ارائه می دهند که در تکنولوژیهای کیبورد و کامپیوترهای قبلی در دسترس نبودند. اپلیکیشن های حاوی یادداشت اغلب خصوصیاتی را ارائه می دهند مانند توانایی عکس گرفتن از محتوا و بعد، برای توصیف عکس نیز، قابلیت رسم کردن، تایپ کردن، ثبت کردن یا نوشتن با دست دارد. این مطلب می تواند به کاهش کمیت نوشتار هنگام یادداشت چه حین سخنرانی ها، چه هنگام پژوهش اطلاعاتی برای مقاله کمک کند. اپلیکیشن ها و دستگاه های اختصاصی ضبط صدا راه دیگری برای کاهش نیاز به نوشتن با دست است. اپلیکیشن هایی وجود دارد که توانایی ضبط اطلاعات همراه با برچسب گذاری برای بازیایی بعدی دارند. دستگاه هایی مانند قلم توصیفی زنده ( LiveScribe Pen ) طوری منحصر به فرد هستند که به دانش آموز اجازه انتخاب یادداشت برداری معمولی با دست روی یک برگه یادداشت خاص و جایگزین کردن آن یادداشتها با ثبتی از یک سخنرانی را می دهد. مزیت این نوع دستگاه در مقایسه با یک ضبط کننده استاندارد دیجیتال این است که ضبط در واقع به یادداشت دست نویس دانش آموز متصل است، به طوریکه دانش آموز می تواند محتوای ضبط شده را دوباره هنگام انجام یادداشت دست نویس اجرا کند. این مطلب برای دانش آموزانی مفید است که ترجیح می دهند برای نشان دادن محتوا تصاویر را بکشند یا با سرعت و بی دقت یادداشت کنند و همچنین دانش آموزانی که بخاطر سرعت کند در نوشتن عقب می افتند. در کل، این گزینه ها برای دانش آموزانی خوب است که در حال جمع آوری اطلاعات هستند اما انتظار نمی رود ویرایش اطلاعات را به تاریخ دیگری موکول کنند.
برای آن دسته از دانش آموزانی که این توانایی را لازم دارند تا متن چاپی را مجددا اجرا کنند و سپس متن را در زمان دیگری سریعاً استفاده و ویرایش نمایند اپلیکیشن ها و اسکنرهای دستی وجود دارد که دارای تکنولوژی بازنمایی کامل کاراکترها ( OCR ) برای تبدیل متن عکس گرفته شده یا اسکن شده به متن نوشتار است. دستگاه های مخصوص اسکن دستی را می توان برای بازیابی متن از روی متن چاپی استفاده کرد به طوری که اطلاعات را می توان در گزارش ها یا مقالات در آینده نقل کرد یا تفسیر کرد. این دستگاه ها اسکن محتوای مد نظر را از یک قسمت خاص یا چندین قسمت روی یک صفحه از متن، زمانی که کل متن روی صفحه را لازم نداریم ممکن می کنند. اپلیکیشن ها، روشی برای عکس گرفتن از کل یک صفحه چاپی را دارند، سپس متن چاپی را به متن دیجیتالی قابل ویرایش تبدیل می کنند. بار دیگر این راه نیاز دانش آموز را به نوشتن همه اطلاعات را با دست کاهش می دهد و سرعت جمع آوری اطلاعات مورد نیاز را افزایش می دهد.

در نهایت، فرایند تبدیل گفتار به متن، گزینه دیگری برای کاهش یا جایگزینی نوشتار و همچنین تایپ کردن دارد. اصطلاحات گفتار به متن، تشخیص صدا، یا تشخیص خودکار گفتار، همگی از لحاظ معنایی برای اشاره به صحبت کردن با یک کامپیوتر یا یک دستگاه صفحه لمسی به کار برده می شوند که نتیجه آن تشخیص و تبدیل گفتار به متن دیجیتالی قابل ویرایش است. متن تولید شده می تواند در مدارک واژه پرداز، پیامها، ایمیلها و اکثر زمینه هایی که متن تایپی را قبول می کنند ایجاد شود. بسیاری از گوشیهای هوشمند و تکنولوژیهای صفحه لمسی و همچنین سیستم های عامل جدیدتر هم اکنون در میان برنامه هایشان تبدیل گفتار به متن را نیز ارائه می دهند. همچنین برنامه ها و اپلیکیشن های کامپیوتری وجود دارد که مخصوصا برای تولید گفتار به متن طراحی شده اند. این نوع برنامه ها می توانند دقت بالاتری در تفسیر الگوهای گفتاری فرد برای تولید متن تایپی نسبت به برنامه های شناخته شده دیگر داشته باشند؛ در عین حال، یک دوره آموزشی و نیاز به تصحیح خطاها عموماً وجود دارد تا دقت سیستم گفتار به متن حفظ شود و دستگاه مؤثرتر کار کند. ملاحظات زیادی در استفاده از سیستم های گفتار به متن وجود دارد برخی از آن ها شامل سر و صدا در محیط فعلی، سرو صدای کاربر در محیط حاضر و وضوح گفتاری فرد و مواردی از این قبیل است. موارد دیگر و دقیقتر در استفاده مؤثر از گفتار به متن را می توانید در آدرس سایت زیر پیدا کنید:
http://www.atinternetmodules.org/mod_intro.php ? mod_id = 96

کاردرمانی دست

خلاصه، ابزارهای تکنولوژی عمومی و ویژگیهای بسیاری در مورد AT وجود دارد که ممکن است از نوشتن افراد دارای اوتیسم پشتیبانی کنند؛ اما ، به منظور تعیین ابزار مفیدتر، ارزیابی نیازهای یادگیرنده، محیط و تکالیف خاص نوشتن ضروری است تا مناسبترین ویژگیها و نهایتا ابزارهای خاص که شامل خصوصیات مورد نیاز است مشخص شوند. توصیه می شود در ابتدا ویژگی های نوشت افزارهای معمولی و کاغذها مورد توجه قرار گیرد و چنانچه کودک اوتیسم قادر نبود تکالیف مورد نیاز نوشتن را با آن ابزارها به درستی انجام دهد ابزارهای نوشتاری جایگزین مانند کیبورد، اسکن کردن، یا تشخیص صدا که توانایی تولید متن دیجیتالی را فراهم می کنن در نظر گرفته شود.

سوالات متداول:

درمان اختلال خواندن و نوشتن

اختلال خواندن و اختلال نوشتن از انواع شایع اختلالات یادگیری می باشد که در سالهای ابتدایی تحصیل خود را نشان می دهد. کودکان با  نارسا خوانی در تشخیص حروف و فرم کلمات دچار مشکل بوده و حتی با بارها دیدن کلمه در خواندن آن ناتوان هستند. درمان اختلال خواندن توسط خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی به صورت تخصصی در مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر انجام می گیرد. برای درمان اختلال نوشتن در کودکان باید به مهارت های شنیداری کودک و نواقص حافظه بینایی دقت شود. استفاده از ابزارهای پیشرفته و تکنیک های نوین درمان اختلال دیکته نویسی یکی از نقاط تمایز متخصصین مرکز اختلال یادگیری تهران می باشد. اتاق شنیداری، اتاق تاریک بینایی، سنسوری روم و ده ها قسمت کاربردی دیگر تنها بخشی از خدمات توانبخشی برای درمان کودکان با اختلال خواندن و نوشتن می باشد. در زیر به تعدادی از تمرینات درمان اختلال نوشتن و خواندن که والدین می توانند در منزل از آن بهرمند شوند اشاره می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی و رفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تمرینات ناتوانی افتراقی بینایی در درمان اختلال خواندن

– کارت های اشکال مختلف که شکل کلی مشابهی دارند را در اختیار کودک قرار داده و از او بخواهید دو کارتی که از نظر رنگ و طرح مشابه هستند پیدا کند . به این منظور می توانید از کارت های زیر استفاده کنید :

نمونه کارت های افتراق بینایی ؛  از کودک بخواهید دو کارتی که از نظر رنگ و طرح مشابه هستند پیدا کند.

– از او بخواهید درون کشویی پر از وسیله ، اشیای خاصی را که نام می برید بردارد

نمونه تمرین افتراق بینایی ، کودک باید از درون کشوی پر از وسیله ، اشیای خاصی که نام می برید را بردارد.

مسیر خاصی را مشخص کنید و از او بخواهید فقط بر روی آن راه برود و روی خطوط دیگ با نگذارد .

از کودک بخواهید از مسیری که برای او مشخص کرده اید عبور کند.

تمرینات ناتوانی افتراقی شنیداری در درمان اختلال نوشتن

ضعف در حساسیت و تمایز شنیداری باعث می شود تا در دیکته نویسی این نوع اشتباهات رخ دهد.

مسواک را می نویسد : مسباک

آمدند را می نویسد : آمدن

زنبور را می نویسد : زمبور

صبح را می نویسد : صب

بشقاب را می نویسد : بشگاب

ژاله را می نویسد : جاله

با کمی دقت متوجه می شویم که کودک با اختلال نوشتن صداهای نزدیک یا شبیه به هم را نمی تواند به درستی تمایز دهد . نکته اینجاست که اگر کودکی با این مشکل روبرو باشد:

– اولا در سالهای مدرسه و تحصیل مخصوصا در دیکته نویسی بروز می کند

– ثانيا مدت زمانی طول می کشد تا کودکان با تمرین های مناسب بتوانند تمایز و حساسیت شنیداری خود را به قدر مطلوب تقویت و این مشکل را رفع کنند.

– تشخیص و تفکیک صداها

انجام این تمرین در درمان اختلال نوشتن به برخی از وسایل مثل قیچی ، لیوان ، قاشق ، سگه ، بشقاب ، قابلمه نیاز است . وقتی قیچی را باز و بسته می کنیم صدای خاصی می دهد . یا وقتی سگهای روی میز با موزائیک می اندازیم صدای خاصی دارد . وقتی با قاشق به لیوان ، بشقاب یا قابلمه ضربه می زنیم هر کدام صدای خاصی دارند . این وسایل را جلوی کودک با اختلال نوشتن قرار دهید و چشمانش را با پارچه ای نرم ببندید و بگویید در این بازی باید سعی کنی صدای هر چیزی را که می شنوی تشخیص دهی ، قبل از آن خودتان می توانید یکبار این بازی را انجام دهید تا او یاد بگیرد . این تمرین را با هر وسیله دیگری که صدای قابل شناسایی دارد انجام دهید . تمام این تمرین ها باید در قالب بازی بوده و بصورتی باشد که کودک خسته نشود .

– تشخیص صدای جانوران

هر حیوانی صدایی دارد . شکل ۱۰ تا ۱۵ حیوان را با استفاده از کارت های زیر جدا کنید و سپس از کودک بخواهید تشخیص بدهد صدایی که شما تولید می کنید مربوط به کدام حیوان است . صدای اصلی حیوانات را می توانید از اینترنت یا برخی سی دی های آموزشی بدست آورید . برای انجام تمرینات شنیداری بهتر است برخی تمرین ها را با صدای معمولی و بعضی را با صدای آهسته انجام دهید . هر قدر توانایی کودک در تشخیص صداهای آهسته تر بیشتر باشد بهتر است .

