علایم اوتیسم براساس آخرین یافته های روانپزشکی( دکتر صابر)
در نسخه پنجم دی اس ام اختلالات عصبی – رشدی با تغییرات انقلابی مواجه شده است. اختلال آسپرگر، اختلال فروپاشی دوران کودکی، اختلالات رت و اختلال اوتیسمحذف و همه این موارد ذیل چتری به نام اختلال طیف اوتیسم جمع شده است. علایم تشخیص اختلال طیف اوتیسم از سه دسته به دو دسته کاهش یافته است. در گروه اختلالات ارتباطی نیز برای اولین بار اختلال ارتباط اجتماعی مطرح شده است. بزرگترین تغییری که در توضیح تشخیص علایم اوتیسم در نسخه چهارم به پنجم دی اس ام انجام شده است آن است که تمام زیر گروه های تشخیصی اختلال طیف اوتیسم (اختلال اوتیسم، اختلال آسپرگر و اختلال رشدی فراگیر نامشخص PDD در قالب یک تشخیص تحت عنوان اختلال طیف اتیسم جمع شده است. در توضیح علایم اوتیسم در نسخه پنجم دی اس ام اختلالات مجزائی که در نسخه چهارم در ذیل اختلالات طیف اوتیسم می‌آمد را ذیل یک چتر تشخیصی ولی نه با نام‌های مجزا بلکه با شدت‌های مختلف مختلف آورده است.
تغییر دوم در توضیح علایم اوتیسم است که در نسخه چهارم معیارهای تشخیص سه حوزه ارتباط اجتماعی، تعامل اجتماعی و علائق و الگوهای رفتاری تکراری و محدود بود. اما در نسخه پنجم علایم اوتیسم به دو حوزه تقلیل یافته است : ۱) حوزه ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی ۲) رفتارهای تکراری و محدود. به علاوه برای تشخیص علایم اختلال طیف اوتیسم وجود ۳ نوع از تاخیرهای ارتباط اجتماعی و ۲ نوع از رفتارهای تکراری و محدود لازم است. این تغییرات نشانگر آن است که رویکرد نسخه پنجم دی اس ام از رویکردی طبقه ای به رویکردی بعدی تغییر یافته است. در نسخه پنجم دی اس ام تغییراتی در مورد سن و الگوی شروع اختلال طیف اوتیسم نیز مطرح شده است. در این نسخه اگرچه تاکید شده است که علائم اوتیسم باید در مراحل اولیه رشد ظاهر شود، اما توجه به این نکته نیز مهم است که ظهور کامل برخی از علائم اوتیسم مستلزم آن است که فشار تقاضای اجتماعی به حد آستانه برسد. برای مثال، اگر کودکی هیچ خواهر و برادری نداشته باشد و به مهدکودک نرود و تعامل کمی با همسایگان و همسالانش داشته باشد، ممکن است والدین او متوجه هیچ یک از علائم نقص در تعامل اجتماعی نشوند. چرا که کودک با تقاضایی اجتماعی زیادی مواجه نیست هر چقدر تعامل کودک با سایر کودکان افزایش یابد جدیت نقایص اجتماعی اش بیشتر دیده میشود.
جهت تشخیص کودک اوتیسم ، کودک باید 6مورد یا بیشتر از علایم 1،2،3 را داشته باشد که دستکم 2 مورد از(1) و یک مورد از (2) و (3) در آن باشد.
1.نقص کیفی در تعامل اجتماعی که دستکم به صورت ۲ مورد از موارد زیر بروز نماید :
الف) نقض آشکار در استفاده از رفتارهای غیرکلامی مثل نگاه چشم در چشم و حالات چهره، حالات بدنی و اشارات برای تنظیم تعامل اجتماعی یکی از علایم اوتیسم است.
ب) ناتوانی در شکل دادن روابط متناسب با سطح رشد با همسالانش
پ) فقدان تلاش خود به خودی برای اشتراک گذاری لذت ها، علائق یا موفقیت ها با دیگران )مثل عدم نشان دادن، آوردن و اشاره به اشیاء مورد علاقه.)
ت) فقدان بده بستان هیجانی یا اجتماعی.
2. نقص کیفی در ارتباط که به صورت یکی از موارد زیر بروز نماید :
الف) تاخیر یا فقدان رشد زبان بیانی (بدون هیچ تلاشی برای جبران از طریق روشهای جایگزین ارتباط مثل : اشاره یا پانتومیم) که یکی از علایم شایع در اوتیسم می باشد
ب) در افرادی که دارای گفتار کافی هستند، نقص آشکار در آغاز یا تداوم گفتگو با دیگران.
پ) استفاده کلیشه ای و تکراری از زبان یا زبان عجیب و غریب
ت) فقدان بازی های ایفای نقش یا تقلید های اجتماعی خود انگیخته و متنوع متناسب با سطح رشد.( علامت شایع اوتیسم)
3.الگوهای رفتاری علائق و فعالیت های تکراری، محدود و کلیشه‌ای که به صورت یکی از موارد زیر بروز کند :
الف) اشتغال با یک یا چند الگوی کلیشه‌ای و محدود که در شدت یا تمرکز غیرعادی است.( علایم شایع اوتیسم)
ب)چسبندگی غیر منعطف آشکار به کارهای روزمره غیر عملکردی یا کلیشه‌ای
پ) حرکات تکراری و کلیشه ای (مثل تکان دادن یا چرخاندن دستان یا انگشتان یا حرکات پیچیده کل بدن.)
ت) اشتغال پایدار با بخش ها و اجزاء اشیاء.
ب) تاخیر یا عملکرد غیر عادی، دست کم در یکی از حوزه های زیر که قبل از 3 سالگی بروز نماید؛
الف) تعامل اجتماعی
ب) به کارگیری زبان در ارتباطات اجتماعی
ج) بازیهای تخیلی یا نمادین
ج) نقایص موجود با سندروم رت یا اختلال فروپاشیده دوران کودکی توجیه نشود.
نمونه هایی از علائم اختلال طیف اوتیسم در دو حوزه ( ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی ) (علائق و رفتارهای محدود و تکراری)
توضیح انواع اوتیسم با توجه به شدت علایم اوتیسم در کودک دو ساله
ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی
اوتیسم خفیف : ضعف در شروع و پاسخ به تعاملات اجتماعی ، کاهش علاقه به دیگران ، ساختار جمله سالم است اما در محاوره دچار مشکل است. برای دوست یابی تلاش می کند اما به شیوه های عجیب و اغلب و نا موفق
اوتیسم متوسط : با وجود حمایت باز دچار مقایسه قابل توجهی است. آغاز گری و پاسخ های محدود به تعاملات اجتماعی گفتاری با جملات ساده و کوتاه صورت می‌گیرد. و ارتباط غیرکلامی عجیب و محدود. تعاملات اجتماعی محدود به علائق محدود و خاص می شود.
اوتیسم شدید : تعاملات اجتماعی محدود و پاسخ‌های محدود به همه، کلمات بسیار محدود به ندرت آغازگر ارتباط است و آن هم با روش های غیر معمول، تنها به تعاملات اجتماعی بسیار مستقیم پاسخ میدهد.
علائق و رفتارهای محدود و تکراری
اوتیسم خفیف : عدم انعطاف پذیری مشخص، مشکل در تعویض فعالیت‌ها ضعف در مهارتهای برنامه ریزی و سازماندهی به نحوی که عملکرد مستقل فرد را تحت شعاع قرار میدهد.
اوتیسم متوسط : انعطاف ناپذیری در رفتار، مشکل در سازگاری با تغییرات
اوتیسم شدید : انعطاف ناپذیری شدید و مشکل شدید در سازگاری با تغییرات، هنگام نیاز به تغییر در توجه و فعالیت دچار پریشانی آشکار می شود. رفتارهای تکراری و محدود که آشکارا مزاحم سایر حوزه های عملکردی است.
جهت مطالعه مطالب بیشتر درباره علایم کودکان طیف اوتیسم به لینک های زیر مراجعه فرمایید:
فهرستی که در ادامه خواهد آمد را نمی توان یک تست ارزیابی کودکان اوتیسم جامع محسوب کرد، اما شامل رایج ترین تست های تشخیص اوتیسم و تشخیص کودک اوتیسم ( Autism )می باشد. این آزمونگر( اعم از کاردرمان، روانشناس، آسیب شناس گفتار و زبان یا…) است که تعیین میکند کدام آزمون تشخیص اوتیسم تصویری دقیق تری از سطح رشد و نقاط ضعف و قوت کودک اوتیسم در حوزه های خاص (زبان بیانی، ادراکی، حل مسئله غیر کلامی، عادی بودن و…) ارائه خواهد داد. بسیار مهم است که کودک اوتیسم با ابزاری سنجیده شود که متناسب با سطح مهارت ها و نیز سن او باشد. معمولاً بهتر است آزمونگر ابزاری را برای ارزیابی کودکان اوتیسم انتخاب نماید که از سطحی پایین تر از سن کودک اوتیسم آغازشود، حتی اگر مجبور شود برای نمره دهی آن به شیوه غیر استاندارد عمل کند.در تشخیص اوتیسم در کودکان باید مراقب کم تخمینی حاصل از اجرای محدوده آزمون ها برای مثال تست هوش کوتاه کافمن یا شکل کوتاه و کسلر پیش دبستان یا تست هوش و کسلر کودکان باشید. این تست ها برای کودکان طبیعی یا کودکانی که مشکلات رشدی خفیفی دارند خوب است. اما برای پیدا کردن نقاط ضعف و قوت و سنجش کودکان اوتیسم باید مورد بررسی قرار گیرند. تشخیص کودکان اتیسم توسط تست تشخیص اوتیسم کودکان انجام نمی گیرد و این گونه تست های تشخیص اوتیسم در کودک تنها در جهت غربالگری اوتیسم توسط والدین صورت می گیرد. جهت ارزیابی اتیسم باید حتما کودک اوتیسم توسط دکتر متخصص اوتیسم مورد تست قرار گیرد و در صورت لزوم تست هوش برای کودکان اوتیسم انجام شود.
تست هوش در تشخیص کودکان اوتیسم
هدف از انجام تست هوش برای کودکان اوتیسم آن است که :
سطح کلی رشد ذهنی کودکان را بسنجیم
ببینیم آیا بین مهارت های کلامی و غیرکلامی فاصله‌ای وجود دارد؟
آیا بین هوش سیال و متبلور فاصله‌ای وجود دارد؟
ببینیم آیا کودک در کارکردهای اجرایی دچار مشکل می باشد؟
نمونه‌ای از تست های هوش
مقیاس رشد نوزاد بیلی ویرایش سوم
این آزمون برای ارزیابی رشد از نوزادان تا ۵/۳ سالگی مناسب می باشد.
تست هوش استنفورد – بینه ویرایش پنجم
محدوده سنی دو سالگی تا بزرگسالی
این آزمون ابزار خوبی برای ارزیابی کودکانی است که صرف نظر از سن تقویمی شان سطح عملکردشان در حد پیش دبستان است.
مقیاس توانمندی های کودکان مک کارتی
محدوده۵/۲ سالگی تا ۵/۸ سالگی
مجموعه ارزیابی های کودکان کافمن
محدوده۵/۲ سالگی تا ۵/۱۲ سالگی
آزمون هوش و کسلر پیش دبستان ، ویرایش سوم
محدوده سنی ۵/۲ سالگی تا ۷ سال و سه ماه
تست هوش و کسلر کودکان ویرایش چهارم
محدوده سنی ۶ تا ۱۶ سال و ۱۱ ماهگی
تست جامع هوش غیر کلامی
این آزمون برای سنجش هوش کودکانی طراحی شده است که مهارتهای زبانی شان به شدت آسیب دیده است، مانند تشخیص کودکان اوتیسم. محدوده سنی ۶سال تا ۱۸ سال و ۱۱ ماه
آزمون مهارت های تطابقی در تشخیص کودکان اوتیسم:
هدف از اجرای این آزمونها سنجش توانایی های روزمره کودک اوتیسم در حوزه‌هایی مثل ارتباط، مهارتهای خود مراقبتی و بازی می باشد. از آنجایی که کودکان دارای اوتیسم متوجه نمی‌شوند که از آنها انتظار می رود چه کاری انجام دهد ای تست برای کودکان اوتیسم به صورت استاندارد ارزیابی نمی‌شود. تهیه یک فهرست دقیق از مهارتهای تطابقی کودک اوتیسم توسط والدین یا مراقبین آشنا با کودک اوتیسم می‌تواند به تخمین سطح رشدی کودک اوتیسم کمک نماید. مهارتهای تطابقی تا حدی فراتر از مهارتهای شناختی هستند. لذا منعکس کننده تواناییهای هوش متبلور (کریستالی) می باشد.
مقیاس رفتارهای تطابقی واینلند در تشخیص توانایی های کودک اوتیسم
محدوده سنی تولد تا ۱۸ سالگی
مقیاس رفتار مستقل – بازبینی شده (SIB_R ) در تشخیص توانایی های کودک اوتیسم
محدوده سنی نوزادی تا بزرگسالی
سنجش رفتار در تشخیص اوتیسم
ابزارهای این حوزه برای ارزیابی جنبه های کیفی رشد کودک اوتیسم مفید می باشد حوزه‌هایی مثل خلق، همکاری، انعطاف پذیری و… گاهی بین نظرات والدین و معلم تفاوت هایی دیده می شود، این اختلال ناشی از این حقیقت باشد که وقتی کودک در مدرسه تحت فشار بیشتری از تقاضا قرار می گیرد رفتارهای منفی وی افزایش می یابد.
مقیاس ارزیابی رفتار کودک ویرایش دوم ( BASC_2 ) در کودکان اوتیسم
محدوده سنی دو سالگی تا بزرگسالی
چک لیست رفتار کودک
محدوده سنی ۴ تا ۱۸ سال
مقیاس تخمین کانر – بازبینی شده برای بیش فعالی و نقص توجه(ADHD)
محدوده سنی ۳ تا ۱۷ سال
سنجش کودکان اوتیسم
ابزار های این حوزه اختصاصا برای ارزیابی علائم اوتیسم طراحی شده اند.
فهرست مشاهده تشخیصی اوتیسم پذیرفته ترین آزمون برای اهداف پژوهشی است که بر مبنای مشاهده بالینی مهارتهای اجتماعی، زبانی و بازی کودک می باشد.
تست درجه بندی اوتیسم کودکی یک مقیاس درجه بندی گزینه‌ای از علائم غیر عادی است که این ویژگی‌ها را در۴ سطح از یک (نبود ناهنجاری) تا ۴ (شدیدا غیر عادی) درجه بندی می کند.
مقیاس درجه بندی اوتیسم گیلیام ویرایش سوم یک مصاحبه ساختار یافته ۵۸ گزینه ای از ویژگی های غیر عادی که سنین ۳ تا ۲۲ سالگی را پوشش میدهد. این ابزار بر اساس آخرین تغییرات تشخیص اتیسم در نسخه پنجم دی اس ام طراحی شده است. و شامل ۶ بخش می باشد : رفتار های محدود و تکراری ، تعاملات اجتماعی ، ارتباطات اجتماعی ، پاسخ های هیجانی ، وضعیت شناختی و گفتار غیر انطباقی
ارزیابی زبان در تشخیص کودک اوتیسم
تست های تشخیص اوتیسم در این حوزه برای برسی زبان بیانی و زبان ادراکی در نظر گرفته شده اند. سه مورد اول مبتنی بر ذخیره واژگان تک کلمه ای می باشد که برای برخی از کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم بسیار قوی عمل می کند. حتی وقتی مهارت های پیچیده زبان مثل، کاربردشناسی دچار تأخیر می باشد.
تست ذخیره واژگان تصویری پی بادی ذخیره واژگان ادراکی را در کودک اوتیسم بررسی می کند.
تست ذخیره واژگان ادراکی تصویری تک کلمه : تشخیص تصاویر.
تست ذخیره واژگان بیانی تصویری تک کلمه : نام گذاری تصویر در ارزیابی کودک اوتیسم
مقیاس زبانی پیش دبستان توانایی های ادراکی و بیانی زبان را در کودک اوتیسم اندازه گیری می کند و از تولد تا ۶ سال و ۱۱ ماهگی را شامل میشود.
تست رشد زبان ویرایش دوم توانایی های ادراکی و بیانی زبان را در کودک اوتیسم می سنجد و محدوده سنی ۴ تا ۱۲ سال را در برمی‌گیرد.
تست کاربردشناسی زبان (TOPL) به طور اختصاصی مهارتهای کاربردشناسی زبان را برای کودکان اوتیسم می سنجد.
سنجش مهارت های تحصیلی کودکان اوتیسم
نرم افزارهای این گروه تواناییهای کودک در اجرای تکالیف تحصیلی سنتی مثل خواندن و نوشتن و ریاضی را می‌سنجد.
آزمون موفقیت فردی و کسلر ویرایش سوم ( WIAT_III ) در سنجش کودکان اوتیسم
محدوده سنی ۴ سال تا ۱۹ سال و ۱۱ ماه
وود کوک جانسونIII در سنجش کودکان اوتیسم
محدوده سنی ۲ سال تا ۹۰ سال
تست موفقیت تحصیلی کافمن در سنجش کودکان اوتیسم
کلاس اول تا دوازدهم
سوالات متداول:
1-آیا می‌توانم قبل از ۱۸ ماهگی کودکم را ارزیابی کنم؟
بله. برخی علائم زودهنگام مانند عدم تبسم اجتماعی تا ۶ ماهگی یا عدم اشاره تا ۱۲ ماهگی می‌توانند هشداردهنده باشند، اما تشخیص قطعی معمولاً پس از ۱۸ ماهگی انجام میشود.
2-آیا ارزیابی اوتیسم در دختران متفاوت است؟
بله. دختران اغلب علائم پنهان‌تر دارند (مثل تقلید اجتماعی بهتر). ابزارهای تشخیصی باید توسط متخصصان باتجربه در اوتیسم دخترانه انجام شود.
در ابتدا بهتر است مفهوم رفتار توضیح داده شود، بر اساس تعریف ارائه شده هر عملی که از ارگانیزم یا فرد سر میزند رفتار نامیده می شود. در روانشناسی رفتار، این واژه دقیق تر تعریف می شود: هر فعالیتی را که ارگانیزم انجام دهد و به وسیله موجود زنده دیگر،قابل اندازه گیری و مشاهده باشد رفتار گویند. روش های مختلف رفتار درمانی در درمان مشکلات رفتاری کودکان با اختلالات رفتاری، نظیر بیش فعالی، پرخاشگری ، اوتیسم و…. به کار می رود. در درمان کودکان اوتیسم رفتار درمانی یکی از حیطه های کاربردی می باشد که به صورت روش هایی نظیر آموزش در محیط طبیعی(NET یکی از روش های درمان کودکان اوتیسم)، آموزش پاسخ های محوری (PRT در درمان کودکان اوتیسم) و فلورتام و روش ABA در درمان اوتیسم در روند درمان کودکان اتیسم استفاده می شود.
رفتار درمانی عمدتا از طریق کارهای تاثیر گذار سه نظریه پرداز به وجود آمده است:پاول، واتسون ، اسکینر . به طور کلی رفتار درمانان در برنامه های درمانی خود به مفهوم رفتار به عنوان اصلی ترین بخش مداخله توجه می کنندو هم چنین مشکل فرد را، در قالب عملکرد های قابل مشاهده فردی بیان می کنند، و به باور آنان مشکلات فرد از دوجنبه قابل بررسی است،فزونی رفتار و کمبود رفتار.
