اختلال پردازش حسی در کودکان مبتلا به اوتیسم شایع است و حتی در ملاک های تشخیص اختلال اوتیسم هم گنجانده شده است. این اختلال به عنوان یک اختلال همراه در تشخیص های دیگر نظیر بیش فعالی و نقص توجه، اختلال یادگیری، اختلالات زبانی، سندروم ایکس شکننده و مشکلات روانپزشکی مانند استرس پس از حادثه دیده می شود. هر کودک مبتلا به طیف اوتیسم منحصر به فرد بوده و این منحصر به فردی، حساسیت های حسی خاص آن ها را نیز شامل می شود. کودکان مبتلا به اوتیسم می توانند به طیف گسترده ای از محرک ها، حساسیت بیش از اندازه (واکنش بیش از اندازه) و حساسیت کمتر از اندازه (واکنش کم) داشته باشند. بیشتر کودکان مبتلا ترکیبی از هر دو اختلال حسی را دارند. مرکز اوتیسم دکتر صابر با تشخیص اوتیسم و اختلال پردازش حسی در کودکان، و درمان این اختلالات با روش های کاردرمانی حسی، رفتار درمانی و… به درمان مشکلات حسی در کودکان اوتیسم می پردازد.
اختلال پردازش حسی یک اختلال شایع در جهان می باشد. میزان این اختلال در آمریکا یک کودک از هر 20 کودک می باشد. علت اختلال پردازش حسی هنوز شناخته شده نیست اما ریشه های ژنتیکی در آن دیده می شود.
علائم اختلال پردازش حسی در کودکان عبارتند از:
مشکلات رفتاری مثل زدن و گاز گرفتن
مشکلات تغذیه و بد غذایی
مشکل در پوشیدن لباس خاصی
واکنش بیش از حد به بو های خاص
واکنش بیش از حد به صداهای مختلف مثلا علاقه به صدا سشوار
واکنش شدید به نور برای مثال بی قراری و تکانشگری به نورهای رنگی
ترس از قرار گرفتن در جاهایی که تعادلش را درگیر می کند برای مثال ایستادن روی صندلی یا تاب خوردن
اضطراب و بی قراری در مواجهه با موقعیت هایی که کثیف می شود .برای مثال اجتناب از گل بازی
مشکل در حمام رفتن و شستشو
تحمل زیاد به درد یا تحمل پایین به درد
مشکل در لمس شدن و بغل شدن توسط دیگران
پرخاشگری و گوشه گیری
حرکات تکراری و تکان دادن خود و بالا و پایین پریدن
اختلالات پردازش حسی در کودکان اوتیسم
اوتیسم و اختلال پردازش حسی همچون هشیاری و توجه بین دو وضعیت متغیر است: جستجوی حسی و مشکلات حسی. به نظر می رسد این که فردی در وضعیت جستجوی حسی باشد یا اجتناب حسی، به آستانه ادراکی او مربوط است. فرض کنید فردی آستانه های حسی اش افزایش یافته باشد. مثلا فردی که کم شنوا شده است، برای درک نیازمند دریافت محرک های قوی تری است چرا که در درک محرک های معمولی با مشکل مواجه است. این محرک ها برای وی مبهم است. کودکان نابینا گاهی برای تحریک چشم شان، آن را فشار می دهند تا نوری که از طریق بینایی دریافت نمی کنند، با فشار دریافت کنند. کودکان دارای اوتیسم ادراک حسی کند و مبهم و مشکلات حسی دارند، ممکن است درگیر رفتار های جستجوی حسی چون خیره شدن به نور، بوئیدن و لیسیدن اشیا، بال بال زدن و چرخیدن یا در موارد شدید رفتار های آسیب زن به خود بشوند. رفتار های کلیشه ای مثل بال بال زدن و چرخیدن و… علاوه بر ارضای حسی کودک ممکن است باعث کاهش استرس وی نیز بشود. ما نیز هنگام خوشحالی بالا و پایین می پریم یا هنگام شکست، سرخوردگی و ناامیدی سرمان را به دیوار می کوبیم یا با مشت روی سرمان می کوبیم. مطالعات نشان می دهد این گونه رفتار ها ضربان قلب را کاهش می دهد. بعضی از بچه های دارای اوتیسم که به شدت درگیر جستوگری حسی هستند، رفتار های خودزنی نشان می دهند. بر اساس یک فرضیه چنین رفتار های افراطی باعث آزادی اندروفین ها (مخدر های خود بدن) و در نتیجه ایجاد احساس خوشایندی مثل راه رفتن روی ابرها و سرخوشی می شود.
مشکلات حسی در اوتیسم
در مقابل کودک مبتلا به اوتیسم و اختلال پردازش حسی که آستانه های حسی اش پایین آمده است، دچار بیش حسی و مشکلات حسی می شود و تحمل محرک های حسی معمولی برای کودک غیر ممکن می شود، مثلا یک لباس پشمی احساسی مثل روپوشی از سوزن به کودک می دهد. کودکان دارای تند حسی شنیداری ممکن است با شنیدن صدای جارو برقی و مخلوط کن دچار ترس بشوند یا از حضور در مجامع عمومی مثل عروسی یا جشن تولد خودداری کنند یا به خاطر صدای بلند سیفون دستشویی نروند. همان طور که دیدید یک علامت رفتاری ممکن است به دلیل نقایص مختلف یا ترکیبی از آن ها ایجاد شود. برای همین بهتر است برای کمک به کودک در مرکز دایره ایستاده در جایی که بدترین علائم یعنی رفتار خود زنی و تخریب قرار دارد. حالا می توان یک تصویر کلی از مسئله داشت. نقایص زیر پایه های مختلف یا ترکیب نقایص منجر به بروز رفتار هایی می شود که تحت عنوان علامت دیده می شوند. برای کمک به کودک باید علت بروز رفتار را پیدا کرد یعنی ببینیم کدام یک از نقایص عامل بروز این رفتار است.
علائم مشکلات حسی کودکان اوتیسم
گاز گرفتن خود و دیگران یا نیشگون گرفتن
اجتناب از لمس شدن توسط دیگران
عدم علاقه به استفاده از لباس ها با بافت متفاوت یا اسباب بازی ها و عروسک های پولیشی
به هم ریختگی و بیقراری در مکان های شلوغ یا مکان های جدید
حرکات اضافه،بال بال زدن و جیغ زدن در مواجهه با محرک های بینایی، صوتی یا بویایی
علاقهمند به مصرف غذاهای خاص
بو کردن اشیاء یا افراد
لیس زدن یا گاز گرفتن اشیاء یا بافت های خاص
اجتناب از حمام کردن و خیس شدن سر
گرفتن گوشها و کشیدن آن ها با شنیدن صداهایزمینه ای که دیگران را اذیت نمی کند.
سوالات متداول:
1. آیا هر کودکی که علائم اختلال پردازش حسی دارد، اوتیسم است؟
خیر اختلال پردازش حسی می تواند همراه با اختلال اوتیسم و یا به تنهایی و یا همراه با اختلال بیش فعالی و نقص توجه، اختلالات یادگیری و… دیده شود.
2.آیا اختلال پردازش حسی درمان دارد؟
بله، با تکنیک های گفتاردرمانی حسی، کاردرمانی یکپارچگی حسی، ماساژ درمانی و سنسوری روم می توان اختلالات پردازش حسی را درمان نمود.
3. آیا بدغذایی در کودکان ممکن است با بیش حسی مرتبط باشد؟
بله، اختلال پردازش حسی یک اختلال در پردازش محرک های حسی در کودکان است که ممکن است به صورت اختلال در جویدن بعضی خوراکی ها و بلعیدن بافت هایی مانند پوره میوه ها دیده شود که موجب مشکلات تغذیه و بد غذایی کودک می شود.
یادگیری بهتر و ماندگارتر منوط به مشارکت چند حس در یادگیری است. یادگیری چند حسی اغلب بر استفاده از حواس بینایی، شنوایی و حس پیکری مشتمل بر بساوایی و حس حرکتی تأکید دارد. یادگیری چند حسی عمیق‌تر و ماندگارتر از یادگیری تک حسی است. کودکان با اختلال یادگیری در استفاده از حواس خود به صورت یکپارچه دچار مشکل هستند. اختلال پردازش حسی یکی دیگر از علل مشکلات یادگیری در کودکان است. اختلال حسی در کودکان توانایی پردازش صحیح اطلاعات حسی دریافتی را از کودک گرفته و یا پردازش غلطی را ایجاد می نماید و به همین علت کودک نمی تواند پاسخ صحیح را به نشانه های ارائه شده به او بدهد. مرکز درمان اختلالات پردازش حسی دکتر صابر در زمینه درمان اختلال حسی در کودکان و بهبود اختلال یادگیری به صورت تخصصی فعالیت می نماید. خدمات پیشرفته مرکز نظیر اتاق سنسوری، کاردرمانی یکپارچگی حسی، ماساژ درمانی ، اتاق تاریم بینایی و اتاق تقویت مهارت های شنیداری در تسریع درمان اختلال یادگیری در کودکان موثر می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اختلال حسی در کودکان
مهارت‌هایی که با یادگیری چند حسی آموخته میشوند، دارای پیوندهای بیشتری هستند. این پیوندهای بیشتر در هنگام رمزگذاری اطلاعات، بازیابی آن را تسهیل میکند؛ به گونه‌ای که اطلاعات که به صورت چند حسی یاد گرفته میشوند، حتی زمانی‌که ارزیابی و آزمون به صورت تک حسی ارائه شود، بهتر از اطلاعاتی که از طریق همان حس ارائه شده‌اند، بازیابی میشود (سریواستاوا و سالاخوتدینوف، 20۱۴) .
به طورکلی، مبنای یادگیری چند حسی این است که استفاده از چند حس در یادگیری، به ایجاد پیوندهای بیشتر بین مفاهیم جدید با موقعیت‌های زندگی واقعی و اطلاعات قدیم کمک میکند. ایجاد تجربه‌های شبیه به زندگی واقعی از ویژگی‌های شاخص یادگیری چند حسی است که اطلاعات مرتبط با حواس مختلف را تجمیع میکند و پیوندهای عمیق‌تری بین دانش جدید و قدیم می‌سازد. در توانبخشی شناختی ایجاد موقعیت‌های شبیه به زندگی واقعی و فراخوانی دانش قدیم برای تسهیل یادگاری جدید ضروری است.
