دسته: گفتار درمانی کودکان

اختلال تکلم در کودکان

اختلال تکلمی کودکان شامل اختلالات مختلفی نظیر اختلالات تاخیر کلام، لکنت زبان، مشکلات تولید گفتار، اختلالات بلع، اختلالات تلفظی، مشکلات صوت و تون صدا می باشد که در مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر توسط متخصصان آسیب شناس گفتار و زبان بررسی و مورد درمان قرار می گیرد. از جمله امکانات مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر می توان به بخش شنیداری، سنسوری روم مجهز به تکنولوژی های صوتی نظیر سوییچ صوتی و بخش بازی درمانی می باشد که در کنار گفتاردرمانی تخصصی می تواند بهبودی کودکان را تسریع بخشد.

اختلال تکلم یکی از رایج‌ترین مشکلات گفتاری است که بسیاری از کودکان و حتی بزرگسالان با آن مواجه می‌شوند. این اختلال شامل مشکلاتی مانند تلفظ نادرست صداها، جایگزینی حروف (مثلاً گفتن «ت» به جای «ک») یا حذف برخی صداها در کلمات است. اختلال تلفظ می‌تواند بر ارتباطات روزمره، اعتماد به نفس و حتی پیشرفت تحصیلی کودکان تأثیر منفی بگذارد.

درمان این اختلال نیازمند گفتاردرمانی تخصصی است. یک گفتاردرمانگر مجرب با ارزیابی دقیق، علت اختلال تلفظ را شناسایی کرده و برنامه‌ای فردی‌شده برای بهبود آن طراحی می‌کند. روش‌های درمانی شامل تمرین‌های تقویت عضلات گفتاری، استفاده از ابزارهای کمک‌آموزشی و بازی‌های هدف‌مند است که به مراجعان کمک می‌کند تا صداها را به درستی تلفظ کنند.

اگر شما یا فرزندتان با اختلال تلفظ مواجه هستید، مراجعه به یک مرکز گفتاردرمانی معتبر می‌تواند راه‌حلی مؤثر باشد. با درمان به موقع، می‌توانید بهبود قابل توجهی در وضوح گفتار و کیفیت زندگی خود یا عزیزانتان ایجاد کنید.

گفتاردرمانی آنلاین برای اختلال تکلم در کودکان: آیا مؤثر است؟

گفتاردرمانی آنلاین به عنوان یک روش نوین، به والدین و کودکان کمک می‌کند تا مشکلات گفتاری را در خانه و به راحتی درمان کنند. این روش به ویژه برای کودکانی که اختلال تکلم دارند، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. گفتاردرمانی آنلاین از طریق تماس ویدیویی با گفتاردرمانگر انجام می‌شود و شامل تمرین‌های هدف‌مند، بازی‌های تعاملی و آموزش والدین است.

یکی از مزایای اصلی گفتاردرمانی آنلاین، دسترسی آسان است، به ویژه برای خانواده‌هایی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند یا زمان کافی برای مراجعه حضوری ندارند. همچنین، این روش به کودکان کمک می‌کند تا در محیط آشنا و راحت خانه، با اضطراب کمتر و مشارکت بیشتر در جلسات شرکت کنند. اگر به دنبال یک راه‌حل انعطاف‌پذیر و مؤثر برای بهبود اختلال تکلم فرزندتان هستید، گفتاردرمانی آنلاین می‌تواند گزینه‌ای عالی باشد.

اختلال تکلم در کودکان: تفاوت بین تأخیر زبانی و مشکلات گفتاری

اختلال تکلم و تأخیر زبانی دو مشکل رایج در کودکان هستند، اما تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها وجود دارد. اختلال تکلم معمولاً به مشکلات تلفظ صداها، جایگزینی حروف یا حذف صداها در کلمات اشاره دارد. برای مثال، کودک ممکن است به جای «کتاب» بگوید «تاب». از سوی دیگر، تأخیر زبانی به تأخیر در رشد زبان مربوط می‌شود، مانند دایره واژگان محدود یا مشکل در تشکیل جملات کامل.

درمان این دو مشکل نیز متفاوت است. برای اختلال تکلم، گفتاردرمانی بر بهبود تلفظ و وضوح گفتار تمرکز می‌کند، در حالی که برای تأخیر زبانی، درمان بیشتر بر گسترش دایره واژگان و بهبود ساختار جملات متمرکز است. تشخیص دقیق این تفاوت‌ها توسط یک گفتاردرمانگر مجرب، اولین قدم برای شروع درمان مؤثر است.

روند اختلالات تکلمی در کودکان چیست؟

گفتار نتیجه تعامل و همکاری چندین سیستم فیزیولوژیکی است که با هماهنگی و زمانبندی بی نظیر با هم کار می کنند. اختلال گفتاری به علت ایجاد مشکل در هر یک از این سیستم ها می تواند ایجاد شود. برای تولید یک آوای گفتاری، سیستم تنفسی (شامل ریه ها،دیافراگم و عضلات سینه) باید دم مناسب و کافی و بازدم کنترل شده ای را انجام دهد. هوای بازدم از ریه ها به سمت سیستم آواسازی حرکت می کند.

سیستم آواسازی: این سیستم متشکل از چین های صوتی و عضلاتی  است که در داخل و خارج حنجره جای گرفته اند. عضلاتی که در داخل حنجره قرار دارند،عمل باز کردن و بستن چین های صوتی را انجام میدهند،بنابراین باید قدرت لازم را برای به ارتعاش درآوردن چین های صوتی و تولید صوت داشته باشند. چین های صوتی باید در هر لحظه،تنش و انقباض مناسب را جهت ایجاد تغییرات ظریف و دقیق در بلندی،زیر و بمی و کیفیت صوت داشته باشند.

سیستم تشدید: گلو،بینی و دهان را شامل می شود،صوت تولید شده توسط حنجره را تغییر میدهد. به عنوان مثال،میزان انقباض ناحیه حلق تاثیر بسزایی بر صوت می گذارد،یا جایگاه نرم کام تعیین کننده مسیر خروج هوا است: در آوا های دهانی مانند  ( b ) نرم کام به سمت بالا حرکت می‌کند و در آواهای خیشومی مانند ( m ) نرمکام به سمت پایین حرکت کرده و مسیر بینی را باز میکند. اختلالات صوت در این ناحیه رخ می دهد.

سیستم تولیدی: شامل فک پایین،لب‌ها و زبان میشود. این سیستم صوت وارد شده به حفره دهان را به واج،هجا و کلمه تبدیل می‌کند. اگر حرکات بسیار سریع،دقیق و هماهنگ اندامهای تولید این بود،امکان تولید گفتار قابل فهم وجود نداشت.

پس به طور خلاصه،4 سیستم تنفس،آواسازی،تشدید و تولید مسئول تولید آواها،واژه ها و جملاتی هستند که از طریق آنها با دیگران ارتباط کلامی برقرار می کنیم. در صورت بروز اختلال در هر کدام از این سیستم‌ها فرآیند انتقال پیام مختل شده و زندگی اجتماعی فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی در منزل در اختلالات کودکان و بزرگسالان مشغول به فعالیت می باشد. تمرینات گفتاردرمانی در منزل در حیطه اختلال گفتاری و تکلمی کودکان می تواند پیشرفت بسزایی را در گفتار روان و قابل فهم در کودکان ایفا نماید. گفتاردرمانان با تجربه مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با ایجاد رابطه درمانی مناسب به والدین و کودکان در حیطه بهبود گفتار آنان کمک می کنند.

سوالات متداول:

1- آیا بازی‌ها می‌توانند به بهبود اختلال تکلم کمک کنند؟
بله، بازی‌هایی که شامل تکرار کلمات، استفاده از تصاویر یا قصه‌گویی هستند، می‌توانند گفتار کودک را تقویت کنند. بازی‌ها باعث می‌شوند یادگیری برای کودک لذت‌بخش‌تر و موثرتر شود.

2-اختلال تکلم در کودکان چه تفاوتی با تاخیر در گفتار دارد؟
اختلال تکلم به مشکلاتی اشاره دارد که در آن کودکان در تولید صداها، ترکیب کلمات یا استفاده از زبان برای ارتباط موثر دچار مشکل هستند. این اختلالات ممکن است شامل لکنت زبان، اختلالات تلفظی، یا مشکلات در درک و بیان زبان باشد. در حالی که تاخیر در گفتار به معنای رشد کندتر از حد معمول در مهارت‌های گفتاری است، اختلال تکلم به مشکلات خاص در گفتار و زبان اشاره دارد.

اختلال صدای گفتار چیست

 اختلالات تولید صداهای گفتاری چیست؟ زمانی که فردی صداها هجاها یا کلمات را به گونه ای نادرست تولید کند طوری که شنونده ها آنچه را که او می گوید به سختی درک کنند، فرد اختلال تولید صدا دارد. صدا های گفتاری ممکن است به طور نادرستی تولید شوند که می‌تواند به علت حرکات نامناسب یا جایگاه نامناسب تولیدکننده‌های گفتار باشد. گفتاردرمانی اختلالات صوت که در زمینه درمان اختلال صدای گفتار موثر می باشد در مرکز گفتاردرمانی تهران دکتر صابر ارائه می شود. از دیگر خدمات مرکز گفتار درمانی در منزل  است که توسط گفتاردرمانان متخصص در زمینه اختلالات تولیدی گفتار در منزل ارائه می شود.

علائم اختلالات صوت

1. کیفیت نفس آلود و نیمه نجوایی صدا به علت خروج زیاد هوا از چاکنای.
2. کیفیت خشن،پرفشار و ناصاف صدا به علت آواسازی نامنظم،ارتفاع بم غیرقابل پذیرش،و تنش حلقی زیاد در اختلالات صوت.
3. کیفیت گوشخراش،تیز و فلزی صدا به علت آواسازی نامنظم، ارتفاع بم غیرقابل پذیرش،و تنش حلقی زیاد.
4. کیفیت بیش خیشومی و ناله گونه صدا همراه با خیشومی شدگی نامناسب واکه ها و تولید ضعیف انفجاری ها و سایشی ها.
5. کیفیت کم خیشومی و خفه صدا،مانند زمان سرماخوردگی در اختلال صدا.
6. کیفیت گلوئی در اختلالات صدا ،غران و توخالی صدا همراه با ارتفاع بم عادتی غیرقابل پذیرش و تنش حلقی زیاد.
7. کیفیت نازک،سطحی و ضعیف صدا که غالباً با سن و جنس گوینده تطابق ندارد.
8. فقدان توجه و تنوع عاطفی در گفتار همراه با یکنواختی و کلیشه‌ای بودن مشخصه‌های نواختی در اختلالات صوت هستند.
9. افزایش یا کاهش غیر قابل پذیرش سطح ارتفاع عادتی گفتار.
10. تاثیر گذاری صدا بر ارتباط گوینده در موقعیت های روزمره از نظر شنوندگان و گفتار درمان.
11. تلقی صدا به عنوان یک آسیب اجتماعی یا حرفه‌ای از دید گوینده.                                                                                 

علل اختلال صدای گفتار

اختلال تولید صدا هم در کودکی و هم در سنین بزرگسالی شایع است و با گفتار درمانی بهبود می یابد.

علل اختلالات تولیدی صداهای گفتاری

• اشکالات عضوی: مانند شکاف کام، نظم دندانی غیر طبیعی، فلج مغزی،کم توانی ذهنی،کم شنوایی.
• آپراکسی گفتار: عموماً همراه آسیب مغزی است که علائمی از جمله کندی و تقلا در تلفظ کلمات دارند.
• اختلالات عملکردی:مانند داشتن دو یا چند زبان در خانه و یا تقلید کردن اشتباهات گفتاری کودک توسط والدین که سبب تثبیت آن میشود.
• تاخیر رشدی:بیشترین علت اختلال تلفظ ای است که ممکن است مستقیما به علت کم شنوایی باشد.

انواع اختلال تولید صدای گفتار

چهار نوع اختلال تولیدی گفتار رایج وجود دارد:

• جانشینی: زمانی رخ می‌دهد که یکصدا جایگزین صدای دیگر شود.

برای مثال کودک کلمه سیب را دیب تلفظ کند یعنی صدای ( د) جانشین صدای ( س) شده است.

• حذف: این اختلال صدای گفتار زمانی رخ می‌دهد که یک صدا حذف می شود و اصلا تولید نمی شود.

برای مثال کودک کلمه ( خانه،) را ( آنه) تلفظ می کند یعنی در این کلمه صدای ( خ) تلفظ نشده است.

• خراب گویی: زمانی رخ می‌دهد که یک صدا به صورت نادرست تلفظ شود یا به جای آن صدای دیگری تلفظ شود اما آن صدا درست نباشد.

برای مثال کودکانی که صدای ( س) را به صورت نوک زبانی تولید می کنند.

• اضافه گویی: این اختلال تولیدی صدا زمان رخ می‌دهد که یک صدا به صورت اضافی به کلمه اضافه می گردد.

برای مثال کلمه ( چید) را ( چیند) تلفظ میکنند که صدای ( ن) در این کلمه اضافه تولید شده است.

ارزیابی اختلال صدای گفتار:

گرفتن تاریخچه و شرح حال از مراجع

انجام یک آزمون تولیدی صدا (هر یک آزمون هایی که به صورت سنتی برای تشخیص اختلالات تولید گفتار مورد استفاده اند.)

انجام آزمون تولیدی دیپ، برای تعیین میزان ثبات خطاها و میزان تاثیر ماهیت آوایی واژه ها

تجزیه و تحلیل و بررسی مختصات ممیزه در گفتار

برآورد میزان تصحیح پذیری خطا های شخص

ارزیابی توانایی فرد در تمییز آواهای گفتاری

با این اطلاعات، روی هم رفته می‌توان ماهیت، نوع و شدت اختلال تولیدی گفتار فرد را معین کرد، پیش‌آگهی اختلال وی را منطقی پیش نمود و خطوط کلی برنامه درمانی آزمایشی را طرح ریزی کرد.

اهداف گفتاردرمانی اختلالات صوت

1. آگاهی از عوامل صوتی آواسازی،ارتفاع صدا،تشدید،و نوای گفتار در گفتاردرمانی اختلال صوت.
2. استفاده از آواسازی کار کردی،ارتفاع عادتی قابل پذیرش،تشدید متعادل،و نوای مناسب گفتار در محاوره.
3. حفظ برنامه بهداشتی مناسب توسط گفتاردرمانی از طریق ایجاد آگاهی نسبت به رفتار ها و الگو های مضر برای صدا.
4. ایجاد و افزایش مهارت های خود بازبینی حس عمقی و شنوایی برای تمایز گذاری بین رفتارهای صوتی کارا و غیر کارا.

