دسته: اوتیسم

نکاتی در مورد مشکلات والدین کودکان اوتیسم

کودکان اوتیسم به علت نیاز به مراقبت های خاص و زمان بر همچنین بروز رفتار های غیر عادی خود و نیاز به آموزش های ویژه تایم زیادی را از زمان مشترک والدین به خود اختصاص می دهند. مشکلات والدین کودکان اوتیسم تنها محدود به این مورد نمیگردد، نحوه رفتار خانواده کودکان اوتیسم با دیگر فرزندان خانواده و ایجاد ارتباط صحیح کودکان اوتیسم و خواهر و برادران عادیشان از دیگر مشکلات خانواده های اوتیسم می باشد. در این میان نیاز به مشاوره و آموزش های رفتاری مناسب برای والدین کودکان اوتیسم ضروری است. مرکز اوتیسم دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه کودکان اوتیسم در کنار ارائه خدمات توانبخشی گفتار درمانی و کاردرمانی به ارائه مشاوره خانواده در مرکز اوتیسم تهران می پردازد و تلاش دارد با ایا یک رابطه عاطفی صحیح در خانواده کودکان اوتیسم روند درمان کودکان اوتیسم را تسهیل کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

نکات کلیدی برای والدین کودکان اوتیسم

1.زمان هایی را با همسرتان بگذرانید

رابطه یک زوج چیزی فراتر از کنار هم قرار گرفتن دو فرد می باشد. هر زوج هویتی فراتر از دو نفر دارند و همچون یک نهال نیاز به مراقبت دارند. اما برای مراقبت از روابط تان چه باید کنید؟ زمان هایی را به هم اختصاص دهید. زمان‌هایی فارغ از همه مسئولیت های روزمره زندگی! با هم به رستوران بروید. همسرتان را به یک قرار عاشقانه دعوت کنید. این قرار می تواند در سوپرمارکت محله باشد، یا خوردن یک قهوه در راه خانه! حتماً چنین فرصت‌ هایی را برای خود مهیا کنید، در غیر اینصورت نهال زندگی تان خشک خواهد شد. مشاوره با متخصصین مرکز اوتیسم می تواند به شما کمک کند.

2.مراقب سایر فرزندانتان باشید

بچه ها تنها محبت والدین را نمی‌خواهند، بلکه آنها محبت انحصاری والدین را می‌خواهند! کودک ممکن است نه تنها به خواهر و برادرش حسادت کند بلکه حتی ممکن است به والدینش نیز حسادت کند! تاحالا دیده اید که وقتی والدین هم را در آغوش می کشند کودک نوپای شان بین آنها قرار می گیرد و سعی می کند آنها را از هم جدا کند. گویی می‌خواهد بگوید محبت تان فقط مال من است نه مال همدیگر! بنابر این رقابت بین خواهر و برادر کودک اوتیسم امری طبیعی است. حالا تصور کنید وقتی والدین اوتیسم از یکی از فرزندان مراقبت بیشتری می کنند این حس چقدر تشدید می‌شود. سعی کنید هر روز دقایقی را به طور خاص به هر یک از فرزندان تان اختصاص دهید و طی آن کارهایی بکنید که پیوند بین شما و او را تقویت نماید. این کار می‌تواند یکی از امور منزل باشد. کاری مثل مرتب کردن لباس ها! مهم آن است که هریک از بچه‌ها باید زمان هایی را به طور مرتب و بدون مزاحم با هر یک از والدین شان داشته باشند. نه تلفن، نه موبایل، تلویزیون، نه زنگ خانه و نه کودک دارای اوتیسم! لذا شاید لازم باشد این وقت ها را حین جلسات درمانی کودکان اوتیسم یا مدرسه کودک اوتیسم در نظر بگیرید.

به فرزندان عادی تان اجازه عصبانی شدن، جر زنی و غمگین شدن را بدهید. کودک اوتیسم احتمالاً نمی‌تواند همچون کودک دارای رشدی عادی خود را سرگرم کند، لذا شما مجبورید وقت بیشتری برای او صرف کنید، یا به او اجازه انجام کارهایی را بدهید که انجام همان کارها از سوی کودک عادی تان را تحمل نمی‌کنید. لذا بهتر است به جای اینکه وانمود کنید هیچ نابرابریی وجود ندارد با سایر کودکانتان صادق باشید. گفتن (ای کاش اینطوری نبود من از این وضعیت راضی نیستم.) بهتر از آن است که بدون توجه به احساسات آنها سعی کنید با گفتن چیزهایی مثل این که (ببین بسیاری از چیزهایی که تو میدانی و کارهایی را که میتوانی انجام بدهی، برادرت نمی‌تواند.) آنها را قانع کنید. کودک عادی تان احساس خواهد کرد که گول زده می‌شود. وظیفه شما آن است که به آنها القا کنید احساسشان درست است.

3.کودکان مسئول مراقبت از خواهر یا برادر اوتیسم خود نیستند

مخرب تر از تلاش والدین کودکان اوتیسم برای قانع کردن کودک برای عدم بروز احساس ناکامی شان، واکنش های  خشمگینانه والدینی است که می‌گویند (مگر نمی بینی خواهرت مشکل دارد؟ تو به خواهرت حسادت می کنی! تو به اینکه ما به او توجه بیشتری می‌کنیم حسادت می کنی و همه چیز را برای خودت می خواهی!) والدینی که به این ترتیب حرف می‌زنند گرفتار خشم، احساس گناه و غم هستند. کودکانی که با این رفتارها مواجه هستند در معرض خطر درون سازی انتقادات والدینشان و رسیدن به این باور که آنچه والدینشان نمی‌گویند درست است، می‌ باشند بچه‌ها از شما انتظار ندارد که دنیای بدون نقصی برای آنها فراهم کنید. آنها ناظر تمام تلاش‌هایی که برای اقناع شان می کنید هستند. چیزی که آنها نیاز دارند آن است که کسی با مهربانی و بدون قضاوت به حرفشان گوش بدهد. بگوید احساسات شان درست است. شما مادام که احساسات خودتان درست نباشد قادر به این کار نخواهد بود. اگر شما خودتان مملو از خشم باشید یا دچار احساس گناه و افسردگی باشید، نخواهید توانست سنگ صبور احساسات فرزندانتان باشید. پس مراقب خودتان باشید تا بتوانید مراقب خانواده تان باشید.

4.شرایط را برای کودکان خود به وضوح توضیح دهید

در کنار اختصاص زمان هایی برای گذراندن با هر یک از فرزندان تان و شنیدن بدون قضاوت شکایات و درد و دل آنها، تبیین شرایط خواهر یا برادر دارای اوتیسم شان نیز می‌تواند به تعمیق روابط تان کمک کند. با استفاده از کتاب‌هایی که در این زمینه وجود دارد برای آنها تبیین کنید که آنها تنها نیستند و بسیاری از کودکان دیگر نیز مثل آنها دارای خواهر و برادر اوتیسم هستند. صحبت کردن در مورد شخصیت های موجود در یک کتاب راحت تر از صحبت کردن در مورد خودمان است. پاسخ دادن به این سوال که (تو فکر می کنی احساس مادر توی این قصه چیه؟) راحت ‌تر از پاسخ به این سوال است که (تو فکر می کنید احساس من چیه؟) کتاب‌ها به کودک کمک می‌کند که بفهمد برادر یا خواهر دارای اوتیسم او دنیا را چگونه می‌بیند. لذا بهتر قادر به درک علت رفتارهای او شده و با او برخورد بهتر و مهربانانه تری خواهد داشت. لازم نیست که از همان اول همه مسائل را پوشش دهید. کافیست تعدادی از این کتاب‌ها را یکی دو بار برای کودکان بخوانید سپس آنها را در جاهای مختلف رها کنید. بالاخره کودک طبیعی شما به آنها علاقه مند خواهند شد. خریدن و خواندن چنین کتاب‌هایی توسط والدین کودکان اوتیسم با فرزندان عادی شان به آنها القا می‌کند که آنها هم ارزشمند هستند و بخشی از اعضای تیم هستند!

 سلامت روانی خانواده های اوتیسم

والدین اوتیسم نیز همچون بقیه افراد جامعه، دارای سلامت یا بد عمل کردی می باشد. والدین سالم، خانواده ‌ای منعطف است. چنین خانواده ‌ای ملغمه ای غنی و منعطف از نقش‌ها  و وظایف متغیر میباشد. در چنین خانواده‌ای هر بار یکی از اعضای خانواده یک نقش دارد‌. گاهی یکی در کانون توجه و دیگری در حاشیه و بار دیگر برعکس! گاهی مادر رئیس و پدر تابع و…

در یک خانواده سالم وظایف والدین اوتیسم در هر زمان متفاوت است. گاهی پدر و مادر بچه ها را به سینما می برند، گاهی مادر و خواهر بزرگتر به خرید می‌روند و پدر برای مراقبت از سایرین در خانه می ماند، در چنین شرایط سالمی گاهی فرصتی مهیا خواهد شد که بتوانید کودک اوتیسم را با خواهر بزرگترش در خانه بگذارید و سایر بچه‌ها را برای تفریح بیرون ببرید. گاهی می توانید کودک اوتیسم را به همراه سایر بچه‌ها به پارک آبی ببرید. گاه ممکن است از اینکه کودک اوتیسم را نادیده گرفته اید احساس گناه کنید، گاهی ممکن است مورد اعتراض فرزندانتان قرار بگیرید که آنها را نادیده گرفته اید. اگر در خانواده ای همواره یکی از فرزندان عصبانی و سرکش است، اگر همواره یکی از والدین متصدی انضباط و نظم در خانه است، اگر یکی از والدین کودک اوتیسم تا دیر وقت سر کار است، اگر همه مسئولیت‌های مدیریت کودک اوتیسم بر شانه یکی از والدین سوار است، عملکرد این خانواده معیوب است و باید برای تصحیح آن مداخله انجام گیرد. مرکز اوتیسم دکتر صابر در زمینه مشاوره خانواده به والدین کودکان اوتیسم فعالیت می نماید.

به کودک دارای اوتیسم چه بگویم؟

به مرور زمان به واسطه ترکیبی از مداخلات و نیز بلوغ عصبی، بسیاری از ویژگی های غیرعادی فرزند اوتیسم تان رفع خواهد شد. تماس چشمی که روزی یکی از دغدغه‌ های مهم شما بود شکل خواهد گرفت. انزوای اجتماعی با تمایل برای شرکت در جمع جایگزین خواهد شد. هرچند هنوز درک قوانین نانوشته عرفی، دوست یابی و حفظ دوستان در کودک اوتیسم شما با مشکل مواجه خواهد بود. دائما یک رقابت بین ویژگی های غیرعادی کودک اوتیسم و سطح خودآگاهی او جریان دارد. در آغاز ویژگی های غیر عادی پیش می افتد. اما اگر کودک اوتیسم (autism )خوش شانس باشد رشد خواهد کرد و توانایی درک شوخی، دروغ گفتن، ایفای نقش و رعایت نوبت را پیدا خواهد کرد. همچنان که این مهارت ها رشد می کند، خودآگاهی به آرامی از ویژگی های غیر عادی پیشی می‌گیرد و نهایتا خودآگاهی غالب می‌شود. اما با رشد خودآگاهی لحظه‌ای فرا خواهد رسید که کودک اوتیسم تشخیص خواهد داد که او با سایر بچه‌ها فرق می‌کند. با همه تلاشی که برای رشد مهارت اجتماعی کودکتان انجام داده‌اید حالا  والدین کودکان اوتیسم باید اختلال طیف اوتیسم را برای کودک توضیح دهند. بدون شک کار ساده ای نخواهد بود. هر چقدر هم تلاش کنید تا کودک تان را از این نقطه دور نگه دارید موفق نخواهید شد. کودک اوتیسمی که هوش عادی دارد، سرانجام متوجه تفاوت هایش با سایرین خواهد شد. والدین کودک اوتیسم فقط می‌توانند کمک کنند که این اتفاق تا حد ممکن آرام رخ دهد. حقیقت را به کودک بگویید. هر چقدر دیر تر حقیقت را به کودک اوتیسم بگویید، کودک ابهاماتش را با حدسیات خودش پر خواهد کرد. یا بدتر از آن کودک روزی با چشمای پر از اشک به خانه خواهد آمد و از اینکه بچه های قلدر مدرسه او را مسخره کرده اند شکایت خواهد کرد. لذا بهتر است که خودتان پیشاپیش اطلاعاتی را که کودک اوتیسم برای دفاع از خودش در مقابل بچه‌ها و حفظ اعتماد به نفسش لازم دارد، را به او بدهید. اما کی و چگونه باید در مورد اختلال اوتیسم و کودک با او صحبت کنید؟

استفاده از واژه اوتیسم را پیش از آن که کودک بتواند بفهمد درباره چه صحبت می‌کنید آغاز نمایید. ( علی! من می دانم که تو پسر خوبی هستی و دست خودت نبود که این قدر از گم شدن اسباب ‌بازی ات ناراحت شدی! این اوتیسم ات بود که باعث شد دوباره این کار را بکنی!) به این ترتیب والدین و فرزند اوتیسم در یک جبهه در مقابل یک دشمن مشترک به نام اوتیسم قرار می‌گیرند. البته این خطر وجود دارد که کودک اوتیسم یاد بگیرد برای توجیه رفتارهایش از این دشمن فرضی استفاده نماید. (من نمیتونم کاری بکنم، این اوتیسمم بود که این کار رو کرد!) البته که در بسیاری از موارد این گفته واقعا درست است و کودک باید شانس گفتن این عبارت را داشته باشد.

سوالات متداول:

1-آیا اشکالی دارد گاهی از دست فرزندم عصبانی شوم؟
خیر! عصبانیت یک واکنش طبیعی انسانی است. مهم این است که چگونه آن را مدیریت کنید. تکنیک‌های “وقفه تنفسی” و “حرف زدن با خود” می‌توانند کمک کنند.

2-آیا روزی می‌رسد که بتوانم بدون ترس از قضاوت دیگران در اجتماع حاضر شوم؟
بله، اما نیاز به زمان دارد. بسیاری از والدین گزارش می‌دهند که با گذشت سال‌ها، به یک “پوست اجتماعی” مجهز شده‌اند. تمرین کنید که واکنش‌های دیگران را به حساب ناآگاهی بگذارید، نه قضاوت.

مشکلات خانواده و اوتیسم- مرکز اوتیسم دکتر صابر

کودک اوتیسم تان عضوی از خانواده است. اما نباید کانون خانواده شود. در بسیاری از موارد با آگاهی والدین از تشخیص کودک اوتیسم، بنیان خانواده به سرعت به هم ریخته و والدین با گستره ای سوالات بی جواب و استرس های فراوان رو به رو می شوند. این امر کاملا طبیعی است. پذیرش کودک اوتیسم در خانواده در ابتدا بسیار مشکل می باشد. خلنواده کودک اوتیسم تلاش می کند با انکار واقعیت به زندگی روزمره خود برگردد اما مشکلات خانواده کودک اوتیسم از این پس آغاز می شود.مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در تهران زیر نظر دکتر صابر به صورت تخصصی به ارائه خدمات درمانی، توانبخشی کودکان اوتیسم،مشاوره خانواده کودک اتیسم و مشاوره رفتاری در زمینه کودکان اوتیسم می پردازد

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

گزارش موردی از خانواده کودک اوتیسم

واکنش آنی

در مطب دکتر هستید. دکتر تشخیص اوتیسم به شما می گوید که دختر یا پسر تان دارای اوتیسم است. اگر شما انتظار چنین تشخیصی را نداشته باشید، احتمالاً ابتدا شوکه شده و باورتان نمی شود. چطور می تواند درست باشد؟ دکتر چطور اینقدر مطمئن می‌گوید؟ معمولاً به دنبال شوکه خشم می آید. چرا این اتفاق افتاد چرا؟ چرا متخصص اطفال یا معلم کودکمان زودتر به ما نگفتند؟ واکنش های اولیه یک مکانیزم دفاعی هیجانی است. اخبار بد بعضی افراد را به فاز گریز و دفاع می برد بعد از شوک اولیه آماده حمله می شوند. اما دشمن کیست؟ اصلاً دشمنی در کار نیست. ولی برخی از خانواده های کودکان اوتیسم خشمشان را بر سر دکتر، برخی بر سر نظام سلامت و سیستم بهداشتی یا سیستم‌ آموزش خالی می کنند. اما به احتمال زیاد قبل از اینکه دکتر تشخیص کودک اوتیسم را به شما بگوید خودتان اطلاعاتی کسب کرده‌اید و تشخیص احتمالی آگاهی دارید. با وجود آگاهی عمومی و اطلاعاتی که در اینترنت یافت می شود دیگر کمتر والدینی دیده می‌شود که اگر اصلا از تشخیص اوتیسم آگاه نباشد. در این صورت واکنش اولیه شما از تسکین و غم خواهد بود. تسکین به خاطر اینکه بالاخره کسی را پیدا کرده اید که حرف های تان را می شنود و چیزهایی که شما را نگران می‌کند را می‌بیند و غمگین از این که حال دیگر تشخیص کودکتان رسمی شده است. هر چقدر هم که خود را برای تشخیص اوتیسم فرزندتان آماده کرده باشید، شنیدن تشخیص از سوی پزشک همچون آواری بر سرتان خراب خواهد شد. تشخیص اوتیسم حالا دیگر فقط یک ترس و تهدید نیست بلکه یک واقعیت است. حالا پیش از آن که اشکتان خشک شود به فکر چاره خواهید افتاد. حالا فرزندم به چه خدماتی نیاز دارد و چطور آن را فراهم نمایم. اما همچنان غمگین خواهید ماند.