یکی از درمان‌هایی که بر این اصل استوار است، یکپارچگی حسی است که عمدتاً توسط کار درمانگران برای درمان اختلالات با نقایص حسی – حرکتی و شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکپارچگی حسی فرآیندی است که با سازماندهی حواس مختلف، امکان تعامل مؤثر با محیط را فراهم می‌سازد. این تئوری به وسیلة آیرس (۱۹۷۲) مطرح شد. اجزاء مداخله یکپارچگی حسی با یک محیط حس غنی، بازی محور/کودک محور
با ایجاد چالش‌های پیشرونده، یکپارچه‌سازی حواس برای اجرای تمرین ارائه شده را ممکن می‌سازد. در این درمان علاوه بر این که تعدیل حسی برای توجه و کنترل رفتار هدف قرار می‌گیرد، یکپارچه‌سازی اطلاعات حسی به عنوان پایه‌ای برای بهبود برنامه‌ریزی حرکتی، تقلید، توالی و یادگیری تکالیف جدید، به منظور پیش نیازهای مشارکت در مدرسه و اجتماع در نظر گرفته میشود (زیمز و همکاران، 20۱۲) .
در برنامه توانبخشی شناختی باران، از ترکیب و تفکیک تدریجی و هدفمند حواس مختلف بینایی، دهلیزی و پیکری در فرایند اجرای یک تکلیف شناختی همزمان استفاده میشود. در این برنامه، مدیریت ظرفیت منابع شناختی جهت یکپارچه‌سازی حواس مختلف مورد نیاز در تکلیف تعادلی به عنوان یک تمرین پیشرونده برای توانبخشی شناختی مورد استفاده قرار گرفته است (نجاتی، ۱۳۹۶) .
یادگیری فعال در اختلال یادگیری
یادگیری فعال در برابر یادگیری منفعل مطرح است. در یادگیری منفعل، آموزگار یا درمانگر نقش ارائه دهنده دارند؛ فراگیر ساکت و آرام می‌نشیند و آموزگار برای او مباحث را توضیح میدهد.
آموزگاران خلاق‌تر از فیلم، عکس و دیگر مواد آموزشی هم استفاده میکنند، اما صرف‌نظر از مواد آموزشی، نحوة اداره کلاس یا اتاق درمان یک طرفه است به نحوی که آموزگار فعال است، درس میدهد و روند پیشرفت درس و فراگیر را کنترل و مدیریت میکند. فراگیر هم با دقت گوش میدهد و سعی میکند به خوبی گفته‌های آموزگار را به یاد بسپارد یادگیری فعال در نقطه مقابل یادگیری منفعل، مسئولیت آموزش را بر عهده یادگیرنده می‌گذارد (آیسون، ۲۰۱۰) .
یادگیرنده با مشارکت در بحث، انجام آزمایش، بازسازی و فعالیت‌هایی مانند این در یادگیری به صورت فعال مشارکت میکنند. مشارکت در درس، امکان تجربه پیوند سازی بین اطلاعات جدید و اطلاعات پیشین را فراهم می‌آورد و پایداری اطلاعات را تعمیق میبخشد.
در توانبخشی شناختی اختلال یادگیری، که ایجاد پیوند بین مهارت و دانش اکتسابی با زندگی افراد ارتباط تنگاتنگ دارد، استفاده از یادگیری فعال بسیار مهم است. کسانی که دارای آسیب مغزی هستند، به احتمال بیشتر در یادگیری مشکل دارند. برای ایجاد پیوندهای بیشتر بین اتر ساعات جدید و قدیم، تمرین‌ها باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی شوند که یادگیرنده را به صورت فعال در یادگیری مشارکت دهند و محصولات یادگیری را برعهده خود او بگذارند. آیسون (۲۰۱۰) استفاده از مکث در آموزش، ارائه کار گروه و ارائه پرسش‌های هدفمند را بخش از فعالیت‌های یادگیری فعال می‌داند. در توانبخشی شناختی، ارائه تمرین‌های خانگی و ایجاد موقعیت‌های شبیه به زندگی واقعی در کلینیک، بخشی از یادگیری فعال به حساب می‌آید.
مشکلات پردازش حسی و خواندن
تعداد قابل توجهی دانش‌آموزان با مشکلات حسی و توجه، مشکلات پردازش بینایی و یا ضعف شدید بینایی تشخیص داده نشده دارند. نشان‌های آنها شامل: دوبینی، آبریزش از چشم‌ها، پلک زدن، پوشیده شدن یک چشم، کج کردن سر هنگامی که به کتاب یا دیگر اشیای نزدیک نگاه میکنند، شکایات مکرر سر درد، خستگی یا کلافه شدن به هنگام خواندن است.
اگر هر نگرانی درباره بینایی کودک وجود دارد، خصوصا اگر کودک در خواندن دچار مشکل است، باید یک معاینه کامل بینایی از طریق یک فراهم‌کننده مراقبت‌های بینایی انجام شود. این کار باید از طریق یک اپتومتریست یا چشم پزشک اطفال انجام شود. چشم پزشک اطفال کسی است که در رشد عملکردهای بینایی کودکان که فقط با بیماری‌ها و جراحی چشم‌ها در ارتباط است، تخصص دارد. تمیز بینایی که توسط والدین، پرستار مدرسه یاحتی یک متخصص اطفال انجام میشود، یک معاینه درکی بینایی نیست. البته، دانش‌آموزان با مشکلات شدید بینایی، باید از عینک‌های مخصوص خواندن استفاده کنند، در صورتی که برایشان تجویز شده باشد.
عینک‌ها همچنین ممکن است برای راحتی عضلات چشم‌ها تجویز شود، در صورتی که کودک با همگرایی ناکافی یا همگرایی شدید مشکل داشته باشد. معلم باید استفاده از عینک را به همان صورتی که پیشنهاد شده تقویت کند و به طور مکرر لنز‌های عینک را چک کند که تمیز باشند و لکه نداشته باشند.
روشنایی خوب خیلی مهم است که کودک یاد می‌گیرد بخواند و با دقت متن‌ها را برای ساعت‌ها ببیند. حتی با جود بینایی خیلی خوب، برخی از دانش‌آموزان که از نظر بینایی حساس هستند ممکن است با تضاد بین کاغذ و خطوط مشکل داشته باشند. در واقع، چشم‌ها و مغز آنها نمیتواند با کنتراست شدید بین کاغذ سفید و خطوط سیاه کنار بیاید. کنتراست را کم کنید و چشم‌ها را آرام کنید، تا دانش‌آموزان تقویت شوند که بهتر بخوانند. در حالی که از کودکان انتظار می‌رود که قادر باشند صفحه نوشته شده را به آسانی از چپ به راست، کلمه به کلمه اسکن کنند و به سمت چپ خط بعدی بروند، ولی بعضی از دانش‌آموزان کمی حمایت نیاز دارند تا این کار را انجام دهند.
سوالات متداول:
1-چطور بفهمم مشکلات خواندن پسرم به دلیل یکپارچگی حسی است نه نارساخوانی؟
اگر کودک در فعالیت‌های غیرکلامی مثل دوچرخه‌سواری، گره زدن بند کفش یا تحمل برچسب لباس هم مشکل دارد، احتمالاً اختلال یکپارچگی حسی نقش کلیدی دارد. ارزیابی توسط کاردرمانگر حسی ضروری است.
2-تمرینات یکپارچگی حسی چطور روی دقت خواندن اثر می‌ذارن؟
فعالیت‌هایی مثل فشردن توپ استرس قبل از خواندن یا استفاده از جلیقه وزندار، با تنظیم سیستم عصبی، توجه بصری را افزایش میدهند. تحقیقات نشان داده این تمرینات تا ۴۰% دقت خواندن را بهبود میبخشد.
هرچند با شدت و ضعف متفاوت، اما ترس از حمام در کودکان معمولا شایع است. گاها اثرات این ترس تا نوجوانی و حتی بزرگسالی فرد ادامه پیدا می کند و مشکلات حسی را به وجود می آورد. رشد مغز کودکان نوپا در نواحی حسی-حرکتی خیلی بیشتر از مناطق دیگر مغز می باشد. این موضوع موجب حساسیت کودکان نسبت به تحریک محیطی و از جمله حمام می شود. برخی از علل ترس از حمام در کودکان عبارت اند از: ترس از ورود شامپو به چشم و سوختن چشم، عدم جذابیت حمام برای کودک، زمان حمام نامناسب، ترس از کف و… اما گاهی اختلالاتی نیز موجب به وجود آمدن این مشکل می شوند. برای مثال اختلال پردازش حسی، بیش حسی و اوتیسم. کودک با اختلال پردازش حسی حواس را به صورت متفاوتی درک می کند و این موضوع باعث به هم ریختگی، ترس و بی قراری کودک می گردد. محیط حمام، صدا های داخل حمام، خیس شدن و غوطه ور شدن در آب همگی برای کودک آزاردهنده است و موجب گریه های شدید کودک می گردد. هرچند مواجهه با این مشکل سبب اضافه شدن باری بر دوش شما می شود، اما درمان بچه ای که حمام نمی رود باید با همدلی و درک حساسیت های کودک همراه باشد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر تحت نظر بهترین دکتر تشخیص اختلالات حسی در کودکان، به درمان اختلالات حسی کودکان می پردازد و علل ترس از حمام در کودکان را بررسی کرده تا با کاردرمانی حسی آن را بهبود بخشد.
برای بهینه سازی، ایمنی و جذاب بودن زمان استحمام این راهکار ها را آزمایش کنید:
برای پیشگیری از سوختگی های خطرناک، دمای آبگرمکن را روی درجه کم ۵۰-۴۵ تنظیم نمایید.
برای سهولت استفاده با یک دست، صابون مایع بچه را در یک جا صابونی تمیز تلمبه ای بریزید.
حوله های کوچک متعدد در دسترس داشته باشید – هر چه بیشتر بهتر علاوه بر حوله ای که برای شستن مورد استفاده قرار می دهید برای گرم نگه داشتن نوزاد چندتایی را روی بدن او پهن کنید. چنانچه فرزند بزرگ تری دارید حوله کوچکی در اختیار او قرار دهید تا آن را با آب خیس کند و روی شکم نوزاد بچکاند. پاداش شما ممکن است خنده های دسته جمعی تان باشد.
