جناب آقای دکتر صابر متخصص توانبخشی و مدرس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با سابقه 15 ساله در زمینه توانبخشی و مدیریت دو مرکز توانبخشی در پاسداران و سعادت آباد به تشخیص دقیق نوع و شدت لکنت زبان در کودکان می پردازد. مرکز گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان با 46 کادر مجرب گفتار درمانی در لکنت ، روانشناسی کودک و بهترین کاردرمانان در پاسداران به ارائه خدمات درمانی لکنت زبان به ساکنین شرق تهران می پردازد همچنین بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران نیز به مساحت 400 متر در 3 طبقه مجزا به کار تیمی درمان لکنت زبان کودکان در منطقه سعادت آباد مشغول می باشند . شایان ذکر است که خانواده های محترم میتوانند از خدمات دکتر لکنت زبان و متخصص لکنت زبان کودکان،همچنین متخصص گفتار درمانی در منزل از بهترین مرکز لکنت بهرمند گردند. جهت بهبود لکنت زبان ناگهانی در کودکان ابتدا باید متخصص گفتار درمانی در لکنت با ارزیابی دقیق شدت و نوع لکنت زبان کودکان را تشخیص داده و در صورت لزوم خدمات گفتاردمانی در کلینیک یا خدمات آنلاین گفتاردرمانی لکنت زبان را آغاز نمایند.
لکنت زبان در کودکان چیست؟
لکنت زبان در کودکان یکی از شایع ترین و مهم ترین اختلالات تکلمی کودکان می باشد که در دوران خردسالی و معمولا از سنین 2 تا 4 سالگی آغاز می شود.
این اختلال پدیده ای مخصوص دوران کودکی می باشد. واژه لکنت زبان یک اصطلاح اشتباه اما رایج بین مردم به شمار می آید. در اختلالات تکلمی کودکان واژه لکنت به معنای اختلال روانی در گفتار و الگوی زمانی آن که سخن گفتن را دشوار می‌سازد شناخته می شود.
در سنین ورورد به مدرسه نیز با افزایش اختلالات اضطرابی و مشکلات سازگاری اجتماعی احتمال بروز لکنت زبان در کودکان بالا می رود.
به طور کلی در کودکانی که سابقه لکنت زبان را داشته یا در خانواده سابقه لکنت را داشته اند احتمال بروز یا عود آن در مراحل رشد نظیر دوران بلوغ، یا در زمان ازدواج وجود دارد.
دلایل بروز لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که تحت تاثیر عوامل مختلفی ایجاد می شود و به اصطلاح چند عاملی می باشد. تأثیر عواملی نظیر ژنتیک در این اختلال اثبات شده است.
تقریبا 60 درصد از افراد مبتلا به لکنت زبان سابقه لکنت را در اقوام نزدیک خود داشته اند. عامل اضطراب ، ترس های دوران کودکی، فضای تربیتی نامناسب در منزل و خشونت های خانوادگی از عوامل روانشناسی موثر در بروز لکنت به حساب می آید.
وجود مشکلات زبانی و تاخیر شناختی همچنین سرعت بالای صحبت کردن ، نارسایی‌ها و اختلالات دستگاه عصبی که موجب اختلال در تعامل اندام های مورد نیاز گفتار و پیام های عصبی می باشد از دیگر عوامل لکنت زبان است.
بسیاری از والدین تصور می کنند علت لکنت زبان در کودکان ترس های ناگهانی یا اتفاقات خاصی در زندگی کودک است. با وجود اینکه ممکن است لکنت زبان پس از یک اتفاق خاص بروز کند اما علت لکنت زبان نمی باشد و تنها بروز لکنت زبان را باعث می شود. لکنت زبان ناگهانی در کودکان 3 ساله شایع است و علت لکنت زبان در این سن در بیشتر موارد، سرعت پردازش ذهنی پایین در کودک است. با افزایش دایره لغات و توانایی صحبت کردن در کودک سرعت سخن گفتن در او افزایش می یابد اما در برخی کودکان به علت سرعت پردازش ذهنی پایین و نامناسب با سن لکنت زبان ایجاد می شود. به زبان ساده تر کودک نمی تواند با همان سرعتی که تفکر میکند حرف بزند. لازم به ذکر است با وجود شیوع لکنت زبان در 3 سالگی اما این نوع لکنت زبان بسیار آسان قابل درمان است. در بهترین مرکز درمان لکنت زبان یعنی کلینیک تخصصی لکنت زبان تهران به درمان لکنت زبان کودکان توسط گفتار درمانی خوب در لکنت زبان در کودکان پرداخته می شود.
باید توجه داشت که حتی پس از درمان لکنت زبان توسط متخصص لکنت زبان کودکان، احتمال بازگشت یا افزایش لکنت زبان در کودکان 6 ساله با ورود به مدرسه وجود دارد که ممکن است ناشی از مشکلات روانی، تغییر محیط کودک و…. باشد.
انواع لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان در کودکان دارای انواع مختلفی می باشد که در زیر به طور کامل راجب آنها بحث شده است.
1- لکنت کلونیک
در این نوع لکنت زبان کودک قسمتی از کلمه را با سرعت و پشت سر هم تکرار می کند . معمولا این قسمت ا کلمه سیلاب اول است. برای مثال کلمه بده را ب ب ب ب ب بده بیان می کند.
2- لکنت تونیک
در این نوع لکنت به علت توقف در عملکرد عضلات تلفظی کودک برای چند ثانیه دچار استپ و توقف در بیان کلمه شده و به علت تلاش زیاد برای بیان کلمه به خود فشار می آورد. پس از آن با فشار، به‌طور ناگهانی و کلمه را بیان میکند.
در صورت بروز لکنت زبان بهترین توصیه مراجعه به پزشک کودک می باشد. پزشک شما را به متخصص گفتاردرمانی کودکان ارجاع می دهدو گفتار درمانگر پس از ارزیابی کودک مشخص می کند که اختلال تکلم کودک شما مشکلی ادامه دار است یا خیر. سپس بسته به میزان اختلال و نوع آن تمرینات درمانی مناسب را به شما ارائه می دهد.
همچنین نکات رفتاری لازم جهت رفتار صحیح با کودک در زمان بروز این اختلال و قرار گیری در وضعیت های اجتماعی استرس زا به والدین کودک مشاوره داده می شود.خدمات گفتاردرمانی در منزل نیز می تواند به عنوان درمانی تکمیلی برای کودکان با اختلال تکلم انجام شود
مراحل ایجاد لکنت زبان در کودکان
مرحله اول: کودک متوجه می شود که کلمات خاصی را تکرار می کند یا در مواردی نمی تواند کلمه را ادا کند. اما این موضوع باعث ایجاد ناراحتی در کودک نشده و کودک همچنان به صحبت کردن ادامه می دهد.در این مرحله به علت نبود تنش در کودک برنامه های گفتاردرمانی به خوبی و با سرعت تاثیر گذار بوده و بهترین زمان برای شروع درمان می باشد
مرحله دوم: با بزرگتر شدن کودک و وسعت یافتن دامنه مکالمات او و مشاهده رفتار های همسالان و فامیل در مقابل لکنت زبان کودک علایم اضطراب و مشکلات رفتاری تشدید یافته و کم کم کودک از شرایطی که در آن مورد قضاوت قرار میگیرد می گریزد.