مثال هایی از نام آواهای حیوانات

خروس : قوقولی قوقو

مرغ : قد قد

شیر : غرش

سگ : واق واق ، هاف هاف یا هاپ هاپ (بچه گانه) ، (عوعو کردن)

گرگ : زوزه

اسب : شیهه

بلبل : چهچهه

خر : عرعر

زنبور : وز وز

گربه : میو میو

کلاغ : غارغار

گنجشک و جوجه : جیک جیک

جیر جیرک : جیر جیر

قورباغه : قور غور

بره : بع بع

گوسفند : مع مع

گاو : ما ما

اردک : کواک کواک

کبوتر : بغ بغ بغو

جغد : هو هو

مار : فيس فيس

اسب : پیتکو پیتکو

دارکوب : کو کو

بوقلمون : قل قل

پشه : وز وز

– تمایز صداهای نزدیک به هم در درمان اختلال نوشتن کودکان:

چهار لیوان کاملا شبیه هم را روی زمین قرار دهید . سپس داخل لیوان اولی را

4/1 آب پر کنید . لیوان دوم را 4/2 آب پر کنید . لیوان سوم را 4/3 آب پر کنید . لیوان چهارم را پر از آب کنید . با یک قاشق چایخوری به لیوانها ضربه های آرام بزنید . صدای هر کدام با دیگری متفاوت است . در حالی که کودک به لیوان ها نگاه می کند به آرامی به لیوانها ضربه بزنید تا تفاوت صداها را به خوبی تشخیص دهد . حالا از او بخواهید که روی چشم هایش را بگیرد و به یک صدا گوش بدهد و تشخیص بدهد که شما به کدام لیوان ضربه زده اید . اگر متوجه شدید که این بازی برای کودک کمی دشوار است ، ابتدا با دو لیوان شروع کنید و پس از چند بار موفقیت در تشخیص درست ، تعداد لیوان ها را بیشتر کنید .

– تمایز صدای آدمها

برای این تمرین به حضور چند کودک دیگر نیاز است . از کودک بخواهید چشمانش را بگیرد و یکی از افراد کلمه ای می گوید (یا اسم کودک را صدا می زند و کودک باید تشخیص بدهد که آن فرد چه کسی بوده . بعد از اینکه یکبار همه افراد این کار را انجام دادند ، باید دو نفر پشت سر هم ، اسم حیوان با صدای آن را در آورند و کودک تشخیص بدهد نفر اول چه کسی بود و نفر بعدی چه کسی بود.

در مراحل تکمیلی این بازی هر کس از کودکان اختلال یادگیری (مثلا ۵ نفر از ۶ نفر افراد حاضر در بازی) صدایی در می آورند و کودک تشخیص می دهد چه کسی ساکت بوده و صدایی در نیاورده است .

– تشخیص صدای حروف در کلمات جهت درمان اختلال خواندن

برای انجام این تمرین لازم است لیستی از کلمات قابل فهم و ساده را که قبلا آنها را تهیه کرده اید در اختیار داشته باشید . این لیست شامل تعدادی کلمه می باشد که بر اساس حروف الفبا مرتب شده اند . برای هر حرف چند کلمه پیدا کنید که حرف ابتدای آنها همسان باشد (مثلا سوزن ، سبد و سنگ ، برای حرف سین) . چند کلمه هم پیدا کنید که حرفهای آخر آنها یکسان باشد (مثلا کاج ، تاج ، هویج ، گنج) . حالا سه کلمه بگویید که حرف اول دوتای آنها صدای مشابه داشته باشد و کودک باید کلمه ای را که صدای اولش با بقیه فرق دارد را پیدا کند.

در تمرین بعدی سه کلمه بگویید که حرف آخر دوتای آنها صدای مشابه داشته باشد و کودک باید کلمه ای را که صدای آخر آن متفاوت است ، تشخیص دهد . می توانید چند کلمه بگویید و از کودک بپرسید در کدام کلمه مثلا صدای «س» شنیده است . یا کدام کلمه صدای «ل» ندارد .

این بازی را به هر نحو دیگری که می توانید در درمان کودکان اختلال خواندن و نوشتن انجام دهید . تمرین هایی از این نوع ، تاثیر به سزایی در تمایز صداها و تقویت حساسیت شنیداری کودکان دارد و عامل موثری در تشخیص درست کلمات برای املا نویسی آنها در سال های دبستان می باشد.

در هنگام اجرای این تمرینات ، باید توجه نمود که ابتدا از کلمات کمتری استفاده شود ؛  به عنوان مثال ابتدا دو کلمه مشابه و یک کلمه متفاوت در اختیار کودک قرار داده و از او بخوا کلمه متفاوت را پیدا کند ، سپس به تدریج ، میزان این کلمات بیشتر سوند و چالش پیش روی کودک نیز به همین ترتیب افزایش یابد .

در تمرین دیگری از این دسته روش های درمان اختلال خواندن ، کلمات برای کودک به صورت شفاهی خوانده م و کودک در حین تشخیص کلمه متفاوت ، درگیر یک بازی حرکتی می شود . به عنوان مثال  . کودک خواسته می شود تا در حین بالا انداختن و گرفتن یک توپ ، کلمه متفاوت را تشخ دهد یا اینکه در حین عبور از موانع این کار را انجام بدهد . این نوع تمرینها که در آن تکلن حرکتی و شناختی با هم ترکیب می شوند سبب یادگیری بیشتر کودک شده و تاثیر بیشت نیز در پیشرفت وی خواهند داشت .

– از کودک با اختلال نوشتن یا خواندن بخواهید چشمانش را ببندد ، و صدایی را در فاصله نزدیک او ایجاد کنید . سپس همان صدا را در فاصله دور ایجاد کنید . از او بخواهید بگوید کدام صدا در نزدیک او بوده و کدام دور تر شده است.

– آهنگی را پخش کرده و همزمان با آن جمله ای را به کودک بگویید . کودک باید بتواند صدای شما را از صدای آهنگ پخش شده تمیز داده و به شما بگویید چه چیزی به او گفته اید .

– تشخیص جهت صداها

از کودک بخواهید چشم های خود را ببندد و شما در سمت چپ و راست او صداهایی ایجاد کنید . او باید بتواند جهت صدای مورد نظر را به شما نشان دهد .

از کودک بخواهید چشمان خود را ببندد ، در این حال از فردی که بیرون اتاق است بخواهید صدایی ایجاد کند و علاوه بر این در داخل اتاق هم خودتان صدایی ایجاد کنید ، از کودک بخواهید تشخیص دهد محل کدام صدا درون و یا بیرون اتاق بوده .

در اتاق تاریک در یک نقطه ایستاده و از کودک بخواهید که با شنیدن صدا به طرف آن حرکت کند . در ابتدا باید فاصله کودک تا منبع صدا کم بوده و با موفقیت وی در تشخیص جهت صدا و حرکت به سمت آن ، فاصله را افزایش دهید .

یک وسیله ی صدادار مانند ساعت در گوشه ای از اتاق پنهان کنید و از کودک بخواهید با گوش کردن ، جای آن را بگوید .

سوالات متداول:

1-بهترین سن برای شروع درمان چه زمانی است؟
از ۵ تا ۷ سالگی (پس از شناسایی رسمی اختلال) طلایی‌ترین زمان است. هرچه مداخله زودتر آغاز شود، مغز انعطاف‌پذیری بیشتری برای ایجاد مسیرهای جبرانی دارد.

2- تفاوت دیزلکسی و دیس‌گرافیا در چیست؟
دیزلکسی اختلال در پردازش صداهای زبان است که خواندن را مختل می‌کند. دیس‌گرافیا مربوط به مشکلات حرکتی و سازمان‌دهی افکار برای نوشتن است.

روان خوانی و درمان اختلال خواندن| اختلال یادگیری خواندن|مرکز درمان اختلال یادگیری دکتر صابر

روان خواندن یعنی توانایی تشخیص سریع واژه ها و خواندن جمله ها و متن های طولانی تر به راحتی که نشان دهنده درک مطلب است. کسی که از نظر خواندن ضعیف است نمی تواند روان بخواند، اغلب گنجینه کلمه های دیداری اش کافی نیست و برای رمزگشایی بسیاری از واژه های متن باید تلاش زیادی بکند. مرکز درمان اختلالات یادگیری دکتر صابر در زمینه تشخیص نارساخوانی و  درمان اختلال خواندن فعالیت می نماید. بخش های تخصصی مرکز در حیطه تشخیص اختلال یادگیری ، تست های مرتبط، اتاق توجه بینایی، بخش تخصصی آموزش، اتاق تقویت مهارت های شنیداری از جمله بخش های مهم در درمان اختلال خواندن در کودکان و آموزش روان خوانی است.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روان خوانی

چنین فردی چون تمام نیروی خود را صرف تشخیص واژه ها می کند، در نتیجه روخوانی اش توأم با مکث های طولانی و تکرارهای مکرر است که بیان یکنواخت و بدون زیروبم آن را برجسته تر می کند. دانش آموزان باید ضمن تلاش برای روان خوانی پلی بین تشخیص واژه و درک مطلب ایجاد کنند (ریچک و دیگران، ۱۹۹۶).

برای اینکه دانش آموزان بتوانند روان بخوانند باید هم در خواندن شفاهی و هم در صامت خوانی خیلی تمرین کنند. متأسفانه چون کسانی که در خواندن ضعف دارند از خواندن لذت نمی برند، چندان که لازمه روان خواندن است، به تمرین خواندن نمی پردازند. بنابراین، معلم ها باید با استفاده از راهبردهایی خواندن را به صورت تجربه ای لذت بخش و مثبت برای دانش آموزان در آورند. دو نوع از مواد خاص برای درک مطلب، مطالب روایتی و مطالب توضیحی است.

درک مطالب روایتی و روان خوانی کودکان

مطالب روایتی همان داستان ها هستند. داستان ها معمولا ساختگی اند و شخصیت ها، طرح و نقشه و توالی رویدادهایی دارند که در خلال داستان اتفاق می افتد. برای اینکه خواندن مطالب داستان موثر باشد، دانش آموزان باید بتوانند مطالب زیر را مشخص کنند:

▪ شخصیت های مهم

▪ فضا، زمان و مکان

▪ رویدادهای اصلی به صورت متوالی

▪ مسائلی که شخصیت های داستان

روایت ها گاهی الهام بخش اند. خوانندگان با خواندن این روایت ها می توانند در عالم خیال از محدوده زندگی روزمره خود فاصله بگیرند و به جاهای دیگر جهان، فضا و دوره های زمانی دیگر سفر کنند. کسانی که اختلال خواندن دارند غالبا علاقه ای به خواندن داستان نشان نمیدهند و ناگزیر باید همواره آنها را به روان خوانی داستان ترغیب نمود. برای اینکه داستان های مورد علاقه آنها را در اختیارشان بگذاریم، لازم است در مورد پسخوراندها و واکنش هایشان سؤال هایی مطرح کنیم، تنوع مطالب روایتی «سبک ادبی» داستانی نامیده می شود. برای اینکه کودکان خوانندگان خوبی شوند، باید انواع سبک های ادبی را تجربه کنند. (در این خصوص رک، «سبک های روایتی»).