نوزاد را با ضربان ملایم نوازش کننده دست خشک کنید. از مالیدن حوله به بدن او خودداری کنید؛ زیرا این کار ممکن است به پوست لطیف نوزاد صدمه بزند.
حوله ها را روی رادیاتور شوفاژ یا وسایلی از این قبیل گرم کنید – نوزاد گرمای مطبوع آن ها را بسیار دوست خواهد داشت.
ظرفشویی آشپزخانه، در صورتی که دارای شیر و لوله متحرک باشد و تمام ظرف ها شسته شده باشند، محلی بسیار مناسب برای استحمام نوزاد است.
به کمر خود فشار نیاورید. وان یا لگن استحمام نوزاد را روی سطح کابینت بگذارید.
کودک را در وان یا لگن مخصوص یا ظرفشویی خوب جاسازی کنید تا احتمال سُرخوردن و لغزیدن او کاهش یابد. قبل از قرار دادن نوزاد در آب یک حوله مخصوص و یا اسفنج زیرانداز کف لگن یا ظرفشویی پهن کنید.
زمانی که نوزاد آماده انتقال از وان بچه به وان بزرگ است، کار را با چند بار قرار دادن وان یا تشت بچه درون وان بزرگ شروع کنید، تا او را به این جابه جایی عادت دهید.
همراه با کودک استحمام کنید. شما به هر حال خیس خواهید شد؛ پس بهتر که به کمرتان فشار کمتری وارد آورید.
یک سرلوله آبپاش را به شیروان متصل کنید و برای آبکشی کودک مورد استفاده قرار دهید، این نوع سرلوله، شستن موی کودک را بسیار آسان می سازد.
وان حمام بچه
هنگامی که کودک تان می تواند بدون تکیه دادن به جایی، قرص و محکم در جای خود بنشیند (حدوداً بعد از شش ماهگی) آماده استفاده از وان حمام است. شاید در بعضی فروشگاه های لوازم کودک، صندلی یا حلقه مخصوص حمام برای این مرحله از سن کودک را دیده باشید. این وسایل کمک فوق العاده ای برای کودک هستند ولی احتمالاً ارزش تهیه را ندارند. کودک مدت زیادی از این وسایل استفاده نخواهد کرد زیرا به محض آنکه شروع به خزیدن کند، آرام نخواهد نشست. صندلی یا حلقه حمام ممکن است اعتماد به نفس کاذبی برای شما ایجاد کند. حتی زمانی که او حلقه یا روی صندلی نشسته است فاصله شما از او نباید بیش از دسترس تان باشد. این وسایل از کله پا شدن و به زیر آب رفتن کودک پیشگیری نمی کنند. بهترین روش شاید همراه کودک به داخل وان رفتن و ثابت نگه داشتن او با دو پاست. این روش، یک متد دو نفره است. نفر اول وارد وان می شود و نفر دوم نوزاد را در اختیار او قرار می دهد (هنگام خارج کردن کودک از وان، عکس این روند انجام می شود). از آنجا که اسفنج یا حوله پهن شده در کف وان بطور عادی از جای خود حرکت می کند اگر به نظر می رسد کودک نشستن روی سطح سخت وان را دوست ندارد، یک زیرپایی ضدلغزش تهیه کنید. این نوع زیرپایی ها نرم تر و در عین حال ایمن تر هستند.
بازی درمانی برای کم شدن ترس کودکان
در این مرحله کودک به اسباب بازی های حمام علاقه مند خواهد بود، اما سعی کنید از نوع ساده تهیه شوند چند شیء شناور و یک فنجان برای آب بازی کافی است.
لیف اسفنجی، حوله کوچک (اسباب بازی های حمام را در حوله بپیچید و به کودک بدهید تا در ضمن بازی، حوله را از دور آن باز کند).
کتاب پلاستیکی شناور
بطری آبفشان
اردک پلاستیکی، قایق و عروسک
بطری های پر شامپو، نرم کننده و هر چیز غیر اسباب بازی دیگر
دیگر خواهر و برادران
روش دفع پوسته های شوره مانند کودکان
هنگام شستن سر نوزاد ممکن است پوسته های ضخیم زردرنگی روی پوست سر او مشاهده کنید. این پوسته ها با وجود اینکه بسیار نامطبوع به نظر می رسند بی خطر هستند. می توانید بگذارید خود به خود بریزند یا برای رهایی از آن ها روش زیر را به کار ببرید:
پوست سر کودک را با روغن زیتون یا روغن بچه ماساژ دهید و بگذارید این روغن چند ساعت روی سر خیس بخورد. سپس با برس موی بچه مسواک نرم یا برس نرم ناخن و به دنبال آن شست و شوی سر با شامپوی ضد شوره پوسته ها را بشویید. برای کنده شدن این پوسته ها باید کمی روی پوست سر فشار وارد آورید و نگران صدمه دیدن کودک نباشید.
شوخی نمی کنیم! اولین حمام کردن کودک فرصت خوبی برای عکس گرفتن از نوزاد است. برای حمام کردن نوزاد و کودک روش های متعددی وجود دارد و با تمرین، شما بهترین و مناسب ترین روش برای خود و نوزادتان را در خواهید یافت. به عنوان مثال هرگز کودک را به طور ناگهانی وارد آب نکنید چرا که موجب ترس و حس عدم امنیت در نوزاد می شود. بعضی کودکان وقتی وارد حمام می شوند شروع به بی قراری و گریه می کنند. ممکن است نوزاد از صدای حمام و دوش بترسد، یا از اینکه آب روی سرش بریزد بدش بیایید یا حتی از مالیدن شامپو روی پوستش احساس بدی بکند. این علائم نشان دهنده مشکلات حسی در کودک است. با انجام تکنیک های ماساژ و آموزش روش های حمام کردن می توان مشکلات حسی کودک و ترس نوزاد از حمام را کاهش داد. اگر کودک شما خیلی بی قرار است و به سختی پوشک او را تعویض میکنید یا لباس او را با گریه عوض می کنید و یا در طول روز کمتر می خوابد و زیاد نق می زند ممکن است به علت اختلالات حسی در نوزادتان باشد. با اطلاع از علائم اختلال پردازش حسی و مراجعه به متخصص توانبخشی کودکان می توانید این مشکل را برطرف کنید. مرکز توانبخشی دکتر صابر با ارائه خدمات ماساژ درمانی و کاردرمانی حسی و سنسوری روم در بهبود اختلالات پردازش حسی پیشرو می باشد. در این مطلب به توضیح نکاتی در زمینه ترس از حمام کردن در نوزادان و کودکان پرداخته می شود تا به والدین در انجام آن کمک نماید.
یک روش شستن نوزاد این است که ابتدا با دست کمی آب روی پاهای نوزاد و سپس سینه و بدن او بریزید و وقتی نوزاد به درجه دمای اب عادت کرد، او را به طور کامل بشویید. حساسیت زدایی به تدریج باعث می شود نوزاد به درجه حرارت آب عادت کند و ترس از حمام کردن در کودک و نوزاد کم شود. یک روش شستن نوزاد که بسیار خوب است این است که بنشینید و یک حوله روی پاها یتان بیندازید تا نوزاد از دست تان لیز نخورد؛ بعد در حالی که نوزاد را محکم در دست رفته اید، به حمام کردن نوزاد و کودک خود بپردازید. اولین حمام نوزاد شاید در ابتدا سخت و پر دردسر به نظر بیاید اما با رعایت یک سری نکاتساده و داشتن آرامش، این کار به یکی از بهترین کار های زندگی تان تبدیل می شود.
آماده شدن برای اولین حمام نوزاد
استحمام های اولیه به نسبت ساده اند -تنها نگرانی شما گرم نگه داشتن نوزاد، ایجاد احساس امنیت در ضمن حمام کردن در نوزاد و تمیز کردن اوست. البته با رشد کودک، قایق ها، اردک ها و سایر اسباب بازی ها، فضایی بیش از خود نوزاد در وان یا لگن حمام را اشغال می کند؛ بنابراین فراهم آوردن چند وسیله ساده کمکی حمام توصیه می شود:
گلوله های پنبه (برای تمیز کردن چشم و گوش)
فنجان پلاستیکی یا بطری اسپری
برس نرم
حوله کوچک و لیف نوزاد (به تعداد زیاد، برای گرم نگه داشتن و بازی کودک)
چند عدد حوله بزرگ تر
یک قطعه اسفنج بزرگ (برای قرار دادن نوزاد روی آن در ضمن حمام، یا یک حوله اضافی)
صابون بچه یا شامپوی بدون اشک بچه (این دو به خوبی می توانند جایگزین یکدیگر شوند)، یا صابون ملایم گلیسرین
یک تشکچه برای قرار دادن زیر زانوها یتان هنگام حمام کردن نوزاد در وان بزرگ حمام
زیرپایی ضد لغزش (برای استفاده در وان بزرگسالان)
مقداری ابر (اسفنج) برای پوشاندن لوله و شیر آب (برای وان حمام)
روش شستن نوزاد با اسفنج
چنانچه تصمیم گرفته اید اولین حمام نوزاد را با اسفنج انجام دهید، درباره محل انجام این عمل کاملاً فکر کنید؛ زیرا مسلماً میل ندارید کودک برهنه را برای انتخاب محل استحمامش در منزل به این طرف و آن طرف ببرید. بهترین محل برای این کار، در صورتی که فضای کافی وجود داشته باشد کابینت کنار ظرفشویی آشپزخانه است، استفاده از این محل چند مزیت دارد: به علت ضد آب بودن این سطح، نظافت آن آسان است؛ ارتفاع آن تا حدی است که مجبور نشوید خم شوید و اب گرم کافی برای آسان تر شستن و آب کشیدن مو های نوزاد در دسترس قرار دارد.
