پس از ورود یک نوزاد جدید به خانه، لازم است شما به عنوان پدر و مادر کودک به دنبال کسب اطلاعات دقیق و صحیحی درباره سؤالات بی‌پایان خود برای مراقبت و نگه داری از کودک تان باشید و تحت هیچ شرایطی به گفته ها و شنیده های آشنایان و فامیل و باور ها و راهنمایی های غلط اعتماد نکنید. نوزادان در چند هفتهٔ اول تولدشان به مراقبت های بسیاری احتیاج دارند. مراقبت کردن و نگه داری از جسم نوزاد همچون شیردهی،نحوه پوشک کردن نوزاد، نحوه حمام کردن نوزاد، ناخن گرفتن، ماساژ نوزاد و… مهم است. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز کاردرمانی نوزادان، به آموزش روش های مراقبت از نوزاد و نحوه پوشک کردن نوزاد به صورت صحیح پرداخته و با روش هایی همچون ماساژ درمانی نوزادان به درمان مشکلات آن ها کمک می کند.
دقت کنید که درباره نحوه پوشک کردن نوزاد، پیش از عوض کردن پوشک، هر آنچه را لازم دارید در دسترس خود قرار دهید. پیش از آنکه یک دستمال نظافت تمیز یا دستمال مرطوب را از جعبه بیرون بکشید، از بخش های تمیز پوشک استفاده شده تا سرحد امکان برای تمیز کردن اولیه بهره ببرید. سعی کنید منزجر و بیزار به نظر نیایید، زیرا می‌خواهید کودک فکر کند که تعویض پوشک او مایه تفریح است. برای او آواز بخوانید، آویز بالای سرش را تکان دهید یا یکی از اسباب بازی هایش را در دهان بگیرید تا نوزادتان درحالی که به پشت خوابیده است، سرگرم هم بشود. در ماه اول با آب خالص باسن بچه را شستشو دهید (با استفاده از یک حوله دستی نوزاد، قطعات حوله، دستمال رولی آشپزخانه نرم یا گلوله ای پنبه بدنش را خشک کنید). دستمال های مرطوب تجاری را برای بعد نگه دارید، زیرا ممکن است موجب التهاب پوست نوزاد شود. درمورد نوزاد دختر دقت کنید که با استفاده از بخش تمیز حوله یا دستمال یا پنبه برای هربار مالش پوست، برای پیشگیری از ورود مدفوع به واژن، حرکت مالشی را از جلو به عقب انجام دهید. اگرچه معمولاً نیازی به تمیز کردن لب های فرج نیست، اما گاهی که مدفوع در هر گوشه و کنار جلو و عقب دیده شود، این کار لازم است. برای نوزاد پسر، درضمن تمیز کردن، یک پوشک اضافی روی آلت او قرار دهید و به این ترتیب احتمال فواره زدن ادرار روی صورت خود را از بین ببرید. این کار حتی هنگام پوشک کردن نوزاد دختر هشدار بدی نیست. بعد از پایان کار، هر آنچه از پوشک آلوده جدا شده است را به داخل توالت بیندازید (خود پوشک یک بار مصرف را در سطل زباله بریزید. بزرگ ترین خطر زیست محیطی ممکن است میزان کاغذ به کار رفته در آن ها نباشد؛ نگرانی بزرگ تر مشکلاتی است که بر اثر ورود باکتری ها به محیط زیست ایجاد می شود). سپس نوزاد را با یک حوله تمیز یا پوشک پارچه ای خشک کنید و بعد از پایان کار دست های خود را خوب بشویید.
اصول ضروری پوشک کردن نوزاد
برای ساده تر کردن کار ها در پوشک کردن نوزاد، حواس نوزاد را تاحد ممکن به جانب دیگری معطوف سازید. یک اسباب بازی خاص را تنها در زمان پوشک کردن به دست او دهید- (دقت کنید اسباب بازی سبکی باشد: زیرا ممکن است آن را روی خودش بیندازد)، آواز های مخصوص بخوانید یا برایش شکلک در بیاورید و قیافه بگیرید. به مرور زمان بر اثر کنترل بیش تری که نوزاد بر خود و اعمالش می یابد از قبیل لگد پرانی، کنار زدن دست های شما، پشت و رو شدن و درنهایت تلاش برای ایستادن، کار با او چالش برانگیز تر می شود. چنانچه او به وول خوردن اصرار دارد، کار را روی زیرانداز قابل شستشو روی فرش یا کف اتاق انجام دهید. ممکن است در مراحل بسیار پرجنب و جوش کودک، برای ثابت نگه داشتن او بر کف اتاق، یک پای خود را با ملایمت بر فراز سینه او نگه دارید و به محض اینکه کودک سر پا ایستادن را آموخت، شما احتمالاً باید نحوه پوشک کردن نوزاد به حالت ایستاده را بیاموزید.
نکات ضروری نحوه پوشک کردن نوزاد
بدون توجه به نوع پارچه ای یا یک بار مصرف بودن پوشک مورد استفاده، طی چند سال آینده زمان زیادی را با پوشک خواهید گذراند و به مرور زمان، مارک ها و روش های مناسب خود و کودک تان را کشف خواهید کرد. درضمن این که عیب و ایراد روش های خود را برطرف خواهید کرد، بد نیست بدانید که تمام محل های تعویض پوشک باید دارای مشخصاتی باشند.
-چنانچه برای استفاده از پوشک یک بار مصرف برنامه ریزی کرده اید، یک بسته در اندازه فعلی کودک و یک بسته در اندازه بزرگ تر دردسترس داشته باشید.
-درصورت استفاده از پوشک پارچه ای، از هر اندازه سه یا چهار یا دو جین لازم دارید.
-برای پوشش روی پوشک پارچه ای، سه تا شش عدد شورت لاستیکی یا پوشک گره دار لازم دارید.
-پیش از استفاده از دستمال های مرطوب مخصوص نظافت، در ماه اول تولد نوزاد از دستمال پارچه ای برای نظافت استفاده کنید.