درک مطالب توضیحی

مطالب توضیحی مطالبی است که اطلاعاتی در زمینه های محتوایی در اختیار خواننده قرار می دهد. به طور مثال کتاب های درسی در حوزه هایی نظیر کتاب های اجتماعی یا علمی از این دست اند. هر چه دانش آموزان به کلاس های بالاتر می روند، مطالب خواندنی آنها به طور چشمگیری تغییر می کند. قسمت اعظم تکالیف خواندن دانش آموزان به روان خوانی محتوای کتاب های درسی و داستانی اختصاص می یابد. بیشتر دانش آموزان بدون هیچ نظارت یا کمکی خودشان مستقلا کتاب های درسی خود را می خوانند. کتاب خوانی آنها ممکن است برای خواندن فصلی از کتاب، تکمیل تکلیف نوشتاری درباره آن فصل، آمادگی برای فعالیتی کلاسی بر اساس آن فصل و برای امتحان دادن آن فصل باشد. تعجب آور نیست که بسیاری از دانش آموزان دچار ناتوانی های یادگیری نمی توانند چنین تکالیفی را به اتمام برسانند. دانش آموزی که فقط کتاب داستان خوانده است تجربه و توانایی لازم را برای خواندن محتوای کتاب های درسی ندارد.

درمان اختلال خواندن

آموزش در سطح دبیرستان برای کسب مهارت خواندن، تکالیف سنگینی از دانش آموزان انتظار دارد ضمن آنکه راهنمایی معلم خیلی کم است، مشکلات اصلی دانش آموزان دچار ناتوانی های یادگیری در زمینه خواندن محتوایی شامل موارد زیر است:

1.تاکید زیاد بر کسب اطلاعات در خواندن، آموزش در زمینه محتوایی با این پیش فرض صورت می گیرد که دانش آموزان مهارت های لازم را برای خواندن کسب کرده اند. از دانش آموزان انتظار می رود بخوانند، درک کنند و مقادیر زیادی اطلاعات را تفسیر نماید.

۵۰ صفحه در هر کلاس عادی سازی شده – به خاطر بسپارند. به علاوه دانش آموزان ممکن است چهار درس مختلف (مثلا انگلیسی، علوم، ریاضیات و تاریخ) داشته باشند. برای دانش آموزان دچار ناتوانی های یادگیری الزامات خواندن ممکن است بسیار ملال آور و مایوس کننده باشد.

٢. محتوای کتاب های درسی عموما بالاتر از سطح کلاس هایی است که در آن تدریس می شود.

کتاب درسی ممکن است برای دانش آموزی که باید آن را بخواند و درک کند، فوق العاده دشوار باشد. به طور مثال، اگر سطح خواندن دانش آموزی در کلاس دهم در سطح کلاس پنجم باشد و کتاب های درسی اجتماعی برای سطح کلاس يازدهم نوشته شده باشد، در این صورت شش سال اختلاف سطح وجود خواهد داشت.

٣. معلم های محتوا محور غالبا تصور می کنند که دانش آموزان توانایی کافی برای خواندن دارند.

به این دلیل به تدریس مهارت های خواندن نمی پردازند. در این سطح، وقت کمی به تدریس مهارت های خواندن نظیر سازماندهی یا مطالعه رئوس مطالب اختصاص می یابد. معلم ها می توانند به دانش آموزان در خواندن محتوای کتاب ها از طریق ؟

زیر مطالب مهم و ارتباط دادن مطلب با مطالب دیگری که قبلا یاد گرفته اند و همچنین با ترغیب آن ها به مرور مطالب برای آشنا شدن با متن در کل کمک کنند. افزون بر این معلم ها میتوانند واژه های دشوار یا فنی را قبل از خواندن متن تعریف کنند و دانش آموزان را به نظارت و بررسی درک خود از مطلبی که می خوانند آگاه سازند. در بخش راهبردهای تدریس این فصل رهنمودهایی برای کمک به دانش آموزان جهت خواندن مطالب توضیحی کتاب های درسی ارائه می شود.

ارزیابی خواندن و درمان اختلال خواندن

روش ها و آزمون های موجود برای ارزیابی خواندن بیشتر از هر قلمرو دیگر درباره برنامه های درسی است. اختلال خواندن را می توان از طریق مقیاس های غیررسمی (نظیر پرسشنامه غیررسمی در مورد خواندن، تحلیل اشتباهات و ارزیابی ورقه ها) یا آزمون های رسمی (نظیر آزمون های زمینه یابی، آزمون های تشخیص و مجموعه آزمون های درکی) بررسی و ارزیابی کرد

مقیاس های غیررسمی

یکی از ساده ترین روش های ارزیابی روان خوانی مشاهده غیر رسمی دانش آموز زمانی است که با صدای بلند میخواند. در این حالت معلم به راحتی می تواند سطح کلی خواندن، توانایی تشخیص واژه، انواع خطاها و درک مطلب دانش آموز را کشف کند. این روش بسیار عملی است و می تواند به اندازه مجموعه آزمون ها اطلاعات مفصل و ارزنده در برداشته باشد.

پرسشنامه غیر رسمی خواندن. پرسشنامه غیر رسمی خواندن (IRI) را می توان به سرعت و راحت اجرا کرد و اطلاعات ارزشمندی در خصوص مهارت های خواندن دانش آموز، سطح خواندن، انواع خطاها، فنون رو در رو شدن با واژه های نا آشنا و خصوصیات رفتاری او به دست آورد (جانسون، کرس و پیکالسکی، ۱۹۸۷).

شیوه کار با پرسشنامه غیررسمی خواندن در شكل ۲.۱۲ به صورت نمودار گردش کار نشان داده می شود. آزمایشگر از میان واژه های کتاب خواندن هر یک از کلاس ها حدود یک صد واژه را انتخاب می کند و آنها را برای هر کلاس در مجموعه ای فهرست می کند (از پرسشنامه های خواندن تجارت استاندارد نیز می توان استفاده کرد.) دانش آموز با صدای بلند ؟

واژه هایی از سطوح درجه بندی شده را می خواند و معلم همزمان با او به شیوه ای نظام مند خطاهای او را ثبت می کند، اگر دانش آموز در مجموعه صد واژه ای بیش از پنج خطا داشته باشد مجموعه هایی آسان تر به او ارائه می شود تا آنجا که دانش آموز بیش از دو خطا در هر یک صد واژه نداشته باشد. معلم برای بررسی درک مطلب درباره هر مجموعه چهار تا ده سؤال از دانش آموز می پرسد. با استفاده از پرسشنامه غیر رسمی خواندن می توان سه سطح خواندن را معین کرد:

1.سطح خواندن مستقل، دانش آموز قادر است حدود ۹۵ درصد واژه ها را تشخیص دهد و به۹۰ درصد پرسش های مربوط به درک مطلب پاسخ صحیح بدهد، (این سطحی است در آن دانش آموز می تواند کتاب های کتابخانه را در سطح مورد نظر بخواند یا به عبارت دیگر کار خواندن به طور مستقل انجام می گیرد).

2.سطح خواندن آموزشی، دانش آموز قادر است حدود ۹۰ درصد از واژه های مجموعه را تشخیص دهد و از نظر درک مطلب نیز ۷۰ درصد نمره را کسب می کنند. (در این سطح اگر معلم آموزش خواندن را هدایت کند دانش آموز می تواند از آن سود جوید.)

3. سطح خواندن سرخورده. دانش آموز کمتر از ۹۰ درصد واژه های مجموعه را می تواند تشخیص دهد و نمره‌اش در درک مطلب کمتر از ۷۰ درصد است. (چون در این سطح دانش آموز مطالب را درک نمی کند، این سطح برای او بسیار دشوار است و نباید در این سطح آموزش برای او صورت گیرد.)

علاوه بر پرسشنامه های غیر رسمی خواندن که خود معلم ها درست می کنند، چندین پرسشنامه تجارتی استاندارد نیز موجود است که در آنها روش مناسب اجرای پرسشنامه نیز توضیح داده شده است. این پرسشنامه‌ها شامل پرسشنامه کلاس درس خواندن، پرسشنامه استاندارد خواندن و پرسشنامه تحلیلی خواندن (ویرایش دوم) است که درباره آنها در پیوست ج توضیح داده شده است. (نیز در پیوست ج رك. ریچک و دیگران (۱۹۹۶) که شامل پرسشنامه ای غیررسمی در مورد خواندن است و معلم ها می توانند از آن استفاده کنند.)

تحلیل خطاها در روان خوانی شفاهی . تحليل خطاها یکی از رویکردهای روان شناسی زبان برای ارزیابی خواندن شفاهی است. منظور از خطاها، اشتباهات و لغزش هایی است که دانش آموز هنگام خواندن شفاهی متن چاپی مرتکب می شود. این لغزش ها که گاهی خطا نامیده می شوند.) در حکم فرصت هایی است برای تشخیص؛ چون ؟ از طریق آن ها

فرایندهای زیربنایی زبان خود را آشکار می سازند. در واقع، الگوها و ساختار زیربنایی زبانی خود دانش آموز ممکن است هنجارگریزی را تشدید کند، خطا ممکن است تلاش مثبتی برای رسیدن به درک مطلب باشد . پژوهش های انجام شده در مورد تحلیل خطاها نشان می دهد که خوانندگان ماهر الزاما نسبت به خوانندگان دیگر هنجارگریزی (یا خطاهای) کمتری در خواندن شفاهی ندارند.

نارساخوانی چیست

 نارساخوانی یا دیسلکسی یکی از اختلالات یادگیری ( learning disorder )  است که با مشکل در پردازش صحیح نمادهای نوشتاری مشخص میشود. علت نارساخوانی یا دیسلکسی در ارتباط صداهای زبان با حروف نوشتاری است در نتیجه مشکل عمده‌ای را در توانایی خواندن ایجاد می کند. از علائم نارساخوانی می توان به مشکل توجه شنیداری در اختلال یادگیری ، تمییز شنیداری،تمییز بینایی، حافظه کوتاه مدت و اعتماد به نفس پایینی دارد و این موارد منجر به عملکرد ضعیف در مدرسه می شوند. مرکز تشخیص اختلال یادگیری دکتر صابر به صورت تخصصی بر روی درمان دیسلکسی توسط امکانات پیشرفته مرکز نظیر سنسوری روم، اتاق شنیداری و اتاق تاریک می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علت نارساخوانی یا دیسلکسیا

افراد دیسلکسی هر چند در برخی زمینه ها ناکام هستند ولی اغلب آنها خیلی باهوش هستند.والدین و معلمان معتقدند این ناکامی ناشی از مشکل در هوش وی است.

در نگاه اول اغلب کودکان نارساخوان را با اختلالات پردازش شنیداری و نقص توجه اشتباه می گیرند. طبق تحقیقات افراد با روش‌های گوناگونی یاد می‌گیرند که در نتیجه برای هر فرد باید ارزیابی و رویکردهای متناسب با وی استفاده شود. دکتر اختلال یادگیری نارساخوانی را با علائمی بررسی می کنند.