در نظریه رفتار درمانی اسکینر به سه مفهم تقویت مثبت، تقویت منفی، تنبیه اشاره می شود. به عنوان مثال اگر بخواهیم رفتار مطلوب فرد را تقویت کرده یا افزایش دهیم از تقویت مثبت یا منفی استفاده می کنیم.تقویت مثبت: هر گاه در مقابل یک رفتار، محرک خوشایندی به محیط اضافه شود به نحوی که موجب افزایش یا تثبیت رفتار مطلوب شود،تقویت مثبت اتفاق افتاده است بنابر این محرک خوشایند محرکی است که تقویت کننده باشد و این موضوع برای تثبیت رفتار ضروری است.
علم رفتارگرایی، برچند اصل مهم و بنیادین بنا نهاده شده است:
اولین فرض رفتارگرایی، محیط گرایی است که می گوید: تمامی ارگانیزم ها از جمله انسان، تحت تاثیر محیط قرار دارند. انسان از طریق تداعی های ایجاد شده میان محرک هایی که قبلا تجربه کرده قادر به پیش بینی آینده خواهد بود. به همین علت است که رفتار انسان و حیوان در معرض پاداش ها و تنبیه ها قرار می گیرد و با استفاده از آن جهت می یابد و شکل می گیرد.
فرض دوم رفتارگرایی، آزمایشگری است که می گویند: از طریق آموزش می توان دریافت که کدام بخش ها و یا عوامل موجود در محیط موجب بروز رفتار ها شده است و چگونه می توان آن را تغییر داد.با روش آموزشی می توان تعیین کرد که چه چیزی باعث می شود که افراد، امور مختلف روزمره زندگی را انجام دهند. یعنی افراد چرا و چگونه یاد می گیرند و یا فراموش می کنند.
سومین فرض رفتاردرمانی، افزایش میزان پیش بینی سطح تغییر در فرد است. اگر فرد محصول محیط است و تمام یادگیری وی در اثر تعامل با محیط شکل می گیرد، وقتی بتوان اجزای شکل دهنده محیط فرد را به وسیله تجربه تکرار پذیر شناسایی و کشف کرد، کار بزرگی می توان انجام داد. یعنی وقتی محیط تغییر کند فرد هم تغییر می کند.
آموزش در محیط طبیعی(NET یکی از روش های درمان کودکان اوتیسم)، آموزش پاسخ های محوری (PRT در درمان کودکان اوتیسم) و فلورتام همه از روش های رفتاردرمانی در درمان کودکان اتیسم می باشد.
آموزش در محیط طبیعی(NET در درمان اوتیسم)، آموزش پاسخ های محوری (PRT در درمان اوتیسم) و فلورتام. ان ای تی و پی آر تی انشعاباتی از ABA ( از روش های شناخته شده اوتیسم) هستند. فلورتایم توسط روانپزشکی به نام استانلی گرین اسپین در درمان کودکان اوتیسم ابداع شد. مهمترین تفاوتی که بین روشهای ان ای تی و پی آر تی با فلورتایم در درمان اوتیسم وجود دارد در نوع واژگانی است که در این دو رویکرد به کار گرفته میشود. رفتاردرمانی NET و PRT به فرایند کشف آنچه کودک می‌خواهد، عملیات پذیرش میگویند و به تعامل رفت و برگشتی بین کودک و درمانگر، کنترل مشترک میگویند. گرین اسپن به این الگو ها (جلب توجه کودک) (تنظیم هیجانی) و (باز بستن حلقه های ارتباط) می گوید. این ها در واقع تفاوت واژگان رفتاردرمانان و روان پزشکان است ولی از منظر کودک اوتیسم هر دو روش مثل هم هستند.
رفتار درمانی اوتیسم در روش PRT و ABA
هیئت تحلیلگران رفتار دارای گواهینامه، هم بر ای بی ای( ABA ) و هم بر NET نظارت دارند. هیچ روند آموزش خاصی در درمان اوتیسم برای NET موجود نمی باشد و اگر گشتی در اینترنت بزنید هیچ سایت یا کتاب مخصوص NET پیدا نخواهید کرد. NET فقط یک تکنیک برای تحلیل گران رفتار می باشد. اما وضعیت PRT متفاوت است. PRT یک روش درمانی رفتار محور است که توسط رابرت و لین گوگل و لورا شریبمن در پردیس سانتا باربارای دانشگاه کالیفرنیا تدوین شد. رفتاردرمانان پاسخ های محوری را رفتارهایی می‌دانند که نقطه ثقل طیف وسیعی از کارکردهای مختلف است. هر گونه تغییر مثبت در این رفتارهای محوری آثار مثبت فراگیری بر رفتارهای دیگر دارد و راه موثری برای ایجاد پیشرفت منظم در رفتار کودکان دارای اتیسم است. از نظر رفتار درمانی پاسخ های محوری عبارتند از:
انگیزش برای مشارکت در تعاملات اجتماعی – ارتباطی در کودک اوتیسم
آغازگری اجتماعی به ویژه در اشتراک گذاری لذت‌ها و توجه مشترک
خودتنظیمی رفتار در کودک اوتیسم
روش های انشعابی از ABA شامل پی آر تی و ان ای تی در درمان کودکان اوتیسم می باشند. یکی از ویژگی‌هایی که PRT را از روش درمان در محیط طبیعی NET متمایز می کند، نقش فعال والدین (یا دیگر اطرافیان کودک) در امر رفتاردرمانی کودکان اوتیسم است. رفتار درمانان معتقدند به جای اینکه رفتار درمان کودک اوتیسم به جلسات رفتار درمانی مجزا محدود شود، PRT یک فرایند پیوسته است که بهتر است توسط والدین (مراقبان) کودک ارائه شود. آنها معتقدند که PRT در صورتی کارآمد خواهد بود که در محیط طبیعی و با عادات خانواده و در زندگی روزمره عجین شود. روش PRT در درمان کودک اوتیسم در کاهش ناکامی‌های کودک و بهبود ارتباط وی بسیار کارآمد است. در واقع روش پی ار تی در درمان اوتیسم یک برد – برد واقعی است. کودک اوتیسم پیشرفت میکند و والدین نسبت به توانایی شان در پیشبرد رفتار کودک مطمئن می شوند.
مدل ارتباط بر اساس تفاوت های فردی و رشدی (فلورتایم)
مدل فلورتایم ارتباط بر اساس تفاوت های فردی و رشدی به این دلیل بیشتر به فلورتایم معروف است که اکثر مداخلات آن در قالب بازی روی زمین انجام می شود. این روش توسط گرین اسپین که یک روان پزشک اطفال است، ابداع شد. برخلاف ثورندایک، واتسون، اسکینر و لواس که معتقد به رفتارهای قابل مشاهده هستند و وجود هر گونه استعداد ذهنی درونی در کودک را منکر می شوند، گرین اسپن روش فلورتایم خود را بر این باور که هیجانات امکان هرگونه یادگیری را فراهم میکند بنا نهاد وی معتقد بود که موتور رشد در درون کودک است نه در محرک ها و پاداش های بیرونی.
(من با تفاوت های فردی و سطوح رشدی کودکان کار می کنم. رمز اصلی پیشرفت کودک در آن است که تا چه حد بتوانیم به او کمک کنیم تا از هیجانات، خواسته ها و نیاتش برای هدایت رفتار و افکارش استفاده کند هیجانات زیربنای یادگیری شناختی است… این هیجانات است که تجارب موجود را دسته بندی ، سازماندهی و پیرایش می کند.)
گرین اسپن معتقد بود که مشکل اصلی در اوتیسم شکست در پیوند سیستم عاطفی (لیمبیک) با سیستم برنامه ریزی حرکتی است. این امر منجر به کلیشه های حرکتی و کلامی می شود که فاقد معنای اجتماعی است. وی معتقد بود که توسط روش فلورتایم ابتدا باید هیجانات کودک اوتیسم را تحریک نمود. وقتی هیجانات وی به اوج رسید از این انرژی هیجانی کودک اوتیسم برای فهم خود و نیات بهره برد. گرین اسپن برخلاف ادعای واتسون که می گفت هیچ چیز درونی برای رشد وجود ندارد، به عوامل درونی در درمان کودکان اوتیسم معتقد بود.
روش DIR هم مثل PRT و NET (بر علائق طبیعی کودک و استفاده از آنها به منظور بسیج توجه، مشارکت، تعامل، ارتباط و تفکر) متکی است. DIR ممکن است با تقلید رفتار درمانگر از رفتار کودک من جمله کلیشه های وی آغاز شود. اگر کودک بال بال می زند،رفتار درمان هم همان کار را انجام می دهد سپس در این میان، موقعیت هایی برای یادگیری کودک خلق میکند. به عبارت دیگر رفتاردرمان با تخریب بازی گونه فعالیت های کودک اتیسم او را وادار به واکنش میکند. برای مثال اگر کودک بال بال می زند، رفتاردرمانگر دست خود را به بازوی کودک گیر می دهد. حالا کودک گیر افتاده است و تا به رفتار درمانگر توجه نکند نخواهد توانست به کارش ادامه دهد. گرین اسپن توصیه می کند که کودک از ۸ جلسه ۲۰ دقیقه ای فلورتایم در طول روز جهت درمان برخوردار شود و اینکه یک سوم تا نصف وقت کودک اوتیسم در خانه صرف تعاملات خود انگیخته شود. از نظر گرین اسپن فلورتایم چیزی بیش از مجموعه‌ای از تمرین های درونی است؛ بلکه یک فلسفه است. (هر بار که در طول روز با کودک کار می کنید و با او تعامل می کنید توانایی تفکر منطقی را در او تقویت می کنید. هر بار که به او لباس می پوشانید و او در می آورد و شما دوباره می پوشانید هر بار که با اشاره به کودک می فهمانید که تلویزیون را روشن کند قدری بر قصدمندی، هویت، مفید بودن و توان ارتباطی کودک افزوده میشود. از طریق تعاملات دو سویه به کودک کمک می کنید تا مهارت های شناختی، حرکتی، هیجانی و اجتماعی خود را شکل داده و تقویت کند و به خودآگاهی برسد. گرین اسپن ۶ مهارت رشدی که کودکان هنجار برای رسیدن به اهدافشان مورد استفاده قرار می‌دهند و کودکان دارای اوتیسم در آنها ضعف دارند و روش فلورتایم را برمبنای آن پایه گذاری کرده است،به شرح ذیل بر می شمارد :
1. خودتنظیمی و ابراز علاقه به دنیا ۳ ماهگی : توانایی آرام کردن خود و پس از آن علاقه نشان دادن به مناظر، صداها و حواس مختلف حاصل از تجربه دنیا
2. مشارکت ۵ ماهگی : توانایی شرکت در ارتباط دوسویه با دیگران. بر اساس نظر گرین اسپن تسلط بر این مرحله رشدی مهارت های حرکتی، شناختی و زبانی را با هم یکپارچه می کند.
3. ارتباط دو سویه قصدمند ۹ ماهگی : کودک به طور ارادی و فعال انجام کاری را انتخاب می کند و می داند که عملش چه نتیجه ای به بار خواهد آورد.
4. حل مسئله پیچیده، اشارات، آگاهی پیش کلامی از خود تا ۱۸ ماهگی : گرین اسپن معتقد است که توانایی فهم الگوهای موجود در رفتارها مثل انجام مجموعه از اشارات یا اعمال متوالی برای حل یک مسئله، پیش نیاز به گفتار است. برای مثال کودک اول به بطری شیر نگاه میکند سپس به مادرش نگاه میکند، سپس در حالی که همچنان ملتمسانه به مادرش نگاه میکند برای رسیدن به بطری تلاش میکند. این الگو پیش از کسب اولین کلمات برای ابراز خواسته دیده می شود.
5. ایده های هیجانی – توانایی تصور تا ۳۰ ماهگی : گرین اسپن بر اهمیت بازی تاکید می ورزد. توانایی کودکان در شکل دادن ایده اول در بازی رشد می کند، بعدا به کودک به کمک والدینش روی احساسات، آرزوها و نیاتش اثر می‌گذارد. در بازی کودک احساسات خود و دیگران را می گوید: (من خوشحالم.
ناراحتی؟ مامان.)
6. تفکر هیجانی – پل زدن بین ایده ها
۴۲ تا ۴۸ ماهگی : برای مثال کودکی که قبلاً با حالات هیجانی غم و عصبانیت آشنا شده است در مرحله ۶ می تواند بین آنها ارتباط برقرار کند. لذا به مادرش می‌گوید (وقتی از دست من عصبانی می شی من غصه میخورم !) مراحل خودتنظیمی، مشارکت و ارتباط دو سویه قصدمند گرین اسپن همان پاسخ های محوری گوگل ها می باشد یعنی (خودتنظیمی رفتار، انگیزه برای مشارکت در تعاملات ارتباطی – اجتماعی اشتراک لذت‌ها و توجه مشترک) لذا علیرغم اینکه دنیای رفتارگرایان و شناخت گرایان جدا از هم است اما این جا هر دو بر روی یک هدف متمرکز هستند. فقط یکی بر دنیای درون و حالات هیجانی کودک تکیه می کند و دیگری (رفتارگرایان) بر روی رفتارهای قابل مشاهده مقدمه و نتیجه.
DIR و PRT وNET در درمان اوتسیم با به کارگیری تقویت های هیجانی در محیط طبیعی فراتر از ABA عمل می کنند. هر چند همچنان تجارب آموزشی توسط درمانگر (بزرگسال) مدیریت می شود. درمانگر با تدوین سناریوهای کوتاهی از علاقه کودک در جهت رشد وی بهره می گیرد. هدف اصلی DIR , PRT , NET در اوتیسم آن است که کودک کمتر به ترغیب درمانگر وابسته باشد، آغازگری از سوی کودک، تشویق شود و در نهایت نتایج طبیعی عمل (دسترسی به شی یا عمل مورد علاقه) جایگزین پاداش های رفتاردرمان (بغل، قلقلک، خوراکی و تشویق کلامی) شود. NET, PRT, DIR در درمان کودک اوتیسم فقط وقتی قابل استفاده است که کودک به مرحله توجه به حضور درمانگر یا دیگران رسیده باشد.
کدام روش درمان برای کودک اوتیسم من مناسب است؟
روش های رفتاردرمانی در درمان کودکان اوتیسم ،ارائه شده شامل فلورتایم، پی آر تی، ای بی ای و… که در این مطلب مطرح شد از روش های رایج درمان رفتاردرمانی در کودکان اتیسم است یکی دیگر از روش های با پایه رفتاردرمانی که در ایجاد ارتباط کودکان اوتیسم به کار می رود روش تیچ می باشد که در مقاله های پیشین به توضیح مفصل آن پرداخته شد. نکته قابل تعمل در درمان کودکان اوتیسم توجه به استفاده از روش های درمانی متناسب با سطح درک و پیشرفت کودک است. با توجه به رشد شناختی و روانی کودک در سال های ابتدایی زندگی و تایم طلایی درمان در کودکان اوتیسم (سنین 2 تا 6 سال) تشخیص روش درمانی مناسب با سطح رشدی کودک بسیار حائز اهمیت است. جناب آقای دکتر صابر با سابقه بالا در زمینه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم می تواند بهترین روش درمان کودکان اتیسم را به شما ارائه دهد. به نظر می رسد بهترین روش درمان در کودکان اتیسم تلفیقی از درمان های شناختی، توانبخشی( کاردرمانی و گفتاردرمانی) و یکپارچگی حسی و رفتاردرمانی می باشد، که بسته به شرایط کودک اوتیسم با تقدم و تاخر خاصی ارائه می گردد. کلینیک توانبخشی غرب تهران و مرکز پایا با دارا بودن تیم درمانی تخصصی در زمینه اتیسم شامل کاردرمانان، گفتاردرمانان و روانشناسان متخصص در زمینه رفتاردرمانی به ارائه درمان های جامع در زمینه کودکان اوتیسم می پردازد. رضایت و همراهی مراجعین ما در سال های متمادی نشانه اعتماد آنان به روش های نوین درمانی ما می باشد.
سوالات متداول:
1- آیا می‌توان ABA، PRT و فلورتایم را همزمان استفاده کرد؟
بله، ترکیب این روش‌ها ممکن است. مثلاً از ABA برای مهارتهای پایه، PRT برای تعمیم یادگیری و فلورتایم برای رشد هیجانی استفاده شود. اما نیاز به هماهنگی تیم درمان دارد.
2-آیا فلورتایم برای کودکان بزرگتر هم مؤثر است؟
بله، اما نیاز به تعدیل دارد. برای کودکان بزرگتر می‌توان از فعالیتهای پیچیده‌تر و موضوعات مورد علاقه آنها استفاده کرد. این روش در تمام سنین قابل اجراست.
کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران و مرکز توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد از بهترین مراکز توانبخشی اوتیسم (اتیسم) در تهران می باشند. این دو مرکز درمان اتیسم در تهران تحت نظر جناب آقای دکتر صابر که یکی از بهترین متخصصان در زمینه تشخیص اوتیسم می باشند، اداره می شود. در بهترین مرکز درمان اوتیسم تحت نظر جناب آقای دکتر صابر بالغ بر 43 نیروی کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم و روانشناسی در زمینه اوتیسم در کلینیک توانبخشی اوتیسم (اوتیسم) پایا در پاسداران و 36 کادر درمانی در زمینه کاردرمانی اتیسم، گفتار درمانی اوتیسم و روانشناسی اوتیسم در کلینیک توانبخشی اوتیسم غرب تهران به آموزش کودکان اتیسم می پردازد. خدمات توانبخشی در منزل از دیگر امکانات متفاوت مرکز اوتیزم تهران می باشد که توسط درمانگران دوره دیده مرکز به صورت پیشرفته ارائه می گردد
بهترین مرکز تشخیص اوتیسم در تهران
مرکز تخصصی تشخیص و درمان کودکان اوتیسم در تهران زیر نظر دکتر صابر به تشخیص دقیق طیف اوتیسم در کودک توسط تست های تشخیصی معتبر و ارزیابی بالینی متخصص اوتیسم می پردازد. پس از تشخیص اختلال و تعیین شدت آن توسط تست های تخصصی یک برنامه درمانی جامع شامل خدمات گفتاردرمانی، کاردرمانی و روانشناسی بسته به نیاز کودک توسط دکتر صابر برنامه ریزی می گردد. افراد اوتیسم علائم و رفتارهای گوناگونی از خود نشان می دهند که بسته به هر یک از آنها درکان های ویژه ای نیاز دارند. مرکز تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر با جمع آوری تمامی خدمات توانبخشی حیطه اوتیسم یک مرکز جامع را برای درمان این کودکان فراهم آورده است که والدین را از سرگردانی میان کلینیک های کاردرمانی و گفتاردرمانی سطح شهر بی نیاز می نماید. خدماتی نظیر کاردرمانی ذهنی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، کاردرمانی مهارتهای دست نویسی، کاردرمانی درکی حرکتی و تعادل، SI ، سنسوری روم، اتاق مهارت های شنیداری، اتاق تاریک توجه بینایی، بازی درمانی، رفتاردرمانی، گروه درمانی، آموزش پیش دبستانی، ماساژ درمانی و حساسیت زدایی حسی و دیگر خدمات جانبی از جمله امکانات مرکز اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر می باشد. استفاده از تیم تخصصی و با تجربه و نظارت مستقیم دکتر صابر بر روند درمان و ارزیابی دوره ای پیشرفت مراجعین موجب رضایت والدین از روند درمان و تسهیل بهبودی در کراجعین گردیده است. مرکز تشخیص و درمان اختلال اوتیسم در کنار خدمات ارائه شده در کلینیک تشخیص اوتیسم خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی و بازی درمانی در منزل نیز ارائه می دهد که برای مراجعینی که امکان حضور در مرکز را ندارند و همچنین به صورت درمان تکمیلی در کنار جلسات حضوری در مرکز انتخاب مناسبی است و موجب تسهیل روند درمان در کودکان طیف اوتیسم می گردد. کلینیک دکتر با دو شعبه فعال در غرب و شرق تهران آماده ارائه خدمات به شما عزیزان است.