-باتوجه به نوع پوشک مورد استفاده، سطلی برای پوشک های آلوده تهیه کنید.
-زیرانداز های متفاوتی برای مواقع مختلف تعویض پوشک تهیه کنید: زیراندازی برای میز تعویض پوشک (درصورتی که در اختیار دارید)، یکی هم برای هنگام مسافرت و یک زیرانداز بزرگ و ضد آب برای موقع لخت بودن کودک.
-به تناوب از دو ملافه برای زیرانداز استفاده کنید (یکی برای روی زیرانداز و دیگری درصورت لزوم).
-توجه داشته باشید که سطح تعویض پوشک (میز تعویض یا هر سطح ارتفاع دار دیگر) دارای ارتفاع کافی باشد تا هنگام خم شدن برای تعویض پوشک به کمر درد دچار نشوید.
-برای درمان سوختگی ادراری پوشک و کهیر، کرم یا پماد دردسترس داشته باشید تا درصورت نیاز، از آن استفاده کنید.
-تشکچه فلانل ضدآب یا تشکچه های یک بار مصرف تخت نوزاد تهیه کنید. در اختیار داشتن آن ها، هم درحال حاضر و هم در آینده، برای جابه‌جایی از تخت نوزاد به تخت عادی، مفید است.
-علاوه بر همه این ها، خوش خلقی و شوخ طبعی خود را حفظ کنید.
راهنمایی های خوب برای پوشک کردن نوزاد
در زیر راهکار هایی برای بهتر گذراندن زمان پوشک کردن نوزاد آورده شده است:
-ابتدا و مهم تر از همه چیز، تمام لوازم و وسایل خود را از قبل از باز کردن پوشک آلوده آماده کنید. این کار به شما آرامش بیش تری می دهد.
-اگر میز تعویض پوشک بند نگه دارنده نوزاد دارد، هنگام بستن آن و به منظور اجتناب از نیشگون گرفته شدن پوست لطیف نوزاد، دست خود را بین شکم کودک و گیرة بند قرار دهید.
-سرعت اهمیت زیادی دارد؛ هرچه سریع تر بتوانید پوشک و لباس بچه را عوض کنید، هر دو خوشحال تر خواهید بود.
-دقت نیز اهمیت زیادی دارد؛ اگر پوشک پیش از بستن، درست تنظیم نشده باشد، احتمالاً نشت خواهد کرد.
-ساییدگی پوست نوزاد توسط پوشک را بلافاصله درمان کنید. اجازه ندهید از کنترل خارج شود.
-هنگام تعویض پوشک نوزاد، یک پوشک پارچه ای اضافی زیر پای او قرار دهید. درمورد نوزادان پسر، یک پوشک نیز روی آلت تناسلی قرار دهید. نوزادان، بدون پوشک، تمایل زیادی به ادرار کردن دارند.
-چنانچه نوزاد پرچنب و جوشی دارید، از میز تعویض پوشک صرف نظر و در سریع پوشک کردن او مهارت پیدا کنید.
-چند اسباب بازی معین را در جعبه ای نزدیک میز تعویض پوشک قرار دهید و فقط درموقع تعویض پوشک اجازه دهید نوزاد آن ها را مشاهده کند.
-همیشه چند پوشک یک سایز بزرگ تر از سایزی که استفاده می کنید در اختیار داشته باشید. به نظر مي رسد پوشک یک شبه بسیار کوچک مي شود و پوشک های بسیار کوچک به سرعت از محل نوار چسب می ترکند.
-در خارج از منزل، یک پوشک پارچه ای یا تشکچه فلانل ضدآب را به عنوان زیرانداز برای تعویض پوشک به کار ببرید. زیرانداز های قشنگ کوچولوی تعویض پوشک همراه بسته بندی های پوشک به قدری ضدآب هستند که درصورت ادرار کردن نوزاد، آب از آن ها سرازیر مي شود و مبل صندلی یا دامن شما را آلوده می سازد.
-دستمال کاغذی رولی آشپزخانه با کیفیت مطلوب که با آب مرطوب شده است، جایگزین مناسبی برای دستمال های مرطوب پاک کننده به شمار می آید.
-یک پوشک پارچه ای را به چهار مربع کوچک تر تقسیم کنید و هر یک را به‌عنوان لایه کمکی در شب به کار ببرید (چه برای پوشک پارچه ای و پوشک های یک بار مصرف).
شوخی نمی کنیم! اولین حمام کردن کودک فرصت خوبی برای عکس گرفتن از نوزاد است. برای حمام کردن نوزاد و کودک روش های متعددی وجود دارد و با تمرین، شما بهترین و مناسب ترین روش برای خود و نوزادتان را در خواهید یافت. به عنوان مثال هرگز کودک را به طور ناگهانی وارد آب نکنید چرا که موجب ترس و حس عدم امنیت در نوزاد می شود. بعضی کودکان وقتی وارد حمام می شوند شروع به بی قراری و گریه می کنند. ممکن است نوزاد از صدای حمام و دوش بترسد، یا از اینکه آب روی سرش بریزد بدش بیایید یا حتی از مالیدن شامپو روی پوستش احساس بدی بکند. این علائم نشان دهنده مشکلات حسی در کودک است. با انجام تکنیک های ماساژ و آموزش روش های حمام کردن می توان مشکلات حسی کودک و ترس نوزاد از حمام را کاهش داد. اگر کودک شما خیلی بی قرار است و به سختی پوشک او را تعویض میکنید یا لباس او را با گریه عوض می کنید و یا در طول روز کمتر می خوابد و زیاد نق می زند ممکن است به علت اختلالات حسی در نوزادتان باشد. با اطلاع از علائم اختلال پردازش حسی و مراجعه به متخصص توانبخشی کودکان می توانید این مشکل را برطرف کنید. مرکز توانبخشی دکتر صابر با ارائه خدمات ماساژ درمانی و کاردرمانی حسی و سنسوری روم در بهبود اختلالات پردازش حسی پیشرو می باشد. در این مطلب به توضیح نکاتی در زمینه ترس از حمام کردن در نوزادان و کودکان پرداخته می شود تا به والدین در انجام آن کمک نماید.
