مشکلات شدید در مهارت های اجتماعی ارتباطی کلامی و غیر کلامی نواقص شدیدی در عملکرد ایجاد می کند؛ که موجب مشکلات یادگیری در کودکان اوتیسم می گردد. شروع بسیار محدود تعاملات اجتماعی و پاسخ حداقلی به رویکرد های اجتماعی از سوی دیگران است.
مشغله ها، آداب و رسوم ثابت، و یا رفتارهای تکراری مشخصا در عملکرد در همه حوزه ها ایجاد اختلال می کند. پریشانی واضح هنگام وقفه در روز مرگی ها یا آداب و رسوم؛ تغیر علاقه ثابت یا بازگشت به آن بسیار سخت است. همه این مشکلات باعث می شود کودکان اوتیسم و یادگیری آنها به معزلی برای خانواده تبدیل گردد. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر در کنار فعالیت های توانبخشی برای درمان کودکان اوتیسم در زمینه یادگیری و آموزش کودکان اوتیسم نیز فعالیت می کند و تمام نیازهای آموزش آنان را پوشش می دهد. همچنین خدمات توانبخشی در منزل برای کودکان اوتیسم موجب تسهیل روند درمان و یادگیری آنان می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اوتیسم و یادگیری-کاردرمانی و گفتار درمانی اوتیسم
شیوه های مبتنی بر شواهد؛ مولفه خاص برگرفته شده از رویکرد های آموزشی و درمانی برای دانش آموزان دارای اوتیسم است. این حرکت توسط مرکز ملی اوتیسم(NAC 2009) شروع و متمرکز شد و نخستین بررسی عمده از پژوهش های مبتنی بر شواهد ها را در زمینه اوتیسم انجام داده است و همچنین مبنای تأکید فعلی بر شیوه های مبتنی بر شواهد می باشد. یک گروه پژوهشی در مرکز ملی اتیسمیک مرور سیستماتیک از مقالات آموزشی و رفتاردرمانی که بر ویژگی های اصلی افراد دارای اوتیسم متمرکز شده است، تکمیل کرد. این مقاله بین سالهای 1957 تا پاییز سال 2007 منتشر شد. مرکز ملی اوتیسم گزارشات استاندارد ملی (2009) را منتشر کرده است ک مداخلات دقیق را در گروههای ایجاد شده، در حال ظهور، غیرقابل شناسایی و بی اثر یا مضر توصیف میکرد. مداخلات گروه ایجاد شده، مداخلات هستند که دارای “شواهد کافی” و در دسترس برای اطمینان از تعیین اینکه یک مداخله اثرات مفیدی برای افراد دارای اوتیسم ایجاد می کند، می باشد. به عبارت دیگر، این شیوه ها برای تأثیرگذاری ایجاد می شوند. مداخلات در گروه در حال ظهور شامل پژوهش درمورد شیوه هایی است که اگرچه یک یا چند مطالعه پیشنهاد می دهد که اثر مداخله ای مفیدی برای افراد دارای اوتیسم وجود دارد،مطالعات دیگری با کیفیت بالا برای تأیید صحت نتایج ضروری است. گروه غیر قابل شناسایی شامل استراتژیهایی است ک درمورد آن ها شواهد کمی وجود دارد یا اصلن هیچ شواهدی وجود ندارد تا نتیجه گیری های جدی درمورد اثر بخشی مداخله در افراد دارای اوتیسم گرفته شود. گروه بی اثر یا مضر شامل مداخلات دارای مطالعات با کیفیت بالا بود ک نشان می دهد مداخله مضر یا ناکارآمد بود. با این حال، هیچ مداخله ای در گروه بی اثر یا مضر نبود. جدول 10،2 مداخلات ایجاد شده، در حال ظهور و غیر قابل شناسایی استراتژیهای هر گروه از گزارش استانداردهای ملی را نشان می دهد. این بررسی شامل مجموعه داده های کمی پژوهش (از جمله گروه تجربی، شبه تجربی و طرحهای تک پرونده) بود و شامل مطالعات کیفی نمی شد. شیوه های مبتنی بر شواهد، که در گزارش استاندارد ها مطرح شده اند به سرعت در حال تبدیل شدن به معیار های بنیادی جهت بودجه بندی فدرال برای طرح های آموزش معلمان و یک عنصر ثابت از مداخلات برای دانش آموزان دارای اوتیسم می باشد. وونگ و همکاران یک مرور پژوهشی سیستماتیک پیگیری در سال 2013 با هدف بسط دادن گزارشی که “فرایندی برای شناسایی شیوه های مبتنی بر شواهد و همچنین برای تعریف شیوه های ک پشتیبانی تجربه کافی برای اصطلاح مبتنی بر شواهد” را تعریف می کند، انجام دادند(Wong et al. 2013, p.7). بررسی 2013 ، مشابه بررسی اولیه، شامل پژوهش بر روی سیستم های مداخله بهنگام قابل اجرا در مدرسه یا جامعه، یا برنامه های مبتنی بر جامعه، بیمارستان و منزل است. اما برخلاف گزارش استاندارد های ملی آمریکا این بررسی همچنین شامل پژوهش بر تعدادی از مطالعاتی بود که در آن شرکت کننده مشکلات یادگیری دیگری نیز داشت(برای مثال، ذهنی وهیجانی-اجتماعی). این بررسی قصد داشت نشان دهد که بسیاری از فرآیند های مرور سیستماتیک سنتی مطالعات گزارش موردی را حذف کرده اند. این گزارش دو کلاس بزرگ از مداخلات را انتخاب کرد و آن ها را به عنوان مدلهای جامع درمانی و روش های مداخله متمرکز شناسایی کرد(smith 2013). مدلهای درمانی جامعه عبارتند از شیوه های طراحی شده برای کسب تاثیر رشدی یا یادگیری وسیع بر مسائل اصلی افراد دارای اوتیسم. مداخلات متمرکز برای نشان دادن یک مهارت یا هدف دانش آموز دارای اوتیسم طراحی می -شوند. آن ها پیامد های یادگیرنده خاصی را نشان می دهند و طی مدت زمان کمتری نسبت به مداخلات مرتبط با مدلهای جامعه درمان رخ می دهند.
وونگ و همکاران 2013، رابطه همبودی بین مداخلات درمانی جامع و متمرکز را دریافته و این نکته را مشخص کردند که آن ها را حتی می توان با هم انجام داد- به عنوان مثال، دستورالعمل ارزیابی همتایان و مدلLEAP. بررسی سال 2013 از مقالات مداخله از سالهای پس از بررسی اولیه گزارش استاندارد های ملی(NAC 2009) یعنی 2007-2011 صورت گرفت. 29105 مقاله پژوهشی منتشر شده در ارتباط با حوزه وسیع اختلال طیف اوتیسم و مداخلات را جمع آوری کردند و این تعداد با معیار ورود به مطالعه به 456 عدد کاهش یافت. از 456 مطالعه که در مرور سیستماتیک وجود داشتند، 48 مطالعه از طرح گروهی استفاده کردند، اما اکثر مطالعات شیوه طرح تک- موردی را بکار بردند(408). از این تحلیل متاآنالیز 27 راهبرد مبتنی بر شواهد به وجود آمد که طیف وسیعی از پیامد های یادگیرنده را پوشش می داد، ماهیت پیامد های یادگیرنده در 27 راهبرد مبتنی بر شواهد. ماهیت متمرکز مداخلات مبتنی بر شواهد برای طیف اوتیسم، که به شدت وابسته به مداخله یک به یک است، باعث شده است بسیاری از مدارس متمایل به افزایش تعداد مداخلات با کمک کامپیوتر شوند که به طور خاص برای کودکان دارای اوتیسم طراحی شده است.
با افزایش اطلاعات عمومی والدین در سال های اخیر و شیوع روز افزون اختلالات طیف اوتیسم، عدم ارتباط چشمی کودک از مواردیست که والدین را بسیار نگران می کند. ارتباط چشمی بر قرار نکردن کودکان ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از آنها علائم اختلال اوتیسم است. ارتباط چشمی در اوتیسم بسیار محدود می باشد و حتی در مواردی که ارتباط چشمی کودکان اوتیسم وجود دارد، این ارتباط و نگاه ها غیر عادی است. ارتباط چشمی در کودکان نرمال از سن دو ماهگی آغاز می شود و کودک به چهره مادرش خیره می شود. با افزایش سن نوزاد این ارتباط چشمی کودک بیشتر شده و با عکس العمل هایی مانند خنده و تولید صدا همراه می شود. هر نوع تاخیر یا ارتباط چشمی ضعیف در کودکان باید جهت تشخیص اوتیسم در کودکان زیر دو سال حتما توسط دکتر متخصص اوتیسم بررسی شود و در صورت لزوم درمان های اولیه هر چه سریعتر آغاز گردد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به صورت کاملا تخصصی با در اختیار داشتن آخرین امکانات درمانی روز دنیا به درمان اوتیسم و تماس چشمی در اتیسم می پردازد.
تقویت ارتباط چشمی در کودکان
در این مطلب به بیان چند بازی ساده برای برقراری تماس چشمی در کودک اوتیسم می پردازیم. از این بازی ها میتوان در تقویت ارتباط چشمی کودکان عادی نیز بهره برد.
۱. به من بگو که چی لمس می کنی؟
هدف
کودک بتواند در هنگام بازی گروهی از برقراری تماس چشمی سود ببرد.
وسایل مورد نیاز:
کیف
اشیایی که کودکان با لمس کردن میتوانند آنها را تشخیص بدهند.
روش کار
اشیاء مختلفی را جمع آوری کنید. مطمئن شوید که آنها را به آسانی از نظر اندازه، شکل و نوع بافت شان قابل تشخیص هستند. یکی از اشیا را داخل کیف قرار بدهید و بقیه را در جایی پنهان کنید. به کودکان بگویید که شما یک شی را داخل کیف قرار دادهاید و هر کس فقط یک بار میتواند دستش را داخل کیف برده و آن را لمس کند. سپس باید در حالی که به شما نگاه میکند بگوید که چه چیزی را لمس کرده است. اگر کودکی در زمان لمس کردن شیء داخل کیف، نتوانست تماس چشمی خود را با شما تا پایان کار حفظ کند، دوباره کار را توضیح دهید و از او بخواهید که به شما نگاه کرده و حدس خود را به شما بگوید. بعد از این که همه کودکان شی مورد نظر را لمس کردند آنها را به همه نشان بدهید. سپس بازی را با یک شیء جدید آغاز کنید. بهتر است در طی یک جلسه قبل از بازی بچهها اشیاء مختلف را دست به دست از هم بگیرند و در مورد چیزهایی که لمس میکنند با هم صحبت کنند.
۲. مسیر ها را دنبال کن
هدف
کودک بتواند از تماس چشمی در ارتباطات و روابطش استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
چوب بستنی یخی
ماژیک
فنجان با دیواره مات
فهرستی از مسیرها
فهرستی از اشیایی که در هر مسیر قرار می گیرد
یک قطعه کاغذ بزرگ
چسب
روش کار
قبل از شروع بازی نام هر یک از کودکان اوتیسم را روی انتهای یک چوب بستنی بنویسید. چوب ها را طوری داخل فنجان قرار دهید که اسامی کودکان رو به پایین قرار بگیرد و پنهان باشد. لیستی از مسیرهای شرکت کردن در بازی را بدهید و اگر تماس چشمی برقرار نمیکنند آنها را به این کار تشویق کنید.
۳. حدس بزن او کیست؟
هدف
کودک بتواند از تماس چشمی در ارتباطات و روابطش استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
برچسب
تابلوی برای برچسب ها
روش کار
از کودکان بخواهید به صورت دایره وار روی زمین بنشینند برای آنها توضیح دهید که این بازی: نوعی بازی حدس زدنی است. به آنها بگویید که شما یکی از اعضای گروه را توصیف می کنید و آنها باید حدس بزنند که او کیست. بگویید فقط کسی را توصیف می کنید که با شما تماس چشمی برقرار کرده باشد. برای مثال (حدس بزنید که او کیست که ... مکث کنید و ببینید که چه کسی به شما نگاه می کند.) سپس توصیف از او را اضافه کنید پیراهن قرمز به تن دارد و… به کودکان اجازه دهید حدس بزنند که او کیست و توضیح دهید که او را به این خاطر انتخاب کردهاید که با شما ارتباط چشمی برقرار کرده است. بعد از اینکه هر کدام از آنها موفق به حدس درست شد، به او اجازه بدهید یک برچسب را روی تابلو بچسبانند. از کودکانی که ارتباط چشمی برقرار نکردهاند بخواهید با شما تماس چشمی برقرار کنند، تا این که تمامی آنها شانس و برقراری ارتباط چشمی را داشته باشند.
۴. تاس و سوال
هدف
کودک بتواند از ارتباط چشمی ضعیف خود را در ارتباطات و روابطش استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
یک جعبه کوچک
یک کاغذ ساده برای پوشاندن جعبه
ماژیک
روبان
روش کار
در این بازی به یک جعبه کوچک به عنوان تاس از آن استفاده می شود، نیاز دارید. جعبه باید به اندازهای باشد که انداختن آن وسط دست های کوچک کودکان به آسانی صورت گیرد. جعبه را با کاغذ ساده بپوشانید و بر روی وجوه تاس سوالهایی بنویسید تا کودکان به آنها پاسخ دهند برای مثال روی شش وجه جعبه می توانید بنویسید :
یک حیوان که در باغ وحش زندگی می کند را نام ببر.
اسم غذایی را که دوست داری به من بگو.
یک حیوان خانگی را نام ببر.
اسم نوشیدنی مورد علاقه ات چیست؟
اسم یک حیوان که در مزرعه زندگی میکند را به من بگو.
یک اسباب بازی که دوست داری با آن بازی کنی را نام ببر.
برای کودکان توضیح دهید که هر کدام به نوبت تاس را می گیرند و آن را می اندازند و باید به سوالی که رو به بالا است جواب بدهند و در هنگام پاسخ دادن باید به چشمان شما نگاه کنند. همچنین برایشان شرح دهید که در هنگام صحبت کردن با مردم باید به چشمهای آنها نگاه کنند و همه ی ما در این زمینه نیاز به تمرین داریم. نحوه انداختن تاس را به کودکان نشان دهید و سوالی را که رو به بالاست برای همه بخوانید و به آنها نشان دهید که چطور در حالی که با هر کدام از کودکان تماس چشمی برقرار می کنید به سوال شان پاسخ می دهید. با دادن نوبت به یکی از کودکان شروع کنید و به اواجازه دهید که تاس را بیندازد. سوال را برایش بخوانید و مدت زمانی را برای پاسخ دادن به جواب برای او در نظر بگیرید. جواب کودک را با شوق و اشتیاق تحسین کنید. اگر کودک اوتیسم در حین پاسخ دادن به سوال ارتباط چشمی برقرار نکرد بگویید چه جواب قشنگ و جالبی! حالا به من نگاه کن و دوباره جوابت را به من بگو. در صورت نیاز برای او بازی را به عنوان الگو و مرحله به مرحله انجام دهید تا از شما تقلید کند. داشتن یک پوستر دیداری و نگاه کردن به اشکال آن برای پاسخ به سوالات میتواند به کودکان کمک کند. (پوستری از تصاویر حیوانات مزرعه، حیوانات باغ وحش، غذاها، اسباب بازی ها، نوشیدنی ها)
۵. روز دلقک یک بازی مناسب جهت تقویت ارتباط چشمی ضعیف کودک
هدف
کودک بتواند در هنگام بازی گروهی از برقراری تماس چشمی سود ببرد.
وسایل مورد نیاز:
رنگ یا مواد آرایشی برای گریم صورت
لباس یا کت و دامن مناسب برای اجرای نقش دلقک
حیوانات پارچه ای یا عروسک خیمه شب بازی
جعبه هایی که مثل واگن های سیرک رنگ شده اند
عکس هایی از دلقک ها
آینه
دوربین
روش کار
معلم باید با گریم و لباس یک دلقک در میان کودکان بنشیند. صورتهای بچهها نیز باید مانند دلقکها آرایش شده باشد. به کودکان اجازه بدهید که خودشان رنگ ها و نوع طراحی گریم را انتخاب کرده و رنگ کنند. آنها را تشویق کنید و در تمام مدت با یکدیگر ارتباط چشمی برقرار کنند. از حیوانات پارچه ای یا عروسکهای خیمه شب بازی به عنوان حیوانات سیرک استفاده کنید. حیوانات را داخل واگن های قطار قرار دهید حالا یک سیرک دارید که به شهرهای مختلف می رود. از هر کدام از کودکان و گروه عکس بگیرید و آنها را تشویق کنید که به هنگام عکس گرفتن به دوربین نگاه کنند.