خدمات بهترین مرکز درمان اوتیسم غرب تهران و مرکز اوتیسم شرق تهران شامل کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم، کاردرمانی حسی – حرکتی( SI ) در اتیسم – ماساژ درمانی در کودکان اوتیسم – آب درمانی در اوتیسم – سنسوری روم در درمان اوتیسم – اتاق شنیداری برای درمان کودکان اوتیسم – اتاق تاریک برای بهبود ارتباط چشمی در کودکان اوتیسم – بازی درمانی در کودکان اوتیسم – کاردرمانی دست در کودکان اوتیسم – اتاق درمان اختلال یکپارچگی حسی در کودکان اوتیسم، روش ای بی ای در درمان اوتیسم می باشد. همچنین در زمینه گفتاری با بهترین گفتار درمانی اوتیسم و استفاده از تکنیک های تیچ ، پکس، ABA و PRT به درمان مشکلات گفتاری کودکان اوتیسم در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران پرداخته می شود.
گفتاردرمانی در اوتیسم یکی از بهترین قسمت های درمان اتیسم در مرکز توانبخشی اوتیسم تهران،جهت ایجاد ارتباط مناسب کودکان اوتیسم و بهبود تغذیه کودک اتیسم توسط تکنیک های گفتار درمانی اوتیسم شامل تحریکات حسی و ماساژهای داخل دهانی می باشد.
جهت آشنایی با بخش های مختلف بهترین مرکز درمانی اتیسم تهران(اوتیسم) جناب آقای دکتر صابر به لینک زیر مراجعه فرمایید. (گفتار درمانی و کاردرمانی دکتر صابر شمال تهران)
مرکز توانبخشی اوتیسم غرب تهران
مرکز درمان اوتیسم غرب تهران یکی از شعب مرکز توانبخشی اوتیسم تهران زیر نظر دکتر صابر می باشد که در منطقه سعادت آباد مشغول به فعالیت است. این مرکز با بیش از 19 سال سابقه در حیطه تشخیص و درمان اختلالات طیف اوتیسم در کودکان به یک مرکز شناخته شده در سطح تهران و منطقه غرب تهران تبدیل شده است متخصصین با تجربه این مرکز در زمینه درمان کودکان اوتیسم با بهره گیری از دانش روز دنیا و تجهیزات پیشرفته مرکز به درمان کودکان اوتیسم مشغول می باشند مرکز اوتیسم غرب تهران در سه طبقه مجزا و بیش از 20 بخش درمانی در مساحتی بالغ بر 450 متر مربع درحال ارائه خدمات توانبخشی به کودکان اوتیسم می باشد. خدمات ارائه شده در این مرکز شامل کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی حسی، اتاق تاریک جهت تقویت توجه بینایی، اتاق بهبود مهارت های شنیداری، سنسوری روم، بازی درمانی، رفتاردرمانی و گروه درمانی، ماساژ درمانی، اتاق آموزش پیش دبستانی، کاردرمانی در مهارتهای نوشتاری و…. می باشد که توسط درمانگران با تجربه مرکز در قالب طرح های درمانی متفاوت بسته به نیاز و توانایی مراجعین برنامه ریزی و ارائه می گردد. مشاوره والدین به صورت پیوسته جهت اطلاع از روند درمان و اهداف درمانی مشخص شده برای کودکشان همچنین کمک در جهت یافتن بهترین روش های مواجهه با چالش های رفتاری کودکان اوتیسم در مرکز انجام می گیرد.
کاردرمانی در اوتیسم
کاردرمانی در اوتیسم یکی از مؤثرترین روش‌ها برای بهبود تواناییهای حرکتی، شناختی و اجتماعی کودکان مبتلا به این اختلال است. این روش با استفاده از تمرینات هدفمند و برنامه‌های فردی، به تقویت مهارتهای ارتباطی، هماهنگی حرکتی و مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز کمک میکند. کاردرمانگران با ارزیابی دقیق نیازهای هر کودک، برنامه‌ای متناسب با توانایی‌ها و اهداف او طراحی می‌کنند. استفاده از ابزارهای تخصصی و محیط‌های آموزشی مناسب، تأثیرگذاری این روش را افزایش میدهد. در ادامه به انواع کاردرمانی در اوتیسم و نقش آنها در بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا می‌پردازیم
-کاردرمانی ذهنی در مرکز توانبخشی اوتیسم تهران
کاردمانی ذهنی که به درمان در کودکان اوتیسم ، کم توانی مانی ذهنی در بهترین مرکز کاردرمانی در تهران می پردازد. در مرکز درمان اوتیسم سعادت آباد و پاسداران پس از تشخیص مشکلات کودک توسط جناب آقای دکتر صابر،سطح کودک اوتیسم (خفیف- شدید و متوسط) مشخص می شود و بر همین اساس برنامه درمانی در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران مشخص می شود. در مورد عقب مانده ذهنی نیز مطالعه کنید.
اهداف کاردرمانی ذهنی شامل:
بهبود دستور پذیری کودک
بالا بردن مهارت های شناختی کودک شامل شناخت اشیا ،حیوانات، وسایل نقلیه و…. در کودک اوتیسم
بهبود درک کودکان اوتیسم در زمینه بادی ایمیج، درک از محیط، درک روابط اشیاء و…
بالا بردن تحمل کاری با انجام کاردرمانی ذهنی
تقویت مهارت های توجه و تمرکز کودکان اوتیسم
-کاردرمانی جسمی در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران
تکنیک های درمانی در زمینه کاردرمانی حرکتی و جسمی در کودکان اوتیسم در مرکز درمان اوتیسم تهران به شرح زیر است
ارزیابی قدرت عضلانی و بررسی کوتاهی عضلات ناشی از نوک پنجه ای راه رفتن کودکان اوتیسم
تقویت مهارت های تعادلی در وضعیت نشسته، چهار دست و پا، دو زانو، ایستاده و… در بیماران زیر نظر دکتر صابر
استفاده از ابزار های مختلف مکانوتراپی در جهت افزایش قدرت عضلانی
ارتقاع سطح عملکردهای حرکتی کودکان اوتیسم
افزایش دامنه حرکتی در اندامهای کودک اوتیسم با انجام تمرینات کششی
کنترل رفلکس های پاتولوژیک
-کاردرمانی یکپارچگی حسی ( SI ) در مرکز توانبخشی اوتیسم در تهران
در حیطه مشکلات هماهنگی حرکتی و یکپارچگی حسی در ابتدا ارزیابی های لازم توسط آقای دکتر صابر در کلینیک کاردرمانی انجام می شود و اهداف درمانی در زمینه یکپارچگی حسی مشخص می گردد.
تقویت حس وستیبولار در کودکان اوتیسم
بهبود هماهنگی چشم و دست در کودکان اوتیسم
تقویت هماهنگی دو اندام فوقانی و تحتانی کودکان اوتیسم با انجام تمرینات همزمان
انجام تمرینات کلامی و حرکتی همزمان برای تقویت سرعت پردازش ذهنی در کودکان واتیسم
ایجاد یکپارچگی حسی
بهبود نا امنی جاذبه ای و ترس از ارتفاع کودکان اوتیسم با تمرینات یکپارچگی حسی
افزایش حس عمقی در اندام های کودک
بهبود مهارت عبور از خط وسط بدن و تقویت ارتباط دو نیمکره مغز کودک اوتیسم
تقویت ادراک بینایی جهت درمان اوتیسم
ادراک بینایی و توجه دیداری با استفاده از تجهیزات بهترین مرکز تشخیص و درمان اوتیسم به ارائه خدمات زیر می پردازد.
تقویت ارتباط چشمی در کودکان اوتیسم
تقویت حرکات چشمی و کاهش حرکات اضافه در کودک اوتیسم
بهبود توجه کودک اوتیسم در زمینه توجه انتخابی، توجه پایدار و توجه انتقالی در زمینه بینایی
انجام تمرینات ادراک بینایی در تشخیص شکل از زمینه، تکمیل دیداری، ثبات شکل و…
ارتقاع سرعت پردازش بینایی کودکان اوتیسم
افزایش حافظه دیداری متناسب با سن تقویمی کودک اوتیسم
بهبود مهارت های هماهنگی چشم و دست در کودک اوتیسم
بهبود حساسیت شنیداری اوتیسم در مرکز توانبخشی اوتیسم
بهبود درک شنیداری در کودکان اوتیسم
تقویت توجه و تمرکز شنیداری
بهبود تمییز شنیداری در کودک اوتیسم
بهبود حساسیت شنیداری
تقویت حافظه کوتاه مدت و تاخیری شنیداری در کودک
بهبود درک مطلب شنیداری در کودک اوتیسم
تقویت مهارت های هماهنگی بینایی و شنیداری
بالا بردن سرعت پردازش شنیداری با تمرینات اتاق شنیداری
سنسوری روم در کلینیک تخصصی تشخیص اوتیسم
از بخش های کاردرمانی در کودکان اوتیسم که موجب تمایز مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در تهران از دیگر مراکز اوتیسم تهران می شود اتاق سنسوری روم می باشد. ابزار های مجهز و ابداعی در درمان کودکان مشکلات حسی نظیر اوتیسم، اختلال پردازش حسی، بیش فعالی و نقص توجه در سنسوری روم مرکز کاردرمانی دکتر صابر با اهداف زیر استفاده می شوند:
بالا بردن سرعت پردازش ذهنی و کلامی در کودکان اوتیسم
بهبود تحمل کاری و دستورپذیری
افزایش سطح مهارت های توجه حرکتی در کودکان اوتیسم
آموزش کنترل هیجانات به کودکان اوتیسم
افزایش یکپارچگی حسی در اوتیسم
-کاردرمانی حسی با بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران
ارزیابی اولیه توسط جناب آقای دکتر صابر انجام و بیش حسی و کم حسی در کودک اوتیسم مشخص می گردد. اهداف کاردرمانی حسی مرکز اوتیسم شامل
افزایش سطح هوشیاری کودک اوتیسم
کنترل حرکات اضافه
تعدیل حساسیت لمسی و تدافع لمسی کودکان اوتیسم
تقویت حس عمقی اندام های کودکان اوتیسم
تعدیل حس بویایی کودکان اوتیسم
آب درمانی در مرکز درمان و توانبخشی اوتیسم تهران
مرکز آب درمانی کلینیک تخصصی درمان اوتیسم با تجهیزات تخصصی آب درمانی مانند تردمیل در آب و تخته تعادل داخل آب به بهبود مهارت های زیر می پردازد.
تمرینات حس عمقی
تقویت حس وستیبولار و تعادلی در آب
کاهش رفتار های کلیشه ای کودک اوتیسم به علت ایجاد ریلکسیشن در کودک اوتیسم
کنترل حرکات اضافه در کودک اوتیسم
ریلکسیشن و کاهش بیقراری کودک اوتیسم
بهبود آگاهی از بدن در کودک اوتیسم
ماساژ درمانی در بهترین مرکز درمان اوتیسم در تهران
ماساژ درمانی در کودکان اوتیسم با اهداف متفاوتی انجام می شود.
ریلکسیشن در کودکان اوتیسم
کاهش پرخاشگری و حرکات اضافه در کودک اوتیسم
افزایش شناخت از بدن و حس عمقی در کودکان اوتیسم
بهبود سطح هوشیاری و توجه و تمرکز کودک اوتیسم
تقویت حس لامسه و درمان مشکلات بیش حسی و کم حسی در حواس کودک اوتیسم
بازی درمانی در مرکز تخصصی درمان اوتیسم در تهران
یکی از مجهز ترین مراکز بازی درمانی در تهران، کلینیک درمان اوتیسم تهران می باشد که به بازی درمانی در اختلالات کودکان مخصوصا در حیطه اوتیسم مشغول می باشد
ایجاد مهارت های ارتباطی و دوست یابی در کودک اوتیسم
ایجاد مهارت های اجتماعی
کنترل اضطراب و ترس های کودک
افزایش تحمل کاری در اختلالات رفتاری کودکان اوتیسم
کاهش خشم و پرخاشگری کودک اوتیسم
انجام بازی های ساختار یافته برای کودکان اوتیسم
بازی های حسی جهت درمان رفتارهای وسواس گونه کودکان اوتیسم
کاردرمانی دست در بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران
مرکز تخصصی درمان اوتیسم به صورت تخصصی به کاردرمانی دست می پردازد. درمان در مرکز کاردرمانی در زمینه های زیر انجام می شود
تقویت حس عمقی در دست ها در کودک اوتیسم
تقویت عضلات در اندام فوقانی اوتیسم
بهبود هماهنگی دو دست در کودکان اوتیسم
تقویت مهارت های ریز انگشتی و دست ورزی در اوتیسم
بهبود مهارت های پیش نوشتاری و مهارت های نوشتن
انجام تمرینات آموزش فعالیت های روزمره مانند پوشیدن لباس و بهداشت فرد
تست های تخصصی هوش در مرکز تخصصی درمان اوتیسم در تهران
جهت آمادگی برای ورود به مدرسه و آموزش تحصیلی تست های تشخیصی شامل موارد زیر است
انجام تست هوش بینه که برای کودکان 3 سال به بالا
انجام آزمون هوش وکسلر جهت ارزیابی بهره هوش کلامی و غیر کلامی کودکان از 6 سال به بالا . همچنین ارزیابی و غربالگری زود هنگام مشکلات یادگیری
تست ادراک بینایی فراستیگ و TVPS جهت تشخیص مشکلات ادراک بینایی
تست تشخیص شنیداری وبمن جهت سنجش تمییز شنیداری در کودکان اوتیسم
بخش آموزش در بهترین مرکز تشخیص و درمان اوتیسم در تهران
آموزش های خاص پیش دبستانی جهت پذیرش برای تست ورود دبستان
آموزش کمک درسی در حیطه کودکان اوتیسم
تشخیص اوتیسم به صورت آنلاین و درمان اوتیسم به صورت آنلاین
با پیشرفت تکنولوژی و ارتباطات امکان دسترسی به امکانات درمانی به صورت آنلاین در سرار دنیا فراهم آمده است. جستجو در وبسایت ها و شبکه های مجازی برای یافتن پاسخ سوالات والدین در مورد مشکلات کودکان و تشخیص اختلالات شایع نظیر اوتیسم همواره یکی از راه های اولیه مورد استفاده بوده است. اما نکته قابل توجه این است که نباید به هر مطلب یا تست تشخیصی غیر تخصصی در سایت های مختلف اعتماد نمود. مقوله تشخیص اختلال اوتیسم یکی از مهم ترین مسائل در روند درمان و پیشرفت این کودکان است که تنها با انجام یک پرسشنامه تشخیصی آنلاین امکان پذیر نمی باشد.
مرکز تشخیص و درمان اوتیسم دکتر صابر با دانش پیشرفته در زمینه تشخیص، درمان و اطلاع رسانی در زمینه کودکان اوتیسم، بخش ارزیابی تشخیصی اوتیسم به صورت آنلاین را زیر نظر جناب آقای دکتر صابر طراحی نموده اند. مراجعین محترم از سرار نقاط کشور و خارج از کشور با تماس با شماره تلفن 09029123536 می توانند جهت ویزیت تشخیصی توسط دکتر صابر به صورت ویدئو کال اقدام نمایند. شایان ذکر است حضور کودک و والدین در جلسه ارزیابی تصویری جهت برسی دقیق و تشخیصی کودک الزامی می باشد. همچنین خدمات درمانی آنلاین شامل کاردرمانی آنلاین اوتیسم و گفتار درمانی آنلاین اوتیسم در بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران ارائه می گردد.
درمان کودکان اوتیسم
ملاک های تشخیص اختلال اوتیسم و علائم اوتیسم در کودکان
وجود دست کم 8 مورد از 16مورد زیر به نحوی که دست کم دو مورد از ملاک (الف) و یکی از ملاک (ب) و یک مورد از ملاک (ج) را دربر گیرد :
الف) از بارزترین علائم اوتیسم نقص کیفی در تعامل اجتماعی دوطرفه:
فقدان آگاهی از حضور یا احساسات دیگران (با دیگران به نحوی رفتار می کند که گویی آنها یک ابزار و یا وسیله اند متوجه استرس دیگران نیست مشخصا هیچ مفهومی از نیاز دیگران به حریم خصوصی ندارد.)
جستجوی غیرعادی یا فقدان جستجوی تسلی و راحتی (دلداری) در زمان استرس و تنیدگی( حتی وقتی بیمار زخمی یا خسته است به دنبال تسلی نیست، به دنبال راحتی از طریق کلیشه‌ها ست مثلا وقتی صدمه دیده است می گوید پنیر پنیر پنیر
فقدان تقلید یا تقلید معیوب( با تکان دادن دست بای بای نمی‌کند از کارهای روزمره مادر تقلید نمی‌کند.)
فقدان یا بازی های اجتماعی معیوب( به طور فعال در بازیهای ساده شرکت نمی‌کند ترجیح میدهد تنها بازی کند دیگران را فقط به عنوان یک ابزار مکانیکی در بازی‌ها تخیل می کند.)
نقص برجسته در برقراری ارتباط دوستانه( علی الرغم تمایل به داشتن دوست قادر به دوست یابی نیست درکی از آداب تعامل اجتماعی مثلاً علی الرغم تمایل نداشتن همسالان دفتر تلفن را برای آنها می خواند.)
ب)یکی از مهم ترین علایم کودکان اوتیسم نقص کیفی در ارتباط کلامی و غیرکلامی و فعالیتهای تخیلی می باشد:
هیچ شکلی از ارتباط را ندارد مثل تان و تون، حالات چهره، اشارات، میمیک یا گفتار
ارتباط غیر کلامی غیر عادی آشکار، مثل استفاده از نگاه چشم به چشم، حالات چهره، حالات بدنی یا اشارات برای شروع یا تنظیم تعاملات اجتماعی (برای مثال بغل شدن را نمی‌تواند پیش‌بینی کند، وقتی بغل می شود خود را سفت میکند، هنگام تعامل اجتماعی به مخاطب نگاه نمی کند یا لبخند نمیزند، با والدین یا مهمانان خوش و بش و احوالپرسی نمی‌کند در موقعیتهای اجتماعی، نگاه خیره ای دارد.
فقدان فعالیت های تخیلی مثل ایفای نقش بزرگسالان، شخصیت های تخیلی یا حیوانات، فقدان علاقه داستان‌هایی که در مورد رخدادهای تخیلی است.