چگونه ترس نوزاد از حمام را از بین ببریم
یک روش شستن نوزاد این است که ابتدا با دست کمی آب روی پاهای نوزاد و سپس سینه و بدن او بریزید و وقتی نوزاد به درجه دمای اب عادت کرد، او را به طور کامل بشویید. حساسیت زدایی به تدریج باعث می شود نوزاد به درجه حرارت آب عادت کند و ترس از حمام کردن در کودک و نوزاد کم شود. یک روش شستن نوزاد که بسیار خوب است این است که بنشینید و یک حوله روی پاها یتان بیندازید تا نوزاد از دست تان لیز نخورد؛ بعد در حالی که نوزاد را محکم در دست رفته اید، به حمام کردن نوزاد و کودک خود بپردازید. اولین حمام نوزاد شاید در ابتدا سخت و پر دردسر به نظر بیاید اما با رعایت یک سری نکاتساده و داشتن آرامش، این کار به یکی از بهترین کار های زندگی تان تبدیل می شود.
آماده شدن برای اولین حمام نوزاد
استحمام های اولیه به نسبت ساده اند -تنها نگرانی شما گرم نگه داشتن نوزاد، ایجاد احساس امنیت در ضمن حمام کردن در نوزاد و تمیز کردن اوست. البته با رشد کودک، قایق ها، اردک ها و سایر اسباب بازی ها، فضایی بیش از خود نوزاد در وان یا لگن حمام را اشغال می کند؛ بنابراین فراهم آوردن چند وسیله ساده کمکی حمام توصیه می شود:
گلوله های پنبه (برای تمیز کردن چشم و گوش)
فنجان پلاستیکی یا بطری اسپری
برس نرم
حوله کوچک و لیف نوزاد (به تعداد زیاد، برای گرم نگه داشتن و بازی کودک)
چند عدد حوله بزرگ تر
یک قطعه اسفنج بزرگ (برای قرار دادن نوزاد روی آن در ضمن حمام، یا یک حوله اضافی)
صابون بچه یا شامپوی بدون اشک بچه (این دو به خوبی می توانند جایگزین یکدیگر شوند)، یا صابون ملایم گلیسرین
یک تشکچه برای قرار دادن زیر زانوها یتان هنگام حمام کردن نوزاد در وان بزرگ حمام
زیرپایی ضد لغزش (برای استفاده در وان بزرگسالان)
مقداری ابر (اسفنج) برای پوشاندن لوله و شیر آب (برای وان حمام)
روش شستن نوزاد با اسفنج
چنانچه تصمیم گرفته اید اولین حمام نوزاد را با اسفنج انجام دهید، درباره محل انجام این عمل کاملاً فکر کنید؛ زیرا مسلماً میل ندارید کودک برهنه را برای انتخاب محل استحمامش در منزل به این طرف و آن طرف ببرید. بهترین محل برای این کار، در صورتی که فضای کافی وجود داشته باشد کابینت کنار ظرفشویی آشپزخانه است، استفاده از این محل چند مزیت دارد: به علت ضد آب بودن این سطح، نظافت آن آسان است؛ ارتفاع آن تا حدی است که مجبور نشوید خم شوید و اب گرم کافی برای آسان تر شستن و آب کشیدن مو های نوزاد در دسترس قرار دارد.
اصول ضروری حمام کردن نوزاد و کودک
بدن خیس نوزادان بسیار لغزنده است! وقتی در دستان بزرگی نگه داشته شوند، احتمال لغزيدن أن ها كمتر است. اگر فردی با دستان بزرگ تر از دستان خود شما در منزل حضور دارد، زمان به کار گرفتن آن دست هاست! در ابتدا سطح نرمی نیاز دارید تا نوزاد را روی آن قرار دهید. یک حوله ضخیم تا شده برای این کار مناسب است. چنان چه وان یا لگن کودکی که در را اختیار دارید دارای کف پوش اسفنجی ضخیم است، لگن را کنار بگذارید و ابر آن را روی سطح کابینت پهن کنید. دقت کنید که هر آنچه را لازم دارید در دسترس قرار دهید. چندین حوله لازم دارید؛ علاوه بر حوله ای که نوزاد برروی آن قرار داده می شود. یک حوله نیز برای پوشاندن بخش هایی از بدن نوزاد که شسته نمی شوند و حوله دیگری برای خشک کردن او لازم است لوازم زیر را نیز لازم دارید:
حداقل دو حوله یا دستمال روشویی (شما که نمی خواهید لکه شیر روی صورت نوزاد را با همان حوله یا دستمالی که برای تمیز کردن باسن نوزاد به کار برده اید تمیز کنید).