۶. این کار اشتباه است آن را انجام داده
هدف
کودک بتواند در هنگام بازی گروهی از برقراری تماس چشمی سود ببرد.
وسایل مورد نیاز:
معجون نوشیدنی بدون کربنات
شکر یا ماده شیرین کننده برای هر نوشیدنی
آب برای هر نوشیدنی
یک ظرف یخ
ماسه
سنگ
آب نبات
مایع قهوه رنگ مثل چای
روش کار
برای کودکان شرح دهید که قصد دارید یک نوشیدنی درست کنید و برای درست کردن آن نیاز به کمک آنها دارید. هر یک از مواد را به یکی از کودکان اوتیسم بدهید. ابتدا روش درست کردن نوشیدنی را خوانده و درست کردن آنها را شروع کنید. در حین درست کردن نوشیدنی از کودکان پرسید که آیا ماسه را هم باید داخل ظرف یخ بریزیم؟ و سوالاتی مانند این.
درباره استفاده از مواد اشتباه سوالاتی از آنها بپرسید. کودکانی را که مواد مورد نیاز و مواد اشتباه را در اختیار دارند، به برقراری تماس چشمی تشویق کنید.
صورت دیگر این بازی: سعی کنید روش کار های ساده دیگری را با مواد اشتباه دیگر به عنوان یک بازی ترتیب دهید.
۷. دوست داری آن غذا را بخوری
هدف
کودک بتواند در هنگام بازی گروهی از برقراری تماس چشمی سود ببرد.
وسایل مورد نیاز:
کتاب گریگوری آدم خوش خوراک
۱۰۰ گرم پنیر خامه ای
۳/۱ فنجان خامه ی ترش
۲ قاشق سوپ خوری آب گرم
یک قاشق سوپ خوری سس سالاد ایتالیایی
مخلوط سبزیجات خام
کاسه برای مخلوط کردن
قاشق بزرگ
فنجان اندازه گیری
چند عدد قاشق
روش کار
این کتاب را به همراه کودکان بخوانید داستان درباره کودکی است که سبزیجات، میوه ها، تخم مرغ و ماهی را برای خوردن ترجیح می دهد و والدینش از او میخواهند که کارتن، کفش، زیر شلواری و قوطی کنسرو بخورد. از کودکان بپرسید که آیا تو میخوری؟ کودکان با بله و نه پاسخ میدهند. به هر کودک مواد را بدهید تا ترتیب تهیه یک محصول را بدهد کودک را تشویق کنید که در هنگام گرفتن مواد از شما ارتباط چشمی برقرار کند. صورت دیگر این بازی : کتابهای مشابه با مواد مختلف تهیه کنید.
۸. بچهها خوب باشید!
هدف
کودک بتواند در هنگام بازی گروهی از برقراری تماس چشمی سود ببرد.
وسایل مورد نیاز:
عروسک
چیز های دیگری که ممکن است مفید باشند
روش کار
با کمک بچه ها و چند عروسک، یک بازی ترتیب داده که در آن کودکان نقش والدین را بر عهده گرفته و شما نقش بچهها را بازی کنید. در این بازی میتواند اهمیت قوانینی که باید در خانه وجود داشته باشد را به کودکان آموزش دهید. شما در این بازی در نقش کودک وانمود کنید که قوانین رعایت نمیکنید. مثلا با خواهرتان دعوا میکنید و کارهای اشتباه انجام می دهید. بچه ها که در این بازی نقش والدین را بر عهده دارند باید با ایجاد یک ارتباط چشمی مناسب به شما بگوید این کار درست نیست.
۹. داستان بچه های حیوانات
هدف
کودک بتواند در هنگام بازی گروهی از برقراری تماس چشمی سود ببرد.
وسایل مورد نیاز:
کتابی حاوی تصویر هایی از بچه های حیوانات و مادرشان
روش کار
کتاب را برای کودکان اوتیسم بخوانید از کودکان بپرسید که آیا حیوانات بزرگ، مادر حیوانات کوچک هستند؟ آنها را تشویق کنید که در زمان پاسخ دهی، ارتباط چشمی مناسبی ایجاد کنند.
صورت دیگر این بازی : میتوانید از عکس هایی از والدین کودکان و سایر اعضای خانواده آنها برای ایجاد انگیزه استفاده کنید.
.۱. بسته بندی کردن
هدف
کودک بتواند از تماس چشمی در ارتباطات و روابطش استفاده کند.
وسایل مورد نیاز:
کت
دستکش
کلاه
روسری
چکمه و کفش بچه گانه
روش کار
قبل از اینکه برای بازی کردن بیرون بروید لباس های بیرون کودکان را روی هم ریخته و هر بار یکی از آنها را جدا کنید و پرسید که این لباس مال کیه ؟هنگام نشان داد هر لباس کودکان را برای برقراری ارتباط چشمی تشویق کنید.
نکته : قبل از اینکه لباس ها را روی هم بریزید، خودتان متوجه شوید که هر لباس به کدام کودک تعلق دارد.
بهبود بخشیدن ارتباط چشمی
جهت ایجاد علاقه در کودک برای این که به ما نگاه کند، به تمریناتی با حالات چهره ای احتیاج داریم به عبارتی باید هیجانات خود را به شکلی اغراق آمیز در چهره نشان دهیم. وقتی به کودک نگاه می کنیم باید حالت صورت جذابی به خود گرفته و یا شیء جذابی را نزدیک صورت خود نگه داریم و سپس چهره مان را پشت آن پنهان کنیم. این کار کودک مبتلا به اوتیسم را تشویق می کند به ما نگته کند. راه های بسیار مناسبی برای بهبود ارتباط چشمی وجود دارد.
روش های بهبود ارتباط چشمی
– قبل از آب دادن به کودک می توان او را تشویق کرد که به ما نگاه کند یعنی ارتباط چشمی برقرار کند ولی دقت کنید که نباید با کودک به جدال پرداخت.
– ردگیری بینایی، کودک باید یاد بگیرد که اشیاء را با چشمانش دنبال کند، بادکنک، حباب و عروسک موارد جذابی برای کودک هستند. زمانی که در حال دمیدن در بادکنک یا حباب هستید کودک ممکن است به شما نگاه کند پس این کار را به آرامی انجام دهید تا کودک مدت زمان بیشتری نگاه کند. می توانید پشت عروسک یا ماسک پنهان شوید و منتظر بمانید تا کودک ارتباط چشمی برقرار کند.
-بازی با وسایل صدا ساز، وسیله ای را به صدا درآورید، این کودک را تشویق می کند که به شما نگاه کند. هرگاه تماس چشمی اش را با شما قطع کرد، ایجاد صدا را متوقف کنید و دوباره با نگاه کودک شیء را به صدا در آورید.
-بازی با پر های رنگی، پر ها را فوت کنید، با آن ها کودک را قلقلک دهید.
– در زیر یک پارچه رنگی جذاب پنهان شوید و کمی تکان بخورید تا توجه کودک را جلب کنید سپس آن را بر روی سر کودک رها کنید و کودک را تشویق کنید تا آن را به سمت خودش بکشد.
– دالی بازی کنید، پشت اشیاء یا دستان تان پنهان شوید. والدین می توانند این کار را هنگام لباس پوشاندن به کودک انجام دهند. ماسک های کاغذی نیز با سوراخ هایی برای چشم ها، کودک را به تماس چشمی تشویق می کند.
– از عینک آفتابی استفاده کنید، آن را روی چشمان تان بگذارید و بردارید و کودک را به نگاه کردن تشویق کنید.
– دوربین درست کنید، یک لوله مقوایی درست کنید و از داخل آن، هم دیگر را ببینید. سعی کنید آن را با کاغذ های رنگی تزیین کنید تا جذاب تر باشد.
– بازی با انگشتان، انگشت های دست تان را تکان دهید، پشت آن پنهان شوید، روی آن نقاشی بکشید.
– روی سرتان کلاه گیس بگذارید و یا پشت آن پنهان شوید .
– آواز بخوانید، دست بزنید، قلقلک بازی کنید و گاهی این کارها را متوقف کنید و به محض برقراری ارتباط چشمی ادامه بازی را انجام دهید.
– توپ بازی کنید، بازی تبادل توپ را انجام دهید و پس از عادت کردن کودک به روند بازی توپ را پیش خود نگه دارید و به محض برقراری ارتباط چشمی بازی را ادامه دهید.
– با چهره های جالب، بازی چشمک زدن را با کودک انجام دهید.
– نقاشی روی صورت، روی صورت خودتان و کودک تصاویر جذاب یا خنده دار حیوانات را بکشید.
سوالات متداول:
1-آیا عدم ارتباط چشمی همیشه نشانه اوتیسم است؟
خیر. برخی کودکان خجالتی یا دارای اختلالات دیگر (مثل اضطراب اجتماعی) نیز ممکن است تماس چشمی کمی داشته باشند. اما در اوتیسم، این رفتار معمولاً با علائم دیگر (مثل تاخیر گفتاری یا حرکات تکراری) همراه است.
2-آیا اجبار کودک به نگاه کردن مفید است؟
خیر. اجبار ممکن است باعث اضطراب بیشتر شود. بهتر است بهتدریج و با تشویق مثبت (مثلاً پس از هر نگاه کوتاه، پاداش کوچکی بدهید) این مهارت را تقویت کنید.
بازی یکی از راه ها ی ایجاد ارتباط و رشد روانی در کودکان است. در کودکان اوتیسم به علت عدم تمایل کودک در ایجاد ارتباط بازی ها بسیار ابتدایی و منفرد می باشد. بازی درمانی در کودکان اوتیسم نقش مهمی را در آموزش راه های ارتباطی مناسب، دوست یابی، تقویت قدرت استدلال و درک مفاهیم بین فردی و درمان اوتیسم ایفا می کند. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر در این زمینه با در اختیار داشتن روانشناسان ، کاردرمانی ذهنی و گفتاردرمانان با تجربه در حیطه بازی درمانی کودک اوتیسم به صورت تیمی عمل می نماید. دکتر اوتیسم با بررسی دقیق بهترین روش های بازی درمانی برای کودکان اوتیسم انتخاب می کند. تاثیر بازی درمانی بر اوتیسم کاملا مشخص می باشد. بازی درمانی با کودکان اوتیسم موجب بهبود ارتباط، تسهیل روند آموزش و تقویت مهارت های کارکردی مغز مانند توجه و تمرکز، حافظه و… می گردد. مرکز بازی درمانی اوتیسم با استفاده از امکانات پیشرفته و تجربه بالای متخصصین خود به تقویت مهارت های کودکان اوتیسم و درمان آنان می پردازد.
بازی درمانی برای کودکان اوتیسم
برای اینکه بازی درمانی اوتیسم موفقیت آمیز باشد، چندین اصل را باید رعایت کرد: اول قوانین گروه باید پایه ریزی شوند. مشارکت دادن کودکان اوتیسم در پایه گذاری قوانین بازی ساختاری مهم است. میتوان گفت که بهتر است کودکان اوتیسم نقشها را پیشنهاد کنند و کنترل قوانین را به دست گیرند. به طور مثال یکی از کودکان اوتیسم در گروه بازی درمانی کودک اوتیسم برای برنامه دانشگاه محلی ممکن است پیشنهاد کند هیچ تفریحی در گروه نباشد. در اینجا باید به او گفته شود که وجود تفریح باعث ایجاد مشکلی در گذشته نشده و فعلا نیاز به این قانون نیست و اگر تفریح تبدیل به مشکل شود، ما این قانون را اضافه خواهیم کرد در زیر مثال از قوانین پایه ریزی شده برای یک گروه از کودکان ۱۱ – ۹ ساله مبتلا به اوتیسم آمده است :
قبل از اینکه حرف بزنی دستت را بالا بیاور.
تماس چشمی خوبی داشته باش.
وقتی که دیگر صحبت میکنند گوش بده.
زمانی که می خواهی درباره موضوع مورد علاقه ات صحبت کنی، نوبت را رعایت کن.
از صدای درونت استفاده کن.
روی خط و داخل ساختمان راه برو.
اصل دوم که موفقیت بازی درمانی برای کودکان اوتیسم را تسهیل میکند، استفاده از موضوع هایی مشخص برای هدایت جریان کارگروه است. به کارگیری موضوع های ثابت از یک جلسه تا جلسه ی دیگر باعث افزایش تکرار مفاهیم بیان شده میشود. کودکان اوتیسم به تکرار برای پیشبرد آموخته هایشان نیاز دارند. موضوعاتی که می توان در بازی درمانی با کودکان اوتیسم استفاده کرد ممکن است شامل : مسافرت دور دنیا، حل مسائل المپیک ،علم، تاریخ، روزهای تعطیل، باغ اسرارآمیز، یک روز در کنار ساحل، کتاب های خواندنی و خدمات اجتماعی و… باشد.
مهارت های کلامی و تاثیر بازی درمانی بر اوتیسم
مهارتهای کلامی سومین اصل مداخلات بازی درمانی برای کودکان اوتیسم است. لازم است فرصتهایی ایجاد شود که مکالمه به صورت فعال وارد فضای گروه شود. باید حال و احوال پرسی یکی از اهداف گروه باشد. کودکان اوتیسم اغلب برای احوالپرسی وهمچنین خاتمه دادن به ارتباطات اجتماعی با ضعف مواجه هستند. علاوه بر این، معلم باید معیار مشخصی برای نوبت گرفتن جهت مکالمات داشته باشد. زمانی که این معیار مشخص شد معلم می تواند تعداد نوبت مکالماتی را که متناسب با هر یک از کودک است ترتیب دهد. باید نوبت مکالمه ی کودکان اوتیسمی که عادت دارند در مورد موضوع مورد علاقه شان بیش از اندازه در گروه صحبت کنند، محدود شود. این کودکان از اینکه در زمینه مورد علاقه شان اطلاعاتی جمع آوری کنند لذت می برند، اما اغلب در شرکت دادن مخاطب خود در گفتوگو با مشکل روبه رو میشوند. وقت ناهار، از اوقات مورد علاقه این کودکان است و ظاهرا فرصت مناسبی است برای تسهیل ارتباط کلامی بین آنها.
حل مسئله در بازی درمانی در اتیسم
هدف هر جلسه بازی درمانی در کودکان اوتیسم باید شامل فعالیت هایی در جهت ایجاد توانایی حل مسئله در گروه باشد. لازم است در هر جلسه بازی درمانی اوتیسم برای هر یک از شرکت کنندگان یک نقش یا موضوع در نظر گرفته شود و بهتر است در صورت امکان محصول نهایی در هر جلسه به معرض نمایش گذاشته شده و مورد تشویق قرار گیرد. این کار به تسهیل پیشرفت کودک در انجام مستقل فعالیت کمک میکند. تاثیر بازی درمانی بر اوتیسم در حیطه آموزش مهارت های حل مسئله بسیار مهم و موثر می باشد.
بازی های مناسب در بازی درمانی اوتیسم
(گاهی تو بازی میبریم، گاهی تو بازی می بازیم، بازی یک جور شادیه) این شعری است که در حین بازی تکرار میشود. کودکان اوتیسم اغلب در حین بازی، وقت را تلف میکنند بدون اینکه این وقت صرف افزایش دوستی و ارتباط دوستانه شود. رفع این مشکل هدف هر جلسه بازی درمانی کودک اوتیسم است. در جلسات بازی درمانی اوتیسم بازیها میتوانند شامل بازی های رومیزی و بازی های کارتی باشند. تاثیر بازی درمانی بر کودکان اوتیسم پس از چند جلسه درمانی کاملا واضح می باشد.