اصول ضروری حمام کردن نوزاد و کودک
بدن خیس نوزادان بسیار لغزنده است! وقتی در دستان بزرگی نگه داشته شوند، احتمال لغزيدن أن ها كمتر است. اگر فردی با دستان بزرگ تر از دستان خود شما در منزل حضور دارد، زمان به کار گرفتن آن دست هاست! در ابتدا سطح نرمی نیاز دارید تا نوزاد را روی آن قرار دهید. یک حوله ضخیم تا شده برای این کار مناسب است. چنان چه وان یا لگن کودکی که در را اختیار دارید دارای کف پوش اسفنجی ضخیم است، لگن را کنار بگذارید و ابر آن را روی سطح کابینت پهن کنید. دقت کنید که هر آنچه را لازم دارید در دسترس قرار دهید. چندین حوله لازم دارید؛ علاوه بر حوله ای که نوزاد برروی آن قرار داده می شود. یک حوله نیز برای پوشاندن بخش هایی از بدن نوزاد که شسته نمی شوند و حوله دیگری برای خشک کردن او لازم است لوازم زیر را نیز لازم دارید:
حداقل دو حوله یا دستمال روشویی (شما که نمی خواهید لکه شیر روی صورت نوزاد را با همان حوله یا دستمالی که برای تمیز کردن باسن نوزاد به کار برده اید تمیز کنید).
گلوله های پنبه یا یک حوله تمیز روشویی دیگر برای چشم های نوزاد
صابون بچه یا صابون ملایم دیگر
یک دست لباس تمیز
در صورت نیاز پماد ضد سوختگی ادراری نوزاد
یک فنجان پلاستیکی
مراحل حمام کردن نوزاد
برای کم کردن ترس از حمام کردن در نوزاد، لباس های نوزاد را بیرون بیاورید، ولی پوشکش را باز نکنید. او را روی حوله ای بگذارید با حوله دیگر روی او را بپوشانید؛ در هر مرحله از حمام، تنها قسمت هایی از بدن که شسته می شوند از زیر حوله خارج می گردند. گوشه های داخلی چشم های نوزاد را از طرف داخل به خارج، با استفاده از یک گلوله پنبه تمیز پاک کنید یا هر چشم را با یک گوشه حوله روشویی تمیز کنید. لابه لای گوش ها را نیز می توانید با گلوله پنبه تمیز کنید، اما مجرای گوش را تمیز نکنید؛ حتی اگر جرم در آن وجود دارد. این جرم محافظ گوش داخلی است. تمام نواحی گردن نوزاد را با توجه مخصوص به چینهای آن تمیز کنید؛ زیرا ممکن است مملو از جرم باشد. در مورد نوزادان تازه متولد شده این جرم به احتمال زیاد سلول های مرده پوست و در کودکان بزرگ تر، به احتمال زیاد ذرات خشک شدۀ غذاست. مرحله بعد شستن دست و پا و سپس جلوی نیم تنه است. به منظور شستن مو های نوزاد، آن ها را با حوله کوچک دستی خیس کنید، کمی مایع صابون روی موها بریزید و به آرامی تمام پوست سر از جمله نقاط نرم آن را ماساژ دهید. به شامپوی بچه نیازی نیست؛ صابون حمام مایع بچه در این مرحله یک تمیز کننده چند منظوره است. سپس نوزاد را در حالی که سرش کمی متمایل به عقب و توی سینک است، با یک دست نگه دارید. با استفاده از فنجان یا لیوان پلاستیکی، آب گرم را به صورتی که وارد چشم هایش نشود، روی سر او بریزید. در صورت وارد شدن صابون به چشم ها، آن ها را با آب گرم بشویید. نوزاد به محض خارج شدن صابون از چشم ها، آن ها را خواهد گشود. در مرحله بعد، پوشک نوزاد را خارج و باسن و اندام های تناسلی او را بشویید (هنگام شستن نوزاد دختر، به خاطر داشته باشید که شستشو را همیشه از سمت جلو به عقب انجام دهید) در خاتمه، او را بنشانید و به حالت آروغ زدن به سمت جلو به دستتان تکیه دهید و پشتش را بشویید. دقت کنید که صابون روی بدن کاملا شسته و سپس بدن با حوله تمیز خشک شود. توجه مجدد شما را به نظافت دقیق لابه لای چین های کردن نوزاد جلب می کنیم.
مراقبت و نگه داری از دندان کودکان از همان ابتدای نوزادی حائز اهمیت بوده و والدین کودک باید به این موضوع توجه داشته باشند. شاید فکر کنید که لازم نیست از همین حالا دربارة مسواک زدن دندان های نوزاد نگران باشید؛ چون او تا مدت های مدید دندان نخواهد داشت اما باکتری ها از همان روز های ابتدایی به لثه ها چسبیده و ممکن است دهان نوزاد را آلوده کنند. همچنین باکتری ها پلاک هایی تولید می کنند که بعدا به دندان های کودک که در بیایند، آسیب می رسانند. این درست است که در این زمان نمی توانید از مسواک یا خمیر دندان برای تمیز کردن لثه های نوزاد خود استفاده کنید اما می توانید از یک دستمال نرم و استریل استفاده کنید. بنابراین لثه های نوزادان تان را حتما پس از تغذیه و پیش از خوابیدن تمیز کنید و با بیرون زدن اولین دندان، استفاده از مسواک را شروع کنید. برخی کودکان به علت مبتلا شدن به اختلال پردازش حسی، با مسواک زدن در اینده مشکل داشته باشند اما با استفاده از کاردرمانی حسی می توان به درمان بیش حسی کودک فراری از مسواک زدن پرداخت. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با استفاده از روش های متنوع کاردرمانی حسی به درمان بیش حسی کودک فراری از مسواک زدن و مشکلات اختلال پردازش حسی کودکان می پردازد.
باید بگویم چنین انتظاری وجود دارد، در حقیقت شما باید از همین حالا به مسواک زدن کودک بیاندیشید و پیش از درآمدن دندان ها، او را به تمیز کردن لثه هایش عادت دهید. در چندبار اول، او احتمالاً شما را گاز خواهد گرفت. بهتر است شما قبل از آنکه این گاز گرفتن ها به خون‌ریزی بینجامد، چاره‌ای برای آن ها بیاندیشید. البته کار جالبی نخواهد بود. لِذا می گوید: «مسواک زدن از شستن مو ها مشکل تر است. یکی از کار های پراسترس است و ما در شب هرگز آن را انجام نمی دهیم». مسواک کردن «دندان های» نوزاد عادت خوبی است که از همین حالا باید شروع شود، نه فقط برای داشتن لثه های سالم و دندان های درحال رشد، بلکه برای ایجاد عادت روزانه در کودک.
روش های درمان بیش حسی در مسواک زدن
در زیر چند نکته برای جالب کردن مسواک زدن آورده شده است:
-کودکان عاشق تقلیدند. پیش از اینکه بخواهید دندان های کودک را مسواک بزنید، دندان های خود را در حضورش مسواک کنید.
-برای دندان های کودک اسم تعیین کنید و درضمن مسواک زدن برایشان آواز بخوانید.
-تظاهر کنید پشت دندان های کودک دنبال چیزی می گردید و به این ترتیب آن ها را مسواک کنید.
اگر کودک به هر علتی از جمله اختلال پردازش حسی با مسواک زدن مشکل داشت، با مراجعه به مراکز کاردرمانی معتبر و با تجربه از جمله کلینیک کاردرمانی دکتر صابر به استفاده از کاردرمانی حسی کودکان بپردازید.
طریقه مسواک زدن کودک فراری از مسواک زدن
بهترین مسواک برای کودک یک قطعه گاز مربع شکل (که در داروخانه ها به فروش می رسد) و خیس کردن آن با آب معمولی است. میزان جرمی که این گاز می تواند پاک کند حیرت‌آور است. دندان های کودک نوپای من به تازگی بسیار ناخوشایند و بد به نظر می رسیدند، گویی لایه‌ای از جرم ضخیم روی آن ها را پوشانده بود. او به من اجازه نزدیک کردن مسواک به دهانش را نمی داد. اما دهانش را برای دندان پزشک که لایه جرم را با قطعه ای گاز پاک کرد، گشود. یک جایگزین، مسواک نوک انگشتی است- نوعی مسواک با مو های لاستیکی که مانند کلاهکی روی انگشت قرار می گیرد. البته شما می توانید به‌طور مستقیم از مسواک استفاده کنید، زیرا مسواک نوزادان بسیار نرم است. (جویده شدن آن ها بر اثر لحظه‌ای غفلت یکی از نقاط ضعف آن هاست). هنگام مسواک زدن کودک، او را پشت به خود و رو به آینه نگه دارید تا آنچه را که انجام می دهید، مشاهده کنید. هنگامی که کودک را از پشت گرفته اید، کمتر نسبت به موقعی که رو به روی شماست، دندان هایش را برهم می فشرد و حرکت می کند. در این مرحله نباید از خمیر دندان استفاده کنید. کودک آن را خواهد بلعید و بلعیدن فلوراید زیاد، ممکن است موجب صدمه رساندن به مینای دندان های هنوز درنیامده شود. ولی کودکان بیش از شش ماهه مقدار معینی از فلوراید در رژیم غذایی خود لازم دارند تا از پوسیدگی دندان شان در آینده پیشگیری شود. اگر آب منطقه شما حاوی فلوراید نیست، می توانید آب معدنی مصرف کنید یا از پزشک کودکتان بخواهید قطره فلوراید برای او تجویز کند.
خواباندن کودک یا نوزاد یکی از پرچالش ترین مسائل برای والدین است. برای خواباندن نوزاد یا کودک خود باید نیاز های روزانه خواب آن ها را بشناسید و از روش های خواباندن کودک بهره بگیرید. زمانی که می‌خواهید در مورد خواب فرزندتان تصمیم بگیرید، آنچه را برای شما و نیز کودک موثر است، در نظر بگیرید. نگران گرفتار شدن در تصمیمتان نباشید. مانند اغلب ما، شما نیز روش های چندی را خواهید آزمود. برای اولین فرزندتان بر یک روش متمرکز می شوید و سپس در می یابید که این روش برای فرزند دومتان کاملاً غیر موثر است. به هیچ عنوان پیش از خواب نوزاد را هیجان زده نکنید. ارتباط چشمی موثر با نوزاد برقرار نکنید چرا که محرک ترین عامل برای نخوابیدن نوزاد است. هنگامی که کودک هنوز بیدار است، او را در رخت خواب قرار دهید و محیط مناسبی را برای خواب کودک یا نوزاد خود در نظر بگیرید. برای این که نوزاد یا کودک شما خواب بهتری داشته باشد، حتما قبل خواب او را آرام کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید که خواب منظم در کودک یک عامل مهم در حفظ سلامتی اوست پس از اهمیت بسیاری برخوردار است. مرکز توانبخشی کودکان با بهترین دکتر متخصص خواب در کودکان و نوزادان، با در نظر گرفتن روش های خواباندن کودکان و نوزادان و تکنیک های متفاوت کاردرمانی و ماساژ برای کودکان و نوزادانی که اختلال خواب دارند، به این کودکان کمک می کند.