گلوله های پنبه یا یک حوله تمیز روشویی دیگر برای چشم های نوزاد
صابون بچه یا صابون ملایم دیگر
یک دست لباس تمیز
در صورت نیاز پماد ضد سوختگی ادراری نوزاد
یک فنجان پلاستیکی
مراحل حمام کردن نوزاد
برای کم کردن ترس از حمام کردن در نوزاد، لباس های نوزاد را بیرون بیاورید، ولی پوشکش را باز نکنید. او را روی حوله ای بگذارید با حوله دیگر روی او را بپوشانید؛ در هر مرحله از حمام، تنها قسمت هایی از بدن که شسته می شوند از زیر حوله خارج می گردند. گوشه های داخلی چشم های نوزاد را از طرف داخل به خارج، با استفاده از یک گلوله پنبه تمیز پاک کنید یا هر چشم را با یک گوشه حوله روشویی تمیز کنید. لابه لای گوش ها را نیز می توانید با گلوله پنبه تمیز کنید، اما مجرای گوش را تمیز نکنید؛ حتی اگر جرم در آن وجود دارد. این جرم محافظ گوش داخلی است. تمام نواحی گردن نوزاد را با توجه مخصوص به چینهای آن تمیز کنید؛ زیرا ممکن است مملو از جرم باشد. در مورد نوزادان تازه متولد شده این جرم به احتمال زیاد سلول های مرده پوست و در کودکان بزرگ تر، به احتمال زیاد ذرات خشک شدۀ غذاست. مرحله بعد شستن دست و پا و سپس جلوی نیم تنه است. به منظور شستن مو های نوزاد، آن ها را با حوله کوچک دستی خیس کنید، کمی مایع صابون روی موها بریزید و به آرامی تمام پوست سر از جمله نقاط نرم آن را ماساژ دهید. به شامپوی بچه نیازی نیست؛ صابون حمام مایع بچه در این مرحله یک تمیز کننده چند منظوره است. سپس نوزاد را در حالی که سرش کمی متمایل به عقب و توی سینک است، با یک دست نگه دارید. با استفاده از فنجان یا لیوان پلاستیکی، آب گرم را به صورتی که وارد چشم هایش نشود، روی سر او بریزید. در صورت وارد شدن صابون به چشم ها، آن ها را با آب گرم بشویید. نوزاد به محض خارج شدن صابون از چشم ها، آن ها را خواهد گشود. در مرحله بعد، پوشک نوزاد را خارج و باسن و اندام های تناسلی او را بشویید (هنگام شستن نوزاد دختر، به خاطر داشته باشید که شستشو را همیشه از سمت جلو به عقب انجام دهید) در خاتمه، او را بنشانید و به حالت آروغ زدن به سمت جلو به دستتان تکیه دهید و پشتش را بشویید. دقت کنید که صابون روی بدن کاملا شسته و سپس بدن با حوله تمیز خشک شود. توجه مجدد شما را به نظافت دقیق لابه لای چین های کردن نوزاد جلب می کنیم.
سوالات متداول:
1.برای کم کردن ترس از حمام کردن در نوزاد چکار می توان کرد؟
در صورتی که نوزاد در حمام بسیار بی قرار است، لباس های نوزاد را بیرون بیاورید، ولی پوشکش را باز نکنید. او را روی حوله ای بگذارید با حوله دیگر روی او را بپوشانید؛ در هر مرحله از حمام، تنها قسمت هایی از بدن که شسته می شوند از زیر حوله خارج می گردند. این کار می تواند بی قراری کودک را کاهش دهد. اما برای حل مشکلات حسی نیاز به کاردرمانی حسی می باشد.
2.چه تمریناتی می تواند احساس ترس و بی قراری کودک را در حمام کم کند؟
برای بهبود مشکلات حسی کودک در زمان حمام و تعویض لباس می توان از ماساژ درمانی و تحریکات حس عمقی در کودکان استفاده نمود و اختلالات پردازش حسی در کودک را تعدیل نمود.
در بسیاری از فرهنگ‌ها در آسیا به ویژه در هند ماساژ کودک بخش سنتی از مراقبت های روزانه کودک است. مادران این تکنیک ها را از مادر های خود یاد می گیرند. بسیاری از اوقات ماساژ کودک در منزل از همان روز تولد آغاز می شود. اما معمولاً ماساژ کودک در حدود روز پنجم بعد از تولد او شروع می شود، زمانی که بند ناف می افتد و تا زمانی که او راه می‌رود ادامه پیدا میکند. مرکز ماساژ درمانی دکتر صابر در حیطه ماساژ درمانی نوزاد، ماساژ برای بی قراری کودک، ماساژ درمانی اوتیسم و بیش فعالی ، ماساژ کودک برای خواب و ماساژ برای رفع دل درد فعالیت می نماید. آموزش ماساژ کودک در منزل و ماساژهای مختلف برای آرامسازی کودکان از خدمات دیگر این مرکز می باشد.
به طور سنتی روغن هایی که از دانه‌های روغنی درخت خردل به دست می آید به خاطر خاصیت گرم کنندگی در زمستان مورد استفاده قرار می گیرد. و روغن نارگیل که خاصیت خنک کنندگی دارد در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد. اغلب هیچ مجموعه روتینی وجود ندارد. مادرها ماساژ بدن کودک را از نواحی شروع می کنند که کودک دوست دارد و منجر به احساس لذت در آنها می شود. در هند مادر یا مادربزرگ روی زمین می نشیند و در حالی که پاهای او کشیده و کودک را روی لباسش قرار داده او را ماساژ میدهد.
پوزیشن های ماساژ هندی کودک
اگر شما دوست دارید که کودک را در منزل ماساژ دهید در حالی که نشسته اید پشت خودتان را با استفاده از یک دیوار راست و مستقیم نگه دارید. یکی دیگر از وضعیت هایی که برای شما راحت است قرار دادن کودک روی لباس خود است. ابتدا با ماساژ های مورد علاقه کودک شروع کنید و سپس حرکات دیگر را انجام دهید.
وقتی که کودک خود را ماساژ می دهید لبخند بزنید و خوشحال باشید که او ماساژ و سرگرمی را در کنار یکدیگر یاد بگیرد. از تکنیک هایی که برای ماساژ کمر هستند استفاده کنید این تکنیک ها را روی کودک خود زمانی که بر روی پاهای شما دراز کشیده اجرا کنید. زمانی که او یاد می گیرد که غلت بزند ممکن است که نخواهد زمان زیادی روی پشتش باشد در نتیجه این پوزیشن مطلوب تر است.
وقتی که کودک شما در این پوزیشن است شما به آسانی می توانید ساعد، دستها، قفسه سینه، شکم و ساق پای او را ماساژ دهید شما همچنین می‌توانید کشش را هم اجرا کنید. اما ممکن است نیاز داشته باشید که او به آرامی نزدیک کنید تا بتوانید سر و صورت او را نیز ماساژ دهید.
ماساژ کودک در منزل به روش آفریقایی
مراقبتهای روزانه در بسیاری از مناطق آفریقا شامل ماساژ کودک در منزل است. تکنیک ها از نظر روغن هایی که استفاده می شود از یک فرهنگ آفریقایی نسبت به فرهنگ دیگر در آفریقا متفاوت است. مادرهای نیجریه ای از روغن کرنال و پالم استفاده می‌کنند در حالی که در غنا از شی باتر استفاده می شود.