به بچه های دیگران در مورد کودک اوتیسم چه بگویم؟

به آنها حقیقت را بگویید. البته به زبانی که برایشان قابل فهم باشد. پنهان کردن موضوع از خانواده کودک اوتیسم فایده‌ای ندارد. بچه ها حساس اند و به زودی خواهند فهمید که شما دیگر شاد نیستیم و اگر شما حقیقت را به آنها را نگویید خودشان خلاء موجود را با حدسیات شان پر خواهند کرد. به بچه های کوچکتر می توانید بگویید مامان و بابا به خاطر اینکه داداشت در یادگیری، حرف زدم و چیزایی که تو یاد گرفتی مشکل داره ناراحتند. و این مشکل تقصیر اون نیست، تقصیر والدین کودک اوتیسم هم نیست، تقصیر تو هم نیست! به ویژه برای بچه های پیش دبستانی و دبستانی لازم است که تاکید کنید که این مساله تقصیر آنها نیست. بچه‌ها  در این سن معمولاً خود گرا هستند و وقتی اتفاق بدی می‌افتد خود را مسئول می دانند. برای بچه های بزرگتر می توانید در مورد ویژگی‌های اوتیسم و علل ژنتیکی آن صحبت کنید. بهتر است در مورد این مسئله که وقتی آنها خودشان پدر مادر شدند، ممکن است این مسئله برایشان تکرار شود نیز صحبت کنید.

گام دوم سازش والدین کودکان اوتیسم با کمک مراکز اوتیسم

بسیاری از والدین اوتیسم بعد از اینکه فرزندشان تشخیص اوتیسم گرفت، ابتدا خشمگین می‌شوند و فکر می‌کنند که چرا کودک من؟ والدین کودک اوتیسم عمیقا غمگین می‌شوند و هر چند این دو احساس ممکن است هرگز با هم ناپدید نشوند ولی سرانجام کاهش یافته و بر نقش والدینی شان متمرکز خواهند شد. چند ماه پیش از دریافت تشخیص اوتیسم، اکثر خانواده های کودک اوتیسم مشکوک شده و پس از آن والدین یک دوره دردناک اما سالم بازسازی شده و آماده کمک به فرزندانشان می شوند، تا کودک به توانایی های بالقوه اش دست یابد. با کمک مرکز اوتیسم بسیاری  از والدین راهی برای باز هدایت خشم و اندوه شان و هدایت انرژی این هیجانات به سوی فعالیت های مفید برای رشد کودک شان پیدا می‌کنند. اقداماتی مثل تشکیل انجمن ها، پیوستن به انجمن اولیا و مربیان مدارس، اقدام برای اطلاع رسانی و جمع‌آوری کمک‌های مالی به نفع کودکان برای عضویت و… ممکن است هنگام خروج از مطب پزشک هیچ کدام از این اقدامات در ذهنتان نباشد، اما سرانجام فرآیند سازش به این امور ختم خواهد شد‌. هنگام عبور از مسیر سازش از خانواده های کودکان اوتیسم خواسته می شود، مانع احساس خشم، سرخوردگی و غم تان نشوید. بگذارید احساسات تان بیرون بریزد. احساسات ابراز نشده به ویژه احساس گناه، شرم و خشم دست از سرتان بر نخواهد داشت. این احساسات می تواند همچون سم تراوش کرده از یک بشکه دفن شده و تمام ابعاد زندگی تان را آلوده نماید.

از مشاوره مرکز اوتیسم استفاده نمایید

به یاد می آورید که در هواپیما، حین آموزش‌های پیش از پرواز مهماندار می‌گوید در صورت بروز مشکل در فشار هوا داخل کابین، ابتدا خودتان ماسک اکسیژن روی بینی و دهانتان بگذارید، سپس به فرد کناری تان کمک کنید؟ در این مورد نیز همین گونه است. اول مراقب خودتان باشید. و انرژی تان را برای خودتان نگه دارید. آنقدر بر فرزند تان متمرکز نشوید که همه چیز و  همه کس را از دست بدهید. برای تفریحات، ورزش، دوستان، عبادت و دید و بازدید خانوادگی وقت بگذارید. ممکن است لازم باشد به والدین کودک اوتیسم بگویید که همه این کارها را انجام می‌دهم تا انرژی کافی برای سرویس دادن به کودک اوتیسم خود را داشته باشم. در غیر این صورت با خطر از دست دادن همسر، سایر فرزندان و همه اطرافیان تان که ممکن است بتوانند در رشد کودک اوتیسم تان موثر باشند، مواجه خواهید بود. همچنین با مشکلات شایع خانواده کودکان اوتیسم نظیر خستگی ذهنی و جسمی مواجه خواهید بود.

در صورتی که شاغل هستید کارتان می‌تواند موجب تسکین و تقویت روحیه تان شود. والدین کودکان اوتیسمی که بیرون از خانه کار می کنند در مقایسه با والدینی که در کنار مراقبت از کودک کم توان شان کار دیگری ندارند، هنگام حضور در منزل، والدین بهتری هستند. درست است که شما باید در تامین خدمات درمانی کودکتان کوشا باشید، اما اختصاص تمام وقتتان برای رفع نیازهای کودک اوتیسم در درازمدت نه به نفع کودک و نه به نفع خانواده کودکان اوتیسم خواهد بود. هر چقدر هم که شما عاشق فرزندتان باشید اما درست نیست که خود را فدای او کنید. شما باید در کنار رسیدگی به نیازهای کودک اوتیسم تان راهی برای پر بار کردن و معنی دار کردن زندگی خودتان نیز پیدا کنید. تمایل به تنهایی هنگام استرس خصلت نگران کننده های است در صورتی که فکر می کنید چنین خصلتی دارید با آن مقابله کنید. برای کمتر شدن مشکلات خانواده اوتیسم روزی ۲۰ دقیقه با همسرتان خلوت کنید، با دوست تان قرار ملاقات بگذارید، مهمانی بروید، به گروه های اجتماعی بپیوندید، سر کار بروید، به هر طریق ممکن با اطرافیان و جامعه ارتباط برقرار کنید. این امر در درمان کودک اوتیسم شما موثر است.

در روند تشخیص و درمان اوتیسم مراقب همسرتان باشید

در بسیاری از مواقع، وقتی به والدین می‌گویم متاسفانه کودکتان اوتیسم است، مادر پقی میزند زیر گریه! در این لحظات پدر خودکارش را از جیب بیرون آورده و شروع به پرسش و نوشتن علایم اوتیسم وخدمات آموزشی مورد نیاز فرزندان ‌شان می‌کند. شیش ماه بعد، نقش آنها برعکس شده است! پدر دلسرد و محزون از اینکه پسرشان هیچ وقت خوب نخواهد شد. در حالی که مادر امیدوار و با انرژی معتقد به تلاش برای درمان کودک اوتیسم است. و وقتی اشک های پدر در چشمانش حلقه می زنند، دستش را با آرامش می گیرد. هرکس در مواجه با مشکلات، روش خود را دارد. اگر یکی از اعضای تیم هنوز در مرحله انکار باشد و دیگری به مرحله (چه کار باید بکنیم؟) رسیده باشد می تواند مشکل ساز باشد. از طرفی داشتن همسری که در مرحله متفاوتی باشد می تواند یک منبع نیروی بالقوه باشد چرا که وقتی یکی از اعضای خانواده کودک اوتیسم تنها بماند، دیگری به عنوان یک تکیه گاه در کنارش خواهد بود. سعی کنید احساسات و افکار همسرتان را بفهمید. در این لحظات فقط یک گوش شنوا باشید.

این بدان معناست که سعی نکنید درباره احساساتش با او بحث کنید یا وارد لاک دفاعی شوید. مثلا وقتی همسرتان می‌گوید (همه چیز وحشتناک است!) سعی نکنید برایش ثابت کنید که نه مسئله آن قدر هم که او فکر می‌کند بد نیست! فقط گوش کنید، بگذارید همسرتان تخلیه شود. ممکن است روزی شما در آن سوی گفتگو باشید. اگر همسرتان بگوید (فلان کار را خراب کردی !) با عصبانیت توپ را برگردانید که (نه این تو هستی که همش اشتباه می کنی!) به جای آن فقط گوش کنید. سپس بگویید (من نمی دانم روش ما متفاوت است، می توانیم با هم حرف بزنیم و به توافق برسیم!)  در صورت لزوم از مشاور خانواده و خدمات مرکز درمان کودکان اوتیسم کمک بگیرید. درصورتی که یکی از والدین کودک اوتیسم حاضر به شرکت در جلسات مشاوره نیست اول خودتان تنها بروید. در هر جلسه که اطلاعاتی در مورد آینده کودک اوتیسم ارائه می شود یا تصمیمی در مورد آینده کودک اوتیسم گرفته می شود باید هر دو والد حضور داشته باشند. خوب نیست که یکی از والدین مسئولیت خانه را به دوش بگیرد و دیگری بگوید (معلم فلان چیز را گفت، دکتر فلان چیز را گفت!) درمانگران اغلب به طور ناخواسته با حمایت های عاطفی از مادر و پذیرش سهوی این نقش پدر، پیوند بین زن و شوهر را تضعیف می کنند. پزشکان این کار را از طریق ارائه اخبار و اطلاعات مهم هنگامی که مادر به تنهایی در جلسه حاضر است انجام می دهند. لذا باید والدین کودک اوتیسم هر دو در جلسات ارزیابی مرکز اوتیسم حضور داشته باشند.

درمان بی قراری، پرخاشگری و خودزنی در کودکان اوتیسم

بی قراری، پرخاشگری و خودزنی، سه گانه رفتاری و احتمالاً دهشت بار ترین علائم اوتیسم می باشد ! چنین رفتاری به دلایل مختلفی برانگیخته می شود. بنابراین برای درمان بی قراری کودک اوتیسم ابتدا باید دلایل بروز این رفتار را فهمید، سپس متناسب با آن اقدام به درمان نمود. کودک انعطاف ناپذیر و وسواسی وقتی که در تکمیل عادات و تکرار کلیشه هایش با موانعی مواجه شود،  رفتار خودزنی کودکان اوتیسم ظاهر خواهد شد. کودکان اوتیسمی که ذاتاً دچار تحریک پذیری بیش از حد (بیش هوشیاری) هستند نیز ممکن است با کوچکترین بهانه ای از آرامش به برافروختگی و پرخاشگری برسند. بعضی از والدین می‌گویند ما روی لبه تیغیم ! درمان پرخاشگری کودکان اوتیسم نیازمند یک درمان همه جانبه حسی، رفتاری و شناختی می باشد که در مرکز اوتیسم دکتر صابر به صورت تخصصی انجام می گیرد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بی قراری کودک اوتیسم- پرخاشگری کودکان اوتیسم- خودزنی کودکان- خودزنی کودک اوتیسم- درمان پرخاشگری کودکان- درمان پرخاشگری کودکان اوتیسم- درمان خودزنی کودکان اوتیسم- درمان بی قراری کودک اوتیسم

علت پرخاشگری و خودزنی در کودک اوتیسم

گاهی پرخاشگری کودکان اوتیسم و خودزنی کودکان فرا گرفته می‌شوند. یعنی کودک یاد می گیرد که برای رسیدن به خواسته اش چنین رفتارهایی بروز دهد تا والدین را تسلیم کند. متاسفانه والدین هم این رفتار را تقویت می‌کنند. در این باره در بخش ABA صحبت کردیم. البته در اکثر مواقع نمی ‌توان گفت که این سه گانه رفتاری به طور خالص دارای منشا بیو لوژیک است یا یک رفتار آموخته شده. احتمال اینکه کودک اوتیسمی که ذاتا مکانیسم‌ های تنظیم هوشیاری (هیجانات) وی معیوب است، سه‌گانه رفتاری پرخاشگری، بی قراری و خودزنی را بروز دهد، بیشتر از کودکی است که نظام تنظیم هیجانی سالمی دارد. از سویی کودک اوتیسمی که مکانیسم ‌های تنظیم هیجانی معیوبی دارد چون رفتارهای مخرب بیشتری بروز می دهد، احتمال اینکه والدین ناخواسته رفتار او را تقویت کنند بیشتر است. طولی نخواهد کشید که رفتارهای مخرب کودک اوتیسم نظیر خودزنی کودک اوتیسم تبدیل به عادت شوند و برای فرار از کار یا رسیدن به خواسته اش دائم آن را به کار گیرد. هنگامی که رفتارهای مخرب کودک اوتیسم (پرخاشگری ، خودزنی )ماهیت رفتاری و یادگیری داشته باشد، همانطور که قبلاً گفته شد به کمک یک رفتار درمانگر باید عوامل آغازگر یا مقدمات آن را شناسایی نمود (نرسیدن به خواسته ، نه شنیدن ، دوست نداشتن یک کار) به علاوه نتایج بروز رفتار را نیز ثبت نمود. آیا کودک اوتیسم با این رفتار به خواسته اش می رسد؟ آیا موفق می‌شود از زیر کار در برود یا به شی مورد نظرش برسد؟ سپس تقویت کردن رفتار را متوقف نمود. اما اگر کودک ذاتا بیش برانگیخته (بیش از حد تحریک پذیر) است بهتر است ابتدا با دارو آغاز نمود.

دارو برای درمان پرخاشگری کودکان اوتیسم

اولین گزینه دارویی برای کاهش این سه گانه رفتاری مخرب (بیقراری، درمان پرخاشگری کودکان و خودزنی) نورولپتیک های غیر معمول می باشد. (نورولیپیتک ها یا ضد سایکوز ها به دو دسته سنتی ها که گیرنده های دوپامینی D2 را مسدود می کنند و ضدسایکوز های غیر معمول یا جدید تقسیم می‌شوند. شیوه اثر این دارو ها متفاوت است.)

ریسپریدون اولین ضدسایکوز غیر معمول است که برای درمان خودزنی کودکان اوتیسم پذیرفته شده است. ضد سایکوز های غیر معمول عوارض متعددی دارند. از جمله افزایش وزن (چاقی)، خطر بروز دیابت یا حرکات غیر عادی. به همین دلیل برخی پزشکان ترجیح می دهند اولین گان فاسین را امتحان کنند. اما برای کودکانی که رفتارهای مخرب آنها شدید است (بی قراری، پرخاشگر ، خودزنی) چاره‌ ای جز استفاده از ضدسایکوز های غیر معمول نمی باشد دست کم تا آمدن نمونه بهتری!

جستجوی حسی و درمان خودزنی کودکان اوتیسم

در حال حاضر هیچ دارویی برای تنظیم آستانه های حسی کودک در دسترس نمی‌باشد. لذا مداخلات در این حوزه محدود به علامت درمان هایی است که عمدتا بر فرضیات کاردرمانی استوار است. یعنی ارائه تحریک های حسی مناسب برای هر کودک. تحریک هایی که در عین اینکه برای کودک خوشایند است جستجوگری کودک اوتیسم را هم سمت و سوی اجتماعی بدهد. برای مثال جویدن یک اسباب بازی نرم  به جای جاویدن یا گاز گرفتن افراد دیگر ! در صورتی که جستجو حسی خود یک استرس زودا باشد برنامه مدرسه کودک باید به گونه‌ای باشد که به کودک فرصت داده شود. طی روز چند بار در فضای کاردرمانی حاضر شده و با دریافت تحریک های مناسب آرام شود. داروهایی مثل نالترکسون که گیرنده‌های مخدر از جمله آندروین ها را مسدود می‌کند برای درمان خودزنی کودکان اوتیسم استفاده می‌شود. برای کودکانی که آستانه حسی  آنها پایین است مواجه با محرک‌های محیطی زجر آور است و همین امر ممکن است آغازگر رفتارهای تخریبی شان باشد در این موارد راه حل اجتناب از شرایط ایجاد کننده است. برای مثال اجتناب از بردن کودک به مهمانی های شلوغ و پر سر و صدا  یا در صورتی که کودک را به خیابان یا بازار می‌برید از هدفون های ضد صدا استفاده کنید از لباس های نرم استفاده شود، برچسب لباس ها کنده شود، نور اتاق ها مناسب سازی شود، استفاده از لامپ‌های فلورسنت محدود شود و محرک های موجود در کلاس محدود شود.