بازی نقش ها
در جلسات بازی درمانی با کودکان اوتیسم برای کودکان اوتیسم فعالیتهایی که شامل نقش بازی کردن است، میتواند مفید باشد. بازی نقشهها امکان قرار گرفتن در موقعیت های مختلف را در اختیار کودک اوتیسم قرار میدهد و این فرصتی است که به آسانی برای کودک اوتیسم به دست نمیآید. این فعالیت ها می تواند شامل نوشتن یک نقش و یا اجرای آن باشد. بهتر است کودکان اوتیسم دفترچه یادداشتی برای نوشتن گزارش داشته باشند. در جلسات بازی درمانی برای کودکان اوتیسم به هر کودک اوتیسم یک موضوع برای گزارش بدهید (نقش گزارشگر) گروه می تواند یک روزنامه تهیه کند (نقش گروه انتشاراتی) ممکن است کودک اوتیسم بخواهد بیشتر شبیه یک دانشمند، تاریخ نویس یا یک رمان نویس عمل نماید. استعدادهای خاص کودکان و علایق آنها باید مورد توجه قرار گیرند.
پاداش دهی
برای جایزه دادن نیاز به تدارک دیدن چیزی نیست. در مورد خیلی از کودکان عکس برگردان ها به عنوان جایزه کفایت میکنند. کودکان اوتیسم بزرگ تر تمایل به جمع آوری امتیاز دارند. تنها موضوع مهم توافق بر سر جایزه نهایی و زمان آن در همان شروع جلسه بازی درمانی در کودکان اوتیسم است. اعضای گروه میتوانند در مورد جایزه های نهایی که یک مهمانی، ساعت کامپیوتر یا حتی یک عصرانه باشد، رای گیری به این دلیل اهمیت دارد که به کودکان اوتیسم این فرصت را می دهد تا بدانند آنها همیشه جایزه انتخابی خود را نمیگیرند، بلکه آنچه را که اکثریت تصمیم میگیرند، دریافت میکنند، درست مانند آنچه که در جهان واقعی اتفاق میافتد.
اصول گروه درمانی در کودکان اوتیسم
یکی از شاخه های بازی درمانی با کودکان اوتیسم،گروه درمانی است. در زیر یک مثال از سازماندهی یک جلسه ی گروهی عادی آورده شده است که در ابتدا در آن اطلاعات شخصی مربوط به کودک در نظر گرفته نمیشود. تاثیر بازی درمانی گروهی بر اوتیسم در جلسات گروهی بسیار بیشتر می گردد، مخصوصا اگر موضوع جلسات بازی درمانی کودک اوتیسم ایجاد ارتباط باشد.
1. مشارکت مشارکت در اطلاعات و تجارت شخصی
این بخش یکی از مهمترین بخشهای جلسات بازی درمانی است و به شرکت کننده ها اجازه می دهد که در طی وقت تعیین شده در مورد مسائل مختلف و اطلاعاتی که دارند صحبت کنند. باید مدت زمان صحبت کودکان کنترل شود چون کودکان اوتیسم عادت دارند از صحبت ها و اطلاعات نامربوط استفاده کنند. صحبت ها می تواند پیرامون موارد زیر باشد :
وقایع به خصوص وقایع قریب الوقوع
فعالیت های آخر هفته
چیزهای مورد علاقه
آرزوها
تلویزیون و فیلم ها
2. حل مسئله به صورت گروهی
این قسمت یکی از بخش های مهم جلسه بازی درمانی اوتیسم است. چون مستلزم این است که کودکان مبتلا به اوتیسم به صورت جمعی یک مسئله را حل کنند. این گونه کودکان اغلب ترجیح می دهند که یا به صورت مستقل کار کرده، یا تلاش میکنند فعالیت حل مسئله را کنترل کنند. این تمرین می تواند شامل خانه سازی یا ساختن چیزهای دیگر به صورت مشترک باشد. هم چنین فعالیت حل مسئله میتواند شامل پیدا کردن راه حل های عملی برای مواقع دشوار باشد. بهتر است اعضا گروه یک هدف در ذهن داشته باشند. در صورت امکان ارائه تصویری از محصول نهایی به آنها، میتواند مفید باشد. این که هر یک از اعضای گروه یک نقش کلی در تکمیل فعالیت داشته باشند، حائز اهمیت است. در مورد پازل هایی که باید توسط اعضای گروه کامل شود، میتوان از عکس یا تصویری برای راهنمایی اعضای گروه در رسیدن به شکل نهایی استفاده کرد. مواد و وسایل مورد نیاز برای کامل کردن فعالیت توسط رهبر گروه یا یکی از اعضای گروه که این مسئولیت را پذیرفته در اختیار هر عضو قرار داده میشود. اعضای گروه باید یاد بگیرند که چطور به صورت موثر در ارتباط با یکدیگر یک وظیفه را به صورت موفقیت آمیز به انجام برسانند. این که هر یک از اعضای گروه یک نقش کلی در تکمیل فعالیت داشته باشد مهم است.
3. نوشتن و بازی کردن نقش ها
در بازی درمانی برای کودکان اوتیسم داستان های اجتماعی و اینگونه نوشته ها برای رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی مناسب در کودکان اوتیسم دارای اهمیت هستند. معلم میتواند از نمایشنامهها و داستان های موجود و داستانهایی که با کمک گروه تهیه شدهاند، استفاده کند. با راهنمایی معلم، گروه میتواند موقعیت هایی را که در آن با چالش روبرو میشود وهمچنین پاسخ مناسب با آنها را تشخیص میدهد. گروه میتواند یک بازی کوتاه بنویسد و مهارتهای اجتماعی را در قالب بازی تمرین کند. در مرکز بازی درمانی دکتر صابر به بازی درمانی تخصصی برای اختلالات یادگیری نیز پرداخته می شود.
سوالات متداول:
1-چرا بازی درمانی برای کودکان اوتیسم مؤثر است؟
بازی درمانی در اوتیسم مؤثر است چون زبان طبیعی کودکان است. این روش اضطراب را کاهش داده و انگیزه یادگیری را افزایش میدهد.
2-آیا والدین میتوانند بازی درمانی اوتیسم را در خانه انجام دهند؟
بله، والدین میتوانند با یادگیری اصول اولیه بازی درمانی برای اوتیسم، بسیاری از فعالیتها را در خانه اجرا کنند.
بازی درمانی برای کودکان اوتیسم یکی از مؤثرترین روشهای غیردارویی است که با ترکیب بازیهای هدفمند و تکنیکهای تخصصی، به بهبود مهارتهای ارتباطی، اجتماعی و حسی-حرکتی کمک میکند. این روش با ایجاد محیطی امن و جذاب، انگیزه یادگیری را افزایش داده و چالشهای رفتاری را کاهش میدهد. برای دستیابی به بهترین نتایج، ترکیب بازی درمانی با سایر روشهای توانبخشی و همراهی مستمر خانوادهها ضروری است.
یکی از علایم هشدار دهنده اوتیسم دیر حرف زدن کودک می باشد. اما کودکان اوتیسمی وجود دارند که در به حرف افتادن مشکل خاصی ندارند، ولی در درک گفتار، محتوا و تعامل اجتماعی دچار مشکل هستند. به نظر می رسد یکی از علائم واضح اوتیسم اختلال کلامی است. مرکز توانبخشی دکتر صابر در زمینه حرف زدن کودکان اوتیسم و بررسی علل دیر حرف زدن کودک و درمان اختلالات گفتار در اوتیسم فعالیت می نماید. خدمات مرکز توانبخشی دکتر صابر شامل گفتار درمانی اوتیسم ، کاردرمانی و روانشناسی کودک می باشد.
دیر حرف زدن کودک و اوتیسم
با وجود عملکرد ضعیف و چالش های معنادار، کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است خرده مهارتهایی داشته باشند مثل هایپر لکسیا یا مهارت زود هنگام خواندن که می تواند نشان دهنده عملکرد بالا باشد که توسط دکتر اوتیسم تشخیص داده می شود. برخی کودکان اوتیسم ممکن است در زمینه غیرکلامی سالم نباشند در حالی که برخی دیگر از کودکان اوتیسم به سطوح بالایی از مهارتهای زبانی دست می یابند و فقط مشکلاتی را در حیطه کاربرد شناختی دارند. گفتار، زبان و ارتباط کودک مبتلا به اوتیسم بسیار زیاد وابسته به سطح رشدی، ویژگی های فردی و فاکتورهای محیطی است. افراد مبتلا به اوتیسم در حیطههای شکل، محتوا و کاربرد زبان و تعامل شان دچار مشکل میشوند. در ارزیابی کودکان اوتیسم ارزیابی جنبههای رشدی خیلی مهم است زیرا همراهی قدرتمندی بین اوتیسم و ناتوانی هوشی وجود دارد. پروفایل های خاص جهت ارزیابی کودک اوتیسم بستگی به پروفایل رشدی کودک دارد.
مصاحبه بالینی برای علائم هشدار دهنده اوتیسم
سوالات کلیدی مصاحبه ی بالینی
فرایند مصاحبه بالینی شرایطی را فراهم میکند که اطلاعات از والدین کسب و اولویت ها و نگرانی های آنها تعیین شود. در ارزیابی گفتار ، زبان و ارتباط در کودکان اوتیسم درون داد والدین خیلی مهم است چون والدین بهتر کودک خود را میشناسند. بنابراین فرآیند ارزیابی شامل نمونه گیری زبانی و بازی هم می شود. سوالات مصاحبه که در طول یک مصاحبه بالینی پرسیده می شود بستگی به سطح رشدی کودک دارد. ادامه روند سوالات بر اساس سطح عملکردی و غالب ارتباطی – زبانی کودک پیگیری میشود.
کودک در سطح Prelinguistic intentionality
آیا کودکتان با دیگران ارتباط برقرار میکند؟ اگر بله چگونه؟
آیا کودکتان تا به حال چیزی را آورده تا به شما نشان دهد؟
آیا کودکتان اشاره می کند یا صدا سازی می کند تا شما به چیزی توجه کنید؟
آیا کودکتان به چیز دوری اشاره می کند و آیا به آن نگاه می کند؟
آیا کودکتان با بدنش شما را به سمت چیزی که می خواهد هدایت می کند؟
آیا کودکتان از بخشهایی از بدنش به عنوان ابزار استفاده می کند برای مثال ضربه زدن به دست شما روی یک دستگیره که میخواهد موقعیت آنها را تغییر دهد؟
کودک درسطح Early language comprehension
آیا کودکتان به نامش واکنش می دهد؟
آیا کودکتان کلمات خارج از روتین را که می شنود پاسخ می دهند؟
آیا کودکتان دستورات ساده را بدون سرنخ های ژستی دنبال میکند؟
آیا کودکتان از دستورات پیچیده را پیگیری میکند؟ مثل ماشینت رو بگیر و اون رو روی میز بگذارد؟
کودک درسطح Early language production
آیا کودکتان از کلمات معنادار استفاده می کند؟ (به طور مداوم و برای یک هدف خاص) یا کلمات خود انگیخته؟
آیا کودکتان کلمه ای را که نفهمیده تکرار میکند؟
ارجاع اجتماعی در کودکان اوتیسم
آیا کودکتان به صورت شما نگاه می کند یا عکس العمل شما را در یک مورد یک اتفاق ناشناس چک کند؟
تعامل اجتماعی و بازی در علائم هشدار دهنده اوتیسم
آیا کودک در حالی بازی لذت می برد؟
آیا کودکتان بازی های وانمودی انجام میدهد؟
آیا کودکتان با شما یا کودکان دیگر بازی می کند؟
آیا کودکتان در بازیهای نوبت گیری را رعایت میکند؟
آیا کودکتان دوستی دارد؟
کودکتان به صورت موازی با دیگر فرزندانتان در خانه و یا با کودکان دیگر در مدرسه عادت میکند؟
آیا کودکتان با علاق محدودی دارد که در مورد آن زیاد صحبت کند؟
مهارت های اجتماعی در نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا
چه قدر در موقعیتهای اجتماعی راحت هستید؟
آیا دوست پیدا کردن برای تان آسان است؟
چگونه به دیگران عادت میکنید در خانه، مدرسه یا محل کارتان؟
رفتار
کودکتان رفتارهای تکراری انجام میدهد؟ (مثل تکان دادن دست ها)
آیا کودکتان نسبت به تغییرات روتین واکنش نشان می دهد؟
آیا کودکتان حرکاتی را در دستان یا انگشتانش نشان می دهد؟
آیا کودکتان نست به محرکات و پاسخ کمتر یا بیشتر از حد معمول نشان میدهد؟ مثل بو، لمس و .. اگر بله توضیح دهید.
اولین نشانههای دیر حرف زدن در کودکان اوتیستیک
تأخیر در گفتار یکی از مهمترین نشانههای هشداردهنده اوتیسم در کودکان محسوب میشود. معمولاً والدین اولین بار زمانی متوجه این مسئله میشوند که کودک در مقایسه با همسالان خود پیشرفت گفتاری قابل توجهی ندارد. در حالت طبیعی، بیشتر کودکان تا 12 ماهگی چند کلمه ساده مانند “ماما” یا “بابا” را بیان میکنند، اما کودکان اوتیستیک ممکن است تا 18 ماهگی یا حتی دیرتر هم هیچ کلمهای نگویند. از دیگر نشانههای اولیه میتوان به عدم اشاره کردن (مثل نشان دادن اشیا با انگشت)، نداشتن تماس چشمی هنگام صحبت کردن و عدم پاسخ به اسم خود اشاره کرد.
نکته مهم این است که دیر حرف زدن در اوتیسم معمولاً با تفاوتهای ارتباطی دیگر همراه است. برای مثال، این کودکان ممکن است به جای استفاده از گفتار، دست والدین را میگیرند و به سمت چیزی که میخواهند هدایت میکنند. همچنین، برخی از آنها اصواتی تکراری تولید میکنند یا به جای کلمات معنادار از صداهای نامفهوم استفاده مینمایند. در مواردی نیز کودک کلماتی را یاد میگیرد، اما پس از مدتی آنها را فراموش میکند که این میتواند نشانهای هشداردهنده باشد.
تشخیص به موقع این نشانهها و شروع زودهنگام توانبخشی اوتیسم میتواند تأثیر چشمگیری در بهبود مهارتهای ارتباطی کودک داشته باشد. برنامههای گفتاردرمانی تخصصی که شامل تمرینات تقلید صدا، استفاده از تصاویر و بازیهای تعاملی هستند، میتوانند به کودکان کمک کنند تا دیرتر از موعد اما با کیفیت بهتر گفتار را یاد بگیرند. والدین باید توجه داشته باشند که هر کودک اوتیستیک منحصر به فرد است و مسیر رشد گفتاری او ممکن است با دیگران متفاوت باشد. در صورت مشاهده این نشانهها، مشورت با متخصصان رشد کودک و گفتاردرمانگران میتواند راهگشا باشد.
سوالات متدوال:
1-آیا ممکن است کودک اوتیسم اصلاً حرف نزند؟
بله، حدود ۲۵-۳۰% کودکان اوتیسم غیرکلامی باقی میمانند. اما حتی در این موارد هم روشهای ارتباطی جایگزین (مثل تصاویر، زبان اشاره یا دستگاههای ارتباطی) میتوانند کمک کننده باشند. شروع زودهنگام گفتاردرمانی تخصصی شانس بهبود را افزایش میدهد.
2-آیا دارویی برای درمان دیر حرف زدن در اوتیسم وجود دارد؟
خیر، هیچ داروی خاصی برای این مسئله وجود ندارد. اما اگر کودک مشکلات همراه مانند تشنج یا بیشفعالی دارد، درمان این موارد ممکن است به طور غیرمستقیم به گفتار کمک کند. گفتاردرمانی همچنان روش اصلی است.