ماساژ کودک مربوط به بعد از حمام بچه از بعد تولد شروع میشود و تا سن 3 -4 ماهگی که در ابتدا به صورت روزانه اجرا می شود اما وقتی که بچه بزرگ تر می شود 3-4 بار در هفته انجام میشود.این تکنیک ها مورد استفاده قرار می‌گیرند تا حرکات بچه قوی تر و انعطاف پذیر تر شوند.
در بسیاری از قسمت ها در آفریقا کودک در حالی که روی پای مادرش قرار می گیرد در یک حوله پیچیده می شود و بعد از حمام از یک پارچه پشمی گرم برای آرام کردن عضلات قبل از ماساژ استفاده می کنند. آنها هم چنین روی سر کودک فشار وارد می‌کنند به خاطر اینکه اعتقاد دارند با این کار موهای آنها به شکل جالبی پوش داده میشود.
توجه: به طور سنتی بچه با ساپورت از یک بازو آویزان می شود که به صورت یک تکنیک است که شیوه اجرای آن بی خطر است و از مادر به دختر به ارث میرسد. و بدون راهنمایی‌های یک اثبات کننده با تجربه این شیوه در آنجا اثبات شده است.
آویزان کردن: در حالی که روی یک صندلی نشسته اید کودک را بر روی دامن خود قرار دهید و یک دست خود را زیر کتف او خود مچ دست کودک را محکم بگیرید و به آرامی او را به حالت ایستاده در آورید. با یک دست خود وزن او را بالا ببرید و دست ساپورت کننده وزن را پایین بیاورید که با این کار بازو اندکی کشیده می شود این کار را چندین مرتبه تکرار کنید و سپس با دست مخالف هم انجام دهید.
ماساژ کودک برای خواب
ماساژ کودک نیجریه ای به بهتر خوابیدن، آرام شدن و رطوبت پوست کمک می کند. که مادر روی صندلی می نشیند و کودک را روی دامن خود قرار می دهد و ضربه های محکم و ریتمیک را در طول بازو، شکم، ساق پا، پا و پشت کودک می زند. و با ضربه هایی سر و صورت کودک را روغنی و چرب میکند. بعد از این ضربه ها کشش انجام می شود به خاطر اینکه آنها معتقدند که این ماساژ باعث رشد و توسعه، قدرت، انعطاف پذیری، تون عضلانی، هوشیاری که با آویزان کردن قسمت های فعال انجام می شود.
کشش: کودک را به صورت روی دامن خود دراز کنید و بازوی او را در دورترین نقطه از پشت قرار دهید و به آرامی به سمت مرکز پشت بیاورید و در حالی که آرنج را محکم نگه داشته اید ضربه های محکمی از شانه تا مچ بزنید و تا انگشتان ادامه دهید.
ساق پا را از دورترین نقطه بگیرید و زانو را خم کنید و پاشنه پای کودک را به سمت کتف بیاورید و برای چند مرتبه تکرار کنید و سپس ضربه های محکمی در طول ساق به سمت پایین بزنید سپس موقعیت خوابیدن کودک را از شکم به طرف پشت تغییر دهید و ماساژ های ساق و بازو را انجام دهید.
بسیاری از خانواده ها به طور غریزی ماساژ را برای آرام کردن کودک خود تا زمانی که می خوابد به کار می برند. که این ماساژ می تواند به عنوان یک روتین قبل از خواب بچه به کار رود. ماساژ درمانی نوزاد شامل ماساژ قسمت های مختلف بدن است که با تکنیک های مختلف و برای اهداف درمانی متفاوتی انجام می شود. کودکان بی قرار، کج خلق، کودکانی که اختلالات حسی دارند میتوانند از خدمات ماساژ کودک بهرمند شوند. ماساژ نوزاد برای خواب توسط متخصصین ماساژ درمانی کودک در مرکز ماساژ درمانی دکتر صابر آموزش داده می شود. زمانی که کودک شما میخواهد بخوابد او را در تخت قرار دهید یا او را بغل کنید و از ماساژ برای آرام کردن او استفاده کنید که زمان این ماساژ باید کوتاه باشد و حرکات هم باید ساده باشند و قبل از اینکه در خواب عمیق فرو رود باید ماساژ را متوقف کنید.
اگر کودک شما به پشت دراز کشیده کودک شما از ماساژ شکم لذت می برد. کف دست خود را روی شکم قرار دهید و دست خود را در یک مسیر دایره ای در خلاف جهت عقربه های ساعت حرکت دهید. و با استفاده از انگشتان خود یک فشار ملایمی وارد کنید و زمانی که بچه آرام شد و خوابید ماساژ را کم کنید.
دیدگاه روانشناسی خواب کودک
بسیاری از بچه ها زمانی می خوابند که یکی با آنها باشد. در آغوش گرفتن کودک یکی از وظایف مهم و حیاتی والدین است. اما به منظور رشد و توسعه استقلال کودک تنها خوابیدن مهم و ضروری است. در زمان چهار ماهگی یک زمان مشخص را برای خواب بچه مقرر کنید مثل چای، بازی، حمام، شیشه شیر و یا پستان خود را از دهان او بیرون آورید در حالی که بیدار اما در حال چرت زدن است او را در تخت خودش بگذارید،کنار او بنشینید و تا زمانی که او به خواب می رود او را ماساژ دهید. بعد از گذشت چند هفته کمک به او را کم کنید و از اتاق خارج شوید و او را تشویق کنید که خودش در خواب رود.