تکنیک های رفتاری در درمان بی قراری کودک اوتیسم

تاکنون بر نقایص فیزیولوژیک زیرساختی و ارتباط آن با رفتارهای مشهود در اختلال طیف اوتیسم متمرکز بودیم و نشان دادیم که چرا کودکان اوتیسم همیشه به تکنیک های معمولی رفتار پاسخ نمی دهند. از کودک اوتیسمی که نسبت به والدینش بی توجه است و متوجه انتظاراتی که از او می رود نیست نمی توان انتظار داشت که مناسب  محیط و طبق انتظارات عمل نماید. برای همین بدیهی است که تکنیکی مثل تایم اوت و رفتار کودک اثری نداشته باشد. بالاخره علائم اوتیسم کودک فروکش خواهد کرد. کلیشه های کودک ‌کم خواهد شد. تماس چشمی و گفتار کودک رشد خواهد کرد و مهارت های اجتماعی کودک پدیدار خواهد شد. سرانجام کودک اوتیسم از نظر رفتاری به سطحی خواهد رسید که شبیه کودکان عادی اما قدری کوچک تر به نظر می رسد. وقتی کودک به این سطح رسید آن وقت خواهید توانست برای درمان بی قراری کودکان اوتیسم از تکنیک‌های مدیریت رفتار برای او استفاده نمایید !

تکنیک رفتار درمانی در مرکز اوتیسم

تایم اوت

در شرایط عادی یکی از قوی ترین ابزارهایی که والدین برای تنظیم رفتار در اختیار دارند توجه کردن یا محروم کردن کودک از توجه شان می باشد. این امر فرض پشت ‌پرده تکنیک تایم اوت است‌ هرچند ممکن است برای والدینی که سالها تلاش کردند تا کودکشان تماس چشمی و تمایل اجتماعی کسب کند سخت باشد که از این تکنیک برای درمان اوتیسم استفاده کنند چرا که نگران از دست رفتن آنچه تا امروز کرده اند، می باشند. اساس  تکنیک تایم اوت محروم کردن از توجه است و تابع مراحل زیر است :

• یک رفتار مشخص که مایل به حذف آن هستید را انتخاب کنید.
• از یک هشدار کلامی ثابت استفاده کنید (این یک ! این دو! این سه ! تایم اوت)
• توضیح ندهید، توبیخ نکنید و توجه هم نکنید. توجه فقط باعث تقویت رفتاری خواهد شد که سعی می‌کنید آن را خاموش نمایید مهمتر از همه آن که در دلم عادت گفتن این عبارات نیفتید : دوباره میری تو تایم اوت ها ! فقط بشمارید: یک، دو، سه
• یک جای خاص برای وقتی که کودک اوتیسم باید تام اوتش را سپری کند در نظر بگیرید.
• از یک کرنومتر استفاده کنید و به کودک اوتیسم آموزش دهید تا وقتی ساعت زنگ نزده است در تایم اوت بماند تایم اوت های کوتاه و مکرر بهتر کار می کنند.
• اگر کودک اوتیسم از رفتار پرخاشگری و خودزنی برای فرار از کار استفاده می کند. اول کار مورد نظر را انجام دهید سپس کودک را به تایم اوت بفرستید. اجازه ندهید کودکتان از تایم اوت به عنوان یک مکانیزم فرار استفاده کند.

اقتصاد ژتونی

اقتصاد ژتونی برای کودکان اوتیسم که نیاز به نتیجه فوری دارند مناسب است. اما در زندگی واقعی لذت ها بیشتر می‌شوند. وقتی کودک قادر به درک بازی های قانونی قانون محور مثل مارپله، منچ یا موارد مشابه شد، به جای روش تایم اوت می توان از تکنیک اقتصاد ژتونی برای شکل دهی رفتار استفاده کرد. روش اقتصاد ژتونی مرکب از جدولی از رفتارهای کاملاً مشخص (رفتارهای مطلوب و نامطلوب) است که کودک به واسطه انجام یا عدم انجام آنها امتیاز می‌گیرد. رفتارها را باید به طور واضح برای کودک توصیف کرد. اصطلاح (کار خوب) خیلی مبهم است. ( ۵ دقیقه بدون زد و خورد با خواهر ) توصیف دقیق و خاص محسوب می‌شود. کودک با توجه به سیستمی که شما تعریف کرده اید امتیاز می گیرد یا از دست می‌دهد. برای مثال (هر پنج دقیقه ‌ای که ضربه نزند) یک شکلک خندان پاداش می‌گیرد. بعد از اینکه کودک اوتیسم تعداد مشخصی امتیاز گرفت (ستاره، برچسب، شکلک خنده) می‌توان آن را با یک پاداش واقعی (کامپیوتر بازی) نقد کند.

• در ابتدا سرعت مبادله باید زیاد باشد. برای مثال ابتدا سرعت مبادله به صورت تناظر یک به یک باشد. یعنی هر ۵ دقیقه که یک ضربه نزند یک بار با کامپیوتر بازی می کند. سپس به تدریج فاصله مبادله را افزایش می دهیم مثلاً در ازای جمع آوری هر سه ستاره یک بار با کامپیوتر بازی می‌کند. حال کودک باید ۵ دقیقه ضربه نزند تا یک ستاره بگیرد و به این ترتیب ۳ ستاره جمع کند و بعد آن را نقد کند، به تدریج زمان کار مورد نظر را میتوان افزود مثلا ۵ دقیقه به ۱۵ دقیقه ضربه نزدن افزایش داد.
• مطمئن شوید که دسترسی به پاداش فقط از طریق سیستم ژتونی انجام شود تا کودک همیشه انگیزه داشته باشد.
• دقت داشته باشید که عجله‌ای برای ارائه امتیاز منفی نداشته باشی. پس از اینکه کودک اوتیسم موفق شد با انجام رفتار مطلوب پاداش واقعی برسد آنگاه می‌توان شکلک های غمگین را به صحنه آورده و هنگام بروز رفتار نامطلوب به کودک ارائه دهید.
• در آغاز جدول پاداش و تنظیم رفتار و فقط برای یک روز طراحی کنید اما با کسب موفقیت‌های کودک زمان جدول و مبادله را به یک هفته افزایش دهید.

برای اینکه کودکان اوتیسم به روش عقد اقتصاد ژتونی خوب پاسخ بدهند بهتر است جدول نظام پاداش و توضیحات تصویری باشد و قوانین دریافت و از دست دادن امتیاز به طور واضح و صریح برای کودک بیان شود.

سوالات متداول:

1-آیا داروها میتوانند به کنترل پرخاشگری کودک اوتیستیک من کمک کنند؟

دارودرمانی زمانی توصیه میشود که روشهای رفتاری مؤثر نباشند. روانپزشک کودک پس از ارزیابی دقیق ممکن است داروهای خاصی را برای کاهش تحریکپذیری تجویز کند.

2-آیا ماساژ درمانی یا ورزشهای خاصی برای کاهش خودزنی توصیه میشود؟
فعالیتهای حسی-حرکتی مانند شنا، تاب خوردن یا استفاده از وسایل سنگین میتواند به تنظیم سیستم حسی کمک کند، اما باید تحت نظر کاردرمانگر انجام شود.

منشا بیماری اوتیسم- درمان مکمل برای اوتیسم-سم زدایی-امگا3- کاردرمانی و گفتاردرمانی|دکتر صابر

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

درمان های مکمل برای اوتیسم

با توجه به عدم وجود راه قطعی درمان اوتیسم همیشه درمان های مکمل برای اوتیسم مطرح بوده است. پژوهشگران بر این باورند که با وجود علاقهٔ والدین به طب جایگزین و درمان های مکمل، تاکنون هیچ درمان جایگزین گفتار درمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم نشده است.با توجه به منشا بیماری اوتیسم و ناشناخته بودن علت اوتیسم، اکسیژن درمانی در اوتیسم، سم زدایی در اوتیسم، استفاده از اسید چرب در درمان اوتیسم، دارو امگا 3 در درمان اوتیسم و … مطرح می باشد که تأثیر آن به طور قطع ثابت شده باشد، اما در نهایت برخی درمان‌های جایگزین به شکلی پذیرفته می‌شود. دکتر صابر متخصص در درمان کودکان اوتیسم در مرکز توانبخشی اوتیسم توصیه هایی را برای والدین مطرح می کنند. نخست آگاهی لازم را در زمینه بیماری اوتیسم و شدت اوتیسم در فرزند خود بالا ببرید، در گام دوم درمان های توانبخشی را به صورت جدی پیگیری کنید، سوم اینکه در مورد درمان های نوین و هزینه و میزان اثر گزاری آنها تحقیق کنید و با متخصصان مربوطه صحبت کنید. در آخر در صورت تمایل یک درمان مکمل را پیگیری نمایید.

سم زدایی در اوتیسم

داده های معتبر قابل توجهی برای اینکه جیوه علت اوتیسم باشد وجود ندارد. با این حال بسیاری از والدین به امید اینکه جیوه و سایر فلزات از بدن کودک شان بیرون بکشند آنها را در معرض سم زدایی قرار می‌دهند. هیچ مطالعه کنترل شده ای در مورد سم زدایی در اوتیسم وجود ندارد که از این فرض که سم زدایی منجر به بهبود عملکردهای کودکان دارای اوتیسم می‌شود، حمایت کند. به علاوه مطالعات نشان داده است که ساکسیمر محبوب ترین عامل سم زدایی خوراکی خود باعث صدمات مغزی می شود. این یک داستان فاجعه ‌بار است چرا که والدین با این باور که ساکسیمر هیچ عارضه جانبی ندارد به مصرف ساکسیمر برای فرزندان شان ادامه می دهند. دیان استانگل و همکارانش در سال ۲۰۰۷ با بررسی فواید و مضرات ساکسیمر در سم زدایی سرب در موش ها به این باور پایان دادند. آنها در مطالعه شان به جای جیوه از سرب استفاده کردند. چرا که باور عمومی بر آن است که کودکان به طور مداوم در معرض سطوح پایین سرب می باشند و لازم است به واسطه مسمومیت با سرب سم زدایی شوند. استانگل دو گروه تشکیل داد. یک گروه موش هایی که در معرض مسمومیت سرب قرار داشتن و گروهی که مسمومیت با سرب نداشتند. سپس برای هر دو گروه ساکسیمر تجویز گردید. در گروه دارای مسومیت هرچقدر ساکسیمر مسمومیت زدایی می کرد وضعیت یادگیری موش های مسموم تیز بهتر می‌شد و به سطح طبیعی نزدیک ‌تر می‌شد. این مشاهده با این فرضیه که سرب باعث کاهش عملکرد مغز می‌شود همسو است و جای تعجب ندارد. اما محققان از کشف دیگری متعجب شدند. آنها مشاهده کردند که نمرات تست هوش موش‌های گروه غیر مسموم که ساکسیمر استفاده کرده بودند، افت کرده است. پس از مصرف ساکسیمر کارایی مغزی آنان به سطح عملکرد موش های مسموم پیش از درمان افت کرده بود. به نظر می رسد که اگر ساکسیمر ، سربی در مغز پیدا نکند، خود سلول‌های مغزی را مورد حمله قرار می دهد. در نتیجه این پژوهش موسسه سلامت ملی آمریکا به خاطر خطر ضایعات مغزی ناشی از مصرف ساکسیمر پروژه درمان کودکان اوتیسم با ساکسیمر را متوقف کرد. حتی اگر این ادعا که جیوه علت اوتیسم است و سم زدایی در اوتیسم به درمان آن کمک می‌کند. درست باشد (هرچند در حال حاضر شواهد بسیار کمی در حمایت از آن وجود دارد) باز با نقطه عطفی مواجه خواهیم بود که از یک سوی آن خطر مسمومیت با جیوه و در سوی دیگر آن خطر صدمات مغزی ناشی از خود ساکسیمر قرار دارد. اگر سطح جیوه کودک به حد کافی بالا نباشد، ساکسیمر  به جای جیوه به خود مغز حمله ور خواهد شد. هنوز هیچ کس نمی داند این نقطه عطف کجاست؟! آیا شما حاضر چنین قماری بکنید؟

اکسیژن درمانی با فشار بالا در اوتیسم

طرفداران درمان اوتیسم با اکسیژن درمانی فشار بالا بر این باورند که اگر کم خوب است بیشتر بهتر است ! متاسفانه این ضرب المثل در مورد اکسیژن درمانی در اوتیسم صدق می کند. تصور کنید جلوی یک شومینه گرم لم داده اید کسی بیاید و بگوید تو که جلوی آتش انقدر کیف می کنی میخوای تو بگذرم تو آتش بیشتر کیف کنی! ارائه اکسیژن اضافی به مغز همینطور است!  اکسیژن درمانی در اوتیسم در بافت‌ها از دو راه ممکن است :

• افزایش میزان اکسیژن، در هوایی که فرد تنفس می‌کند هوا تقریبا ۲۱ درصد اکسیژن دارد و این مقدار می‌تواند به ۲۵، ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد.
• افزایش فشار، اکسیژن درمانی پرفشار عبارت است از اکسیژن در فشار اتمسفریک بالاتر از حد نرمال. حاصل هر دو روش افزایش سطح اکسیژن در بافت‌های بدن هایپر اکسیا می‌باشد هایپر اکسیا در موارد محدود پزشکی مثل کمک به عضلات قلبی پس از یک حمله قلبی یا ترمیم زخم ها استفاده می شود اما عموما هایپراکسیا ایده خوبی نیست چراکه:
• باعث افزایش استرس اکسیداسیونی می شود.

موش هایی که در معرض سطوح بالای اکسیژن درمانی قرار می‌گیرند، سطح بالای اکسیژن از طریق استرس اکسیداسیونی منجر به بروز صدمات مغزی در آنها می‌شود.

• یکی از هر ۱۵ کودک دارای اوتیسم دارای اختلال میتوکندری می باشد که خود با استرس‌های اکسیداسیونی همراه است‌. لذا اگر این کودکان اوتیسم در معرض اکسیژن درمانی با فشار بالا قرار بگیرند احتمالا صدمات شان دوچندان خواهد شد.
• هایپر اکسیا باعث برانگیختن مرگ سلول ها از طریق فرآیند خزان سلولی آپوپتوز می شود.
• هایپر اکسیا باعث بروز تغییرات در مغز می شود که مرتبط با بیماری آلزایمر می باشد.

وحشتناک خواهد بود که ۱۰  ، ۲۰ یا ۳۰ سال دیگر بفهمیم اکسیژن درمانی با فشار بالا در کودکان اوتیسم منجر به بیماری آلزایمر می‌شود! تاریخ علم پزشکی مملو از موارد مشابه می باشد‌. با همه آنچه در مورد خطرات اکسیژن درمانی با فشار بالا می دانیم عجیب است که باز برخی از درمانگران و والدین از این روش برای درمان اوتیسم حمایت می‌کنند. در اولین مطالعه تصادفی ۶۲ کودک تحت درمان اکسیژن درمانی با فشار بالا و روش پلاسبو (اتاق دارای هوای نسبتا متراکم) قرار گرفتند.

محققان برای بررسی نتایج درمان از سه مقیاس آتک ، آ ب س ، سی جی ای استفاده کردند. نتایج مطالعه نشانگر تفاوت‌هایی بین نتایج درمانی حاصل از دو روش، به نفع روش درمان با اکسیژن فشار بالا بود. این تفاوت ها مربوط به یکی از چهار خرده مقیاس آ ب س، یکی از پنج خرده مقیاس آتک و سه تا از هشت خرده مقیاس سی جی آی ای  بود. اما همین فواید محدود نیز با هم سازگار نمی باشد . برای مثال در حالی که بر اساس سی جی ای به دنبال استفاده از اکسیژن با فشار بالا، تماس چشمی و زبان ادراکی شرکت کنندگان بهتر شده بود آگاهی اجتماعی، تعامل اجتماعی و گفتار شرکت‌ کنندگان تغییر نکرده بود!