مرحله سوم: با افزایش حرکات و رفتار ضمنی همراه با لکنت به صورت غیرارادی کودک نسبت به بیان موفق هر کلمه یا جمله دچار ترس و اضطراب شده و همین امر باعث تشدید بیشتر لکنت زبان در او می گردد و این سیکل معیوب ادامه پیدا می کند. در این مرحله درمان لکنت تنها با گفتاردرمانی امکان پذیر نبوده و نیاز به استفاده از درمان های مکمل نظیر دارو درمانی، رفتاردرمانی و روان درمانی می باشد.
لکنت زبان در کودک 3،4 و 5 ساله
لکنت زبان در کودکان زیر 3 سال و کودکان 3 ساله غیر عادی نیست. آغاز کلام در کودکان و عدم هماهنگی رشد ساختارهای زبانی و رشد مغز در کودکان موجب بروز وقفه یا تکرار در گفتار کودک می گرددکه ممکن است خود را به شکل لکنت نشان دهد. حدود 5 تا 10 در صد کودکان دوره ای از لکنت زبان را در کودکی خود پشت سر می گذارند و تنها یک درصد از این کودکان لکنت را تا پایان دوران کودکی و به صورت طولانی مدت تجربه می نمایند. اما تشخیص دقیق لکنت موقتی و اختلال لکنت زبان نیاز به بررسی های دقیق و تخصصی توسط متخصص لکنت زبان در کودکان دارد. یک گفتار درمانی لکنت زبان در کودکان با اریابی دقیق گفتار کودک و تشخیص شدت لکنت زبان کودکان به طرح برنامه درمان لکنت زبان کودکان می پردازد. استفاده از تکنیک های پیشرفته گفتار درمانی در لکنت در کنار امکانات پیشرفته بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران موجب بهبود لکنت زبان در کودکان می گردد. دکتر لکنت زبان مرکز با ارائه تکنیک های رفتاری مناسب به والدین و راهکارهای برخورد با لکنت زبان ناگهانی در کودکان شیوه صحیح رفتار را به والدین آموزش می دهند تا روند درمان را در بهترین مرکز لکنت تسریع بخشند. در لکنت زبان کودکان 4 و 5 ساله هرچقدر درمان در زمان کوتاه تری از شروع لکنت ارائه شود روند درمان سریع تر بوده و کودک توانایی کنترل لکنت را پیدا می کند و می تواند ارتباط صحیح و مناسبی را با همسالانش برقرار نماید. این امر موجب بهبود اعتماد به نفس کودک شده و از بروز اختلالات رفتاری دیگر جلوگیری می نماید.
لکنت زبان در دانش آموزان
کودک مدرسه رو دارای لکنت، معمولا یک دانش آموز ابتدایی یا دورهی اول دبیرستان بین ۶ تا ۱۴ سال است که برای چندیت سال لکنت داشته است.
افراد دارای لکنت زبان در این سنین، تکرارهای بخشی از کلمه و کل کلمه ی تک هجایی و نیز کشیده گویی های تنشی را نشان می دهند، اما گیرهای با تنش و تقلا آشکارترین علامت لکنت هستند.
در این سن فرد ممکن است از ترفندهای رهایی، از قبیل حرکات بدنی یا کلامی مختصر(مثل:آه، ام) استفاده کند تا از لکنت ها آزا شود.
همچنین ممکن است از راهکارهای اجتنابی از قبیل آغازگرها، جانشینی های کلمه، حاشیه گویی ها و اجتناب از موقعیت های گفتاری سخت استفاده کند.
او نا امیدی و خجالت بیشتری را نسبت به کودکان پیش از مدرسه تجربه می کند و پیش بینی بیشتری از لکنت در صداها، کلمات و بسیاری از موقعیت های گفتاری خاص دارد.
ترس عمده اش از خود لحظه لکنت است و مفهوم قابل تعریفی از خود به عنوان یک فرد دارای لکنت دارد.
ارزیابی لکنت زبان در کودکان
یک رویکرد جامع برای درمان نیاز به یک رویکرد جامع برای ارزیابی دارد. چرا که لکنت شامل ویژگی هایی است که به راحتی بیشتری اندازه گیری می شوند مثل ناروانی ظاهری و ویژگی هایی که با راحتی کمتری اندازه گیری می شوند (مثل واکنش ها به لکنت) به کارگیری انواع شیوه های ارزیابی ضروری است.
ارزیابی ها می توانند به صورت غیر رسمی و یا رسمی صورت گیرند:
-ارزیابی بخش آسیب:
برای اندازه گیری ناروانی ظاهری آسیب شیوه های گوناگونی برای شمارش ناروانی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. لکنت متغیر است بنابراین :
ما نیاز به جمع آوری داده ها از موقعیتهای گوناگون داریم
ما نیاز به داده های کافی از گفتار مراجع داریم تا تصویر کاملی از رفتار و گفتاری فرد را نشان دهد
-ارزیابی های غیر رسمی:
تعداد ناروانی ها ، نوع ناروانی ها ، ادراک ما از تنش و رفتارهای ثانویه
ثبت سایر ویژگی های گفتاری و ارتباطی مانند سبک ارتباطی سرعت ، گفتار و غیره ارزیابی های رسمی به ما کمک می کنند تا رفتار های ظاهری لکنت را ثبت کنیم :
ارزیابی فراوانی لکنت بر اساس %SS
ارزیابی شدت لکنت بر اساس مقیاس SR
ابزار اندازه گیری شدت لکنت SSI_ 4 :ارزیابی شدت لکنت بر اساس فراوانی ، دیرش و رفتارهای همراه لکنت
به یاد داشته باشیم که شدت لکنت برابر با تاثیر لکنت نیست. بعضی از افراد زیادی می کنند ولی تاثیر کمی را تجربه می
کنند.
-ارزیابی واکنش ها:
با مراجعه خود در مورد افکار و احساساتی که در مورد لکنت دارد صحبت کنیم.
صحبت کردن با کودکان دارای لکنت راهی است که ما می‌توانیم تجربه آنها را درک کنیم مراجعان در وهله ی اول با این قضیه راحت نیستند اما حمایت و تایید این کار به آنها کمک می کند تا درک کنند ما برای کمک کردن به آنها حضور داریم و در مواقع درمان با این ارزیابی آغاز میشود.
ارزیابی بر اساس ایجاد یک پوشه برای هر مراجع (کاربرگ) اطلاعات ارزشمندی را ایجاد می کند:
یادداشت برداری های مختلف در جلسه در هنگام صحبت با مراجع
پرسشنامه ها، فرم ها وچک لیست های غیر رسمی
ثبت رفتار های مشاهده شده توسط درمانگر، معلمان، خانواده و همسالان
تاثیر منفی لکنت زبان در کودکان :
با مراجعه خود در مورد تاثیری که لکنت بر روی زندگی او گذاشته است، صحبت کنیم.
آیا لکنت توانایی او را در این موضوعات تحت تاثیر قرار داده است؟
گفتن آنچه می‌خواهد بگوید
انجام دادن آنچه می‌خواهد انجام دهد
کسی باشند که می‌خواهد باشد
تمایل داشتن با همسالان، اعضای خانواده و معلمان
آیا نگران تاثیر لکن در زندگی آینده خود است؟
ارزیابی OASES تاثیر منفی لکنت را بر زندگی افراد به طور مستقیم از طریق دو بخش ارتباط کاربردی در موقعیت های اصلی (منزل، مدرسه، موقعیتهای اجتماعی) و کیفیت زندگی مورد سنجش قرار می دهد.
-ارزیابی محیط در لکنت زبان:
والدین، معلمان و همسالان، تجربه فرد از لکنت را تحت تاثیر قرار می دهند.