اصول چندی – البته نه تمام آن ها – در برنامه های خواب مشترک هستند. چنانچه میل ندارید یک روش را تا انتها ادامه دهید، می توانید عناصر زیر را هنگام شروع روش شخصی خود در نظر بگیرید:
-سعی کنید هنگامی که نوزاد خواب آلود ولی بیدار است، او را در محل مخصوص خودش قرار دهید. این کار را به او می آموزد که پس از بیدار شدن، چگونه دوباره به خواب برود.
-پیش از خواب تشریفاتی انجام دهید و از آن تخطی نکنید. درباره طول مدت این تشریفات و اینکه شامل خواندن کتاب ها یا آواز هایی باشد که شما تا سال ها از خواندن آن ها خسته نشوید، دقت لازم را داشته باشید.
-نوزاد خود را به یک شی «مورد علاقه» که «شیء انتقالی» نیز نامیده می شود، وابسته کنید. ایده اصلی اینجاست که کودک برای آرامش یافتن به جستجوی شی «دوست داشتنی مورد علاقه اش» می پردازد. این امر برای برخی از والدین پرسش برانگیز است. میل دارید نوزادتان به شما – مادرش – وابسته باشد، یا مثلاً به یک اردک زرد رنگ؟ زمانی که قادر نیستید در کنار کودک باشید، «اشیای مورد علاقه» واقعاً مفید هستند.
-اگر مایلید کودک خود را به وابستگی به «شیء مورد علاقه» (یک پتو، یک عروسک پشمالو یا شیء آرامش بخشی به استثنای گرمای پوست بدن خود) تشویق کنید، او را به سمت شیئی هدایت کنید که به تعداد زیاد می توانید خریداری کنید.
-هیچ کار خاصی انجام ندهید. فرزند شما سرانجام تمام شب را خواهد خوابید – حداقل زمانی پیش از نوجوانی؛ که در این صورت مشکل شما بیرون کشیدن او از رخت خواب پیش از ظهر خواهد بود.
روش فربر در خواباندن نوزاد یا کودک
در برنامه‌ای که توسط ریچارد فربر در سال ۱۹۸۵، در کتابش به نام «مشکل خواب کودک خود را حل کنید» پیشنهاد شده است (که توسط مادران فربراسیون نامیده می شود)، هدف، آموختن تنها خوابیدن در تخت به کودک و در صورت بیدار شدن در طول شب، دوباره بدون سر و صدا به خواب رفتن است. این امر تجربه مثبتی است که به تدریج به خواب رفتن خود به خودی را به کودک می آموزد. فربر این روند را به خواب رفتن فرد بالغی تشبیه می کند که استفاده از بالش برای او ممنوع شده است. ابتدا او برای به خواب رفتن دچار مشکل می شود، در مرحله بعد بارها بیدار می شود، اما بعد از چند شب به این حالت عادت می کند و به راحتی به خواب فرو می رود. روش فربر، مانند بسیاری از روش های دیگر، با تشریفات پیش از خواب شروع می شود (ابتدا احتمالاً گرفتن دوش، به دنبال آن مطالعه کتابی یا سر دادن آوازی)، سپس شما یا شوهرتان، در حالی که هنوز کودک بیدار است، او را در محل خوابش قرار می دهید و اتاق را ترک می کنید (و کودک گریه را سر می دهد). سپس به فاصله پنج، ده و پانزده دقیقه و بعد از آن به فاصله ۱۵ دقیقه ای برای اطمینان یافتن از وضعیت مناسب کودک، به اتاق او سرکشی می کنید. در این روش والد در اتاق باقی نمی ماند، کودک را نمی جنباند و هیچ نوع تکیه گاهی (مثل بطری یا پستانک) در اختیار او قرار نمی دهد و به هیچ وجه کودک را از تختش بیرون نمی آورد. این عمل با هر بار بیدار شدن کودک در طول شب تکرار می شود. در دومین شب فاصله ورود به اتاق هر بار ۵ دقیقه طولانی تر می شود. اگرچه فربر جایگزین های تدریجی (نشستن روی صندلی کنار تخت کودک و هر شب صندلی را قدری دورتر از تخت قرار دادن) را پیشنهاد می کند، اما بر روش ترک کردن اتاق در دوره های متوالی تاکید بیشتری دارد. روش فربر ممکن است چندین ساعت، چندین شب و روز و حتی چندین هفته ادامه یابد، ولی در نهایت معمولاً موثر واقع خواهد شد. پرسش این است که آیا شما قادر به ادامه آن تا «نهایت» خواهید بود یا خیر. (در اغلب موارد پدر دارای توانایی های بهتری برای انجام این برنامه است، زیرا هورمون های ترشح شده در مادران شیرده، هنگام شنیدن صدای جیغ و فریاد کودک برای مدت طولانی، انجام این کار را برای ایشان تقریبا غیر ممکن می سازد). از زمان انتشار کتاب فربر، برنامه های مشابه ولی بهینه سازی شده ای به چاپ رسیده اند. تحقیقات جدید نشان داده است که تکرار هر شبه روند فربر هنگام بیدار شدن کودک در طول شب الزامی نیست. این برنامه را یک بار در ابتدای شب انجام دهید و سپس هنگام بیدار شدن او را با تکان تکان دادن بخوابانید. در اغلب موارد این کار در خواب طولانی شب خللی وارد نمی کند.
کودک تان هنگام تولد معمولاً با گریه به دنیا خوش آمد می گوید. احتمالاً از شنیدن اولین گریه او خوشحال می شوید و احتمالاً آخرین باری است که چنین حالتی به شما دست می دهد. طی سال های آینده تلاش بسیار زیادی می کنید تا او گریه اش را قطع کند. تمام نوزادان به طور متوسط ۱ تا ۲ ساعت در روز گریه می کنند. بعضی نوزادان بیشتر – بسیار بیشتر – و بعضی کمتر گریه می کنند. چند روز اول بعد از تولد نوزادتان احتمالاً تمام شبانه روز را خواهد خوابید و به ندرت گریه خواهد کرد. البته هنوز زود است که به این خاطر به خودتان تبریک بگویید. گریه نوزاد اغلب چند هفته بعد از تولد شروع و در شش هفتگی به اوج میرسد. اغلب ما در جمع خانواده یا دوستان خود با کودکان و نوزادان بدقلق و ناآرام برخورد داشته ایم. حالت شایع این کودکان گریه کردن، بی قراری، جیغ زدن، تکان دادن دست و پاها و… است که در ابتدا شدید تر بوده و سپس کمتر می شود. با بزرگتر شدن کودک ،کنترل احساسات به کودک اجازه می دهد تا راه حل های پیشگیری از رفتار های پرخاشگرانه را جایگزین کند. رفتاردرمانی کودکان به آن ها کمک می کند تا بدقلقی و ناآرامی را کنار گذاشته و آرام تر شوند. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر کودک بدقلق و ناآرام، با انجام تکنیک های آرام سازی، ریلکسیشن، ماساژ درمانی و رفتاردرمانی کودکان به درمان مشکلات ناآرامی کودکان و نوزادان کمک می کند. متخصصین رفتاردرمانی مرکز با ارائه تکنیک های مختلف و مشاوره والدین شما را در بهبود مشکلات رفتاری و بدقلقی کودکان کمک می نمایند.
کودکی که گریه می کند در تلاش است تا چیزی به شما بگوید. ممکن است بخواهد گرسنگی یا پرخوری و شکم دردش را به شما اطلاع دهد و ممکن است بخواهد بگوید و پوشکش خیس و از این بابت ناراحت است، یا برعکس، او آن پوشک مرطوب و گرم را دوست می داشت و حالا که آن را تعویض کرده اند، سردش شده است و عصبانی است! ممکن است خسته باشد و دوست دارد با تکان تکان دادن او را بخوابانید با حوصله اش سر رفته است و انتظار دارد با چیزی او را سرگرم کنید. شاید هم می خواهد بگوید از اینکه نمی تواند روی فرش بخزد و به همه چیز دست بزند عصبانی است که البته در این صورت او تمام شش هفت ماه آینده را به گریه می گذراند (اما احتمالاً خزیدن را زودتر شروع خواهد کرد). هنگامی که برای اولین بار نوزادتان را در آغوش می گیرید، تصوری از هیچ یک از این موارد ندارید.
روش های آرام کردن کودک بدقلق و ناآرام
گریه کودک موجب افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و عرق کردن کف دست های مادر و پدر می شود. همچنین دمای پستان های مادر شیرده بالا می رود. شنیدن صدای گریه نوزاد ممکن است موجب ترشح شیر شود. وظیفه شما، درک زبان گریه نوزاد تان است، زیرا گریه نوعی زبان است. با درک هرچه زودتر این زبان، فرصت بیشتری برای گوش دادن به قان و غون او دارید و زمان کمتری را به شنیدن جیغ و فریاد او خواهید گذراند. در این مرحله، آنچه نباید انجام دهید آموزش صبر و حوصله به کودک تان است. در حقیقت، هرچه زودتر نسبت به گریه های او واکنش نشان دهید، بهتر است؛ زیرا آرام کردن کودک در ابتدای شروع گریه آسان تر از آرام کردن او در مرحله هیستریک و عصبانیت و ناراحتی شدید است.