نکاتی در گفتاردرمانی اختلالات صوت

1. برای مراجعه به متخصص گوش و گلو و بینی،به مراجعین اختلالات صوت کمک کنید.
2. با متخصص گوش و گلو و بینی درباره عضوی بودن اختلال صدا و درمان پزشکی برای اختلال صوت،یا عملکردی بودن آن و نیاز به درمان رفتاری،مشورت کنید،این اطلاعات را به مراجعین اختلالات صوت انتقال دهید.
3. اطلاعات پزشکی مرتبط با کاربرد روزانه مراجعین اختلال صدای گفتار از صدا،مانند عفونت مکرر تنفسی فوقانی،مشکلات لوزه طرفی یا لوزه سوم یا استفاده زیاد از دخانیات و الکل را کسب نمایید.
4. اطلاعات مربوط به کاربرد روزانه مراجعین اختلالات صوت از صدا را در محل کار(آیا مراجعین اختلالات صوت دارای حرفه ای مثل مربیگری یا آموزش آیروبیک است که نیازمند صداسازی است یا با صدای بلندتر از صدای دستگاه موجود در محل کار صحبت می کند؟)،مدرسه (آیا مراجعین اختلالات صوت با صدای بلند در زمین بازی یا غذاخوری صحبت می کند؟)،و خانه (آیا مراجعین اختلالات صوت مکرراً داد می زنند یا با صدای بلندتر از صدای محیط صحبت می کنند؟)،کسب کنید.
5. گفتاردرمانی در اختلال صدا باید ارزیابی صدا را انجام دهد. آوا سازی،زیر و بمی،تشدید و نواخت گفتار و تعامل این عوامل را تحلیل کنید. از طریق ضبط خواندن و گفتار خود انگیخته،سطح پایه عملکرد را به دست آورید،رفتارهای موجد این اختلال را تعیین کرده و مشخص نمایید که آیا می‌توان با استفاده از روش‌های تسهیلی گوناگون،موارد اختلال را درمان کرد.
6. گفتاردرمان بازخورد هایی از نتایج ارزیابی صدا به مراجعین اختلالات صوت بدهد،آن دسته از رفتارهای صوتی را که باید اصلاح شوند،انتخاب کرده و درباره برنامه کلی درمان اختلال صدا با مراجعین اختلالات صوت یا والدین او بحث کنید.
7. به مراجعین اختلالات صوت کمک کنید که رفتارهای نامناسب (سوء استفاده های) صوتی خویش (از جمله داد کشیدن زیاد،صحبت با تنش حلقی فراوان،صحبت کردن بلند در زمین بازی،صحبت کردن با صدایی بلند تر از سر و صدای زمینه ،و پاک کردن گلو به طور مکرر) را تعیین کند.
8. در مرکز گفتاردرمانی اختلال صوت با استفاده از یک دفترچه یادداشت کوچک،روش ثبت فراوانی سوء استفاده های صوتی در طول روز را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید.
9. مجموعه ای از تمرینات آرامش سازی را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید(مثلاً در حالی که به آرامی صدای را تولید می‌کند،سرش را بچرخاند،از طریق سفت کردن ارادی عضلات گردن و شانه و سپس رها کردن آنها،تقابل میان تنش و آرمیدگی را تشخیص دهد)
10. با الگوی «خمیازه-آه » و با استفاده از گلوی کاملا باز و رها کردن آرام هوا در زمان گفتن ، به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید که چگونه تنش بیش از حد حنجره را کاهش دهد،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید که «خمیازه-آه » شل را تکرار و تثبیت نمایند.                                                                                                                                                             
11. درصورتی که مراجعه اختلالات صوت،کودک است، در مرکز گفتاردرمانی کودکان مفهوم «صدای ناصاف» و «صدای صاف» را به او آموزش دهید،هر کدام از آنها را به منظور تقابل سازی،الگو دهی کرده و از کودک بخواهید تقلید کند،بابا داشتن کودک به ساخت عبارات و جملات یا توصیف تصاویر در حال بازی های نوبتی،استفاده از صدای صاف را تثبیت کنید.
12. در گفتاردرمانی اختلال صدا، نزدیک شدن چین های صوتی مراجعین اختلالات صدا را افزایش دهید تا فرار هوا از چاکنای کاهش یابد و برای این کار از وی بخواهید دستهایش را در مقابل میز قرار دهد و در حالی که به طور محکم «آ» را تولید می کند،به شدت به میز فشار وارد کند،این عمل را چند بار تکرار کنید.
13. روش های تنفسی شکمی-دیافراگمی صحیح را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید،تنفس را با تنفس شانه های سطحی مقایسه کنید،وقتی مراجعین اختلالات صدا توانستند به طور مداوم تنفس شکمی-دیافراگمی را تکرار کند،از آن در بیان عبارات و جملات استفاده کنید.
14. با به کارگیری واژه های آغازگر هجاها و کلمات،تولید ( a ) به روش «خمیازه-آه » را به سایر واژه ها (مثل ( o/ a / و u ) تعمیم دهید،به تدریج ویژگی های اغراق آمیز «خمیازه-آه» را حذف کرده و در جلسات گفتاردرمانی طول گفته را به سطح عبارت و جمله افزایش دهید.
15. از مراجعین اختلالات صوت بخواهید با خواندن متون حاوی تعداد زیادی واکه شل مثل تنش بیش از حد حنجره را کاهش دهد
16. در حالی که مراجعین اختلالات صدا دستانش را در مقابل میز قرار داده و همزمان با فشار آوردن شدید آن، صدای ( a ) را به صورت محکم بیان می کند، به او آموزش دهید که در طی شمردن اعداد یا بیان حروف الفبا کم عملکردی حنجره را بهبود بخشد،این کار را چند بار تکرار کند، در حال فشار آوردن،عبارات کوتاه را به تمرین وارد کنید،در حالی که برخورد شدید چاکنایی را در زمان صحبت کردن حفظ می کنید،فشار دادن را حذف کنید.
17. با استفاده از پیانو یا نی،پایین ترین تون زمزمه مراجعین اختلالات صوت بدون جز جز چاکنایی شدید را تعیین کنید،از مراجعین اختلالات یادگیری بخواهید 2.5 گام موسیقی ( فاصله 1.4 ) زمزمه کند و سپس ارتفاع را 5 گام افزایش را کاهش دهد تا ارتفاع راحت ترین زمزمه مراجعین اختلالات صوت (که ارتفاع بهینه خواهد بود)تعیین شود.
18. در گفتاردرمانی از مراجعین که قادر به تطبیق صدای خود با پیانو یا نی نیستند، بخواهید ( mm, hmm ) را زمزمه کنند، هجای دوم، ارتفاع بهینه مراجعین اختلالات صوت خواهد بود،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید که با درخواست شما،ارتفاع بهینه را به کار گیرد.
19. چنانچه مراجعین اختلال صدا شما کودک است،مفاهیم «صدای زیر» « صدای بم» و صدای کاملاً صحیح» را با الگو دادن هرکدام و تقلید کودک از آنها،به او آموزش دهید،در حال بازی نوبتی با درخواست از کودک برای بیان عبارات و جملات یا توصیف تصاویر با «صدای کاملا صحیح » کاربرد این صدا را تثبیت کنید.
20. با واداشتن مراجعین اختلالات صوت به زمزمه با ( m ) یا ( n ) ،کاربرد ارتفاع بهینه را تثبیت کنید،از این صداها به عنوان آغازگر در هجاها و کلمات استفاده کنید ( مثلا ( m ) در «ما» و سپس «من» طول گفته را از سطح کلمه تا جمله افزایش دهید.
21. اطلاعاتی درباره ساختار و تعامل حفرات بینی،دهان و حلق و چگونگی تغییر اندازه و شکل آنها در هنگام گفتار برای ایجاد انواع تشدید صوت به مراجعین اختلالات صوت بدهید (یعنی انواع مختلف تشدید صوت را الگودهی کنید: خیشومی ،عدم خیشومی،گلویی و نازک ) و از او بخواهید در زمان الگو دادن،تشدید های متفاوت را به طور صحیح در قالب جفت های متقابل (مثلاً خیشومی در مقابل غیر خیشومی،نازک در مقابل گلویی) تشخیص دهد.
22. برای افزایش تجدید دهانی و کاهش غیرمستقیم تشدید خیشومی،به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید که شدت صوت و باز بودن دهان را در هنگام گفتار افزایش دهد.
23. به مراجعین اختلالات صوت آموزش در این که با استفاده از آینه،حرکات نرمکام را در زمان تولید اصوات خیشومی و غیر خیشومی مشاهده کند،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید با باد کردن گونه ها و نگه داشتن آن،هوا را در حفره دهان حفظ کرده تا نرمکام را در مقابل دیواره خلفی حلق قرار داده و سپس با تولید جفت های کمینه (نظیر «پا- ما» و « پاش- ماش» ،حرکت نرم کام و تقابل اصوات خیشومی و غیر خیشومی را حس کند.
24. با آموزش قرار دادن زبان در جلوی حفره دهانی،اندازه حلق حنجره ای مراجعه این اختلالات صوت را کاهش داده و تعادل حفرات دهان و حلق را بهبود بخشید،با واداشتن مراجعین اختلالات صوت برای خواندن فهرست کلمات حاوی واژه های زبانی-لثوی(نظیر نی ، تی) ،نوک زبان او را در پشت دندان های پیشین فوقانی قرار داده و جایگیری قدامی زبان را تسهیل کنید.
25. با فشار دادن غضروف تیروئید از طریق انگشتان به سمت بالا،مستقیماً اندازه حلقه مجرایی مراجعین اختلالات صوت را کاهش دهید،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید در حالیکه غضروف تیروئید را نگه داشته‌اید، آواسازی کند و تفاوت کیفیت صوت را یادداشت نمایید.
26. جایگیری خلفی زبان را به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید تا ابعاد حفره دهانی افزایش یابد،با تمرین روی واکه های افتاده پسین فرهنگ و کلمات حاوی این واژه ها در موقعیت آغازین،جایگیری خلفی زبان را تثبیت کنید.
27. در گفتاردرمانی اختلال صدا با فشار دادن غضروف تیروئید به سمت پایین،مستقیماً اندازه حلق حنجره ای مراجعین اختلالات صوت را افزایش دهید. از مراجعین اختلالات صوت بخواهید،در حالی که غضروف تیروئید را نگه داشته‌اید،آواسازی کنید و تفاوت کیفیت صوت را یادداشت نمایید.
28. با  واداشتن مراجعین اختلالات صوت به خواندن متون حاوی کلمات فاقد واج خیشومی،به مراجعین اختلالات صوت آموزش دهید که بین خیشومی شدگی را کاهش دهد، یکی از مراجعین اختلالات صدا بخواهید با علامتگذاری هجا هایی که خیشومی می شوند، راجع به گفتار خودش قضاوت کند.
29. خواندن متون حاوی واکه های پیشین و صداهای نوک زبانی مراجعین اختلالات صوت را ضبط کنید تا تعادل تشدیدی حفرات دهان و حلق بهبود یابد،با افزایش طول متون،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید که به نوار گوش داده و کلماتی را که به طور غیر معمول گلویی هستند، علامت گذاری کند.
30. خواندن متون حاوی واکنش های پسین بیمار را ضبط کنید،در حالی که طول متون را افزایش می دهید،از بیمار بخواهید کلماتی را که به طور غیر معمول با کیفیت نازک تولید شده‌اند،علامت گذاری کند.
31. به مراجعین در روند درمان اختلالات صوت آموزش دهید که چگونه مشخصه‌های نواختی تغییر زیر و بمی،شدت و سرعت باعث افزایش بیان و توجهات عاطفی گفتار می شود.                                                                                                                                                              
32. از مراجعین اختلالات صدا بخواهید کلمات مورد تاکید در متن را علامت گذاری کند و سپس با الگو دهی رفتاری،استفاده از شدت بیشتر صوت را برای تاکید بیشتر در گفتار آموزش دهید،تاثیرات بیانی مراجعین اختلالات صوت را مورد نقد و بررسی قرار دهید.
33. در جلسات گفتاردرمانی اختلال صدا تعداد کلمات خوانده شده مراجعین اختلالات صوت در یک دقیقه را بشمارید،چنانچه تعداد آن بیش از ۱۸۰ یا کمتر از ۱۵۰ کلمه در دقیقه بود،با استفاده از زمان سنج،از مراجعین اختلالات صوت بخواهید سرعت را تنظیم کرده و آنرا به محدوده ۱۵۰ تا ۱۸۰ کلمه در دقیقه برساند.
34. از مراجعین اختلالات صوت بخواهید متن را با الگوهای مختلف آهنگین علامت گذاری کند و سپس با الگو دهی رفتاری،الگو های گوناگون آهنگین (نظیر جملات اخباری،پرسشی و عبارات درونه ای را آموزش دهید،تاثیرات بیانی مراجعین اختلالات صوت را مورد نقد و بررسی قرار دهید.
35. نمایش های مختلف را با مراجعین اختلالات صوت اجرا کنید (نظیر خرید و فروش یا رفتن به رستوران) ،مواردی را که مراجعین اختلالات صوت به طور موثر از رفتارهای صوتی جدید استفاده می کند،یادداشت کنید و سپس او را در بیرون از کلینیک همراهی کنید و میزان استفاده مداوم از صدای جدید را ثبت کنید. این فعالیت را به طور متناوب در خارج از کلینیک ادامه دهید تا صدای جدید تعمیم یابد.

آگاهی واج شناسی در اختلال صدای گفتار

1. زبان شناسی علمی است که به مطالعه و بررسی نظام مند زبان می پردازد.
2. آگاهی واج شناسی یا واجی دانستن و وقوف بر ساختمان آوایی، واجی و هجایی واژگان است.
3. آگاهی واج شناختی به دانش فرا زبانی ساختار اصوات در زبان مربوط می شود.
4. چگونگی تولید شدن آنها و چگونگی درک آنها ارتباط دارد.
5. منظور از اطلاعات واجی آگاهی از قواعد حاکم بر تناظر حروف،با صدا است.
6. سه شکل تقطیع واژه به صداهای سازنده‌اش عبارتند از هجا، واج، واج های درون هجایی.                                                                                                                                                  
7. واج از دو بخش اصلی تشکیل شده: همخوانی یا صامت ها و واژه ها یا مصوت های زبان.
8. رشد مهارت واج شناختی کودکان از طریق شنیدن صدای کلمات صورت میگیرد نه اینکه چگونه نوشته می شوند.
9. برای آموزش آگاهی واج شناختی باید کودکان اصول الفبایی زبان را کشف کنند.
10. مشخصه اصلی اختلال واج شناختی و ناتوانی در تلفظ اصوات گفتاری مورد انتظار متناسب با سن و زبان محلی فرد است.
11. آگاهی واج شناختی پیش بینی کننده قوی برای رشد خواندن و نوشتن است.
12. املا عنصر کلیدی دارد. تک واژ شناسی،ریشه شناسی، واج شناسی.
13. املا در مقایسه با خواندن به طور جدی تری در اثر ضعف واج شناختی آسیب میبیند.
14. بهترین پیش بینی کننده برای یادگیری املا آگاهی واج شناختی است.
15. آگاهی واج شناختی رکن اساسی یادگیری املا است.

گفتاردرمانی کودکان چیست؟

گفتار درمانی حسی چیست|تمرینات گفتار درمانی حسی|تمرینات گفتار درمانی درکی کودک| دکتر صابر

برای پاسخ به این سوال که تمرینات گفتار درمانی حسی چیست؟ باید بیان کرد، این بخش مناسب افرادی است که انواع اختلالات گفتاری و بلع را ناشی از عدم هماهنگی حرکتی بین لبها و زبان نشان می دهند، آبریزش دهانی دارند، توانایی جویدن مناسب ندارند و معمولاً غذا را خوب نمی جوند غذا یا آب دهان آنها حین جویدن از دهان آنها خارج می‌شود، در تولید اصوات و تلفظ ها مشکل دارند و برخی مهارت های دهانی نظیر فوت کردن یا سوت زدن را ندارند. با توجه به اینکه بسیاری از کودکان اختلال هماهنگی رشدی و بسیاری از کودکان دیگر علائم فوق را ناشی از هماهنگی حرکتی نشان میدهند و مشکلات بسیاری حتی در تحصیل برای خود و خانواده ایجاد نموده اند انجام و تکرار تمرینات گفتار درمانی درکی حرکتی در درمان آنها بسیار موثر است. مرکز گفتار درمانی کودکان دکتر صابر با در اختیار داشتن متخصص گفتار درمانی و بخش تخصصی گفتار درمانی حسی به ارائه تمرینات گفتار درمانی درکی حرکتی و تمرینات گفتار درمانی حسی در منزل و کلینیک می پردازد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

گفتار درمانی حسی چیست؟

با انجام این تمرینات گفتار درمانی حسی می‌توان توانایی و مهارت های حرکتی عضلات صورت،لب ها و زبان را بهبود بخشید و نهایتاً به بهبود ناتوانی های فوق کمک کرد. همچنین انجام این تمرینات جهت جلوگیری و درمان صورت ماسکه،بدشکلی های صورت و لبها (ناشی از فلج بلز،سکته مغزی و سایر اختلالات) بسیار موثر است.

تمرینات گفتار درمانی حسی حرکتی

تمرین1-  دهان را باز و بسته بکند.

تمرین 2 – لب‌ها را باز و بسته کند (شبیه ماهی).

تمرین 3- لب ها را شبیه دهان ماهی یا اردک کند. (به اصطلاح شکلک ماهی در بیاورد)

تمرین 4- زبان را داخل و بیرون ببرد.

تمرین 5- لب پایین را روی لب بالایی (محل رویش سیبیل) قرار دهد.

تمرین 6 – لب بالایی را روی لبه پایینی قرار دهد.

تمرین 7- دهان را شبیه خندیدن باز کند و سپس شبیه فوت کردن ببندد.

تمرین 8- لب ها را روی یکدیگر فشار دهد و لبها را باز کند.