دیگران چه اطلاعاتی در مورد لکنت دارند؟
دیگران چه احساسی در مورد لکنت فرد دارند؟
چه توصیه هایی به کودک نوجوان می کنند؟
در مورد درمان چه درکی دارند؟
درمان موفق را چگونه تعریف می کنند؟
نظرات آنها در مورد درمان قبلی چیست؟
چگونه در درمان مشارکت داشته اند و یا می خواهند مشارکت داشته باشند؟
آیا کودک تجربه مسخره شدن و یا سایر مشکلات را در مدرسه دارد؟
ارزیابی باید در طول فرایند تشخیص و درمان صورت گیرد. اندازه گیری های مکرر نه تنها اطلاعاتی را در مورد وجود و شدت اختلاف فراهم می کنند بلکه اطلاعاتی را نیز فراهم می‌نماید که میتوانند در این موارد کمک کنند:
در نوشتن اهداف و طراحی درمان ثبت تغییرات در طول زمان در تعیین زمانی مهارت های ارتباطی کودک و نوجوان به اندازه کافی برای تضمین ترخیص از درمان و برای پیگیری کودک و نوجوان بعد از ترخیص برای اطمینان بخشیدن در اینکه پیشرفت های ارتباطی تثبیت شده اند.
توسط ارزیابی اختلال لکنت، درمانگران قادر خواهند بود تضمین کنند که هدف کاهش تاثیر منفی لکنت بر روی زندگی کودک و نوجوان را به انجام رسانده اند. در نهایت یک ارزیابی کامل فقط به اختلال لکنت اختصاص ندارد و نیاز است تا جنبه‌های دیگر رشد گفتار و زبان را نیز در نظر گرفته و در صورت لزوم ارزیابی صورت گیرد.
درمان لکنت زبان در کودکان
ورود به مدرسه، محیط جدید، چالش های جدید، رقابت های جدید،دوستان جدیدو به طور کلی انتظارات و قوانین جدید را در دنیای کودک وارد می کند. مدریه مکانی است که کودک به صورت جدی، از نیاز به مورد پذیرش قرار گرفتن توسط همسالانش، آگاه می شود.
حتی در سال های ابتدایی ورود به مدرسه،کودکان به تفاوت های یکدیگر از قبیل، بلندی قد، رنگ مو، عینک ، فرl گوش ها و امثاg اینها توجه می کنند و واکنش نشان می دهند.
در این بین کودکانی که دارای یک ناتوانی فیزیکی می باشند بیشتر در معرض خطر هستند.به ویژه کودکان دارای لکنت که در بیان کلمات دچار سختی می شوند و برقراری ارتباط وپذیرفته شدن آنها به مخاطره می افتد.
طرد شدن اجتماعی، مسخره شدن و قلدری مشکلاتی هستند که یک کودک ممکن است در سن مدرسه با آنها مواجه شود و آثار آن تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
در محیط مدرسه کودک نه تنها باید با لکنت زبان خود دست و پنجه نرم کند، بلکه دچار چالش با واکنش های همکلاسی ها و معلمان در محیط رسمی نیز می شود. در این زمان کودک به لکنت به عنوان مانعی نگاه می کند که بر سر راه ارتباط برقرار کردن با همکلاسی ها و بروز توانمندی هایش در مدرسه قرار می گیرد. در نتیجه روز به روز واکنش او نسبت به لکنت از قبیل رفتارهای اجتنابی و فراری، بیشتر شده و به مرور لکنت جنبه های وسیع تری را شامل می شود.
در این مقطع زمانی است که خودپنداره کودک، از دارای لکنت بودن به (( لکنتی بودن)) تغییر می کند. این تغییر تصویر از خود، بارزترین ویژگی است که درمانگران در ارزیابی کودک در سن مدرسه، در مقایسه با کودک در سن پیش دبستانی مشاهده می کنند.
گفتاردرمانی و درمان لکنت در کودکان
درمان واقعی لکنت بر اساس شرایط کودک متفاوت است و شامل خدمات گفتاردرمانی در جهت آموزش تکنیک های رفتاردرمانی فردی و اجتماعی و همچنین آموزش کودک در جهت صحبت کردن بدون لکنت می باشد.
به طور کلی درمان جامع لکنت شامل استفاده از چندین استراتژی مرتبط است که هر کدام در بهبود یک جنبه خاص از توانایی های ارتباطی فرد هدف قرار می گیرند.
هدف اصلی یا بهترین نتیجه برای این درمان ارتباط موثر می باشد نه فقط درصدی از بهبود در روانی گفتار و یا کاهش خواصی در گفتار دارای لکنت. به همین خاطر به این رویکرد برای درمان فقط به عنوان درمان (روانی) نباید توجه کرد.
بلکه باید بیشتر به عنوان مجموعه ای از شیوه‌های درمانی با هدف اطمینان دادن به اینکه لکنت به صورت منفی بر روی توانایی های فرد دارای لکنت در در ابراز خودش و رسیدن به اهدافش در زندگی تاثیر نمی گذارد مورد توجه قرار گیرد.
به انجام رساندن این هدف گسترده نیاز به هماهنگی چندین اصول کلیدی دارد که هر یک به صورت جزئی تر در ادامه توضیح داده خواهد شد.
درمان لکنت زبان ناشی از ترس
درمان لکنت زبان ناشی از ترس توسط گفتار درمانی در لکنت زبان به همراه تیم روانشناسیکه در زمینه بازی درمانی و رفتار درمانی متخصص هستند قابل اجرا می باشد. در مرکز گفتاردرمانی در لکنت زبان ما با استفاده از گفتار درمانی لکنت زبان به همراه مشاوران متخصص در زمینه روانشناسی همکار گفتار درمانی در لکنت زبان به درمان لکنت زبان در کودکان پرداخته می شود.
کلینیک گفتاردرمانی در لکنت زبان
از دیگر امکانات بهترین مرکز درمان لکنت زبان در تهران، اتاق سنسوری روم می باشد، که با ایجاد ودالیته های حسی مختلف به افزایش سرعت پردازش حسی- حرکتی در کودک وهماهنگی درکی- حرکتی در کودکان دارای لکنت زبان کمک می کند.اتاق شنیداری بهترین مرکز درمان لکنت در تهران می تواند در افزایش سرعت پردازش شنیداری و تسهیل گفتار در کودکان موثر باشد و می تواند مرکز درمان لکنت زبان ما را به بهترین مرکز لکنت تبدیل کند.
از دیگر امکانات کلینیک گفتار درمانی لکنت زبان ارائه خدمات گفتار درمانی در منزل( درمان لکنت زبان کودکان در خانه) می باشد که مرکز گفتاردرمانی در لکنت زبان ما را جزو بهترین مراکز لکنت زبان در تهران قرار داده است. درمان لکنت زبان در منزل توسط بهترین گفتار درمانی در لکنت تحت نظر کلینیک تخصصی لکنت زبان در کودکان انجام می شود.
رفتاردرمانی برای درمان لکنت زبان در کودکان
استفاده از رفتار درمانی در درمان لکنت زبان از نظریه ای که علت لکنت را در رفتارهای ناهنجار و سازش نیافته در کودک می دانند نشات میگیرد وبه همین منظور در این روش به اصلاح رفتار کودک و در نتیجه تقلیل لکنت زبان پرداخته می شود.
روش روان درمانی نیز یکی از روش های کمک کنند ه در لکنت زبان می باشد که بیشتر در افرادی که دارای مشکلات عاطفی و اختلالات روانی عصبی می باشند استفاده می شود.
روش درمان زبانی تلفظی
یکی دیگر از روش های درمانی در لکنت زبان روش زبانی تلفظی می باشد که بر این پایه استوار است که فرد برای داشتن یک گفتار سلیس نیاز به هماهنگی های بین حنجره، زبان، عضلات گونه و لبها دارد و اگر اختلالی در این هماهنگی ایجاد شود لکنت زبان به وجود می آید.