بدقلقی کودکان و نوزادان به چه علت است؟
اگرچه هیچ کس تاکنون فرهنگ لغتی برای ترجمه گریه کودک تهیه نکرده است، اما ریتم و زیر و بم گریه نوزاد تان می تواند کلید جستجو برای یافتن مشکل باشد. گریه زوزه مانند و به نوعی آهنگین، که ممکن است غیر عادی و گاهی همراه با مالش چشم ها و گونه ها باشد به علت خسته شدن از گریه است. درد شدید ناگهانی. جیغ و به دنبال آن یک سکوت طولانی و سپس یک جیغ دیگر، این نوع گریه و جیغ ممکن است به علت نفخ شکم، گیر کردن پای کودک در فاصله نرده های تخت یا فرو رفتن سنجاق پوشک در بدنش باشد.
انواع گریه کودکان و نوزادان
گرسنگی: گریه های کوتاه و موزون و ریتم دار که ناامیدانه به نظر می رسند.
اجابت مزاج: بیشتر با یک گریه یا خرناس شروع می شود و اغلب حین غذا خوردن صورت می گیرد.
احساس گرمای زیاد: بیماری یا تب داشتن، گریه ناله مانند.
عصبانیت یا استیصال: کودک ممکن است هنگام خارج کردن پستانک از دهانش، باز کردن پوشکش یا بدون هیچ دلیل موجهی فریاد های گوش خراشی سر دهد.
ملالت و بی‌حوصلگی: از غر شروع و به ضجه و زاری ختم می شود. از جا برداشتن کودک بی حوصله موجب قطع فوری گریه اش می شود.
اختلال خواب در کودکان به صورت های مختلف و علائم متفاوتی بروز پیدا می کند و سبب ایجاد فشار های عصبی، استرس، اضطراب در سنین کودکی و نوجوانی، کاهش اعتماد به نفس می شود. کودک یا نوزادی که با اختلالات خواب دست و پنجه نرم می کند، احتمال دارد با مشکلاتی رو به رو شود. برخلاف تصور عموم که گمان می کنند اختلال خواب فقط افراد بزرگ سال را درگیر می کند، باید گفت که نه این اختلال کودکان و حتی نوزادان را نیز درگیر می کند. بعد از سه ماهگی اختلال خواب آثار خود را بر شما نشان خواهد داد و با خود خواهید اندیشید که آیا هرگز نوزادتان شب ها را کامل خواهد خوابید. اثر اختلال خواب بیش از خسته بودن است؛ ضمن این که شما متوجه واکنش تأخیری شلختگی و تاری دید در خود خواهید شد. ممکن است بسیار فرسوده تر و بی رمق تر از آن باشید که متوجه اختلال در استدلال و قضاوت، بی توجهی و بی علاقگی، آشفتگی و اضطراب و افزایش حساسیت به درد در خود شوید. علاوه بر فراموشکار بودن سردرگمی و زود خشمی و تحریک پذیری فزاینده شما جداً به مادرانی که نوزادانشان از ۷ شب تا ۷ صبح می خوابند حسادت خواهید کرد. چنین افرادی را خواهید دید و به این فکر خواهید افتاد که اشکال روشتان در کجاست؟بنابر این باید انرژی خود را برای چالش بعدی که فرزندتان پیش خواهد آورد ذخیره کنید. کلینیک توانبخشی پایا و کلینیک غرب تهران تحت نظر بهترین دکتر متخصص اختلال خواب کودکان در تهران با روش های تخصصی و به روز، به درمان اختلال خواب نوزادان و کودکان می پردازد. استفاده از ماساژ های آرام سازی، تغییر عادات غذایی با مشاوره متخصص تغذیه و درمانهای ذهنی به درمان اختلالات خواب کودکان کمک می کند.
در صورتی که به اندازۀ کافی استراحت نکنید میزان شیر شما کاهش می یابد، در نتیجه نوزاد گرسنه خواهد بود و به دفعات بیدار خواهد شد و به این ترتیب میزان خواب شما باز هم کمتر خواهد شد. برای من عدد مبارک و نیکو پنج است. چنانچه پنج ساعت خواب متوالی و چند ساعت خواب منقطع داشته باشم از نظر روانی فردِ به نسبت معقولی خواهم بود. در چنین شرایطی می توانم محل قرار دادن کلید خودرو ام را به خاطر بیاورم، بدون سکندری خوردن راه بروم و در یک گفت و گوی منطقی شرکت کنم. اما چند هفته ای بدون آن پنج ساعت خواب متوالی کافی است تا مشکلات من شروع شوند. زمانی که دخترم نوزاد بسیار کم خوابی بود، روزی بعد از حمام پسر چهار ساله ام و خشک کردن بدن او، به سختی سعی می کردم تا یک پوشک سایز ۱ را دور کمر او محکم کنم و از این که این پوشک جفت و جور نمی شد، بسیار ناراحت شده بودم. نمی دانم چرا در این بین پسرم کاملاً ساکت و آرام مانده بود، آیا بر اثر شوک سکوت کرده بود یا می ترسید که اگر بخواهد از این کار منصرفم کند، به کار واقعاً بدتری دست بزنم؟ بنابراین پرسش این است که به عنوان مادر و برای انجام وظایف مادری آیا به اندازه کافی می خوابید و چند ساعت خواب متوالی دارید؟ فقط خود شما می دانید که چند ساعت خواب کافی است و چطور می توانید آن را به دست آورید. چنانچه به صورت خطرناکی دچار اختلال خواب هستید و نوزادتان از پستانک تغذیه می شود، گاهی سعی کنید به تنهایی روی مبل یا در محل مشابه دیگری بخوابید و همسرتان وظایف شبانه مراقبت از نوزاد را انجام دهد. یک شب خواب و استراحت کافی می تواند تفاوت مثبتی در شما ایجاد کند. با مراجعه به کلینیک پایا در پاسداران و انجام روش های درمانی، می توانید اختلال خواب خود و نوزاد تان را درمان کنید و به آرامش بیشتری دست یابید.
راهکارهایی برای درمان اختلال خواب نوزادان و کودکان
اینک ببینیم آیا می توانیم با روش هایی نوزادان مان را به کمی خواب بیشتر و اداریم؟ احتمالاً به این منظور از روش های متفاوت و متعددی می توانیم استفاده کنیم. بعضی از این روش ها برای نوزاد فعلی شما مؤثرند ولی ممکن است برای فرزند بعدی بی اثر باشند. پاره ای ممکن است به نظر شما بسیار منطقی باشند در حالی که از دید مادر دیگری احمقانه هستند. پیش از رسیدن به برنامه های متفاوت اجازه دهید مسائل نسبتاً مهم خواب را بررسی کنیم. شاید در جایی اهمیت یادگیری خوب خوابیدن نوزادتان و در نتیجه آن ایجاد اتکاء به نفس در او را مطالعه کرده باشید. من شخصاً به این مسئله معتقد نیستم. فکر نمی کنم به علت این که در شش ماهگی خواب رفتن در تنهایی را به آن ها یاد نداده ام، آنان دربارۀ توانایی های شان در مورد پایین رفتن از سرسره یا جدا شدن از من در اولین روز دوره پیش دبستانی دارای اعتماد به نفس کمتری بوده اند. شاید در جایی خوانده باشید که نوزادها اگر در تخت شان تنها باشند، بهتر میخوابند؛ ولی اگر نوزاد را تمام مدت در آغوش بگیرید، راحت و طولانی مدت می خوابد؛ در حقیقت او در چنین حالتی عالی می خوابد. وقتی کودک را می خوابانید چراغ ها را خاموش کنید. نوزادان تا دو سالگی از تاریکی نمی ترسند بنابراین چرا عادت روشن بودن لامپ را در آن ها ایجاد کنیم؟ با انجام بعضی از این روش ها ی توان به درمان اختلال خواب نوزادان و کودکان کمک کرد.
دیگر راهکارهای درمان اختلال خواب نوزادان
علاوه بر روش های خواب برنامه ریزی شده، کارهای ساده و مفید دیگری می توان انجام داد؛ البته مانند هر روش دیگری این کارها برای تمام نوزادان مؤثر نیستند، اما سودمند هستند و ممکن است برای فرزندان شما کارآمد باشند. زمان نوزادی فرزندتان اجازه دهید او در آغوش تان به خواب فرو برود، سپس به آرامی او را در محل مخصوص قرار دهید. در حالی که تمام مدت یک دست را روی قفسه سینه اش قرار داده اید، بعد از پایین گذاشتن او برای لحظه ای هر دو دست را روی بدنش قرار دهید و سپس به آرامی آن ها را بردارید. بیدار نگه داشتن کودک در روز زمانی که خسته است موجب خواب بهتر او در شب نمی شود، بلکه او را بد قلق تر می کند. در هر صورت تنظیم ساعت چرت های کوتاه مدت آثاری دارد و خواب بعد از ظهر کودک بسیار بهتر از بیدار ماندن او در تمام بعد از ظهر و سپس خوابیدن در ساعت ۵ است. نگران ایجاد عادت ناخوشایند در کودک زیر سه ماه نباشید؛ اگر این روش برای شب مؤثر باشد به اندازه کافی مفید بوده است. هنگام خواب نوزاد، منزل شما نباید الزاماً سکوت یک کتابخانه را داشته باشد. اجازه دهید رادیو روشن باشد، ظرف و ظروف صدا کنند و زنگ در به صدا درآید. کودک به زودی خوابیدن با این سر و صداها را خواهد آموخت و شما به جای راه رفتن روی نوک انگشتان پا قادر به یافتن و داشتن آرامش خواهید بود. با توجه به عادات فرزند خود می توانید یکی از روش های گفته شده را انتخاب کنید تا به درمان اختلال خواب نوزاد خود بپردازید.