اسیدهای چرب امگا ۳ در درمان اوتیسم

اسیدهای چرب امگا ۳ که بیشتر در روغن ماهی یافت می شود آنتی اکسیدان هستند.  آنتی اکسیدان ها برای کاهش استرس های اکسیداسیونی ضروری می باشند بر اساس برخی گزارش ها نشانگر های بیوشیمیایی مبین افزایش استرس اکسیداسیونی در بیماری‌های رشدی – عصبی شامل عقب ذهنی، سندروم رت، اسکیزوفرنی اضطراب و اوتیسم دیده می‌شو.د بنابراین منطقی خواهد بود که اگر فرض کنیم که هر چیزی که باعث کاهش استرس اکسیداسیونی بشود برای درمان این بیماری‌ها مفید خواهد بود. گزارش‌های زیادی از پژوهش‌هایی درمورد منشا اوتیسم نشان می‌دهد. اسیدهای چرب امگا ۳ برای درمان بیماری‌های مختلف مفید است چاپ شده است. دست کم دو آزمایش پلاسبو – کنترل وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف این اسیدهای چرب باعث بهبود رفتار کودکان اوتیسم می‌شود. حدس زده می‌شود که این بهبودی ناشی از کاهش استرس اکسیداسیونی میباشد. ممکن هم هست که مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ به صورت مستقیم بر انتقال عصبی اثر گذار باشد.

برخی متخصصان با مفید بودن دارو امگا ۳ موافق نیستند. در حال حاضر داده های کافی برای اینکه به طور قطعی بگوییم اسید های چرب امگا ۳ در درمان اختلالات رشدی کارآمد است. در اختیار نداریم. همچنین هنوز نمی‌دانیم که آیا مصرف مقادیر زیاد دارو امگا ۳  برای اوتیسم در دراز مدت در کودکان ایمن هست یا نه؟ با این وجود بر خلاف روشهای سم زدایی، رژیم غذایی فاقد گلوتن و کازئین و درمان با اکسیژن فشار بالا آزمونهای مربوط به علیت و اثربخشی احتمالی در مورد اسیدهای چرب امگا ۳ انجام شده است. هنگامی که هم آرزومند موضوعی هستید و هم باید آن را به طور سالم نقد کنید تصمیم گیری و مدیریت رفتار کار دشواری است. این کار مثل آن است که بخواهید همزمان با یک دست روی سرتان ضربه بزنید و با دست دیگرتان شکمتان را بمالید! هنگام ارزیابی و تصمیم ‌گیری در مورد روش‌های درمانی مورد استفاده برای فرزندتان دقیقاً در چنین حالتی هستید. هنگامی که قرار است در مورد انتخاب یک روش درمانی به ویژه از انواع بیومدیکال آن تصمیم بگیرید، ابتدا همه مدارک و شواهد علمی مربوط به آن را چک کنید. اجازه ندهید امید و آرزوهایی که برای فرزندتان دارید منطق تان را کور کند. در مورد عوارض آن بپرسید ، ببینید آیا چه کسی غیر از ذینفعان مالی آن روش، نیز استفاده از آن را توصیه می کند؟ اجازه ندهید هیجانات تان به جای شما تصمیم بگیرند. هیچ درمانی وجود ندارد که هم قدرتمند باشد و هم عاری هز عوارض و کاملاً ایمن باشد! تاریخ پزشکی مملو از این درمان‌ هاست که عوارض غیر منتظره ای به بار آورده است. شما موظف نیستید با این امید که شاید فرزندتان با احتمال یک در میلیون خوب شود، هر روش درمانی را روی فرزندتان امتحان کنید. بلکه کار شما این است که تصمیم بگیرید کدام روش ایمن است و با یک احتمال منطقی به فرزندتان کمک خواهد کرد.

با توجه به منشا بیماری اوتیسم کاردرمانی اوتیسم و گفتار درمانی اوتیسم از روش های درمان اوتیسم می باشد که با توجه به بی خطر بودن آن ها و نتایج علمی موجود به نظر می رسد بهترین درمان کودکان اوتیسم باشد.

مشکلات غذا خوردن کودک اوتیسم

مشکلات تغذیه در کودکان اوتیسم

اغلب هنگامی که از والدین کودکان اوتیسم  می‌پرسم واکنش فرزندتان در مقابل غذای‌ های جدید چگونه است؟ لبخندی تلخ بر چهره شان  ظاهر می‌شود. اکثر کودکان اوتیسم رفتار غذا گزینی نشان می‌دهند.مشکلات تغذیه کودکان اوتیسم ناشی از پردازش حسی معیوب و تمایل به یکنواختی می باشد. من ترجیح می‌دهند به جای استفاده از واژه اختلال تغذیه در کودکان اوتیسم از واژه خوردن گزینشی استفاده کنم. چون در بروز رفتارهای غذا خوردن کودک اوتیسم متغیرهای دیگری غیر از خود غذا هم دخیل هستند.( برای مثال خوردن در یک بشقاب خاص ،خوردن جلوی تلویزیون) کودک دارای ادراک حسی ضعیف، ممکن است به دنبال غذای تند باشد و بر عکس کودک دارای ادراک حسی بالا از خوردن غذاهای بافتمند اجتناب کند. برخی از کودکان اوتیسم فقط غذاهای سفت یا ترد را می‌خورند. یک کودک اوتیسم با مشکلات تغذیه ای فقط برنج سفید می‌خورد و یکی دیگر حتما خورشت را را روی برنج می ریزد یا پلوی رنگی می‌خورد. بعضی از کودکان اوتیسم کوچکترین تغییر در غذای مورد علاقه شان را تشخیص می‌دهد. یا وقتی غذا توسط فرد دیگری غیر از مادر پخته شود آن را نمی‌خورند. کودکان اوتیسم در غذا خوردن علاوه بر انتخاب های عجیب و سخت ممکن است روش های خوردن غذای غیرعادی داشته باشند. مثلا ممکن است کودک اوتیسم با مشکلات تغذیه ای که در دهانش دچار کند حسی است دهانش را بیش از حد پر از  غذا کند و کودکی که در دهانش دچار تند حسی است از خوردن چیزی غیر از پوره و غذاهای نرم و اجتناب کند. بعضی از مشکلات خوردن کودکان اوتیسم و عادات سخت  تغذیه شان فراتر از نحوه خوردنشان است. برای مثال یکی از کودکان اوتیسم من اجازه نمی‌داد روی بشقابش چند نوع غذا باشد، یا یکی دیگر از خوردن خوراکی‌های شکسته مثل بیسکویتی که گوشه آن شکسته باشد اجتناب می‌ کرد. یک بار من جلوی او سهوا یک بیسکویت را نصف کردن او چنان قشقرقی به راه انداخت که قابل وصف نبود. برای مثال

در اتاق درمان کودک حدوداً سه ساله ای به نام رضا روی یک صندلی بلند نشسته است. مقابلش هم گفتاردرمانش نشسته است. پشت گفتاردرمان یک سینی با چند ظرف غذای کوچک قراردارد. رضا بلند جیغ می زند و صورتش را از درمانگر بر گردانده است. گفتاردرمان یک قاشق کوچک پر از پودینگ وانیلی در دست دارد. درمانگر منتظر می‌ماند تا رضا ساکت شود. به محض اینکه گریه رضا متوقف می‌شود با چهره ای خندان به او می‌گوید ( سلام رضا) از نظر رفتارگرایان گفتاردرمانی تغذیه کودک اوتیسم دو کار می کند خاموش سازی رفتار اجتناب از غذای رضا از یک سو و تقویت اجتماعی همکاری موقت رضا. رضا دوباره گریه را شروع می‌کند. گفتاردرمان اوتیسم قاشق به دست به رفتار خود ادامه می دهد. سرانجام رضا دوباره ساکت می شود. گفتاردرمان قاشق به دست می گوید : آفرین پسر خوب. رضا گل، اول پودینگ بعد چیپس رضا این بار کمی جلو می‌آید و دهانش را باز می‌کند. گفتاردرمان پودینگ را به او می‌دهد و بلافاصله یک تکه چیپس هم وارد دهانش می‌کند. چیپس به یکی از خوراکی های مورد علاقه رضا است.

غذا نخوردن کودک اوتیسم

بعضی از کودکان اوتیسم با اختلال خوردن غذا فقط در یک موقعیت و جای خاص ازخانه غذا می خورند. یا فقط از یک لیوان خواص آب می خورد. بعضی از کودکان اوتیسم هنگام خوردن غذایی که مورد علاقه آنها نیست بدون هیچ دلیلی فیزیولوژیکی عق می زنند.  این امر یک رفلکس شرطی می باشد. همانطور که سگهای پاولوف شرطی شده بودند که با شنیدن صدای زنگ بزاقشان ترشح می شد. این کودکان هم پس از چند بار تجربه مشکلات تغذیه ناخوشایند صرفا با دیدن غذایی نامطلوب عق می زنند. همانگونه که پیشگیری بهتر از درمان است در مورد اختلال غذا خوردن کودک اوتیسم نیز بهترین راه حل پیشگیری است. پیشگیری از این که از ابتدا چنین رفتار شکل بگیرد. در زیر چند نکته در این زمینه آورده شده است هرچند ممکن است برای خیلی از شما دیر شده باشد :

گفتار درمانی و تغذیه اوتیسم

بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران زیر نظر جناب آقای دکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران به گفتاردرمانی کودکان اوتیسم و درمان اختلال بلع در کودکان اوتیسم توسط متد های درمانی روز دنیا در حیطه درمان کودکان اوتیسم در بهترین مرکز توانبخشی اوتیسم می پردازد. همچنین خدمات گفتار درمانی در منزل برای کودکان اوتیسم در این مرکز ارائه می شود.

• در مشکلات تغذیه در کودکان اوتیسم علی رغم تمایل کودک به غذاهای خاص در دام این عادت که هر وعده همان غذا را برای او مهیا کنید نیفتید به صورت چرخشی غذاها را تغییر دهید.
• در مشکلات غذا دادن به اوتیسم ثابت قدم باشید.
•  اگر کودک اوتیسم سرش را در مقابل غذایی که به او می‌دهد برمی‌گرداند یا دهانش را می بندند غذایی که به او داده اید را با غذای مطلوب او تعویض نکنید. به خاطر داشته باشید که حذف پیوسته غذای نامطلوب کودک اوتیسم، یک تقویت منفی در غذا نخوردن بچه اوتیسم محسوب می‌شود و ارائه غذای مورد علاقه کودک تقویت مثبت! تعویض غذا هنگام اعتراض کودک یک تقویت دوجانبه برای رفتار امتناع کودک خواهد بود و شرایط را روز به روز بدتر خواهد کرد. اگر فکر می‌کنید از نظر عاطفی تحمل گرسنه نگه داشتن کودک اوتیسم را ندارید در ابتدا هر وعده کمی غذای مورد علاقه کودک تان را مهیا کنید  و به او بدهید. به این ترتیب دست کم اختلال غذا خوردن کودک اوتیسم را تقویت نخواهید کرد و جایی برای عذاب وجدان تان باقی نخواهد ماند.

برای حل مشکل غذا خوردن کودکان اوتیسم بهتر است از یک گفتار درمان تغذیه کمک بگیرید. در صورت امکان بهتر است از تیمی متشکل از گفتار درمان، متخصص تغذیه، روانشناس و کاردرمان کمک بگیرید. گفتاردرمانگر از شما  خواهد خواست طی یک پرسشنامه به سوالاتی درباره مقدار و نوع غذاهایی که کودک اوتیسم می‌خورد، ارزش تغذیه ای بافت و دیگر مشخصات غذاها خواهد پرسید. همچنین درباره فضای فیزیکی ای که تغذیه کودک اوتیسم در آن انجام می شود، روی میز، روی صندلی بلند، صندلی کوتاه، جلوی تلویزیون؟ با کدام یک از اعضای خانواده؟ آیا با رفتارهای عجیب کودک هنگام خوردن کنار آمده ای؟ سوالاتی خواهد پرسید.

درمان مشکلات خوردن کودکان اوتیسمی

مداخله گفتار درمانی در اختلال تغذیه اوتیسم، مبتنی بر از ملغمه ای از اصول تغذیه، فیزیکی، رشدی و رفتاری خواهد بود. گفتاردرمانگر جدولی از پیشرفت کودک اوتیسم در استفاده از غذا (از نظر بافت و طمع ) مشخص خواهد نمود. تا ضمن اطمینان از سلامت تغذیه کودکان اوتیسم شیوه تغذیه کودک اصلاح گردد. گفتاردرمان تغذیه اوتیسم وضعیت تنه، سر و گردن، دست ها و اندام های دهانی را بررسی و از درست بودن آن هنگام غذا خوردن کودک اوتیسم مطمئن خواه شد. در همه موارد شرایط رشدی کودک اوتیسم باید مدنظر قرار گیرد. برای مثال جویدن چرخشی (که با دندان‌های آسیاب انجام می‌شود در مقابل گاز گرفتن با دندانهای جلویی انجام می‌شود.) از مهارتهای حرکتی ۱۲ ماهگی است. استفاده از قاشق از مهارت‌های شناختی و حرکات ظریف ۱۲ ماهگی است. اهداف درمانی در حوزه غذا دادن به کودک اوتیسم باید متناسب با شرایط رشد کودک اوتیسم باشد. برای مثال کودک ۱۸ ماهه ای که دارای تاخیر رشد کلی است و از نظر عملکردی در سطح یک کودک ۶ ماهه است آماده استفاده از فنجان یا قاشق و حتی خوردن گزینه‌های مستلزم جویدن نیست. الگوی نشستن و پوسچر تنه نیز در فرآیند بلع کودکان اوتیسمی اهمیت دارد. استفاده از اصول اصلاح رفتار کمک شایانی به بهبود عادات غذا نخوردن بچه اوتیسم خواهد کرد.

• حساسیت زدایی تدریجی در گفتار درمانی و غذا نخوردن کودک اوتیسم

برای مثال در جلسه اول درمان غذاهای نامطلوب برای کودک روی میز قرار می‌گیرد ولی جلوی کودکان اوتیسم نمی باشد در جلسه دوم غذا مستقیما جلوی کودک اوتیسم قرار داده می شود. ولی نه توی بشقاب کودک .در جلسه بعد از کودک اوتیسم می خواهیم به آن دست بزند ببوید یا لیس بزند سپس آن را وارد دهانش کند اما اجازه داشته باشد آن را بیرون بیندازد و نهایتا آن را ببلعد.

• تقویت مثبت خاموشی در گفتار درمانی اختلال تغذیه اوتیسم

تقویت مثبت مستلزم آن است که کودک اوتیسم اول مقدار کمی از غذای نامطلوب را بخورد، سپس بلافاصله پس از آن گفتاردرمانگر مقدار غذای مورد علاقه  کودک اوتیسم را در اختیارش می گذارد.در اختلال تغذیه کودک اوتیسم هیچگاه مجبور به خوردن نمی‌شود. این مسئله غیر اخلاقی و تهاجمی محسوب نمی‌شود بلکه گفتاردرمانگر دائما غذایی نامطلوب کودک را صرف نظر از میزان قشقرق و زمان آن جلو می‌آورد تا کودک اوتیسم رضایت بدهد آن را بخورد. این عمل در رفتار درمانی خاموش فرار نامیده می شود رفتار فرار که در اختلال خوردن اوتیسم به شکل قشقرق است نادیده گرفته می‌شود تا سرانجام حذف گردد.

1-چرا کودک من فقط چند غذای محدود می‌خورد؟
این رفتار ممکن است به دلیل حساسیت حسی یا وسواس غذایی باشد. برخی کودکان اوتیسم فقط غذاهای با بافت خاص (مثل نرم یا ترد) یا رنگ‌های خاص را می‌پذیرند. کاردرمانی حسی و معرفی تدریجی غذاهای جدید می‌تواند کمک‌کننده باشد.

2-چگونه می‌توانم وعده‌های غذایی را برای کودک اوتیسم منظم کنم؟
برنامه ثابت داشته باشید: ساعت و مکان مشخصی برای غذا تعیین کنید.

از وسایل آشنا استفاده کنید: مثلاً همیشه از همان بشقاب یا لیوان موردعلاقه‌اش.

پیش‌بینی‌پذیر باشد: مثلاً ابتدا غذای موردعلاقه‌اش را بدهید، سپس غذای جدید را معرفی کنید.