نقص آشکار در تولید گفتار، اعم از بلندی، زیر و بمی و نوای سرعت گفتار (؟؟؟یکنواخت، آهنگ پرشی یا صدای زیر.)
نقص آشکار در شکل و محتوا گفتار مثل استفاده تکراری و کلیشه‌ای از گفتار (مثل پژواک گویی آنی، تکرار پیزود های تلویزیونی! معکوس سازی ضمایر (استفاده از تو به جای من به جای اینکه بگوید آب می خوام می گوید آب میخوای استفاده بی معنی از کلمات و عبارات (مثل به جای اینکه بگوید می خوام تاب بازی می کنم می گوید حرص سوار شو یا اظهار نظرهای بی ربط فراوان (مثلاً در میانه صحبت درباره مسابقه فوتبال، در مورد جدول زمانی حرکت قطارها حرف میزند.)
نقص برجسته در شروع یا تداوم یک گفتگو با دیگران (مثل مونولوگ های طولانی در مورد یک موضوع غیر مرتبط(.
ج) علایق و فعالیتهای محدود و تکراری از دیگر علائم کودکان اوتیسم :
حرکات بدنی کلیشه‌ای (مثل تکان دادن دست، چرخاندن دست، چرخیدن، ضربه زدن با سر، حرکات کل بدن.)
اشتغال دائمی با اجزاء اشیا (چرخاندن چرخ های اسباب بازی ها، بوئیدن اشیاء و …) یا چسبیدن غیر عادی به اشیاء (مثلا اصرار بر همراه داشتن یک لوگو یا زنجیر.)
اضطراب آشکار هنگام بروز تغییرات جزئی در محیط (مثلاً جابجایی گلدان از جای همیشگی‌اش.)
اصرار غیرمنطقی بر پیروی از عادات با تکیه بر جزئیات امور (مثلاً اصرار بر اینکه هر روز از یک مسیر خاص به مغازه برود.)
محدود بودن گستره علائق و اشتغال با گستره باریکی از علائق (مثلاً علاقه به ردیف کردن اشیا، انبوهی از اطلاعات درباره یک موضوع خاص با یک شخصیت تخیلی.)
اختلال پردازش حسی چیست :
اختلال پردازش حسی یک اختلال عصب زاد است که باعث ایجاد اختلال در پنج حس بینایی ، لامسه ، شنیداری ، چشایی ، بویایی و به اضافه حس حرکت (جنبشی) و حس وضعیتی (عمیقی) می شود.
در مواردی مانند نابینایی کامل و ناشنوایی مطلق اطلاعات حسی بینایی و یا شنیداری توسط مغز دریافت نمی‌شوند ولی در اختلال پردازش حسی اطلاعات مختلف حسی توسط مغز دریافت میشوند اما بد پردازش میشوند که باعث ایجاد اضطراب ، نگرانی ، بی قراری ، مشکلات حسی حرکتی دهانی و… میشود
اختلال پردازش حسی و اتیسم
درصد زیادی از کودکان طیف اتیسم( بیشتر از ۹۰ درصد) ممکن است اختلال پردازش حسی داشته باشند. هر فردی که اختلال پردازش حسی دارد الزاماً طیف اتیسم نیست ممکن است افرادی خارج از طیف افراد دارای اتیسم باشد ولی در پردازش حس ها دچار مشکل باشند.
انسان‌ها با کمک حواسشان دنیا را می‌شناسند و با اطراف ارتباط برقرار می‌کنند از در افراد دارای اتیسم که در پردازش حواس خود دارای مشکل می باشند با مشکلاتی در زندگی خود مانند مشکل در ارتباط و تعامل آگاهی از خود محافظت از خود مواجه هستند.
علایم کودک اوتیسم و اختلال پردازش حسی
حساسیت بیش از حد
حساسیت کمتر از حد
ابتلا به حواس پرتی
مشکلات اجتماعی و هیجانی
سطح فعالیت خیلی کم یا زیاد
دست و پا چلفتی
تکانشگری
بی قراری
تاخیر گفتار
مشکلات پردازش حسی در نوزادان
آرام نمی شود.
نوزاد وقتی توسط مراقبین در آغوش گرفته میشود با کش و قوس دادن خود از آنها اجتناب میکند
هنگام تکان دادن کودک جیغ می زند.
تنهایی در گهواره را ترجیح می دهد
مشکلات مکیدن و تغذیه دارد
واکنش طبیعی به درد آمپول ندارند.
از لباس بیزار است.
از ماساژ بیزار است
علائم کودکان اوتیسم در مشکلات بویایی و چشایی
ترجیح دادن غذا های خاص
حساسیت زیاد به بوها
تمرکز زیاد روی بوها
یکپارچگی حسی در اوتیسم
یکارچگی حسی به عنوان یکی از روش های برگرفته از علوم اعصاب مطرح شده است. کاربرد علوم عصبی در چند دهه گذشته بسیار گسترده و وسیع بوده است. یکارچگی حسی عبارت است از سازمان دهی درون داد های حسی به منظور استفاده از آنها. این استفاده ممکن است شکل های مختلفی داشته باشد.
مواردی مانند ادراک از بدن و یا جهان پیرامون، فرایند یادگیری، رشد و ایجاد عملکردهای عصبی. از طریق انسجام حسی است که بسیاری از اعصاب بدن با یکدیگر همکاری می کنند تا شخص بتواند با محیط به شیوه ای کارا ارتباط برقرار نماید و تجربه کسب کند.
در یک توصیف کلی از روش یکپارچگی حسی می توان چنین استدلال کرد، فرد در دوره نوزادی برای انجام عملکردهای خود از درون دادهای بسیار اولیه و پایه ای استفاده می کند. فعالیت های حسی وی در این دوره عبارت است از بوییدن، مزه کردن، لمس کردن، ادراک وضعیت بدن، احساس تقابل با جاذبه زمین( نا امنی جاذبه ای) و این روشی برای ادراک محیط پیرامون و زیستن است. با افزایش سن، این نظام ها( نظام لمس کردن، نظام ماهیچه های بدن، حرکات بدن، تاثیر بر جاذبه، سیستم وستیبولار)، بایستی به نظام های خود مختاری تبدیل شوند که سیستم عصبی را آزاد و رها کند تا بتواند انسجام یافته و عملکردهای بالاتر و برتر قشر مغز را برای یادگیری و انجام امور و فعالیت های شناختی ضروری است، ممکن سازد.
کودکی که به تازگی راه افتاده و به اصطلاح تاتی تاتی میکند، تمام انرژی و توان خود را صرف کسب مهارت بر این توانایی می کند. اما به زودی مهارت راه رفتن باید به اندازه ای خودکار انجام شود که فرد نیازمند تمرکز بر روی آن نباشد. در اغلب افراد دارای و افرادی که دارای مشکلات ذهنی هستند، این مهارت های حسی هیچگاه به مرحله خودمختار واتوماتیک نمی رسد. در درمان کودکان اوتیسم یکی از نکات قابل توجه مشکلات یکپارچگی حسی می باشد. کلینیک کاردرمانی جناب آقای دکتر صابر در زمینه درمان کودکان با مشکلات یکپارچگی حسی فعالیت می کند.
بنابر این در هر بار انجام این مهارت ها ی پایه ای باید بر روی آنها تمرکز کرده و انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت های دیگر را صرف آن نمایند. فرایند یکپارچگی حسی فرایندی است که به شکل اتوماتیک انجام می شود و در افراد دارای مشکلات رشدی این فرایند به طور خودکار انجام نمی شود و نیازمند مداخله و حمایت است. فرد دارای اتیسم به عنوان فردی که فاقد نظام منسجم و یکپارچه ای از حواس موجود است، نسبت به محرک های موجود در محیط واکنش های مختلف و متفاوتی از خود نشان می دهد. مثلا در برابر نام برده شدن و شنیدن اسم خود واکنشی از خود نشان نمی دهد اما نسبت به صدای خاصی مانند تهویه دستشویی و یا کولر و مخلوط کن واکنشی بسیار غیر معمول از خود بروز می دهد.
این امر می تواند دلیلی برای وجود نوعی ناهماهنگی حسی در حس شنوایی فرد باشد. در این اختلال نظام دریافت پیام ها و محرک های محیطی به روشی متفاوت از سایر افراد عمل می کند و محرک ها را متفاوت تر از آنچه که هستند دریافت میکند. یکپارچگی حسی نوعی توانمندی است که به فرد کمک می کند تا اطلاعات به دست آمده از حواس مختلف را به شیوه ای دریافت و پردازش کند تا در برابر آنها واکنش مناسب و معادل از خود نشان دهد. برای رسیدن به چنین یکپارچگی در حواس مختلف روش هایی وجود دارند که در قالب یک برنامه منسجم به فرد ارائه می شود.
روش یکپارچگی حسی را می توان به افراد دارای مشکلات حسی و رشدی مختلف از جمله افراد دارای اوتیسم ارائه کرد تا به بهبودی علایم اختلال آنها کمک کند. یکپارچگی حسی زیربخشی از علوم اعصاب است و برای تمامی درمانگران که قصد کمک به کودکان طیف اوتیسم را دارند لازم می باشد.
در دیدگاه علوم اعصاب، اختلالات ایجاد شده در مغز فرد را می توان از طریق تغییر شرایط جسمانی مغز و گیرنده های آن تغییر داد، این تغییر شرایط را می توان از طریق روش یکپارچگی حسی که شیوه ای برگرفته از علوم اعصاب می باشد و در کاردرمانی کاربرد ویژه ای دارد، انجام داد.تحقیقات نشان داده است انجام بازی های خاص و فعالیت های جسمی و حرکتی می تواند اثر درمانی بسیار قابل توجهی در اختلالات مختلف روانی و جسمی داشته باشد. این فعالیت ها بخش هایی از سیستم اعصاب مرکزی را به فعالیت وامی دارد که اطلاعات حسی را مورد پردازش و سازماندهی قرار می دهند.
در روش یکپارچگی حسی ابتدا سطح عملکرد فعلی کودک را به صورت دقیق ارزیابی می شود سپس به طراحی فعالیت هایی پرداخته می شود تا با تعدیل سازی محیط، کودک با استفاده از تعدیل ها تا آنجا که می تواند از خود فعالیت نشان دهد. کاردرمانگران متخصص در زمینه یکپارچگی حسی تحت نظر جناب آقای صابر، با تلاش در طراحی فعالیت های مختلف بر پایه روش یکپارچگی حسی به ایجاد تعدیلات حسی و انسجام حسی در کودکان طیف اوتیسم کمک می کنند.
بهترین مرکز آموزش کودکان اتیسم(اوتیسم)
در بخش آموزش کودکان اتیسم مرکز توانبخشی اوتیسم جناب آقای دکتر صابر به آموزش کودکان اتیسم در زمینه آموزش پیش دبستانی و تست ورود به مدرسه، همچنین آموزش کودکان اوتیسم در زمینه اختلال یادگیری در سنین مدرسه و افزایش توجه و تمرکز کودکان اوتیسم پرداخته می شود.
ذهن های تک رشته ای به چه معناست؟
معمولا افرادی که دچار اوتیسم خفیف یا سندروم اسپرگر هستند، در بعضی زمینه ها توانایی خارق العاده ای را از خود نشان می‌دهند و در حین داشتن عملکرد بالا در این زمینه ها در موارد دیگر بسیار ضعیف عمل می‌کنند. والدین و مربیان باید کودکان را تشویق کنند تا از استعدادهای خود در مهارت های کاربردی در مشاغل و علائق خود بهره جویند. هدف اصلی، آموزش مهارت هایی است که علایق بر این کودکان را در بر گیرد و در طول زندگی شان نیز موجبات رضایت آنها را فراهم نماید. شاد ترین افراد این طیف آنهایی هستند که دوستانی با علایق مشترک دارند. بیشتر معاشران من از علاقمندان به بحث حیوانات و رفتارشان هستند. زندگی من با حرف ام پیوند خورده است و در حال حاضر استاد یار رشته علوم حیوانات در دانشگاه کلرادو هستم، و نیمی از گله های گاو موجود در ایالات متحده آمریکا و کانادا از طریق وسایلی که من طراحی کردم ام جابه جا میشوند.
انسان ها را از نظر شیوه اندیشیدن می‌توان در دو طبقه جای داد : تفکر بصری و تفکر تربیتی در سال‌های متمادی با افراد مختلف در مورد نحوه تفکرشان مصاحبه کردم و به این نتیجه رسیدم که انسان ها دارای است الگوی تفکرند : تفکر بصری، تفکر موسیقی و ریاضی و تفکر منطق کلامی و گاهی نیز ترکیبی از آن سه الگو متصور است. تفکر بصری در افراد اوتیستیک بسیار معمول است. تفکر منطق کلامی در افراد با اسپرگر خفیف (برخلاف نحوه تفکر من) که البته این موارد در خصوص کسانی صادق است که دچار تاخیر تکامل گفتار نیستند. آن هایی که دارای تفکر منطق کلامی هستند در ترسیم بسیار
ضعیف و در یادگیری زبانهای خارجی موفق اند. هر یک از الگوهای تفکر خواصی منحصر به خود دارد. بر این اساس، برخی از مهارت ها تقویت میشود، در حالی که برخی دیگر ضعیف اند یا حتی به مرحله ظهور نمی رسند. تغییر دادن این الگوها کاری بسیار دشوار است و وظیفه مربیان ایجاد انعطاف پذیری این الگوها از طریق آموزش‌های مستمر و پی گیر است. یکی از راههای استفاده از بازیهای خاصی است که مبنای آن ها دسته بندی و جلب توجه کودک به نحوه تغییر این دو دسته بندی ها است. به طور مثال اگر شش مورد را روی یک میز بگذاریم (خودکار، چسب ، کلاه ، یا نوار ویدیویی) یک کودک اوتیستیک به راحتی اشیای قرمز را جدا میکند، اما نانی مینشو در تحقیقات خود در دانشگاه ملون نشان داده است که برای همین کودک بسیار سخت است که الگوی دسته بندی خود را تغییر دهد و اشیاء پلاستیکی را از دیگر اشیا جدا کند. همچنین باید به این کودکان آموزش داد که بعضی از طبقه بندی ها بر مبنای مصرف تعریف میشوند و بستگی به این دارد که مصرف کننده از وسیله ای به منظور کار یا بازی استفاده کند. یک کلاه می‌تواند در محل کار استفاده خاصی داشته باشد، در حالی که از همین کلاه توسط فرد دیگری در حین بازی استفاده میشود.
سندروم اسپرگر
سندروم اسپرگر که گونه ای ضعیف تری از اوتیسم است، ناشناخته بود. پس از تشخیص این سندروم اکنون کودکان طبیعی‌تری که فاقد علائم بارز معلولیت اند در طیف اوتیسم دیده می شوند. این کودکان ضمن داشتن مشکلات ارتباطی طیف اوتیسم دارای هوش خارق العاده‌ای هستند. امروز این طیف از اوتیسم افراد فارغ گفتار تا دانشمندانی برجسته را شامل میشود، و این خود معضل بزرگی در تشخیص این سندروم به شمار می رود. آلبرت اینشتین ، کارل سیگن ، ولفگانگ آمادئوس موتسارت ، ونسان ون گوگ و بسیاری از دانشمندان، محققان و هنرمندان نامی جهان نشانه‌هایی از این سندروم داشته اند. از زمان شناسایی این سندروم در ایالات متحد، با افراد بسیاری در زندگی حرفه ای خود برخورد کرده ام که به نوعی دچار سندروم اسپرگر نهفته اند. این افراد شامل مهندسان برجسته، طراحان ابزارهای مختلف، نقشه کش ها و تعمیرکاران وسایل مختلف میشوند و در صنعت دام کشور جزء افراد موفق و فعال اند. افراد زیادی را نیز با چنین علائمی در صنایع کامپیوتری دیده ام. هیچ مرز قابل تشخیصی بین نخبگان کامپیوتر و مبتلایان به سندروم اسپرگر نمی توان ترسیم کرد. سایمن بارون – کوهن محقق انگلیسی، در مطالعات خود درباره طیف اوتیسم اظهار می‌دارد در خانواده هایی که تاریخچه ابتلا به این سندرم وجود دارد، شمار فارغ التحصیلان رشته های مهندسی دو و نیم برابر بیشتر از خانواده‌های معمولی است.
افراد موفق بسیاری را در صنعت دامی دیده‌ام که دارای سندرم اسپرگر بوده اند، اما این توفیق را داشته‌اند که استعدادهای خود را به مهارت هایی با ارزش و فراگیر تبدیل کنند. برای آنهایی که دارای تفکر بصری هستند، طراحی، هنرهای گرافیکی، عکاسی، مراقبت از حیوانات عیب زدایی، شبکه های کامپیوتری، تعمیرات کامپیوتر، تعمیرات وسائل نقلیه، طراحی ابزار آلات صنعتی و تحقیقات علمی، مشاغل مناسبی به شمار می روند. ذهن های ریاضی و موسیقی در موسیقی، ریاضی، مهندسی، فیزیک، شیمی و دیگر رشته های فنی فوق خواهند بود. کسانی که دارای تفکر منطق کلامی هستند. به عنوان روزنامه نگار، کتابدار، گفتاردرمان و مربیان آموزش‌های خاص فوق العاده خواهند بود.
سوالات متداول:
1- خدمات اصلی ارائه شده در یک مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در تهران معمولاً شامل چه مواردی است؟
خدمات جامع در یک مرکز تخصصی برتر معمولاً شامل این موارد است: ارزیابی جامع تشخیصی و عملکردی (با استفاده از ابزارهای استاندارد مانند ADOS-2، ADI-R، PEP-3)، گفتاردرمانی تخصصی اوتیسم (تقویت ارتباط کلامی/غیرکلامی، مهارتهای مکالمه، درک زبان، استفاده از AAC)، کاردرمانی ذهنی (تقویت مهارتهای بازی، شناخت، پردازش حسی، مهارتهای حرکتی ظریف و درشت، خودیاری)، کاردرمانی جسمی (در صورت نیاز به تمرینات حرکتی خاص)، رفتاردرمانی (ABA و سایر رویکردها) (مدیریت رفتارهای چالش‌برانگیز، آموزش مهارتهای جایگزین، تقویت مهارتهای اجتماعی و خودیاری)، گروه‌های مهارتهای اجتماعی، مشاوره و حمایت روانشناختی برای کودک و خانواده، آموزش و توانمندسازی والدین، مداخلات یکپارچه‌سازی حسی، و همکاری با مدارس و سایر محیط‌های مرتبط با کودک.
2-پردازش حسی (Sensory Processing) در اوتیسم چیست و مراکز توانبخشی چگونه به آن می‌پردازند؟
بسیاری از افراد در طیف اتیسم تفاوت‌هایی در پردازش اطلاعات حسی (بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی، چشایی، حرکتی/دهلیزی، عمقی) دارند. این می‌تواند منجر به حساسیت بیش‌ازحد (مثل پوشاندن گوش‌ها در برابر صداهای معمول)، حساسیت کمتر‌ازحد (مثل نیاز به حرکات شدید یا فشار عمیق)، یا جستجوی حسی (مثل چرخیدن یا لمس مداوم اشیا) شود. مراکز تخصصی با کاردرمانگران متخصص در یکپارچگی حسی به این چالش‌ها می‌پردازند. این شامل ارزیابی دقیق پروفایل حسی کودک، طراحی برنامه‌های فردی یکپارچگی حسی (استفاده از تجهیزات خاص مانند تاب، ترامپولین، تونل‌ها، مواد لمسی متنوع)، آموزش راهبردهای تعدیل حسی به کودک و خانواده (مثل استفاده از وزنه، جلیقه فشار، هدفون کاهش صدا)، و اصلاح محیط برای کاهش عوامل استرس‌زای حسی است تا به کودک کمک کند حالت برانگیختگی بهینه را برای یادگیری و تعامل حفظ کند.