• هجی کردن ضعیف
• ناتوانی در درک مفاهیم انتزاعی زمان،پول،اندازه گیری ها،درصد و سایر مفاهیم محاسباتی.
• مشکل در دنبال کردن سمت و سوی کلامی و نوشتاری که در حال انجام است.
• مشکل در یادداشت برداری و کپی کردن
• مشکل در نوشتن افکار با ترتیبی منطقی
• مشکل در پایدار بودن توجه روی تکلیف
• انحراف از تفکر اصلی هنگام نوشتن
• هنگام تکمیل کردن تکالیف نیاز به دستورالعمل‌های خیلی واضح دارد.
• دست خط از هم گسسته
• دستخط در هم

مشکلات هجی کردن شامل موارد زیر است:

• سر در گم شدن در مورد شکل حروف
• هجی کردن بریده بریده کلمات
• اضافه کردن یا حذف کردن صداهای صامت یا مصوت از کلمات
• توانایی هجی کردن به صورت کلامی اما ناتوانی در شناسایی کلمه نوشته شده

علائم نارساخوانی یا اختلال خواندن شامل موارد زیر است:

• خواندن آهسته و با تلاش و تقلا که منجر به کاهش مهارت درک مطلب می شود.
• خزانه واژگان ناکافی برای درک کردن موضوع
• زمانی که متن را با صدای بلند برای فرد دیسلکسی می خوانید توانایی درک متن را دارد اما وقتی که خودش متن را می خواند نمی تواند موضوع را درک کند.
• زمانی که قادر نیست تک تک حروف را در داخل کلمه تشخیص بدهد ظاهر کلی و صدایی کلمه را به حافظه می سپارد،هجی کردن نادرست باعث می شود معنی کلمات داخل متن را تصادفی حذف بزنید در نتیجه منجر به فهم اشتباه محتوای متن می شود.

فرآیند تشخیص نارساخوانی

تشخیص نارساخوانی یک فرآیند تخصصی چندمرحله‌ای است که تنها با معاینه چشم یا تست‌های ساده خواندن انجام نمی‌شود. هدف اصلی، تمایز نارساخوانی از سایر اختلالات یادگیری و شناسایی الگوی خاص نقاط قوت و ضعف فرد است.

مراحل کلیدی تشخیص:
غربالگری اولیه (در خانه یا مدرسه):

معلمان یا والدین با مشاهده نشانه‌های هشداردهنده مانند مشکل در قافیه‌سازی، یادگیری نام حروف، خواندن کلمات ساده یا هجی کردن اقدام می‌کنند.

بررسی تاریخچه خانوادگی اهمیت دارد زیرا ژنتیک در ۵۰% موارد نقش دارد.

تست‌های ساده غربالگری شامل تشخیص صداها، حافظه کوتاه‌مدت کلامی و سرعت نام‌بردن اشیا.

ارزیابی جامع توسط تیم تخصصی:

روانشناس آموزشی: انجام تست‌های استاندارد هوش (مانند WISC-V) برای سنجش توانایی‌های کلامی و غیرکلامی.

گفتاردرمانگر: ارزیابی مهارت‌های واج‌شناسی، پردازش صدا و درک آواشناسی.

بینایی‌سنج: بررسی دقیق سلامت چشم و رد مشکلات بینایی (نارساخوانی ربطی به ضعف بینایی ندارد).

ارزیابی تخصصی خواندن و نوشتن:

سنجش دقت، سرعت و روانی خواندن متن‌های هم‌سطح سنی.

تحلیل توانایی هجی کردن، تشخیص کلمات ناآشنا و درک مطلب نوشتاری.

مقایسه درک مطلب شنیداری با نوشتاری (در نارساخوانی معمولاً درک شنیداری بهتر است).

استفاده از آزمون‌های معتبر مانند DEST-2 یا CTOPP-2.

تشخیص افتراقی:
رد شرایط مشابه مانند اختلال نقص توجه (ADHD)، اختلالات پردازش شنیداری یا کم‌توانی ذهنی ضروری است. نارساخوانی می‌تواند همزمان با ADHD وجود داشته باشد.

نکات حیاتی:
زمان طلایی تشخیص: مداخله در پایه اول تا سوم دبستان موثرترین نتیجه را دارد.

ملاک قطعی: وجود مشکل پایدار در خواندن و هجی کردن علیرغم هوش طبیعی و آموزش مناسب.

خطر تاخیر در تشخیص: کودکان درمانده‌ای که با برچسب “تنبل” یا “کم‌هوش” تحقیر می‌شوند.

گزارش تشخیصی: باید شامل توصیف نقاط قوت فرد، راهکارهای جبرانی و پیشنهادات آموزشی باشد.

نقاط قوت افراد نارساخوان

نارساخوانی را نه یک ناتوانی، که تفاوتی عصبی با الگوی شناختی منحصربه‌فرد باید دانست. تحقیقات علوم اعصاب نشان می‌دهد مغز افراد نارساخوان در پردازش اطلاعات بصری-فضایی، تفکر خلاق و استدلال کل‌نگر، توانایی‌های استثنایی دارد. این ویژگی‌ها در محیط مناسب به مزیت‌های رقابتی تبدیل می‌شود. نخست این که توانایی تجسم سه‌بعدی از بارزترین قابلیت‌هاست. افراد نارساخوان می‌توانند اشیا را از زوایای مختلف در ذهن بچرخانند، الگوهای پیچیده را تشخیص دهند و ساختارها را به صورت پویا بازسازی کنند. این مهارت در مشاغلی مانند معماری، طراحی صنعتی و مهندسی مکانیک نقشی تعیین‌کننده دارد. برای نمونه، ایگور سیکورسکی، خالق هلیکوپتر مدرن که نارساخوان بود، توانایی منحصربه‌فردی در تجسم سیستم‌های مکانیکی داشت.

دومین نقطه قوت کلیدی، خلاقیت و نوآوری در حل مسئله است. به دلیل تفاوت در اتصالات عصبی، مغز این افراد اطلاعات را به روشی غیرخطی پردازش می‌کند که منجر به تولید ایده‌های بدیع می‌شود. بررسی‌های دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد ۳۵٪ از کارآفرینان موفق (مانند ریچارد برانسون و استیو جابز) نارساخوانی داشتند. آن‌ها توانایی دیدن “تصویر بزرگ” و تشخیص فرصت‌هایی را داشتند که دیگران از آن غافل بودند. این تفکر واگرا اغلب با استدلال روایی-داستانی همراه است. بسیاری از افراد نارساخوان در روایت‌گری شفاهی مهارت فوق‌العاده‌ای دارند و می‌توانند مفاهیم پیچیده را با مثال‌های ملموس و جذاب توضیح دهند. این ویژگی، پایه‌ موفقیت در مشاغلی چون وکالت، آموزش و رسانه است.

سومین ویژگی، مهارت‌های ارتباطی فرامتنی است. در مواجهه با چالش خواندن، این افراد به طور غریزی از حواس دیگر برای دریافت اطلاعات استفاده می‌کنند. تقویت حافظه شنیداری، توانایی تفسیر زبان بدن و حساسیت به تن صدا، از جمله این سازوکارهای جبرانی است. در محیط‌های کاری، آن‌ها اغلب متخصصان دیپلماسی انسانی هستند که می‌توانند تنش‌ها را با درک حالات عاطفی دیگران مدیریت کنند. جالب این که مطالعات fMRI نشان می‌دهد مغز نارساخوانان در مناطق مربوط به همدلی (مثل اینسولا) فعالیت بیشتری دارد.

نهایتاً، تاب‌آوری و پشتکار ذاتی این گروه قابل توجه است. مواجهه مداوم با چالش‌های تحصیلی در کودکی، ظرفیت سازگاری با مشکلات و تلاش برای یافتن راه‌حل‌های جایگزین را در آن‌ها پرورش می‌دهد. این “مزیت ناخواسته” در بزرگسالی به شکل مدیریت بحران کارآمد و انعطاف‌پذیری شناختی ظهور می‌کند. پروفسور جولی لوگان از دانشگاه وستمینستر در تحقیقات خود کشف کرد که مدیران نارساخوان در تفویض اختیار و هم‌تیمی‌سازی عملکرد بهتری دارند زیرا به طور طبیعی می‌دانند چگونه از نقاط قوت دیگران استفاده کنند.

چرا این استعدادها مغفول می‌مانند؟ سیستم‌های آموزشی سنتی که بر خواندن و نوشتن متمرکزند، اغلب قادر به شناسایی این توانایی‌ها نیستند. تشخیص به‌موقع و محیط حمایتگر (خانواده، مدرسه، محل کار) کلید تبدیل تفاوت‌های عصبی به مزیت‌های رقابتی است. همان‌طور که دکتر هلن تیلور از دانشگاه کمبریج می‌گوید: “نارساخوانی نتیجه تکامل شناختی متفاوت است که در جوامع پیچیده انسانی ضروری بوده است.” شکوفایی این استعدادها نیازمند خلق فضاهایی است که در آن به جای “اصلاح ضعف”، توانمندسازی تفاوت‌ها محور باشد.

سوالات متداول:

1-این اختلال ارثیه؟ اگه من نارساخوان باشم، بچه‌م هم می‌گیره؟
تحقیقات نشان می‌دهد عوامل ژنتیکی در ۵۰-۶۰% موارد نقش دارند. اگر یکی از والدین نارساخوان باشد، احتمال ابتلای فرزند تا ۴۰% افزایش می‌یابد. اما این به معنای قطعیت نیست! محیط آموزشی غنی، تشخیص به‌موقع و تمرین‌های هدفمند می‌توانند از بروز شدید علائم پیشگیری کنند.

2-آیا بزرگسالان هم می‌تونن نارساخوان باشن؟ اگه بله، چطور تشخیص بدن؟
قطعاً! بسیاری از بزرگسالان بدون تشخیص رشد می‌کنند و با چالش‌هایی مثل کندی خواندن، مشکل در پرکردن فرم‌ها یا اجتناب از نوشتن روبه‌رو هستند. مراجعه به کلینیک‌های سنجش یادگیری بزرگسالان (مثل مرکز توانبخشی گفتاردرمانی تهران) و انجام آزمون‌های تطبیقی اولین قدم است. تشخیص دیرهنگام هم می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

راه های درمان اختلال خواندن در کودکان

اختلال خواندن چیست؟یکی از بحث های مهیج در مورد اینکه کودکان چگونه یاد می گیرند که بخوانند  بر دو نگرش متبین استوار است: 1) آموزش کلی زبان و 2 ) آموزش صریح رمزگذاری. از آنجا که دانش‌آموزان دچار اختلال یادگیری خواندن یا دیسلکسیا اغلب بیش از هر چیزی با مشکلاتی در خواندن اولیه و در مهارتهای پیشرفته خواندن مواجه می شوند،لازم است بدانیم راه های درمان اختلال خواندن چگونه بر این دانش آموزان اثر می گذارد. در زمینه درمان اختلال یادگیری خواندن در کودکان مرکز درمان اختلال خواندن دکتر صابر با ارائه روش های درمانی روز دنیا پیشرو می باشد. استفاده از مدالیته های الکترونیکی و دیجیتالی جهت پرورش مهارت های مورد نیاز برای خواند در درمان اختلال خواندن در کودکان بسیار موثر می باشد. اتاق تاریک، اتاق تقویت توجه شنیداری، سنسوری روم ، آموزش ویژه اختلالات یادگیری از راه های درمان اختلال خواندن یا دیسلکسیا در مرکز اختلال یادگیری ما می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

آموزش کلی زبان در درمان اختلال خواندن

آموزش زبان به منزله یک کل از دیرباز بر حیطه خواندن نفوذ داشته است. بسیاری از معلم ها در سراسر کشور با علاقه به خواست های نگرش کلی زبان و آموزش کلی زبان، که در برنامه درسی خواندن در مدارس آمریکا شکل گرفته است، پاسخ داده اند. اخیراً طی مطالعه ای درباره معلم های برجسته معلوم شده است که تقریباً تمامی معلم های آموزش و پرورش همگانی و ۸۰ درصد معلم های آموزش و پرورش ویژه جز معلم هایی هستند که خود را معلم کلی زبان می دانند.