مشکلات رفتاری و دارو درمانی کودکان اوتیسم-درمان کودک اتیسم- دکتر صابر

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

دارو درمانی برای کودکان اوتیسم- نقش دارو در درمان مشکلات رفتاری اوتیسم

با توجه به این نکته که همانند علت بیماری اوتیسم که همچنان ناشناخته می باشد، در تحقیقات علمی تا به امروز هیچ درمان قطعی برای کودکان اوتیسم یافت نشده است. تا کنون درمان اوتیسم با دارو به درمان علائم مختلف بیماری اوتیسم می پردازند. دارو درمانی برای کودکان اوتیسم توسط دکتر مغز و اعصاب یا روانپزشک اطفال انجام می گیرد. استفاده از دارو برای کودکان اوتیسم همیشه برای والدین سخت و ناخوشایند بوده است. دارو برای درمان اوتیسم یکی از چندین درمان رایج و متداول در کنار درمان های توانبخشی می باشد. اما توجه به این موضوع که مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم یکی از معضلات خانواده این کودکان است، به نظر می رسد دارو درمانی در مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم یکی از راه حل های در دسترس می باشد. کلینیک توانبخشی دکتر صابر با سابقه 16 ساله در زمینه رفتار درمانی و توانبخشی کودکان اوتیسم تمام تلاش خود را در زمینه بهبود و اصلاح مشکلات رفتای کودکان اوتیسم توسط تکنیک های مختلف درمانی کودکان اوتیسم می نماید تا مصرف دارو برای درمان کودکان اوتیسم را به حد اقل رسانده و از عوارض آن بکاهد.

درمان مشکلات رفتاری کودک اوتیسم

مشکلات رفتاری می تواند زندگی را برای کودک اوتیسم و خانواده مشقت بار نماید. حتی کارهای ساده و عادی مثل خوابیدن شبانه نیز می‌تواند به یک مشکل رفتاری تبدیل شود. اغلب مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم میتواند معیاری از موفقیت نهایی کودک اوتیسم به دست دهد. رفتارهای دردسرساز کودک اوتیسم نه تنها کیفیت زندگی خودش را بلکه سایر اعضای خانواده را نیز تحت شعاع قرار می دهد. دراین بخش ضمن مرور مجدد نقایص نورولوژیک در اختلال اوتیسم نشان خواهیم داد که چگونه این نقایص منجر به مشکلات رفتاری در کودکان دارای اوتیسم می‌شود. طی همین روند راهکارهایی برای مدیریت آنها نیز ارائه خواهیم کرد. گاهی اوقات رفتارهای ناهنجار، محصول یادگیری است، لذا باید آنها را به کمک تکنیک های رفتاری خاموش کرد. گاهی نیز ریشه مشکلات رفتاری ناهنجار  بیولوژیک است و در این صورت علاوه بر رفتار درمانی مصرف دارو نیز ضروری است.

والدین و مراقبین کودکان اوتیسم بین سن کودک و مهارت‌های او همیشه شاهد یک فاصله می باشند. به همین دلیل تکنیک های مدیریت رفتاری که ممکن است برای بچه‌های کوچکتر پاسخگو باشد، در آن ها اثر بخشی اش را از دست می دهد. برای مثال ممکن است گذاشتن یک کودک نوپا در گهواره اش راه خوبی برای مواجهه با مشکل رفتاری اش باشد، اما وقتی کودک اوتیسم ۵ ساله چنین مشکلی را نشان دهد دیگر نمی‌توان او را توی گهواره محبوس کرد چرا که به راحتی از آن بالا رفته و بیرون می آید. کودکان اوتیسم ویژگی هایی از خود بروز می دهند که به واسطه آن بسیاری از تکنیک های رفتاری مورد استفاده برای مشکلات رفتاری کودکان طبیعی را نمی‌توان برای آنها استفاده نمود. برای مثال توجه کردن یا بی توجهی به کودک، ابزار قدرتمندی است که اکثر والدین برای اصلاح رفتار کودک شان از آن بهره می‌برند، اما همین ابزار برای کودک اوتیسم که به والدینش بی توجه است ابزاری بی‌ مصرف است.

رفتار درمانی یا دارو درمانی در درمان کودکان اوتیسم؟

سوالی که برای والدین مطرح می شود این است که، خوب پس چه باید کرد؟ نگران نباشید تغییر رفتار کودکان اوتیسم هرچند دشوار و زمانبر است اما بالاخره عملی است. کودکان اوتیسم هرچند به سرنخ‌های اجتماعی حساس نیستند اما هنوز به تقویت کننده های دیگری حساس هستند. لذا با تحلیل دقیق رفتار و کارکردهای آن برای مشکلات رفتاری کودک اوتیسم می توان سرنخ هایی برای باز کردن این کلاف پیدا نمود. گاهی برای ترمیم رفتار کودکان اوتیسم باید دست به دامن دارو درمانی اوتیسم شد. شاید والدین کودک نظر مثبتی درباره مصرف دارو برای درمان اوتیسم نداشته باشد اما باید به خاطر داشت که اتیسم یک اختلال پزشکی مثل دیابت است. اگر بدن کسی انسولین تولید نکند باید انسولین تزریق نمود. انسولین دیابت را درمان نمی‌کند اما فرد را قادر می سازد تا زندگی نسبتاً طبیعی داشته باشد. به همین ترتیب مغز کودکان اوتیسم برخی از نروترنسمیترها را نمی سازد (مواد شیمیایی که باعث تنظیم رفتار و هیجانات ما می‌شود.) دارو درمانی در اوتیسم باعث می شود که عملکرد این نوروترنسمیترها درست انجام شود. درست مثل اینکه دارو به کودکان دارای دیابت کمک می کند سطح قند خون تنظیم شود. داروهای روانگردان باعث درمان اوتیسم نمی‌شود (درست مثل انسولین) اما به کودک اوتیسم کمک می‌کند که به حداکثر توان خود دست یابد. هرچند مصرف دارو برای کودکان اوتیسم خطراتی هم به دنبال دارد اما خطر عدم مصرف دارو در صورت نیاز هم کم نیست. رفتارهایی که دارای منشا بیولوژیک هستند، چرخه خاص خود را دارند و می‌توانند عمیقاً ویژگی‌های رفتاری کودک تان را تحت شعاع قرار دهند. اغلب ترکیب  دارو درمانی برای کودک اوتیسم و مداخلات رفتاری و توانبخشی در کنار هم نتایج موفقیت آمیز تری به بار می آورند.

مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر مجهز به تمام درمان های تخصصی توانبخشی،کاردرمانی کودکان و گفتار درمانی برای کودکان اوتیسم ، رفتار درمانی و بازی درمانی در کودکان اوتیسم، اتاق تاریک و اتاق شنیداری و سنسوری روم با تجهیزات الکترونیکی پیشرفته، ماساژ درمانی تخصصی اتیسم، بخش آموزش کودکان اوتیسم، آب درمانی اوتیسم و… می باشد که با در اختیار داشتن تیم مجرب درمانی در درمان کودکان اوتیسم موفقیت های بسیاری را کسب کرده اند. مشاوره تنگاتنگ با متحصصین مغز و اعصاب کودکان موجب گردیده میزان مصرف دارو در کودکان اوتیسم مرکز با انجام درمان های جامع توانبخشی کاهش یافته و همچنین میزان پیشرفت ذهنی، گفتاری و تطابق اجتماعی در این کودکان افزایش یابد.

سنجش ورود مدرسه کودکان اوتیسم

مرکز آموزش و سنجش ورود مدرسه کودکان اوتیسم

مرکز توانبخشی و آموزش پیش دبستانی کودکان اوتیسم به بررسی کودکان اتیسم جهت آمادگی تست ورود به مدرسه اوتیسم با تست های تشخیصی دقیق و متناسب با سن ورود به مدرسه اوتیسم می پردازد. در مرکز سنجش کودکان اوتیسم تلاش می شود با استفاده از تجهیزات پیشرفته درمانی کودک اوتیسم را به بالاترین سطح توانایی برای سنجش ورود مدرسه کودکان اوتیسم برساند.تیم کاردرمانی، گفتار درمانی و رانشناسی کودک در دو شعبه مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم زیر نظر دکتر صابر به بهترین نحو کودکان اوتیسم را برای سنجش ورود به دبستان آماده می کنند.رضایت والدین و قبولی کودکان اوتیسم مرکز در تست ورود به ابتدایی مدارس عادی تهران نشان دهنده تجربه بالا و توانایی تیم مجرب درمانی مرکز می باشد.

 برای تست ورود به مدرسه کودکان اوتیسم را از چه سنی آماده کنیم؟

از تولد تا 36 ماهگی ( 3/5 سالگی ) خدمات ارائه شده به کودک اوتیسم در قالب مداخلات اولیه می باشد. و از 3 تا 5 سالگی در قالب آموزش‌های ویژه مهد کودک و آموزش پیش دبستانی در کودکان اوتیسم می باشد. از 5 سالگی کودک اوتیسم وارد فضای آموزشی رسمی در قالب پیش دبستان و بعد مدارس می‌شود.تست ورود به مدرسه اوتیسم در همین سن انجام می گیرد.

متغیرهایی که در جانمایی و تعیین سطح کودک اوتیسم در مدرسه و سنجش ورود به دبستان دخیل اند به دو دسته متغیرهای کلاسی و متغیرهای مربوط به کودک تقسیم می‌شود. متغیرهای مربوط به کلاس عبارتند از : اندازه کلاس (کلاس کوچکتر بهتر است) نسبت مربیان به دانش‌آموزان (هرچه بیشتر بهتر) روش ارتباطی مورد استفاده در کلاس مدرسه (کلامی ، تصویری ، اشاره) و متغیر های نامشهود مثل تمایل مربیان به پذیرش کودکان دارای اوتیسم و میزان مهارت آنها در کار با کودک اوتیسم . متغیرهای مربوط به کودک اتیسم نیز عبارتند از میزان غیر عادی بودن سطح هوش، مهارت‌های ارتباطی و وجود رفتارهای پیچیده مثل اضطراب ، بی‌ قراری ، تکانشگری یا خود زنی. سه متغیر اضافی دیگر نیز وجود دارد که معمولاً کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند این سه متغیر عبارتند از اعتماد به نفس ، بلوغ عصبی و مدیریت رفتاری.

نقش اعتماد به نفس در تعیین سن ورود به مدرسه اوتیسم

سن ورود به مدرسه اوتیسم در کودکان مختلف متفاوت است. اعتماد به نفس سوخت هیجانی است که کودک اوتیسم را قادر می سازد به شایستگی هایش دست یابد. و از سویی اعتماد به نفس از تجارب غلبه بر موانع ریز و درشت پیش رو حاصل می‌شود. هیچ چیزی برای اعتماد به نفس فرد بهتر از آن است لحظه ای نیست که کودک اوتیسم سطح بالا قادر می شود بگوید : (اوه ، که ببین انجامش دادم) وظیفه والدین آن است که برای کودک اوتیسم کلاسی بیابند که بتواند در آن با بچه‌ها رقابت موفقی داشته باشد. هیچ کس نمی تواند همیشه وسط باشد، گاهی جلو می افتد گاهی عقب اما نباید آنقدر جلو بیفتد یا آنقدر عقب بماند که همیشه اول یا همیشه آخر باشد. قرار دادن کودک اتیسم در موقعیتی که انتظارات از او پایین تر از توانش باشد یا انتظاراتی از او بالا برود که برایش ممکن نباشد هر دو برای اعتماد به نفس کودک اوتیسم در آموزش ابتدایی مخرب است. کودک اوتیسم باید در مدرسه در موقعیتی قرار گیرد که احتمال موفقیت در طول فعالیت های مدرسه را دارا باشد. این نکته در سن ورد به مدرسه کودک اوتیسم تاثیر گزار است. ممکن است کودک بهره هوشی مناسبی را در تست های ورود به دبستان نشان دهد اما به علت اعتماد به نفس پایین و ضعف در مهارت های ارتباطی پیشنهاد شود با یک سال تاخیر مدرسه را آغاز کند.

بلوغ عصبی در کودکان اوتیسم و تست ورود به دبستان

با گذر زمان هر سال مقداری از علائم غیر عادی کودک اوتیسم حذف می شود. مسائل اجتماعی و ارتباطی که روزی دست نیافتنی به نظر می‌ رسید یک سال بعد عادی می نماید و این مسئله تنها ناشی از آثار مداخلات درمانی نیست بلکه بخشی از آن ناشی از بلوغ عصبی کودکان اوتیسم است. برای همین من معمولاً به والدین توصیه می‌کنیم که کودکشان را یک سال دیرتر وارد سنجش ورود به دبستان و رقابت‌های مدرسه ای کنند و به او اجازه بدهند یک سال بیشتر در آموزش پیش دبستانی کودکان اوتیسم بماند. کودک شش ساله دارای اوتیسم ممکن است در تکالیف تکرار شونده و خواندن و محاسبات عددی خوب باشد اما در زمینه بازی، سالن غذاخوری، سرویس مدرسه کم خواهد آورد. لذا بهتر است برای اینکه کودک اوتیسم از بلوغ عصبی اش بهره مند شود، پیش از وارد کردن به رقابت های اجتماعی در مدارس عادی یک سال به او فرصت دهید تا سیستم عصبی اش بلوغ بهتری کسب نماید و آموزش پیش دبستانی اوتیسم را تجربه کند.

سنجش مدیریت رفتار و ورود به دبستان

هر کودک که دارای اوتیسم نیازمند برنامه مدیریت رفتار خاص خود می باشد. متاسفانه سیستم آموزش و پرورش رسمی ما با مسئله کودکان اوتیسم آشنایی کافی ندارد. چه برسد به اینکه بخواهد برای کودکان اوتیسم برنامه مدیریت رفتاری داشته باشد. اما باید مدارس برای رفتارهای مخرب مثل پرخاشگری ، خودزنی و کج‌ خلقی، تخریب اموال که در مجموع تحت عنوان رفتارهای بیرونی نامیده می شوند و نیز رفتارهای درونی شامل اضطراب ، کمال گرایی و عدم انعطاف پذیری برنامه مدیریت رفتاری داشته باشند. کودکان اوتیسمی که دارای مشکلات رفتاری های درونی هستند برای برنامه روزمره کلاسی مشکلی ایجاد نمی کنند. برای همین مورد حمایت رفتاری قرار نمی گیرند. مگر اینکه استرس آنها آنقدر زیاد شود که منجر به بروز رفتار بیرونی گردد. بهتر است با کمک گرفتن از مربی سعی کنیم  کودکان اوتیسم با آستانه بروز رفتارهای بیرونی نرسد. در ورود به دبستان، کلاس باید به گونه‌ای باشد که راهنمایی‌های کافی برای کودک اوتیسم وجود داشته باشد، از نظرسطح ارائه محرک برانگیزاننده نباشد و مربیان به موقع به کودک اوتیسم واکنش مناسب ارائه دهند. اگر کودکان اوتیسم در کلاس مزاحمت ایجاد می‌کند، ناسازگاری می‌کند یا پرخاش می‌کند باید دید آیا به این دلیل است که کلاس بیش از حد تحریک کننده است؟ انتظارات سنجش ورود به مدرسه کودک اوتیسم فراتر از توانمندی های او می باشد یا اینکه برای فرار از کار چنین رفتارهایی را حل می ‌کنند؟ اگر کودک مضطرب ، کمال گرا و غیر منعطف می باشد آیا مربیان متوجه این مسائل کودک اوتیسم می باشند آیا پیشاپیش او را برای تغییرات ورود به دبستان آماده می‌کنند، آیا به کودک آموزش داده می‌شود که اشتباهات هم بخشی از یادگیری است و یادگیری بدون خطا نمی باشد؟ آیا کودک دارای برنامه آموزشی خاص خود می باشد؟ بهتر است در بدو ورود به مدرسه سه کارت استراحت در اختیار کودک قرار داده شود تا در طول مدرسه کودک هنگام نیاز با استفاده از آن به یک جای آرام یا سالن کاردرمانی رفته و خود را آرام کند.

ابزارهای استاندارد سنجش آمادگی تحصیلی کودکان اوتیسم

ارزیابی دقیق کودکان اوتیسم پیش از ورود به مدرسه، نیازمند استفاده از ابزارهای استاندارد و علمی است. این ارزیابی‌ها به شناسایی نقاط قوت و چالش‌های کودک در حوزه‌های مختلف (شناختی، اجتماعی، رفتاری و حرکتی) کمک می‌کنند و مبنایی برای طراحی برنامه‌های آموزشی فردی (IEP) فراهم می‌آورند. ابزارهای سنجش باید توسط متخصصان آموزش‌دیده (روانشناسان، کاردرمانگران) در محیطی کنترل‌شده اجرا شوند تا نتایج معتبری ارائه دهند. انتخاب ابزار مناسب به سن کودک، سطح عملکرد و هدف ارزیابی بستگی دارد. ترکیب چندین ابزار مکمل، تصویر کامل‌تری از توانایی‌های کودک ارائه می‌دهد.