نکته اول این است که هیچ دو کودک اوتیسمی به هم شبیه نیستند و این در مورد همه کودکان صادق است. آنچه برای یک کودک کارساز است، ممکن است برای دیگری مفید نباشد. شدت علائم اوتیسم در کودکان متفاوت است. یکی از سوالاتی که همیشه برای والدین مطرح هست، این سوال است که بیماری اوتیسم در کودکان چیست؟ برای تشخیص اوتیسم در کودکان و درمان اوتیسم در کودکان مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر به صورت تخصصی تیم مجربی را گرد آوری نموده است. با توجه به این نکته که هنوز هیچ تست اوتیسم در کودکان یافت نشده است، ارزیابی بالینی و دقیق به همراه تست های مختلف می تواند دکتر اوتیسم را به تشخیص نهایی اوتیسم برساند. مرکز توانبخشی اوتیسمدکتر صابر در دو شعبه شرق و غرب تهران با در اختیار داشتن تجهیزات کامل درمانی و کادر درمانی با تجربه شامل روانشناسان، کاردرمانی ، گفتار درمانی متخصص در زمینه کودکان اوتیسم در زمینه تشخیص و درمان این کودکان فعالیت می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علائم اوتیسم در کودکان
تمام تلاش های بشری تابع قوانین فراگیر ویژه ای هستند. هدف اصلی مشاهده و کشف الگوی پاسخ دهی خاصی است که هر کودک اوتیسم از خود بروز می دهد، از همان جا است که باید فعالیت را آغاز کرد. چیزی را بیابید که برای کودکتان جذاب است و قوه تخیل او را احاطه میکند. اگر او تمام روز را در کنار توالت مشغول فشار دادن سیفون است، از خود بپرسید چه چیزی او را تا این حد مجذوب کرده است؟ صدا؟ فشار دسته یا آن رابطه علت و معلولی که برای او جذاب است. نکته اصلی را دریابید و سپس آن نکته را به مسیر درست هدایت کنید.
مشاهده گر دقیقی باشید. هر آنچه در محدوده پاسخ های حرکتی (مثل سیفون کشیدن بی وقفه) برای کودک جذاب است، بیابید و در همان حال آنچه او را آزار میدهد، پیدا کنید. مانند بسیاری از کودکان اوتیسم صدای بلند غیرقابل تحمل است. آنان نمی توانستند تحمل کنند که مرا محکم در آغوش بگیرند، احساس خفگی می کنند ولی علاقه شدیدی به جفت و جور کردن اشیا دارند مثل ساختن مدلی از روی اتاق خطا انگیز.
درمان اوتیسم در کودکان
در بعضی از کودکان اوتیسم علاقه وافر به چرخانده شدن وجود دارد. مدارک کافی و معتبری وجود دارد که اگر سابقه تشنج های صرعی در میان نباشد، چرخیدن کمک زیادی به مکانیزم تعادلی گوش میانی میکند که خود گوش میانی در ایجاد تعادل، هماهنگی و درک مناسب دخیل است. باید یادآور شود چرخیدنی که به تهوع منجر شود، مورد نظر نیست. ایجاد حرکت غیر ارادی کره چشم به معنای نوسان های چشمی در حین به دست آوردن مجدد تعادل هدف اصلی است.
فشار عمقی می تواند به گروهی از کودکان اوتیسم کمک کند تا بر مقاومت لمسی خود چیره شوند و به دیگران اجازه دهند که آنها را نوازش کنند، و قابلیت دریافت عواطف را بیابند. اگر یک کودک اوتیسم یاد بگیرد که پذیرای محبت باشد، این امر به نوبه خود باعث میشود که خود او نیز به انسانهای دیگر اهمیت دهد. فقدان حس همدردی که در گروهی از کودکان اوتیسم خفیف گزارش شده است، از این طریق قابل درمان است. دستگاه فشار و دیگر محرکهای حاوی فشارهای عمقی که در روش درمانی یکپارچگی حسی به کار گرفته می شود، می تواند سیستم عصبی برانگیخته را آرام کند و بیش فعالی را کاهش دهد. این روش را جین آیرز گسترش داده است.
کودکان از جمله کودکان اوتیسم موجوداتی راکد نیستند. کودکان اوتیسم خود را تشویق کنید تا حواس جنبشی خود را از طریق تمرینات حرکتی و تقویت عضلات و ماهیچه های بدن به کار گیرد. حواس جنبشی کودک بسیار آموزش پذیر است. حس لامسه اولین منبع آموزشی است و نه تنها برای کودکان اوتیسم بلکه در همه کودکان باید بیشتر مورد توجه واقع شود. اجازه دهید تا کودک از بافت ها و مواد گوناگونی مثل بافتنی، کاغذ سمباده، و ابریشم برای فراگیری بهره ببرد. به عنوان مثال این فرصت را به او بدهید که به فرض در گِل و ماسه خیس نقاشی کند. فعالیت های آهنگین و ریتم دار بسیار مناسب این کودکان است. کودکان اوتیسم فاقد کلام گاه قادرند کلماتی را که نمیتوانند ادا کنند به صورت آواز بخوانند.
همه ما نیاز به خلوت گاهی خصوصی داریم. کودکان اوتیسم هم به داشتن جایگاهی سِری برای خود نیاز دارند تا در آنجا پنهان شوند و به دنیای درون خویش سرک بکشند. در نهایت اوتیسم معلولیتی درونی است و کودکان اوتیسم نیاز عمیقی به امنیت در مخفی گاه های خود دارند.
بیماری اوتیسم در کودکان و روش های درمانی
در معرفی حیوانات خانگی به کودکان اوتیسم دقت لازم را داشته باشید. اختلال ادراکی میتواند باعث بدرفتاری کودک با حیوان بشود. بنابراین در مرحله اول حیوان عروسکی نر و پشمالویی را به او بدهید تا نوازش و نگهداری کند. هنگامی که او کاملاً متوجه نحوه نگهداری حیوان شد، یک حیوان خانگی واقعی را به او نشان دهید و اجازه دهید تا حیوان را در آغوش بگیرد و نوازش کند. شواهد زیادی در این زمینه وجود دارد که حیوانات خانگی روند درمان کودکان اوتیسم را تسریع میکنند. این امر تنها در مورد افراد اوتیستیک بلکه برای افراد مسن بیمار هم صادق است.
روش های اصلاح رفتار هم برای درمان کودکان اوتیسم کاربرد فراوانی دارند. اما یکی از مشکلات این روش ها این است که کودک اوتیسم در تعمیم دادن یک فعالیت بسیار ضعیف است. به طور مثال کودک یاد می گیرد که از قاشق برای خوردن بستنی استفاده کند، آیا او از این قابلیت برای خوردن سوپ استفاده خواهد کرد؟ یک فرد مبتلا به اوتیسم که قادر است کاری را انجام دهد، اغلب برای به کارگیری این مهارت تازه در فعالیتهای دیگر بسیار ضعیف است. هر فعالیتی را، ازنظر او به منزله یک حرکت تازه نگاه کنید. اما آگاه باشید زمانی که تعمیم پذیری شکل بگیرد فرزند شما گامی بزرگ به سوی واقعیت برداشته است. همیشه مراقب عکسالعملهای آنی باشید. تحقیر و تمسخر یک کودک اوتیسم می تواند منجر به تغییرات رفتاری شود. اما اغلب کودک هیچ کنترلی در خصوص عکس العمل های خود ندارند.
تغذیه و بیماری اوتیسم در کودکان
به تغذیه کودکان اوتیستیک توجه کنید. بدن نیاز به ثبات تغذیه دارد تا بتواند تعادل خود را حفظ کند. معمولا افراد اوتیستیک ساز و کارهای های درونی لازم در زمینه تولید و فرایند نیازمندیهای خود را ندارند. مواد معدنی کمینه (موادی که مقدار کمی از آن برای رشد طبیعی موجود زنده لازم است مثل آهن) به ثبات بدن (تعادلی حیاتی) کمک می کنند. بسیاری از کودکان اوتیسم مبتلا به کمبود روی هستند، و طبق نظر آلن کات، گاهی نیز میزان مس وجود در بدن آنها بیش از حد معمول است هر دوی این مواد برای سیستم ایمنی و گردش خون بدن حیاتی اند. روی ماده معدنی بسیار مهمی است که به تکامل گوش میانی که مسئول پاسخهای تعادلی است، کمک میکند.
با مراجعه به یک متخصص اُرتو مولکولی و انجام آزمایش تحمل گلوکز هشت ساعته میتوان این کمبودها را تشخیص داد. شاید این کمبود با ویتامین درمانی همه جانبه درمان پذیر باشد. برنارد ریملند در موسسه تحقیقات رفتاری کودکان در سن دیه گو مطالعات زیادی انجام داده است. او به این نتیجه رسیده است که ویتامین B6 و منیزیم می تواند نقش موثری در بهبود کودکان اوتیستیک داشته باشد. متخصصان دیگر هم بر یافته او مهر تایید زده اند. کودک باید برای تشخیص انواع آلرژی نیز ارزیابی شود. به کارگیری این روش ها پیش از روی آوردن به دارو توصیه می شود.
تست تغذیه اوتیسم در کودکان
بسیاری از کودکان اوتیستیک آلرژی های شدیدی به گروههای غذایی خاص دارند. گاهی مشاهده شده است که حذف این غذاها از برنامه غذایی باعث بهبود عملکرد کودک شده است. شیر، گندم، ذرت، توت فرنگی، شکلات، شکر و قارچ بعضی از غذاها هستند. حتماً در این باره با متخصصی که در زمین آلرژیهای غذایی سررشته دارد، مشورت کنید. میری کولمن در واشنگتن در زمینه ضعف متابولیکی در افراد اوتیستیک مشغول تحقیق است. انواع خاصی از این بیماری ممکن است با رژیم های غذایی خاصی که عیوب متابولیک را اصلاح میکنند، درمان شوند.
بسیار مراقب باشید که کودک را با انواع داروها اشباع نکنید. اگر دارو کارساز باشد، فوقالعاده است. تجویز بیش از اندازه دارو در جوانان بسیار خطرناک است. من شخصا با تجویز دارو برای کودکان مخالف هستم و از آن به عنوان راه حل نهایی یاد میکنم. اگر به سراغ دارو رفتید، آنها را به نوبت امتحان و اثرشان را بررسی کنید. اگر دو دارو را به کودک بدهید ارزیابی تاثیر آن بسیار مشکل می شود. دارو درمانی باعث مخفی کردن علائم می شود، اما یافتن داروی مناسبی که بیوشیمی معیوب فرد را اصلاح یا تا حدی بهبود بخشد، بسیار مفید است. در صورت یافتن داروی مناسب از کمترین مقدار موثر و ممکن استفاده کنید.
مشکلات اوتیسم در کودکان چیست؟
محیطی امن، منظم و ثابت به وجود آورید و آن را حفظ کنید. کودک اوتیسم قادر به عملکرد مناسب در محیطی با تغییرات روزمره و فراوان نیست. کارها را در طول روز به ترتیب انجام دهید. با شروع روز، ابتدا بیدار میشویم، سپس دست و صورت خود را میشوییم، صبحانه می خوریم و روز را ادامه میدهیم. کودک اوتیسم قادر نیست تا به دنیای خود نظم بخشد و شما مسئول نظم دهی به محیط اطراف او هستید. فرد اوتیسم ممکن است با ضرباهنگی متفاوت گام بردارد، اما آن ضرباهنگ می تواند معنادار باشد.
کودکان اوتیسم چگونه و چه چیزی را می شنوند؟ کودک گاهی میشنود و درک میکند ، و گاهی هم صدا ها و کلمات مثل صداهای غیر قابل تحمل یک قطار سریع السیر حمل بار به مغزش میرسد. صدا و شلوغی محافل بزرگ حواسم را بیش از حد تحریک می کرد. مراقب باشید که به کودک اوتیسم چه میگویید. از جملات کوتاه و ساده استفاده کنید. مستقیما کودک را نگاه کنید، زیرا او می آموزد که تمام بدن را بخواند نه لغات تنها را. در صورت لزوم چانه او را با دست بگیرید و با او ارتباط چشمی برقرار کنید. این عملکرد برای کودک اوتیسم بسیار دشوار است. به نظر میرسد چشمان او همه چیز را میبیند، غیر از فردی که با او صحبت می کند. در گفتار خود جذاب باشید. اجازه دهید تا فرزندتان خوشحالی را از لبخندتان و غم را از شکل رو به پایین لب هایتان تشخیص دهد. این نمادهای ظاهری کودک را بیشتر معطوف به برقراری ارتباط چشمی خواهد کرد. با صدایی یکنواخت صحبت نکنید و بر کلمات کلیدی تاکید کنید (عجب خرگوش خوشگل کشیدی!).
وسواس ها و دغدغه های کودک را به فعالیتهای مثبت سوق دهید. داشتن یک هدف منحصر به فرد در پشت کار باعث خلق شگفتی می شود. افرادی که مبتلا به نوع خفیف اوتیسم هستند و شغلی ثابت و زندگی مستقل دارند، معمولاً مشاغلی را عهده دار می شوند که زمینه مشترکی با نقطه از تثبیت کودکی شان دارد. مردی را می شناسم که در کودکی علاقه بسیاری به اعداد داشت و هم اکنون گزارشهای کارایی مالی را تنظیم میکند.
سوالات متداول:
1-کاردرمانی چگونه به کودکان اوتیستیک کمک میکند؟
کاردرمانی با بهبود یکپارچگی حسی، تقویت مهارتهای حرکتی و آموزش فعالیتهای روزمره زندگی، به استقلال کودک کمک میکند.
2-چگونه میتوان مشکلات خواب در کودکان اوتیستیک را مدیریت کرد؟
ایجاد روال منظم قبل از خواب، کنترل محرکهای حسی و در برخی موارد استفاده از ملاتونین تحت نظر پزشک میتواند کمککننده باشد.
بهترین کلینیک تشخیص و درمان کودکان اوتیسم دکتر صابر
کلینیک های جامع توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر از مراکز تخصصی اتیسم در تهران است که با دو شعبه در غرب تهران(مرکز غرب تهران) و شرق تهران( مرکز توانبخشی پایا) به ارائه خدمات کاردرمانی در کودکان اوتیسم (occupational therapy) و گفتار درمانی در کودکان اوتیسم و بازی درمانی برای کودکان اوتیسم و رفتار درمانی برای کودکان اوتیسم می پردازد. جناب آقای دکتر صابر مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به عنوان دکتر خوب برای تشخیص اوتیسم در ایران در زمینه توانبخشی کودکان اوتیسم از بهترین پزشکان متخصص اوتیسم در تهران محسوب می شود.مرکز تخصصی درمان کودکان اوتیسم جناب آقای دکتر صابر شامل بخش های تخصصی مختلف در زمینه درمان کودکان اتیسم می باشد. تشخیص علائم کودک اوتیسم توسط بهترین دکتر اوتیسم در تهران در بهترین مراکز تشخیص اوتیسم در تهران انجام شده و سطح بیماری اوتیسم در کودک به صورت انواع اوتیسم خفیف- اوتیسم متوسط و اوتیسم خفیف مشخص می گردد و سپس طرح ریزی برنامه درمان برای کودکان اوتیسم در بهترین مرکز درمان اوتیسم صورت می گیرد و با استفاده از امکانات مجهز بهترین کلینیک درمان اوتیسم تهران روند درمان کودک اوتیسم ادامه می یابد. بهترین مرکز تشخیص و درمان کودکان اوتیسم در حیطه بازی درمانی در اوتیسم، رفتار درمانی در اوتیسم و درمان مشکلات حسی در کودکان اوتیسم و مشکلات اوتیسم در بزرگسالی،در کنار کاردرمانی برای کودک اوتیسم و گفتار درمانی برای کودک اوتیسم مشغول به فعالیت می باشد. از دیگر خدمات مرکز اوتیسم تهران درمان اوتیسم در خانه می باشد که شامل کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم،کاردرمانی در منزل اوتیسم- گفتار درمانی در منزل اوتیسم- بازی درمانی در منزل اوتیسم و رفتار درمانی در منزل اوتیسم می باشد که توسط بهترین مرکز درمانی اوتیسم ارائه می شود.