در این روش با استفاده از تمرینات خاصی به کودک آموزش داده می شود با کنترل عضلات صورت و هنجره به صورت آهسته آهسته و با توجه به هجاهایی که تلفظ می کند حرف بزند و با کمال دقت کلمات را بیان کند.
همچنین به کودک آموخته می شود در هنگام بند آمدن زبانش و بروز لکنت با انجام تمریناتی تنفس خود را کنترل و تنظیم کند و با استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی در تولید صوت های خاصی بتواند بر مشکل لکنت خود غلبه کند.
از دیگر علل لکنت که مورد توجه قرار گرفته است اختلال در سرعت پردازش ذهنی در کودکان 3 تا 6 سال می باشد. کودک دارای لکنت زبان اطلاعات را با سرعت کمتری از همسالان خود پردازش می کنند، از طرفی بین سرعت پردازش و سطح زبان ارتباط معنی داری وجود دارد.
در نتیجه تقویت سرعت پردازش کلامی در کودک می تواند در بهبود لکنت زبان موثر باشد. تمرینات تقویت حافظه کاری کلامی و هماهنگی از موارد ارائه شده در این درمان می باشد.
اصول جامع درمان لکنت زبان در کودکان
-ماهیت چند بعدی لکنت
درمانگر باید با یک درک قوی از ماهیت گسترده و چند وجهی اختلال لکنت به درمان نزدیک شود به ویژه اینکه تجربه ی لکنت چیزی فراتر از صرفا تولید ناروانی های گفتاری است.
-عدم درمان کامل لکنت
درمانگر باید این حقیقت را بپذیرند که درمان قطعی برای لکنت در سن مدرسه وجود ندارد. در نتیجه این احتمال وجود دارد که فرد حتی بعد از درمان موفق باز هم تا حدی به لکنت کردن اما با شیوه ای راحت تر ادامه دهد.
-کاهش تاثیر لکنت در کیفیت ارتباط
درمانگر باید (لکنت کردن مشکلی ندارد) را به رسمیت بشناسند و اینکه هدف درمان اطمینان دادن به این است که لکنت در توانایی فرد برای برقراری ارتباط موثر مداخله نمی کند.
-کار با محیط فرد دارای لکنت
درمانگر باید برای کار با افرادی که در محیط کودک یا نوجوان هستند آماده باشد. شامل والدین، معلمان و همسالان. او باید به آنها برای فهم ماهیت لکنت و برای کنار آمدن با لکنت فرد راهنمایی و کمک لازم را ارائه دهد.
-شخصی سازی درمان
در آخر درمان باید استراتژی های فردی مختلفی را که هر یک از اجزای تجربه ی کودک و نوجوان از لکنت کردن را مخاطب قرار می دهد، مورد هدف قرار دهد.
چارچوب تئوریکی در درمان لکنت زبان در کودکان
در درمان جامع لکنت فرمول بندی کردن دیدگاه در مورد ماهیت گسترده لکنت و درمان چند وجهی برای افراد دارای لکنت، پژوهش و تمرین بالینی در یک چارچوب تئوریکی که به صورت ویژه ای برای اختلال پیچیده ای نظیر لکنت به حساب پایه گذاری شده است. این چارچوب توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) به نام طبقه بندی عملکرد، ناتوانی و سلامتی ( ICF )گسترش یافت. ICF تجربه سلامتی بشر را، شامل عملکرد نرمال و مختل، در سه جزء اصلی توصیف می کند.
1) عملکرد و ساختار بدن
همه ساختارهای اصلی بدن انسان را توصیف میکند (مثل سیستم عصبی، سیستم های اسکلتی و عضلانی، سیستم های درگیر در تولید گفتار) و همچنین همه عملکردهایی که این ساختار ها انجام می دهند. (مثل تفکر و شناخت، حرکت، حرف زدن). اگر فردی مشکلی در ساختار و یا عملکرد بدن را تجربه کند، منظور یک نقص یا آسیب می باشد.
مثال هایی از اختلالات ارتباطی که شامل نقص هایی در ساختار بدن می باشند عبارتند از شکاف کام، آفازی، صدمه مغزی بسته و اختلالات صوتی. اگرچه تحقیقات نشان داده که در بزرگسالان دارای لکنت، تفاوت هایی نور و آناتومیکی وجود دارد، اما نقض کاملاً معینی در ساختار بدنی افراد دارای لکنت شناخته نشده است.
با این حال افراد دارای لکنت نقصی را در عمل کرد بدن نشان می دهند. این نقص عملکردی در رفتارهای ظاهری لکنت دیده میشود (یعنی تکرار ها، کشیده گویی ها و قفل ها). همه افراد دارای لکنت این نقص در عملکرد بدن را به درجاتی بروز می دهند.
2)فعالیت ها و مشارکت
دومین جزء ICF فعالیت های روزانه ای که افراد دارای لکنت در زمان مشارکت در زندگی با آنها درگیر هستند را توصیف می کند. این طبقه بندی ها مستقیما مربوط به جنبه های (ارتباط کاربردی) و (کیفیت زندگی) در درمان است.
صحبت هایی که فرد می خواهد داشته باشد، شامل معرفی کردن خود به دیگران، شروع یا باقی ماندن در گفت و گو، سوال کردند و یا پاسخ دادن، بلند خواندن سر کلاس، صحبت با تلفن
فاکتورهای زمینه ای فردی و محیطی در گفتار و زبان
فاکتورهای زمینه ای فردی و محیطی به ویژه ICF به آسیب شناسان گفتار و زبان مربوط می باشد و به این علت انجمن گفتار – زبان-شنوایی آمریکا [ASHA] طرح تمرینی را تعیین کرده که همه اجزا و عوامل تعیین شده در چارچوب WHO را در بر گیرد.
جز سوم، فاکتور های فردی و محیطی که تجربه افراد از زندگی روزمره شان را تحت تاثیر قرار می دهد را توصیف می کند. این فاکتورهای زمینه ای به توضیح اینکه چرا افراد با یک اختلال مشابه تجارب متفاوتی را می توانند داشته باشند کمک می کند.مثلا چرا بعضی از افراد دارای لکنت توسط مشکلات گفتاریشان محدود نمی شوند.
فاکتور های فردی شامل واکنش های عاطفی، رفتاری و شناختی است که به طور خواصی به هم مرتبط هستند. و به میزان زیادی در تجربه ی گوینده از محدودیت در فعالیت یا مشارکت قرار گرفته اند.
به این صورت که اگر گوینده ای به طور منفی به لکنت خود واکنش نشان دهد، احتمالا بیشتر از موقعیت های گفتاری و درگیر شدن با سایر رفتارهایی که توانایی او را در فعالیت های روزمره و مشارکت در زندگی شکل می دهد اجتناب می کند.
فاکتو های محیطی شامل سیستم های حمایتی گوینده( شامل خانواده، درمانگران)، واکنش های دیگران (شامل تجارب منفی مثل قلدری و مسخره شدن توسط همسالان) وتاثیر موقعیت های گفتاری مختلف می باشد که می تواند تسهیل گر و یا مانع باشد.
واکنش های محیطی توانایی گوینده را در کسب اهداف درمانی اش در زندگی تحت تاثیر قرار می دهد. به این علت که تجربه ی گوینده از لکنت به میزان زیادی توسط این واکنش های فردی و محیطی تعیین می شود، بسیار ضروری است که در یک رویکرد جامع درمانی مورد توجه قرار گیرند.