1-آزمون‌های شناختی و هوشی (مثل آزمون وکسلر)

آزمون‌های شناختی مانند مقیاس هوش وکسلر برای کودکان (WISC) یا آزمون استنفورد-بینه، توانایی‌های ذهنی کودک را در حوزه‌های کلامی و غیرکلامی می‌سنجند. این آزمون‌ها برای کودکان اوتیسم با چالش‌هایی همراه است، چرا که بسیاری از آن‌ها در برقراری ارتباط کلامی یا همکاری در آزمون‌های استاندارد مشکل دارند. برای افزایش دقت، متخصصان ممکن است از نسخه‌های اصلاح‌شده یا ابزارهای جایگزین مانند آزمون لایتر (Leiter-3) که کاملاً غیرکلامی است، استفاده کنند. تفسیر نتایج باید با احتیاط انجام شود، زیرا ممکن است هوش واقعی کودک به دلیل مشکلات ارتباطی یا حسی دست‌کم گرفته شود. نتایج این آزمون‌ها به تعیین سطح تحصیلی مناسب و نیاز به سازگاری‌های آموزشی کمک می‌کند.

2-پرسشنامه‌های سنجش مهارت‌های اجتماعی (Vineland-3)

پرسشنامه Vineland-3 یکی از معتبرترین ابزارها برای ارزیابی مهارت‌های انطباقی (Adaptive Skills) در کودکان اوتیسم است. این پرسشنامه که توسط والدین یا معلمان تکمیل می‌شود، عملکرد روزانه کودک در حوزه‌های ارتباط، اجتماعی شدن، مهارت‌های زندگی روزمره و حرکتی را اندازه‌گیری می‌کند. برخلاف آزمون‌های هوشی، Vineland-3 بر توانایی‌های عملی کودک در محیط‌های طبیعی (خانه، مدرسه) تمرکز دارد. برای کودکان اوتیسم، نمره‌های حوزه‌های اجتماعی و ارتباطی اغلب پایین‌تر از سن تقویمی است، در حالی که مهارت‌های حرکتی یا شناختی ممکن است در سطح بالاتری قرار داشته باشند. این پرسشنامه به شناسایی نیازهای آموزشی و تعیین اهداف واقع‌بینانه در برنامه‌های مداخله‌ای کمک می‌کند.

3-چک‌لیست‌های رفتاری (ABC, CARS)

چک‌لیست‌های رفتاری مانند مقیاس رتبه‌بندی اوتیسم کودکان (CARS-2) یا پرسشنامه رفتار غیرعادی (ABC) برای شناسایی شدت ویژگی‌های اوتیسم و مشکلات همراه (مثل پرخاشگری، رفتارهای تکراری) طراحی شده‌اند. CARS-2 که توسط متخصصان تکمیل می‌شود، ۱۵ حوزه رفتاری شامل ارتباط، پاسخ به محیط و سازگاری با تغییرات را ارزیابی می‌کند. ABC نیز بیشتر بر چالش‌های رفتاری مانند خودآزاری یا بی‌قراری تمرکز دارد. نتایج این ابزارها به تعیین سطح حمایت‌های مورد نیاز در مدرسه (مثل همراه اختصاصی یا محیط کم‌تحریک) کمک می‌کند. توجه داشته باشید که این چک‌لیست‌ها نباید به تنهایی برای تشخیص اوتیسم استفاده شوند، بلکه بخشی از یک ارزیابی جامع هستند.

سوالات متداول:

1-چه متخصصانی باید در فرآیند سنجش شرکت کنند؟
یک تیم چندتخصصی شامل:
-روانشناس کودک (برای آزمون‌های هوش و شناخت)
-کاردرمانگر (برای ارزیابی مهارت‌های حرکتی و حسی)
-گفتاردرمانگر (برای سنجش مهارت‌های ارتباطی)
-مربی آموزش ویژه (برای ارزیابی آمادگی تحصیلی)
-روانپزشک کودک (در صورت نیاز به بررسی دارویی)

2-چرا سنجش قبل از مدرسه برای کودکان اوتیسم ضروری است؟
کودکان اوتیسم طیف گسترده‌ای از توانایی‌ها و چالش‌ها دارند. سنجش به شناسایی نقاط قوت و ضعف آن‌ها کمک می‌کند تا برنامه آموزشی متناسب با نیازهایشان طراحی شود. این ارزیابی‌ها شامل آزمون‌های هوش، مهارت‌های اجتماعی، توانایی‌های حرکتی و ارتباطی است. بدون ارزیابی دقیق، ممکن است کودک در محیط نامناسبی قرار گیرد که موجب اضطراب یا عدم پیشرفت او شود.

روش ای بی ای در درمان کودکان اوتیسم (ABA )

استفاده از ای بی ای در مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم

روش ای بی ای یکی از روش های درمانی در کودکان اوتیسم است که بر پایه رفتارگرایی استوار است. با توجه به نکات مثبت و منفی روش درمانی aba در درمان کودکان اوتیسم انتخاب صحیح این روش برای کودک اوتیسم بسیار مهم می باشد. در مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم  پس از ارزیابی کامل کودک اوتیسم توسط دکتر متخصص اوتیسم و تعیین سطح شناختی ، ارتباطی و ذهنی کودک اوتیسم روش های درمانی مختلف مورد بررسی قرار گرفته می شود. دکتر صابر با تجربه بالا در زمینه درمان کودکان اوتیسم در مرکز اوتیسم تهران بهترین روش های درمانی را برای تسریع در درمان اوتیسم برمیگزینند و این امر موجب پیشرفت روز افزون مراجعین بهترین مرکز اوتیسم تهران گردیده است.

تاریخچه روش ای بی ای در کودکان اوتیسم

سابقه رفتار گرایی به اوایل قرن بیستم و ادوارد ثورندایک و واتسون باز می‌گردد. در آن روزها روانشناسی به واسطه نگاه  شکاکانه اش بیشتر از هنر جادوگری مورد توجه قرار گرفته بود. ثورندایک و واتسون در پی آن بودند که روانشناسی هم جا پای علوم پایه مثل فیزیک و شیمی بگذارد.  برای این منظور آنها موضوعاتی که مستقیما قابل مطالعه و قابل مشاهده نبود را کنار گذاشتند. موضوعاتی چون تفکر، شناخت و ادراک. آنها به جای این موضوعات بر رفتارهای قابل مشاهده و متغیرهای محیطی مختلف که باعث افزایش یا کاهش نرخ بروز رفتارها می شوند، متمرکز شدند. هر چند آنها از واژه پایین به بالا استفاده نکردند. ولی در واقع آنها روان شناسی را بر مبنای روش های یادگیری پایین به بالا استوار کردند (رقیب ثورندایک و واتسون ، ویلیام جیمز، استاد دانشگاه هاروارد با طرح روش بالا به پایین مدعی شد که آگاهی می‌تواند موضوع مناسبی برای مطالعات روانشناسی باشد.

ثورندایک روشهای فرار حیوانات از قفس را مورد مطالعه قرار داد. حیوانات هر بار پس از هر کوشش موفق زمان کمتری برای فرار نیاز داشتند. او مدعی بود که چون فرار از قفس برای حیوان جالب است تجربه آزادی هر رفتاری که قبل از آن رخ داده باشد را تقویت می کند. وی این پدیده را (قانون اثر) نامید. در سال ۱۹۱۱ در کتابش با نام هوش حیوانات نوشت : از میان رفتارهای مختلف، رفتاری که به پاداش نزدیک تر باشد (زودتر باعث کامروایی شود) با احتمال بیشتری تکرار خواهد شد و رفتاری  که منجر به ناکامی حیوان شود احتمال تکرار کمتری دارد. ثورندایک هرگز چیزی درباره تفکر حیوانات و روش حل مسئله آنها نگفت. چرا که از نظر وی تفکر قابل مشاهده و اندازه گیری نبود. ثورندایک می‌خواست بداند که آیا اگر به حیوان اجازه بدهیم نحوه فرارحیوان دیگر را ببینند، آیا خودش راحت ‌تر فرار خواهند کرد؟ لذا آزمایش‌هایی با گربه ها انجام داد. وی نتیجه گرفت که مشاهده روش فرار یک گربه کمکق به کاهش زمان فرار گربه مشاهد نمی کند.

واتسون به مطالعه بچه‌ها نیز پرداخت. وی در سال ۱۹۲۸ در کتاب (مراقبت های روانشناختی نوزادان و کودکان) منکر وجود پدیده های درونی مثل خشم، همدلی، ترس، خجالت، حسادت، عشق، استعداد و… بود و مدعی شد که همه رفتارهای کودک محصول شرطی سازی است. هر رفتاری که بعدها ظاهر می کنیم در کودکی ساخته می‌شود. رفتارگرایان معتقدند که چیزی از درون کودک رشد نمی کند.

نظر واتسون و ثورندایک بعدها توسط شاگرد معروفشان اسکینر تلطیف شد. در یک آزمایشگاه که اسکینر طراحی کرد، هرگاه کبوتر اسکینر به طور تصادفی سرش را برای یک تا دو ثانیه بالا می‌برد اسکنر دکمه ای را می فشرد که منجر به رها شدن مقداری غذا به داخل قفس کبوتر می شد. چیزی نگذشت که کبوتر سرش را بالا نگه می داشت. از منظر اسکینر، رفتار تصادفی کبوتر (بالا بردن سر) بر روی محیط اثر گذاشته و باعث آزادسازی غذا میشود (با کمی کمک پشت پرد اسکینر) . اسکینر به کمک قانون اثر ثورندایک این پدیده را شرطی سازی عاملی نامید. دریافت غذا و فرار از قفس تجربه خوشایندی است و باعث افزایش احتمال بروز رفتاری می‌شود که دقیقاً قبل از ظهور پاداش رخ داده است (در مورد بالا بردن سر). در این مورد هم نیازی نیست که فکر کنیم می‌فهمد چه اتفاقی رخ داده است. رفتارگرایان منکر وجود فرد در کبوتر ها و نیز انسان ها هستند. آنها معتقد در تمام رفتارهای ما حتی رفتار های پیچیده، محصول زنجیره های محرک – پاسخ تقویت شده هستند.

روش ABA چیست؟

ABA (ای بی ای) رایج ترین روش مورد استفاده در شروع آموزش کودکان اوتیسم می باشد. روش ای بی ای، یک روش خالص پایین به بالاست. کل فرایند توسط درمانگر کنترل می شود و کودک اوتیسم به محرک های فیزیکی و کلامی ارائه شده پاسخ می دهد و هیچ راه‌حلی توسط کودک اوتیسم به کار گرفته نمی‌شود و نیازی به درک آگاهانه تکلیف از سوی کودکان اوتیسم نمی‌باشد. روش ای بی ای در کودکان اوتیسم (ABA ) با انتقاداتی همراه است. برخی محققان معتقدند که روش ABA باعث افزایش بروز رفتارهای چالش برانگیز در کودک اوتیسم می‌شود. در بسیاری موارد کارکرد رفتارهای چالش برانگیز، واکنش به استرس و اضطراب حاصل از آموزش می باشد یا برای فرار از کار اقدام به بروز چنین رفتارهایی می‌کنند. باید دقت داشت که کودک اوتیسم در تعامل و برقراری ارتباط با مشکل مواجه است. بروز چنین رفتارهایی فرایند ارتباط را برای کودک اوتیسم ترسناک تر و ناخوشایند تر جلوه خواهد داد. روش ای بی ای در درمان اوتیسم هر چند ممکن است در کوتاه مدت پاسخگو باشد، گاهی عواقب وخیمی به بار می آورد و این امر اصل ارتباط را خدشه‌ دار می‌کند. این گروه از محققان معتقدند اند با توجه به اینکه روش‌های رفتاری مبتنی بر محیط طبیعی، کودک محور تر می باشند و فشار کار نیز در آن کمتر است، احتمال بروز رفتارهای چالش برانگیز کاهش می یابد. لذا توصیه می کنند درمان کودک اوتیسم با روش های رفتاری مبتنی بر محیط طبیعی آغاز شود. از سوی روش ای بی ای در کودکان اوتیسم( ABA )انگیزه ی برقراری ارتباط خود به خودی در کودک اوتیسم را سرکوب می‌کند. چرا که کودک اوتیسم به سرنخ ها و پاداش های ارائه شده از سوی درمانگر وابسته شده و بروز رفتار کودک اوتیسم محدود به مواجهه با موقعیت‌های خاص می گردد.

آیا (ABA) ای بی ای اوتیسم را درمان میکند؟

رفتارگرایان گاهی ادعا می کنند که ABA  اوتیسم را درمان می کند، اما منطق شان دو نقصیه دارد. اول اینکه رفتارگرایان رشد را نادیده می‌گیرند و تمام پیشرفت کودک اوتیسم را به مداخلات رفتاری روش ای بی ای نسبت می دهند. اما همه می دانند که چیزی به نام رشد وجود دارد که مداخلات به موازات آن اثر می کند.

تقویت منفی آن چیزی که شما فکر میکنید نیست. بسیاری از افراد فکر می‌کنند تقویت منفی همان تنبیه است. در واقع تقویت منفی و تنبیه  دو کارکرد متفاوت دارند. تقویت منفی عبارت است از حذف محرک ناخوشایند و کارکرد آن تقویت است. یعنی زمینه سازی برای افزایش تکرار رفتار. اما تنبیه ارائه یک محرک ناخوشایند است به منظور کاهش و خاموش سازی رفتار نامطلوب. یکی از رایج ترین اشکال تقویت منفی که والدین به طور ناخودآگاه با انجام آن باعث تقویت رفتار نامطلوب به کودکشان میشود حذف تکلیف مورد نظر در صورت مقاومت کودک اوتیسم است. لذا با حذف الگویی که کودک اوتیسم با آن موافقت موافق نیست مقاومتش را تقویت می کنند.

دومین نقص آن است که رفتار گرایی رخدادهای ذهنی مثل فهم و کشف را نادیده می‌گیرد. درمانگران ای بی ای با کنار گذاشتن این مفاهیم به خود اجازه می دهد که گستره درمان کودکان اوتیسم را بسیار محدود نماید. این امر مثل آن است که در یک کلاس دامنه هنجار بودن را فقط محدود به داشتن بهره هوشی هنجار کنیم و نسبت به مهارت های اجتماعی و کاربرد شناسی زبان بی‌توجه باشیم. نادیده گرفتن رویدادهایی ذهنی خصوصی از سوی رفتارگرایان در روش ABA در درمان اوتیسم تنها تا وقتی قابل قبول است که هنوز کودک اوتیسم به تفکر انتزاعی دست نیافته است. کودکان دارای رشد عادی اولین نشانه‌های تفکر انتزاعی را در حدود ۱۰ ماهگی ظاهر می کنند. وقتی کودک در می یابد که صداهایی مثل (بابا و مامان) صرفاً سیگنال‌هایی نیستند که با گفتن آن غول های مهربان برای رفع نیازهای او حاضر می‌شوند! بلکه (مامان و بابا) نام دو نفر می باشد! در همین سن کودک به طور انتخابی به نامش پاسخ می‌دهد. تشخیص اینکه اشیا، رویدادها و افراد در دنیای فیزیکی را می‌توان در قالب کلمات یا اشارات بازنمایی کرد، یک گام بزرگ در روند رشد ذهنی کودک به حساب می‌آید. جهش های ذهنی دیگری نیز در همان محدوده زمانی رخ می دهد. کودک در حدود ۱۲ ماهگی از قاشق برای خوردن و مداد رنگی برای نقاشی (ابزار) استفاده می‌کند. در حدود ۱۴ ماهگی می فهمد که می‌تواند با فشار دادن یک دکمه رویدادی را رقم بزند (علت – معلول). در حدود ۱۸ ماهگی کودک می‌تواند با مشاهده رفتار آن را یاد بگیرد. دقیقا همان کاری که گربه های ثورندایک قادر به انجام آن نبودند! در حدود دو سالگی کودکان دارای رشد عادی قادر به انجام بازی های تقلیدی می‌شوند و آنچه در محیط بیرون می بینند را بعداً انجام می دهند و در ۳ سالگی قادر به بازی‌های تخیلی می‌شوند و می‌توانند دنیای تخیلی خودشان را خلق نمایند.