بهترین کشور برای درمان اوتیسم
اوتیسم یک اختلال عصب رشدی می باشد که جنبه های مختلفی از رشد کودک را تحت شعاع قرا می دهد. مشکلات کلامی، ادراک پایین ار محیط، ارتباط محدود و مشکلات یادگیری از جمله این مشکلات است. با توجه به این نکته که هنوز هیچ درمان قطعی برای این کودکان شناخته نشده است بهترین درمان در حال حاضر یک درمان همه جانبه و چند وجهی می باشد که تمامی نیازهای کودک را پوشش دهد. حال سوال اینجاست که کدام کشور برای درمان اوتیسم بهترین خدمات را ارائه می کند؟ کشور های مختلفی در زمینه درمان های پیشرفته و نوین کودکان اوتیسم فعالیت می نمایند. از جمله کشورهای فعال در زمینه طراحی خدمات درمانی دولتی در حیطه اوتیسم کشور کانادا و آلمان می باشند. آژانس بهداشت عمومی کانادا در سال 2020 سرمایه زیادی را جهت تحقیق و بررسی در حیطه اوتیسم تحت عنوان آکادمی اوتیسم در نظر گرفت. البته بسیاری از این خدمات توانبخشی در این کشورها زیر نظر دولت بوده و به همین علت وسعت لازم را دارا نمی باشند. در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم نکته قابل تامل این است که این کودکان نیازمند برنامه درمانی و توانبخشی جامع می باشند که بسته به نیازهای فردی و وسعت اختلال همچنین توانایی ها و استعدادهای آنان طراحی و ارائه گردد تا بهترین نتیجه درمانی را در ارتقاع سطح زندگی فردی و اجتماعی آنان حاصل نماید. مرکز تخصصی درمان کودکان دکتر صابر در حیطه درمان کودکان اوتیسم با استفاده از تکنیک های روز دنیا و ابزار های پیشرفته درمانی در دو شعبه غرب و شرق تهران به یک قطب درمان اوتیسم در کشور مبدل گردیده است. تعداد مراجعین از خارج از کشور برای درمان کودکان اوتیسم نشان دهنده کیفیت بالای خدمات درمانی این مرکز و تخصص درمانگران آن است. دکتر صابر مفتخر است با کمترین هزینه ممکن توانسته است خدمات توانبخشی مورد نیاز این کودکان را دریک مجموعه جامع جمع گرداند تا به این عزیزان در روند درمان بیماری یاری رسانند.
بخش های مرکز اوتیسم در تهران
مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر از مراکز جامع و با سابقه در حیطه توانبخشی، کاردرمانی ، گفتاردرمانی و روانشناسی کودکان اوتیسم می باشد. این مرکز با در اختیار داشتن فضای درمانی بالغ بر 300 متر مربع و امکانات پیشرفته و روز دنیا در زمینه توانبخشی شناختی ، بازی درمانی، رفتار درمانی، آموزش پیش دبستانی و دبستان ، بخش های تخصصی و برنامه های دیجیتالی طراحی شده تلاش دارد بهترین نتیجه درمانی را برای مراجعین به مراکز دکتر صابر رقم بزند. رضایت مراجعین ما بهترین پاداش درمانگران مرکز می باشد.
کاردرمانی اوتیسم در تهران
کاردرمانی از درمان های مفید و مهم در درمان کودکان اوتیسم می باشد که در مرکز کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر در بخش های مختلف و تخصصی ارائه می گردد. این بخش ها شامل کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی حسی حرکتی، کاردرمانی تعادلی، کاردرمانی در مهارت های دست، کاردرمانی تخصصی حسی می باشند که در زیر توضیح داده می شوند.
بخش کاردرمانی ذهنی در بهترین مرکز درمان اوتیسم:
کاردرمانی ذهنی در درمان کودکان اتیسم در حیطه افزایش سطح شناختی کودک، درک مفاهیم و روابط بین اشیاء و… همچنین در ایجاد تفکر انتزاعی در کودکان اوتیسم نقش دارد.
کاردرمانی جسمی و حرکتی در بهترین مرکز درمان اوتیسم:
کاردرمانی جسمی در تقویت مهارت های حرکتی کودک، مانند پریدن، لی لی کردن و…. همچنین ایجاد هماهنگی حرکتی در کودک نظیر هماهنگی چشم و دست، چشم و پا و هماهنگی های دو طرفه بدنی و اصلاح روی پنجه راه رفتن به درمان کودکان اوتیسم پرداخته می شود.
بهترین مرکز گفتار درمانی اوتیسم در تهران:
بهترین مرکز گفتاردرمانی در اوتیسم در جهت تولید گفتار در کودکان اوتیسم، درک گفتار دیگران، افزایش شناخت کودک، آموزش رفتار های اجتماعی ابتدایی نظیر سلام کردن و…. فعالیت می کنند . در بخش گفتار درمانی اوتیسم مرکز درمانی اوتیسم از روش های مختلف درمان کودکان اوتیسم مانند روش پکس، تیچ و… بسته به سطح کودک اوتیسم استفاده می شود. همچنین در اختلال بلع کودکان مفید است.
سنسوری روم در بهترین مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم در ایران
در بخش سنسوری روم با کمک از ابزار های مختلف درمان دیجیتالی، به افزایش سطح هوشیاری، عملکرد کودک و کنترل رفتار های کلیشه ای در کودکان اوتیسم پرداخته می شود. به علت جذابیت محرک ها در این بخش دستور پذیری و تحمل کاری کودک افزایش یافته و آماده دریافت درمان های تخصصی تر می شود.
تقویت ادراک بینایی در مرکز کاردرمانی اوتیسم
توجه بینایی، ارتباط چشمی مناسب و ادراک بینایی از مهارت های اساسی برای استفاده کاربردی از حس بینایی در جهت یادگیری هستند. کودکان اوتیسم به علت مشکلات فراوان در حیطه توجه بینایی و ادراک بینایی نمی توانند پاسخ های صحیح رفتاری از خود نشان دهند. اصلاح این مشکلات در افزایش سطح یادگیری این کودکان موثر است.
بهبود حساسیت شنیداری در بهترین مرکز گفتاردرمانی اوتیسم
بخش شنیداری با توجه به حساسیت های شنیداری که از علائم کودکان اوتیسم می باشد و کاهش درک شنیداری این کودکان طراحی شده است و در این بخش تلاش می شود سطح توجه وتمرکز شنیداری در انواع اوتیسم از جمله اوتیسم خفیف- اوتیسم متوسط- اوتیسم شدید جهت افزایش مهارت های کلامی بالا ببرد.
درمان کودکان اوتیسم
یکپارچگی حسی در درمان اتیسم
مشکلات حسی در کودکان اوتیسم یکی از بزرگترین شکایات والدین و عامل به هم ریختگی ها و قشقرق های آنان می باشد. مشکلات حسی لامسه، لباس پوشیدن، غذا خوردن، حساسیت به بو ها و صدا های مختلف از شکایات شایع والدین این کودکان می باشد. در بخش تعدیل حسی با روش های حساسیت زدایی تدریجی و استفاده از تکنیک های بازی درمانی اوتیسم و رفتار درمانی اوتیسم به حل این مشکلات حسی در کودکان اوتیسم کمک می شود.
آب درمانی در درمان کودک اتیسم
آب یکی از مدالیته های مهم مرکز اوتیسم تهران برای ایجاد ریلکسیشن، کاهش مشکلات وستیبولار، افزایش آگاهی بدنی و ایجاد حس عمقی مناسب در کودکان اوتیسم می باشد. بخش آب درمانی مرکز اوتیسم با دارا بودن استخر تخصصی و کاملا بهداشتی این امکان را برای کودکان اوتیسم فراهم نموده است که خارج از هیاهو های استخر های عمومی با استفاده از تکنیک های بازی درمانی در اوتیسم و رفتار درمانی در اوتیسم به استفاده درمانی از آب بپردازند.
ماساژ درمانی در درمان اوتیسم در کودکان و اوتیسم در بزرگسالی
ماساژ درمانی در کودکان اوتیسم روشی کاملا علمی و تخصصی در جهت کاهش تدافع لمسی، مشکلات حسی و بیقراری در کودکان اوتیسم می باشد.
بازی درمانی در اوتیسم -رفتار درمانی در اوتیسم در بهترین مرکز رفتار درمانی اوتیسم
بازی درمانی در اوتیسم از روش های مفید در ایجاد مهارت های اجتماعی در کودکان اوتیسم می باشد. یک روانشناس بازی درمان در حیطه اوتیسم می تواند با استفاده از روش های مختلف مانند روش فلور تایم، prt و…. به ایجاد رفتار های صحیح در کودک و کاهش رفتار های نامناسب و درمان مشکلات حسی در اوتیسم کمک کند. روش های رفتاردرمانی نظیر اقتصاد ژتونی، خاموشی، تشویق و …. در کنار مشاوره صحیح به والدین کودکان اوتیسم می تواند به والدین کمک کند تا نتایج بدست آمده در جلسات درمانی داخل مرکز را به منزل منتقل کرده و رفتار کودک اوتیسم خود را در محیط منزل نیز تغییر داده و بهترین نتیجه درمانی را حاصل کنند. اصلاح رفتار در کودک اوتیسم موجب می شود پذیرش کودک در محیط های آموزشی مانند مدرسه آسانتر شده و ارتباط بین فردی کودک را بهبود می بخشد.
کاردرمانی دست در بهترین مرکز تشخیص اوتیسم در تهران
مهارت های ظریف انگشتی از مشکلات شایع کودکان اوتیسم می باشد که به علت مشکلات حسی کودکان اوتیسم ایجاد می شود.این امر خود موجب مشکلاتی در زمینه مهارت های خودیاری کودک نظیر غذا خوردن، لباس پوشیدن و… می شود همچنین مشکلات هندفانگشن موجب اختلال در مهارت های نوشتاری و گرفتن مداد میگردد که خود باعث مشکلات فراوانی در زمینه یادگیری و ورود به مدرسه ایجاد می نماید. کاردرمانی دست اوتیسم به اصلاح و درمان این مشکلات کمک می کند.
تست های تخصصی هوش و آموزش ورود به مدرسه در تشخیص علائم اوتیسم در بهترین مرکز تشخیص اوتیسم
تست های تشخیصی و تست های هوش به تشخیص نکات ضعف و قوت کودکان اوتیسم کمک می کند، همچنین آموزش های پیش دبستانی در مرکز تشخیص خوب برای کودک اوتیسم به آماده سازی کودکان برای تست های ورود به مدرسه موثر می باشد و نقش مهمی در روند درمان کودکان اوتیسم دارد. همچنین در تشخیص عقب ماندگی ذهنی موثر است
بیماری اوتیسم چیست؟
اگر به اوتیسم در کودک خود مشکوک هستید، اول از پزشک متخصص بیماری اوتیسم یک وقت بگیرید. با دکتر هماهنگ کنید تا در هنگام ویزیت وقت کافی داشته باشد. می توانید از تست غربالگری ام چت استفاده کنید. دقت داشته باشید که این تست فقط یک غربالگری است و تست غربالگری نمی تواند تشخیص را تایید کند.فقط احتمال اینکه کودکتان دارای اوتیسم( اتیسم) باشد را مشخص میکند.
ارزیابی رسمی کودک جهت تشخیص و درمان کودکان اوتیسم شامل دو قسمت است که اگر چه مجزا به نظر می رسند اما کاملا به هم مرتبط اند.
ارزیابی رشدی که توسط دکتر فوق تخصص اوتیسم به صورت توصیفی انجام می شود و متمرکز بر مهارت ها و تاخیرهای احتمالی رشد کودکتان است. برای مثال کودک در چه سطح هوشی قرار دارد؟ آیا کودک دچار مشکل حسی ، تاخیر حرکتی و… می باشد؟
ارزیابی پزشکی که به دنبال تشخیص علائم اوتیسم است. برای مثال چرا کودک دارای مشکلات رشدی است؟آیا یک مشکل ژنتیکی وجود دارد؟
در بهترین مراکز تشخیص اوتیسم در تهران (کلینیک کاردرمانی غرب تهران و کاردرمانی شرق تهران) به تشخیص دقیق مشکلات حسی در اوتیسم و درمان مشکلات حسی دیگر درمان های کودکان اوتیسم تحت نظر جناب آقای صابر بهترین دکتر اوتیسم در ایران پرداخته می شود.
بهترین دکتر برای تشخیص اوتیسم( اتیسم)، بهترین دکتر اوتیسم در تهران؟
دکتر متخصص بیماری اوتیسم اغلب از طریق ترکیبی از مصاحبه با والدین، مشاهدات بالینی و به کارگیری معیارهای دی اس ام به تشخیص می رسند. بهترین دکتر برای تشخیص اوتیسم باید توانایی بررسی دقیق همه علایم اوتیسم را دارا باشد تا بتواند به عنوان بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در ایران شناخته شود. همچنین بهترین دکتر فوق تخصص اوتیسم باید به درمان های توانبخشی در زمینه کاردرمانی، گفتار درمانی و بازی درمانی اوتیسم و رفتار درمانی اوتیسم اشراف داشته باشد. برای یافتن یک دکتر خوب اوتیسم باید به سوابق کاری فرد در زمینه تشخیص کودکان اوتیسم و درمان کودکان اوتیسم توجه ویژه ای نمود.
علایم اوتیسم (اتیسم) در کودکان چیست- تشخیص اوتیسم در نسخه پنجم دی اس ام
یکی از علائم اوتیسم اختلال فراگیر می باشد.
*اختلال فراگیر در ارتباط گرفتن و تعامل با دیگران که با علایم زیر در کودک اوتیسم بروز می کند:
نقص در رفتارهای غیر کلامی و ارتباط اجتماعی برای مثال غیر عادی بودن تماس چشمی و زبان بدنی در کودک،نقص در فهم و استفاده از تظاهرات چهره و ژست های بدنی و دست ها از مهم ترین موارد تشخیص اوتیسم در بهترین مراکز تشخیص اوتیسم می باشد.
نقص در درک روابط اجتماعی و هیجانی از علائم اوتیسم می باشد. برای مثال در گفتگو های عادی به علت عدم توانایی در بیان احساسات و هیجاناتش دچار شکست می شود و نمی تواند پاسخ مناسبی نشان دهد.
اختلال در گسترش و درک روابط انسانی معمول برای مثال ناتوانی در دوست یابی و شرکت در بازی های تخیلی و سازگاری با هم سن و سالانش از دیگر علائم اوتیسم در کودکان که در بهترین مرکز تشخیص اوتیسم در تهران مورد بررسی قرار می گیرد می باشد.
رفتار های تکراری به عنوان یکی از علائم اوتیسم در کودکان
*رفتارهای تکراری و پردازش حسی و حرکتی غیر طبیعی که حداقل در دو زمینه از موارد زیر بروز کند از علائم اوتیسم که در مرکز تشخیص خوب برای کودک اوتیسم مورد بررسی قرار می گیرد می باشد.
انجام حرکات یا استفاده از کلام تکراری برای مثال چرخاندن اشیا یا تکرار عبارات خاص(علائم اوتیسم)
اصرار به انجام الگوهای رفتاری و آداب خاصی در انجام فعالیت ها برای مثال خوردن غذا های تکراری یا حفظ تشریفات خاصی برای فعالیت های روزمره( علائم اوتیسم در کودکان)
علایق محدود و ثابت برای مثال دلبستگی شدید به اشیاء غیر عادی( علایم اوتیسم در کودکان)
پاسخ نامناسب به محرک های حسی محیط برای مثال بو کردن یا لمس کردن بیش از حد اشیاء یا درک نکردن س درد یا گرما( علائم اوتیسم در مرکز تشخیص اوتیسم)
این علایم اوتیسم باید در حال حاضر یا در تاریخچه کودک خود را نشان دهند . هیچ کس هنوز نمی داند چرا این همه علائم اوتیسم به صورت متفاوت در کنار هم جمع می شوند. هنوز در مغز یک مرکز خاص برای تشخیص اوتیسم مطرح نشده است. اما دسته بندی علائم اوتیسم آن قدر قابل توجه است که در اکثر موارد الگوی کلی قابل تشخیص است
DSM5 در طبقه بندی جدید خود در تشخیص اوتیسم ،انواع اختلال اوتیسم را در سه سطح دسته بندی کرده است. این طبقه بندی سایر اختلالات رشدی عصبی که علائم اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) را دارند،مانند سندروم آسپرگر، رت و اتیسم NOS را شامل می شود . انواع اوتیسم براساس توانایی های کودک و میزان نیاز او به پشتیبانی به سه سطح تقیسم می شود.
علائم اتیسم(اوتیسم) خفیف یا سطح یک
کودک اوتیسم خفیف در این سطح توانایی های تعاملی وارتباطی قابل توجهی را نشان می دهد. کودک اوتیسم خفیف توانایی صحبت کردن با دیگران را دارد اما در ادامه دادن گفتگو و استفاده از اصطلاحات و شوخی ها مشکل دارد. کودک اوتیسم خفیف توانایی دوست یابی را دارد اما نیاز به حمایت دیده می شود.