تاثیر حرکت بر درمان اختلال خواب نوزادان
در زندگی روزمره مادران کتاب های بسیاری دربارۀ خواب مطالعه می کنند، دربارۀ آن با دوستان شان گفت وگو می نمایند و سپس آنچه را برای شان مؤثر است، انجام می دهند. البته گاهی با هیچ کس دربارۀ آن صحبت نمی کنند؛ زیرا از رعایت نکردن قوانین احساس شرمندگی و تقصیر می نمایند. مادری که در پارک ملاقات می کنید به شما می گوید نوزادم حتماً تمام شب را می خوابد ولی نمی گوید که از نظر او تمام شب از ساعت ۱۲ تا ۴ نیمه شب است. در حالی که متخصصان خواب ممکن است به مادرانی که در فروشگاه های بزرگ چرخ خرید شان را از لوازم کمک خواب از ویبراتور های لرزاننده های خودکار تخت نوزاد تا نوار های صوتی صدا های اقیانوس انباشته اند، بخندند اما بعضی از مادران ادعا می کنند، که این محصولات مؤثر بوده اند. حرکت معمولاً مؤثر است بنابراین دنبال وسیله ای باشید که کودک را بجنباند یا حرکت ریز جهشی داشته باشد. علاوه بر استفاده از یک صندلی جنبان یا سبد آویخته مخصوص بچه می توانید در حالی که روی توپ مخصوص ورزشی نشسته اید، کودک را در آغوش بگیرید. نشستن روی این توپ و حرکت مختصری روی آن علاوه بر این که موجب استراحت شماست، بر قدم زدن در اتاق برای خواب کردن کودک ارجح است. اگر روش بدون استفاده از دست مورد نظر شما باشد یک تاب کوکی یا صندلی لرزنده و جهنده کودک را آرام به خواب فرو می برد. در ضمن آشپزی، او را در آشپزخانه قرار دهید یا صندلیش را روی ماشین لباسشویی بگذارید اما هرگز او را بدون نظارت رها نکنید. زمزمه زیر لبی مداوم ممکن است برای اختلال خواب نوزادتان مؤثر باشد. دستگاه ضبط صوت خودکاری تهیه و نوار های لالایی یا آهنگ های آرام بخش مورد علاقه تان را برای کودک پخش کنید. در صورتی که هیچ یک از این روش ها موفقیت آمیز نبود، می توان از خودرو استفاده کرد. مجموعه سرعت گیر های بالا و پایین برنده، حرکت ریز و یکنواخت خودرو و صدای کارکرد موتور آن، بسیار مؤثر خواهد بود. شاید بسیار غیر عملی و یا به نظر شما آرام بخش باشد ولی مسیر مورد علاقه من برای رانندگی و خواباندن نوزادم رفتن به کنار دریا بود که در آنجا خودرو را رو به امواج پارک می کردم و سپس از مطالعۀ کتابی لذت می بردم.
یکی از مشکلات حسی شایع در آسیب سیستم اجرایی مغزی، استرگنوزیس می باشد که اهمیت بسیار زیادی در عملکرد های دستی روزانه فرد دارد. استرگنوزیس در فرآیند ادراک و بازشناخت اشیاء و ویژگی هایشان توسط لامسه به تنهایی می باشد. این توانایی نیازمند پردازش حسی اطلاعات در مورد یک شیء، بافت، اندازه، جنبه های فضایی و دما برای شکل دادن یک بازنمود لمسی که می تواند با دانش معنایی در مورد شیء جهت بازشناسی مقایسه گردد. ما به شناسایی لمسی برای تشخیص اشیاء که نمی توانیم ببینیم (جستجوی کلیدها در یک کیف یا پیدا کردن یک کلید برق در تاریکی)، برای هدایت و تعامل با محیط نزدیک زمانی که خارج از میدان بینایی می باشد یا زمانی که ما نمی توانیم بینایی را به سمت آن هدایت کنیم (نشستن روی یک صندلی، کنترل ماشین) و برای دستکاری کردن و جهت دهی اشیاء مناسب با استفاده از آن ها (نگه داشتن یک خودکار برای نوشتن، و بستن کراوات) متکی هستیم. شناسایی لمسی نیاز به پردازش و یکپارچگی حواس عمقی و کوتانئوس دارد. حس عمقی اطلاعاتی در مورد شکل و موقعیت دست ها و حرکات مفاصل و عضلات در فعالیت دستکاری شیء و انعطاف پذیری سطوح، ویژگی های فضایی و بخش های در حال حرکت فراهم می کند. دستکاری اشیای موجود در دست یک توانایی مهم است، که نیاز به زبردستی دارد، و این مسئله را دنبال می کند که مشکلات برنامه ریزی حرکتی ممکن است سبب شناسایی لمسی ضعیف گردد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با در نظر گرفتن تخصصی ترین درمان های در حیطه درمان اختلال پردازش حسی همچون کاردرمانی حسی و درمان یکپارچگی حسی به کودکان مبتلا به استرگنوزیس هم کمک می کند.
تحقیقات و نوشته های بسیاری در مورد ادراک فضایی بینایی و آگنوزی بینایی وجود دارد، اما آگنوزی در سایر مدالیته های حسی نیز اتفاق می افتد و می تواند مشکلات معناداری برای افراد ایجاد کند، و روی استقلال عملکردی، امینت و عملکرد در دامنه ی وسیعی از آکوپیشن ها تأثیر می گذارد. بخاطر این که تحقیقات و توجهات کلینیکی بسیاری درباره ی آسیب سیستم های ادراکی بینایی وجود دارد، آگنوزی در سایر مدالیته های حسی در خطر حذف شدن یا نادیده گرفتن شدن تأثیر آن ها روی عملکرد و کیفیت زندگی می باشند. زمانی که ضربه ی مغزی سبب نقایص حسی- پیکری اولیه می گردد، از نقایصی لمسی- ادراکی ممکن است چشم پوشی گردد. زمانی که آسیب های حرکتی وجود دارند تمرکز روی توانبخشی ممکن است روی بهبود عملکرد حرکتی بدون بازشناخت امکان نقایص حسی اولیه یا آگنوزی لمسی که منجر به عملکرد ضعیف و فقدان پیشرفت در بهبودی می شود، باشد. همچون آگنوزی بینایی، از روش های کاردرمانی برای درمان آسترگنوزیس نیز استفاده می شود.
آستروگنوزیس چیست؟
همانند آگنوزی بینایی، شناسایی لمسی نیز شامل مراحلی می باشد؛ پردازش حسی پایه، یکپارچگی حسی و ارتباط معنایی. یک آگنوزی ممکن است به دلیل وقفه ی یکپارچگی، که شناسایی لمسی درکی نامیده می شود، یا به علت اختلال در اکتساب معنایی، که شناسایی لمسی ارتباطی نامیده می شود، باشد. مطالعات موردی افرادی با ضربه به نیمکره ی مغزی در یک ساعت نشان داده است که آگنوزی لامسه اغلب به علت ضربه به کرتکس پاریتال و اکسیپیتو تمپورال ایجاد می شود، که به ندرت از سایر مشکلات ادراکی شناختی تفکیک می شود، و ارزیابی های اختصاصی بسیار کمی برای آن وجود دارد، که داده های موجود برای درمان آن را بسیار محدود می کند. روش های نوین و تخصصی کاردرمانی تحت نظر فرد متخصص به درمان اختلال پردازش حسی و استرگنوزیس کمک می کند.
اثرات آسترگنوزیس
برای افرادی که با نقص در ادراک بینایی، جهان، ناآشنا، عجیب و گمراه کننده به نظر می رسد. در محیط خانه، زمانی که موارد را نتوان شناسایی کرد، انجام دادن فعالیت های روزمره زندگی سخت است. ابزار مناسب برای یک هدف خاص انتخاب نمی شود. ظروف مواد غذایی در کابینت نمی توانند بر اساس شکل و رنگ انتخاب شوند. در لباس پوشیدن، موارد لباس پوشیدن نمی توانند انتخاب شوند، مخصوصا زمانی که روی هم باشند و روی یک پوشش تخت باشند. لباس ها وقتی وارونه یا پشت و رو هستند، ممکن است شناسایی نشوند. ممکن است مشکل در شناخت اموال شخصی مانند محتویات یک کیف دستی، وجود داشته باشد. لذت بردن از پیاده روی در اطراف گل های فراوان، کمتر از گذشته است. در محیط بیرون، موارد را نمی توان در قفسه ها شناسایی کرد و ممکن است مشکلی در دسته بندی سکه ها برای پرداخت به صندوق وجود داشته باشد. در خیابان، سرعت و مسافت حرکت ماشین ها را نمی توان به حد کافی برای حفظ امینت تخمین زد. پیگیری فعالیت های اوقات فراغت ممکن است توسط ناتوانی در تخمین فاصله ی بالا رفتن توپ، خدشه دار شود. شناخت چهره ای ضعیف، تعاملات اجتماعی با فامیل، دوستان و همسایگان را تحت تأثیر قرار می دهد و منجر به انزوای اجتماعی می شود. مشاوره به بستگان و دوستان در مورد اهمیت بیانان چهره ای و صدا می تواند استرس فرد را کاهش دهد.
آگنوزی در لامسه، شنوایی و بویایی، هم چنین می تواند زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار دهد. آگنوزی لامسه باعث ایجاد مشکل در فعالیت هایی که خارج از محدوده ی دید هستند، می شود. کشیدن زیپ عقب و یافتن سکه در جیب، مثال هایی از این دست هستند. فعالیت های کاری با استفاده از ماشین آلات و تجهیزات اغلب شامل عملیات دستکاری کردن خارج از دید می باشند. آگنوزی شنوایی ممکن است منجر به ناتوانی در افتراق صدای افراد مختلف شود. او ممکن است تلویزیون و جاروبرقی را روشن بگذارد و از اینکه سمعکش شکسته است، شکایت کند. آگنوزی بویایی وقتی که بوی گاز، دود و غذای سوخته نادیده گرفته شود، عوارضی برای امنیت دارد. با استفاده از روش های کاردرمانی همچون کاردرمانی حسی می توان به کاهش اثرات استرگنوزیس کمک کرد.
روش های درمانی آسترگنوزیس
پردازش ادراکی پایه باید مقدم بر عملکردهای شناختی پیچیده ارزیابی شوند. آگنوزی اشیاء می تواند با استفاده نادرست از اشیاء در فعالیت ها تظاهر کند، که در آپراکسیا نیز دیده می شود.
استفاده از محیط طبیعی برای غربالگری نقایص پایه ای ادراک بینایی، برای مثال، از فرد بخواهید تمام فنجان های همرنگ و هم اندازه را از قفسه انتخاب کند (اسکن بینایی، تطابق شکل و رنگ)، یا انتخاب یک مورد خاص از یک کمد لباس و شناسایی دکمه و جیب ها در آن (شکل از زمینه)
مشاهده فرد در حال انجام دادن فعالیت های زندگی در محیط طبیعی، برای تأثیر عملکردی آسیب ها در فعالیت ها مانند؛
شناسایی دوستان و نزدیکان از طریق بینایی
مکان یابی موارد نام برده شده در یک اتاق (شناخت اشیاء و نامگذاری)
یافتن چندین باره ی یک مورد در جهت گیری های متفاوت (ثبات شیء)
ثبت نوع و تعداد خطاها در عملکرد فعالیت ها
استفاده از اجزای ارزیابی های استاندارد برای تشخیص و اندازه گیری نقایص خاص ادراک بینایی و هر تغییری در طول زمان.