تمرین9 – لب‌ها را در حالت بسته به داخل دهان ببرد.

تمرین 10- در حالت بسته لبها،گوشه لب را داخل دهان ببرد.

تمرین11 – لب‌ها را از یک طرف (چپ یا راست) صورت بالا بکشد.

تمرین 12- یک عدد نی را با لب ها نگه دارد و در صورت توانایی با لب ها حرکت دهد.

تمرین 13- زبان را روی لب بالایی بگذارد.

تمرین14- زبان را روی لبه پایینی بگذارد.

تمرین 15- زبان را به گوشه لبها به صورت متناوب بزند.

تمرین 16- زبان را عقب دهان ببرد.

تمرین 17- زبان را به سقف دهان بزند.

تمرین 18- نوک زبان را به کف دهان یا زیر زبان ببرد.

تمرین 19- با زبان به لبها فشار دهد.

تمرین20- زبان را شبیه لوله کند.

تمرین21- با فشار دادن زبان به دندان های جلویی بالا،زبان را جمع کند.

تمرین 22- زبان را دور لبها بچرخاند.

تمرین23- زبان را پشت دندان‌های بالا و پایین به صورت بیضی بچرخاند.

تمرین24- زبان را روی دندان آسیاب قرار دهد.

تمرین 25- صدای حرف دال را تکرار کند.

تمرین 26- صدای حرف پ را تکرار کند.

تمرین 27- زبان را به صورت متناوب به لپ چپ و راست بزند.

تمرین 28- فوت کند.

تمرین 29- پلاستیک فریزری باد کند.(شرایط احتیاج جهت جلوگیری از خفگی کودک را رعایت کند) در مراحل بعد بادکنک باد کند.

تمرین 30- با نی فوت کند.

تمرین 31- با نی مایعات بنوشد.

تمرین32- مقداری آب در دهان نگه دارد و بعد بپاشد.

تمرین33- با دهان صدای (زبان را به سقف دهان فشار دهد و) تق تق ایجاد نماید.

تمرین 34- با گوشه لبها فوت کند.

تمرین35- مسواک بزند. (این تمرین تحریک حسی مناسب نیز تولید می کند)

تمرین 36- نان خمیری بربری یا لواش را با دندان بکند و بجود.

تمرین37- آدامس بجود.

تمرین38- تمرین سوت زدن با دهان،با انگشتان،و با وسیله سوت انجام دهد.

تمرین39- زبان را پشت لبها و جلوی دندان‌ها بچرخاند.

تمرین 40- خیلی آرام با دندان ها به یکدیگر ضربه بزند.

تمرین41- ابروها را بالا بیندازد.

تمرین42- چشمک بزند.

تمرین 43- اخم کند.

تمرین44- با بستن یک چشم یک ابرو را پایین نگه دارد و دیگری را بالا ببرد.

مرکز تشخیص و درمان آسپرگر در تهران|گفتار درمانی اختلال آسپرگر|آسپرگر خفیف| دکتر صابر

بهترین مرکز تشخیص و درمان آسپرگر در تهران تحت نظر دکتر صابر به بررسی اختلالات طیف اوتیسم و تشخیص آسپرگر در کودکان می پردازد. آسپرگری و درمان آن از مواردیست که در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی امریکا حذف شده است. درمان آسپرگر خفیف در مرکز اوتیسم دکتر صابر توسط گفتار درمانی در اختلال آسپرگر و کار درمانی آسپرگر انجام می گیرد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تشخیص آسپرگر-بهترین دکتر تشخیص آسپرگر

برای تشخیص علائم آسپرگر در کودکان باید به دکتر اوتیسم مراجعه نمود. برای درمان آسپرگر تشخیص نشانه های آن اهمیت دارد. در زیر علائم آسپرگر بیان شده است.

1. نواقص مداوم و برجسته در تعاملات اجتماعی.
2. مشکل در استفاده از تماس چشمی، بیان ‌های چهرهای، حرکات بیانگر و دیگر شکل های ارتباط غیر کلامی.
3. مشکل در فهم و کاربرد زبان غیر تحت تلفظی.
4. فقدان ارتباطات مناسب با همسالان.
5. شیفتگی جدی نسبت به علایق یا اشیا.
6. تعصب خشک نسبت به عادات جاری یا علایق خاص که تاثیر سوء بر شرکت سندروم آسپرگر در فعالیت های ارتباطی دارد.

اهداف گفتاردرمانی در اختلال آسپرگر

از اهداف گفتار درمانی آسپرگر می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1. شرکت در فعالیتهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی.
2. شروع معاملات اجتماعی و پاسخگویی به این معاملات با دیگران.
3. درک و استفاده از زبان استعاری به منظور ارتباط موثر.
4. پذیرش و کنترل تنوع در موارد روزمره بدون بروز واکنش‌های عاطفی قوی.
5. ایجاد و توسعه مهارتهای تعامل اجتماعی در بافت‌های ارتباطی متنوع،متناسب با سن رشدی،لهجه و انتظارات فرهنگی.
6. ایجاد انتظارات واقع بینانه در والدین نسبت به مهارت‌های ارتباطی کودکشان و جلب همکاری ایشان با گفتار درمانگر و دیگر متخصصین به منظور توسعه راهبردهای درمانی موثر.

نکاتی مهم در درمان آسپرگر -گفتار درمانی برای آسپرگر

1. مهارت های ارتباطی سندروم آسپرگر را با استفاده از ارزیابی های هنجار شده مستند سازید و طریقه ارتباط وی در خانه،مدرسه،زمین بازی،بوفه و دیگر موقعیت های اجتماعی و آموزشی مهم را مشاهده نمایید.
2. از والدین در زمینه مراحل رشدی،تاریخچه پزشکی و نیز وضعیت پزشکی فعلی،درمان های تخصصی قبلی،تلاش های ارتباطی در موقعیت های مختلف،و علایق اجتماعی و خانوادگی نشانگان آسپرگر اطلاعاتی کسب نماید.
3. به والدین توصیه نمایید در جستجوی یک ارزیابی بین رشته ای از متخصصین مربوطه نظیر روانشناس تربیتی،معلم،عصب شناس اطفال،کاردرمانگر،یا شنوایی شناس باشند تا وضعیت شناختی،آموزشی،سلامتی،شنوایی،زندگی روزانه،و مهارت های حرکتی مهم در رشد مداخلات ارتباطی را مستند سازید.
4. ملاقاتهای منظم با والدین اختلال آسپرگر و دیگر متخصصین مربوطه داشته باشید تا در صورت نیاز راهبردهای درمانی مشترک را توسعه بخشید یا تغییر دهید.
5. بهترین رویکردهای درمانی متناسب با نیاز های انفرادی سندروم آسپرگر را تعیین نمایید (نمونه‌ای از این روش ها در زبان انگلیسی عبارتند از: مدل درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و سایر معلولیت های ارتباطی ( TEACCH ) ،داستان های اجتماعی و یا رویکردهای اجتماعی کاربرد شناسی).
6. بر مبنای نیازهای ارتباطی زبانی،اجتماعی و آموزشی نشانگان آسپرگر،موقعیتهای ارتباطی خاص را به عنوان اهداف درمانی انتخاب نمایید.
7. به والدین و معلمین سندروم آسپرگر و دیگر متخصصان مرتبط،رابطه میان رفتار های مربوط به اوتیسم و نواقص رشدی ارتباط را توضیح دهید.
8. منابع و مطالب مفیدی در زمینه نشان های آسپرگر برای والدین و معلمان سندروم آسپرگر فراهم نمایید.
9. حمایت های محیطی مورد نیاز برای افزایش موقعیت های ارتباطی سندروم آسپرگر با والدین و معلمانش (نظیر نصب برنامه روزانه در خانه و مدرسه،تهیه قوانین نوشتاری برای شرکت در مراکز بازی یا یادگیری،حذف مطالب حسی توان کاه،یا کنترل سطح صدا) را کشف نمایید.
10. به والدین و معلمان آموزش دهید در هنگام ایجاد تغییرات در برنامه درمان آسپرگر،از حمایت های بینایی نظیر نصب کلمه «تغییر» یا نمادهای حاکی از گسیختگی در برنامه روزمره سندروم آسپرگر استفاده نمایند،از سندروم آسپرگر بخواهید تغییر در برنامه روزمره را انجام دهند.                                                                                                                                                              
11. یک داستان مصور و دارای طرح «اگر-آنگاه» را برای سندروم آسپرگر تهیه نمایید،در این طرح ابتدا تصویری با این مضمون قرار می گیرد که «اگر این حادثه اتفاق بیفتد که…» و سپس دو یا سه تصویر از رفتارهای ارتباطی جایگزین پیشنهاد می‌شود شامل «پس من می توانم از… استفاده کنم» (مثلاً اگر من ازدست دانش‌آموز دیگری عصبانی باشم،میتوانم از تو دور بشوم یا میتوانم با یک صدای نرم و آرام به او بگویم چرا عصبانی هستم.)
12. هنگامی که با نشانه های آسپرگر در فعالیتی سهیم می‌شوید برای برجسته تر کردن آن،فعالیت‌های او و خود را با استفاده از تن صدای آهنگین با سرعتی کند و بیان چهره ای اغراق شده توصیف نمایید.
13. رفتارهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی معنادار و مورد استفاده اختلال آسپرگر را در برنامه‌های خاص مشترک یا فعالیت های روزمره تعاملی جمعی (نظیر تهیه غذا،اجرای یک بازی یا ورزش،رفتن به فروشگاه یا سفارش غذا در رستوران) تعیین نمایید. سپس فهرستی از بیان چهره‌ای،زبان بدنی،ساختار عبارت ها و جملات مورد نیاز وی را تهیه نمایید،پس از آنکه الگوی مناسب در این ارتباط را به او نشان دادید از وی بخواهید این ارتباط را در زمان فعالیت های روزمره مشترک با همسالان عادیش تمرین نماید.
14. در حین استفاده شما از حرکات بیانگر ساده یا بیان چهره ای،دستورات شفاهی به سندروم آسپرگر را به یک دستور محدود نمایید تا اطلاعات کلامی مفهوم تر شود،وقت کافی برای پاسخگویی و نشان دادن آن که درک صحیحی از دستور داشته است به وی بدهید.
15. باز ساختن تخته های (آلبوم های) داستانی که شامل مراحل صریح و روشن یک تکلیف است،نشانه های بینایی (نظیر نوشته یا تصویر نمادین) را به دستورات شفاهی بیفزایید،از سندروم آسپرگر بخواهید قبل از شروع تکلیف دستورات را بخواند (مثلاً بردن خوراکی ها به اتاق پیش دبستانی،تکمیل یک تکلیف،قرار دادن لوازم شخصی در قفسه،یا چیدن میز.)
16. هنگامی که دستورات شفاهی خاص را به نشانگان آسپرگر می دهید و قبل از آنکه بخواهید وی آنها را اجرا نماید،مراحل تکلیف را برای سندروم آسپرگر الگوسازی نمایید،برای هر تکلیف از وی بخواهید دستورات شفاهی شما را تکرار نماید،با افزایش توانمندی در توجه طولانی تر به شما،برای تکالیف دارای توالی پیچیده تر بیفزایید.
17. از تصاویر افرادی استفاده کنید که بیان چهره‌ای و موقعیت های بدنی مختلف دارند تا به نشانگان آسپرگر معنای رایج پیام های ارتباطی غیرکلامی را بیاموزید.
18. به والدین و معلمان سندروم آسپرگر بیاموزید بیشتر اوقات در زمینه رفتارهای کلامی و غیرکلامی مهم که حاکی از عواطف و احساسات دیگران است،اظهار نظر نمایند (مثلاً «به صورت امیر نگاه کن،صورتش غمگین به نظر می رسد چون دوستش چیزی گفت که قلبش شکست،میبینی؟» یا «به علی نگاه کن،او لبخند میزند و بالا و پایین می پرد،او نمره خوبی از مقاله اش گرفته و به همین دلیل هیجان زده است.)
19. پس از خواندن یک داستان یا تماشای فیلم به همراه سندروم آسپرگر احساسات و عواطف شخصیتها را به بحث بگذارید،از وی بخواهید با نوشتن یا کشیدن پاسخ‌هایی جملات زیر را تکمیل نماید: هنگامی که این اتفاق افتاد… او احساس کرد که…،من این را از اینجا فهمیدم که او…
20. به کودک آسپرگر بیاموزید که چگونه با گفتن نام،زدن ضربات ملایم به شانه شخص مقابل،یا گفتن عبارت های باز نظیر «میدونی چیه؟» توجه فرد دیگر را به صورتی مناسب جلب نماید،به نشانگان آسپرگر بیاموزید صبر کند تا شخص مقابل با نگاه کردن یا پاسخ دادن به وی با واژه «چی؟» به تلاش وی ارج نهد.
21. کودک اختلال آسپرگر بیاموزید با شناسایی تغییر حالت نگاه گوینده و استفاده از مکث هایی که به وی اجازه می دهد در لحظه مناسب نوبت مکالمه را به عهده بگیرد،قطع گفتار گوینده در طی مکالمه را کاهش دهد.
22. فهرستی از سوالات محتمل الوقوع رایج را تهیه کنید بیمار در مکالمه اش با همسالان و بزرگسالان برای ادامه یک عنوان می‌تواند از آن استفاده نماید (نظیر بعد چه اتفاقی افتاد؟ یا شما چه کار کردید؟)،به وی بیاموزید چگونه هنگام گوش کردن به فرد دیگری که داستانی شخصی را میگوید این سوالات را بپرسد،مطمئن شوید که وی قبل از پرسیدن این سوالات منتظر مکث گوینده می شود.
23. به نشانگان آسپرگر بیاموزید در طی مکالمه با دیگران،در زمان‌های مناسب از تصدیق کلامی (نظیر واقعاً یا ام ) و غیرکلامی (نظیر لبخند،اخم و حرکات سر) استفاده نماید.
24. به سندروم آسپرگر بیاموزید برای آغاز تعاملات اجتماعی،به جای رفتارهای غیر کلامی نامناسب نظیر هول دادن دیگران یا برداشتن اسباب بازی ها بدون کسب اجازه،از سوالاتی نظیر «من میتونم بازی کنم؟» استفاده کند.
25. فهرستی از سوالاتی تهیه نمایید که سندروم آسپرگر می تواند با استفاده از آنها از دیگران کسب اطلاع کند (مثلاً «دوست داری بازی کنی؟» ،«در تعطیلات چه کار می کنی؟» یا «نقشه برای تعطیلات آخر هفته چیه؟») و سپس به وی بیاموزید چگونه از این سوالات برای آغاز مکالمه با دیگران استفاده نماید.
26. با تهیه فهرستی از سوالات یا نظرات کلیدی (نظیر «میدونی منظورم چیه؟»،«تو تا کنون…؟»،یا رشته های متوالی از سوالات (از قبیل «آیا توهم آن فیلم را دیدی؟» ،«آیا از آن خوشت آمد وقتی…؟» که برای دعوت از دیگران برای نوبت گیری در مکالمه کاربرد دارد،به سندروم آسپرگر بیاموزید از تک گویی به سمت گفت‌وگوی دو نفره در زمینه عنوان مورد علاقه حرکت کند.
27. برای نشانگان آسپرگر،مکالمات تصویری ( کمیک استریپ) تهیه کنید که قوانین حفظ مکالمه با دیگران را نشان می دهد.( مثلا درخواست وضوح بیشتر گفتار یا پاسخ دهی به چنین درخواستی،ارسال علایمی برای تغییر عنوان،ارائه اطلاعات بسیار کم یا بسیار زیاد،یا پایان دادن به موضوع مورد مکالمه با ملایمت.) مکالمات تصویری را در یک دفترچه یادداشت برای سندروم آسپرگر نگهدارید تا در صورت لزوم مرور نماید.                                                                                                                                                              
28. در زمینه علایق خاص اختلال آسپرگر (نظیر بازی با نرم‌افزارهای رایانه‌ای،بازی شطرنج،یا اجرای آزمایشات علمی)،نشست های اجتماعی میان وی و همسالان عادیش برقرار کنید،از این فرصت برای تهیه فیلمی از نشانگان آسپرگر استفاده نمایید و تعاملات اجتماعی صحیح و ناصحیح وی را مورد بحث قرار دهید.
29. به همراه سندروم آسپرگر فهرست هایی از وقایع اجتماعی بنویسید که مستقیما مربوط به فعالیت های منظم وی است و طرحی کلی از قسمت های انفرادی یک فعالیت و انواع مورد انتظار ارتباط اجتماعی ضروری در مدرسه، خانه و موقعیت های اجتماعی را ارائه می دهد،از وی بخواهید هر روز قبل از شروع این فعالیت ها،متن های فوق را بخواند یا به نوار صوتی آن گوش دهد.
30. عده ای از دانش آموزان شامل نشانگان آسپرگر و همسالان عادی اش را به دو گروه تقسیم نمایید و بازی «بعد از آن چه اتفاقی می افتد» را اجرا نمایید،ابتدا یک موقعیت اجتماعی دشوار را ارائه کنید،سپس از هر گروه بخواهید حداقل به سه راه حل مختلف این موقعیت را به بیان آن که افراد چه باید بگویند و چه انجام دهند فکر کنند. (مثلاً «علی میخواهد امشب به مهمانی برود،اما پدرش هنوز از این که او دو هفته پیش،بیشتر از وقت مقرر شب بیرون مانده بود ناراحت است.در چنین موقعیتی علی چه می‌تواند انجام دهد و چه بگوید؟») پس از آن از دانش‌آموزان بخواهید این موقعیت بر روش حل آن را به صورت نمایش بازی کنند (روش ایفای نقش)،و سپس به دانش آموزان بگویید تصمیم بگیرند بهترین راه حل چیست و چرا؟.
31. به سندروم آسپرگر آموزش دهید معنای مجازی اصطلاحات،استعارات یا تشبیهات(نظیر به بلندی سرو) را توضیح دهد،از وی بخواهید جملاتی را بگوید یا بنویسید که شامل تعریف یا کاربرد این اصطلاحات است.
32. از مکالمات تصویری ( کمیک استریپ) ، کارتون ها ( انیمیشین ) ،تیترهای روزنامه و جوک ها استفاده نمایید،به نشانگان آسپرگر کمک کنید که زبان انتزاعی که شامل معانی چندگانه (نظیر شیر خوردنی،شیر آب)،کنایه (نظیر تو زیادی تمیز نیستی؟)،عناوین دو معنایی می‌شود را درک نماید،سپس به بی بیاموزید که به یک شیوه مطلوب اجتماعی بذل گویی های دلخواهش را با دیگران داشته باشد،از کنایه در گفتارش استفاده نماید،یا عنوان به وجود آورد.