زبان در کل نگرشی است درباره اختلال یادگیری خواندن و کاربرد زبان که بر کلیه شکل های زبان یکپارچه (زبان شفاهی، خواندن و نوشتن) تاکید می کند. ویژگی های دیدگاه زبان در کل را در مورد یادگیری خواندن کنت گودمان، پیشگام نهضت زبان درکل توصیف کرده است:

• نگرش کلی زبان به یادگیری کل زبان در تمام موقعیت ها در مورد همه یادگیرندگان می پردازد.
• یادگیری کلی زبان توجه به زبان، به یادگیرنده و به معلم را مد نظر قرار می‌دهد.
• آموزش کلی زبان در گفتار صحیح و جریان سوادآموزی بر معنی زبان و نه بر خود زبان تاکید می ورزد.
• آموزش کلی زبان یادگیرندگان را ترغیب به خطر کردن و دعوت به کاربرد زبان می کند.
• در کلاس درس مبتنی بر آموزش کلی زبان همه کنش ها و شکل های گوناگون زبان شفاهی و کتبی تاکید و تشویق می شود.

بعضی از درمانگران از تمامی شیوه های توصیه شده آموزش کلی زبان در اختلال یادگیری تبعیت می کنند، بعضی از میان آموزش کلی زبان شیوه هایی را که به نظرشان مفید است انتخاب می کنند و آن را با آموزش مهارت ها و مطالب سنتی تر در هم می آمیزند. طبق نظر پرسلی و رانکین در مدارسی که همه معلم ها اجباراً باید فقط از روش های آموزش کلی زبان تبعیت کنند، بعضی از معلم ها مخفیانه در کلاس های درس خود از روش های آوایی نیز استفاده می کنند.

راه های درمان برای دانش آموزان با اختلال خواندن

تمرین های مورد نظر نگرش کلی زبان همراه با تلویحات آن برای دانش آموزان دچار اختلال یادگیری خواندن در زیر بررسی می شود. بسیاری از نظریات روش های آموزش کلی زبان جدید نیست، بلکه بازتاب تمرین هایی آموزشی است که سالیان متمادی از آنها استفاده شده است.

فلسفه زبان به منزله یک کل: خواندن بخشی از نظام به هم پیوسته زبان است که ارتباط نزدیکی با اشکال شفاهی و کتبی زبان دارد. به عبارت دیگر این نگرش به هنگام تدریس به این معناست که تجربه های فعال در زبان نوشتاری و شفاهی باعث تقویت خواندن کودک میشود. ایجاد آگاهی از روابط درونی زبان شفاهی و کتبی سوادآموزی نامیده می شود. بنابراین کودکان در دوره اول کودکی نوشتن را به محض ورود به کودکستان در کلاس‌های درس کلی زبان حتی قبل از خواندن آغاز می کنند.

تلویحاتی برای دانش آموزان دچار اختلال یادگیری: مربیان اختلال یادگیری در این نکته توافق دارند که در زیر بنای صحبت کردن،خواندن و نوشتن هسته واحدی از زبان قرار دارد. در بیشتر روش های تدریس به کودکان اختلال خواندن در رشته اختلالات یادگیری بر ارتباط مستحکم بین نظام های زبان شفاهی، خواندن و نوشتن تاکید می شود. ارتباط بین اختلالات زبان شفاهی و مشکلات خواندن مشهود است: آنجا که کودک از عهده ساختارهای پیچیده ترکیبی (ساخت جمله) و واجی زبان گفتاری برنمی‌آید و نیز در یادگیری خواندن دچار مشکل میشود.

کودکانی که مشکلاتی در زبان زیربنایی یا دشواری های حرکتی دارند، احتمالاً در کلاس اول در مقایسه با همکلاسی های خود با مشکلاتی در نوشتن مواجه می شوند و بنابراین برای نوشتن داستان در کلاس های ابتدایی به کمک های مستقیم تری نیاز دارند.

فلسفه زبان به منزله یک کل: هم زبان شفاهی و هم زبان نوشتاری را می توان با به کارگیری طبیعی آن یاد گرفت. مربیان پیرو این نگرش خاطرنشان می‌کنند که کودکان حرف زدن را بدون ورزش یا تمرین های خاص یاد میگیرند. همچنین می توان تصور کرد که کودکان مهارت‌های خواندن را به طور طبیعی از طریق مواجهه با سواد و غوطه وری در زبان و کتاب‌ها از نوپایی فرا می گیرند.

 خواندن برای دانش‌آموزان دچار اختلالات یادگیری:

در این مورد توافقی جمعی وجود ندارد. سوالی که در مورد دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری مطرح می شود این است که آیا دانش آموزان خواندن را همانند حرف زدن یاد می گیرند؟پاسخ این است که خواندن، بر خلاف حرف زدن، فطری و طبیعی یا رشدی نیست. پیشتر گفته شد که زبان نوشتاری از ابداعات جدید تمدن است. همه جوامع بشری به گونه‌ای زبان شفاهی دارند ولی تاریخ نشان می‌دهد که بسیاری از تمدن ها نظام زبان نوشتاری نداشته‌اند. حتی امروزه هم برخی از جوامع نظام زبان نوشتاری ندارند. می دانیم عده‌ای از افراد که سخنوران قابلی هم هستند هرگز از زبان نوشتاری استفاده نکرده‌اند. لیبرمن مشاهده کردند که یادگیری صحبت کردن مثل یادگیری خزیدن، راه رفتن یا گرفتن اشیاست، در حالی که یادگیری خواندن بیشتر شبیه ریاضیات یا شطرنج است. برای یادگیری خواندن بیشتر کودکان نیاز به تدریس مستقیم و مداخله فشرده قبل از فهم قوانین و رموز نوشتن دارند. به علاوه، برخی از کودکان دچار اختلالات زبان و اختلالات یادگیری اشکالشان در یادگیری حرف زدن است و اختلالات زیربنایی در زبان شفاهی دارند.

فلسفه زبان به منزله یک کل: استفاده از نوشته های درست و معتبر فرصت‌های زیادی برای سواد بیانی-یا نوشتن-فراهم می آورد. مربیان پیرو زبان به منزله یک کل تاکید می کنند که کودکان باید مهارتهای خواندن را از طریق مواجهه با ادبیات کسب کنند و تجربه های زیادی درباره زبان از طریق کتاب های بزرگ، داستان ها، اشعار و کتاب های کودکان به دست آورند.

تلویحاتی برای دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری: همه متفق القولند که دانش آموزان دچار اختلالات یادگیری نیاز به مواجهه زیاد با زبان، کتاب ها و داستان ها دارند. چنین دانش آموزانی از خواندن کتاب ها و گوش دادن به داستان ها استفاده زیاد می کنند.

فلسفه زبان به منزله یک کل: از تدریس جداگانه بخشهای بدون معنای زبان یا کاربرده جداگانه تمرین ها و تکالیف اجتناب کنید. مربیان طرفدار آموزش کلی زبان معتقدند که روش های سنتی خواندن «از طریق تجزیه زبان کلی (طبیعی) به قسمت های کوچک و انتزاع بخش های کوچک» یادگیری خواندن را دشوار می سازد. طبق گفته گودمان سنت مدرسه این بود که «زبان را به واژه ها، هجاها و صداهای مجزا تقسیم کنند» نگرش کلی زبان عقیده دارد که هنگام آموزش فقط باید از مطالب معنی‌دار خواندنی استفاده شود و اینکه وقتی کودکان خواندن و نوشتن متن های کلی معنادار را یاد بگیرند چون صداها روابط نمادین زبان چاپی ( آوایی) است، به طور طبیعی و ضمنی بر صداها و آوازهای نظام زبان‌شناختی مسلط می شوند. پیش فرض این است که مهارت‌های رمزگشایی به طور مجزا یاد گرفته نمی شود؛بلکه به طور طبیعی از طریق خواندن کسب می‌شود.

تلویحاتی برای دانش‌آموزان دچار اختلالات یادگیری: این نکته بحث انگیزترین قسمت این نگرش محسوب می شود. بسیاری از مربیان اختلال یادگیری خواندن نگرانند که مبادا مولفه های کار آمد آموزش سنتی از دست برود. بیشتر کودکان دچار اختلال خواندن نمی‌توانند پیش خود الفبا را یاد بگیرند و نیاز به آموزش مستقیم رمز های الفبا (حروف و صداهای معرفی آن ها) دارند. این مهارت ها زمانی به بهترین وجه یاد گرفته می شود که درس ها سازمان یافته باشد و مهارت ها به طور مستقیم تدریس شود. قبلاً گفته شد که بیشتر دانش آموزان دچار اختلال یادگیری خواندن مشکلشان آگاهی واجی (توانایی درک صدای واژه های زبان) است و قبل از یادگیری خواندن نیاز به آموزش مستقیم از طریق شنیدن صدا ها و ایجاد دانش واجی دارند.

آموزش رمزگذاری در اختلال خواندن کودکان( دیسلکسیا)

دومین دیدگاه یادگیری خواندن بر تدریس واضح مهارت های رمزگذاری تاکید می ورزد. معمولاً علائم و رمز های حروف الفبا را باید به صورت نظام مند و مستقیم به کودکان دچار اختلال یادگیری تدریس کرد. پژوهش ها همگی حاکی از آن است که تاکید اولیه بر مهارتهای رمزگشایی به گرفتن نمره های بالاتری در آزمون های پیشرفته خواندن منتهی می شود.

آموزش مستقیم برای رمزگذاری الفبا ( آواها) آموزش اولیه خواندن را تسهیل می‌کند. خواندن خوب، روان خواندن است و خوانندگان برای اینکه بتوانند روان بخوانند باید یاد بگیرند واژه‌ها را راحت و سریع تشخیص دهند. تشخیص واژه باید فرایندی خودکار باشد و نیاز به کوشش‌های هوشیارانه و دقیق نداشته باشد. اگر خوانندگان تمام تمرکز خود را صرف تشخیص کلمه کنند دیگر نمی توانند بر معنا متمرکز شوند. پیشتر گفته شد که مسئله مهم این است که خوانندگان به گونه‌ای به رمزگشایی بپردازند که بتوانند به سرعت و راحت واژه ها را تشخیص دهند.

در کودکان با اختلال یادگیری خواندن، در نوشتن الفبای زبان نظیر زبان انگلیسی رمزها نظامی از علائم یا نمادهایی است که حروف و صداها را به هم ربط می‌دهد. وقتی کودک این علائم را یاد گرفت رمز ها گشوده می‌شود و می‌تواند با کاربرد این دانش واژه های چاپی را بلافاصله تشخیص دهد و تلفظ کند.

موفقیت اولیه در کودکان اختلال یادگیری در مهارت رمز گذاری بسیار مهم است زیرا مهارت اولیه می تواند شاخص دقیقی برای پیش بینی مهارت بعدی یعنی درک مطلب باشد. کودکانی که در همان ابتدا کند پیش می روند به ندرت ممکن است خوانندگانی ماهر شوند. یادگیری رمز منتهی به کسب عادت های خواندن زیاد و گسترده در داخل مدرسه و خارج از آن می‌شود. مطالعه گسترده نیز به سهم خود امکان رشد مفاهیم واژگانی را فراهم می کند و دانش لازم برای نوشتن متن را به دست می‌دهد. کودکانی که رمزگشایی را یاد نمی گیرند از این وسیله رشدی محروم می مانند.