مشکلات در فعالیت های روزانه باعث ایجاد محدودیت های مشارکتی نیز می گردد.( مثل محدودیت در توانایی مشارکت در فعالیت های اجتماعی) مثال هایی از محدودیت های فعالیت که توسط کودکان سن مدرسه یا نوجوانان تجربه می شود، شامل مشکلاتی در خواندن بلند در کلاس، حل مسئله بر روی تابلو، اجتماعی شدن با دوستان و صحبت کردن پشت تلفن می باشد.
اگر کوذکان این محدودیت ها را در توانایی های ارتباطی خود تجربه کنند، آنها ممکن است محدودیتهای گسترده تری را در توانایی مشارکت در زندگی تجربه کنند.
میزان اثربخشی درمان در کودکان دارای لکنت زبان
با توجه به مقالات ارائه شده در زمینه ی درمان لکنت کودکان مدرسه رو می‌توان به این نکات اشاره کرد:
در مورد میزان کاهش لکنت در کودکان سن ۶ تا ۱۳ سال بر اساس درصد هجاهای لکنت شده پس از درمان اطمینان بسیار کمی وجود دارد.
در کودکان سن ۶ تا ۱۳ سال شواهد کافی مبنی بر اینکه یک درمان لکنت موثر تر از درمان دیگری است وجود ندارد.
در مورد میزان کاهش شدت لکنت در کودکان ست ۶ تا ۱۳ سال اطمینان کمتری نسبت به کودکان زیر ۶ سال وجود دارد ولی این اطمینان بیشتر و قوی تر از نوجوانان و بزرگسالان می باشد.
در بسیاری از متون توافق بر این است که درمان در سن مدرسه باید جامعه باشد و نه تنها بهبود روانی گفتار، بلکه مهارت های ارتباطی در موقعیت های گسترده تری از جمله مدرسه را مورد توجه قرار دهد.
در راهنمایی هلند ذکر شده که درمان برای کودکان بین ۶ تا ۱۳ سال، باید بر اساس طرح درمانی باشد که اجزای ICF را دربرگیرد و بر روی انواع ویژگی‌های رفتاری، عاطفی و شناختی فرد که در طی ارزیابی شناسایی شده است، تمرکز شود
توصیه ها و مشاوره با والدین در راستای رفتار مناسب در هنگام بروز لکنت یکی از مهم ترین راهکارهای ارائه شده در درمان لکنت می باشد. کارهایی که والدین می توانند برای یک کودک با لکنت زبان انجام دهند:
در طول روز زمان هایی را برای صحبت کردن با آرامش و در محیطی لذت بخش برای کودک فراهم کنید.
زمان هایی که کودک بتواند با خواهر یا برادرش با آرامش گفتگو کند و از استرس به دور باشد و نگران قضاوت دیگران نباشد. با فراهم آوردن فرصت های مکالمه فعال مانند صحبت وتبادل نظر در مورد موضوعات روزمره سر می شام و توجه ویژه به کودک دارای لکنت در هنگام مکالمات و نشان دادن اشتیاق جهت شنیدن صحبت های او کودک را به ادامه صحبت تشویق کنید.
در طول مکالمات از اصلاح کلمات کودک یا اصرار به تند تر حرف زدن یا کامل کردن کلمات او خودداری کنید و هرگز از صحبت کردن کودک دارای لکنت زبان انتقاد نکنید.
در زمان صحبت با کودک ارتباط چشمی مناسب برقرار کنید و با صبوری به صحبت های او گوش دهید به کودک خود اعتماد به نفس دهید تا خواسته های خود را حتی با لکنت زبان بیان کند و درک کند دیگران حتی با لکنت زبان نیز متوجه منظور او می شوند.
زمانی که لکنت زبان به یک اختلال تبدیل می شود نباید کودک را در ایجاد ارتباط کلامی با دیگران تحت فشار قرار داد و باید شرایطی را فراهم نمود که کودک با ارتباط کلامی کمتر توانایی مشارکت در فعالیت ها را داشته باشد.
تغییر زمان بندی برای افزایش روانی گفتار در کودکان با لکنت زبان
شاید معمول‌ترین شیوه برای لکنت زبان در کودکان و بزرگسالان برای اصلاح و تغییر زمان بندی گفتارشان در جهت افزایش روانی،شامل این موارد باشد:
کاهش در سرعت گفتار
افزایش در مکث
کاهش سرعت گفتار در درمان کودک با لکنت زبان
کاهش سرعت گفتار متداول ترین شیوه استفاده شده برای ایجاد روانی در افراد دارای لکنت زبان است. برخی درمانها،مانند «گفتار کشیده»شامل کاهش سرعت گفتار تا جایی است که به طور چشمگیری شروع به استفاده از سرعت یک سیلاب در هر ثانیه یا کمتر می کنند. این درمانها که «شکل دهی روانی» نیز نامیده می‌شوند شامل افزایش تدریجی (یا شکل دهی) سرعت گوینده تا جایی که او از سرعت گفتاری طبیعی با روانی گفتاری بالا،استفاده کند هستند. با توجه به اینکه در این رویکردها در ابتدا گفتار بسیار غیرطبیعی است،بسیاری از کودکان/نوجوانان مبتلا به لکنت زبان خواهان تمرین گفتار با حالت غیرطبیعی در جهان واقعی نیستند،حتی با این هدف که سرعت گفتار ایشان نهایتاً به سطوح طبیعی‌تر افزایش یابد. علاوه بر این،تحقیقات نشان میدهد که رویکردهای محض شکل‌دهی روانی با بازگشت بالای سرعت همراه است،مخصوصاً برای افرادی که تمرینات را تا انتهای درمان دنبال نمیکنند.
در برنامه جامع درمان لکنت زبان نیز،کاهش سرعت گفتار و افزایش مکث برای کاهش لکنت زبان به کار برده می شود و اعتقاد بر این است که این تغییرات در زمانبندی نباید انقدر برجسته باشد که منجر به کاهش در طبیعی بودن گفتار شود. به این دلیل که گویندگانی که کاهش سرعت گفتار را به کار می‌برند با تحلیل سود و زیان مواجه می‌شوند: هرچه آهسته تر صحبت می‌کنند،احتمالاً گفتار روان تری را تجربه می‌کنند ولی کمتر طبیعی به نظر می‌رسد و احساس طبیعی بودن کمتری می کنند. این سبک و سنگین کردن،کودکان/نوجوانان دارای لکنت را در موقعیت سختی قرار میدهد. آنها نمی‌خواهند که به خاطر لکنت،متفاوت از همسالانشان به نظر برسند.همزمان می‌خواهند به خاطر زیاد آهسته صحبت کردن متفاوت از همسرانشان به نظر برسند.در نتیجه ممکن است انتخاب کنند که کاری نکنند،برای کاهش این درگیری،می‌توان به آنها آموزش داد که در سرعت گفتار کاهش کمی ایجاد کنند و از مکث های نسبتاً کوتاهی استفاده نمایند. خوشبختانه،برای افزایش روانی،تنها یک تغییر کوچک در زمانبندی کمک کننده است. بنابراین کودکان/نوجوانان می توانند یاد بگیرند تا سرعت گفتارشان را کاهش دهند و کمی مکث های شان را افزایش دهند و این اصلاحات را تنها زمانی به کار گیرند که می خواهند روانی شان را افزایش دهند. مسلماً اگر کودکان/نوجوانان سرعت شان را خیلی کاهش دهند یا از سرعت آهسته به دفعات بیشتر استفاده کنند،روان تر خواهند بود. با این حال این بستگی به خودشان دارد که تعیین کنند چه زمانی یا به چه میزان گفتارشان را آرام کنند. هدف برای کودک/نوجوان مبتلا به لکنت زبان کسب تعادلی برای اصلاح زمانبندی گفتار جهت افزایش روانی است،بدون نیاز به اصلاحی که آنقدر بارز باشد که آنها فکر کنند استفاده از روش در گفتار محاوره غیر ممکن است.