علائم آپراکسی چیست| درمان آپراکسی گفتاری | درمان آپراکسی در کودکان| کلینیک دکتر صابر

مرکز گفتار درمانی دکتر صابر در حیطه درمان آپراکسی در کودکان و بزرگسالان فعالیت می نماید. بخش تخصصی گفتار درمانی مرکز مجهز به امکاناتی نظیر اتاق شنیداری، سنسوری روم، گفتار درمانی است. از خدمات مرکز درمان لکنت کاردرمانی درکی حرکتی می باشد در درمان آپراکسی گفتاری موثر است. مرکز درمان آپراکسی دکتر صابر با در اختیار داشتن 32 نیروی گفتار درمان و روانشناسان کودک و کاردرمان در جهت بهبود کودکان مبتلا به لکنت تلاش می کنند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

 دکتر تشخیص آپراکسی و دیس پراکسی-علائم آپراکسی

برای تشخیص آپراکسی و دیس پراکسی توسط دکتر متخصص آپراکسی باید علائم زیر چک شود.

1. گفتار کند، پرزحمت، توام با تردید و تقلا و رفتارهای کورمال و مشهود در ساختارهای دهانی.
2. عدم وجود هر نوع ضعف، کندی یا ناهماهنگی عضلانی در معاینه دهانی حرکتی کودکان آپراکسی.
3. وجود خطاهای تولیدی بی ثبات و غیر قابل پیش بینی.
4. خطاهای تولیدی بیشتر کودکان آپراکسی در واژه های سایشی،مرکب و خوشه های همخوانی واقع می‌شود تا در واکه ها، همخوان های انسدادی یا همخوانهای منفرد.
5. نواقص تولیدی در کلمات چند هجایی بیش از تک هجایی ها روی می دهد.
6. گفته های خودکار (نظیر شمارش یا نامیدن روزهای هفته به صورت متوالی) از وضعیت تولیدی بهتری برخوردارند تا گفته های ارادی و بدیع.
7. یکنواختی نوای گفتار و وجود مکث های نابجا در کودکان آپراکسی.
8. ضعف در مهارت‌های حرکات تکراری دهانی.
9. طبیعی بودن مهارت های درک شنیداری در فرد مبتلا به آپراکسی.
10. بهینه بودن مهارت های نوشتاری نسبت به مهارت های گفتاری.
11. خودآگاهی مناسب از خطاهای گفتار.

اهداف درمان در آپراکسی -درمان دیسک پراکسی

1. به کارگیری گفتار در سطح مکالمه با حداکثر صحت تولیدی و تناسب در نوای گفتار در کودک آپراکسی
2. حفظ تحرک عضلانی دهانی و آگاهی جنبشی دهانی بسنده به منظور حمایت از تولید مناسب گفتار در بیماران اپراکسی
3. کاربرد مداوم راهکارهای جبرانی به منظور کمک به بیرون ده کلامی بهینه در فرد آپراکسی.
4. استفاده موثر از سیستم ارتباطی منطبق/مکمل به منظور انتقال نیازها و انتظارات مراجعین مبتلا به آپراکسی ( کنش پریشی) در نبود گفتار واضح.

چه نوع نکاتی در درمان آپراکسی کودکان (کنش پریشی) و دیس پراکسی باید در نظر گرفت

1. جهت بررسی تشخیص فعلی وضعیت مراجعین مبتلا به آپراکسی، تاریخچه پزشکی، درمان قبلی و توانمندی مراجعین مبتلا به دیس پراکسی در کسب بهبودی،با تیم پزشکی صحبت کنید.
2. ارزیابی گفتاری-زبانی کاملی را با تاکید خاص بر ارزیابی دهانی حرکتی اجرا نمایید، به خصوص بر توانایی مراجعین مبتلا به کنش پریشی یا آپراکسی در اجرای حرکات دهانی خودکار و ارادی توجه نمایید.
3. ترتیب یک ملاقات مشروح را با مراجعین مبتلا به آپراکسی و مراقب بینش بدهید تا یافته‌های ارزیابی،ارتباط وضعیت پزشکی با گفتار،و پیش آگهی میزان بهبودی در ارتباط کارکردی را به بحث بگذارید،با در نظر گرفتن سطح تحصیلی،شغل و سطح عمومی ارتباطی مراجعین مبتلا به دیس پراکسی،از خانواده وی اطلاعاتی را کسب کنید تا برنامه درمانی مرتبط با نیازهای ارتباطی وی را طراحی نمایید.
4. با این درخواست از بیمار که تصاویر (بزرگ) اشیا کارکردی را با انگشت ردیابی کند، مراحل اولیه درمان کارکرد بینایی (VAT ) را به مراجعین مبتلا به آپراکسی آموزش دهید. در صورتی که وی قادر به ردیابی تصویر به صورت ارادی نیست،با قرار دادن دستتان روی دستش به او کمک کنید.
5. با ارائه چند تصویر به مراجعین مبتلا به آپراکسی و درخواست آن که تصویر موردنظر را نشان دهد به وی آموزش دهید به محرک بینایی به صورت صحیح اشاره نمایند تا مفهوم کنترل ارادی را بفهمد،اشاره به تصویر را به یک تکلیف پایانه باز تبدیل نمایید که در آن مراجعین مبتلابه دیس پراکسی باید بیان شما را با اشاره به یک تصویر صحیح از میان سه یا چهار تصویر کامل کند (مثلاً شما می گویید «توپِ…» و مراجعین مبتلا به کنش پریشی به تصویر «پسر» اشاره می‌کند.)
6. به مراجعین مبتلابه آپراکسی گروهی از حرکات بیانگر مرسوم را بیاموزید (مثلاً قرار دادن انگشتتان روی دهان برای «خوردن» و یا حالت دادن انگشتان دست به شکل ( C ) در جلوی دهان برای «نوشیدن»)،حرکت بیانگر را هنگام بیان کلمه انجام دهید،از مراجعین مبتلا به دیس پراکسی بخواهید این حرکت را بدون گفتن کلمه تقلید نماید،در صورتی که وی قادر به اجرای ارادی حرکت بیانگر مذکور نیست با قرار دادن دستتان را روی دست مراجعین مبتلا به کنش پریشی به وی کمک کنید.
7. فک کودکان مبتلا به آپراکسی را با دست تا آخرین حد ممکن پایین آورید تا دهان کاملا باز شود،سپس فکر را به موقعیت اولیه (کاملاً بسته) برگردانید،. سه بار و هر پنج مرتبه این حرکت را انجام دهید.
8. به منظور افزایش حرکات و گردش تمام ساختارهای دهانی،حرکات کند و اغراق آمیز جویدن (روش جویدن) را به نمایش گذارید،از مراجعین مبتلا به دیس پراکسی بخواهید حرکات جویدن را تقلید نماید.
9. حرکات دهانی غیر گفتاری (نظیر لبخند زدن،بیرون آوردن زبان،گاز گرفتن لب پایین،غنچه کردن لب ها) را انجام دهید و از مراجعین مبتلا به کنش پریشی بخواهید که آنها را تقلید کند،در صورتی که کودکان آپراکسی قادر به انجام ارادی این حرکات نباشد،با‌ دست شکل مطلوب را به ساختار های دهانی بدهید.                                                                                                                                                                                                  
10. هنگامی که مراجعین مبتلا به آپراکسی بتواند به صورت باثباتی حرکات دهانی غیر گفتاری را تولید نماید،حرکات دهانی را با صداها ترکیب نمایند،(مثلاً از لبخند برای صدای ( ii ) از گاز گرفتن لب پایین برای صدای ( f f ) و از غنچه کردن لب ها برای صدای ( u u )    استفاده کنید) و صداها را به کلمات ساده تبدیل نمایید (مثلا ( f f ) به «فیل»  و ( u u ) به « اونا» تبدیل شود).
11. به مراجعین مبتلا به دیس پراکسی حرکات بیانگری را بیاموزید که توام با حرکات گفتاری استفاده نماید (مثلاً باز و بسته کردن دست نشانگر باز و بسته کردن دهان یا اشاره انگشت نشانه به هر گوشه دهان نشانگر ( e e ) است.)
12. به  فرد آپراکسی بیاموزید به صورت فیزیکی لب ها،گونه ها،و زبان را به گونه‌ای دستکاری کند که جایگاه تولید تسهیل شود (مثلاً لب ها را محکم به یکدیگر بچسباند تا صدای ( p ) را تولید کند.)
13. صداها و هجاهای منفرد را تولید کنید تا کودکان مبتلا به آپراکسی از شما تقلید نماید. استفاده از آینه به مراجعین مبتلابه آپراکسی کمک می‌کند که تولید خویش را با گفتاردرمانگر مقایسه نماید.
14. تولید شفاهی مراجعین مبتلا به دیس پراکسی را با استفاده از مدل سازی، رد گیری و تمرینات رفتاری، به هجاها و کلمات معنی دار کوتاه نظیر «پا» و « نه» بسط دهید.
15. کودکان مبتلا به آپراکسی را تشویق نمایید که بارها یک هجا یا کلمه معنادار را همزمان با شما (گفتار درمانگر) بگوید،به تدریج از میزان تقلید مستقیم بکاهید به این صورت که ابتدا کلمه را الگوسازی نمایید و سپس در حالی که مراجعین مبتلا به کنش پریشی کلمه را میگوید شما لب بزنید (کلمه را زیر لب بگویید)،ابتدا یک کلمه را الگوسازی نمایید و از کودکان مبتلا به آپراکسی بخواهید آن را تکرار کند،کاربرد الگوی شفاهی را به تدریج حذف نمایید به این صورت که محرک نوشتاری یا تصویری را به مراجعین مبتلا به دیس پراکسی ارائه نمایید و از وی بخواهید کلمه هدف را نام ببرد.
16. بافتی را که کودک مبتلا به آپراکسی می‌تواند با حداکثر راحتی صداهای هدف را در آن تولید نماید (در سطح هجا یا کلمه) پیدا نمایید و تولید صحیح صداهای هدف را در آن سطح تثبیت نمایید،تولید صحیح را به سطح جمله گسترش دهید،از تمرینات تولیدی هنجار شده توأم با مدل سازی و تمرینات رفتاری استفاده نمایید.
17. از بیمار مبتلا به آپراکسی سوالاتی بپرسید که تولید صحیح گفته های هدف را در بر داشته باشد.
18. با آموزش سیستم اشارات دستی و استفاده همزمان آن با گفتار،تولید گفته‌های پیشرفته تر را تسهیل نمایید.
19. با این پیشنهاد به بیمار مبتلا به دیس پراکسی که از حرکات بیانگر موزون (نظیر دست زدن،ضربه زدن به میز یا بالا و پایین بردن سر) استفاده کند و آنها را در حین صحبت نیز به کار برد،تولید کلمات چند هجایی و عبارت های کوتاه را تسهیل نماید.
20. به کودک مبتلا به آپراکسی آموزش دهید که با ضربات مترونوم صحبت کند،از سطحی شروع کنید که مراجعین مبتلا به آپراکسی می تواند بدون درک و تامل صحبت کند،به تدریج سرعت مترونوم را به سطحی افزایش دهید که برای وی مناسب است و سپس رفته رفته کاربرد مترونوم را حذف کنید.
21. روش درمان آهنگین ( MIT ) را اجرا نمایید،به کودک مبتلا به آپراکسی آموزش دهید ابتدا ریتم (وزن) عبارتی که از قبل یاد گرفته است (نظیر «یک توپ دارم قل قلیه») را ضرب بگیرد و سپس این ریتم را با زمزمه یک ملودی (آهنگ) که مشابه نواخت عبارت هدف است ترکیب کند،کلمات این عبارت را با ملودی بر ریتم ضرب گرفته شده ترکیب نمایید،ضربه زدن و ملودی را به تدریج حذف نمایید تا جایی که کلمات به تنهایی (بدون ضربه و ملودی) تلفظ شوند.
22. به مراجعین مبتلا به دیس پراکسی آموزش دهید به منظور افزایش کنترل کلامی اش،قبل از شروع گفتار در روش های آرمیدگی عضلانی عمیق را اجرا نماید.
23. با استفاده از جملات من فردی که معنایش با تغییر تاکید بر کلمات کلیدی متفاوت می‌شود (نظیر جمله «چرا علی؟» در مقابل«چرا علی؟ »)، روش هایی را مدلسازی کنید که بلندی صدا یا زیر و بمی را در کلمات مورد تاکید افزایش می دهد.
24. به کودکان مبتلا به آپراکسی آموزش دهید که از منحنی ها و الگوهای مناسب تاکید و نواخت مختلف (در انواع جملات نظیر خبری و پرسشی) استفاده نماید (مثلاً جمله «ما میرویم» در مقابل «ما می رویم؟»).
25. به منظور افزایش تاکید در گفتار،استفاده از زیر و بمی و شدت صوتی فزاینده را مدل سازی کنید،یا از کودک مبتلا به آپراکسی بخواهید کلماتی را که باید در یک متن مورد تاکید قرار گیرد علامت بزند و سپس از وی بخواهید که متن را با تاکید مناسب بر کلمات علامت دار بخواند،میزان موثر بودن بیان مراجعین مبتلا به دیس پراکسی را مورد نقد و بررسی قرار دهید.
26. بیماران مبتلا به آپراکسی را تشویق نمایید که برای نوشتن گفته هایش (در هنگامی که گفتار نامفهوم است) دفترچه یادداشت ای بهم همراه داشته باشد.                                                                                                                                                                
27. در صورتیکه گفتار مراجعین مبتلا به کنش پرشی پس از درمان آزمایشی هنوز نامفهوم است (یا به عنوان یک ابزار موقت ارتباطی در طی درمان تا زمانی که گفتار کودکان مبتلا به آپراکسی مفهوم گردد) یک ابزار ارتباطی جایگزین (نظیر تخته تصویر،تخته الفبا یا دستگاه خروجی صوتی مصنوعی) برای مراجعین مبتلا به دیس پراکسی در نظر بگیرید و طریقه استفاده از آن را به وی آموزش دهید.
28. به منظور تمرین گفتار مکالمه ای،برگزاری جلسات گروهی با دیگر مراجعین دارای آسیب گفتاری را تسهیل نمایید و استفاده از رفتارهای گفتاری را که پیشتر در جلسات درمانی به مراجعین مبتلا به کنش پریشی آموخته اید تقویت نمایید.
29. به منظور شرکت در مکالمات اجتماعی با افراد دیگر،با کودک مبتلا به آپراکسی به بخش هایی که از اتاق درمان دور است بروید،استفاده از رفتارهای کلامی جدید را ثبت کنید و تمرین را تا زمانی ادامه دهید که گفتار واضح و موثر تعمیم یابد.