تاکنون ممکن است به واسطه عدم اطمینان از ارزیابی علائم اوتیسم و امید به اینکه همه چیز به روال عادی باز خواهد گشت، از بررسی اینکه کودکتان ممکن است دارای تشخیص اوتیسمباشد سرباز زده باشید. تشخیص تاخیر گفتار به واسطه عفونت راجع گوش، شما را کمتر ناراحت خواهد کرد تا اینکه به شما بگویند کودکتان دارای تشخیص اتیسم است. رفتار کودکتان ممکن است دائمی نباشد. یک روز خوب باشد و یک روز بد. نظر شما و همسرتان درباره کودکتان ممکن است متفاوت باشد و به همین ترتیب سطح نگرانی تان در دنبال کردن روند تشخیص کودک اوتیسم ممکن است به تاخیر بیفتد. مرکز تشخیص اوتیسم در کودکان دکتر صابر در زمینه تشخیص اوتیسم و انجام تست های تشخیص اوتیسم در کودک به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. دکتر صابر استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با سابقه بالا در حیطه روش تشخیص کودک اوتیسم به شما عزیزان یاری می رساند. راه های تشخیص کودک اوتیسم و چگونگی ارزیابی کودکان اوتیسم از مواردیست که باید توسط یک دکتر متخصص اوتیسم انجام شود.
ممکن است پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها یا فامیل های دیگر مثل شما علائم را نبینند و بگویند : ( مثل خودته ! تو هم تو بچگی دیر به حرف افتادی همین طوری بودی! ) که به هر حال در یک نقطه نگرانی تان بر همه این توجیه ها غلبه خواهد کرد و احساس خواهید کرد باید کاری بکنید اما چه کاری ؟ چگونگی تشخیص اوتیسم در کودکان با انجام تست های تشخیص اوتیسم و ارزیابی اوتیسم توسط چک لیست والدین برای کودک اوتیسم آغاز می شود. مرحله بعد ارزیابی بالینی کودک اتیسم توسط متخصص اوتیسم می باشد.
گام های نخست در تشخیص اوتیسم در نوزادان
اگر به اوتیسم مشکوک هستید اول از پزشک کودکتان یک وقت بگیرید. به منشی مشکلتان را بگویید تا هنگام ملاقات دکتر وقت کافی داشته باشید. سعی کنید با همسرتان در مطب پزشک حاضر شوید. قبل از حضور در مطب به سایت www.Mehdisaber.com بروید و مطالب مرتبط با علائم کودکان اوتیسم را مطالعه کنید. و نتایج آن را هنگام ویزیت به اطلاع پزشک کودکتان برسانید. دقت داشته باشید که چک لیست های داخل سایت، فقط یک تست غربالگری است و تست غربالگری نمی‌تواند یک تشخیص را تایید یا رد کند. فقط احتمال این که کودکتان دارای اوتیسم باشد را مشخص میکند. برای تشخیص کودک اوتیسم باید یک ارزیابی رسمی انجام شود و این هم فقط از عهده یک متخصص برمی آید. حتی اگر خودتان پزشک یا روانشناس هستید باز هم بهتر است با یک متخصص تشخیص کودکان اوتیسم دیگر مشورت کنید. سعی نکنید خودتان برای کودکان تشخیص بگذارید. ارزیابی کودک شامل دو قسمت است که اگرچه مجزا به نظر میرسند اما کاملاً به هم مرتبط اند :
ارزیابی رشدی
ارزیابی پزشکی
ارزیابی رشدی به صورت توصیفی انجام میشود و متمرکز بر مهارت ها و تأخیرهای احتمالی رشد کودکتان است. آیا کودک دارای اوتیسم است؟ کودک در چه سطح هوشی قرار دارد؟ آیا کودک دارای مشکلات حسی تاخیر حرکتی و… می باشد؟ اما ارزیابی پزشکی کودک به دنبال تشخیص علت مشکلات است. چرا کودک دارای مشکلات رشدی است؟ آیا یک مشکل عمومی وجود دارد که سلامت عمومی کودک را با خطر مواجه کرده است؟ آیا یک مشکل ژنتیکی وجود دارد؟ شانس اینکه کودک دیگری با این مشکل داشته باشیم چقدر است؟ بچه های بچه ام چطور؟ ترکیبی از اطلاعات دو حوزه فوق به شما کمک می کند تا یک برنامه جامع برای کمک به کودک و خانواده تان بریزید.
دکتر تشخیص اوتیسم در کودک
متخصصین که صلاحیت تشخیص اختلال طیف اوتیسم را دارند عبارتند از :
پزشکان
روانپزشک اطفال ، نورولوژیست اطفال ، متخصص اطفال
پیراپزشکان
کاردرمان ، روانشناس کودک ، گفتار درمانان
پزشکان و پیراپزشکان اغلب از طریق ترکیبی از مصاحبه با والدین، مشاهدات بالینی و به کارگیری معیارهای دی اس ام به تشخیص اوتیسم در کودک می رسند.
درحالی که روانشناسان بیشتر مایلند بر اساس نتایج آزمون های استاندارد تشخیص بگذارند و در مقایسه با پزشکان کمتر بر تاریخچه ارائه شده از سوی والدین تکیه می‌کنند.
هر دو روش مکمل یکدیگر می باشند و معمولاً به یک نتیجه واحد می رسند. هرچند در موارد مرزی و خفیف ممکن است متخصصین توافق نظر نداشته باشند. البته نه به خاطر اینکه چیز متفاوتی در کودک دیده اند، بلکه به خاطر این که مقیاس و آزمون هایی که برای تشخیص اوتیسم استفاده کرده‌اند بر روی علائم رشدی واحد متمرکز یکسانی نداشته اند.
متخصصین پیراپزشکی می توانند مهارت های خاصی از کودک را ارزیابی کنند. این متخصصین در حوزه‌های تخصصی خودشان تجربه بیشتری از پزشکان و روانشناسان دارند.
آسیب شناسان گفتار و زبان به ارزیابی زبان و مهارت های ارتباطی کودک می‌پردازند. کاردرمان به ارزیابی حرکات درشت، حرکات ظریف و توانایی پردازش حسی می‌پردازد. روانشناسان کودکان استثنایی به ارزیابی مهارت های خود مراقبتی، اجتماعی و تحصیلی می‌پردازد. این ارزیابی ها موجب تشخیص دقیق تر در کودک اوتیسم می گردد.
فرایند ارزیابی کودک اوتیسم ،منتج به شکل گیری یک نیمرخ دقیق از نقاط ضعف و قوت در کودک در حوزه‌های رشدی مختلف و نیز میزان غیر عادی بودن وی میشود. وقتی متخصصین حوزه های مختلف به مشاهده بالینی کودک بپردازند، تصویر دقیق تر و صحیح تری از کودک تهیه می گردد تا اینکه فقط یک نفر در یک بازه زمانی کوتاه و ارزیابی بپردازد.
توصیه هایی که برای مداخلات رشدی کودک ارائه میشود بر اساس تشخیص رشدی کودک اوتیسم خواهد بود. لذا هر چه به وضعیت رشد کودک تان بهتر آگاه شوید بهتر خواهید توانست پاسخ سوالات را پیدا کنید.
بهترین روش آموزش کودک مان چیست؟ چه درمان هایی و به میزان چند جلسه در هفته برای کودک مان کافی است؟ آیا مشکلات همراه دیگری، وجود دارد که باید در مداخلات مدنظر قرار گیرد؟
از آنجایی که مطالعات موثق کمی در زمینه پاسخ به سوالات فوق انجام شده است لذا باید با کمک پزشک، کاردرمانگران و مشاهدات خودتان به قضاوت برسید. لذا هر چه درک بهتری از نیازهای کودکتان و نیز روشهای درمانی مختلف برای مودک اوتیسم داشته باشید انتخاب بهتری از میان گزینه های موجود خواهید داشت.
چرا باید برای کودک اوتیسم یک تشخیص پزشکی گرفت ؟
تشخیص پزشکی این واقعیت را که کودکتان دارای اوتیسم است تغییر نخواهد داد. برخلاف بسیاری از تبلیغات هنوز هیچ درمان پزشکی ثابت شده ای برای اوتیسم وجود ندارد.
اما درمان کاردرمانی و گفتار درمانی توانایی خارج شدن از طیف را دارا میباشد. اختلال طیف اوتیسم صرفاً برچسبی برای مجموعه‌ای از علائم است که همیشه یک علت فیزیولوژیک برای آنها مطرح است.
در صورتی که این عامل خاص توسط پزشک تشخیص داده شود خواهید توانست با انجمن‌ها و خانواده‌هایی که فرزندانشان دارای همان مشکلات پزشکی است ارتباط برقرار کنید و از تجارب و اطلاعات آنها بهره مند شوید.
برخی از مشکلات پزشکی مثل سندروم ایکس شکننده یا سندروم آنجلمن با نیمرخ شناختی و رفتاری خاص همراه هستند که برای هر یک، مداخلات رفتاری خاصی وجود دارد. هرچند هیچ درمان دارویی خاصی برای خود اوتیسم وجود ندارد، اما برای برخی از علائم اوتیسم همچون رفتارهای تکراری، رفتارهای تکانشی، تحریک پذیری و… مداخلات دارویی وجود دارد.
استفاده محتاطانه از داروها به کودک کمک میکند تا به حداکثر توانمندی‌های ممکن دست یابند. تشخیص پزشکی اوتیسم به شما کمک میکند از مشکلات فیزیولوژیکی احتمالی که همراه اختلال اوتیسم کودکتان وجود دارد آگاه شوید و اقدامات لازم برای پیامد های حاصل از آن را به عمل آورید.
متخصص اوتیسم می تواند به شما کمک کند که نکاتی مجزایی را که از سوی درمانگران مختلف می شنوید و نیز گزارش پزشکان مختلف مثل نوار مغز، گزارش ژنتیک و غیره را به خوبی همچون مهره های تسبیح به هم وصل کنید.
یک متخصص اوتیسم با تجربه می تواند در مورد کودک به عنوان یک کل توضیح دهد. یک متخصص خوب می تواند با تلفیق اصلاعات پزشکی و رشدی و نیز اطلاعاتی که طی ارزیابی های مختلف از فرزندتان به دست می آورد وضعیت فرزندتان را مشخص و به سوالات شما در مورد پیش آگاهی و نحوه رشد فرزندتان در آینده پاسخ دهد.
و بالاخره با داشتن یک تشخیص پزشکی خواهید توانست پاسخی برای سوالات مربوط به احتمال تکرار اختلال در فرزند بعدی و نیز فرزندان فرزندانتان پیدا کنید.
به دنبال متخصص توانبخشی باشید که در فرآیند درمان کودکتان پا به پای شما حرکت کند. یک پزشک ممکن است در طول دوران کاری اش هزاران کودک را دیده باشد هرچند فقط برای مدت کوتاهی، از این رو با الگوهای رشد طبیعی و غیرطبیعی فراوانی مواجه است.
از سویی والدین کودک شان را بهتر از هر کسی می شناسند. لذا در فرایند درمان کودکان اوتیسم به همان میزان که والدین نیازمند پزشک هستند پزشک نیز به والدین نیازمند است. هر یک از آنها قطعه از پازل درمان کودک اوتیسم را تشکیل می دهند و بدون هر یک این پازل را تکمیل نخواهد شد.
روند یک ارزیابی تشخیص کودک اوتیسم چگونه است
ارزیابی باید آرام و بدور از عجله باشد. باید احساس کنید که پزشک با صبر و حوصله و دقت به صحبت‌های شما گوش می کند. باید پدر و مادر هر دو در جلسه معاینه حضور داشته باشند. دکتر باید در جلسه معاینه به موارد زیر بپردازد :
تاریخچه پزشکی : مشکلات حامله شدن ، باروری درمانی ، مصرف دارو و الکل در دوران بارداری ، تولد نارس ، عوارض زایمان ، تاریخچه پزشکی کودک پس از تولد (بیماری ، جراحی ، صدمات)
تاریخچه خانوادگی : تاریخچه سلامتی و رشد ، سلامتی روانی و ذهنی اعضای خانواده و اطرافیان نزدیک (مشکلات تخفیف زبان ، یادگیری یا مهارتهای اجتماعی ، اضطراب و افسردگی در خانواده های کودکان دارای اوتیسم شایع است)
تاریخچه اجتماعی : سطح تحصیلات و شغل والدین ، سیستم های حمایتی خانواده
معاینه فیزیکی : پارامتر های رشد جسمی(قد، وزن، دورسر) کج ریختگی های ژنتیکی( وجود نقایص قلبی ، شکل چشم ها یا انگشتان مبین وجود مشکلاتی در رشد جنین در سه ماهه اول بارداری که اندام های بدن شکل می‌گیرند می باشد) یک معاینه نورولوژیک کامل (تون و قدرت عضلات، تعادل)
تست های رشد عصبی : ارزیابی وضعیت ذهنی شامل: گسترده توجه، همکاری ، میزان فعالیت ، حالت هیجانی ، تعامل ، توانایی های شناختی (زبان، حل مسئله، مهارت های تحصیلی)
مرور نتایج ارزیابی‌های سایر متخصصین : گزارش های مدرسه ، برنامه آموزشی انفرادی ، تست هوش رسمی ، ارزیابی‌های گفتاردرمانی و روانشناسی
تست های آزمایشگاهی : آزمایش های ژنتیک ،متابولیک وقتی ارزیابی کودک اوتیسم تکمیل گردید و نیم رخ کاملی از کودک به دست آمد پزشک به کمک سایر اعضای تیم، اطلاعاتی در مورد خدمات درمانی ، مدیریت رفتار حمایت های عاطفی از شما و سایر اعضای خانواده، طراحی برنامه بلند مدت و ابزارهای درمانی به شما ارائه می دهد. دکتر باید به صورت دوره‌ای فرزندتان را ویزیت نماید تا پیشرفت وی را نسبت به آغاز کار بررسی نماید و ببیند آیا پیشرفت مورد انتظار را داشته است ؟ آیا پیشرفت کودک متناسب با خدماتی که دریافت میکند میباشد ؟ آیا مشکلات رفتاری بروز کرده است ؟ وضعیت سایر اعضا خانواده ویژه خواهران و برادران کودک چگونه است ؟
ویزیت در مطب-پرسشنامه تشخیص اوتیسم
اجازه بدهید با هم یک جلسه معاینه را مرور کنیم. والدین اولین منبع اطلاعاتی برای ارزیابی هستند. هیچکس بیشتر از والدین با کودک در تماس نیست. قبل از ملاقات حضوری از والدین خواسته میشود که پرسشنامه ای در مورد وضعیت کودکشان و نگرانی‌های خودشان را پر کنند.
دومین منبع اطلاعاتی برای ارزیابی در صورتی که کودک به مدرسه می رود و از خدماتی استفاده می‌کنند، کادر آموزشی میباشد. مربیان و درمانگران روزها و ماه های پی در پی با کودک کار می‌کنند، لذا علاوه بر والدین از مربیان و درمانگران کودک نیز خواسته می شود که گزارش مختصری در مورد مشاهدات شان از کودک ارائه دهند. همچنین از نتایج آزمایش‌های پزشکی و رشدی قبلی کودک یک کپی تهیه میشود.
به محض ورود خانواده به کلینیک ارزیابی شروع می شود (بهتر است شخص سومی هم مثل مادر بزرگ همراه والدین باشد تا وقتی با والدین گفت وگو می کنید از کودک مراقبت نمایند.) اینکه کودک به محیط جدید چگونه واکنش نشان می دهد؟ بر افروخته است یا ترسیده است؟ در این صورت آیا با درخواست مستقیم از والدین مثل نگاه به چشمان شان می خواهد که از محیط خارج شود؟
چقدر برای والدین راحت است او را آرام کنند؟ در اتاق انتظار باید انبوهی از اسباب بازی ها و وسایل سرگرمی از قبل مکعب حروف الفبا، کتاب، پازل، پاپت و عروسک، ماشین و… وجود داشته باشد. معمولاً کودک پس از دقایقی آرام می گیرد و در این هنگام از والدین خواسته میشود که بدون کودک، وارد اتاق پزشک شده و کودک همراه نفر سوم (مادربزرگ) در اتاق انتظار بماند.
پس از اینکه تاریخچه رشدی کودک از والدین گرفته شد . متخصص نیم ساعت با کودک در اتاق سپری میکند و ضمن مشاهده کودک سعی میکند در کارهایی که کودک انجام می دهد وارد شود. آیا کودک با اسباب بازی ها بازی می کند؟
در این صورت سطح رشدی بازی هایش چگونه است (برای مثال آیا با عروسک ها و پارک ها بازی های تخیلی انجام می دهد)؟ یا اینکه صرفاً به صورت مکانیکی با وسایل تعامل می‌کنند (مثلاً مکعب های حروف را کنار هم می چیند یا ماشین را جلو عقب برده و محو چرخ چرخش چرخ های آن می شود؟)
آیا کودک به من توجه می کند؟
آیا من می توانم وارد بازیهای کودک شوم؟
کودک حین بازی چگونه به من و مادربزرگش (مراقب همراه) نزدیک میشود؟
آیا اسباب‌بازی‌ها را برای من و مادربزرگش می آورد؟
آیا درخواست کمک می کند؟
توضیحات پزشک:پس از اینکه دستیار مصاحبه روانی -اجتماعی را به پایان رساند به همراه والدین در اتاق انتظار به من می پیوندند. این امر خود شانس دیگری برای مشاهده رفتارهای اجتماعی کودک مهیا میکند.
آیا کودک از بازگشت والدین خوشحال میشود و واکنش نشان می دهد یا مشغول فعالیتش باقی می‌ماند؟ در این هنگام از اتاق بازی به اتاق ارزیابی می رویم. واکنش کودک به این جابجایی را مورد توجه قرار می دهم.
بعضی از بچه ها وقتی مزاحم بازی شان می شوم بسیار به هم ریخته میشوند. در اتاق بازی نقش من تقلید از کودک است اما در اتاق معاینه این کودک است که باید از کارهایی که من انجام می‌دهم تقلید کند.
اغلب وا داشتن کودک به اینکه به من توجه کند کار دشواری است. من برای این کار از تقویت کننده های خوراکی، محرک های بینایی چشمک زن یا چرخان یا محرک های لمسی مثل قلقلک با دست استفاده می کنم.
اگر کودک دراز می کشد من هم کنارش دراز میکشم. بسیاری از کودکان دارای اوتیسم عاشق اشعار کودکانه هستند، حتی اگر من بخوانم! من خواندن این اشعار را با حرکات دست و اشارات مناسب همراهی کنم.
گاهی هیچ یک از این اقدامات باعث جلب توجه کودک نمی شود. با این همه من سر وقت وسایل ارزیابی می روم. گاهی خود این وسایل برای کودک جذاب است. صفحات جورچین که کودک باید قطعات را در جای خود بگذارد بسیاری از کودکان را جذب می کند.