ملازم این تعادل،با توجه به این مطلب است که در درمان لکنت زبان از کودک خواسته نمی‌شود که به روانی کامل و یا بدون استفاده از شیوه ها برسد بلکه،به جای آن بهبود روانی نائل میشود.
افزایش مکث در گفتار در درمان لکنت زبان
اصلاح سرعت گفتار و افزایش مکث به این روش، یک راهبرد معمول برای گویندگان بدون لکنت است. برای مثال،وقتی گوینده‌ای با یک کلمه جدید یا ناآشنا مواجه میشود،می تواند سرعت را در گفتن صحیح آن کلمه کاهش دهد. افراد بدون لکنت زبان این کار را بدون تقلا انجام می دهند. افراد دارای لکنت نیاز به تمرین دارند تا قادر به کاهش سرعت شان برای رد شدن از کلمه سخت و پس از آن،افزایش سرعت شان به سطح طبیعی بعد از اینکه مشکل رد شد،باشند. این ارزش ندارد که کودکان/نوجوانان بتوانند سرعتشان را زمانی که سایر فعالیتهای حرکتی را انجام می دهند،مثل راه رفتن یا دوچرخه سواری تنظیم کنند. چرا که وقتی دوچرخه سواری می کنند،می دانند که زمان های خاصی می توانند به نسبت تند حرکت کنند،مثل روی یک جاده مستقیم. سایر زمان ها،مثل وقتی به یک پیچ نزدیک می‌شوند یا بر روی جاده ناهموار حرکت می‌کنند،نیاز دارند تا کند حرکت کنند برای اطمینان از اینکه تصادف نمیکنند. با تمرین،کودکان/نوجوانان این سازگاری را فرا می گیرند تا حد امکان به سواری نرم خود ادامه دهند. به همین صورت،با تمرین،میتوانند در سرعت گفتارشان تطابق ایجاد کرده و یاد بگیرند تا جایی که میتوانند به گفتارشان به صورت نرم ادامه دهند. علاوه بر این،وقتی کودکی/نوجوانی دوچرخه ای را می راند،سرعت تنظیم شده ای که باید استفاده کند وجود ندارد. سرعت راندن (حرکت) بستگی به فاکتورهایی مثل توانایی ذاتی،تجربه دوچرخه سواری،شرایط جاده و غیره دارد. کودک/نوجوان یاد می گیرد که این پارامترها را ارزیابی کند به نحوی که وی می‌تواند تا حد امکان با توجه به شرایط،آرام حرکت کند. این بدین معنی است که لازم نیست که کودک/نوجوان با سرعت ( x ) هجا در ثانیه صحبت کند یا ( y ) میلی ثانیه مکث را استفاده کند.هر فرد توانایی ذاتی متفاوتی دارد و هر موقعیت گفتاری متفاوت است. بنابراین،فردی که لکنت می کند باید دستکاری زمان بندی مورد نیاز برای کسب آرامی مطلوب (روانی) را در موقعیت های گوناگون فرا گیرد.
اگرچه تغییرات جزئی در زمان بندی برای کودک/نوجوان برای یادگیری و ثبات از تغییرات بارزتر آسانتر است،اما هنوز این اصلاحات گفتاری نیاز به تمرین دارند. بنابراین،گفتاردرمانان باید آماده باشند تا زمان کافی را در درمان برای کمک به مراجعانشان در یادگیری ماهر شدن مهارت های گویای جدید صرف کنند. که این کار از طریق یک سلسله مراتب آسان به سخت می تواند انجام گیرد. برای مثال،یک کودک/نوجوان ممکن است استفاده از سرعت آرام‌تر را در یک فعالیت آسان مثل تقلید یا خواندن یاد بگیرد و سپس به سمت فعالیتهای سخت‌تر مثل گفتار ساختارمند یا خود به خودی حرکت کند.بعد از اینکه سلسله مراتب فعالیتهای زبانی و گفتاری کامل شد، کودک می تواند بر روی سلسله مراتب موقعیت های گفتاری از آسان به سخت کار کند.مثال هایی از موقعیت های آسان به سخت شامل اتاق درمان یا محیط خانه،مثال هایی از موقعیت های سخت تر شامل کافه تریای مدرسه،زمین بازی یا کلاس درس می باشد. کودکان/نوجوانان مختلف فعالیت ها یا موقعیت های مختلفی را آسانتر یا سخت تر می دانند. در نتیجه،درمانگران نیاز است با یک مراجع در خارج از اتاق درمان کار کنند و هدایت او در گسترش یک سلسله مراتب را پیگیری کنند. جزئیات بیشتر در مورد استفاده از سلسله مراتب برای تسهیل تعمیم در بخش «فعالیت ها و مشارکت» بحث می شود.
اهداف گفتار درمانی در تشخیص و درمان لکنت زبان
یکی از مهمترین مراحلی که یک درمانگر می تواند موفقیت درمان گفتار را افزایش دهد، بیان اهداف درمانی به شیوه ای است که به روشنی توضیح داده شود و توسط دیگران درک شود و از طریق تحقیق قابل ارزیابی باشد.
هم برای اطمینان از کارآیی درمانی و هم برای سهولت پیگیری توسط سایر درمانگران. به طور مثال، درمانگران می توانند اهداف را به صورت اهداف نهایی، کوتاه مدت و میان مدت برنامه ریزی کرد.
اهداف نهایی: کاهش تاثیر منفی لکنت
اهداف پایه و میان مدت : کاهش آسیب، کاهش واکنش منفی دیگران، کاهش تنش و اجتناب از صحبت کردن، کاهش محدودیت در فعالیت ها و مشارکت اجتماعی
دکتر لکنت زبان بزرگسالان
زبان، ابزار ارتباطی اصلی انسان از زمان تولد می باشد. لکنت زبان نوعی اختلال گفتاری است که با تکرار غیر عادی یا ناپیوسته صداها، کلمات یا عبارات همراه می شود. لکنت زبان می تواند موجب بروز مشکلات متعددی در ارتباطات روزانه و اجتماعی فرد شود. لکنت زبان همچنین می تواند ارتباطات شخصی و کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار بدهد. گاهی لکنت زبان در بزرگسالان به طور کاملا ناگهانی رخ می دهد و گاهی پیشینه ای از آن در خانواده یا از کودکی فرد وجود داشته است. فرد مبتلا به لکنت زبان کاملا می داند که می خواهد چه چیزی را بگوید اما هنگام صدا سازی برای گفتن آن با مشکل رو به رو می شود. ابتلا به لکنت زبان سن و سال خاصی ندارد و حتی ممکن است بزرگسالان هم به آن مبتلا شوند، با این حال لکنت زبان بیشتر در کودکان مشاهده می شود. لکنت زبان بزرگسالی علل مختلفی دارد و برای درمان آن هم روش های متفاوتی وجود دارد. به همین علت، درمان لکنت زبان برای بزرگسالان بسیار حائز اهمیت است. بعضی از بزرگسالان از زمان کودکی و به علت درمان نکردن نقص رشد، به لکنت دچار هستند. بعضی دیگر نیز به لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالی مبتلا می شوند. لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان ممکن است به علل گوناگونی ایجاد شود. گفتاردرمانگر بزرگسالان باید درک کند که بزرگسالان مبتلا به لکنت زبان احتمال دارد نه تنها از موقعیت ها و کلمات، بلکه از خود لکنت زبان نیز بترسند. برای بزرگسالان بسیار مهم است که پیش از شروع به کار برای درمان گفتار خود، با خود برای تعیین اهداف واقع بینانه کار کنند. هیچ درمان واحدی برای درمان همه موارد لکنت زبان وجود ندارد، چرا که این اختلال به علل مختلفی باز می گردد و در افراد مختلف به شکل های متفاوتی بروز پیدا می کند. به همین علت، توصیه کردن به یک روش درمانی کلی برای همه افراد مبتلا به لکنت امکان پذیر نیست. در ابتدا برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان، توجه به این نکته مهم است که گفتاردرمانگر توانایی تشخیص درست نوع لکنت موجود در فرد را داشته باشد. پس از شناخت نوع لکنت زبان در فرد، درمانگر با ارائه بهترین روش‌ها متناسب با نوع لکنت مشخص شده، بهترین روش درمانی را انتخاب کرده و شروع می کند. برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان، متد ها و پروتکل های متعددی وجود دارد. در برخی موارد، دکتر لکنت زبان بزرگسالان ممکن است بخواهد درمان را به صورت غیر مستقیم انجام دهد. روش‌های درمانی برای کنترل لکنت زبان بزرگسالان، نیازمند تمرین، تکرار و مراجعه به دکتر لکنت زبان بزرگسالان خوب می باشد.