گفتاردرمانی در اختلال زبان

مرکز گفتار درمانی دکتر صابر یکی از بهترین مراکز درمان اختلالات زبان و گفتار در تهران می باشد. گفتاردرمانی در اختلال زبان یکی از حیطه های مهم در زمینه گفتار درمانی مشکلات گفتار می باشد که در مرکز گفتار درمانی دکتر صابر ارائه می شود. اختلال زبان شفاهی شامل آسیب گسترده در استفاده از گفتار و یا اشارات کلامی می باشد که موجب اختلال در درک گفتار  و تولید زبان در زمینه های مختلف معنایی، صرف و نحو و کاربرد واج شناسی زبان است. این نوع آسیب به خودی خود برطرف نشده و نیاز به خدمات گفتاردرمانی در اختلالات زبان  به صورت تخصصی و ویژه دارد. مرکز گفتار درمانی کودکان تهران در کنار خدمات گفتار درمانی در داخل کلینیک به ارائه خدمات گفتار درمانی در منزل نیز می پردازد.

علائم اختلالات زبانی- اختلال زبان شفاهی

در اینجا یه علائم اختلال زبان در کودکان اشاره می شود:

1. پایین بودن خزانه واژگان درکی و یا بیانی،نسبت به هنجار های رشدی مورد انتظار در کودکان عادی ۵ تا ۱۲ ساله.
2. مشکلات دائمی و قابل توجه در درک و تولید ساختارهای نحوی پیچیده و پایه ای.
3. نواقص دائمی و قابل توجه در درک و یا تولید ویژگی‌های تک واژشناختی.
4. مشکلات دائمی و قابل توجه در معنی و سازمان بندی زبان شفاهی.
5. مشکلات دائمی و قابل توجه در کاربرد زبان بیانی.
6. تاثیر بسیار مخرب نواقص زبان شفاهی بر ارتباط موثر در خانه،مدرسه و جامعه .                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                

اهداف گفتار درمانی در اختلالات زبانی

در زیر به اهداف گفتاردرمانی در اختلال زبان اشاره می شود.

1. درک و تولید واژگان در بافت های ارتباطی متنوع به گونه ای متناسب با انتظارات فرهنگی،گویش و سن.
2. سازمان بندی واژگان به طبقات معنایی به منظور اصلاح موثر و کاربرد بعدی آنها در گفتار و زبان.
3. درک و تولید جملات مبنایی و پیچیده در مکالمه متناسب با انتظارات فرهنگی،گویشی و سن.
4. استفاده از مهارتهای کاربرد شناختی زبان در بافت های ارتباطی متنوع متناسب با انتظارات فرهنگی،گویشی و سن.
5. انتظارات واقع گرایانه والدین در مورد مهارت های زبانی شفاهی کودک شان.

نکات قابل توجه در درمان اختلال زبان- گفتار درمانی در مشکلات گفتار

گفتاردرمانی در اختلال زبان کودکان نکاتی را در درمان توصیه می کند:

1. توسط گفتاردرمانی در اختلال زبان آزمون های زبانی هنجار را جهت تعیین توانمندی ها و اختلال کلی زبان درکی و بیانی کودکان اختلالات زبان و مقایسه رشد زبان وی با هنجار های رشدی،فرهنگی و گویشی اجرا نمایید.
2. آزمون های معیار کودک اختلال زبان بیانی را جهت تعیین مهارت های زبان خاص کودکان اختلالات زبانی در بخش های زبانی که توسط آزمون های هنجار دارای ضعف تشخیص داده شده بود،اجرا نمایید.
3. در حالی که کودکان اختلالات زبانی در زمینه مبحث مورد علاقه اش صحبت می‌کند یک نمونه زبانی که نشانگر نوع مکالمه وی نیز هست را به صورت صوتی یا تصویری ضبط نمایید و این نمونه را به منظور بررسی نوع استفاده وی از زبان تحلیل نمایید.
4. به منظور تعیین نقاط ضعف و قوت اجتماعی و آموزشی کودکان اختلالات زبان شفاهی،با معلم وی و خود او(در صورت مناسب بودن سنش) و دیگر متخصصین آموزشی مربوطه مصاحبه نمایید.
5. گزارش مستندی از مهارت های ارتباطی کودکان با اختلال زبانی در کلاس درس،زمین بازی،بوفه یا دیگر موقعیت های اجتماعی و آموزشی حساس تهیه نمایید.
6. مهارت های دهانی-حرکتی کودکان اختلال زبانی را به این صورت ارزیابی نمایید که ابتدا ساختار های مشهود صورت،لب ها،دندان ها،زبان،سخت کام و نرم کام وی را مشاهده نمایید و سپس بررسی نمایید که او چگونه از ساختار های خاص مهم برای تولید گفتار و زبان استفاده می‌کند (مثلاً حرکت،قدرت و بسته بودن لبها،قدرت بیرون آوردن تو بردن و طرفی کردن زبان،یا حرکت نرم کام هنگام تولید واج ( a ) را بررسی کنید.)
7. آزمون غربالی شنوایی شناسی تن خالص را در فرکانس 500، 2000 ،1000 و 4000 هرتز در شدت ۲۰ دسی بل برای کودکان اختلال زبانی اجرا نمایید.
8. در صورتی که نتایج آزمون غربالی شنوایی نشانگر نیاز کودکان با اختلال زبان شفاهی به ارزیابی بیشتر بود،وی را برای ارزیابی کامل به یک شنوایی شناس ارجاع دهید.
9. از والدین بخواهید اطلاعاتی را در زمینه شاخص‌های کودکان اختلالات زبانی،تاریخچه و وضعیت فعلی پزشکی،درمان های تخصصی قبلی،تلاش های ارتباطی در موقعیت های متفاوت،و مسائل مورد علاقه خانوادگی و اجتماعی مربوطه را فراهم آورند.
10. والدین از طریق متخصص اطفال یا متخصص گوش و حلق و بینی (متخصص گوش و حنجره) ارزیابی کامل پزشکی از کودکشان به عمل آورند تا از طریق آن هر نوع مبنای عضوی اختلال زبانی تعیین گردد.
11. والدین از طریق روانشناسی تعلیم و تربیت به ارزیابی شناختی کودک خود بپردازند تا هر نوع تاخیر در رشد شناختی بی را تعیین نمایند.
12. به منظور تعیین خدمات مورد نیاز و نیز جهت ایجاد و توسعه راهبرد های گفتاردرمانی در اختلال زبان مشترک،ترتیب ملاقاتی را با والدین و دیگر متخصصین مربوطه بدهید.
13. با توجه به نیازهای فردی کودکان اختلالات زبانی،مناسب ترین رویکرد درمانی کلی (نظیر درمان مشارکتی،مشاوره یا تکمیلی) را تعیین نمایید.
14. بر مبنای سن،مهارت های واج شناختی،وضوح گفتار،گویش،و نیازهای ارتباطی،اجتماعی و آموزشی کودکان اختلالات زبانی فهرست واژگان،ساختار های کلمه،جمله،و یا موقعیت‌های کاربرد شناسی به ویژه را به عنوان اهدافی برای درمان اختلال زبان انتخاب کنید.
15. به والدین،معلمین و دیگر متخصصین مربوطه،ارتباط میان رشد زبان با سن،رشد گفتار،وضعیت شناختی و فیزیکی را توضیح دهید.                                                                                                                                                                  
16. مطالب و منابع مفیدی در زمینه رشد زبان و اختلالات گفتاری برای والدین و معلمین کودکان اختلال زبانی فراهم نمایید.
17. به همراه والدین،معلمین و خود کودکان اختلال زبانی به جستجوی پاداش هایی بپردازید که ممکن است تلاش های ارتباطی موفق کودکان اختلالات زبان بیانی را تقویت نماید نظیر تقویت کننده های خارجی (همچون تحسین های کلامی یا ژتون های قابل معاوضه) و درونی (همچون دریافت یک پاسخ فوری در ازای یک درخواست کلامی واضح).
18. قبل از شروع یک فعالیت،به وضوح اهداف درمانی آن فعالیت را برای کودکان اختلالات زبان شفاهی تعیین نمایید و مثلاً بگویید «آموزش ما درباره عبارت اضافه است و این یادگیری به تو کمک می کند که جملات بهتری بسازی» ،در انتهای فعالیت،عرض کودک اختلال زبان بیانی بخواهید هدف ویژه این فعالیت و رابطه آن با موقعیت ارتباطی را به شما بگوید.
19. پس از آن که کودک اختلال زبان شفاهی اهداف زبانی تحت آموزش را به کار برد،از وی بخواهید درباره کیفیت کنش زبانی اش قضاوت نماید.
20. به کودکان اختلالات زبانی واژگان مکانی و زمانی رایج (نظیر نزدیک به،قبل از،یا بعد از) را در دستورات دو و سه مرحله ای بیاموزید و سپس برای وی راهبردهای بینایی،حرکتی یا شنیداری فراهم نمایید چه او در یادآوری توالی دستورات کمک می نماید،ابتدا از تکالیف آشنا همچون مطالب روزمره کلاس یا خانه شروع نمایید و سپس تکالیف ناآشناتر و جدیدتر (نظیر روش ساخت یک هواپیمای کاغذی یا روش پخت یک شیرینی) را به کار ببرید.
21. در حالی که کودکان با مشکلات گفتار با وسیله ای بازی می کنند که متشکل از جفت اشیای مشابهی با اشکال،اندازه ها و رنگ های متنوع است،به وی آموزش دهید که دستورات شما را که شامل اصطلاحات معنایی و فضایی چندگانه است (نظیر مربع کوچک زرد را وسط دایره صورتی بزرگ قرار بده) اجرا نماید.
22. به گفتاردرمانی در اختلال زبان توصیه کنید از تکالیف تکمیل جمله استفاده نمایید تا به کودک اختلال زبان شفاهی آموزش دهید که ریشه کلمات را با پیشوند ها یا پسوند های تقابلی مناسب سنش با ۸۰ درصد صحت مقایسه نماید (مثلاً دوستانه و غیر دوستانه یا مهربان و نامهربان).
23. به کودک اختلالات زبان شفاهی آموزش دهید با اتصال پیشوندها و پسوندهای مختلف نوشتاری (نظیر نا،بی،گر،گاه) به شکل نوشتاری ریشه کلمات (نظیر مهربان،کار یا دانش) کلمات جدید بسازد. این کلمات را با و بدون پیشوند یا پسوند در جملات متقابل تعریف و استفاده کند.
24. به کودکان اختلالات زبانی آموزش دهید شکل نوشتاری یا تصویری و اسامی مفرد و جمع بی قاعده نظیر مسجد و مساجد یا کتاب و کتب را با یکدیگر منطبق نماید و سپس آنها را در جملات متقابل تولید نماید.
25. از متن های آموزشی کودک اختلال زبان شفاهی یا کتاب‌های داستانی مناسب سن وی استفاده کنید.ابتدا فهرست کلمات مهم را تعیین نمایید و سپس در مورد معانی آن کلمات عمیقاً بحث کنید،و سرانجام به او بیاموزید همان فهرست کلمات را در بافت های کلامی و یا نوشتاری استفاده نماید.
26. در گفتاردرمانی در اختلال زبان به مراقب آموزش دهید از تصاویر بینایی (نظیر رشته های معنایی کلمات،نمودار ون و دیگر نظام های بینایی منطقی) برای گروه بندی،مقایسه یا مقابله واژگان مبتنی بر برنامه آموزشی در طبقات معنا شناختی(دارای معنا) استفاده نماید.
27. از کودک اختلال زبان بیانی بخواهید اشیا یا تصاویر مبتنی بر برنامه آموزشی را بر اساس ویژگی‌های مشابه گروه بندی نماید،از وی بخواهید ویژگی های مشترک یا طبقه مافوق هر گروه را بیان نماید.
28. به کودک اختلال زبان شفاهی کمک کنید جملات پیچیده شفاهی و یا نوشتاری نظیر بندهای موصولی و مصدری،گروه های قیدی و عبارت های اسمی مبسوط،اسم مصدر،و جملات مجهول را درک نمایید.
29. از کودکان اختلالات زبان شفاهی بخواهید این عبارات را تکرار و تکمیل نماید «من به رستوران رفتم و—دیدم،من به باغ وحش رفتم و—دیدم،من به ساحل رفتم و—دیدم،یا من به مزرعه رفتم و—دیدم» و سپس با به کارگیری عبارت‌های اسمی مبسوط،عبارت های مکمل متوالی به آن بیفزایید تا به کارگیری جملات پیچیده را تشویق نمایید (نظیر من به باغ وحش رفتم و میمون های بامزه شیطانی دیدم که بالا می رفتند و شیرهای وحشی خطرناکی که قدم می زدند.)
30. بخش‌های مختلف گفتار (نظیر عبارت‌های اسمی و فعلی،عبارت های مصدری،بندهای موصولی و گروه قیدی) را روی کارت بنویسید،به کودکان اختلالات زبانی بیاموزید بخش‌های مختلف گفتار را به منظور ساخت جملات پیچیده متفاوت مرتب نماید.
31. آن دسته از امور روزمره زندگی (نظیر چگونگی معارفه،سلام و احوالپرسی،یا جلب توجه دیگران) راکه برای کودک با مشکلات گفتار زیاد پیش می آید الگو سازی نمایید. از کودک اختلال زبانی بخواهید در این موقعیت های ارتباطی نقش خود را به درستی ایفا کند (روش ایفای نقش. )                                                                                                                                                                       
32. پس از آنکه به عمد اطلاعات مهم لازم برای تکمیل یک فعالیت ناآشنا (نظیر ساختن یک ساختمان با لگو، پختن شیرینی،یا انجام یک برنامه هنری) را در توضیحات خود نیاورید،کودکان اختلالات زبانی را تشویق نمایید که بگوید مقصود شما را نفهمیده است و سپس به منظور فهم بهتر موضوع سوالاتی از شما بپرسد (نظیر آنچه شما می خواهید من دقیقا چه کاری انجام دهم؟چگونه این را می توان نصب کرد؟یا این کجا باید برود؟)
33. از کودک اختلال زبان شفاهی بخواهید در حال بازی با یک همسال،دستورات شفاهی به او بدهد و به او بیاموزید که دستورات شفاهی غیر واضح را به نحوی دیگر بیان نماید.
34. پس از گفتن یا خواندن یک داستان مبتنی بر برنامه آموزشی و متناسب با سن بیمار،سوالات درک مطلب از ویژگی بپرسید (نظیر چه اتفاقی افتاد برای …..؟به نظرت چرا این کار را انجام داد؟کجا رفت بعد از ….؟ به نظرت وقتی آن اتفاق افتاد او چه حسی داشت؟)
35. از کتاب‌های داستانی مناسب سن کودک اختلال زبان شفاهی استفاده نمایید،به کودک اختلال زبان بیانی چگونگی خلاصه کردن،پیش‌بینی مطلب،و ارزیابی شخصیت ها و حوادث داستان را بیاموزید،با پرسیدن سوالات مرتبط درباره مطلب ارائه شده میزان درک مطلب وی را بسنجید.
36. پس از آن که مکرراً داستانی را برای کودک اختلال زبانی خواندید،از وی بخواهید حوادث داستان را بازگو نماید به این صورت که جزئیات و ساختارهای روایتی متناسب با فرهنگ را بیش از پیش بر آن بیفزاید.
37. خاطرات یا حوادث واقعی زندگی را (نظیر برگزاری مهمانی تولد یا رفتن به رستوران) به صورت نمایش اجرا نمایید،به کودک اختلال زبان شفاهی بیاموزید به منظور ارتباط و اتصال و وقایع،این حوادث را با کاربرد تدریجاً پیچیده تر ضمایر پیوندی و انتقالی به صورت نوشتاری یا کلامی بیان نماید.