کودکان دارای اوتیسم خفیف مشکلاتی در شروع گفتگو نشان می دهند و نسبت به فعالیت های جمعی و تعامل با دیگران علاقه نشان نمی دهند. ارتباط چشمی محدود است و تطابق با تغییرات محیط برای کودکان اوتیسم خفیف دشوار است. کودکان اتیسم خفیف در برنامه ریزی های رفتاری و پیشبینی رفتار دچار مشکل هستند.
علایم اتیسم(اوتیسم) سطح 2 یا اوتیسم متوسط
کودکان در اوتیسم متوسط مشکلات فراوانی در زمینه ارتباط کلامی و غیر کلامی دارند و در طول روز به پشتیبانی قابل توجهی نیازمند اند. مشکلات فراوان با تغییرات محیطی و تطابق با آن همچنین علایق محدود و خاص باعث می شود مشکلات رفتاری به صورت روزمره در کودک اوتیسم سطح 2 یا اتیسم متوسط نمایان باشد. تاخیر رشد کلامی در اوتیسم متوسط موجب ایجاد واکنش های نامناسب به محرک های اجتماعی و تعاملات غیر معمول می شود.
علایم اتیسم(اوتیسم) سطح3 یا اتیسم شدید
در این سطح کودک مبتلا به اوتیسم سطح 3 یا اتیسم شدید به علت مشکلات ارتباطی فراوان و وجود رفتارهای کلیشه ای و محدود نیاز به شتیبانی ویژه و اساسی در طول روز و در تمام امور روزمره دارد. رفتارهای کلیشه ای شامل رفتارهای تکراری هستند که موجب محدود شدن کودک و عدم تطابق فرد می شود.
در کودکان اتیسم شدید ارتباط کلامی و غیر کلامی به صورت مشهود وجود ندارد و کودک از تک کلمه استفاده می کند. کودک اوتیسم شدید نسبت به تغییرات کوچک روزمره دچار مشکل فراوانی است و مشارکت اجتماعی کاملا محدود است.
روش های تشخیص اوتیسم (اتیسم)- علایم اوتیسم-علائم کودکان اوتیسم بر اساس جدیدترین متدهای روانپزشکی
تماس چشمی از علایم شایع کودک اوتیسم
نوزادان طبیعی ترجیح می دهند بیش از هر چیز دیگری به چهره نگاه کنند اما کودکان دارای اوتیسم چنین ترجیحی ندارند.بعضی از آن ها تمام تلاششان را برای فرار از تماس ها چشم می کنند. وقتی والدین در میدان بینایی کودک اوتیسم قرار می گیرند سرشان را یا نگاهشان را برمیگردانند برخی از آنها هم تماس چشمی مختصری برقرار می کنند اما به سبک خودشان یعنی خودشان ممکن است یک تماس چشمی مختصر برقرار کنند اما وقتی فرد دیگر سعی می کند با آنها تماس چشمی برقرار کند پاسخ نمیدهند این الگو را ( تماس چشمی یکطرفه) می نامیم.
بچه های دارای اوتیسم در پیوستن به توجه مشترک با مشکل مواجه اند یعنی نمی توانند همزمان با یک بزرگسال به یک شی نگاه کنند آنها نمیتوانند به شی در مورد نظرشان اشاره کنند سپس نگاهی به مخاطبشان بیاندازند و ببینند که آیا منظور او را فهمیده است. تماس چشمی یکی از مهم ترین علائم اوتیسم می باشد که به صورت تخصصی توسط بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در تهران مورد بررسی قرار می گیرد.
از دیگز علائم اوتیسم ارتباط با دیگران است:
مادر یک کودک دارای اوتیسم: تمام دوران بارداری به امید آن بودم که ببینمش باهاش ارتباط بگیرم ! اما هنوز تا الان که ۴ سالش شده احساس می کنم ندیدمش . ناتوانی کودک در برقراری ارتباط با دیگران، والدین کودک را بیشتر از هر کدام از علائم اوتیسم اذیت میکند. معمولا والدین میگویند کودکشان در دنیای خودش است .
کودکی که در بده- بستان در روابط اجتماعی و عاطفی شرکت نمیکند.بده- بستان هایی که لازمه ارتباط با دیگران است. یکی از مادران میگفت کودکم بین ماست اما با ما نیست.
این عدم تقابل ارتباطی ممکن است بعد از تولد آشکار شود و از تماس چشمی ضعیف در نوزادی یا نوپایی شروع و تا مشکل در بازی های تعاملی در کودک اوتیسم پیشدبستانی یا ناتوانی در فهم پدیده ها از منظر دیگران در کودک دبستانی یا یک بزرگسال ادامه یابد. ارتباط گرفتن با یک کودک دارای اوتیسم مثل تلاش برای گرفتن موج رادیویی یک ایستگاه دور است که گاهی کاملاً شفاف موج را می گیرد و گاهی پر از نویز می شود، کودک دارای اوتیسم نیز ممکن است لحظاتی یک ارتباط چشمی خوبی داشته باشد و سپس به درون دنیای خودش برود.
مهارت های کاربرد شناختی از علائم مهم اوتیسم
اکثر والدین ها بدون اینکه آگاه باشند هنگام صحبت با کودک با صدای زیر و نوای موزون حرف میزنند. وقتی یک کودک سه ماهه به صدای آهنگین مادرش گوش می دهد، سپس با قان وقون به او پاسخ میدهد شکلی از مکالمه رخ می دهد. یک بده بستان آوایی را کاربردشناختی می نامند.
متاسفانه مهارتهای کاربرد شناختی در کودکان اوتیسم یا وجود ندارد یا دچار نقص است. مشکلات کاربرد شناختی در کودکان اوتیسم شکلهای متفاوتی دارد. بعضی از کودکان دارای اوتیسم اصلا گفتار کسب نمی کنند. اگرچه برخی از کودکان نیز به تک کلمات دست می یابند اما از آنجایی که به ارزش کاربرد شناختی آن پی نمی برند و از آنها به عنوان ابزاری برای رسیدن به احتیاجات شان استفاده نمی کنند، کلمات شان به تدریج کاهش یافته و حذف میشود.
برخی از کودکان اوتیسم نیز گفتارشان را حفظ میکنند اما گفتارشان صرفاً مجموعه ای از محفوظات و گو واگویه هاست که فاقد ارزش کاربرد شناختی است. برخی از والدین این گفتار کودک شان را دال بر باهوش بودن آنها میدانند اما چنین زبانی ارزش کاربرد شناختی کلمات سادهای مثل بابا و مامان را هم ندارد. والدین این کودکان معمولا می گویند کودکشان حرف میزند اما ارتباط برقرار نمی کند .
بعضی از کودکان اوتیسم کلمات و عبارات را تکرار میکنند. به این رفتار اکولالیا یا پژواک گوئی می گویند که شامل پژواک گوئی فوری و پژواک گوئی تاخیری و دیالوگ گوئی می باشد.
در پژواک گوئی فوری کودک گفته مخاطب را بلافاصله تکرار میکند. مثلاً مادری می گوید: (آب میخوری؟ کودک هم فورا می گوید آب میخوری؟) در پژواک گوئی تاخیر آنچه دیگران را در یک موقعیت به او گفته اند را تکرار میکند. مثلا کودک زمین میخورد. بعد از آن میگوید خوبی؟ یا چیزیت نشد؟
از علائم مشهود اوتیسم رفتارهای تکراری است که در مرکز تشخیص اوتیسم بررسی می شود
تکرار کردن ذاتا امر نادرستی نیست. تکرار، مهارت فرد را زیاد می کند. اما آیا بین تکرار و تمرین فرق وجود دارد؟ تمرین یک کار، یک آهنگ یا یک بازی، انجام آن را آسانتر کرده و یک حس امنیت خلق میکند اما رفتارهای تکراری کودکان اوتیسم بیش از اندازه و گاهی مفرط است و حاکی از عدم انعطاف پذیری شناختی! کودکان اوتیسم به دلایل مختلفی در دام رفتارهای تکراری می افتند.
گاهی اوقات یک رفتار را بارها و بارها تکرار می کنند گویی که سوزنشان گیر کرده است! نمی توانند دست از تکرار آن بکشند. این علامت در جاماندگی نامیده میشود و یکی از علائم نقایص نورولوژیک است و مثل فلج اندام پس از یک سکته مغزی یا یک بیماری نورولوژیک ظاهر می شود.
در مورد کودکان اوتیسم در جاماندگی با رفتار متضادش یعنی تکانشگری جفت است. مثل تب و لرز در سرماخوردگی، کودک اوتیسم هم بین درجاماندگی و تکانشگری در حرکت است! یک لحظه درگیر در جاماندگی است و چند لحظه بعد یک رفتار تکانشی ظاهر می کند و این یک چالش واقعی است. گاهی اوقات نیز تکرار و تمایل به یکنواختی یک استراتژی جبرانی است.
تصور کنید نابینا شده اید. در این صورت شما ترجیح میدهید که چیدمان وسایل خانه تان تغییر نکند. این ترجیح ناشی از یک ضایعه نورولوژیک نیست بلکه یک راهکار جبرانی است. چرا که شما قادر به دیدن اشیا نیستید و انطباق با یک محیط جدید برای تان دشوار و هزینه بردار است.
گاهی کودکان اوتیسم هم چون نمی توانند معنی وقایع روز مره را درک کنند ترجیح می دهند بر عادات تکیه کنند. گاهی اوقات نیز کودکان اوتیسم برای آرام کردن شان به تکرار پناه می برند.
ما هم از این امر گاها استفاده میکنیم. برای خواباندن کودک او را تکان می دهیم یا برای تسکین اعصابمان به صندلی گهواره ای یا یک تاپ پناه می بریم. به همین ترتیب انجام رفتارهای تکراری به کودکان اوتیسم کمک می کند تا خود را آرام کند.
هر چند ممکن است افراطی جلوه کند. اما به خاطر داشته باشید که اگر صبرمان را در مقابل این رفتارها از دست بدهیم این رفتارها تشدید خواهد شد و ما را بیشتر آزار خواهد داد. چرا که آرامش را از کودک اوتیسم می گیریم و اوبرای رهایی از این تنیدگی دوباره به این رفتارهای تکراری پناه خواهد برد! کودک اوتیسم منشی متفاوت دارد
روند ارزیابی علائم و تشخیص کودکان اوتیسم در بهترین مرکز تشخیص اوتیسم در تهران
معاینه توسط دکتر فوق تخصص اوتیسم باید آرام و بدور از عجله باشد. پدر و مادر کودک اوتیسم باید هر دو در جلسه ارزیابی حضور داشته باشند. در جلسه معاینه به موارد زیر پرداخته می شود.
تاریخچه پزشکی برای تشخیص اوتیسم: مشکلات حامله شدن، مصرف دارو و الکل در دوران بارداری، تولد نارس، عوارض زایمان، تاریخچه کودک پس از تولد.
تاریخچه خانوادگی: تاریخچه سلامتی و رشد، سلامت روانی و ذهنی اعضای خانواده( مشکلات خفیف زبان، اضطراب و افسردگی، مشکلات ارتباط اجتماعی در خانواده های کودکان اوتیسم شایع است)
تاریخچه اجتماعی: سطح تحصیلات و شغل والدین، سیستم حمایتی خانواده
معاینه فیزیکی: پارامترهای رشد جسمی( قد ، وزن، دور سر)، کج ریختکی های ژنتیکی و معاینه نورولوژیک کامل( تون و قدرت عضلات، تعادل)
ارزیابی های سایر متخصصین: گزارش های مدرسه، تست هوش رسمی، ارزیابی کاردرمانی کودکان و گفتار درمانی کودکان
تست های آزمایشگاهی ژنتیک و متابولیک
وقتی ارزیابی تکمیل گردید. دکتر متخصص بیماری اوتیسم به کمک دیگر اعضای تیم برنامه درمانی برای کودک ارائه می شود.
در کلینیک توانبخشی غرب تهران( کاردرمانی غرب تهران- گفتار درمانی غرب تهران) و کلینیک توانبخشی پایا( کاردرمانی در شرق تهران- گفتار درمانی شرق تهران) به ارزیابی همه جانبه کودکان توسط بهترین دکتر اوتیسم در ایران پرداخته می شود.
شیوع اختلال اوتیسم
(اتیسم)
اوتیسم یک اختلال عصب تحولی است که تشخیص آن در چند سال اخیر افزایش یافته است با این افزایش در تشخیص اوتیسم ، توجه بیشتری به اوتیسم و چگونگی درمان و جلوگیری از آن به وسیله متخصصین اوتیسم در رشته های پزشکی ،روانشناسی و عصب شناسی صورت گرفته است.
اختلال طیف اوتیسم معمولا در پسران پنج برابر دختران (1 در هر 48 پسر ) در مقابل( 1 در هر189دختر) بروز می کند.در ایران نیز مطالعه ای که طی 3 سال بروی کودکان 5 ساله انجام گرفت ،شیوع اختلال طیف اوتیسم را 6/26 نفر در هر 10000 نفر اعلام کرد.
علت اصلی اوتیسم
در مورد علت اوتیسم باید ذکر شود که علایم اوتیسم معمولا بین 18 تا 36 ماهگی قابل مشاهده است. اما اگر علایم اوتیسم خفیف تر باشد،پس از دو سالگی و اگر تاخیرهای رشدی باشد، قبل از یک سالگی قابل تشخیص است.
سن والدین یکی از علت های اوتیسم
سن پدر و مادر هر یک از عوامل خطر برای داشتن یک کودک اوتیسم است. هر ده سال افزایش سن، خطر داشتن کودک اوتیسم را ۱/۳ برابر افزایش می دهند.
خطر داشتن کودک اوتیسم در والدینی که در دهه سی زندگی شان هستند ۱/۳ برابر بیشتر از والدینی است که در دهه ۲۰ زندگی شان هستند. خطر داشتن کودک اوتیسم در والدینی که در دهه چهل هستند ۱/۳ (۱/۳ضربدر۱/۳) برابر والدینی که در دهه ۲۰ عمرشان هستند.
علت شیوع اوتیسم هنوز ناشناخته است. یکی از فرضیات موجود آن است که شاید علت اوتیسم تجمع پیوسته جهش ها در تخمک یا اسپرم والدین باشد. جهش هایی که به واسطه استرس اکسیداسیونی مزمن رخ می دهند.طبق این فرضیه سن بالای پدر در بروز اوتیسم در کودکان نقش بیشتری ایفا می کند.
از آنجایی که اسپرم بر خلاف تخمک در هر دوره توسط سلولهای مولد اسپرم تولید می شود، در حالی که تخمک ها فقط رهاسازی میشوند. لذا در هر دوره تولید اسپرم، سلولهای مولد دچار جهش های اکسیداسیونی شده و اینکه جهش ها انباشت می شود.
نازایی و تکنولوژی های لقاح مصنوعی از دیگر علل اصلی اوتیسم
نازایی خود اغلب نشانگر اختلالات پزشکی یا ژنتیکی است که میتواند موجب شیوع اوتیسم شود. برای مثال تخمدان نارس و نازایی در زنان دارای ایکس شکننده دیده میشود. اگر این افراد موفق به بارداری شوند خطر تولد کودک اوتیسم در آنها زیاد است.
همینطور خطر تولد کودک اوتیسم از زنان دارای سندروم تخمدان پلی کیستیک که معمولاً با نازایی همراه است، بیشتر است. یک احتمال دیگر آن است که شاید واکنش های التهابی و خود ایمنی زنان نابارور در شیوع اوتیسم دخیل باشد. بسیاری از زوج های نابارور برای داشتن فرزند به لقاح مصنوعی روی میآورند.
دستکاری تخمک و اسپرم با تکنیک تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی گاهی اوقات باعث اختلال در متیلاسیون میشود. متیلاسیون فرآیندی است که باعث خاموش یا روشن شدن ژنها در جنین می شود.
متیلاسیون مختل میتواند باعث رشد بیش از حد جنین و کج ریختگی های خاص در آن شود. گزارشهای موردی حاکی از افزایش شیوع اوتیسم در میان کودکان حاصل از لقاح مصنوعی می باشد. این که چرا لقاح مصنوعی باعث افزایش خطر کودک اوتیسم می شود تاکنون مشخص نیست. اما مطمئناً با جمع آوری اطلاعات بیشتر روشن خواهد شد.