علائم لکنت زبان در کودکان
لکنت زبان نوعی اختلال است که موجب بروز نگرانی برای خانواده های کودکان می شود. این اختلال در اکثر کودکان، آن ها را همراهی نکرده و مخصوصا کسانی که درمان به موقع را شروع کرده اند، در بزرگسالی با مشکل مواجه نخواهند شد. نخستین علائم لکنت زبان هنگامی ظاهر می شوند که کودک 18 تا 24 ماه سن دارد و طیفی از کلمات به سمت او روانه می شود و او با استفاده از این کلمات شروع می کند به ساخت جملات. شاید پدر و مادر کودک از لکنت زبان کودک شان ناراحت و ناامید شوند، اما این مرحله طبیعی بوده و باید صبر کرد تا این دوران بگذرد. ولی اگر لکنت زبان کودک به یک مسئله دائمی تبدیل شود و یا بدتر شود یا حتی با حرکت بدن یا صورت همراه شود، باید کودک را نزد گفتاردرمان یا آسیب شناس گفتار و زبان برد تا بررسی شود و بهتر است این معاینه تا پیش از 3 سالگی انجام شود.
در لکنت زبان بیمار نمی تواند به طور صحیح هجا ها را ادا کند و در خواندن هجا های شبیه هم با مشکل مواجه می شود. تکرار جملات و کلمات، کشیده گویی و سکوت زمان ادای کلمات، کم بودن اعتماد به نفس، داشتن مشکل در برقراری ارتباط، استرس و گوشه گیری از دیگر نشانه های این اختلال است. هنگامی که لکنت زبان کودکی ریشه در روان و اوضاع روحی او از جمله ترس یا استرس، داشته باشد کودک می تواند نشانه های دیگری همچون تغییرات جسمی، تیک های عصبی در صورت به طور مثال در گوشه چشم و لب، لرزش لب، پلک زدن بیش زیاد از حد، تنش در صورت، لرزش قسمت های فوقانی بدن، مشت گره کردن و مایوسی هنگام برقراری ارتباط، مکث پیش از شروع حرف زدن یا حتی جلوگیری از آن و تکرار دوباره در تنظیم صدا را نشان دهد.
برخی دیگر از علائم لکنت زبان در کودکان:
– سکوت کوتاه و مکث برای برخی هجا ها یا بیان کلمات خاص
– استرس شدید هنگام حرف زدن
– امتناع از برقراری ارتباط با دیگران
لکنت زبان ممکن است هنگامی که کودک هیجان زده شده، خسته یا تحت فشار اضطراب یا احساس خود آگاهی است یا عجله دارد، بدتر شود. شرایطی همچون حرف زدن در گروه یا حرف زدن با تلفن برای کودکانی که لکنت زبان دارند، سخت است. لکنت زبان در سنین کودکی، مشکل غیر قابل درمانی به حساب نمی آید اما به این معنی نیست که نباید برای درمان آن اقدامی انجام داد.
تشخیص و درمان لکنت زبان کودکان و بزرگسالان
برای بسیاری از گفتاردرمانان،برخورد با واکنش‌های شناختی،احساسی و رفتاری به لکنت می تواند چالش برانگیز باشد. بعضی متخصصین گفتاردرمانی از این جنبه های درمان لکنت زبان به دلیل عدم راحتی خودشان با اختلال اجتناب می کنند شاید به این دلیل که از بدتر شدن کودک/بزرگسال می ترسند یا به دلیل اینکه اطمینان ندارند چه چیزی برای کمک به او بگویند تا «احساس بهتر» درباره لکنتش داشته باشد.
کودک/بزرگسال باید به این درک برسد که لکنت مال اوست.این کار می تواند با هدایت و حمایت ما به انجام برسد و نه صرفاً از طریق تشویق ما به این کار. بسیاری از مفاهیم درمان لکنت زبان توصیف شده در اینجا می تواند به مراجع کمک کند تا با موفقیت بیشتری از عهده لکنت برآید. هنگامی که کودک/بزرگسال ، یاد گرفت تا لکنت زبان را به شکل موثرتری کنترل کند، علت اصلی عدم راحتی او کاهش می‌یابد.
موارد بیشتری هست که ما می‌توانیم به مراجعان برای کمک به پرداختن به نگرش منفی شان نسبت به لکنت زبان انجام دهیم ولی اولین و مهمترین آنها گوش دادن به کودکان/بزرگسالان و فراهم کردن فضایی است که آنها بتوانند درباره تجربیاتشان با لکنت زبان صحبت کنند. داشتن اختلال لکنت لذت‌بخش یا آسان نیست،اما کودکان/بزرگسال تا حد زیادی می توانند از داشتن اعتماد همدلانه با کسانی که میتوانند احساساتشان را با او تقسیم کنند،بهره‌مند شوند. به عنوان گفتاردرمان،ما نقش منحصر به فردی در کمک به کودکان/بزرگسالان که با الگوی لکنت می آیند،بازی می‌کنیم. البته کودکان/نوجوانان باید با خانواده هایشان هم صحبت کنند،اما اگر خانواده‌ها نگرانی‌های خود را نسبت به گفتار فرزندشان دارند،یا اگر آنها هنوز پذیرش کامل نسبت به لکنت زبان ندارند،ممکن است برای ایشان سخت باشد که قادر به کمک به کودکشان با نگرانی های احساسی باشند. این کار برای همسالان،معلمان و دیگر اعضای فامیل نیز همانگونه است. از طرف دیگر،ما می‌توانیم برای کودکان/یزرگسالان یک محیط حمایت کننده،فراهم کنیم تا جایی که بتوانند یاد بگیرند که آنها می توانند هر چیزی که در زندگی شان می خواهند را انجام دهند،صرف نظر از اینکه آنها لکنت می کنند یا نه.ما می‌توانیم به آنها کمک کنیم متوجه شوند که لکنت زبان نمی تواند مانعی برای آنها باشد.