گفتار درمانی در سندروم فروپاشی دوران کودکی | اختلال فروپاشی | گفتاردرمانی کودکان| دکتر صابر

کودک مبتلا به سندروم فروپاشی دوران کودکی دوره ای طولانی (بین ۳ تا ۴ سال) از رشد ، زبانی طبیعی دارد،شروع اختلال ازهم پاشیدگی کودکی بعد از دوسالگی و قبل از ۱۰ سالگی است. کودکان با اختلال فروپاشی دوران کودکی پسرفت در مهارت های بازی، مهارتهای اجتماعی و زبان را نشان می دهند. اختلال از هم پاشیدگی کودکی از اختلالات نادر در کودکان است. اختلال فروپاشنده دوران کودکی در پسرها هشت برابر دختر ها شایع است. گفتار درمانی در سندروم فروپاشی دوران کودکی نقش مهمی را ایفا می کند. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران در زمینه گفتاردرمانی در اختلال فروپاشنده دوران کودکی فعال می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

سندروم فروپاشی دوران کودکی ( Childhood Disintegrative Disorder )

از بین رفتن مهارت های کسب شده قبلی در سندروم فروپاشی دوران کودکی (حداقل دو مورد تا قبل از ده سالگی):

1. زبان درکی و بیانی.
2. مهارت های اجتماعی و رفتارهای سازشی.
3. کنترل ادرار و مدفوع.
4. بازی.
5. مهارت های حرکتی.

در اختلال فروپاشنده دوران کودکی نیز الگوهای تکراری و کلیشه‌ای رفتارها و علایق وجود دارد. این اختلال نادر است و شیوع آن کمتر از اوتیسم است،پسران بیشتر از دختران به این اختلال مبتلا می شوند. معمولاً همراه با عقب ماندگی ذهنی شدید همراه می شود.

علائم سندروم فروپاشی دوران کودکی ، نمونه صوتی:

1. خزانه واژگان بسیار محدود و کلیشه‌ای.
2. گفتار متشکل از تک کلمات ساده و تکراری بدون داشتن درک ای از آنها.
3. استفاده نکردن از واژگان دستوری صفت،فعل،حروف ربط و اضافه.
4. نداشتن درک از مفاهیم زمانی مثل روز و شب.
5. تعمیم بیش از حد.
6. اختلال تولیدی

گفتار کودک مبتلا به اختلال از هم گسیختگی کودکی تشکیل شده از تک کلمات ساده که در طول گفته خود چند بار آنها را تکرار میکند و بدون اینکه کلمات مربوط به تصویر را انتخاب کند آنها را پشت سر هم ردیف می کند که با توجه به این ویژگی می‌توان فهمید کودک دارای سندروم فروپاشی کودکی درکی از کلماتی که به کار می‌برد ندارد،مثل تکرار کلمات ( ?inja ) و ( bala)   همچنین توانایی ساختن جملات پیچیده را ندارد به عنوان مثال عبارت: ( ?aji bace ?iya ja?be )

در گفتار کودک دارای سندروم فروپاشی دوران کودکی صفت،نشانه های جمع(ها،ان) ،حروف ربط و حروف اضافه شنیده نمی شود. البته در نمونه گفتار کودک مبتلا به اختلال فروپاشی دوران کودکی حرف اضافه «را» شنیده می‌شود که صرفاً تقلیدی است از آنچه که شنیده است. کودک مبتلا به سندروم فروپاشی کودکی فقط فعل بیا ( ?iya )  را تولید می کند که کاملاً بی ربط به تصویر مربوط است است و این نشان دهنده نداشتن درک از این فعل می باشد.

کودک دارای اختلال ازهم پاشیدگی کودکی مفاهیم روز،شب،بالا و پایین را ندارد و به صورت تقلید و تکرار،شنیده هایش را به کار می برد،به عنوان مثال می‌توان به آخرین عبارت کودک دارای اختلال فروپاشنده دوران کودکی ( sabe )  اشاره کرد در حالی که تصویری که در اختیار کودک مبتلا به اختلال از هم گسیختگی کودکی قرار گرفته مربوط به روز است.

کودک دارای علائم سندروم فروپاشی دوران کودکی کلمه بابایی را به همه ی مردها (در اینجا باغبان) و آجی را به همه ی دخترها تعمیم می‌دهد،این ویژگی «تعمیم بیش از حد» نام دارد که ویژگی کودکان ۱-۲ ساله است.

گفتار درمانی در سندروم فروپاشی دوران کودکی و تفاوت آن در کودکان اختلال تولیدی.

اختلال این کودک و کودکان دارای علائم سندروم فروپاشی دوران کودکی ممکن است به اشتباه اختلال تولیدی خالص تشخیص داده شود.در حالی که کودکان مبتلا به سندروم فروپاشی دوران کودکی علاوه بر تاخیر در مهارت های تولیدی در مهارت‌های زبانی نیز تاخیر دارند. آنها به منظور غلبه بر ناتوانی خود در برقراری ارتباط تلاش می‌کنند کلماتی مشابه با آنچه شنیده اند تولید کنند اما به علت محدودیت در مهارت های تولیدی نمی‌توانند کلمات شنیده شده را به درستی تولید کنند.

معمولاً کودکان مبتلا به سندروم فروپاشی کودکی لجبازند و اختلال رفتاری شدید دارند که ناشی از ناتوانی آنها در بیان خواسته ها و نیازهایشان و برقراری ارتباط با اطرافیان است.

گفتار درمانی در سندروم فروپاشی دوران کودکی و مقایسه آن با کودکان ۴ ساله طبیعی:

1. در مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر توضیح داده می شود که ،تعداد واژگان کودکان 5-4ساله حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ واژه است درحالی که تعداد واژگان قابل فهم کودکان مبتلا به اختلال فروپاشنده دوران کودکی بسیار محدود می باشند (حدود ۱۵ واژه)
2. طبق گفتاردرمانی اختلال سندروم فروپاشی دوران کودکی ،در این سن،کودکان درک حدود ۵۶۰۰ واژه را دارند،درحالیکه کودکان دارای اختلال از هم گسیختگی کودکی تنها درک ۱۵- ۲۰ واژه را دارد.
3. گفتار درمانی برای سندروم فروپاشی دوران کودکی اینگونه توضیح می دهد که در ۴ سالگی کودکان با جملات تقریباً کامل و پیچیده صحبت می کنند در حالیکه کودکان دارای علائم سندروم فروپاشی دوران کودکی،مشابه کودکان دو ساله با تک کلمات اغلب غیر قابل فهم،صحبت می کنند.
4. مطابق گفتاردرمانی در اختلال سندروم فروپاشی دوران کودکی ،کودکان در سن ۴- ۵ سالگی مفاهیم زمانی مثل شب و روز را درک می کنند،در حالیکه کودکان دارای اختلال فروپاشی دوران کودکی درکی از مفاهیم شب و روز ندارد.
5. از نظر گفتار درمانی در سندروم فروپاشی دوران کودکی ، در خزانه واژگان (دایره لغات) کودکان طبیعی ۴-۵ ساله کلمات پرسشی« چرا- چیه» وجود دارد ولی تنها سوال پرسشی کودک مبتلا به سندروم فروپاشی دوران کودکی «چیه» می باشد.
6. نظریه گفتاردرمانی کودکان سندروم فروپاشی دوران کودکی می گوید قابلیت فهم گفتار کودکان طبیعی در این سن زیاد است است و توسط افراد ناشناس و غریبه نیز فهمیده می شود البته در تولید بعضی صداها مثل /s/ و /I/ و /v/ و /r/ هنوز مهارت کافی را کسب نکرده اند. همانطور که در نمونه صدای کودک دارای سندروم فروپاشی کودکی شنیده می شود قابلیت فهم گفتار او بسیار کم و تعداد کلمات ناواضح در گفتارش زیاد است. گاهی افراد آشنا (پدر و مادر) نیز گفته های او را متوجه نمی‌شود و کودک مجبور می شود با اشارات،گریه کردن و یا فریاد زدن پیام خود را منتقل کند.

گفتاردرمانی کم شنوایی

اختلال شنوایی یک واژه عام و نشانگر یک ناتوانی در شنیدن است و می تواند از لحاظ شدت از درجه خفیف تا عمیق گسترده باشد. این اختلالات شنوایی ممکن است مربوط به گوش خارجی مانند وجود جسم خارجی در مجرای گوش و (بوشون) و یا به علت تورم و عفونت در گوش میانی باشد که در این صورت صداها به گوش داخلی نمی رسد و به آن کری انتقالی گویند. در اختلال گوش داخلی حس صدا به علت خرابی سلول های درک اصوات از بین می رود که به آن کری عصبی گویند. كری، ممكن است مادرزادی مثل سیفلیس مادرزادی، سرخجه مادر، استعمال بعضی از داروها در دوران بارداری مانند اسپتومایسین و الکلیسم و یا بدشكلی های اعضای شنوایی به علت صدمات دوران جنینی و زایمان باشد. در نوع اكتسابی، مهم ترین علت، عفونت های گوش میانی است كه اغلب بعد از بیماری های عفونی مخصوصاً سرخجه و تیفوئید دیده می شود. خدمات گفتار درمانی در کودکان با مشکلات شنوایی باید به سرعت آغاز شود، برنامه قبل از دبستان شامل گفتار درمانی در ایجاد ارتباط مناسب، نیاز به برخورد اجتماعی با کودکان شنوا و ناشنوا و استفاده از امکانات ویژه گفتاردرمانی کودکان کم شنوا و مشاوره با خانواده هاست که کودک ناشنوا مجبور می شود تجارب لازم و مورد نیاز را در را در محدوده زمانی کوتاه و سریعا بدست آورد. تربیت شنیداری در کودکان کم شنوا کمک شایانی در استفاده از حداکثر شنوایی باقی مانده در جهت آموزش های دبستان و… می کند.

علل کم شنوایی در کودکان

افت شنوایی و اختلالات زبان از علائم کودکان کم شنوا به حساب می آید که در تشخیص کم شنوایی موثر است. وسایل کمک شنوایی در درمان کودکان کم شنوا مورد استفاده قرار می گیرد، اما درمان های مکمل مانند تربیت شنیداری به کودکان کم شنوا این امکان را می دهد که از باقیمانده قدرت شنوایی خود در مرکز تربیت شنوایی در تهران جهت بهبود درمان های گفتار درمانی برای کودکان کم شنوا استفاده نمایند. مرکز گفتار درمانی کودک کم شنوا دکتر صابر با دو شعبه در غرب و شرق تهران در زمین تربیت شنوایی با ایجاد اتاق تقویت مهارت های شنوایی در این حیطه پیشتاز بوده است.

اصوات فقط از راه هوایی به گوش نمی رسند بلکه با ارتعاش درآوردن جمجمه نیز اصوات را می توان به حلزون گوش منتقل کرد که با گذاشتن دیاپازون مرتعش به ناحیه پیشانی یا پشت گوش انجام می گیرد. اگر انتقال اصوات از راه استخوانی بهتر از انتقال هوایی باشد نشانه ناراحتی های گوش خارجی و یا میانی است و اکثر ناشنوایی های اکتسابی مشکل گوش میانی دارند.

اختلال شنوایی ممکن است مربوط به ضایعات مغزی بر اثر زایمان، یرقان شدید به علت ناهمسانیبعد از تولد و عفونتهای نظیر مننژیت و انسفالیت باشد.RH  عامل تقریبا نیمی از علل ناشنواییها عوامل ارثی است و بیش از 90 نوع ناشنوایی ارثی شناخته شده است. 20 درصد کل ناشنوایی های ارثی از راه ارث غالب نوجود می آید در این صورت یکی از والدین ناشنوا هستند و احتمال داشتن فرزند ناشنوا 50 درصد است. ناشنوایی به علت ژن های نهفته 75 تا 80 درصد کل ناشنوایی های ارثی را تشکیل می دهند. در این صورت والدین هر دو حامل ژن نهفته هستند و چون ژن معیوب آن ها تنهاست لذا بیماری در آن ها بروز نمی کند ولی وقتی دو ژن هم ردیف و از یک نوع با هم می شوند بیماری بوجود می آید و احتمال داشتن فرزند ناشنوا برای هر حاملی به نسبت یک به چهار است. منظور ما از اختلالات شنوایی بیشتر کری های کامل از هر دو گوش و همچنین ضعف شدید شنوایی است.

علائم کودکان کم شنوا

1. افت شنوایی در محدوده ۳۵ تا ۷۰ دسی بل از علایم کودکان کم شنوا می باشد.(وجود میزانی از باقیمانده شنوایی)
2. ضایعه حسی عصبی یا ترکیبی از ضایعه حسی عصبی و انتقالی.
3. یکی از علائم کم شنوایی اختلالات زبان دریافتی و بیانی است.
4. اختلال واجی از دیگر علائم کودکان کم شنوا در زمینه گفتار می باشد.
5. وجود ویژگی‌های نوایی شامل کاهش سرعت گفتار،الگوهای نامناسب تکیه،تشدید مختل و کنترل تنفسی نامناسب.
6. عدم توجه نسبت به علائم شنیداری.

اهداف بلندمدت در گفتار درمانی کودک کم شنوا

1. رفع نیازها و خواسته های ارتباطی در موقعیت های معمول روزمره.
2. افزایش آگاهی و قدرت تمایز درموردم حرکات مختلف.
3. کاربرد واژگان کلیدی در ارتباط روزمره.
4. کاربرد قواعد اجتماعی ارتباط به طور مناسب در تعامل دیگران.
5. کاربرد مهارت های واجی متناسب با سن در طول مکالمات.
6. کاربرد زبان اشاره جهت تعامل مناسب با دیگران در موقعیت های روزمره.                                                                                                                                                                                     