چرا که این گونه اشیاء مستقیماً با کودک حرف میزنند، اما من ممکن است نتوانم به کودک بگویم باید از کارهای من تقلید کنی ! برای تقلید کردن ابتدا کودک باید بفهمد که از او انتظار می رود که نگاه کند و تقلید کند. فهم اینکه مخاطب از او چه می خواهد خود یک تکلیف تئوری ذهن است. کودک نمی‌تواند انتظاراتی را که نفهمیده است برآورده کند.
لذا در مواقع در اینجا اصلا مسئله مخالفت و توانایی در آن تکلیف نیست. مشکل آنجاست که کودک تشخیص نداده است از او انتظار می‌رود کار را انجام دهد ! اما عناصری مثل جورچین و کره ی هوش خود بیان هستند.
کودک به این دلیل جذب آن می شود که خود اسباب بازی نشان میدهد کودک چه کار باید کند. مجموعه‌ای از تکالیف کلامی و غیرکلامی را انجام می‌دهم و معمولاً با تکالیف غیرکلامی شروع می کنم.
چرا که کودک دارای اوتیسم با این تکالیف راحت ترند. سپس تکالیف کلامی را جایگزین تکالیف غیرکلامی می‌کنم. تکالیف غیر کلامی شامل طرح های ساخته شده با مکعب ها، کار با مداد رنگی، جور کردن اشکال در کره هوش یا صفحات جورچین می باشد.
برای بچه های بزرگتر یا با مهارت های بیشتر از تکالیف پیچیده تری مثل ترسیم اشکال پیچیده استفاده می کنم.
برای تکالیف کلامی از مجموعه ای از سنجش های رسمی و غیررسمی در راستای بررسی ذخیره واژگان، مهارت های ادراکی و بیانی و کاربرد زبان استفاده می کنم.
در صورتی که کودک قادر باشد، همراه کودک کتابی را ورق می زنم و در مورد محتویات هر صفحه سوالاتی از کودک می پرسم، تا ببینم کودک فقط بر اجزای تصویر متمرکز شده است یا روابط بین اجزا را نیز درک میکند.
طی این تعاملات نحوه تماس چشمی، گسترده توجه، تحریک‌پذیری. حرکات کلیشه‌ای و مواردی از این دست را نیز بررسی می‌کنم. در پایان نتیجه ارزیابی هایم را با گزارش‌های والدین و سایر درمانگران مقایسه می‌کنم.
اگر نتایج ارزیابی‌های من ، والدین و درمانگران تطابق داشت تشخیص را ارائه می‌دهم و برنامه درمانی مورد نظر را پیشنهاد می کنم.
در مواردی هم که عدم انطباق مشاهده کنم یا موارد مبهمی باقی بماند از ارائه تشخیص خودداری می‌کنم . در چنین موارد ترجیح می‌دهم از آزمون‌های رسمی استفاده نمایم چرا که بیش تخمینی و کم تخمینی در تشخیص، هر دو مشکلاتی به بار می آورد.
والدین خواستار صداقت هستند لذا گفتن اینکه من هنوز مطمئن نیستم چیزی از ارزشهای پزشک کم خواهد کرد. در مجموع سلامت آینده فرزندتان متکی بر مداخلات درمانی صحیح است که برای وی انجام گیرد.
این امر خود مستلزم تشخیص رشد درست نیمرخ نقاط قوت و ضعف کودک و تعیین حوزه‌های رشدی است که نیازمند بیشترین مداخله میباشد.
همچنین تعیین وجود هر گونه مشکل پزشکی زیرساختی که بر رشد کودک اثر منفی بگذارد، نیز ضروری می باشد لذا یک معاینه جامع شامل هر دو بخش رشدی و پزشکی می باشد.
سوالات متداول:
1-اولین نشانه‌های هشداردهنده اوتیسم در کودکان معمولاً در چه سنی و چگونه ظاهر میشوند؟
برخی نشانه‌های اولیه ممکن است حتی قبل از ۱۲ ماهگی دیده شوند، اما اغلب بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی بارزتر میشوند.
2-تفاوت تشخیص اوتیسم در دختران و پسران چیست؟
دختران اغلب علائم پنهان‌تر دارند (مثل تقلید اجتماعی بهتر)، که ممکن است تشخیص را به تأخیر اندازد.
همان طور که در مقالات قبل توضیح داده شد علائم اصلیکودکان اوتیسم شامل نقص در مهارت های ارتباطی و اجتماعی، رفتارها و علایق تکراری با پردازش حسی حرکتی معیوب می باشد. ممکن است در تشخیص اوتیسم ،اختلالات همراه در کنار اوتیسم ( Autism )حضور داشته باشند که باید مورد بررسی قرار گیرد. در مرکز تشخیص اوتیسم دکتر صابر توجه ویژه ای به ارزیابی همه جانبه و تشخیص دقیق علایم اوتیسم می شود. کلینیک تشخیص و درمان کودکان اوتیسم با در اختیار داشتن تمامی تجهیزات لازم در حیطه تشخیص و درمان کودک اوتیسم به عنوان یک مرکز جامع درمان اوتیسم شناخته شده است. علائم اوتیسم که در توانبخشی و درمان کودکان اوتیسم باید مورد توجه کاردرمانان و والدین قرار گیرد شامل:
در حوزه اجتماعی، پایه ای ترین درمان در حیطه اوتیسم آن است که کودک اوتیسم حضور افراد دیگر را بپذیرد و به ابراز تمایل آن ها برای تعامل پاسخ مناسب بدهد. وقتی کودک اوتیسم یاد گرفت که چگونه به ابراز تمایل دیگران برای تعامل پاسخ دهد و مشغول تعامل با آن ها بشود. هدف بعدی در درمان اوتیسم پرورش توانایی کودک در شروع تعامل اجتماعی با دیگران خواهد بود. پس از گام سوم ایجاد توانایی حفظ یک ارتباط دو سویه و تشخیص احساسات دیگران است.
2. ارتباط کودک در درمان اوتیسم
در حوزه ارتباط اولین هدف در درمان است که به کودک اوتیسم یاد بدهیم چیزی به نام زبان وجود دارد. یعنی ما می توانیم اشیا و فعالیت ها را با صداهای قرار دادی (آواها و کلمات)، اشارات یا نمادها ( کارت های تصویری)نشان بدهیم . برای این منظور ابتدا به کودک نشان داد که زبان چه منافعی برای او در پی دارد.(می تواند به اشیا و چیزهای مورد علاقه اش برسد). هدف بعدی در درمان کودک اوتیسم، این خواهد بود که کودک اوتیسم یاد بگیرد که چگونه با استفاده از زبان با دیگران بده بستان اطلاعات کند و نهایتا چگونه از خود زبان به عنوان ابزار تعامل اجتماعی برای اشتراک احساسات با دیگران استفاده کند، به طور مناسب شوخی کند، استنتاج کند، طعنه بزند و دیگر ظرایف زبانی که فراتر از یک انتقال اطلاعات ساده یا درخواست اشیا است را به کار گیرد.
3. رفتار درمانی در درمان کودک اوتیسم
در مرکز درمان کودکان اوتیسم در حوزه رفتار، هدف کاهش عدم انعطاف پذیری ذهنی و رفتاری و جایگزینی آن با بازی های مناسب و افزایش تحمل کودک اوتیسم نسبت به تغییرات محیطی است. تبدیل کلیشه ها به شکل های رفتاری قابل قبول تر نیز ممکن است یک هدف برای درمان کودک اوتیسم باشد. بیشتر رفتار های ناسازگارانه کودکان اوتیسم منشع بیولوژیک دارد. همانطور که تشنج دارای منشع بیولوژیک است. لذا برای تقویت رفتار برخی کودکان علاوه بر مداخلات رفتاری و حسی دارو درمانی نیز موثر خواهد بود.
در حوزه درمان کودکان اوتیسم، پردازش های حسی– حرکتی هدف هنجارسازی واکنش های کودک اوتیسم به محرک های حسی، افزایش آگاهی و تصور از بدن، هماهنگی های حسی- حرکتی، رشد مهارت های حرکتی ظریف می باشد. بعضی از موضوعات خاص مثل کاهش غذا گزینی، افزایش تحمل سرو صدا و نویز ها ممکن است در اولویت باشند به هر حال برای هر کودکی باید متناسب با فهرست حسی خود تصمیم گرفت.
با توجه به موارد ذکر شده در کلینیک های توانبخشی پایا در پاسداران و کلینیک غرب تهران در منطقه سعادت آباد خدمات توانبخشی تحت نظر ارگوتراپیست جناب آقای صابر با انجام ارزیابی های دقیق در زمینه اختلالات پردازش حسی، اجتماعی و رفتاری در کودکان اوتیسم انجام می گیرد و طرح درمانی مناسب برای هر کودک اوتیسم ارائه می گردد.
کاردرمانی در سعات آباد،کاردرمانی در پاسداران،کاردرمانی در مرزداران، کاردرمانی در شریعتی،کاردرمانی در غرب تهران،کاردرمانی در شرق تهران
مرکز تخصصی گفتار درمانی دکتر صابر برای کودکان اوتیسم با دو شعبه مجهز در منطقه غرب و شرق تهران( کلینیک گفتار درمانی برای اوتیسم در پاسداران(توانبخشی پایا)- مرکز گفتار درمانی غرب تهران در سعادت آباد) با دارا بودن تمام امکانات روز دنیا در زمینه گفتار درمانی کودکان اوتیسم در زمینه اختلالات گفتار و زبان کودکان نظیر تاخیر گفتار، مشکلات تلفظی ، اختلالات گفتار کودکان اوتیسم و تاخیر کلامی کودکان… جزو بهترین مراکز اوتیسم در تهران محسوب می شود. جناب آقای دکتر صابر با سابقه 16 سال در زمینه توانبخشی کودکان با در اختیار داشتن 48 نیروی دکتر گفتار درمانی خوب و کاردرمانی مجرب و روانشناس در بهترین مرکز درمان اوتیسم در زمینه گفتاردرمانی در پاسداران به مساحت 380 متر و 39 کادر مجرب توانبخشی در بهترین کلینیک گفتار درمانی اوتیسم سعادت آباد به درمان تاخیر کلامی(از علایم کودکان اوتیسم) در کودکان اوتیسم و مشکلات گفتار و زبان در کودکان همچنین گفتار درمانی اوتیسم می پردازد. از دیگر امکانات بهترین مرکز گفتاردرمانی اوتیسم در تهران اتاق بهبود مهارت های شنیداری می باشد که با بررسی علائم اوتیسم در حیطه شنیداری،به صورت تخصصی در کاهش حساسیت زدایی شنیداری و افزایش درک شنیداری فعالیت می نماید. این امر موجب گردیده که کلینیک گفتار درمانی برای کودکان اوتیسم دکتر صابر جزو بهترین مراکز گفتار درمانی اوتیسم در تهران از دیدگاه والدین قرار گیرد. شایان ذکر است همکاران گفتاردرمان کلینیک گفتار درمانی اوتیسم در تهران تحت نظر دکتر صابر در حیطه گفتار درمانی در منزل کودکان اوتیسم نیز به درمان کودک اوتیسم در بهترین مرکز اوتیسم در تهران مشغول می باشند.
اهمیت زبان در ارتباطات کودکان اوتیسم-بهترین کلینیک گفتار درمانی اوتیسم در تهران
ما از زبان برای جلب توجه (هی منو ببین!) و رفع نیازهایمان ( کیک می خوام! قاشق کجاست؟) استفاده می کنیم. اما ارتباط تنها وسیله ای برای رسیدن به هدف نیست بلکه گاهی خود یک هدف است. این یعنی آنکه خود برقراری ارتباط برای کودک اوتیسم یک پاداش است. اساسا برقراری ارتباط یک فرایند خود پاداش است پسر جوانی را تصور کنید که ساعت ها مشغول یک ارتباط تلفنی است!
علائم گفتاری کودکان اوتیسم
تاخیر در رشد یا رشد نابهنجار در برقراری ارتباط با دیگران از علائم مهم کودکان اوتیسم می باشد.
از دست دادن مهارت های زبانی که معمولابین سنین 18 تا 36 ماهگی گزارش شده است.
از دیگر علایم اوتیسم نقص دائمی و قابل توجه در تعامل اجتماعی است.
فقدان بازی نمادین و تخیلی از دیگر علائم مشهود در کودکان اوتیسم می باشد.
تکرار با تأخیر و یا فوری کلمات یا عبارات از علائم گفتاری اوتیسم است.
پایبندی خشک به روزمره های زندگی که تاثیر سوء بر مشارکت فرد در فعالیت های ارتباطی می گذارد.
اهداف گفتار درمانی در بهترین مرکز اوتیسم در کودکان
حضور در فعالیت های ارتباطی کلامی و غیرکلامی با کمک بهترین گفتاردرمان اوتیسم.
آغازگری و پاسخگویی به تعاملات اجتماعی با دیگران توسط بازی های طراحی شده در مرکز درمان اوتیسم.
درک و کاربرد زبان به منظور برقراری ارتباط موثر بین کودک اوتیسم و گفتار درمانی اوتیسم
پذیرش تغییر در موارد روزمره زندگی، بر آمدن از عهده این تغییرات بدون واکنش‌های عاطفی شدید با کمک درمان های تخصصی توانبخشی بهترین مرکز اوتیسم در تهران .
ایجاد و افزایش تعامل اجتماعی متناسب با سن رشدی گویش و انتظارات فرهنگی در بافت های ارتباطی متنوع از دیگر خدمات مرکز گفتار درمانی اوتیسم دکتر صابر می باشد.
ایجاد انتظارات واقع بینانه در والدین در مورد مهارتهای ارتباطی کودک و کار مشترک ایشان با گفتار درمانگر و دیگر متخصصان مرکز اوتیسم تهران به منظور ایجاد و توسعه راهبرد های درمانی موثر.
موارد قابل توجه در درمان کودکان اوتیسم
مهارت های ارتباطی کودکان اوتیسم در منزل، کلاس، زمین بازی، بوفه یا دیگر موقعیت های اجتماعی و آموزشی مهم را با استفاده از از ابزارهای مشاهده ثبت نمایید.
از والدین بخواهید اطلاعات مربوط به شاخص های رشدی کودک اوتیسم تاریخچه و وضعیت فعلی پزشکی کودک ،درمان های تخصصی قبلی، تلاش های ارتباطی کودک اوتیسم در موقعیت های متفاوت و علایق خانوادگی و اجتماعی مربوطه را تهیه نمایند.
به والدین توصیه نمایید با کمک متخصصان مربوطه نظیر روانشناس تعلیم و تربیت، معلم، عصب شناس اطفال، کاردرمانگر و یا شنوایی شناس کودک خود را مورد ارزیابی های مختلف قرار دهند تا اطلاعاتی را در زمینه وضعیت شناختی، آموزشی ،سلامتی، شنوایی، زندگی روزانه و مهارتهای حرکتی که در توسعه مداخلات ارتباطی مناسب مهم هستند فراهم آورند.
به منظور تعیین خدمات مورد نیاز کودکان اوتیسم و نیز توسعه راهبردهای درمانی مشترک ترتیب ملاقاتی را با والدین و( در صورت نیاز) دیگر متخصصان مربوطه بدهید.
با در نظر گرفتن نیازهای خاص کودکان اوتیسم مناسب ترین رویکردهای درمانی را تعیین کنید.
بر مبنای سن رشدی، توانمندی های شناختی، مهارت های حرکتی و نیازهای ارتباطی آموزشی و اجتماعی کودکان اوتیسم به انتخاب مقاصد ارتباطی واژگان یا موقعیت های ارتباطی خاص خواص به عنوان هدف درمانی بپردازید.
به والدین و معلمان کودکان اوتیسم و دیگر متخصصان مربوطه ارتباط میان رفتارهای مرتبط با اوتیسم و نواقص رشد ارتباطی را توضیح دهید.
منابع و مطالب مفید در زمینه اوتیسم و رشد ارتباطی را برای والدین و معلمان کودکان اوتیسم فراهم آورید.
انواع تقویت کننده های درونی نظیر پاسخگویی سریع( والدین و اطرافیان) به درخواست کلامی مشخص کودک اوتیسم یا دریافت یک شیء مطلوب بعد از تکمیل یک درخواست ارتباطی واضح توسط کودک اوتیسم و تقویت کننده های خارجی مثبت نظیر یک شیرینی کوچک ،جایزه و برچسب را که برای تقویت تلاش های ارتباطی موفق کودک با والدین و معلمانش کاربرد دارند کشف نمایید.
به والدین و معلم کودک اوتیسم توضیح دهید که چگونه رشد زبانی و شناختی، با کارکردهای ارتباطی فزاینده ی پژواک گویی مرتبط است سپس به ایشان کمک کنید که از استفاده‌های خواص کودک اوتیسمی از پژواک گویی برای برقراری ارتباط آگاه شوند.
به والدین کودکان اوتیسم بیاموزید که به طریقه بازی و با اشاره یا لمس بسیار آرام شی ای که کودک اوتیسم با آن بازی می کند و یا از طریق جلوگیری از حرکت بعدی وی (نظیر قرار دادن دست در نقطه‌ای که او می‌خواهد الگوی بعدی را در یک ستون قرار دهد) جلوی یک فعالیت تکراری را بگیرند و سپس پس به والدین کودک اوتیسم نشان دهید که چگونه منتظر پاسخ (که ممکن است به کوچکی مکس عکس کودک اوتیسم و نگاه او به شی باشد) بمانند.
به والدین و معلمان کودکان اوتیسم بیاموزید که نقش وی در فعالیتهای روزانه را با دادن نظراتی راجع به آنچه انجام میدهد (نظیره تو آجره ی قرمز را نزدیک خط گذاشتی )یا راجع به واکنشی که به تغییرات محیطی نشان می دهد نظیر آن کامیون صدای بلندی ایجاد کرد دنبال نمایند.
به والدین و معلمان کودک بیاموزید که بارها فعالیت های ارتباطی پیش زبانی (نظیر حرکات بیانگر معمول همچون دست دراز کردن برای به دست آوردن چیزی دور از دسترس اشاره به مردم یا اشیاء دست دادن یا تکان دادن سر) را در طی موقعیتهای رایج روزانه الگو سازی کنند.
به والدین کودکان اوتیسم آموزش دهید تا بازی های موازی با کودک اتیسم داشته باشند به این صورت که همان فعالیت های بازی را به شیوه ای نسبتاً متفاوت انجام دهند (مثلا اگر کودک اوتیسم یک ماشین اسباب بازی را حرکت می دهد، یکی از والدین نزدیک او بنشیند و ماشین دیگری را کندتر یا تندتر از وی حرکت دهد) و سپس والدین باید از کودک بخواهند تا فعالیتش را با فعالیت ایشان منطبق کند (مثلا کودک اوتیسم نیز ماشینش را تندتر یا کندتر حرکت دهد) و سرانجام این تغییرات را کلامی کنند (مثلا بگویند تند یا یواش).
به والدین کودکان اوتیسم بیاموزید که در ضمن بازی آواز خواندن یا انجام بازی های روزمره (نظیر کلاغ کلاغ یا لی لی حوضک) مکث کنند و سپس حرکات ظریف بدنی کودک اوتیسم را که نشانگر تمایل وی به ادامه بازی است تشخیص دهند (مثلا ول خوردن، کشیدن بازوی والدین یا نگاه به والدین).