با توجه به موارد ذکر شده درباره روش ای بی ای در درمان کودکان اوتیسم می توان اینطور نتیجه گیری کرد که تشخیص زمان استفاده از روش ای بی ای برای کودکان اوتیسم بسیار حائز اهمیت است. تشخیص این مورد که چه زمان از روش ای بی ای در درمان اوتیسم در مرکز اوتیسم استفاده شود به شناخت و تشخیص دقیق مشکلات و نقاط ضعف و قوت کودک اوتیسم توسط دکتر متخصص اوتیسم بستگی دارد یک متخصص توانبخشی کودکان اوتیسم با بررسی همه جانبه مشکلات کودک اوتیسم بهترین انتخاب را در روند درمان کودک انجام می دهد.

سوالات متداول:

1-آیا روش ABA فقط برای رفتارهای مشکل‌ساز است یا برای آموزش مهارت‌ها هم کاربرد دارد؟
ABA یک روش جامع است که هم برای کاهش رفتارهای نامطلوب و هم برای آموزش مهارت‌های جدید کاربرد دارد. از آموزش گفتار و مهارت‌های اجتماعی گرفته تا مهارت‌های خودیاری و تحصیلی همه با این روش قابل آموزش هستند. این روش بر پایه اصول یادگیری طراحی شده است.

2-چگونه می‌توانم از روش ABA برای بهبود مشکلات خواب فرزندم استفاده کنم؟
ABA برای مشکلات خواب شامل ایجاد روال ثابت قبل از خواب، استفاده از راهنماهای بصری و سیستم پاداش برای خوابیدن در زمان مناسب است. ابتدا الگوی خواب فعلی کودک را ثبت کنید، سپس به تدریج زمان خواب را تنظیم نمایید. می‌توان از تقویت‌کننده‌های صبحگاهی (مثل صبحانه مورد علاقه) برای خواب به موقع استفاده کرد.

مشکلات حسی کودکان اوتیسم -اختلال پردازش حسی در کودکان

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مشکلات حسی در اوتیسم- اختلال پردازش حسی در کودکان

مشکلات حسی در اوتیسم شامل اختلالات یکپارچگی حسی در کودکان اوتیسم می باشد که به صورت پر حسی، کم حسی و به هم ریختگی حسی در کودکان اوتیسم مشاهده می شود. اختلالات حسی در کودکان اوتیسم با اختلال پردازش حسی در کودکان متفاوت است و در درمان حسی در کودکان اوتیسم نیز باید متفاوت با کودکان با اختلال پردازش حسی عمل شود.   طیف اختلالات اوتیسم به وسیله نقص‌هایی در تعاملات اجتماعی ارتباطات کلامی و غیر کلامی، و رفتارهای تکراری کلیشه ای و غیر قابل انعطاف و علایق محدود به صورت بالینی مشخص می شود، در داخل تشخیص اوتیسم دامنه وسیعی از توانایی  شناختی و رشد زبان و عملکردهای روزانه زندگی وجود دارد. علت های متنوعی برای علایم  اوتیسم شناخته شده است از جمله تنوع ژنتیکی مثل سندروم ایکس شکننده و تشعشعات محیطی مثل ترشح جالفوریک اسید در رحم، و زودرس بودن نوزاد، دیگر فاکتورهای کمک‌کننده که تحت مطالعه هستند شامل تشعشعات توکسین محیطی مثل فلزات سنگینی مانند جیوه که ممکن است نسل در نسل بوده باشد.

تقریباً بیشتر افراد اوتیسم، مشکلاتی در پردازش حسی خود دارند که آنها را افرادی ناتوان می سازد. بیشتر از 90  درصد کودکان اوتیسم، اختلالات حسی غیر طبیعی همراه با علائمی در حیطه های مشکلات حسی پیچیده و مختلط دارند. برای مطالعه در زمینه رژیم حسی بر روی لینک کلیک کنید.

مقایسه مشکلات حسی اوتیسم با اختلال پردازش حسی در کودکان 

مطالعه ای توسط دکتر استنلی گرین اسپن و سرنا ویدر انجام شد آنها پی بردند که 94 درصد از جامعه مورد مطالعه مشکلات حسی کودکان اوتیسم شامل عکس العمل پایین، عکس العمل بالا، و ترکیبی از هر دو در داده های حسی مختلف را دارا هستند و 100 درصد جامعه مورد مطالعه هم در پردازش شنوایی اختلال عملکرد داشته‌اند و مشکلات طرح ریزی حرکتی دارند. به طور قابل توجه، کودکان اوتیسم سطح  پایین تری از هیجانات پایه ایی را دارند. در سال 2009 مطالعه‌ایی انجام شد که کودکان اوتیسم را با بچه هایی که دارای اختلال پردازش حسی هستند از نظر مشکلات پردازش حسی مقایسه کرده اند. در این مطالعه سیستم هیجانی سمپاتیک و عکس العمل های کودکان و از طریق 5 حیطه ی حسی که در چالش های حسی مورد استفاده اند بررسی گردید.

نتایج نشان داد که، به طور قابل انتظاری، رفتارهای حسی در بچه های در حال رشد طبیعی وجود دارد. به طور قابل توجهی، کودکان اوتیسم سطح پایه ایی هیجانی فیزیولوژیکال پایین تری دارند و عکس العمل بعد از محرک حسی در بچه های دارای اختلال پردازش حسی بالاتر بود ولی در اوتیسم این گونه نبود، به طور خاص خواص در اولین آزمایشات بعد از از محرک حسی، در کودکان اوتیسم حس دهلیزی بزرگتر، حس عمقی با عکس العمل پایین و حس چشایی با عکس العمل بالاست. به طور کل بچه های دارای اختلال پردازش حسی رفتار جستجوگری حسی غیر طبیعی بیشتری را نسبت به کودکان اوتیسم دارند. اخیراً مطالعه آیی نشان داده که کودکان اوتیسم به شدت حساس به حرکت، در محرک های بینایی دچار جستجوگری و به صورت نورو اپتیکال هستند که با بچه های هم سن خود تمایز دارند.

یکپارچگی حسی و مشکلات حسی کودکان اوتیسم در زندگی 

هنگامی که حس به صورت زیر آستانه یا بالای آستانه باشد (که این در کودکان اوتیسم یکی نیست) آنها به این مورد گرایش پیدا می کنند که به آن حس اهمیت بیشتری دهند و همین مورد باعث ایجاد ناتوانی بیشتر در آن ها می شود. پردازش حسی غیر طبیعی مستقیما مربوط به پاسخ های رفتاری غیر طبیعی است که در کودکان اوتیسم مشاهده می‌شود، بازه ایی از رفتارهای اجتنابی تا رفتارهای مضر در کودکان اوتیسم وجود دارد که آنها را در برقراری ارتباط ناتوان کرده و دچار افسردگی و در خود فرورفتگی شدید می کند. و وقتی که کودکان آسیب دیده دارای گیرنده‌های بسیار قوی و غیرطبیعی در بینایی هستند، پس در این کودکان درک الگو ها و توجه به جزئیات برتری زیادی دارد و حس بینایی برای حرکات احتمالی منجر به  حس قوی در کودکان اوتیسم می‌شود که سبب می شود روی رفتار آنها در محیط های شلوغ اثر بگذارد. به علاوه، دیدن حرکات ظریف و دقیق که از تغییرات حالت های چهره ایجاد می شود در کودکانی که توانایی صحبت کردن دارند، ممکن است به مشکلات پردازش زبانی این کودکان اضافه کند.

مطالب مرتبط با حس کودکان اوتیسم

تشخیص اوتیسم

درمان کودک اوتیسم

اختلال پردازش حس لامسه

اتاق تعدیل حسی

حس تعادل یا وستیبولار

اختلالات مرتبط با یکپارچگی حسی

تدافع لمسی

مرکز کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم- کاردرمانی در اوتیسم- درمان مشکلات ذهنی اتیسم| دکتر صابر

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مرکز کاردرمانی ذهنی برای کودک اوتیسم- خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم

بهترین مرکز کاردرمانی کودکان اوتیسم زیر نظر جناب آقای دکتر صابر به درمان کودکان اوتیسم در زمینه مشکلات ذهنی اوتیسم مشغول به فعالیت می باشد. تشخیص اوتیسم در کودکان و تعیین سطح کودکان اوتیسم (اوتیسم خفیف– اوتیسم متوسط- اتیسم شدید) نقش مهمی را در روند درمان کودک اوتیسم ایفا می کند.کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم با بررسی هوش کودک اوتیسم و علائم اوتیسم و طرح برنامه درمانی در جهت رشد ذهنی کودکان اوتیسم و بهبود خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم فعالیت می کند.

رشد ذهنی کودکان اوتیسم-مشکلات ذهنی اوتیسم

اکثر پسر بچه های دارای اوتیسم به مرور زمان پیشرفت قابل توجهی نشان می دهند. هرچند که سرعت و میزان پیشرفت کودکان اوتیسم متغیر است. در برخی کودکان اوتیسم میزان پیشرفت آنقدر هست که پس از مدتی دیگر نمی توان تشخیص اوتیسم را برای آنان صادق دید. البته باید توجه کرد که برداشته شدن تشخیص اوتیسم از این گروه به معنای درمان اوتیسم نمی باشد، چرا که با این وجود، میراث برخی از جنبه های شناختی و علائم رفتاری اوتیسم همچنان در آنها باقی می‌ماند در برخی از کودکان اوتیسم نیز پیشرفت در همه حوزه‌ها به شدت کند است. اینکه چرا برخی از کودکان اوتیسم بهتر از دیگران پیشرفت می‌کنند، سوالی است که سعی داریم در این مقاله به آن پاسخ دهیم.

در پزشکی اصطلاح  پیشرفت در بهبودی به منحنی تغییرات یک بیماری در طول زمان اشاره دارد. در روند رشد ذهنی کودکان اوتیسم هرچند جزئیات آن برای هر کودک خاص خود اوست اما در گذر زمان از یک الگوی قابل پیش ‌بینی تبعیت می کند‌. با بیان یک مدل سه بعدی از بیماری اوتیسم که در برگیرنده میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم، میزان هوش عمومی و سن کودک اوتیسم می باشد. به تبیین رشد ذهنی اوتیسم خواهیم پرداخت. برای کمک به کودک اوتیسم و استفاده از حداکثر ظرفیت کودک باید این سه متغیر و نحوه تعامل آنها را بررسی کرد.

هرچند این مدل نمی‌تواند پاسخگوی همه سوالات در حوزه درمان اوتیسم باشد. اما نقطه شروع خوبی برای ارائه یک چارچوب و تجمیع اطلاعات کودکان اوتیسم می باشد.

غیر عادی بودن علائم اوتیسم

یک قطار را در نظر بگیرید وقتی یک یا چند چرخ آن از ریل خارج شود قطار هم از خط خارج خواهد شد برای تعیین میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم باید ببینیم چند تا از چرخها از ریل خارج شده و چقدر از خط فاصله گرفته است؟ برای مثال علایم اوتیسم نظیر تماس چشمی چقدر آسیب دیده است؟ کودک چقدر چسبیدن به عادات خاص خودش اصرار دارد؟ با چه میزان و شدت بال بال می زند؟(از دیگر علایم اوتیسم) چقدر رژیم غذایی کودک محدود است؟ اگر همه ی این ویژگی ها ی کودک اوتیسم را در قالب عددی دربیاوریم خواهیم توانست رشد کودک اوتیسم را روی یک محور با عنوان محور پیشرفت کودک توصیف کنیم. اگر کودک اوتیسم شما دارای صفات غیر عادی شدید باشد، تشخیص کودکان اوتیسم سطح سه یا همان اوتیسم شدید است ولی اگر میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم شما متوسط باشد، و دارای اوتیسم سطح ۲ یا اوتیسم متوسط می باشد. و چنانچه کودک دارای هوش عادی بوده و رفتار کلامی وی پرحرفی باشد و میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم خفیف باشد تشخیص اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف که قبلا آسپرگر نامیده می شد می باشد.

اگر کودک اوتیسم در حد خفیف غیر عادی باشد ولی دارای رفتارهای کلیشه‌ای و تکراری نباشد احتمالا دارای اختلال ارتباط اجتماعی می باشد. اگر در واقعیت هم مساله به همین سادگی این نمودار می بود خیلی خوب می شد. اما در واقعیت مرزبندی بین این اختلالات بسیار دشوار است. البته نسخه پنجم دی اس ام با ادغام آسپرگر پی دی دی – ان اُ اس در یک اصطلاح با عنوان اختلالات طیف اوتیسم و سطح بندی آن کار را قدری آسان‌تر کرده است. اما بازهم مرزبندی بین اختلالات هم‌ مرز با اوتیسم  اختلال یادگیری غیر کلامی یا اختلال کاربرد شناختی – معنای شناختی زبان اختلالات رشدی زبان، دیس فازی، اختلال ارتباط اجتماعی همچنان دشوار است حتی اختلالاتی مثل آپراکسی هم با اوتیسم اشتباه گرفته می‌شود.

هوش عمومی در رشد مهارت های ذهنی کودک اوتیسم

دوباره به مثال قطار برمیگردیم ممکن است هر تعداد از چرخ‌های قطار از ریل خارج شده باشد این یعنی همان درجه غیرعادی بودن. اما جدای از این قطار ممکن است تاخیر داشته باشد سر وقت طبق برنامه باشد یا حتی جلوتر از برنامه ! هوش کودک اوتیسم به مثابه قدر موتور قطار است و سرعت رشد کودک اوتیسم معادل سرعتی است که موتور واگن ها را می کشد در مسئله اوتیسم نیز باید علاوه بر میزان غیر عادی بودن مشخص نماییم که جریان رشد ذهنی کودک اوتیسم آیا با تاخیر مواجه است، به موقع است یا جلوتر از جدول رشد است؟ هوش یک مختصه همگن نیست بلکه مزائیکی مرکب از اجزاء مختلف است. به خاطر همین است که در کودک اوتیسم نقاط قوت و ضعف کنار هم قرار می گیرند. و روانشناسان متخصص مرکز اوتیسم ،هوش را به روشهای مختلف تقسیم می کنند که دو تا از آشنا ترین آنها عبارتند از : هوش کلامی در مقابل هوش غیر کلامی و هوش کریستالی در مقابل هوش سیال

بررسی هوش کلامی در مقابل هوش غیر کلامی در کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم

این شیوه تقسیم بندی رایج ترین شکل در تقسیم توانایی‌های ذهنی کودکان اوتیسم و دیگر کودکان است. بخش کلامی یک تست هوش بر توانایی هایی مثل ذخیره واژگان، استدلال کلامی و موارد مشابه متکی است در حالی که بخش غیر کلامی، ریاضی، هندسه و دیگر مهارت های غیر کلامی را می‌سنجند.

مقایسه هوش کریستالی در مقابل هوش سیال در کاردرمانی ذهنی اوتیسم

هوش کریستالی اشاره به محفوظات کلامی (پایتخت فرانسه کجاست؟) یا غیرکلامی (؟= ۲+۲ ) دارد هوش سیال اشاره به توانایی الگویی و تشخیص روابط اشکال به صورت کلامی (شباهت توپ و چرخ چیه؟) یا غیرکلامی (جای خالی را پر کن ۲،۴،۶ ) دارد. هوش سیال ارتباط  تنگاتنگی با جامعیت مرکزی دارد. وقتی از این منظر به هوش نگاه کنید آنگاه بسیاری از تعارضات بین رفتارهای مختلف کودک اوتیسم برایتان معنادار خواهد شد. شما ممکن است بین هوش کریستالی و هوش سیال کودک اوتیسم خود تفاوت ببینید. ممکن است حفظ کردن اعداد، حروف، مسیرها و مکالمات فیلم ها برای فرزندان تان مثل آب خوردن باشد، اما در دریافتن روابط بین آنها ناتوان باشد. برای همین ممکن است کودک اوتیسم در نام بردن اشیا بسیار ماهر باشد اما از یک مکالمه ساده عاجز باشد، این موارد از خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم می باشد. این مسئله ممکن است شما را گیج کند به خصوص اگر دارای یک مهارت فوق‌العاده هم باشد و طوری مطالب خاصی را به خاطر بسپارد که همگان را مبهوت خود کند. اما دریغ از یک کلمه صحیح کوتاه ! تئوری ذهن یعنی توانایی تشخیص احساسات و افکار دیگران و درک نیات آنها با توجه به احساسات و افکارشان من اگر بتوانم احساسات و افکار شما را تشخیص بدهم خواهم توانست بفهمم قصد شما چیست و رفتار بعدی شما راحت بزنم و علت رفتار شما را بفهمم. بدیهی است که این رفتارها که بیشتر مبتنی بر هوش سیال است. برای کودک دارای اوتیسم دشوار باشد.