ماساژ نوزاد در ناحیه سر و صورت
زمانی که شما کودک خود را بغل کرده‌اید در حالی که او خوابیده سر و صورت او را ماساژ دهید. در ماساژ نوزاد برای خواب پشت سر او را با انگشتان خود بگیرید و گونه های او را به صورت ریتمیک و به آرامی ماساژ دهید. به او نگاه کنید و با او صحبت کنید و یا خیلی آرام برای او آواز بخوانید. یک دسته خود را به صورت فنجان در آورید در حالی که انگشت اشاره شما درجهت رویش موی کودک قرار گرفته است و پشت سر او را تا پایین گردن ماساژ دهید که این کار باید به آرامی و برای یک مدت طولانی انجام شود. زمانی که در حال به خواب رفتن است به آهستگی برای او آواز بخوانید.
ماساژ کودک برای خواب اغلب بعد از حمام کودکان انجام می شود. وقتی که کودکشتان لخت و برهنه است بهترین زمان برای روغن زدن به پوست بچه است. البته در صورتی که پوست خشکی داشته باشد. یک ماساژ کامل را روی بدن کودک خود انجام دهید تا زمانی که موهای کودک خشک می شود. در ماساژ درمانی نوزاد برای خواب حتی اگر پوست او احتیاج به مرطوب کردن نداشته باشد شما ممکن است یک زمانی را به عنوان زمان طبیعی برای ماساژ پیدا کنید. اگر شما ترجیح می دهید تا یک ماساژ کامل را در زمانهای مختلف به او بدهید فقط یکی یا دوتا از ماساژ های خود را در زمان بین خشک کردن و پوشیدن لباس های او اجرا کنید. مرکز ماساژ درمانی نوزادان دکتر صابر به ارائه خدمات ماساژ نوزاد و آموزش آن به والدین جهت افزایش هوشیاری، ماساژ برای کاهش بی قراری نوزاد، خواب بهتر و افزایش توجه کودکان می پردازد. همچنین ماساژ درمانی اوتیسم و کودکان بیش فعال در این مرکز ارائه می گردد.
کودک شما با پیچیده شدن محکم در یک حوله بعد از حمام احساس راحتی و آسودگی می کند که مدل مشاوره در سنت چینی ها قنداق کردن است.شما در این زمان که کودک محکم در قنداق چیده شده می توانید ماساژ را شروع کنید سفت و محکم او را بگیرید و به وسیله ضربه در طول بازوی او پایین بیایید در حالی که دست آزاد خود را به شکل فنجان در آورده آید به سر او ضربه بزنید.
کودک را هنگامی که قفسه سینه او را با یک دست نگه داشته اید با دست دیگر در سراسر پشت او ضربه هایی بزنید.
استفاده از حرکات مدور و تکراری در ماساژ نوزاد
ماساژ افلوراژ: کودک خود را روی یک حوله خشک در یک اتاق گرم قرار دهید اگر تعداد کمی از ماساژ ها را اجرا می کنید آن ها را بر روی قسمت جلوی بدن،پشت، ساق و بازوهای او اجرا کنید. اینها به شما اجازه می دهد تا بدن کودک را بیشتر لمس کنید و هم چنین در وضعیت های نشسته بر روی کودکان بزرگتر اجرا کنید. اگر دوست دارید می‌توانید از روغن هم استفاده کنید اگرچه لازم نیست.
برای ماساژ کودک را به پشت بخوابانید و دست خود را در حالی که به صورت افقی قرار دارد در طول قسمت فوقانی قفسه سینه تا قسمت تحتانی شکم پایین بیاورید قبل از اینکه دست خود را بردارید دست دیگر خود را به جای آن قرار دهید و چند مرتبه این کار را تکرار کنید.
اگر نوزاد شما به شکم خوابیده است دستورالعمل بالا را برای ماساژ کودک روی پشت او اجرا کنید اگر میخواهد بنشیند به دلیل اینکه ممکن است به سمت جلو بیفتد شما ممکن است احتیاج داشته باشید که او را در زمان ماساژ ساپورت کنید برای انجام این ماساژ یک دست خود را روی قفسه سینه او و دست دیگر را بر روی پشت قرار دهید و به صورت ریتمیک ماساژ دهید. مرکز کاردرمانی نوزاد دکتر صابر د زمینه ماساژ درمانی نوزادان فعالیت می نماید.
مرکز ماساژ نوزادان زیر نظر دکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران مجهز به ماساژدرمانان با تجربه در حیطه ماساژ نوزاد تازه متولد شده، ماساژ نوزاد نارس و ماساژ نوزاد برای خواب، دل درد و ماساژ درمانی برای کولیک نوزاد می باشد. همچنین بهترین مرکز ماساژ کودک در ماساژ نوزاد یک ماهه برای خواب و ماساژ نوزاد برای رفع یبوست و ماساژ درمانی نوزاد نارس فعالیت می نماید.
نوزادان نارس
داشتن نوزادی که نارس متولد می شود بسیار ناراحت کننده است. خانواده‌های نوزادان نارس احساسات متفاوتی دارند که شامل شوک شدن قبول نکردن،گناه،ترس و نگرانی خشم و درماندگی می باشد. اگر نوزاد نارس شما در دستگاه انکوباتور می باشد آنها ممکن است فرصت خیلی کمی برای ارتباط پوستی و چشمی داشته باشند نوزادان نارس در بخش نوزادان به منظور گرفتن مراقبت های پزشکی و پرستاری بستری می شوند که تماس آنها در این بخش برای نوزادان ناراحت کننده و نگران کننده است که ماساژ های آرام راهی برای انتقال عشق و آرامش به این نوزاد نارس است خانواده هم او را بهتر می‌شناسد و با نیازهای این نوزادان آشنا می شود.
در تماس بودن با نوزاد نارس
نوزادان زودرس نباید از همان ابتدا ماساژ داده شوند. در عوض پدر و مادرها باید از تکنیک شناخته شده لمس آرامش استفاده کنند. این لمس ملایم با قرار دادن کل دست در منطقه‌ای از بدن کودک انجام میشود مانند پشت سر بازو یا پا فرصت مناسبی برای نزدیک شدن شما به کودک می باشد. از آن به عنوان یک فرصت برای انتقال عشق و احساسات خود به نوزاد نارس کمک کنید و بهترین زمان برای انجام این لمس آرام زمانی است که او هوشیار است.