به والدین و معلمان کودکان اتیسم آموزش دهید تا تعیین نمایند که رفتارهای پرخاشگرانه کودک اوتیسم نظیر کج خلقی، سر کوبیدن، یا صدمه به خود و دیگران چه کارکرد ارتباطی برای وی دارد. سپس به آنها کمک کنید که بتوانند مقدمات این نوع رفتارها را در کودک اوتیسمی پیش بینی کنند و سرانجام به خانواده و معلمان کودکان اوتیسم بیاموزید که به وی کمک کنند به جای رفتارهای پرخاشگرانه، کلمات کلیدی همچون نه ،می خوام، بیشتر و بله را بگوید یا به صورت غیر کلامی آنها را تفهیم نماید.
اگر رفتارهای پرخاشگرانه کودک اوتیسم به علت مشکل وی در انتقال به فعالیت های جدید است، است یک برنامه دیداری برای کودک تهیه نمایید که برای نشان دادن فعالیتهای طول روز مورد استفاده قرار بگیرد ،سپس به وی کمک نمایید تا از این برنامه برای انتخاب فعالیت ها استفاده نماید و به ایجاد محدودیت های مناسب در رفتارهای پرخاشگرانه عادت نماید.
به کودک اوتیسم نشان دهید که از نشان دادن تصاویر یا عکس های نمادین برای تفهیم نیازها و مطالب مورد نظرش( نظیر تمایل به خوردن غذاهای خاص یا بازی با اسباب بازی هایش یا انجام دیگر فعالیتهای روزمره) استفاده نماید.
به کودکان اوتیسم آموزش دهید هنگامی که اسباب بازی ها یا غذاهای مورد علاقه اش را در یک جعبه نسبتاً مات به او نشان می دهید بپرسد «اون چیه؟» وقتی با موفقیت این جمله را تقلید کرد یا به صورت مستقل سوال را تولید کرد، جعبه را باز کنید و در حالیکه با وضوح کامل نام شی را تلفظ می کنید آن را به وی بدهید.
به کودکان اتیسم آموزش دهید هنگامی که شی مطلوب وی را ابتدا به او نشان دادید و سپس در جاهای کلیدی متفاوتی نظیر زیر میز، داخل یک جعبه، یا پشت کتابخانه پنهان کردید بپرسد «اون کجاست؟ یا کجاست؟»
کودکان اوتیسم را تشویق نمایید هنگامی که شی متعلق به او یا دیگر اعضای خانواده را نشانش می‌دهید بپرسد «اون مال کیه؟»
پس از آنکه کودک اوتیسم توانست به صورت مستقل بپرسد یک شی چیست یا کجاست یا این جمله را با موفقیت تقلید نمود، شی مورد نظر را به او نشان دهید و نام و جایگاه آن را بگویید و سپس مشتاقانه منتظر بمانید تا او این نام را تقلید کند.
در طی فعالیت های روزمره رایج، به والدین کودکان اوتیسم بیاموزید تا واژگان متناسب با سن کودک اوتیسم را بارها بگویند و سپس مشتاقانه منتظر بمانند که کودک اوتیسم این واژگان الگو شده را در همان موقعیت ها تقلید نماید.
برای کودکان اوتیسم موقعیت های ارتباطی و رفتاری تهیه نمایید مثلا وانمود کنید که یک مهمانی چای یا جشن تولد دارید تا به این وسیله در بازی های متناسب با میزان رشدش شرکت نماید. با در نظر گرفتن زمان های منظم بازی با همسالان عادی و سپس با مدل سازی و تحریکات (الگورسانی‌های )کلامی و غیرکلامی و از طریق بازی کودک اوتیسم را هدایت نمایید.
موقعیت های روزمره ارتباطی خواص کودک اوتیسم (نظیر آن که چطور خود را معرفی کند سلام و احوالپرسی، توجه دیگری را جلب کردن، تصحیح یک سوء تفاهم ،یا درک آن که چه موقعی صحبت کند و کی ساکت باشد) را مدل سازی کنید.
همراه با کودکان اوتیسم متن‌های داستانی اجتماعی بنویسید که مستقیماً مربوط به فعالیتهای منظم خودش است و بخش های خاص یک فعالیت و انواع مورد انتظار ارتباطات اجتماعی مورد لزوم در مدرسه، خانه و موقعیت های ارتباطی را مشخص می کند. سپس از کودک اوتیسم بخواهید که هر روز قبل از شرکت در فعالیت ها ،آن را بخواند یا آن را ضبط کنید و وی گوش دهد.
به منظور کاهش پرکاری یا کم کاری حسی، با همکاری یک کاردرمانگر، درمان یکپارچگی حسی ( SI ) را فراهم آورید، و سپس کودک اوتیسم را به طراحی، ارتباط و انجام رفتارهای تطابقی مناسب، برای انطباق با ورودی حسی تشویق نمایید.
برای ایجاد واکنش‌های کلامی جایگزین نسبت به ورودی های بینایی، شنیداری، یا جنبشی قابل پیش بینی، متن هایی بنویسید و منظما آنها را با کودکان اوتیسم تمرین کنید (مثلا به صدای زنگ مدرسه در ساعت زنگ تفریح به صورت کلامی پاسخ گوید یعنی به جای آنکه جیغ بکشد بگوید «وقت استراحته»)
از طریق روش ایفای نقش همراه با همسالان عادی و در موقعیت های واقعی زندگی، به بیمار معانی افعال انتزاعی تر ذهنی نظیر دوست داشتن، فکر کردن یا متنفر بودن را بیاموزید.
علائم اختلال تاخیر زبانی در کودکان اوتیسم
در کودکان دارای تاخیر زبانی به دلایلی غیر از اوتیسم ( کم شنوایی، آپراکسی، کم توانی ذهنی) همچنان میل به ارتباط پابرجاست، اما این میل به ارتباط در علائم کودکان اوتیسم صدق نمی کند.
حتی وقتی کودکان دارای اوتیسم در استفاده از زبان برای رفع نیاز های موجودشان ماهر می شوند، زبان اجتماعی شان (گفتگو و محاوره) همچنان با مشکل روبرو است.
اختلال تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم و درمان آن
برخی از کودکان دارای اوتیسم فاقد گفتارند، برخی دیگر هم که گفتار روان به دست می آورند باز زبان آنها کارکرد مناسبی ندارد. این گفته والدین که ( کودکم حرف می زند ولی ارتباط برقرار نمی کند) شاهدی بر این مدعاست. مثل کودک سه ساله اوتیسمی که علیرغم اینکه هر روز عبارات اخبار هواشناسی را تکرار می کند، درسایر موارد فاقد گفتار است.
اگرمی خواهید درباره کودکان اوتسم بیشتر بدانید به مقاله درمان کودکان اوتیسم مراجعه نمایید.
گاهی اوقات لازم است جنبه های فیزیکی تولید گفتار در کودکان دارای اوتیسم نیز مدنظر قرار گیرد. به عنوان مثال کودک دارای اوتیسمی که آپراکسی هم دارد باید تولید گفتار نیز توسط گفتار درمانی در کودک اوتیسم اصلاح شود اما این تمام درمان نیست بلکه باید بفهمد هدف از کسب زبان چیست.
یکی از اساسی ترین مشکلات همه افراد دارای اوتیسم اعم از افراد فاقد گفتار، مشکلات آن ها در تئوری ذهن است. افراد دارای اوتیسم درک نمی کنند که افراد مخاطب مشتاقانه منتظر گفتن کلمه ای از سوی او هستند.دکتر گفتار درمان کودکان اوتیسم در مرکز اوتیسم تهران بیان می کنند که از نظر کودک دارای اوتیسم ارتباط ذاتا امر لذت بخشی نیست. لذا دست کم در آغاز کار باید برای گرفتن گفتار از آن ها دست به دادن تقویت کننده ها و پاداش های بیرونی شد تا آن را لذت بخش کرد. گفتار درمانی در کودکان اوتیسم تلاش دارد با ایجاد تقویت کننده های جذاب و موثر روند تولید گفتار را تسهیل کند.
روش تبادل تصویر در گفتار درمانی تاخیر گفتار کودکان اوتیسم
در کودکان اوتیسمی که هیچ ارتباط کلامی برقرار نمی کنند و ارتباط چشمی ضعیفی(از علائم مهم اوتیسم) دارند گفتار درمان برای اوتیسم از روش تبادل تصویر جهت ایجاد ارتباط استفاده می شود.
هدف این روش که توسط دکتر گفتار درمانی اوتیسم جرا می شود آن است که کودک یاد بگیرد تصاویر را با اشیاء مربوطه مبادله کند و از این طریق خواسته هایش را بیان کند. لذا به این روش تبادل تصویر می گویند که در مرکز گفتار درمانی اوتیسم تهران انجام می شود.
روش تبادل تصویر پکس مرکز گفتار درمانی کودکان در تهران
معروف ترین مدل تبادل تصویر که نام اختصاصی یک روش درمان است سیستم ارتباط از طریق مبادله تصویر پکس می باشد. کودک می آموزد با نشان دادن کارت خاصی مثلا تصویر چیپس از گفتاردرمان اوتیسم چیپس بگیرد. به مرور زمان در مرکز گفتار درمانی اوتیسم مجموعه تصاویر مورد استفاده کودک اوتیسم افزایش می یابد و تعداد خوراکی ها، اشیا و فعالیت ها اضافه می شود. هر بار یک کارت به کلاسور کودک اضافه می شود و کودک باید از مجموعه بزرگ تری از کارت ها نیازش را پیدا کند.
کم کم گفتاردرمان هنگام ارائه پاداش، تحریک کلامی کلمه مربوطه را هم ارائه می دهد و اگر بخت یاری کند کودک اوتیسم هم با ارائه کارت کلمات را خواهد گفت. هر چند روش پکس برای ارتباط غیر کلامی طراحی شده است ام در بسیاری از موارد گفتار هم در کودک اوتیسم ظاهر می شود. با افزایش توانایی کودک اوتیسم در ابراز خواسته هایش ، قشقرق ها و پرخاشگری هایش هم کاهش می یابد.
کودکی که در روش پکس ماهر شود اما پس از چند سال درمان فشرده همچنان کسب گفتار ندارد ، ممکن است کاندیدای استفاده از روش های جایگزین گفتار باشد. روش های ارتباطی جایگزین از تابلو های تصویری ساده تا ابزار های کامپیوتری و تبلت پیشرفته که صحبت می کند ، متغییر است. در مقالات بعد به توضیح این روش پرداخته شده است.
روش رفتار کلامی در درمان تاخیر گفتار کودک اوتیسم
در کودکان اوتیسمی که ارتباط چشمی برقرار می کنند و به بعضی کلمات مانند بیان اسمش واکنش نشان می دهد و درک و شناخت اندکی از اشیاء پیرامونش( ماشین، لیوان، موبایل و…) دارد. همچنین در مونولوگ های فردی اش بعضی کلمات شنیده می شوند اما از آن ها برای ارتباط استفاده نمی کند، می توان از روش دیگری به نام رفتار کلامی در گفتار درمانی برای کودکان اوتیسم استفاده نمود. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر در زمینه استفاده از روش های نوین گفتاری در درمان کودکان اوتیسم فعالیت چشمگیری دارد.
این روش نام خود را از کتابی به همین نام که توسط اسکینر در سال 1957 نوشته شده است عاریه گرفته است. اسکینر گفتار را رفتاری در سطح سایر رفتار ها می بیند که از طریق شرطی سازی، پاداش و تنبیه کسب می شود.
رفتارگرایان قبول ندارند که ما دارای یک استعداد زبانی هستیم که گفتار حاصل شکوفا شدن ان است. اسکینر معتقد است که گفتار 4 کارکرد دارد:
درخواست: هنگام ابراز خواسته های خود در گفتار رخ می دهد. حضور اشیا و پدیده های مورد علاقه شانس بروز درخواست را افزایش می دهد
نامگذاری: همان برچسب زدن بدون قصد درخواست است.
پژواک: دارای ارزش تقلیدی است. تقلید آنچه فردی دیگر می گوید.
تبادل: منظور همان محاوره و رد و بدل کلمات است.
در روش رفتار کلامی یک محرک جذاب برای کودک ارائه می شود و هم زمان کلمه مورد نظر نیز گفته می شود. برای مثال گفتاردرمان چند حباب درست می کند و کودک مشتاقانه به قوطی حباب ساز خیره می شود .
گفتاردرمانگر مرکز درمان اوتیسم تهران با نوایی بلند و کشیده می گوید ((حباب)) و چند ثانیه مکث می کند تا واکنش کودک را ببیند. این چرخه چندین بار تکرار می شود و هر بار گفتاردرمان دست کودک را برای اشاره به حباب تنظیم می کند( علامتی برای حباب) .
به مرور کودک از انگشت اشاره اش جهت بیان در خواست خود استفاده می کند و گفتاردرمان به عنوان پاداش برای او حباب درست می کند. کم کم کودک با اشاره ده ها خواسته را نشان می دهد ابتدا با اشاره.
در مرحله بعد یعنی نامگذاری گفتاردرمان از تصویر اشیاء استفاده می کند. برای مثال گفتاردرمان می گوید این چیه؟ هاپو( درمانگر برای ترغیب کودک خودش جواب را می گوید.) سپس کودک تکرار می کند( کارکرد پژواکی).
یک گفتاردرمان خوب خواهد توانست برای تسهیل رفتار کلامی در کودک اوتیسم از کلماتی استفاده کند که در عین این که مورد علاقه کودک است بافت آوایی مناسبی نیز داشته باشد تا کودک راحت تر استفاده نماید.
در مرحله تبادل از پر کردن جاهای خالی یا جملات ناقص استفاده می شود و برای ترغیب کودک اوتیسم می توان از سر نخ کلامی استفاده نمود. برای مثال: درمانگر می گوید یه توپ دارم…… و کودک اوتیسم جواب می دهد ((قلقلیه)) به مرور سوالات استفهامی می شوند برای مثال
گفتاردرمان: این چیه؟تخت
کودک: تخت
گفتاردرمان: این چیه؟( بدون سرنخ)
کودک: تخت(نامگذاری)
گفتاردرمان: ما روی تخت می خوابیم. کجا می خوابیم؟ روی ….(سر نخ تکمیل)
کودک: تخت( تبادل)
گفتاردرمان: کجا می خوابیم؟
کودک: تخت
روش رفتار کلامی و تبادل تصویر زیر ساخت های مشترکی دارند که برگرفته از رویکرد رفتارگرایی است. در دو روش برای تطمیع و ترغیب کودک چیزی که کودک به شدت به آن علاقه دارد به میدان آورده می شود.
بهترین مرکز تخصصی گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم ( کلینیک پایا در منطقه پاسداران و کلینیک غرب تهران در سعادت آباد) با استفاده از تکنیک های فوق و ابزار ها و تکنیک های دیگر گفتار درمانی مختص کودکان اوتیسم ، آماده ارائه خدمات گفتار درمانی در زمینه درمان کودکان اوتیسم می باشد.
استفاده از آب جهت درمان مشکلات جسمی در کودکان و بزرگسالان قدمت طولانی دارد. در قرن هجدهم استفاده از آب درمانی aquatic therapy در پزشکی رواج پیدا کرد و اصطلاح هیدروتراپی برای این درمان مطرح شد. تحقیقات اخیر نشان می دهد استفاده از آب درمانی کودکان به عنوان یک مدالیته درمانی می تواند تاثیر بسزایی در کاهش پرخاشگری و کنترل رفتارهای تکانشگری و کاهش بی قراری در کودکان اوتیسم داشته باشد. همچنین آب درمانی در کودکان اوتیسم به افزایش سطح هوشیاری برای درمان کودکان اوتیسم که متعاقبا موجب بهبود توجه و تمرکز و ارتباط چشمی می گردد، موثر است. به علت سطح توجه و دستور پذیری پایین در کودکان اوتیسم لزوم استفاده از آب درمانی به صورت انفرادی و در محیطی با کمترین محرک های مزاحم حائز اهمیت می باشد. لذا جناب آقای صابر در کلینیک کاردرمانی غرب تهران با ایجاد مکانی مختص آب درمانی کودکان اوتیسم و استفاده از درمانگران مجرب به صورت خصوصی به درمان کودکان اوتیسم می پردازند. این مرکز آب درمانی کودکان در تهران و تنها مرکز تخصصی آب درمانی کودکان اوتیسم در ایران می باشد.
فواید آب درمانی برای اوتیسم:
-کاهش حساسیت‌های لمسی: بسیاری از کودکان اوتیسم با مشکلات پردازش حسی روبه‌رو هستند. آب با ایجاد تحریک ملایم، به تعدیل این حساسیت‌ها کمک میکند.
-تقویت تعادل و هماهنگی حرکتی: حرکات در آب به دلیل کاهش فشار گرانش، برای کودکان با اختلالات حرکتی ایده‌آل است.
-کاهش اضطراب و رفتارهای تکراری: محیط آرامش‌بخش آب می‌تواند استرس را کاهش داده و توجه کودک را افزایش دهد.
تمرینات آب درمانی در کودکان اوتیسم
-تردمیل در آب برای درمان کودکان اوتیسم
راه رفتن در آب
به عقب راه رفتن در آب
راه رفتن بر روی تردمیل با چشم بند
تمرینات هماهنگی حرکتی دست و پا (تمرینات با توپ) بر روی تردمیل داخل آب
به پهلو راه رفتن و تقویت عضلات اداکتور و ابداکتور اندام تحتانی
راه رفتن بر روی تردمیل به صورت مارش جهت تقویت عضلات شکم و خم کننده های ران در آب درمانی
انجام تمرینات همزمان ذهنی حرکتی بر روی تردمیل
با استفاده از این ابزار کودک می تواند در حال راه رفتن در آب درمانی تحریکات حس عمقی را از آب دریافت نموده و با تخلیه انرژی در کودک میزان بی قراری را در کودک اوتیسم کاهش می دهیم. همچنین به علت قوطه وری در آب در ایجاد تصویر بدنی( body image ) در کودک موثر می باشد.
-نودل و تیوپ های مختلف در آب درمانی کودکان اوتیسم
تمرینات تعلیق در آب به صورت رو به شکم، به شت، در حالت چهار دست و پا، ایجاد حالت نشسته در آب
تمرینات تعلیق در آب درمانی با استفاده از چشم بند
تمرینات کنترل رفتار های تکانشی به صورت ایجاد پوزیشن های ثابت
تمرینات کنترل حرکتی توسط نودل جهت کاهش رفتارهای کلیشه ای کودکان اوتیسم
تحریکات وستیبولار خطی و گردشی توسط تیوپ در آب درمانی کودکان اوتیسم
با ایجاد حالت تعلیق در کودک به برطرف شدن مشکلات ناامنی جاذبه ای همچنین بهبود سیستم تعادل( وستیبولار ). کاهش رفتارهای مسچوربیشن( خود ارضایی)، کاهش رفتار های تکانشگری وبیش فعالی ، افزایش تحمل کاری و دستور پذیری و بهبود مهارت های درکی وشناختی و بهبود ارتباط چشمی در کودک اوتیسم کمک می شود.