مرکز درمان کم شنوایی کوکان- مرکز تربیت شنیداری

1. آزمون های هنجار شده گفتار زبان را اجرا کنید. آزمون های علائم کودک کم شنوا را برای تعیین همه جانبه نقاط قوت و ضعف گفتار و زبان کودکان کم شنوا به کار گیرید. تکامل گفتار و زبان وی را با هنجارهای رشد و تکامل،فرهنگ و لهجه مقایسه کنید.
2. قبل از شروع ارزیابی علائم کودک کم شنوا تعیین کنید که شیوه ارزیابی او باید شفاهی باشد و یا با زبان اشاره صورت گیرد،گروه مقایسه ای مناسب را برای آزمون هنجار کودک کم شنوا مشخص کنید،آزمون را در صورت لزوم اصلاح کنید بدون اینکه از هنجارها تخلف شود،اطمینان حاصل کنید که وی دستورات مربوط به انجام آزمون را متوجه می شود،و عوامل حواس پرت کن را در محیط اطراف به حداقل رسانید.
3. برای تعیین وضعیت واجی کودک کم شنوا یک آزمون واجی و جهت تعیین چگونگی درک دیگران از گفتار وی از یک آزمون میزان وضوح گفتار در گفتار درمانی کودکان کم شنوا استفاده کنید.
4. هنگام تعامل در فعالیت های مورد علاقه و روزمره کودک کم شنوا یک نمونه ارتباطی که وضعیت متوسطی از او نشان دهد را ضبط ویدیوی کنید، در مرکز تربیت شنیداری الگوهای گفتار و زبان او را مورد تحلیل قرار دهید (برای مثال تعاملات پیش ارادی،ارادی،با حرکات چهره و بدن،اشاره ای یا کلامی با دیگران.)
5. با والدین،معلم،کمک مربی و دیگر افرادی که به نوعی از نظر آموزشی با کودکان کم شنوا ارتباط دارند و نیز با متخصصین مربوطه مصاحبه کنید تا نقاط قوت و ضعف از نظر آموزشی و اجتماعی مشخص شود.
6. از اطلاعات مشاهده ای جهت مشخص کردن مهارتهای ارتباطی کودک کم شنوا در کلاس،زمین بازی،بوفه (رستوران) ،محل کار،جامعه،خانه و سایر موقعیت های اجتماعی و آموزشی استفاده کنید.
7. از والدین اطلاعاتی در مورد مراحل رشد و تکامل کودکان کم شنوا،ویژگی های اولیه ارتباطی،وضعیت درمانی و تاریخچه فعلی،مداخلات گفتار درمانی تخصصی در کم شنوایی،تلاش های ارتباطی در موقعیت های مختلف و ارتباطات خانوادگی و خویشاوندی فراهم کنید.
8. مهارت های حرکتی- دهانی کودک کم شنوا را ابتدا با مشاهده وضعیت ساختمانی صورت ،لب ها،دندان ها،زبان،نرم کام و سخت کام در جلسات گفتاردرمانی کودکان کم شنوا ارزیابی کنید،چگونگی کاربرد ساختارهای خاصی که برای تولید گفتار و زبان مهم هستند را بررسی کنید،(برای مثال،حرکت و قدرت و میزان بسته شدن لبها،قدرت،چگونگی جلو آمدن،داخل بردن و حرکت به طرفین زبان،یا حرکت نرم کام زمانیکه واج تولید می شود).
9. کودک کم شنوا را به یک شنوایی شناس ارجاع دهید تا آزمایشات معمول روی او صورت بگیرد، سپس برنامه تربیت شنیداری را با توجه به نتایج طرح ریزی کنید.
10. ملاقاتی با خانواده و سایر متخصصین ترتیب دهید، ابتدا از اولویت های خدماتی مورد نیاز کودک کم شنوا را تعیین کنید،سپس راهکارهای همکاری در مداخلات گفتار درمانی کودک کم شنوا را مشخص کنید و پس از آن به طور کلی شیوه درمانی مناسب را با توجه به نیازهای وی تعیین کنید مثل برنامه های ارتباطی کلی،شفاهی یا زبان اشاره.
11. روش مداخله ای را با مشارکت خانواده انتخاب کنید (برای مثال،شفاهی،کلی یا روش اشاره دستی) تابع ایجاد و افزایش مهارتهای ارتباطی کودک کم شنوا کمک شود.
12. موقعیت های معمول روزمره، واژگان خاص،ساختارهای جمله/ کلمه،و یا موقعیت های کاربردی زبان را بر اساس توانایی شنیداری،سن تقویمی، توانایی واجی یا مهارت های حرکتی،نیازهای مربوط به وضوح گفتار،لهجه،نیازهای ارتباطی اجتماعی،حرفه ای،و یا آموزشی کودک کم شنوا به عنوان اهداف مداخله‌ای در تربیت شنیداری کودک کم شنوا انتخاب کنید،رضایت والدین و معلمین را برای طرح درمان جلب نمایید.
13. والدین،شنوایی شناس،معلمین،و گفتار درمانی با تشریک مساعی به تشخیص وسیله کمکی مناسب برای موقعیت های مختلف بپردازند و به کودک کم شنوا حفظ و نگهداری این وسایل را آموزش دهند.
14. وضعیت وسایل کمک شنیداری را قبل از شروع هر جلسه درمانی بررسی کنید.
15. با کمک شنوایی شناس و یا مشاور گفتاردرمانی کم شنوا به کودک کم شنوا بازبینی معمول وسیله کمک شنیداری را آموزش دهید که متوجه شود آیا کارکرد آن مناسب است و یا اینکه دچار مشکل شده است مثل خالی شدن باتری یا قرارگیری نامناسب قالب .                                                                                                                                                                                                      
16. برای والدین کودکان کم شنوا،معلمین و متخصصین گفتار درمانی کودکان مربوطه ارتباط بین رشد گفتار و زبان و افت شنوایی باسن،وضعیت فیزیکی و شناختی را شرح دهید.
17. منابع و مراجع مناسبی را در مورد ضایعه شنوایی و اختلالات ارتباطی برای والدین و معلمین کودکان کم شنوا مشخص نمایید.
18. به والدین و معلمین کمک کنید تا از وسایل کمک شنوایی و تدابیری تربیت شنوایی مثل کمک‌های فرا تخصصی آموزشی و هماهنگ شدن با دوره‌های آموزشی حمایت کنند. تا کودک کم شنوا را قادر سازند با موفقیت از کلاسهای درس مربوط به همسالان عادی خود استفاده کند.
19. به ایجاد و توسعه گروه‌های اجتماعی که فعالیت‌های آنها شامل جلسات همسالان برای فعالیت های تفریحی در ساعات ناهار و بعد از مدرسه باشد،با  گفتار درمانی در منزل کمک کنید.
20. به والدین کودکان کم شنوا آموزش دهید تا بسامد دستورات شان و کنترل کردن موضوعات را کاهش دهند و شروع به کار برد نوعی از زبان متقابل کنند که کودکان کم شنوا را تشویق کنند تا در مکالمات،راهکارهای ارتباطی موثر را به کار گیرند (برای مثال،بسط: نوع کامل تری از گفته کودک را به کار ببرید،برگشت: اطلاع داشتن از گفته های قبلی کودک و سپس به کونهای پرسش کردن که موجب بسط موضوع گردد،یا درخواست موردی: از کودک بخواهید که تکرار کند یا آنچه را که گفته است واضح تر بیان کند.)
21. از کودک کم شنوا بخواهید که وقتی شما وسیله کمک شنوایی او یا دیگر وسایل کمک شنوایی را روشن یا خاموش می کنید در جلسات گفتاردرمانی علامت بدهد.
22. در جلسات تربیت شنیداری از کودک کم شنوا بخواهید زمانی را که صدا شروع میشود یا پایان می یابد،علامت بدهد.
23. در مرکز تربیت شنیداری به کودک کم شنوا آموزش دهید که به صداهای بلند محیطی مثل کوبیدن روی یک سطح سخت یا در زدن پاسخ بدهد.
24. در جلسات تربیت شنوایی از بازیهایی که تولید صدا و حرکت می کنند استفاده کنید،صبر کنید تا کودک کم شنوا با شما تماس چشمی پیدا کند یا به اسباب بازی نگاه کند. وقتی که او به سمت دیگری توجه کرد،اسباب بازی را خاموش کرده و سپس دوباره آنرا زمانی که کودک کم شنوا مجدداً توجه می‌کند،روشن کنید.
25. بعد از توجه کودک کم شنوا به اسباب بازی که حرکت کرده و تولید صدا می کند،اسباب بازی را پنهان کرده یا آن را به پشت سرش ببرید و منتظر بمانید تا او به سمت صدا برگردد،در جلسات تربیت شنیداری ابتدا صدا را بالا ببرید تا پاسخی بگیرید و سپس به تدریج صدا را به کمترین سطح قابل شنیدن برای کودک کم شنوا کاهش دهید.
26. بعد از انتخاب صداهای محیطی ضبط شده که برای کودکان کم شنوا آشنا هستند،در مرکز تربیت شنوایی دو تا از اصوات را مشخص کنید و سپس به تصاویری که هر کدام از صداها را نشان میدهد،اشاره کنید و سپس از او بخواهید که تصویر درست را بعد از شنیدن اصوات مربوطه نشان بدهید.                                                                                                                                                                                                  

آثار روانی مبتلایان به اختلالات شنوایی(ناشوایی- کم شنوایی)

اختلال شنوایی سد بزرگی برای رشد طبیعی گفتار و فعالیت اجتماعی بخصوص فعالیت های مدرسه است. با انکه جامعه به اختلالات شنوایی کمتر از اختلالات بینایی اهمیت می دهد معذالک آثار روانی مبتلایان به اختلالات شنوایی به مراتب بیشتر از آثار روانی مبتلایان به اختلالات بینایی است. کودک ناشنوا بیشتر در معرض اختلالات روانی قرار دارد و حتی ثابت شده که خودکشی در ناشنوایان بیشتر از نابینایان است. مردم همیشه سعی می کنند به نحوی به نابینایان مکم کنند ولی ناشنوایان را مسخره      می کنند بیمار می داند که نمی شنود بنابراین وقتی مشاهده می کند که در رفتار اطرافیانش تغییری پیش آمده آنها را به خود نسبت می دهد و همین امر باعث بروز اختلالات روانی در کودک می گردد.در دوران یادگیری مهارتها، کودک ناشنوا مانند کودک نابینا از برقراری رابطه با محیط عاجز است به هر حال قادر به فهم کامل توضیحات اطرافیان و مربیان نیست و نمی تواند نیازهای خود را بیان کند. در این مرحله کودک از آنچه واقعا هست کم هوش تر به نظر می رسد. بعضی ها عقیده دارند در دوران رشد شخصیت که به مرحله عقده ادیپ معروف است کودک ناشنوا فوق العاده حسود می شود. چون کودک خود را از هر نوع ارتباط و مکالمه با دیگران محروم می بیند لذا این امر موجبات حسادت شدید او را نسبت به اطرافیانش که پیوسته با هم در حال ارتباط و گفت و شنود هستند فراهم می آورد. به طور کلی آثار اختلالات شنوایی به صورت واکنش های مختلف در زمینه های فردی، تحصیلی و اجتماعی ظاهر می شود.

• در زمینه فردی موجب تاخیر در گویایی و حتی لالی کامل،انزوا طلبی، بدبینی و زودرنجی می شود.
• در زمینه تحصیلی موجب تنبلی غیر واقعی و عقب افتادگی های کاذب تحصیلی می شود.
• در زمینه اجتماعی مونجر به اختلالات و عکس العمل های غیراجتماعی،ضداجتماعی و حتی انتقام جویی می شود.

اختلالات روانی در مبتلایان به کری نسبی ممکن است به صورت واکنش های پسیکوتیک(هذیان و توهمات گوناگون)، واکنش های نوروتیک ( افسردگی، اضطراب) و اختلالات رفتاری مانند دزدی، دروغ گویی، فرار، مخالفت، طغیان و غیره تظاهر نماید.

سنجش شنوایی

طبق مطالعات ون کاور در انگلستان میانگین سن برای تشخیص ناشنوایان مطلق ده ماهگی و برای ناشنوایان شدید شانزده ماهگی بوده است. بعلت عکس العمل های کودک نسبت به صداهای بلند مانند جاروبرقی، بوق اتومبیل، زنگ درب خانه و یا رادیو و تلویزیون به علت حساسیت بینایی و گیرندگی ارتعاشات، افراد نیمه شنوا مشکوک به نظر نمی رسند. بیش از نیمی از پزشکان نظرات والدین را جدی نگرفته  و معتقد به ناشنوا بودن کودک نبوده اند در صورتی که بعدا عکس آن ثابت شده است.

امواج صوتی در حقیقت از تعدادی نوسانات یا سیکلها تشکیل شده است و تعداد این نوسانات یا سیکل ها در ثانیه فرکانس نامیده می شود. هر فرکانس یا سیکل یک واحد هرتز و بیست هرتز یعنی بیست سیکل در ثانیه و حدود شنوایی انسان بطور عادی بین 20 – 20000 است. آستانه شنوایی (حداقل شدت صوت قابل شنیدن) از نظر بین المللی در فرکانس 1000 هرتز تعیین شده است ومسلم است هر چه شدت یا فشار صوتی بیشتری به پرده گوش وارد شود صدا بلندتر شنیده می شود.

واحد دیگر بین المللی (دسیبل) است که به علت نام الکساندرگراهام بل نام گذاری شده است. در سنجش شنوایی آستانه شنوایی در حدود 25-0 دسیبل، طبیعی نامیده می شود. مکالمه عادی بین افراد دارای شدتی برابر 50- 40 دسیبل می باشد و 20 دسیبل برابر است با شدت نجوا کردن.

ناشنوا به کسی اطلاق می شود که 90 تا 95 دسیبل از بالاترین حد شنوایی ممکن را قادر باشد و افراد نیمه شنوا یا سنگین گوش دارای فقدان 40 تا 90 دسیبل از بهترین حد شنوایی هستند. اصواتی که در سنجش شنوایی بکار برده می شود از فرکانس های خالص و فرد می باشد در صورتیکه اصواتی که ما می شنویم از ترکیب چندین فرکانس تشکیل یافته است.

با سنجش شنوایی در کودکان مانند اعمال بازتابی طبیعی که کودک با شنیدن صدا به طرف آن بر       می گردد( مانند صدا کردن کودک، صدای ساعت که در 6 تا 12 ماهگی انجام می شود) و همچنین از طریق بازی با کودک در کودکان 2 تا 3 ساله و پاسخگویی کودک به سوالات یا انجام کارهایی که به او گفته می شود. و بالاخره انجام ادیومتری هر گوش بطور جداگانه می توان به میزان شنوایی و یا اختلال آن پی برد.

ادیومتری جدید که از طریق رسم فعالیت های امواج مغزی (الکتروانسفالوگرام) انجام می شود. سنجش دقیقی از شنوایی با کامپیوتر است که حتی در خواب می شود بدون آگاهی کودک مورد استفاده قرار گیرد.

بررسی ها نشان داده که تشخیص ناشنوایی کودک که یک مسئله اساسی و مهم برنامه های آموزشی است همیشه با تاخیر همراه بوده است. تاکنون هیچ کس نتوانسته روشی را برای ناشنوایان بکار برد که برای همه آنها مفید باشد بلکه والدین باید راههای مختلف ارتباطی ناشنوایان را چه در گذشته و چه در حال بشناسند تا بتوانند یک ارتباط کلی، مفید و همه جانبه که هدف اصلی است با کودک ناشنوای خود برقرار نمایند و کودک ناشنوا بتواند یک زندگی اجتماعی نسبتا مستقل و راحت در جامعه برای خود انتخاب نمایند.

برای این کودکان آموزش قبل از دبستان دارای اهمیت حیاتی است که ممکن است کودک را صبح ها در مراکز آموزشی خردسالان آموزش داده و بعد از ظهرها به منزل آورد و یا در مراکز نگهداری و یا جایی دیگر جهت بازی فرستاد.

برنامه قبل از دبستان شامل پیشرفت ارتباط بهتر، نیاز به برخورد اجتماعی با کودکان شنوا و ناشنوا و استفاده از امکانات و خدمات ویژه مانند گفتاردرمانی کودکان کم شنوا، تربیت مسئولان و مشاوره با خانواده هاست که کودک ناشنوا مجبور می شود تجارب لازم و مورد نیاز را در را در محدوده زمانی کوتاه و زودگذر سریعا بدست آورد.

کودکان برای برقراری ارتباط و استفاده از سایر اعضای بدن خود ناراحت نمی شوند و براحتی با ایجاد اشاره، مطالب خود را بیان می کنند. روش آموزش ارتباط کلی و مقایسه آن با روشهای دیگر مانند لب خوانی، اشارات و هجی کردن نشان داده است که روش ارتباط کلی از مزیت خاصی برخورد دار بوده است. گزارشات موریس ویس ، گودوین، آرنولد و ترمبلی و توأم کردن ارتباطی کلی و بازی کودکان مختلط شنوا و ناشنوا نیز حاکی از آنست. کودکان ناشنوا احتیاج دارند با کودکان و بزرگسالان شنوا و ناشنوا هر دو گروه ارتباط داشته باشند. در مراکز آموزشی بهره گیری یک کودک ناشنوا ارتباط با کودکان و کارکنان شنواست که می تواند با زبان اشاره ای با آن ارتباط برقرار نمایند و همچنین حضور یک یا چند ناشنوای بزرگسال که از اشارات استفاده می کنند قدرت ارتباطی کودک را بالا می برد. در این مراکز ابتدا سمعک کودک کنترل می شود بعدا کودک با دوستان ناشنوا مشغول بازی می شود و سپس در یک جلسه درسی به مدت 10 دقیقه به طور انفرادی با معلم خود آموزش ارتباطی برقرار می کند بدنبال آن فعالیت های هنری مانند رنگ، چسب کاغذ، مقوا، نقاشی،بازی با قطعات، ساختمان سازی و … شروع می شود که کودک رقابت های لازم را با دیگر کودکان فرا می گیرد. برنامه پیاده روی در فضای آزاد و اطراف مرکز که کارکنان مرکز فرصت و وقت نظافت را داشته باشند انجام می گیرد. پس از برگشت وقت ناهار فرصت مناسبی برای آموزش و تبادل اشارات جدید بین کودکان شنوا وناشنوا و کارکنان و نشان دادن نقطه نظر و کنجکاوی ها قبل از رفتن به منزل است. به عبارت دیگر برنامه های آموزشی قبل از دبستان برای کودک ناشنوا و کم شنوا آموزش فعال در زمینه های ذهنی، اجتماعی، زبانی، هوشی فراهم می آورد و این برنامه هاروزانه بین 2 تا 4 ساعت برای کودکان 3 تا 5 سال ارائه می شود. این برنامه ها می تواند در مرکز نگهداری شبانه روزی و یا نیمه وقت باشد.