استنویچ تاثیر کمبود تجربه های خواندن را « تاثیر متیو» می ماند. گاسپل متیو می گوید: «از زمین و آسمان هم بر او می بارد، اما کسی که چیزی ندارد حتی از همان نداشته هایش هم مرتباً کاسته می شود.» تعبیر استنویچ در یک جمله این است: ثروتمند،ثروتمندتر می شود. در خواندن نیز همین اتفاق می‌افتد. کودکانی که آغاز خوبی در خواندن دارند بیشتر می خوانند و روز به روز خوانندگان بهتری می شوند. در مقابل، کودکانی که شروع ضعیفی درخواندن دارند نمی توانند زیاد بخوانند و روز به روز هم ضعیف تر می شوند. کودکان با اختلال خواندن از خواندن لذت نمی برند،کمی خواند و با تقویت نشدن تجربه‌های خواندنشان به دور باطل می‌افتند.

کودکان دچار اختلالات یادگیری و خواندن برای تشخیص واژه ها، رمزگشایی و آواشناسی برای ربط دادن حروف چاپی و صراحت صدا ها نیاز به آموزش مستقیم دارند. از طریق فراهم کردن پایه برای به خاطر سپردن یا تنظیم نشانه های حروف الفبا و معنا دادن به واژه های چاپی می توان به یادگیری کودکان با اختلال خواندن کمک کرد.

ترکیب آموزش زبان با آموزش رمزگذاری در کاردرمانی برای اختلال خواندن

نگرش کلی به زبان و آموزش صریح رمز گذاری هر دو از ارزش های زیادی برخوردارند. دانش آموزان دچار اختلال یادگیری به روش هایی بسیار متنوع در آموزش از قبیل روش های متوازن حاصل از ادغام زبان به منزله یک کل و آموزش رمزگذاری نیاز دارند.

از مکتب زبان به منزله یک کل چیزهای بسیار زیادی آموخته‌ایم. دانش آموزان دچار اختلال یادگیری از محیطی ذهنی که مملو از کتاب های داستان های مصور،کلاسهای درس مجهز به کتابخانه و نمایشگاه‌های آثار دانش آموزان باشد بسیار منتفع می شوند. اگر معلم ها خود به خواندن عشق بورزند، از هر موضوعی برای سازماندهی خواندن و نوشتن استفاده کنند و از کتاب های قافیه دار و آهنگین سود جویند دانش‌آموزان آنها را سرمشق قرار می‌دهند. معلم ها باید برای دانش آموزان داستان هایی بخوانند و از دانش‌آموزان بخواهند همراه آنها با صدای بلند بخوانند. آنها باید دانش زمینه را در دانش آموزان قبل از خواندن داستان ها به وجود آورند و دانش آموزان را به نوشتن داستان و جمع کردن مجله ها ترغیب نمایند.

همچنین می دانیم که دانش آموزان دچار اختلال یادگیری برای یادگیری علائم الفبا، آموزش چگونگی ربط دادن صداها به حروف، آموزش واژه های جدید نامحدود و آواشناسی علت نظام مند نیاز به آموزش صریح دارند. مدر خاطر نشان می کند که آموزش کلی زبان در صورتی می‌تواند برای کودکان دچار اختلال یادگیری خواندن مفید باشد که تدریس اضافی مناسبی همراه داشته باشد، فنون متعدد آموزشی به کار گرفته شود و فشردگی و طول مدت آموزش با نیازهای فردی منطبق گردد.

خوشبختانه معلم ها مجبور نیستند صرفاً یکی از رویکردهای تدریس خواندن را انتخاب کنند. بیشتر کاردرمانان ویژه دانش آموزان دچار اختلال یادگیری خواندن رویکردهای گوناگون را به نحوی کارآمد با یکدیگر ترکیب می کنند. هیمزفلد می گوید که زبان نوشتاری شبیه گاوصندوق است و برای باز شدن به بیشتر از یک کلید نیاز دارد. دانش آموزان دچار اختلال یادگیری به همه کلید هایی که می توانیم به آنها بدهیم نیاز دارند. در مرکز اختلال یادگیری دکتر صابر به تشخیص اختلالات یادگیری و درمان همه جانبه آن پرداخته می شود.

سوالات متداول:

1-آیا اختلال خواندن با بزرگ‌شدن کودک خودبه‌خود بهبود پیدا می‌کنه؟
بدون مداخله هدفمند، ۷۰% کودکان در نوجوانی مشکلات جدی‌تر خواهند داشت. تاخیر در درمان منجر به کاهش اعتمادبه‌نفس، افت تحصیلی و اجتناب از مطالعه می‌شود. مداخله قبل از ۸ سالگی موثرترین نتیجه را دارد.

2-آیا استفاده از نرم‌افزارهای کمکی مثل متن-به-صوت باعث تنبلی کودک نمی‌شه؟
برعکس! این ابزارها با کاهش فشار خواندن، تمرکز کودک را بر درک مطلب معطوف می‌کنند. مطالعات دانشگاه تهران نشان داده کودکان با دسترسی به این فناوری ۴۰% بیشتر به مطالعه مستقل تمایل پیدا می‌کنند. البته باید به عنوان مکمل (نه جایگزین) آموزش استفاده شود.

کاردرمانی دست کودکان چیست| کاردرمانی دست نوزادان| کاردرمانی دست در منزل| دکتر صابر

مهمترین مهارتهای دستی شامل مهارتهای دستیابی، گرفتن، حمل کردن شی و توانایی دستکاری در دست و استفاده دو طرفه از دست‌هاست که ترکیب آنها با هم جهت انجام فعالیت‌های روزمره لازم و ضروری است. همچنین این مهارت‌ ها زیربنای مهارت های اساسی در دوران کودکی است که پایه مهارت‌هایی چون نوشتن را تشکیل می‌دهد. بنابراین لزوم آگاهی از این مهارت ها و رفع مشکلات موجود در کودکان مسئله مهم خواهد بود. کاردرمانی دست کودکان و نوزادان به تقویت مهارت های دست در کودکان می پردازد. کاردرمانی دست نوزاد در زمینه بهبود قدرت عضلات و دامنه حرکتی دست نوزاد با مشکلات حرکتی همچنین افزایش رشد مهارت های حرکتی دست نوزاد فعالیت می کند. از دیگر موارد کاردرمانی دست در منزل می باشد که در مرکز کاردرمانی دکتر صابر ارائه میشود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

کاردرمانی دست چیست

کاردرمانی دست به اصلاح، تقویت و بهبود مهارتهای دستی کودکان و بزرگسالان با آسیب های ارتوپدیک و نورولوژیک می پردازد. کاردرمانی دست کودکان با استفاده از رویکرد های مختلف کاردرمانی به تقویت مهارت های دستی می پردازد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات مختلف نظیر سنسوری روم ، ماساژ درمانی، بخش کاردرمانی دست و مهارت های دستی، کاردرمانی جسمی و… به تقویت و بهبود مهارت های دستی کودکان می پردازد.

معرفی مداخلات درمانی کاردرمانی دست کودکان

NDTدرمان رشد عصبی

Developmental رشدی

Motor learning یادگیری حرکتی

Biomechanical بیومکانیکال

که به شرح مختصری از هر مدل می پردازیم :

مدل NDT روی تون پوسچرال، کنترل آن و ثبات و تحرک کودک توجه دارد. این مداخلات سبب افزایش هماهنگی و مجزا کردن الگوهای حرکتی می‌شود. مدل رشدی نیز ترتیب مهارت هایی را که کودک در طول رشد به دست می آورد، ارائه می دهد، مثلاً ترتیب پیشرفت بعد از الگوی گرفتن کف دستی، الگوی گرفتن ظریف می باشد که بر اساس این مدل، مداخلات صورت گرفته نیز باید بدین ترتیب صورت گیرد، در واقع این تئوری بیان می کند که مهارت ها باید به ترتیبی صورت گیرند تا کودک بتواند مهارت های سخت تر را در یک ترتیب رشدی مخصوص به دست آورد.

زمانی که کاردرمان دست از مدل یادگیری حرکتی استفاده می‌کند به چگونگی یادگیری مهارتهای حرکتی کودک توجه می‌کند. کاردرمانگر دست کودکان با ارائه ساختارها و فیدبک‌های مخصوص و شیوه‌های تمرینی مطابق با سطح عملکرد و پاسخ کودک به او کمک می کند تا مهارت های حرکتی جدیدی را کسب کند. مدل بیومکانیکال نیز فعالیتهایی را تعیین و فراهم می‌کند تا ROM طبیعی مفاصل، قدرت و تحمل عضلات مناسب گردند. در رویکرد بیومکانیکال بر راستای پسچرال، ثبات مفاصل و مشکلات عضلانی اسکلتی توجه خاصی می‌شود. کاردرمانگر دست با این مدل به چگونگی الگوهای tenodisis grasp و کنترل عضلات داخلی و خارجی دست برای گرفتن و الگوهای دستکاری آگاهی می‌یابد.

کاردرمان دست کودک هنگام آموزش مهارت های هماهنگی چشم و دست به کودک، باید فعالیتی متناسب با شرایط کودک انتخاب کند تا کودک بتواند این فعالیت‌ها را تمرین و تکرار کند. چرا که در فرایند یادگیری، تمرین و تکرار اهمیت بسیاری دارد‌. ولی این فعالیت ها و تمرینات در طی آموزش باید تغییر یابد تا کودک همچنان هیجان لازم برای ادامه و تکرار فعالیت را داشته باشد.

نقش کاردرمانی دست در ارزیابی و مداخله در کودکان با مشکلات نوشتاری

کاردرمان دست حین مداخله روی مهارت های مربوط با فعالیت‌های روزمره زندگی، کار، بازی، مهارت های اجتماعی و مسائل آموزشی کودکان تمام جوانب را در نظر می‌گیرند. مثلاً در حیطه آموزشی، کاردرمان دست فعالیت هایی که کودک در مدرسه (مثل خواندن و نوشتن، محاسبه کردن و حل مسئله) به آن نیاز دارند، مدنظر قرار می دهد. همچنین به همه جوانب مربوط به کلاس مثل محیط کلاس، کیفیت میز و نیمکت و تخته، کاغذ، نحوه قرار دادن دفتر روی نیمکت، طرز نوشتن کلمات روی کاغذ، مچاله کردن کاغذ، استفاده از قیچی برای بریدن و… توجه می‌کنند. همه این مهارت ها و عملکردها در طول سال‌های مدرسه تکامل می‌یابد و انتظار می‌رود، کودک بتواند به تدریج با چنین شرایطی سازگار گردد طی تحقیقات صورت گرفته، دانش آموزان بین ۶۰ – ۳۱ درصد ساعت روز را به انجام فعالیت های حرکتی ظریف می گذرانند که ۸۵ درصد این فعالیت ها با استفاده از کاغذ و مداد است. در واقع دانش آموزان بین یک سوم تا یک چهارم وقتی کلاس را با مداد و کاغذ سر و کار دارند. بنابراین دست خط و نحوه نوشتار، یک مهارت لازم برای تمام سنین به ویژه دانش آموزان در سنین مدرسه است که برای برقراری ارتباط،  بیان افکار، احساسات و نظرات ضروری است. نوشتن یک مهارت پیچیده‌ای است که به یکپارچگی حافظه، سازماندهی و قدرت حل مسئله، زبان، توانایی خواندن، فکر کردن و عملکرد های نگارشی وابسته است.