دیگر روش های درمانی
روش بازسازی استرگنوزیس ممکن است شامل تمرین تکرار شونده ی مسدود شده از تمریناتی از قبیل مکانیابی و نامگذاری اشیاء، تطبیق رنگ و شکل، اسکن در سراسر میدان بینایی برای اشیاء در مکان های مختلف، باشد. برنامه های کامپیوتری و برگه های کاری می توانند برای تمرینات شکل از زمینه و اسکن کردن، به کار رود.
شواهد محدودی برای حمایت ارزش برنامه های بازسازی از نظر میدان تاثیرگذاری هرکدام از تمرینات که باعث بهبودی های عملکردی شده اند، وجود دارد. رژیم های تمرینی تنها می تواند باعث بهبودی در وظایف مشابه شود (انتقال نزدیک) و نمی تواند به زندگی روزمره تعمیم پیدا کند. درجه بندی با افزایش تعداد یا گوناگونی اهداف، پیچیدگی و گوناگونی شرایط و کاهش راهنماهایی که طی فعالیت داده می شود، اتفاق بیافتد.
نامگذاری، مکان یابی و شناسایی اشیاء و مردم می توانند با روال روزمره عجین شوند، هر دو برای به حداکثر رساندن بازسازی و برای کمک به سازگاری توسط ارتباط اشیاء و مردم با محیط.
سازگاری با محیط و اشیاء و استفاده از تکنیک های جبرانی برای بهینه سازی استقلال و عملکرد امن مهم هستند:
فراهم کردن اشیاء و ابزار در رنگ های خاص تا فرد را قادر سازد که اشیاء را بوسیله ی ارتباط با رنگ بشناسد (برای مثال همه لیوانها در رنگ زرد روشن)
شناسایی اشیاء با لمس (استرگنوزیس سالم باشد)
تشویق دیگران به اینکه خودشان را در ملاقات ها به صورت زبانی توصیف کنند.
حصول اطمینان از اینکه محیط، طبیعی و منظم است و به طور مداوم سازماندهی شده است به طوری که اشیا را می توان در جای ثابتی به آسانی پیدا کرد.
مشارکت خانواده بسیار مهم می باشد. مشارکت و همکاری با اقدامات تطبیقی که به خانه منتقل می شود همچنین روش های نوین کاردرمانی باعث استقلال بیشتر افراد می گردد. فهم طبیعت نقص ادراک بینایی، اعضای خانواده را قادر می سازد که استراتژی های تدبیری و اصلاحی را برای شرایط موجود و شرایط آینده ادامه دهند.
کاردرمانی اتاق تاریک به افرادی که دچار اختلالات حسی هستند کمک می کند و هم چنین به بکارگیری حواس مختلف آن ها کمک می کند. کاردرمانی اتاق تاریک و تمرینات اتاق تاریک می تواند زندگی یک کودک یا حتی فرد بزرگسال را تغییر دهد. تجربه های حسی که از تمرینات اتاق تاریک می تواند به عنوان راهکاری باری درمان افرادی که در برقراری ارتباط و تعامل با دیگر افراد مشکل دارند، استفاده شود. در سال 1920 روانشناسان گشتالت، پیشنهاد دادند که درک برای تولید «شکل خوب» سازماندهی شده است. آنها واژه ی “Figure ground” را معرفی کردند. در دنیای بصری، ما کل اشیاء را در یک پس زمینه میبینیم. تمامی موارد و اشیاء که ما استفاده میکنیم باید از سطحی که سایر اشیاء روی آن هستند و یا همپوشانی دارند، جدا شود. ادراک بینایی محیط را به زمینه و پس زمینه تقسیم میکند. گروهبندی رنگ، شکل و عمق هم است که زمینه را تشکیل میدهند و آن را از پس زمینه جدا میکند. بسیاری از توهمات بینایی عکسهایی هستند که در آن زمینه و پس زمینه میتوانند با هم عوض شوند. یک فرد با آسیب در شکل و زمینه در برداشتن اشیاء وقتی که در مجاورت اشیاء دیگر هستند، مشکل دارند، برای مثال، یک چنگال در یک کشوی کارد و چنگال. فرد نمیتواند اشیاء را پیدا کند. برای مثال، صابون در حمام، یک شانه در کشو و یا یک فنجان در جافنجانی. کلینیک کاردرمانی تخصصی دکتر صابر با در اختیار داشتن متخصصین کاردرمانی اتاق تاریک و انجام بهترین تمرینات اتاق تاریک به درمان مشکلات حسی کودکان و هم چنین اختلالات پردازش حسی می پردازد.
درک عمق تا حدودی از تفاوت در تصویری است که از شیء از طریق شبکیه ی هر چشم به مغز میرسد، اگرچه راهنماهای دیگری نیز در زمینهی بینایی وجود دارد که اطلاعات را در مورد عمق، بهبود میبخشد اگر یک شیء تا حدودی یکی دیگر را مبهم میکند، شیء کامل به نزدیکتر درک میشود. وقتی که اشیاء مشابه به نظر در اندازه متفاوت باشند، آن شی که بزرگتر است، نزدیکتر درک میشود و شی کوچکتر دورتر. خطوط موازی به نظر همگرا و بافتها در دور، بهتر هستند. ادراک عمق، پایه ی توانایی ساخت و ساز و یافتن مسیر اطرافمان هست. حرکات در محیط راهنماهایی در مورد عمق به ما میدهند. وقتی که در یک ماشین در حال حرکت هستید، ویژگی های نزدیک صحنه ی بصری مانند قطبهای تلگراف، به نظر سریع حرکت میکنند، در حالی که درختهای دور به نظر آرام حرکت میکنند. به کمک روش های موثر کاردرمانی اتاق تاریک یا به کارگیری تمرینات اتاق تاریک توسط متخصص می توان به بهبود درک عمق کمک کرد.
ثبات ادراکی و تمرینات اتاق تاریک
ثبات ادراکی یکی از ویژگی های ادراک بینایی است که به ما اجازه میدهد که اشکال و اشیاء را زمانی که در شرایط مختلفی ارائه میشوند، شناسایی کنیم. تمییز اندازه، قسمتی از ثبات شکل میباشد. ما میتوانیم یک شیء را در اندازه های مختلف از اشیاء و اشکال دیگر تمییز بدهیم. میز من وقتی که در یک متری ایستاده ام یا در شش متری اتاق هستم، همان اندازه به نظر میرسد. وقتی که نسبت به اتاق حرکت میکنم، اگرچه تصویر میز روی شبکیهی من تغییر میکند اما من حرکتی در میز نمیبینم. اگر سرم را به یک سمت بچرخانم، تصویر شبکیه باز هم تغییر میکند، اما میز همانطوری به نظر میرسد. وقتی ما یک شیء را در اندازهها، جهات و روشناییهای مختلف میبینیم. شکل شبکیه ای متفاوت است، اما ما شیء را یکسان شناسایی میکنیم. اگر یک شیء ناآشنا ببینیم وقتی که آن را از پایین و بالا یا زوایه های مختلف ببینیم باز هم می توانیم آن را همان شکلی شناسایی کنیم. این به عنوان ثبات ادراکی شناخته میشود و بدون آن دنیای بینایی بسیار گیج کننده خواهد بود. ادراک بینایی شاید با اطلاعات اضافی که در پسزمینه هستند، تعریف شود. توهمات بینایی وقتی ایجاد میشود که محیط، اطلاعات ثباتی ادراکی ناواضحی را تحریک میکند. افراد با نقص در ثبات ادراکی در شناسایی اشیاء یا اجسام آشنا وقتی که در یک جهت غیرمعمول یا بدون پسزمینه باشند، مشکل دارند. آنها ممکن است مشکلاتی در وظایف آشپزخانه و انتخاب موارد مناسب و استفاده صحیح از آنها داشته باشند. در لباس پوشیدن، یک لباس وقتی وارونه یا پشت و رو باشد میتواند شناسایی نشود. به کمک کاردرمانی اتاق تاریک و با استفاده از بهترین تمرینات اتاق تاریک می توان به درمان نقص در ثبات ادراکی و تقویت توجه پرداخت.
رابطه حرکت و تمرینات اتاق تاریک
ادراک بینایی شامل تفسیر حرکاتی که در محیط اتفاق میافتد، است. حرکت، موارد را در زمینه خودشان از هم جدا میکند که شناسایی یک فرد در حال حرکت در میان سایر افراد راحتتر است. ما جهت باد را از حرکت درخت ها میبینیم. جهت حرکت یک اتوبوس را از توالی تصاویر ارسالی به شبکیه میشناسیم. میتوانیم سرعت عبور و مرور را از حرکت ماشین ها در طول جاده تخمین بزنیم. پردازش ادراکی حرکت یک بخش مهم از تمامیت ادراک بینایی ما میباشد. موارد شدید مشابه، گزارش نشده است اما دیده شده است که TMS روی کرتکس بینایی میتواند توانایی قضاوت برای حرکت محرک به راست یا چپ را تحت تأثیر قرار دهد. این شرایط «اکینتوپسیا» فقط میتواند در ضایعات دوطرفه اتفاق بیافتد. مطالعات موردی آسیب های ادراک رنگ بدون از دست دادن ادراک حرکتی گزارش شده است. بنابراین مطالعه موردی که در بالا ارائه شد، تفکیک دوگانه و شواهد برای پردازش جداگانه ی رنگ و حرکت را حمایت میکند. به طور خلاصه، ادراک رنگ، شکل، عمقِ، حرکت، شکل از زمینه و ثبات ادراک، پردازش اولیهی «پایین به بالا» را شکل میدهند که با پردازش «بالا به پایین» برای بازشناخت از محیط، تعامل دارد و با تمرینات اتاق تاریک و کاردرمانی اتاق تاریک می توان به بهود پردازش کمک کرد.