نکات آموزشی در مرکز تربیت شنوایی و گفتاردرمانی کم شنوایی

یک گفتاردرمانی کودکان کم شنوا نکاتی را برای آموزش به این کودکان برای شما توضیح می دهد.

1. به کودک کم شنوا آموزش دهید که عباراتی را که می‌شنود با اشاره کردن یا حرکات بدنی و چهره نشان بدهد (مثال: بای بای،من گرسنه ام،یا بیشتر.)
2. در جلسات گفتار درمانی کودک کم شنوا به والدین بیاموزید که از طریق بیان عبارات در طی مکالمات روزانه به کودک کم شنوا کمک کنند تا این عبارات را بشنود. (برای مثال به والدین آموزش دهید که دائماً هنگام توپ بازی بگویند،توپ را پرت کن.)
3. کلمات و عباراتی را انتخاب کنید که کودک کم شنوا در کلاس هایش به آنها نیاز دارد،تصاویری تهیه کنید که گفتار ارائه شده را نشان دهد و در گفتار درمانی کودکان کم شنوا به کودک کم شنوا بیاموزید که با دقت گوش دهد تا تصویر را با آنچه که می شنود تطبیق بدهد. (برای مثال،کیف،لیف،یا موش،گوش.)
4. به کودک کم شنوا،والدین،خواهران و برادران و سایر افرادی که در زندگی کودک کم شنوا نقش دارند بیاموزید که از اشارات ارتباط دستی استفاده کنند،ارتباط برای نیازها و خواسته ها و سپس برای افراد و اشیا دارای اهمیت در زندگی معمول روزمره وی،و در نهایت به افزایش کاربرد خزانه واژگان و نحوه مورد نیاز بپردازید.
5. در مرکز تربیت شنیداری از همسالان کودک کم شنوا بخواهید که در بازی و تعامل با او ای بر اساس قاعده ای مشخص و با مهارت،از علائم استفاده کنند.
6. اشارات دستی را در جلسات گفتار درمانی کودک کم شنوا به کار بگیرید تا مهارت های ارتباطی کودک کم شنوا به صورت همه جانبه بهبود یابد.
7. واژگانی را به کودک کم شنوا آموزش دهید که معمولاً در دستورات نوشتاری و شفاهی به کار می رود (برای مثال،بالا،پایین،قبل،یا اول) این کار را از طریق تمرین این کلمات با حرکات بدنی و فعالیت هایی با استفاده از کاغذ و قلم انجام دهید.
8. بازی دستور بازی را از طریق کاربرد دستورات یک یا دو یا سه مرحله ای ( برای مثال،دست چپت را روی شکمت بگذار دست راست را روی سرت بگذار. ورم روی پای چپ ضربه بزن.) و در ابتدا با یا سه و در ابتدا با نشانه های بینایی به کار بگیرید با کودک کم شنوا به موقعیت های بزرگتری دست یابد.
9. به والدین در جلسات تربیت شنیداری راهکارهایی را بیاموزید تا در طول فعالیت های روزمره و در موقعیت‌های مختلف کودک خود را در معرض واژگان جدید قرار دهند (بیش از برای مثال گفته های کودک کم شنوا را با اطلاعات معنایی دیگری توسعه دهید،گفته های او را از نو بسازید و تبدیل به نوع جدیدی از گفته کنید،یا از گفتار موازی استفاده کنید به این صورت که در طی فعالیت او گفته ها به وی ارائه شود.
10. به کودک کم شنوا کمک کنید که دفترچه مرجعی از واژگان داشته باشد که شامل کلمات مورد نیازش در مورد موضوعات تحصیلی یا موقعیت های حرفه‌ای باشد،در ابتدا به او بیاموزید که تعاریف را از کلمات به گونه ای ساده بنویسد و سپس به او کمک کنید تا این کلمات را در موقعیت های مختلف شفاهی یا متون نوشتاری به کار بگیرد.
11. برای ایجاد مهارت های اولیه داستانگویی والدین او را به سه بحث در مورد وقایع گذشته و آینده زندگی اش در طول تعاملات روزمره سوق دهید یا از تصاویری استفاده کنید که او را در فعالیتهای مهم و مختلف،(برای مثال جشن تولدها،تعطیلات،یا مسافرت ها نشان می دهد.
12. به کودک کم شنوا کمک کنید تا توالی فعالیت‌های روزمره را بیاموزد و در مورد آنها بحث کند،کتابی از فعالیت های روزمره تهیه کنید که زمان فعالیت ها را در طول روز مشخص کند،به او بیاموزید که آنچه را که انجام داده یا در آینده انجام خواهد داد شرح بدهد.
13. برای کودکان کم شنوا خردسال،به والدین بیاموزید که گفته‌های آنها را به صورت عادی و طبیعی در مکالمات روزمره با اضافه کردن ساختارهای پیچیده تر نحوی توسعه دهند(برای مثال وقتی که او می گوید: کیف مامان کجا؟ ،بگویید کیف مامان کجاست؟.)                                                                                                                                                                                                           
14. اجزای مختلف گفتار را روی کارت‌هایی بنویسید ( برای مثال، عبارات اسمی و فعلی،عبارات مصدری،بندهای موصولی و عبارات همراه با حرف اضافه)،به کودک کم شنوا آموزش دهید که اجزای مختلف گفتار را جهت بیان جملات پیچیده به کار بگیرد.
15. برای کودکان کم شنوا بزرگتر،تکالیف نوشتاری مدرسه را به کار بگیرید تا به آنها در ارزیابی ساختارهای نحوی ( برای مثال،استفاده از علائم نوشتاری در متون) و افزایش عبارات اسمی و فعلی،موصولی و انواع مختلف عبارات و بندهای پیچیده کمک کند.
16. درمرکز تربیت شنیداری به کودک کم شنوا بیاموزید که مهارت های واجی را به کار بگیرد به گونه ای که قادر به تعامل موثر در موقعیت های روزمره باشد.
17. در ابتدا،در برنامه های تربیت شنیداری به کودک کم شنوا کمک کنید تا تشخیص دهد چه زمانی صحبت های گوینده را نمی شنود یا درک نمی‌کند و سپس به او بیاموزید که در موقعیتهای مختلف زبان مناسب را برای درخواست از دیگران جهت وضوح مواردی از مکالمه که متوجه نشده است به کار گیرد. (برای مثال،بیان: چی؟من متوجه نشدم،یا ببخشید،نشنیدم چی گفتید.)
18. بعد از آن که به صورتی هدفمند اطلاعات ضروری مورد نیاز برای کامل کردن یک فعالیت ناآشنا (برای مثال،بنا کردن یک ساختمان،شیرینی پختن،یا انجام یک پروژه هنری) را در اختیار کودک کم شنوا قرار ندادید،تلاش کنید که کودک کم شنوا بیان کند متوجه منظور نمی شود و سپس توضیح بیشتری بخواهد (برای مثال،شما از من می خواهید که چه کار کنم؟ ،این چطور آماده می شود؟یا، این کجا میرود؟.)
19. در گفتار درمانی کودک کم شنوا از ایفای نقش استفاده کنید تا مهارت های مکالمه ای (برای مثال معرفی خود،حفظ و نگهداری یا تغییر موضوع،رعایت ادب،صداقت و در نظر گرفتن مناسبت‌ها و ارتباطات) در مورد نیاز کودک کم شنوا در موقعیت‌های اجتماعی خاص را آموزش دهید.

آموزش دانش آموزان ناشنوا و کم شنوا

آموزش دانش آموزان ناشنوا احتیاج به روشهایی دارد که لازمه زبان و گفتار نیست ولی دانش آموزانی که ناشنوایی مختصری دارند و دارای رشد گفتار هستند احتیاج به تسهیلات آموزشی مخصوصی دارند. مربی و آموزگار با تخصص و آموزشی که در این مورد دیده و کمک از گفتاردرمانی کودکان کم شنوا، باید فعالیت خود را به نحوی تنظیم کند که کودک بتواند با دیگران ارتباط عادی برقرار نماید. آموزش شنوایی، لب خوانی و صحبت و هجی با حرکات انگشتان به جای حرکات زبان یا انگشت خوانی روشهایی هستند که مورد استفاده قرار می گیرند.

1. آموزش شنوایی: آموزش شنوایی شامل 3 مرحله است: در مرحله اول آموزگار باید اطمینان داشته باشد که کودک به اصوات مختلفی که در محیطش وجود دارد آگاهی دارد و به عبارتی دیگر رشد آگاهی به وجود صداها باقی است. در این مرحله کودکانی که اختلال شنوایی شدید دارند باید از سمعک برای کمک به شنوایی استفاده کنند. کودکانی که از ابتدا از وسایلی برای کمک به شنوایی استفاده نکرده اند بعد از مدت ها که از سمعک استفاده می کنند مشکل بزرگی برای تحمل و نگهداری سمعک داشته و اکثرا صداهایی را که می شنود عینا همان صداها را تکرار می کنند. بدین جهت طرفداران این روش استفاده از وسایل کمکی را هرچه زودتر توصیه می کنند که کودک از همان ابتدا به عملکرد صداهای محیط اطراف خود آگاهی داشته باشد.

 مرحله دوم موقعی شروع می شود که کودک آگاهی از وجود صدا در اطراف خود را احساس کند و معمولا سن شروع این مرحله در 3 سالگی است در این مرحله کودک باید صداهایی را که قبلا ضبط شده و با تصاویری به او نشان داده می شود مطابقت داده و بیان کند. و به عبارتی دیگر رشد و توانایی تشخیص و جداکردن صداهای محیطی را داشته باشد. مثلا وقتی تلفن زنگ می زند به کودک نام تلفن گفته می شود و به او نشان داده می شود که این شکل تلفن است که به این نوع زنگ می زند و این عمل چندین بار تکرار می شود.سپس به کودک گفته می شود که به تصویر نگاه کند هر وقت که تلفن زنگ زد آن را نشان دهد بعدا صداهای مختلف در محیط اطراف کودک مانند (سگی که پارس می کند) یا (آژیر اتومبیل آتش نشانی ) به کودک نشان داده می شود و کودک در موقع صداهای هر کدام به طور جداگانه به آنها اشاره می کند و یا اسم آن را می برد.

در مرحله سوم وقتی کودک قادر به درک و اختلاف صداهای محیط خود شد باید به تشخیص اختلاف صداهای صحبت افراد آموزش داده شود. با توجه به عوامل متعددی که در طرز بیان و صحبت افراد وجود دارد این مرحله باید با دقت بیشتری انجام گیرد و اختلاف در طرز بیان افراد مختلف برای این کودکان همیشه مسئله ساز بوده است. بهترین روش این است که از کودک خواسته شود ابتدا صدا را گوش کند و آن را عینا تکرار نماید. ابتدا باید از صداهای با طنین کم و بعدا تدریجا صداهای با طنین عادی و بالا جهت یادگیری کودک بکار برده شود. توأم کردن گوش دادن و تکرار کردن کمک بیشتری در تشخیص و اختلاف صداها کرده و نتیجه بهتر و سریع تر عاید می شود.

2. گفتار خوانی یا لب خوانی: لغتی رایج و مصطلح است و در آموزش کودکان ناشنوا به کار می رود. کودک با نگاه دقیق به حرکات لب های صحبت کننده متوجه منظور او می شود و با او ارتباط برقرار می کند. این روش به دو طریق انجام می گیرد:

نوع اول روش تجزیه ای است که در آن تاکید بر آموزش هجی و سیلاب کلمات (قطعات کوچک کلام) و سپس تشخیص حروف الفبا وقتی که در جمله ای گفته می شود می باشد.

نوع دوم روش ترکیبی است که در اینجا تاکید بر داشتن معنای صحبت است بدون اینکه حروف الفبا و صداهای کلمات جدا جدا در نظر گرفته شده است.

ساندرز در سال 1982 برای این نوع آموزش 3 روش مختلف پیشنهاد کرده است:

• روش اول حرکاتی که از محیط می رسند و در آن ارتباط برقرار می شود مانند نشان دادن تصاویر، مناظر و عکس و سوال درباره آنها (رشد آگاهی از اصوات).
• روش دوم حرکاتی هستند که ارتباط مستقیم با پیغام داده شده دارد بدون اینکه صحبتی کرده شود مانند قیافه گرفتن، اخم کردن، خندیدن، طنین زیر و بم صداها که مقصود صحبت را بدون گفتن مشخص می کند (تشخیص اصوات محیطی)
• روش سوم حرکاتی که مستقیما با نحوه صحبت وصدا ارتباط دارد مانند طرز باز و بسته کردن لب، چانه، چرخانیدن زبان، چگونگی حرکات، سرعت و شمردگی در تلفظ تمرکز حواس و دقت کودک که نقش مهمی را در این مرحله بازی می کند. (تمیز اصوات گفتاری)

3. انگشت خوانی یا صحبت با حرکات انگشتان دست: از زمان سقراط و قرن سوم برای ناشنوایان مرسوم بوده است. این روش را اگرچه فاقد محتوای گرامری می دانستند ولی از سال 1970 مجددا بعنوان روش مفیدی بکار گرقته شد. در این روش حرکات و تکان دست و انگشتان بجای حرکات و تکان زبان بکار می رود و در حقیقت هر حرکت انگشت یاانگشتان به عنوان ایراد یک حرف از حروف الفبا می باشد. در صورتی که روش های گفتارخوانی و انگشت خوانی بطور توأم بکار برده شود روش ارتباط کل نامیده می شود.

اخیرا با پیشرفت تکنولوژی روش های جدید برای ناشنوایان پیدا شده که آنها را با دنیای بیرون براحتی ارتباط می دهد. آموزش با کامپیوتر، برنامه های تلویزیونی با زیرنویستلکس، دستگاه تلفن که صحبت به نوشته تبدیل می شود و فرد ناشنوا آن را می خواند. روش اخیر ارتباط فرد ناشنوا را با ناشنوایان دیگر و یا سایر افراد برقرار می کند. قرار دادن سمعک های مخصوص و جدید در پشت گوش و مجرای گوش و حتی اخیرا در داخل گوش که با عمل جراحی از پشت گوش انجام می گیرد.

طبق آمار 79 درصد دانش آموزان ناشنوا گاهگاهی و 67 درصد همه وقت از سمعک در کلاسهای درس استفاده می کنند و مصرف سمعک های خیلی کوچک و ترانزیستوری و پشت عینک طبق عقیده ساندرز  در 15 سال اخیر پنج برابر شده است.

دانش آموزان مبتلا به اختلالات شنوایی ممکن است در مدارس عادی تحصیل کنند و یا به علت شدت ناراحتی در مدارس شبانه روزی ناشنوایان به سر برند. ناشنوایانی که در کلاس های عادی با شاگردان شنوا تحصیل می کنند باید از آموزش خاصی که آموزگار و گفتاردرمانی کودکان کم شنوا برای آنها تهیه دیده استفاده کنند و برنامه ها طوری تنظیم شود که کودک ارتباط عادی با دیگران برقرار کند و دروس را متوجه شده و در سوال و جواب اشکالی نداشته باشد.

سوالات متداول:

1. آیا کودکان با اختلال شنوایی می توانند در مدارس عادی تحصیل کنند؟

بله، اما تمام کودکان با اختلال شنوایی نمی توانند در مدارس عادی تحصیل کنند و این مورد به شدت کم شنوایی کودک بستگی دارد.

2. در چه سنی باید کودک را برای سنجش شنوایی به شنوایی سنجی ببریم؟

همه کودکان در بدو تولد از نظر سلامتی شنوایی مورد بررسی قرار می گیرند، اما پس از آن اگر احساس میکنید کودک شما به محرک های شنوایی پاسخ نمی دهد، حتما تا 6 ماهگی برای انجام شنوایی سنجی اقدام نمایید.

3.آموزش کودکان کم شنوا و گفتاردرمانی آنان از چه سنی باید شروع شود؟

پاسخ این سوال بسیار قابل اهمیت است. هر چه کم شنوایی کودک زودتر تشخیص داده شود و کلاس های آموزشی و گفتاردرمانی زودتر آغاز شود پیشرفت کودک به همان میزان بیشتر خواهد بود. پسدر اولین زمان ممکن اقدام نمایید.