دست خط نیز فراتر از یک مهارت حرکتی ظریف بوده و به ارتباط بینایی، حافظه و الگوهای حرکتی نیازمند است که در نهایت شکل حروف را ایجاد می کند. دانش آموزان با نقایص نورولوژیکی، مشکلات یادگیری، نقص توجه و معلولیت های جسمی، از جمله افرادی هستند که با مشکلات مربوط به Handwritting روبرو هستند، که از نتایج مربوط به آن در مدرسه می توان به این موارد اشاره کرد :

• معلمان به نوشته هایی که از لحاظ محتوایی یکسان اند ولی از لحاظ دست خط بد خط ترند نمره کمتری می دهند.
• دانش آموزانی که با سرعت کمتری می نویسند ، از لحاظ ترکیب، روانی و کیفیت خط دچار محدودیت هستند.
• برای انجام دقیق تکالیف به زمان بیشتری نیاز دارند.
• در نت برداری در کلاس و خواندن دوباره آنها با مشکل مواجه می شوند.
• در یادگیری مطالب پیشرفته تر نوشتاری مثل دستور زبان ناتوان می مانند.
• از نوشتن خودداری می‌کنند که خود مانع پیشرفت در زمینه نوشتن می شود.

دست خط بد، یکی از دلایلی است که معلمان، دانش‌آموزان را به کار درمانی دست ارجاع می‌دهند. به طور میانگین از تعداد دانش‌آموزان ارجاع شده به کاردرمانی مدارس، حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد آنها در حرکات ظریف دست و Handwritting مشکل دارند. که روی عملکرد آموزشی آنها تاثیر می گذارد. کاردرمانگران معمولاً برای ارزیابی دست خط دانش آموزان از نمونه‌های دست خط آنها که هنگام انجام تکالیف نوشته اند، استفاده می‌کنند و با مشاهده عملکرد دانش آموز حین نوشتن با در نظر گرفتن شرایط محیطی کلاس و تکالیف خواسته شده از او، برنامه درمانی خاصی را برای دانش آموز تدارک می بیند در زیر مواردی که کاردرمان دست در طول ارزیابی و مداخلات درمانی به آنها توجه می کند با جزئیات بیشتر آورده شده است :

• نمونه ای از نوشتار دانش آموز، محدوده مشکلات نوشتاری او را مشخص می کند که در چه زمینه ای مشکل دارد. (مثلا نوشتن دیکته نویسی یا کپی کردن از روی نوشته، فاصله گذاری و…)
• شرایط مدرسه و کلاس (مثلا شرایط فیزیکی مدرسه، طرز چیدمان صندلی ها و تخته) که عملکرد دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد.
• ویژگی های فردی دانش آموز (مثلا سلامت جسمی و روحی و شرایط فرهنگی)
• توجه به مشکلات همراه دانش آموز که در نوشتار او تاثیر می‌گذارد. (مثلاً عدم تعادل در نشستن، کمبود توجه و…)

 فرایند نوشتار در کاردرمانی دست

نوشتن به عنوان یک مهارت پیچیده درتمام طول عمر شناخته می شود. بسیاری از کودکان وقتی مدادی در دست می‌گیرند و شروع به خط خطی کردن و نقاشی کردن روی کاغذ می کنند، به تدریج از طریق تصاویر و سپس شکل هایی شبیه به حروف شروع به نوشتن خواهند کرد پیشرفت فرآیند نوشتاری کودکان در سال‌های اولیه دبستان تنها به یادگیری پروسه مکانیکال و ادراکی آن ختم نمی شود بلکه همزمان با آن فراگیری زبان و هجا کردن و صداسازی نیز مستلزم آموزش در همان سال‌های اولیه است.

طبق مقالات ارائه شده، امروزه تاکید بیشتر روی افزایش مهارت های پیش نوشتار می‌شود. خط خطی کردن و تصویرسازی کودک متناسب با فرهنگ و نوع سنبل های زبانی است که در پیشرفت دست خط کودک کمک خواهد کرد. علاوه بر این مهارت های خواندن و نوشتن کودکان به موازات هم توسعه می یابد. در نتیجه اگر دانش‌آموزی در شناسایی شکل حروف الفبا ناتوان باشد و یا نتواند از حروف الفبا برای نوشتن استفاده کند کاردرمان دستی و مربی از کودک انتظار نوشتن نیز نخواهد داشت.

جدول زیر مراحل پیشرفت پروسه پیش نوشتاری و نوشتار را در کودکان آمریکایی نشان می‌دهد

Handwritting به طور موثر با هماهنگی چشم و دست و زبردستی در ارتباط است. طبق تحقیقات به عمل آمده یکپارچگی بینایی حرکتی در خوانایی Handwrittin   تاثیر فراوانی دارد و در ترکیب کلمات هنگام نوشتن لازم خواهد بود. همچنین هنگام کپی کردن از روی یک مدل به فرایند درکی حرکتی و درک بینایی و در نوشتن املا به فرآیند شنوایی نیاز خواهد بود. علاوه بر این موارد فرایند شناختی نیز که شامل برنامه ریزی و استفاده از حافظه عملکردی است، در نوشتن ضروری است.

همچنین Handwrittin  به فرایند زبانی خاصی نیاز دارد تا کودک کلمات و حروف تشکیل دهنده آن زبان را بشناسد. مثلاً تغییر زبانی که با آن صحبت می کند به زبانی که می نویسد. کودکی که برای اولین بار یاد می‌گیرد تا حروف را بنویسد از بینایی برای هدایت حرکات دست استفاده می‌کند. در حالی که بزرگسالان بیشتر از اطلاعات آگاهی بدنی برای این منظور استفاده می‌کنند. در ابتدا کودکان مهارت‌های نوشتاری را به وسیله تجزیه و تحلیل بینایی اشکال می آموزند. سپس شکل حروف را با برنامه حرکتی ارتباط می دهند تا هر آنچه را که دیده اند، بنویسند با تمرین در هدایت بینایی و حرکت دست و با افزایش آگاهی از بدن و تثبیت شکل حروف، نوشتن به یک مهارت خودکار تبدیل می شود.

در سنین پایین، زمانی که کودکان  Handwritting را به وسیله کپی کردن از روی شکل حروف یاد می‌گیرند، وجود هماهنگ بینایی حرکتی و زبردستی جز مهارت های ضروری خواهد بود. اما در کودکان بزرگتر که به نوشتن نیاز بیشتری دارند، فرایندهای شناختی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود (مثلاً مهارت‌های برنامه ‌ریزی و زبان‌شناسی) ارتباط بین مهارت های سطح پایین از Handwritting (مثلاً درکی حرکتی) و مهارت های سطح بالا (مثلاً شناخت و حافظه) به وسیله گراهام طبقه بندی شده است. او دریافت برای مشکلات Handwrittingمی‌توان با اجرای فرآیندهای ترکیبی، مداخله کرد. دانش آموزی که به راحتی می نویسد، می‌تواند روی دیگر جنبه های نوشتاری مثل هجی کردن، قواعد، برنامه ریزی، سازماندهی اطلاعات برای نوشتن متن توجه کند، بنابراین کیفیت ساختاری نوشتار نیز افزایش می‌یابد. دانش آموزان با دست خط ناخوانا ممکن است در فرایند درکی حرکتی یا فرایند شناختی یا هر دوی این موارد دچار نقص باشند.

 آمادگی برای نوشتن

زمانی که صحبت از آمادگی برای نوشتن در کودکان پیش می آید باید به فاکتورهایی مثل میزان بلوغ تجربه ‌های محیطی و علاقه کودک نیز توجه کرد. چرا که در موفقیت کودک در نوشتن تاثیر بسزایی دارد. به عنوان مثال ممکن است برخی از کودکان در چهار سالگی آماده نوشتن باشند و برخی دیگر نیز حتی در ده سالگی چنین آمادگی را کسب نکنند که این امر به فاکتورهای ذکر شده مربوط می‌شود. برخی محققان تاکید دارند، آمادگی برای نوشتن باید قبل از شروع آموزش نوشتار کسب شود، چرا که در برخی از کودکان که بدون آمادگی برای نوشتن آموزش‌های Handwritting را یافت کرده‌اند سبب بی علاقگی در آنها شده و عادت‌های نوشتاری نادرست در آنها دیده می‌شود و بعدها برای آنها مشکلات فراوانی در این زمینه ایجاد می کند. محققان به شش مورد مهم برای آمادگی در نوشتن اشاره می کند :

• قدرت عضلات کوچک دست
• هماهنگی چشم و دست
• توانایی نگه داشتن مداد یا هر ابزار نوشتاری دیگر
• توانایی کشیدن خطوط پایه مثل خط صاف یا دایره
• توانایی در شناخت اشکال، توجه به مشابهات و تفاوت ها، و حرکات های لازم برای کشیدن اشکال و ارائه توضیحات کلامی زمانی که آنها را میبیند.
• جهت یابی شامل تمایز چپ و راست و آنالیز بینایی برای تخمین فاصله بین حروف و کلمات حین نوشتن یک جمله به طور منظم است.

این فاکتورها نیز به یکپارچگی سیستم های حسی حرکتی و بستگی دارد. مثلا برای نوشتن شکل حروف به یکپارچگی بینایی، حرکتی، حسی و سیستمهای درکی نیاز داریم. به بیان دیگر اجزای مرتبط با Handwritting را می توان بدین طریق عنوان نمود.

• آگاهی بدنی
• برنامه ریزی حرکتی
• هماهنگی چشم و دست
• یکپارچگی بینایی حرکتی
• توانایی دستکاری در داخل دست

آگاهی از بدن اطلاعات زیادی برای فعالیت های تکراری و جهت یابی در طول نوشتن‌ حروف فراهم می‌کند. در طول نوشتن اطلاعات حاصل از آن، سرعت را افزایش داده و نیاز به آگاهی بینایی را کاهش می‌دهد و روی مقدار فشار وارده بر وسیله نوشتاری (مثل مداد) تاثیر می‌گذارد. علاوه بر این هماهنگی حرکات ظریف نیز برای نوشتن حروف لازم است. مشکلات مربوط به آمادگی کودک برای نوشتن، روی توانایی کودک در کپی کردن اشکال نیز تأثیر می‌گذارد. در چنین شرایطی باید آموزش ساختاری Handwritting برای مدتی به تعویق بیافتد تا کودک بتواند در ۹ مورد مربوط به تست یکپارچگی بینایی حرکتی    VMI تسلط یابد این ۹ مورد عبارتند از :

• ترسیم خطوط عمودی
• ترسیم خطوط افقی
• ترسیم دایره
• ترسیم خطوط متقاطع (مثلاً بعلاوه)
• ترسیم خط مایل به راست
• ترسیم مربع
• ترسیم خط مایل به چپ
• ترسیم خطوط متقاطع مورب (مثلاً ضربدر)
• ترسیم مثلث

مطابق با تحقیقات صورت گرفته روی ۵۹ کودک کودکستانی در سنین ۵-۴ سالگی و بررسی این ۹ مورد روی آنها مشخص شد کودکانی که در ترسیم این ۹ مورد موفق بوده اند، نسبت به آنهایی که قادر به ترسیم این موارد نبودند، در مهارت نوشتن حروف و علائم توانایی بیشتری داشتند.  همچنین کودکان مهد قادر به کپی کردن صحیح ۷۸% حروف هستند، هرچند آموزش‌های لازم جهت نوشتن را ندیده‌اند. جهت ارتقاء مهارت های لازم برای آمادگی کودک در نوشتن، کاردرمانگر و مربی در طی جلسات درمانی یا کلاسی باید فعالیت‌هایی را به کودک ارائه دهد تا سبب پیشرفت حرکات ظریف دست و حرکات مجزای انگشتان، مهارت های پیش نوشتاری، افزایش تمایز چپ و راست و پیشرفت در جهت یابی کودک شود. برخی کودکان با مشکلات شناختی یا جسمی حرکتی ممکن است نتوانند شرایط و مقدمات لازم جهت نوشتن با دست را کسب کنند، بنابراین لازم است نوشتن با کامپیوتر و نرم افزارهای نوشتاری را به آنها آموزش داد. دیگر کودکانی که هرگز آمادگی لازم برای نوشتن را کسب کرده‌اند، ممکن است قادر باشند تا با تمرین و تکرار فقط نوشتن نام خود و برخی کلمات ضروری را یاد بگیرند. کاردرمان دست باید تخمین بزند که چه مدت زمانی برای آموزش مهارت های مقدماتی نوشتن و مهارت های نوشتاری، لازم است و همچنین انتخاب نوع فعالیت ها و حرکات جهت تمرین مهارت های نوشتاری باید برای کودک هدفمند و جالب باشد.