تست های هوش جدید به جنبه های دیگری از توانمندی های ذهنی معطوف است مهارت هایی مثل سرعت پردازش دامنه توجه و حافظه کوتاه مدت که در قالب کارکردهای اجرایی میگنجد. کارکردهای اجرایی مثل جعبه دنده در ماشین عمل می‌کند. نیروی موتور را به چرخ ها منتقل میکند در صورتی که جعبه دنده درست کار نکند شما نخواهید توانست نیروی موتور را برای حرکت به چرخ ها منتقل کنید‌. به همین ترتیب ما نیز برای اعمال هوش خود به کارکردهای اجرایی متکی هستیم. افراد دارای بیش فعالی یا صدمات مغزی، نقایصی در کارکردهای اجرایی نشان می‌دهند که باعث علائمی چون بی‌توجهی، آستانه تحمل پایین، فراموشی، نقص در مهارتهای حرکتی ظریف و سرعت حرکت پایین و بهم ریختگی می شود.

سنجش هوش کودکان اوتیسم در کاردرمانی ذهنی برای اوتیسم

تست های هوش طوری طراحی شده اند که میانگین نمره آنها ۱۰۰ است نمره بین ۸۵ تا ۱۱۵ هوش متوسط ۸۰ تا ۸۴ هوش متوسط پایین و ۷۰تا۷۹ هوش مرزی محسوب می‌شود. هوش زیر ۷۰ کم توان ذهنی به حساب می‌آید به ۵۵ تا ۶۹ کم توانی ذهنی خفیف ۴۰ تا ۵۴ کم توانی ذهنی متوسط و ۲۵ تا ۳۹ کم توانی ذهنی شدید و زیر ۲۵ کم توانی ذهنی عمیق می گویند. از آن سو نیز به امتیاز ۱۱۶ تا ۱۳۰ باهوش و امتیاز بالای ۱۳۰ تیزهوش گفته می‌شود.

 هوش در اوتیسم

اگر بخواهیم دقیق‌ بگوییم هیچ کودک اوتیسمی هوش عادی ندارد! چون اختلال اوتیسم توانایی استدلال تفسیر و دیدن الگوهای رفتار اجتماعی کودک را مخدوش می‌کند. با این حال بعضی از کودکان اوتیسم از همسالانشان باهوش ترند و متاسفانه برخی علاوه بر اوتیسم ناتوان ذهنی هم دارند. این یعنی قطار داستان ما علاوه بر اینکه چرخ هایش از ریل خارج شده است به واسطه نقص در موتور سرعتش هم پایین است. سنجش هوش کودکان اوتیسم نیازمند روانشناسانی  است که با ویژگی‌های رفتاری و علائم اوتیسم آشنا باشند.

اوتیسم به خودی خود باعث تأخیر در مهارت ها نمی‌شود و اگر کودک در کسب این مهارت ها با تأخیر مواجه باشد نشان از تاخیر شناختی و مشکلات ذهنی یا مشکل در هماهنگی حرکات ظریف دارد. در کودکان هنجار توانش زبانی بهترین نشانگر هوشی عمومی است. اما این امر در مورد کودکان اوتیسم صدق نمی‌کند. چون کودکان اوتیسم صرف نظر از سایر مشکلات ذهنی در تولید و ادراک زبان پیچیده با مشکل مواجه اند. اگر در تعیین هوش کودکان دارای اوتیسم بیش از حد بر مهارت‌های زبانی آنها تاکید کنیم در تخمین هوش کودک اوتیسم دچار اشتباه شده و هوش آنها را دست ‌کم خواهیم گرفت. در مقابل باید مراقب بود که ذخیره واژگان و عبارات (تک کلمه ای) شمارش، تشخیص اشکال یا سایر الگوهای زبانی فهرست وارد نیز ما را در تخمین هوش آنها منحرف کند. بهترین گزینه برای تخمین بهره هوشی کودکان اوتیسم تکیه بر مهارت‌های تطابقی و حل مسئله غیرکلامی است. وقتی قادر به انجام آزمون‌های رسمی برای کودکان دارای اوتیسمی نمی باشیم بهتر است توجه خود را معطوف به مراحل رشد رفتارهای تطابقی کرده و از آن برای تخمین هوش عمومی کودک اوتیسم استفاده کنیم. مراحل رشد بازی نیز سرنخ‌هایی از مهارت‌های شناختی و ذهنی کودک به دست می دهد. در مورد کودکان اوتیسم تکیه بر هوشبهر عددی امری مذموم به حساب می‌آید.

مهارت های تطابقی در رشد کودک اوتیسم

بررسی اجمالی رشد کودکان

۷ ماهگی :         بازی با دست یا اشیا در خط وسط بدن خود (آگاهی)

۱۰ ماهگی :       کوبیدن، تکان دادن و به دهان بردن اشیا (آگاهی از اشیا)

۱۲ ماهگی :        ریخت و پاش اشیا در دور و برش و جستجو آنها (بقایی شی)

۲۴ ماهگی :        روی هم چیدن و خراب کردن اشیا، خط کشی با مداد شمعی (استفاده از ابزار)

۳۰ ماهگی :       اسباب بازی های دکمه دار که با فشردن دکمه عمل انجام می‌دهد (علت – معلولی)

۳۳ – ۳۶  :         بازیهای تقلیدی ساده مثل کمک در کارهای خانه ، جارو کردن

( آگاهی اجتماعی در قالب   ایفای نقش)

۳۶ ماهگی        بازیهای ایفای نقش و ادای مشاغل را در آوردن، نقاشی های قابل تشخیص مثل صورتک                         و دست و پای خطی  (دستکاری مفاهیم ذهنی انتزاعی)

۴۸ ماهگی :       بازیهای قانون مدار مثل منچ ، کارت بازی

(رعایت نوبت، توالی، شمارش، تطابق، تناظر یک به یک)

ممکن است هوشبهر کلامی یک کودک اوتیسم ۷۰ (هوش مرزی) باشد و هوشبهر غیر کلامی وی۱۳۰( تیزهوش) باشد. میانگین این دو یعنی هوشبهر کلی کودک ۱۰۰ می باشد. اما هیچ یک از این سه عدد توصیف دقیقی از وضعیت شناختی کودک اوتیسم به دست نمی‌دهد کودکان اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف و اختلالات یادگیری و غیرکلامی معمولاً الگویی مخالف فوق نشان می‌دهند یعنی هوشبهر کلامی بالا و هوشبهر غیرکلامی پایین در هر حال اگر بین هوشبهر کلامی و هوشبهر غیرکلامی بیش از ۲۰ امتیاز تفاوت وجود داشته باشد نباید برای برنامه ‌ریزی آموزشی و پیش‌ بینی‌های بلند مدت بر هوشبهر کلی کودک اوتیسم تکیه کرد.

بررسی مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم

تاکنون غیر عادی بودن و هوش کودک اوتیسم را جداگانه بررسی کردیم و می‌خواهیم هر دو را در کنار هم بررسی کنیم تا مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم را بهتر بشناسیم. یک کودک اوتیسم هم می‌تواند درجاتی از غیر عادی بودن را داشته باشد و هم درجه ای از هوش. ما این امر را در یک قالب یک محور مختصات به تصویر می کشیم محور عمودی نشانگر هوش و محور افقی نشانگر غیر عادی بودن است و بدیهی است که بپرسیم هر یک از تشخیص های مختلف این حوزه در کجای این نمودارها میگنجد؟

اصطلاحاتی که در روزمره شایع است در دی اس ام جایی نداشته را هم اضافه کرده ایم. برای مثال غیرعادی بودن متوسط تا شدید با بهره هوش طبیعی تحت عنوان اوتیسم با عملکرد بالا نامگذاری شده است. در حالی که همان سطح از غیر عادی بودن با هوش بهر زیر ۷۰ اوتیسم با عملکرد پایین نامیده می‌شود. غیرعادی بودن متوسط تا خفیف با هوش بهر طبیعی یا کم توانی ذهنی نیز می‌تواند وجود داشته باشد. کودکان اوتیسم دارای غیر عادی بودن خفیف و هوش بهره هوشی عادی پر حرف هستند، علائق محدود و چسبنده ای دارند و شلختگی حرکتی نیز در آنها دیده می شود. این خصوصیات اوتیسم. این گروه از افراد سابقا برچسب سندروم آسپرگر می گرفتند ولی در حال حاضر برچسب اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف می‌گیرند.  در مدل بعدی اوتیسم ما فقط به سه اختلال آسپرگر ، اوتیسم پی دی دی – ان . اُ. اس  یا سطح ۱،۲،۳ اوتیسم محدود نیستیم‌. بسیاری از کودکان و بزرگسالان می‌توانند در حوزه‌های هم مرز با اوتیسم قرار بگیرند. کسانی که مهارت‌های زبانی و اجتماعی شان مشابه اوتیسم است اما غیر عادی بودن شان آنقدر خفیف است که در انتخاب برچسب برای آنها دچار تردید می شویم ولی واقعا نمی توان مرز مشخصی هم بین آنها ترسیم کرد.

چه موقع تاخیر رشد کم توانی ذهنی میشود؟

اینکه چه موقع یک تاخیر رشد جای خود را به تشخیص کم توانی ذهنی می‌دهد ، به سرعت رشد ذهنی کودک اوتیسم بستگی دارد. مثل یک ماشین که از پشت چراغ قرمز با سرعت ۵۰ کیلومتر حرکت می کند، در حالی که سایر ماشین ها با سرعت ۷۰ حرکت می‌کنند. کودکان کم توانی ذهنی هرچه زمان می‌گذرد بیشتر عقب می‌افتند هرچه سرعت رشد ذهنی کودک اوتیسم کمتر باشد فاصله وی با همسالان سریع تر افزایش می‌یابد و تشخیص کم توانی ذهنی زودتر شکل می گیرد. تا سن ۵ سالگی کودک کم توانی ذهنی خفیف در سطح یک کودک ۳ ساله خواهد بود. یک کودک کم توان ذهنی متوسط در سطح یک کودک دو و نیم ساله ۳۰ ماه خواهد بود و یک کودک کم توان ذهنی شدید در سطح یک کودک یک و نیم تا دو ساله( ۲۴ تا ۱۸ ) ماه خواهد بود در مقابل یک نوزاد نارس  که به جای نه ماهگی در شش ماهگی دوره جنینی متولد شده است، از نظر رشد ۳ ماه از همسالان خود عقب تر خواهد بود اما با افزایش فاصله بین او و همسالان زیاد خواهد شد چرا که سرعت رشد او نرمال است در پنج سالگی او هم چون قبل از سه ماه با همسالانش فاصله خواهد داشت اما چون این فاصله نسبت به سن کودک ناچیز است مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

والدین می‌خواهند بدانند که در ماه‌ها و سال‌های آینده چه اتفاقی برای فرزند اوتیسمشان اتفاق خواهد افتاد، لذا لازم است که بعد  دیگری به الگوی مان اضافه کنیم سومین بعد مدل ما زمان است نقشه ای از مسیری که کودک اوتیسم در طول زمان از آن گذر خواهد کرد در زیر مشخص می شود.

طی دهه‌های گذشته روش‌های درمانی آنقدر زیاد شده‌اند که اکثر مردم این حقیقت که اوتیسم در گذر زمان یک جریان رشد طبیعی دارد را فراموش کرده‌اند. کودک شما از هر نقطه ای که شروع کند چه شدت غیر عادی بودنش شدید باشد و چه خفیف شانس اینکه خود به خود از نقطه‌ای که آغاز کرده است به نقطه ای با شدت کمتر حرکت کند را دارد. حدود ۱۵ درصد از افراد شانس این را دارند که کلاً از تشخیص اوتیسم خارج شوند هرچند حذف برچسب به معنای درمان اوتیسم نمی باشد.

از همان زمان که اختلال اوتیسم شناخته و به عنوان یک سندروم خاص مطرح شد ، مشخص بود که همچون سایر اختلالات دارای یک روند رشد طبیعی است که کودکان اوتیسم به تدریج پیشرفت می‌کنند. اما چرا برخی از بچه‌ها آنقدر خوب رشد می کنند که بسیاری از خصوصیات اوتیسم از آنها ضایع می‌شوند در حالی که برخی دیگر رشد محدودی دارند یا اصلاً رشد نمی‌کنند. چه عواملی باعث نتایج بهتر رشد ذهنی در کودک اوتیسم می شود و آیا ما می‌توانیم در بهبود نتیجه موثر باشیم چه اقداماتی می‌توانیم انجام دهیم که روند پیشرفت ذهنی کودک اوتیسم بهتر شود؟ مطالعات نشان می دهد که بعد از شدت خود اوتیسم مهمترین عاملی که در دراز مدت بر روند پیشرفت کودک اوتیسم اثر گذار است رشد غیر کلامی کودک است. هوش غیر کلامی تنها محدود به عملکرد کودک در تست های هوش نمی‌شود بلکه سایر نمود های غیرکلامی مثل استفاده از ابزار ( مثلاً سن به دست گرفتن قاشق و استفاده از آن) رفتار تطابقی (بستن دکمه ها، باز کردن دکمه‌ها) میزان و پیچیدگی تصور ذهنی و تخیل که در بازی‌های کودک اوتیسم منعکس می‌شود را نیز شامل می‌شود. کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم در جهت تقویت و مهارت های اجرایی مغز همچنین بهبود مهارت های تطابقی موثر می باشد.

ده ها پژوهش که هزاران کودک اوتیسم را در برمی گرفته اند، طی ۴۰ سال اخیر نشان داده‌اند که هوش غیرکلامی یکی از مهمترین عوامل اثر گذار در نتیجه پیشرفت ذهنی و درمان کودک اوتیسم است به طور خلاصه هر چه هوش غیر کلامی کودک اوتیسم بالاتر باشد علائم غیر عادی بودنش زود تر و کامل تر از بین خواهد رفت برای فهم بهتر از یک تمثیل ساده استفاده می کنم یک قطعه یخ را در نظر بگیرید که در آب شناور است. بزرگی قطعه یخ معادل شدت ویژگی غیر عادی بودن است یک قطعه یخ بزرگ نشانه غیرعادی بودن شدید است و یک قطعه کوچک نشان غیر عادی بودن خفیف است بهره هوشی را نیز به مثابه دمای آب در نظر می‌گیریم هرچه هوش کودک اوتیسم بالاتر باشد به معنی آن است که دمای آب بالاتر است بدیهی است که هرچه دمای آب گرم ترباشد یخ درون آن سریع تر و کامل تر ذوب خواهد شد و گاهی به کلی آب خواهد شد. به همین ترتیب هرچه هوش کودک اوتیسم بالاتر باشد ویژگی غیر عادی بودن سریعتر از بین خواهد رفت. لذا داشتن هوش بالا نه تنها به خود به خود مطلوب است بلکه به واسطه شتاب بخشیدن حذف علائم غیر عادی اوتیسم نیز مورد توجه است.

کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم

کاردرمانی در کودکان اوتیسم در حیطه های مختلفی نظیر کاردرمانی اوتیسم در زمینه حسی حرکتی، کاردرمانی اوتیسم در زمینه جسمی و کاردرمانی ذهنی اوتیسم و …. فعالیت می کند. در حیطه کاردرمانی ذهنی کاردرمان ذهنی برای اوتیسم تلاش دارد مهارت های ذهنی کودکان اوتیسم را مورد بررسی و درمان قرار دهد. مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم شامل مشکلات توجهی، ضعف حافظه و اختلالات شناختی و درک بینایی و شنیداری پایین از محیط می باشد که کاردرمانی ذهنی اوتیسم در این موارد کمک بسزایی به این کودکان می کند. همچنین کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم در زمینه ی سرعت پردازش ذهنی، دستور پذیری و افزایش تحمل کاری کاربرد دارد.

درباره اوتیسم بیشتر بدانید

مهارت های ارتباطی کودک اوتیسم

علایم اختلال اوتیسم

تست هوش در کودکان اوتیسم

روش تیچ در اوتیسم

رو پکس در درمان اوتیسم

رژیم حسی در اوتیسم

روش های رفتار درمانی در درمان اوتیسم

مرکز تخصصی اوتیسم در تهران

تشخیص اوتیسم

کلینیک تشخیص و درمان اوتیسم

تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم

درمان یکپارچگی حسی در اوتیسم

تئوری ذهن در درمان اوتیسم

درمان کودک اوتیسم

آب درمانی در اوتیسم

با کودک اوتیسم خود چه کنم