مشاهده واکنش نوزاد در هنگام ماساژ درمانی
واکنش نوزاد خود را در مقابل لمس مشاهده کنید او با حرکات و حالت های مختلف چهره تمایل به ادامه دادن و یا قطع ماساژ را نشان میدهد. قبل از انجام ماساژ باید حتماً با پزشک و پرستار کودک مشورت کنید.
به زودی شما می توانید برای نوزاد نارس خود صحبت کنید یا آواز بخوانید. بچه ها اطمینان را با گوش کردن به صدای پدر و مادر خود به ویژه گوش کردن به صدای مادرشان پیدا می کنند. مشخص شده است که نوزادان صدای مادر خود را نسبت به صدای افراد غریبه در اولویت قرار می دهند. حتی اگر به نظر می رسد که او پاسخ نمی دهد اما نوزاد با صدای شما احساس آرامش می کند. اگر نوزاد نارس شما داخل دستگاه انکوباتور می باشد این امر به منظور ایجاد آرامش برای او کمک می کند.
مطالعه‌ای در سال ۱۹۹۵ در ایالت متحده آمریکا به منظور شناسایی تاثیر لمس آرامش نوزادان نارس در هفته اول بعد از تولد انجام شد در این مطالعه نوزادان به آرامی توسط بزرگسالان ماساژ داده شدند دست مادر روی قسمتی از سر و بدن او به مدت پنج دقیقه در طول روز قرار داده می‌شد. این این نوع از لمس یک اثر تسکین دهنده در نوزاد نارس داشت آنها خواب آرامی داشتند و یک کاهش سطح فعالیت های فیزیکی داشته و علائم پریشانی در آنها دیده نشد.
گزارش والدین نوزادان نارس
آلیس و اسپنسر پنج هفته زودتر به دنیا آمدند و این حالت برای دوقلوها غیر معمول نمی باشد. آنها در هفته های اول زندگی شان که در داخل دستگاه اینکوباتر هستند و لامپ هایی که در اطراف اجزای کوچک بدنشان قرار دارد بی رمق می باشند و این برای من و همسرم خیلی ناامید کننده بود که ارتباط فیزیکی خیلی کمی با آن ها داشتیم ما دوست داشتیم که آنها را در داخل خانه بغل کنیم در حالی که آنها را لخت بغل میکردیم. من می توانم دستم را از داخل دریچه دستگاه اینکوباتور داخل کنم و به آرامی آنها را لمس کنم و آنها نیز آرام می شوند و اگر من میزان لمس کردنم را آرام و آرام تر کنم او تکان هایش را کمتر خواهد کرد. و سپس من شروع می کنم به بلند کردن شکم و یا غلغلک زدن پشت گوش ها برای توجه بیشتر و هنگام غذا دادن به آنها برای توجه بیشتر شان به غذا زیر چانه آنها را غلغلک میدهم.
ارتباط اولیه هر دوی آنها زمانی که داخل دستگاه می باشند اجازه می دهد که من و همسرم با آن ها ارتباط برقرار کنیم. آنها هنوز هم که در هفته دهم می باشند از این ارتباط و لمس که جز عادات خوابیدنشان شده است لذت میبرند. آنها همچنین صدای ما را به عنوان یک منبع آرام کننده یافته اند و دوست دارند که روی سینه و قلب من قرار بگیرند و ضربان قلبم را به عنوان یک منبع آرام‌کننده پیدا کرده‌اند.
محدودیت محرک ها و اولویت ماساژ درمانی برای نوزادان نارس
اگر صحبت کردن و آواز خواندن برای نوزاد می تواند دوست داشتنی باشد اما بهتر است که در ابتدا تماس چشمی و لمس کردن را داشته باشیم زیرا او در یک زمان فقط می تواند به یک محرک واکنش نشان دهد. در روزها و هفته های اول بهتر است که ابتدا از میزان کمی محرک استفاده کنیم. چه در صحبت کردن و چه در برقراری تماس چشمی. و اگر نوزاد تازه متواد شده خوشحال به نظر رسید این محرک به سمت لمس کردن و ماساژ پیشرفت خواهد کرد. همیشه باید به عکس العملی که کودک نشان می دهد توجه کرد. و بسیار آرام به سمت ماساژ نوزاد تازه متولد شده پیشرفت خواهد کرد. همچنین ارزیابی محیط اطراف هم بسیار مهم می باشد. اینکه حواس کودک توسط محیط اطراف تحریک می شود یا نه؟آیا اتاق بیش از حد پر سر و صدا و روشن است؟
همچنین اگر نوزاد نارس داخل دستگاه انکوباتور قرار گیرد قرار دادن یک حوله برای محدود کردن نور و کاهش آن و به طور کلی کاهش نور و یا سر و صدا به کودک این توانایی را می دهد که ارتباط برقرار کردن با شما را بپذیرد.
ماساژ نوزاد را پیش از موعد شروع نکنید و به میزان فشار ناشی از لمس هم باید توجه کنید که بهترین راه توجه به علائم و احساسات نوزاد است. که بعضی از نوزادان تازه متولد شده هم ممکن است علائمی را نشان ندهند مثل:
خمیازه کشیدن
عطسه کردن
سکسکه کردن
اجتناب از تماس چشمی
بالا بردن دستها و یا قرار دادن آنها در جلوی صورت
افزایش دادن یا کاهش دادن آغوش و بغل کردن
تند تند نفس کشیدن
نفس نکشیدن برای مدتی
توجه داشته باشید که نوزاد شما تمایل دارد که از علایم فشاری خاص یا هیچ علامتی بیشتر از دیگران استفاده کند.یاد گرفتن برداشتن این ارتباط از روی آن و واکنش نشان دادن نسبت به آن همچنین با انجام دادن آن شما می توانید رفاه هر دو حالت کودک را بهبود ببخشید (به وسیله فراهم کردن آن چیزی که کودک در آن لحظه به آن احتیاج دارد) و همچنین ارتباط شما با او . چنانچه او میخواهد آگاه باشد که شما عکس العمل سریع به او و نیاز هایش دارید.