پیش نیازهای نوشتن و اختلال یادگیری

بیشتر مولفین تأکید دارند که کودکان باید بعد از کسب آمادگی لازم برای نوشتن آموزشهای رسمی نوشتن را شروع کنند. آمادگی برای نوشتن مستلزم یکپارچگی سیستم های حسی و حرکتی بسیاری است. شکل دهی به حروف ، به یکپارچگی سیستم های درکی – حسی -حرکتی و هماهنگی بین آنها نیاز دارد. این مسائل در کودکان اختلال یادگیری(ناتوانی یادگیری) دچار مشکل هستند.

بر سر اینکه چه سنی برای آموزش  نوشتن به کودکان مناسب است اختلاف نظر وجود دارد . برخی کودکان در ۴سالگی برای نوشتن آمادگی دارند ولی دیگران ممکن است تا ۵ یا ۶ سالگی یا حتی ۷سالگی برای این کار آمده نباشند.

بیشتر در کلاسهای آمادگی و سالهای اول مدرسه به آموزش رسمی نوشتن پرداخته می شود.

بنابراین با کودکان زیادی مواجه خواهیم شد که بدون آنکه نیاز های  نوشتن را گذرانده باشند و آمادگی لازم را کسب کرده باشند مجبورند این مهارت را بیاموزند و به همین دلیل ممکن است دل زده شده و یا عادت های نوشتاری غلطی پیدا کنند که اصلاح آن بسیار مشکل است. این مشکلات به اختلالات یادگیری می انجامد. بنابراین در نظر گرفتن تنوع سرعت رشد یا الگوی رشدی در کودکان اهمیت خاصی دارد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مهارت‌های پایه‌ای پیش‌از قلم‌به‌دست‌گیری در کودکان

ثبات شانه و آرنج (Proximal Stability):

این مهارت، اساس کنترل حرکتی ظریف است. بدون ثبات قوی در مفاصل بزرگ نزدیک به بدن (شانه و آرنج)، مفاصل کوچک (مچ و انگشتان) نمی‌توانند حرکات دقیق و کنترل‌شده مورد نیاز برای نوشتن را انجام دهند. تصور کنید یک پایه‌ی لرزان نمی‌تواند سازه‌ای محکم را نگه دارد.

گرفتن اشیا (Grasping):

این فقط “گرفتن” نیست، بلکه تکامل الگوهای گرفتن از کف‌دستی (کل دست) به چنگ‌زنی (انگشتان و شست مقابل هم) و در نهایت به الگوهای ظریف‌تر مثل سه‌انگشتی (پنگوئنی) است. این پیشرفت نشان‌دهنده افزایش کنترل مستقل انگشتان و آمادگی برای نگه‌داشتن ابزار نوشتن است.

هماهنگی دوطرفه (Bilateral Coordination):

توانایی استفاده هماهنگ و همزمان از هر دو دست برای انجام وظایف متفاوت. در نوشتن، یک دست (معمولاً غالب) مداد را نگه می‌دارد و می‌نویسد، در حالی که دست دیگر (دست کمکی) کاغذ را ثابت نگه می‌دارد. این مهارت نیازمند ارتباط موثر بین نیمکره‌های مغز است.

قدرت و استقامت انگشتان (Finger Strength & Endurance):

این صرفاً قدرت مشت کردن نیست، بلکه قدرت میزان‌شده و کنترل‌شده در عضلات کوچک دست (عضلات ذاتی) است که برای نگه‌داشتن مداد بدون خستگی، فشار دادن مناسب آن روی کاغذ، و انجام حرکات دقیق انگشتان ضروری است.

هماهنگی چشم و دست (Eye-Hand Coordination):

توانایی هماهنگ‌کردن اطلاعات بصری با حرکات دست. کودک باید بتواند آنچه را می‌بیند (مثلاً یک خط یا نقطه) با حرکت دست خود برای رسیدن به آن هدف بصری (ترسیم روی خط یا ضربه زدن به نقطه) تطبیق دهد. این پایه‌ای برای دنبال‌کردن خطوط نوشتاری است.

مهارت‌های بینایی-ادراکی (Visual-Perceptual Skills):

فراتر از دیدن واضح، شامل توانایی مغز در تفسیر و سازماندهی اطلاعات بصری است. مهارت‌های کلیدی شامل:

تمیز بصری (Visual Discrimination): تشخیص تفاوت‌های ظریف بین شکل‌ها، حروف و اعداد.

ثبات بصری (Visual Closure): شناسایی شکل یا حرف حتی وقتی بخشی از آن پنهان است.

حافظه بصری (Visual Memory): به‌خاطر سپردن شکل حروف و کلمات.

روابط فضایی (Spatial Relations): درک موقعیت اشیا (مثل “روی”، “زیر”، “چپ”، “راست”) و فواصل بین حروف و کلمات.

یکپارچگی حسی (Sensory Integration – Tactile & Proprioception):

لامسه (Tactile): پردازش مناسب اطلاعات لمسی از دست‌ها و انگشتان برای تحمل لمس‌های مختلف (مثل بافت مداد، کاغذ) و استفاده از این حس برای شناسایی اشیا بدون نگاه کردن (مهم برای یافتن مداد در کیف).

حس عمقی (Proprioception): حس موقعیت مفاصل و حرکت بدن. این حس به کودک می‌گوید دست و انگشتانش کجاست و چقدر نیرو برای نگه‌داشتن مداد یا فشار دادن آن لازم است، بدون نیاز به نگاه مداوم.

توالی‌بندی حرکتی (Motor Planning / Praxis):

توانایی برنامه‌ریزی، سازماندهی و اجرای توالی‌های حرکتی جدید و ناآشنا. برای نوشتن، کودک باید بتواند طرح حرکتی لازم برای تشکیل هر حرف جدید را در مغز خود برنامه‌ریزی و سپس به‌طور روان اجرا کند.

تقلید حرکتی (Motor Imitation):

توانایی مشاهده دقیق یک حرکت (مثل نحوه گرفتن مداد یا کشیدن یک خط) و سپس کپی‌کردن آن حرکت با بدن خود. این مهارت یادگیری از طریق مشاهده و مدلسازی را ممکن می‌سازد.

مهارت‌های شناختی پایه (Basic Cognitive Skills):

شامل درک مفاهیم ساده‌ای مانند “بالا/پایین”، “چپ/راست”، “روی/زیر”، “خط/دایره”، و توانایی پیروی از دستورالعمل‌های ساده. همچنین نیاز به سطحی از توجه و تمرکز برای ماندن روی کار نوشتن دارد.

مهارت های پیش نیاز نوشتن را چنین بیان کرده اند   :

• رشد عضلات ظریف
• هماهنگی چشم و دست
• توانایی نگه داشتن ابزارهای نوشتاری یا ابزارهای کمکی
• توانایی شکل دادن نرم و هماهنگ به استرکهای بنیادی مثل دایره ها و خطوط
• درک حروف شامل توانایی تشخیص شکل ها، توجه به تفاوت ها، شباهت ها، استنباط حرکات لازم برای تولید شکل مورد نظر و دادن توصیفات کلامی دقیق از آنچه دیده است.
• جهت یابی زبان چاپی که تجزیه و تحلیل بینایی حروف و کلمات و تشخیص راست ، چپ را می‌طلبد

مهارت های پیش نیاز نوشتن از دوره نوزادی روند رشد خود را طی سه  مرحله طی می کند که این سه مرحله عبارتند از :

• الگوهای غیرارادی اولیه دست – بازو که بیشتر جنبه ی رشد رفلکسی و وضعیتی در آن در نظر گرفته می شود.
• الگوهای ارادی اولیه، نزدیک شدن – گرفتن – دستکاری و رها نمودن اشیا که بیشتر جنبه های رشد شناختی را در بر دارد.
• مهارت های پیش نیاز نوشتن که شامل گرفتن ابزار نوشتاری و ترسیم است که علاوه بر تلفیق دو مرحله قبل، رشد مهارتهای درکی – حرکتی و رشد ادراک بینایی به آن اضافه می‌شود. بیشتر محققین معتقدند که آموزش نوشتن باید تا کسب ترسیم ۹ مورد که در تست یکپارچگی بینایی – حرکتی (I.M) ذکر شده است، به تعویق افتاد ولی اغلب در سن رسیدن به توانایی ترسیم هر یک از این ۹ مورد به گزارش سن تقریب اکتفا می کنند و سن دقیق آن را بسته به شرایط محیطی کودک متفاوت می دانند. به طور کلی می توان عوامل موثر در رشد مهارت های پیش نوشتاری درسه سطح حرکتی، درکی و شناختی خلاصه کرد. در سطح حرکتی آن بیشتر به رشد حرکات و عملکرد ظریف دست و رشد الگوهای گرفتن ابزار نوشتاری پرداخته می شود و در سطح درکی آن می توان به رشد ادراک جنبشی درک بینایی ، هماهنگی چشم و دست برنامه ریزی حرکتی در نوشتن و ائتلاف حرکتی پرداخت.
• اصلاح مشکلات نوشتن در سنین پایین موجب پیشگیری از ناتوانی های یادگیری(اختلال یادگیری) می شد. کاردرمانی با انجام تمرینات مختلف در جهت ایجاد مهارت های پیش زمینه نوشتن و مهارت های پایه ای نوشتن در پیشرفت کودکان ناتوانی یادگیری در مدرسه و جلوگیری از ایجاد مشکلات بعدی نظیر اختلالات رفتاری در این کودکان جلوگیری کرد.

سوالات متداول:

1-گرفتن اشتباه مداد چگونه اصلاح شود؟
با بازی‌های غیرمستقیم: نقاشی عمودی، استفاده از مداد مثلثی یا خمیربازی برای تقویت عضلات سه‌انگشتی.

2-آیا مشکلات حسی بر نوشتن تأثیر دارد؟
بله؛ حساسیت لمسی (اجتناب از لمس خمیر/شن) یا ضعف حس عمقی (فشار بیش‌ازحد روی مداد) نوشتن را سخت می‌کند.