حوادث پیش از تولد یکی از علل اوتیسم است
نارس بودن و مشکلات پزشکی بدو تولد نیز با افزایش شیوع اوتیسم همراه است. برای مثال بر اساس یکی از مطالعات اخیر، خونریزی داخل مخچه علتی برای اوتیسم می باشد.
مطالعاتی که روی کودکان دارای سایر اختلالات انجام شده است نیز نشان میدهد، ناهنجاری های مخچه شیوع اوتیسم را افزایش میدهد. هرچند این داده ها بر اساس آزمون غربالگری ام – چت می باشد. این آزمون فقط نشانگر ناهنجاری هایی است که نشان از یک تاخیر کلی یا نقص نورولوژیک دارد تا اوتیسم. برای مطالعه در زمینه اندازه و ساختار مغز کودک اوتیسم و تاریخچه اوتیسم بر روی لینک کلیمک کنید.
احتمال تکرار اوتیسم (اتیسم) چه قدر است؟
آیا این اتفاق برای ما دوباره تکرار خواهد شد؟ یکی از سوالاتی که اغلب والدین دارای کودک اوتیسم می پرسند این است که اگر یک بار این اتفاق برای ما افتاده است، چقدر احتمال دارد که دوباره هم تکرار شود ؟ یا برای فرزندان فرزندمان چطور؟ بررسی های ژنتیکی به دنبال یافتن علت دقیق اوتیسم می باشد.
اما متاسفانه با وجود همه تلاشها، ما امروز فقط درباره آن ۱۰ تا ۲۰ درصد اوتیسم های سندرومی می توانیم پاسخگوی سوالات فوق باشیم. خطر بازگشت اوتیسم برای این دسته از خانوادهها معادل احتمال بازگشت اختلال پزشکی زیربنای اوتیسم می باشد.
احتمال تکرار در سندروم رت
برای سندروم رت خطر بازگشت ناچیز است. چرا که در اکثر موارد سندروم رت ناشی از بروز یک جهش در هنگام لقاح است تا یک جهش که از نسل های قبل به ارث رسیده باشد.
احتمال تکرار در سندروم ایکس
اما در مورد سندروم ایکس شکننده، اگر در خانواده این سندروم وجود باشید خطر تکرار آن بین ۲۵ تا ۵۰ درصد است.
احتمال تکرار در اوتیسم خالص
در مورد اوتیسم خالص خطر بازگشت آن به طور متوسط ۱۰ درصد است (مطالعات جمعیت شناختی این را نشان میدهد). این تخمین به دو دلیل ممکن است دست پایین باشد.
یکی اینکه والدینی که یک کودک اوتیستیک دارند معمولاً دیگر داشتن فرزند را متوقف می کنند و این امر می توانند تخمین های آماری از این جمعیت را مخدوش نماید، و از سوی دیگر اطلاعات مربوط به خطر بازگشت قدیمی است و مربوط به دورانی است که تعریف باریکی از اوتیسم مطرح می شد و بسیاری از کیس ها از این دامنه بیرون می ماندند اما امروز با توصیف فراگیرتری که از اوتیسم مطرح می شود، بدیهی است که اطلاعات جمعیت شناختی و در پی آن خطر بازگشت آن تغییر کرده است.
اگر با معیارهای تشخیصی اوتیسم امروز، مطالعات جمعیت شناختی انجام شود قطعا احتمال بازگشت افزایش یافته است. چرا که بسیاری از کودکانی که دارای اشکال خفیف اوتیسم هستند و بر اساس معیارهای قبلی از تشخیص اوتیسم بیرون می ماندند در مطالعات آماری به حساب نمی آمدند
درمان اوتیسم در حوزه اجتماعی
در بهترین مرکز درمانی اوتیسم در حوزه اجتماعی، پایه ای ترین نیاز در درمان کودکان اوتیسم آن است که حضور افراد دیگر را بپذیرد و ابراز تمایل آن ها برای تعامل پاسخ مناسب بدهد.
وقتی کودک یاد گرفت که چگونه به ابراز تمایل دیگران برای تعامل پاسخ دهد و مشغول تعامل با آن ها بشود. هدف بعدی پرورش توانایی کودک اوتیسم در شروع تعامل اجتماعی با دیگران خواهد بود. مرحله سوم در درمان کودک اوتیسم ایجاد توانایی حفظ یک ارتباط دوسویه و تشخیص اساسات دیگران است.
در مرکز گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر شمال تهران( کاردرمانی غرب تهران- کاردرمانی شرق تهران|گفتار درمانی غرب تهران، گفتار درمانی شرق تهران) از روش های مختلف درمانی نظیر بازی درمانی اوتیسم و رفتار درمانی اوتیسم جهت ایجاد ارتباط اجتماعی با کودکان اوتیسم استفاده می شود.
درمان کودک اوتیسم در حوزه ارتباط
در مرکز اوتیسم تهران در حوزه ارتباط اولین هدف در درمان کودکان اوتیسم آن است که به کودک یاد بدهیم چیزی به نام زبان وجود دارد. یعنی ما می توانیم اشیا و فعالیت ها را با صداهای قراردادی(آواها)، اشارات یا نمادها(کارت های تصویری) نشان بدهیم.
برای این منظور ابتدا باید به کودک اوتیسم نشان داد که زبان چه منافعی برای او در پی دارد.( می تواند به اشیاء و چیزهای مورد علاقه اش برسد.) هدف بعدی آن خواهد بود که کودک اوتیسم یادبگیرد چگونه با استفاده از زبان با دیگران بده_بستان اطلاعات کند و نهایتا چگونه از خود زبان به عنوان ابزار تعامل اجتماعی برای اشتراک احساسات با دیگران استفاده کند.به طور مناسب شوخی کند، استنتاج کند، طعنه بزند و دیگر ظرایف زبانی که فراتر از یک انتقال اطلاعات ساده یا درخواست اشیاء است را به کار گیرد.
درمان کودکان اوتیسم در حوزه رفتار درمانی
مرکز درمان کودکان اوتیسم در حوزه رفتاردرمانی کودکان اوتیسم، هدف کاهش عدم انعطاف پذیری ذهنی و رفتاری و جایگزینی آن با بازی های مناسب و افزایش تحمل کودک نسبت به تغییرات محیطی است.
تبدیل کلیشه ها به شکل های رفتاری قابل قبول تر نیز ممکن است یک هدف باشد. بیشتر رفتارهای ناسازگارانه کودکان اوتیسم منشا بیولوژیک دارد. لذا برای مدیریت رفتار برخی از کودکان علاوه بر مداخلات رفتاری دارو درمانی نیز موثر خواهد بود. برای مطالعه در زمینه روش ای بی ای در درمان اوتیسم روی لینک کلیک کنید.
کلینیک توانبخشی غرب تهران( کاردرمانی غرب تهران- گفتاردرمانی غرب تهران) همچنین کلینیک توانبخشی پایا( کاردرمانی شرق تهران- گفتار درمانی شرق تهران) در حیطه رفتار درمانی کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید.
بازی درمانی در اوتیسم
یکی از روش های متداول در درمان اوتیسم ،رفتار درمانی اوتیسم می باشد. از تکنیک های رفتار درمانی در کودکان اتیسم می توان به روش ABA و PRT و فلور تایم و… اشاره نمود. پایه این روش های رفتار درمانی در کودکان اوتیسم استفاده از مدالیته های انگیزشی و شرطی سازی است. از دیگر روش های رفتار درمانی در اوتیسم روش پکس و تیچ می باشد که در تولید گفتار و ایجاد ارتباط با کودکان اوتیسم مورد استفاده قرار می گیرند. این روش های رفتار درمانی در کودکان اوتیسم به صورت مفصل در مقالات اوتیسم در همین سایت توضیح داده شده است. روش فلورتایم که پایه آن استفاده از بازی درمانی برای ایجاد رفتار درمانی در کودکان است از روش های رفتار درمانی پایه بازی درمانی در کودکان اوتیسم است. درمانگر مجرب در حیطه بازی درمانی اتیسم می تواند توسط بازی درمانی به تولید رفتار مناسب در کودک، ایجاد ارتباط مناسب و کاهش رفتارهای کلیشه ای بپردازد. همچنین بازی درمانی در اوتیسم یکی از بهترین روش های تعدیل حسی و آرام سازی در درمان کودکان اوتیسم خفیف می باشد .
مشکلات حسی در اوتیسم
در حوزه درمان مشکلات حسی در کودکان اوتیسم هدف هنجارسازی واکنش های کودک اوتیسم به محرک های حسی، افزایش آگاهی و تصور از بدن، هماهنگی های حسی حرکتی، رشد مهارتهای حرکتی ظریف می باشد. درمان مشکلات حسی در اوتیسم توسط کاردرمانان مجرب اوتیسم مرکز کاردرمانی غرب تهران صورت میگیرد . در درمان مشکلات حسی در کودکان اوتیسم از ماساژ درمانی تخصصی و تعدیل سازی حسی همچنین کاردرمانی حسی حرکتی در رفع مشکلات حسی در اتیسم استفاده می شود.
بعضی از موضوعات خاص مثل کاهش غذا گزینی، افزایش تحمل سر و صدا و نویز ها از مشکلات حسی کودکان اوتیسم می باشد که ممکن است در اولویت باشند. به هر حال برای هر کودکی باید متناسب با فهرست حسی خود تصمیم گرفت و به درمان کودک اوتیسم به صورت تخصصی پرداخت.
در کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر شرق تهران از روش یکپارچگی حسی جهت درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم استفاده می شود.
روش پکس در درمان کودکان اوتیسم در مرکز اوتیسم در تهران
پکس برای آموزش تعامل و ارتباط است و افزایش سطح توانایی ارتباطی افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم از مهمترین اهداف آن است.
لازم به ذکر است که استفاده از تصویر در برقراری ارتباط و آموزش افراد دارای اختلال طیف اوتیسم رایج است، اما تدبیر در مورد استفاده در پکس ویژه هستند. همانطور که اشاره شد ، توان برقراری ارتباط خود انگیخته و آغازگری ارتباط از مهمترین اهداف این روش است.
مراحل روش پکس در درمان اوتیسم
برنامه با توجه به تقویت کننده های مورد علاقه فرد آغاز میشود. همکاری والدین در ارائه اطلاعات قابل اطمینان در مورد ترجیحات کودک ضروری است.
توصیه می شود که برای اجرای صحیح برنامه پیش از هر چیز ارزیابی ساده انجام شود تا با استفاده از اطلاعات کسب شده، برنامه مناسبی بر پایه توانمندی های فرد طراحی شود.
در ضمن ارزیابی باید سعی شود تا اطلاعاتی در زمینه تمایل برای برقراری ارتباط و ترجیحات فرد از قببیل مواد خوراکی و فعالیت های مورد علاقه به دست آورد در این برنامه در ابتدا سه نفر درگیر هستند کودک، شریک ارتباطی و فرد هدایت کننده.
مزیت روش پکس
برنامه پکس با توجه به طبیعی بودن کاربرد تصویر در تسهیل فرایند ارتباط ، به نظرمی رسد که سوگیری فرهنگی کمتری داشته باشد و در مقایسه با سایر روشهای آموزشی مورد استفاده برای افراد دارای اوتیسم عمومیت بیشتری در فرهنگ های مختلف داشته باشد.
مشکلات روش پکس
لازم به ذکر است در درمان کودکان اوتیسم، تصاویر انتخاب شده میتواند تا حدودی جنبه فرهنگی داشته باشد، به عنوان نمونه کاربرد ابزارهای خاصی که تنها در یک جامعه مورد استفاده قرار می گیرند و استفاده از تصویر آن می توان دشواری هایی برای آموزش مفهوم ایجاد کند.
مثلا استفاده از تصویر توالت فرنگی در جایی که از این شیوه استفاده نمی شود برای فرد اوتیسم مشکل ایجاد می کند. استفاده از تصاویر حیوانات، میوه ها و ابزارهایی که مربوط به یک منطقه جغرافیای خاص هستند بایستی با احتیاط همراه باشد و تنها در موارد ضروری و با هدف مشخص مورد استفاده قرار گیرد. بررسی محیط زندگی فرد و توجه به خرده فرهنگی که فرد به آن تعلق دارد نیز توصیه میشود.
در کلینیک گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر غرب تهران از روش پکس و دیگر روش های گفتاردرمانی در درمان کودکان اوتیسم استفاده می شود.
تئوری ذهن در درمان کودکان اوتیسم(اتیسم)
رفتارهایی اعم از نقص در تشخیص چهره، تقلید محدود و ناتوانی در رفتارهای اجتماعی را در علائم اختلال اوتیسم بیان کرد و فرض کرد که این نشانه ها ممکن است ریشه در نارسایی نظریه ذهن داشته باشد بسیاری از کودکان اختلال طیف اوتیسم در درک دیدگاه افراد دیگر مشکل دارند.
اینکه دیگران چه فکر و احساسی دارند، آنها را فریب میدهد و اغلب ، برای درک آنچه دیگران تجربه فکر و احساس می کنند. به اطلاعات عینی نیاز دارند.
بارون کوهن و تئوری ذهن در کودکان اوتیسم
بارون کوهن از تئوری ذهن برای توضیح کوری ذهن استفاده کرد که در آن فرد دارای اختلال اوتیسم نمیتواند حالت ذهنی فرد دیگر در یک موقعیت یا رویداد را درک کند.
یک فرد دارای اختلال اوتیسم ممکن است نتواند حالات صورت و احساس ناراحتی دیگران را درک کند و یا همدلی نشان دهد. او فاقد نظریه ذهن است، زیرا قادر به درک اینکه دیگران دارای افکار، هیجان ها، باورها ، خواسته ها، ایده ها و دانش های متفاوتی از وی هستند، نیست محققان معتقدند نقص در این مسئله مانع فهم، تعامل و برقراری ارتباط با دیگر به شیوه ای هدفمند است بارون کوهن اولین بار نظریه ذهن را به عنوان یک نقص در توانایی ذهنی کردن دانست.
او بعد ها نظریه خود را با گفتن اینکه نارسایی نظریه ذهن در اختلال اوتیسم یک تاخیر است نه نقص، اصلاح کرد.
گروهی از پزشکان فوق تخصص اوتیسم که برخی از افراد دارای اختلال اوتیسم آزمون باورهای غلط که در ابتدا برای تشخیص نظریه ذهن مورد استفاده قرار گرفت را به خوبی پاسخ می دهند، بر همین اساس آزمون های پیشرفته تری برای سنجش نظریه ذهن تدوین شدند.
نقایص تئوری ذهن در درمان کودکان اوتیسم
یکی از محدودیت های نظریه ذهن در مورد اختلال اوتیسم این است که مهارت های ذهن خوانی در فرایند تکامل طبیعی نیز خیلی دیر پدیدار میشوند و تشخیص اختلال اوتیسم مبتنی بر سایر علائم اوتیسم قبل از این سن امکان پذیر است.
مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به اختلال اوتیسم با عملکرد بالا یعنی اوتیسم خفیف اغلب می توانند آزمونهای تئوری ذهن را انجام دهند. علاوه بر این نقایص تئوری ذهن فقط در خصوص اختلال اوتیسم نیست و در افراد عقب مانده ذهنی نیز به اندازه مبتلایان اختلال اوتیسم گزارش شده است.
علاوه بر این کودکانی که دچار نارسایی در زبان هستند، مانند ناشنوایان نقایص تئوری ذهن را نشان می دهند. از طرفی تئوری ذهن نمی تواند دو ویژگی اختلال یعنی رفتارهای تکراری و کلیشهای و برتری پردازش دیداری _ فضایی نسبت به همتایان با تحول طبیعی را توجیه کند.
نظریه ناکارآمدی کارکردهای اجرایی در درمان کودکان اوتیسم
برخی از پزشکان متخصص بیماری اوتیسم بر این باورند که علائم اختلال اوتیسم به طور کامل توسط نظریه ذهن تبیین نمی شود و این افراد علائمی شبیه به علائم افراد دارای آسیب قطعه پیشانی دارند. این علائم اوتیسم عبارتند از:
درجاماندگی
عدم کنترل تکانه
مشکل در تغییر توجه
نظریه نقص کارکردهای اجرایی در درمان کودکان اوتیسم
مشاهدات مربوط به نظریه کارکردهای اجرایی منجر به ایجاد نظریه نقص کارکردهای اجرایی در اوتیسم شد که نشان می دهد فقدان مهارتهای مقابلهای و همچنین دشواری در تکالیفی که نیاز به برنامه ریزی و سازماندهی دارند در زندگی روزانه افراد دارای اختلال اوتیسم به وفور دیده می شود.