ماساژ نوزاد 20 روزه
باید نوزاد آمادگی گرفتن ماساژ را داشته باشد این ممکن است شروع ماساژ درمانی برای نوزاد نارس باید به آرامی باشد برای انجام ماساژ درمانی ممکن است بخواهید روی صندلی بنشینید یا در دامان خود، نوزاد تازه متولد شده را ماساژ دهید. حرکات برای انجام ماساژ درمانی نوزاد باید آرام باشد مثلاً به جای استفاده از کل لمس از دو یا سه انگشت استفاده کنید. قبل از انجام ماساژ نوزاد دست خود را با روغن گرم چرب کنید. برای ماساژ نوزاد هر قسمت جدید دست را در آن منطقه قرار دهید و واکنش نوزاد تازه متولد شده یا نوزاد یک ماهه را نسبت به لمس ببینید که نشانه‌ای از استرس هست یا نه اگر او گریه کرد از دستانتان برای آرامش و اطمینان بخشیدن به کودک استفاده کنید. اگر به ماساژ درمانی واکنش مثبت نشان داد آن را ادامه دهید و طوری ماساژ نوزاد یک ماهه را سازماندهی کنید که در نهایت منجر به لذت بردن نوزاد شود.
زمانی که ماساژ درمانی نوزاد باید متوقف شود
ماساژ نوزاد تازه متولد شده و تکنیک های لمسی برای تسکین و آرامش نوزاد لازم است با این حال اگر هر کدام از علائم زیر هنگام ماساژ نوزاد 20 روزه یا یک ماهه نمایان شود سریعاً باید متوقف شود.
تغییر رنگ
استفراغ کردن
تنفس کودک سریع یا متوقف شود
عضلات کودک منقبض شود
سرعت ضربان قلب او کاهش یا افزایش یابد
اگر هر یک از این تغییرات رخ دهد باید به کارکنان پزشکی یا پرستاری اطلاع رسانی شود و یا با پزشک خود او تماس گرفته شود.
اولین ماساژ نوزاد برای خواب و آرامش
ماساژ نوزاد تازه متولد شده یا نوزاد یک ماهه را روی یک حوله تا شده انجام دهید. از قسمتی از بدن ماساژ نوزاد را شروع کنید که کودک احساس آرامش می کند و به جای استفاده از کل دست از دو یا سه انگشت استفاده کنید و در حین انجام آن به واکنش و حالت چهره نوزاد توجه کنید.
شاید مهمترین مزیت لمس سبک و یا ماساژ برای کودکان نارس این است که کمک می کند بتوانید با نوزادتان ارتباط برقرار کنید به ویژه برای نوزادان که تازه متولد شده و داخل انکوباتور هستند شما می توانید با این کار به آنها مهر و آرامش و اطمینان بدهید. و از طریق لمس آرام یا ماساژ هم چنین می توانید:
تسکین دهنده و آرام کننده موثر، ماساژ نوزاد برای خواب
بهبود و کمک به وزن گرفتن کودک
افزایش رشد و پیشرفت کودک
تشویق و ترغیب به پاسخ دهی های قوی
ماساژ نوزاد برای دل درد و بهبود بخشیدن گوارش و سوخت و ساز
ماساژ درمانی برای کولیک نوزاد
کاهش درد به وسیله تولید اندورفین
تماس عاشقانه
اگر کودک شما عکس العمل مثبتی به ماساژ درمانی نشان نداد راه دیگری برای مهر ورزیدن و آرام کردن کودک وجود دارد و آن را در آغوش گرفتن و چسباندن آرام کودک به والد است. پس از مدتی با ماساژ های آرام روی ستون فقرات و ماساژ دور ناف نوزاد می توان به کاهش درد های شکمی و بهبود خواب کودک کمک کرد. تماس چشمی میان مادر و نوزاد بسیار باور نکردنی می باشد برخی مواقع احساس می کنید که کاملاً می‌دانید که چه چیزی در ذهن او می گذرد و این فقط از طریق نگاه کردن او به مادر اتفاق می افتد.
ماساژ درمانی برای نوزادان نارس
ماساژ نوزادان تازه متولد شده یک راه دوست داشتنی برای پی‌بردن و شناختن واکنش ها و نوازش ها و حس کردن خطوط بدن او و احساس کردن انگشتان دست و پای او می باشد و یک فرصت برای احساس لذت با ماساژ و لمس کودک برای شما ایجاد میشود.
ماساژ نوزاد برای خواب و ماساژ نوزاد برای دل درد به آرام کردن کودک کمک میکند. همچنین با وجود ارتباط چشمی که در هنگام لمس و ماساژ فراهم میشود بهبود و توسعه ی تعامل اجتماعی کودک کمک می کند. اگر کودک به شما اجازه ماساژ سرش را می دهد مراقبت های ویژه زیادی لازم است.
کاربردرد های دیگر ماساژ نوزادان به غیر از ماساژ نوزاد برای خواب و ماساژ نوزاد برای دل درد، شامل ماساژ درمانی کولیک نوزاد یا ماساژ نوزاد برای نفخ و همچنین ماساژ نوزاد برای رفع یبوست و ماساژ برای کودک بیقرار است. که در ماساژ درمانی نوزادان توضیح داده شده است.
سوالات متداول:
1- از چه سنی می‌توان ماساژ نوزاد را شروع کرد؟
از همان هفته‌های اول پس از تولد. معمولاً بعد از ۷ تا ۱۰ روز که بند ناف خشک و افتاد و پوست نوزاد کمی مقاوم‌تر شد، می‌توان به آرامی ماساژ را شروع کرد
2- چه زمانی بهترین زمان برای ماساژ نوزاد است؟
زمانی که نوزاد بیدار و آرام است. بهتر است ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از شیر خوردن یا زمانی که نوزاد گرسنه نیست، ماساژ انجام شود. قبل از خواب شبانه نیز گزینه خوبی است.