-تمرینات دمبل در آب درمانی کودکان اوتیسم
نگهش داشتن دمبل های اسفنجی با حالت های گرفتن متفاوت (چهار انگشتی، کف دستی و….) در آب درمانی جهت تقویت و افزایش تحمل عضلات کف دستی و بهبود حس عمقی در انگشتان و دست
ایجاد فشار عمقی در جهت های عمودی و افقی با دمبل داخل آب درمانی موجب کاهش حرکات اضافه و حرکات کلیشه ای در دست می شود و با تویت عضلات بازو و شانه ثبات بالا تنه را افزایش می دهد.
-تمرینات تخته تعادل و مسگری در آب درمانی کودکان اوتیسم
تمرین راه رفتن رو به جلو و عقب گردو شکستم روی تخته تعادل در آب
تمرین به پهلو راه رفتن در آب درمانی به صورت تعادلی
تمرین کنترل حرکات چرخشی تنه
تمرین تقویت رفلکس های تعادلی مچ پا روی مسگری
بهبود مهارت های تعادلی و رفلکس های حفاظتی در کودکان اوتیسم، افزایش سطح هوشیاری کودک، افزایش توجه وتمرکز حرکتی. ایجاد هماهنگی حرکتی در عضلات تنه لگن، زانو و مچ پای کودکان اوتیسم.
تمرینات کششی عضلات در آب درمانی جهت بهبود راه رفتن بر روی نوک پنجه در کودکان اوتیسم
-تمرینات اورال موتور( oral motor ) در درمانی کودکان اوتیسم در آب
فوت کردن با نی های مختلف در آب
بستن لب ها و حبس کردن هوا داخل قفسه سینه جهت افزایش حجم تنفسی در کودک اوتیسم
تولید صدا های مختلف در آب و ایجاد انگیزه تولید گفتار خود انگیخته در کودک اتیسم
تمرینات کنترل عضلات فک وصورت با استفاده از ابزار مختلف جهت کاهش echolalia (پژواک کلام)
این تمرینات موجب افزایش حجم دیافراگمی تنفس و تولید اصوات ، همچنین تقویت عضلات صورت و ایجاد حرکات زبانی و افزایش حس عمقی عضلات صورت و کاهش تیک های صورتی در کودکان اوتیسم می گردد.
-تمرینات پلکان در آب درمانی کودکان اوتیسم
تمرین جفت پا ایستادن روی پلکان
جفت پا پریدن به بالا و پایین
جا به جا کردن پاها به صورت ریتمیک بر روی پلکان در آب درمانی کودکان اوتیسم
عبور از موانع با استفاده از پلکان
تمرین روی یک پا ایستادن
تمرین ایستادن روی پاشنه پا جهت تقویت تعادل کودک اوتیسم
باعث بهبود مهارت های هماهنگی حرکتی در پا ها همچنین کاهش حرکات اضافه در کودک، افزایش سرعت پردازش ذهنی کودک، بهبود مهارت های تقلیدی در کودک اوتیسم ، کنترل هیجانات و افزایش اعتماد به نفس در کودکان اتیسم می شود
بازی های ذهنی در آب درمانی کودکان اوتیسم
گرفتن عروسک های فرو رونده در آب با سرعت های مختلف
دنبال کردن اشیاء معلق در آب با چشم جهت تقویت مهارت های هماهنگی چشم و دست در درمان اوتیسم
گرفتن های دو دستی و تک دستی اشیاء معلق در آب
جمع آوری نی های معلق روی آب در درمان ذهنی کودک اوتیسم جهت افزایش توجه و تمرکز
تمرینات دهانی در آب درمانی کودکان اتیسم موجب افزایش توجه بینایی و هماهنگی چشم و دست، بهبود مهارت های حرکتی ظریف در کودکان می گردد همچنین باعث افزایش سرعت پردازش حرکتی و ذهنی در کودک اوتیسم شده که این امر خود موجب رشد مهارت های ذهنی پیشرفته در کودک می شود.
سوالات متداول:
1- آیا آب درمانی برای کودکان اوتیسم غیرکلامی هم مفید است؟
بله، حتی برای کودکان غیرکلامی می‌تواند بسیار مفید باشد. آب درمانی می‌تواند به بهبود تماس چشمی، توجه مشترک و بیان غیرکلامی کمک کند. بسیاری از کودکان غیرکلامی در محیط آب راحت‌تر هستند و این می‌تواند فرصتی برای برقراری ارتباط از طریق حرکات و حالات چهره باشد.
2- چگونه می‌توانم تشخیص دهم آب درمانی برای کودکم مؤثر بوده است؟
نشانه‌های مثبت شامل کاهش اضطراب، بهبود الگوی خواب، افزایش تمایل به تعامل، پیشرفت در هماهنگی حرکتی و کاهش رفتارهای تکراری است. بسیاری از مراکز از چک لیست‌های استاندارد برای ارزیابی پیشرفت استفاده می‌کنند. والدین نیز باید تغییرات رفتاری کودک را ثبت کنند.
روش تیچ شیوه های نسبتاً جدید برای آموزش افراد دارای اوتیسم و اختلالات ارتباطی است و در دانشگاه کارولینای شمالی توسط گروهی از متخصصان پایه‌گذاری شده است. تیچ یک سر واژه است و متشکل از حروف اول عبارت درمان و آموزش کودکان دارای اوتیسم ناتوانی ارتباطی است این روش که به روش آموزش دارای ساخت نیز مشهور است برای به وجود آمدن روال طی کرده است :
مطالعات و بررسی اختلالات طیف اوتیسم و آنچه که اتیسم را از سایر اختلالات جدا می کند.
مطالعات و برسی روش های مختلف آموزشی برای انتخاب بهترین و مناسب ترین شیوه آموزش افراد دارای نقایص ارتباطی.
بررسی والدین افراد دارای اختلالات اوتیسم به منظور شناسایی نیازها و خواسته های آنان.
در بررسی های انجام شده بر روی شناسایی ویژگی های انحصاری اختلالات اوتیسم مشخص شد دسته ای از ویژگی ها وجود دارند که این اختلال را از سایر اختلالات رشدی جدا می کند، مثلا اغلب این افراد دارای توانایی ادراک تصویر هستند ولی در ادراک اطلاعات کلامی مشکل دارند.
برسی افراد دارای اتیسم و عکس العمل های آنان نشان دهنده ی توانایی برقراری ارتباط از طریق تصویر بود. بیوگرافی افراد مشهور دارای اتیسم تایید کننده این موضوع است.
ویژگی دیگر میل این افراد به عدم تغییر در محیط و یکسانی روش های برخورد آنان با محیط بود که نشانگر علاقه شدید این افراد به ساختدار بودن پیرامون و شیوه های برخورد دیگران با آنان است .
اصول ماعدد دیگری نیز شناسایی و برسی شد و پس از آن مرحله دوم کار یعنی مطالعه روش های مختلف آموزشی به منظور تدوین مناسب ترین روش آموزش برای این افراد آغاز شد.
در این مرحله شیوه‌های آزاد و فاقد ساخت همراه با محیط های آموزش و دارای ساخت آزمایش شدند و بعد ایجاد تنوع در روش‌ها در برابر یکسانی و عدم تغییر آزمایش شد.
در هر دو حالت مشخص شد که روشهای غیر کلامی دارای ساخت همراه با را با شیوه‌های نسبت یکسان و فاقد تغییر برای افراد دارای اوتیسم مناسب تر هستند.
در مرحله ارزیابی والدین هدف برسی نظریه هایی بود که والدین و نقایص ارتباطی و شخصیتی آنان را عامل ایجاد مشکل می دانستند.
یافته ها علاوه بر مشخص کردن نیاز های والدین این افراد نشان داد که آنان می‌توانند به عنوان همکاران آموزشی و توانبخشی در بهبودی علائم اوتیسم در کودکان شان نقش پررنگ تری ایفا کنند.
تیچ از برنامه های مداخله است که از مزیت پژوهش‌های دقیق و کنترل شده تجربی برخوردار است. تیج که اغلب به برنامه آموزش ساختارنیز مشهور در سال ۱۹۶۶ به عنوان یک پروژه ی پژوهشی مربوط به کودکان در دپارتمان روانپزشکی دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی در آمریکا شروع شد.
ویژگی های اصلی این برنامه درک و پذیرش نقاط قوت و ضعف موجود در هر کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم است. تا کید اصلی این برنامه بر ساخت دهی محیط زیست به منظور انطباق آن با ویژگی هر فرد دارای اختلالات طیف اتیسم است. به علاوه در این روش ساخت دهی محیط به نحوی که باعث بهبودی عملکرد های آموزشی و رفتاری فرد می شود.
تاکید برنامه آموزشی تیچ بر رشد فردی و برنامه خانواده محور بر اساس ویژگی ها و پرونده های یادگیری هر کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم ، به جای استفاده از یک برنامه درسی استاندارد است.
آموزش دارای ساخت شامل تغییر ساختار فیزیکی محیط کودک است برای مثال ارائه کار در قالب سیستم های انحصاری و جدا سازی فعالیت گروه با مشخص کردن حدود و مرزهای فیزیکی و بصری به منظور تسهیل یاد گیری و به حداقل رساندن عوامل و محرک های مخل دقت بینایی و شنوایی و ایجاد کننده ی حواس پرتی علاوه بر این آموزش دارای ساخت و همچنین شامل ایجاد یک نقطه شروع و پایان برای هر وظیفه و کمک به قابل فهم و پیش بینی کردن فعالیت های کودک به کمک دستکاری در محیط و جهت دهی محیطی به فعالیت های فرد است برای مثال با قرار دادن فعالیت مورد نظر در آغاز و شروع کار در یک سینی که در سمت چپ کودک قرار داده می شود و گذاشتن فعالیت انجام شده و یا کار به پایان رسیده بر روی سینی در سمت راست.
علاوه بر این بر اساس شواهد پژوهشی موجود مینی بر وجود برتری در توانایی ادراک بصری افراد دارای اتیسم در مقایسه با ناتوانی و ضعف این افراد در پردازش و محرک های شنیداری، برنامه تیچ سعی دارد به کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم با استفاده از تصویر نشان دهد چه فعالیت‌هایی در چه توالی روی می‌دهند.
برنامه های بصری همچنین برای حمایت از انتقال کودک از فعالیتی به فعالیت دیگر استفاده میشود. هدف اولیه و نخستین برنامه تیچ ارائه حمایت آماده سازی کودکان دارای اتیسم و سایر اختلالات مرتبط با آن به منظور انجام فعالیتهای موثر در خانه، مدرسه ، و جامعه توصیف شده است تاکید برنامه بر توانمندسازی افراد دارای اختلالات طیف اتیسم و اعضای خانواده آنان با استفاده از کم ثر کردن دشواری‌های رفتارهای ناشی از وجود این دسته از اختلالات است.
اصول و مفاهیم هدایت کننده برنامه تیچ در ادامه مطلب به طور خلاصه ذکر شده اند:
بهبودی سطح سازگاری : ارتقاء سطح مهارت با استفاده از تعدیل محیط و ایجاد تغییر در آن به منظور جبران ناتوانی ها.
همکاری والدین : والدین با مختصصان هماهنگی می‌کنند و در اصل همکار _ درمانگر فرزندان خود خوانده می شوند علت این امر تداوم برنامه در منزل و توسط والدین است.
ارزیابی به منظور تدوین برنامه مداخله ای انفرادی : ارزیابی مهارت های مورد نیاز فرد را مشخص می کند و برنامه ی مداخله‌ای به منظور جبران نقص در این مهارت‌ها تدوین می شود. فرم ارزیابی خاصی توسط برنامه ریزان تیچ به نام پرونده روانی آموزشی تیچ یا پی . ای . پی . وجود دارد همین شیوه ارزیابی درباره والدین و افرادی که برای دوره‌های آموزشی تیچ ثبت نام کرده‌اند اجرا میشود.
اصول برنامه تیچ :
اصول کلی تشکیل دهنده روش تیچ را می‌توان با توجه به نکات زیر خلاصه کرد
آموزش ساختدار : بررسی‌ها نشان داده‌اند که کودکان و بزرگسالان دارای اختلالات طیف اتیسم از محیط آموزشی دارای ساختار مشخص و عینی بیشتر یاد می‌گیرند تا نظامی فاقد ساخت و آزاد.
درمان رفتاری و شناختی : روشهای آموزشی به وسیله نظریه های شناختی و رفتاری هدایت می شوند واغلب این نظریه‌ها بر این باور هستند که رفتارهای چالش برانگیز افراد دارای اختلالات طیف اتیسم ممکن است در مشکلات ادراکی و شناختی آنان ریشه داشته باشد.
آموزش کل نگر: آموزش بر اساس این روش کل فرد را در بر می گیرد و تنها بر رفتار و یا ارتباط آنان تاکید ندارد بلکه کلیت شخصیت و عملکرد هایشان را در یک زمینه مشخص مورد بررسی و مداخله قرار میدهد.
برنامه تیچ تاکید ویژه ای بر موارد زیر دارد:
تاکید بر ارتباط بصری ( تصویر و نماد) به منظور تکمیل زبان گفتاری فرد.
در نظرگیری مکان خاص به عنوان پایگاه کاری فرد به منظور کم کردن عوامل برهم زننده تمرکز و آرامش فرد
تدوین برنامه‌های خاص به نحوی که فرد قادر به پیش بینی ارائه مطالب و نحوه ارائه آنها به وی باشد و از گام بعدی هر فعالیت و یا حرکت بعدی مربوط به آن آگاه باشد. این برنامه با ارزیابی آغاز می شود توصیف موارد به شکل نسبتا تفصیلی می‌تواند برای آغاز کنندگان برنامه مفید باشد.
سوالات متداول:
1-چرا در روش تیچ از تصاویر زیاد استفاده میشود؟
چون بسیاری از کودکان اتیستیک پردازش بصری قوی‌تری نسبت به پردازش کلامی دارند و تصاویر به درک بهتر دستورات و برنامه‌ها کمک میکند.
2-روش تیچ بیشتر بر چه مهارت‌هایی تمرکز دارد؟
روی استقلال فردی، انجام تکالیف، مدیریت زمان و کاهش اضطراب از طریق پیش‌بینی‌پذیر کردن محیط تأکید میکند
تئوری ذهن در کودکان اتیسم(اوتیسم) توضیح می دهد چرا کودک متوجه منظور دیگران نمی شود؟
ما می‌دانیم که دیگران دارای افکار و احساساتی متمایز از ما هستند. بسیاری از ما هنگام تعامل با دیگران به راحتی می فهمیم که دارای چه احساسی هستند و به چه چیزی فکر می‌کنند. آیا لبخند می زند یا اخم کرده است؟ آیا در تایید ما سرش را تکان میدهد یا دست به سینه ایستاده و پایش را تکان میدهد؟ این مهارت ها مربوط به تئوری ذهن می باشد. ما از همه این سیگنال‌ها برای رمزگشایی تعامل با دیگران استفاده می‌کنیم. تشخیص اینکه دیگران افکار و احساسات خودشان را دارند در کنار توانایی حدس این که مخاطب مان به چه فکر میکند یا چه احساسی دارد را تئوری ذهن می نامند. در درمان کودکان اوتیسم، بسیاری از مشکلات افراد دارای اتیسم(اوتیسم) در تعاملات اجتماعی را با نقص در تئوری ذهن در کودکان اوتیسم می توان توجیه کرد. در نوزادی، آنها در تشخیص سرنخ های اجتماعی و هیجانی مثل حالت چهره، زبان بدن و نوای صدا با مشکل مواجه اند. و بعد ها نیز کودک اتیسم ممکن است وقتی دوستش زمین می‌خورد به جای همدلی با او بخندد، یا تشخیص ندهد که چه چیزی دیگر را از عصبانی میکند. در مدرسه نیز کودک اوتیسم به علت عدم شکل گیری تئوری ذهن اغلب تفسیر غلط سرنخ های اجتماعی او را به این باور اشتباه می رساند که فلانی دوست صمیمی من است و فلانی از من متنفر است.
در حالی که هیچ یک از آن دو نفر هیچ ارتباطی با او ندارند. درد ناک تر از همه آن است که کودک اوتیسم به علت عدم شکل گیری تئوری ذهن چون متوجه تأثیر رفتار خود بر دیگران نیست، از تجاربش چیزی یاد نمیگیرد. دوست یابی، جذب جنس مخالف، و حفظ شغل در کودکان اوتیسم همه به تئوری ذهن وابسته است.
تئوری ذهنی و گفتاردرمانی کودکان اوتیسم
نقایص تئوری ذهن بر مهارت های زبانی کودک دارای اتیسم(اوتیسم) نیز اثر گذار است. ما هنگام صحبت با مخاطب، آگاهانه یا ناآگاهانه، نحوه دریافت مخاطب از گفته‌های مان را رصد می‌کنیم و در تمام طول تعامل این فرایند را تجدید می کنیم.
بر اساس سرنخ‌های موجود توسط تئوری ذهن، میزان جذابیت یا ملال آور بودن موضوع و صحبت های ما را برای مخاطب بررسی می‌کنیم. اما کودکان اوتیسم نسبت به مسائل فوق کمتر حساس هستند و اغلب به نظر می رسد که خطاب به دیگران حرف میزنند نه با دیگران! آنها به جای اینکه یک کلمه دوسویه و یا بده – بستان های کلامی شکل دهند یک مونولوگ یک سویه راجع به موضوعات مورد علاقه خود را در گفتار شکل می‌دهند.
کودکاناوتیسم نه تنها در رعایت نوبت مشکل دارند بلکه، زبان آنها نیز تحت اللفظی و عینی است. در شرایط طبیعی، وانمود های کلامی، شوخی‌های کلامی و دروغ همه حدود ۳ سالگی ظاهر می شود. همه این حوزه ها وابسته به تئوری ذهن می باشد. وانمود سازی کلامی به توانایی کودک در بازی های ایفای نقش( من دزد میشود و تو هم پلیس باش) یا شخصیت دادن به اشیا بی جان (حیوانات با هم حرف می زنند یا ماشین ها حرف می زنند) اشاره دارد.
یکی از مواردی که در گفتار درمانی کودکان اوتیسم باید مورد توجه قرار گیرد، درمان تئوری ذهن در کودکان اوتیسم می باشد. این امر موجب بهبود مهارت های گفتار و زبان در کودکان می شود.
تأثیر تئوری ذهنی بر درمان کودکان اوتیسم
کودکان اتیسم(اوتیسم) به دلیل اینکه به سختی می فهمند که دیگران دارای افکار و احساسات خاص خود هستند.بازیهای مختلف برایش سخت است. در درمان کودکان اوتیسم، تئوری ذهن علاوه بر اینکه ما را قادر می سازد که احساس دیگران را بفهمیم، توان فهم نیت دیگران را هم برای مان مهیا میکند.
به کمک تئوری ذهن ما می توانیم دلیل انجام رفتار دیگران را بفهمیم و گام بعدی آن را پیش‌بینی کنیم. برای کودک اوتیسم، بدون تئوری ذهن، رفتار دیگران تصادفی به نظر می‌رسد. تصور کنید حضور در یک موقعیت اجتماعی که قادر به پیش بینی رفتار بعدی مخاطب نباشید، چه قدر اضطراب آور است.
تئوری ذهن و توانایی خواندن نیت دیگران نیز یک معیار کسب اطمینان است. بدون این توانمندی ما قادر نخواهیم بود بفهمیم کی کسی سعی میکند از ما کولی بگیرد. وقتی افراد دارای اتیسم (اوتیسم) به نوجوانی و جوانی میرسند، شکارهای خوبی برای سوء استفاده هستند.