چرا نظریه عملکرد اجرایی در بهترین مرکز اوتیسم تهران مورد استفاده قرار می گیرد؟
عملکردهای اجرایی طیف وسیعی از فرایندهای کنترلی برای کارهای روزانه مانند برنامه ریزی، نظارت، تولید و دستکاری ایده ها و انعطاف پذیری را شامل میشود.
اختلال در عملکرد های اجرایی جهت تبیین برخی از انعطاف پذیری ها در اختلال اوتیسم از جمله رفتارهای تکراری، علایق محدود و مشکلات اجتماعی – ارتباطی استفاده شده است.
به دلیل ماهیت چند بعدی عملکردهای اجرایی نمی توان با یک آزمون همه ابعاد آن را اندازه گیری کرد همچنین فرآیند اجرایی با نظریه ذهن و زبان مرتبط است.
به عنوان مثال نقص در عملکردهای اجرایی زمانی مشاهده می شود که فرد دارای اختلالات اوتیسم قادر به تغییر (جابجایی) از یک فکر به فکری دیگر نیست.
همچنین زمانی که فرد با توجه به بازخورد مستقیم در مورد نادرست بودن رفتارش آن را ادامه میدهد
در کلینیک توانبخشی غرب تهران( کاردرمانی غرب تهران-گفتار درمانی غرب تهران) و کلینیک توانبخشی پایا( کاردرمانی شرق تهران- گفتار درمانی شرق تهران) تمام نظریه های ارائه شده در مرکز رفتار درمانی اوتیسم- مرکز بازی درمانی اوتیسم مورد بررسی قرار می گیرد.
مرکز کاردرمانی کودکان اوتیسم در غرب و شرق تهران
نکته اساسی که باید در کاردرمانی و گفتار درمانی اوتیسم مد نظر قرار گیرد این است که اگر چه حوزه های مداخلات به صورت تفکیک شده مطرح شده است تجارب نشان می دهند نمی توان جلسات درمانی را به صورت مجزا برای کودک اوتیسم ارائه نمود. بهتر است اهداف درمانی به صورت یکپارچه و در قالب فعالیت ها ی خوشایند و هدفدار برای کودک دارای اختلال طیف اوتیسم پیگیری شود.در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران به جهت دارا بودن فضای درمانی مناسب و تیم توانبخشی با تجربه در زمینه کاردرمانی برای اوتیسم ، گفتار درمانی برای اوتیسم، بازی درمانی اوتیسم و رفتار درمانی اوتیسم درمان کودکان اوتیسم به صورت یکپارچه و تیمی صورت میگیرد. درمان کودکان اوتیسم از تلاقی دو جریان حاصل می شود، دارو درمانی و توانبخشی کودکان اوتیسم.
مطالعاتی که آثار بلند مدت یک روش درمانی خاص را بررسی کند بسیار محدود است و هیچ مطالعه ای نشان نداده است که چقدر درمان کافی است؟ به نظر می رسد یک درمان مداوم و همه جانبه در حیطه های کاردرمانی در منزل، گفتاردرمانی (گفتار درمانی در منزل ، گفتار درمانی کودکان) و روانشناسی می تواند تاثیر بسزایی در روند درمان کودکان اوتیسم داشته باشد.
بهترین مرکز توانبخشی کودکان اتیسم (اوتیسم) در تهران
بهترین مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با بیش از 16 سال سابقه در زمینه تشخیص اوتیسم و درمان کودکان اتیسم یکی از بهترین مراکز توانبخشی کودکان اوتیسم در حیطه تشخیص کودکان اتیسم و درمان تخصصی اوتیسم می باشد. روش ها و تکنیک های درمان توانبخشی در اوتیسم در مرکز توانبخشی اتیسم جناب آقای صابر کودکان اوتیسم را از خرد سالی تا بزرگسالی پوشش می دهد. کاردرمانی در اوتیسم و گفتار درمانی در اوتیسم و رفتار درمانی در اوتیسم و بازی درمانی در اوتیسم از بهترین درمان ها در حیطه اوتیسم است.
درمان اوتیسم در بزرگسالی در بهترین مراکز اوتیسم در تهران
یکی از مشکلات خانواده های کودکان اتیسم، اوتیسم در بزرگسالی می باشد، زیرا در صورت عدم درمان و کنترل علایم اوتیسم ،با افزایش سن کودک و ورود کودک به سن بلوغ شکلات حسی و بی قراری اتیسم افزایش می یابد یکی دیگر از علائم اوتیسم در بزرگسالی مسئله بلوغ جنسی می باشد، که خانواده اطلاع دقیقی از نحوه برخورد و کنترل مسائل مرتبط با این موضوع نداشته و دچار سردرگمی و اضطراب می گردند. جناب آقای دکتر صابر به عنوان بهترین دکتر اوتیسم در تهران با دارا بودن سابقه بالای درمان کودکان اتیسم در بزرگسالی توانسته اند با ارائه خدمات توانبخشی اوتیسم در منزل نظیر ماساژ های آرام بخش، تحریکات حسی و یکپارچگی حسی، تمرینات کنترل خود توسط مربیان آموزش دیده مرکز ، مشکلات بی قراری و مشکلات جنسی اتیسم در بزرگسالی را تا حد زیادی درمان کنند. کاردرمانی در درمان کودکان اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم در درمان علایم کودکان اوتیسم بسیار موثر است.
روی خط طیف
شما برای پیدا کردن مادرتان در یک گروه نیاز به انجام یک آزمایش در آزمایشگاه ندارید. شما او را با پاره ای از مشخصات میشناسید. چهره، نحوه راه رفتن، تعداد لباس و… . برخی از اختلالات پزشکی هم همین طور شناخته می شود، بدون هیچ تست آزمایشگاهی! پزشک برای رسیدن به تشخیص بر مجموعه ای از علائم متمرکز میشود.
سندروم واژه ای است که پزشکان برای مجموعه ای از ویژگیهای بالینی که با هم رخ می دهند استفاده میکنند( مجموعه ای از ویژگیهای جسمی، رفتارهای خاص یا شکایات مشخص.) بعضی از این سندروم ها با تست های آزمایشگاهی تایید میشود ولی برای برخی چنین آزمایشهایی هنوز وجود ندارد. برای مثال سندروم دان بر اساس مجموعه ای از ویژگیهای جسمی (چشم های مورب، تیغه بینی پهن و انگشتان کوتاه) و یک تست آزمایشگاهی خاص تشخیص داده می شود (وجود یک نسخه اضافی از کروموزوم ۲۱ ) اما سندروم توره صرفا بر اساس سابقه رشدی و ارزیابی و مشاهده مستقیم تشخیص داده میشود ( مجموعه ای از تیک های مرکب که شامل تیک صوتی هم باشد و دست کم به مدت دوازده ماه تداوم داشته باشد.) اختلال طیف اوتیسم نیز همچون سندروم توره صرفاً از طریق تاریخچه رشدی و مشاهده رفتار کودک امکانپذیر است و هنوز هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص آن وجود ندارد. هرچند بعضی آزمایش ها برای اختلالات پزشکی که ممکن است علت اوتیسم باشند انجام میشود اما برای خود اوتیسم چنین تستی نداریم.
اوتیسم نه تنها یک سندروم است بلکه یک طیف هم هست این بدان معناست که علائم اوتیسم از نظر شدت از شدید به خفیف تغییر میکند. علی، صدرا و ایلیا هر سه، در حوزه های مشابهی دچار مشکل هستند. زبان و تعاملات اجتماعی، رفتارها و علائم تکراری. اما شدت اختلال در آنها متفاوت است. به علاوه برخی علائم در برخی وجود دارد و در برخی نه . (مثل شلختگی حرکتی، در حرکات ظریف، هوش، خروجی کلامی و غیرکلامی). در نسخههای قدیمی تر دی اس ام پزشکان برای تشخیص بین اوتیسم اختلال نافذ رشد غیر اختصاصی (پی دی دی) و آسپرگر بر این تفاوتها تمرکز میکردند. اما در پنجمین نسخه با توجه به همین تفاوتها درجات مختلفی برای اوتیسم تعریف میشود. به این معنی که به هر حال علی صدرا و ایلیا هر سه در طیف اوتیسم هستند اما با درجات مختلف.
خروج از خط
اگر یک قطار ۳۰ دقیقه دیر برسد میگوییم تاخیر دارد. واژه تاخیر در روند رشد کودکان نیز همین معنای تاخیر قطار را دارد، پشت خط! قطاری که تاخیر دارد در مسیر عادی دارد حرکت میکند و با گذر از همه ایستگاه ها کل مسیر را طی خواهد کرد فقط دیرتر از آنچه انتظار میرفت می رود. به همین ترتیب کودکی که دچار تاخیر در رشد است، همه مراحل رشدی مورد انتظار را کسب خواهد کرد اما دیرتر از انتظار. اما حالا بگذارید به جای قطار دچار تاخیر قطاری را در نظر بگیریم که یکی از چرخ هایش از ریل خارج شده است. حتی اگر قطار به موقع به ایستگاه برسد باز هم مشکل خواهد داشت. حتی اگر طبق برنامه حرکت کند. ممکن است به خط کناری ختم شود ( امری که در جریان حرکت عادی هرگز دیده نمی شود.) رشد کودک هم ممکن است از ریل خارج شود و مثل قطار خارج از ریل ما، کودک خارج از خط نیز، رفتارهای ظاهر کند که هرگز در جریان رشد طبیعی دیده نمیشود. به این رشد خارج از ریل، رشد غیرعادی خواهیم گفت. یعنی در جریان این امر هرچند رشد دارد اتفاق میافتد، اما در یک مسیر انحرافی و با علائمی که در جریان رشد عادی دیده نمی شود. برای فهم تمایز بین تأخیر و رشد غیر عادی به مثال های متنوعی نیاز است. یک کودک دوساله که صداسازی میکند و صداسازی هایش به صورت قانون و قون های تکراری است. مثل / لالا لالا / ماماما / یا دَدَدَ / با شنیدن اسمش هم به طرف شما برمی گردد و بازی هایی مثل دالی موشه را، که موسوم به بازیهای ژستی است، را انجام میدهد، یک تاخیر زمانی را نشان میدهد. رفتار زبانی او شبیه کودک ۹ ماهه طبیعی است سایر رفتارهای عادی است اما زبان او شبیه کودک ۹ ماهه طبیعی. در مقابل کودک دو ساله ای را در نظر بگیرید که بدون کلام است و چیزی نمیگوید. به جز وقتی که یک تبلیغ تلویزیونی تکرار میکند. این امر یک رشد زبانی غیر عادی را نشان میدهد. چنین الگویی از رشد زبان به هیچ یک از مراحل رشد عادی در هیچ سنی دیده نمیشود.
لذا با این الگوی رشد زبانی نمیتوان گفت کودک عادی است و فقط کوچکتر از سن خود حرف می زند. او از خط خارج شده است. رشد غیرعادی در کودکان دارای اوتیسم ممکن است کلا خارج از خط باشد. یا ممکن است در یکی از راههای فرعی باشد مثل ایلیا که به تعامل با دیگران علاقه مند بود اما نمی دانست چگونه با آنها تعامل کند. بعضی از بچه های دارای اوتیسم نیز خود مهارت ها را، عادی کسب میکنند یا حتی بهتر همسالانشان هستند اما توالی ظهور این مهارت ها غلط است . تشخیص حروف الفبا قبل از اینکه بگوید (ماما) یا (بابا) این الگوی رشد ای مثل آن است که فردی قبل از اینکه جوراب هایش را بپوشد کفش هایش را بپوشد. این الگوی رشد کودک اصطلاحاً خارج از نظم عادی است. تشخیص این الگوی رشد دشوار است، چراکه ظهور زودهنگام این مهارت ها ممکن است بیش از آنکه به عنوان نشانه ای از مشکلات رشدی کودک دیده شود به عنوان استعداد ویژه و باهوش بودن وی تعبیر گردد. مثل ایلیا که دارای حافظه خوبی بود، تاریخ را خوب به خاطر میسپارد، حافظ قرآن بود و پیش از ورود به مدرسه متون را میخواند. والدین او همه اینها را علامت هوش سرشار وی می دانستند. بعضی از بچه هایی که دارای اوتیسم سطح یک هستند دارای مهارت های خاصی می باشند. اما در اکثر موارد مهارت های ویژه شان محدود به یک حوزه خاص میشود. بیشتر یک خرده مهارت است تا هوش عمومی بالا.
اوتیسم سطح ۳ ، سطح ۲ ، سطح ۱ که در نسخه های قدیمی تر دی اس ام اس ( قبل از نسخه ۵ ) با عنوان اختلال اوتیسم، اختلال نافذ رشد غیر اختصاصی و سندروم آسپرگر موسوم بود، بر اساس علائم رفتاری تشخیص داده میشود. طی سالیان متمادی در تلاش برای فراهم کردن یک روش استاندارد برای تشخیص چک لیست ها و مقیاس های متعددی ساخته شده است. اما هنوز هیچ ملاک بیولوژیکی مطمئنی برای تشخیص این اختلال شناخته نشده است. حتی هنوز مشخص نیست که کدام یک از این مقیاسها، بهترین راه برای تشخیص می باشد. تا وقتی هنوز متخصصین در تعریف ملاک های تشخیص اوتیسم متفق القول نیستند، انتظار یک تست بیولوژیک ساده برای تشخیص زود است. اما امیدواریم که با تغییر روشهای تصویربرداری از مغز و تستهای ژنتیک بتوانیم روزی، از تشخیص بر مبنای علائم و رفتارها بگذریم و به ملاک های بیولوژیک برسیم. اما تا آن وقت هنوز مقیاسهای علامتی و اندازه گیری های رفتاری بهترین راه تشخیص خواهد بود. اغلب چک لیست های مورد استفاده متخصصین، بر اساس ملاک های موجود در نسخه چهارم دی اس ام میباشد. هرچند که نسخه پنجم این کتاب به بازار عرضه شده است اما هنوز چک لیست ها به این کتاب کوچ کردهاند. در نسخه چهارم بین اوتیسم، اختلالات نافذ رشد غیر اختصاصی و سندروم آسپرگر تفاوت قائل میشود، اما در نسخه پنجم این کتاب بین سطوح یک ، دو ، سه اوتیسم تمایز قائل شده است. در نسخه چهارم برای هر معیار فقط (وجود) یا (عدم وجود) سنجیده می شود و به شدت علائم توجهی ندارد، در حالی که در نسخه پنجم شدت علائم هم مد نظر قرار گرفته است.
در این کتاب علاوه بر ملاکهای دی اس ام از مقیاس رتبه بندی اوتیسم کودکان (کارس) استفاده می کنیم. کارس اجازه درجه بندی هر رفتار از ۱ (هنجار) تا ۴ (شدیدا غیرعادی) را به ما میدهد. کارس ۱۵ حوزه رشدی را دربرمیگیرد. بهترین نمره ۱۵ و بدترین نمره ۶۰ است. نمره بحرانی برای تشخیص اوتیسم ۳۰ است.
سوالات متداول:
1-مداخلات زودهنگام چه تأثیری بر روند درمان اوتیسم دارند؟
شروع درمان قبل از ۳ سالگی میتواند به ایجاد مسیرهای عصبی جدید در مغز کمک کند و بهبود چشمگیری در زبان، شناخت و رفتار اجتماعی ایجاد نماید. برنامههایی مانند Early Start Denver Model (ESDM) که بازی محور هستند، تا ۸۰ درصد پیشرفت در برخی کودکان را نشان دادهاند.
2-آیا رژیمهای غذایی خاص در درمان اوتیسم مؤثرند؟
برخی خانوادهها گزارش بهبود علائم با رژیمهای فاقد گلوتن یا کازئین را دادهاند، اما شواهد علمی قطعی وجود ندارد. در مواردی که کودک مشکلات گوارشی دارد، مشورت با متخصص تغذیه برای تنظیم رژیم متعادل ضروری است. مصرف مکملهایی مانند امگا-۳ یا ویتامین D نیز ممکن است پس از آزمایش خون توصیه شود.