پذیرش و تطابق با لکنت در درمان لکنت زبان
برای کودک/بزرگسال که واکنش‌های احساسی به لکنتش را تجربه میکند،موفقیت طولانی مدت و نهایتاً به توانایی او برای یادگیری زندگی با این حقیقت که او لکنت می کند،بستگی دارد. این به این معنی نیست که او از پیشرفت روانی گفتارش منصرف نخواهد شد.همچنین به این معنا نیست که او نیاز دارد تا این حقیقت که او لکنت می کند را دوست داشته باشد،بلکه نیاز به رسیدن به «توقف در جنگیدن» با لکنتش را دارد تا جایی که وجود گاهگاه لکنت زبان را بپذیرد و با شدیدتر شدن لکنت،یاد بگیرد تا با موفقیت از عهده لکنتش برآید. بسیاری از شیوه ها برای تغییر تنش موجود در لکنت زبان به کودک/بزرگسال کمک می کند تا زندگی آسان تر با لکنت زبان را یاد بگیرد. هرچند ممکن است این شیوه‌ها به اندازه کافی به کودک برای غلبه کامل بر نگرانی اش درباره لکنت زبان کمک نکند. و نیاز باشد که به جنبه های شناختی و عاطفی تجربه لکنت کودک،نوجوان مستقیم تر پرداخته شود. در این بخش،به استراتژی های خاص طراحی شده به منظور کمک به کودک/بزرگسال در جهت رسیدن به پذیرش می پردازیم.
1-چگونه می‌توانم از مناسب بودن یک مرکز برای درمان لکنت زبان کودکم اطمینان حاصل کنم؟
بهتر است مراکزی را انتخاب کنید که دارای متخصصان گفتاردرمانی با تجربه در زمینه کودکان باشند. همچنین، مراجعه به مراکزی که محیطی دوستانه و حمایتی برای کودکان فراهم می‌کنند، بسیار مهم است.
2-آیا مرکز دکتر صابر برای بزرگسالان مبتلا به لکنت زبان نیز خدمات ارائه میدهد؟
بله، این مرکز خدمات تخصصی برای بزرگسالان نیز دارد. روش‌های درمانی برای بزرگسالان ممکن است شامل گفتاردرمانی، روان‌درمانی و تمرینات ویژه باشد.
گفتار درمانی کودکان شامل بررسی اختلالات گفتار و زبان در کودکان و درمان آنان می شود .مشکلاتی نظیر سختی در تولید گفتار، گفتار نامفهوم، مشکلات تلفظی و مشکلات روانی گفتار و لکنت زبان از نمونه های بارز مشکلات گفتار و زبان در کودکان است که باید در مرکز گفتاردرمانی برای کودکان شرق و غرب تهران دکتر صابر مورد بررسی و درمان قرار گیرد. یک متخصص گفتار درمانی خوب کودکان با تشخیص علل اختلالات گفتاری می تواند در بهبود مشکلات گفتار کودکان نقش مهمی را ایفا کند. تجهیزات پیشرفته مرکز تخصصی گفتاردرمانی کودک دکتر صابر شامل اتاق شنیداری با برنامه های طبقه بندی شده، اتاق سنسوری روم و بازی درمانی و گروه درمانی جهت بهبود ارتباط کلامی کودکان می باشد که در کنار گفتار درمانی کودکان فعالیت می نمایند.
مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر در حیطه اختلالات بلع کودکان همچنین در زمینه گفتاردرمانی کودکان اوتیسم و کودکان با اختلالات تلفظی نظیر نوک زبانی حرف زدن و مشکلات تلفظ حروف مانند س، ز، ژ و لکنت زبان فعالیت می نماید. کودک با هر گونه مشکل گفتاری ابتدا باید توسط دکتر گفتاردرمان مورد ارزیابی قرار گیرد و تشخیص دقیق اختلال انجام گیرد. سپس بسته به مشکل گفتار کودک و علت آن گفتاردرمانی تخصصی و روش های درمانی مکمل مورد نیاز برای کودک انجام می گیرد. تیم متخصصین گفتاردرمانی مرکز دکتر صابر با تلاش فراوان در زمینه بهبود کودکان شما فعالیت می نمایند.
گفتار درمانی دکتر صابر شرق تهران- گفتار درمانی غرب تهران
کلینیک گفتاردرمانی غرب تهران در منطقه سعادت آباد و کلینیک گفتار درمانی پایا در پاسداران دو شعبه مجهز به کاردرمانی خوب و گفتاردرمانی خوب و روانشناسی به بیماران می باشد. دکتر صابر با بیش از 15 سال سابقه در حیطه توانبخشی کودکان با تجربه و تخصص در زمینه گفتار درمانی کودکان اوتیسم، بیش فعالی و نقص توجه، اختلالات یادگیری، سندروم های ژنتیکی، درمان کودکان فلج مغزی، درمان اختلال بلع ، عقب مانده ذهنی،آسیب های نورولوژیک، بیماری های مادرزادی ، دیستروفی عضلانی و گفتار درمانی در تلفظ حروف و گفتار درمانی در تلفظ کلمات، همچنین گفتار درمانی در آفازی کودک و … در بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان پاسداران خدمات ارزیابی و مشاوره گفتار درمانی کودکان آنلاین جهت بیماران ساکن شهرستان ها و خارج از کشور را ارائه می نماید.امر گفتار درمانی در حیطه گفتار درمانی تلفظی و گفتار درمانی در تلفظ کلمات زیر نظر متخصص گفتار درمانی مرکز گفتار درمانی دکتر صابر انجام میگیرد. کاردرمانی در منزل و گفتاردرمانی در منزل به مدیریت جناب آقای صابر از دیگر فعالیت های کلینیک گفتار درمانی تهران می باشد. بیماران عزیز می توانند با مشاوره با متخصصین بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان از خدمات درمانی داخل کلینیک گفتار درمانی پاسداران و سعادت آباد و خدمات گفتار درمانی در منزل ،همچنین خدمات گفتار درمانی آنلاین و مشاوره درمانی آنلاین بهرمند شوند.
کلینیک گفتار درمانی غرب تهران- گفتار درمانی سعادت آباد
کلینیک گفتار درمانی غرب تهران واقع در منطقه سعادت آباد در شمال غربی استان تهران واقع شده است.کلینیک گفتار درمانی سعادت آباد با استفاده از امکانات روز دنیا یکی از مجهزترین مراکز گفتار درمانی در سعادت آباد به شمار می آید. مرکز گفتاردرمانی سعادت آباد با مساحت 390 متر در سه طبقه در منطقه سعادت آباد واقع شده است. امکان پارک خوب در نزدیکی کلینیک گفتار درمانی سعادت آباد و دسترسی سریع به اتوبان های یادگار امام، اتوبان همت و اتوبان چمران، اتوبان نیایش(آیت الله رفسنجانی)، اشرفی اصفهانی ، مرکز گفتار درمانی سعادت آباد را به انتخاب اول بیماران سعادت آباد و اطراف آن مانند شهرک غرب، پونک، ولنجک، اوین درکه، جنت آباد، خیابان مرزداران، حقانی،سئول، پل مدیریت، پارک وی، میدان ونک، گاندی،محله اکباتان، بلوار فردوس، ستارخان،میدان صادقیهمبدل کرده است.گسترش محله سعادت آباد و وجود مراکزگفتار درمانی در سعادت آباد باعث گردیده که انتخاب یک مرکز گفتار درمانی خوب در سعادت آباد کار دشواری باشد.به علت جامعیت مرکز گفتار درمانی سعادت آباد( توانبخشی غرب تهران) از نظر کاردرمانی، گفتاردرمانی و روانشناسی همچنین درمان در زمینه تمام بیماری های کودکان، مرکز گفتار درمانی سعادت آباد را به یک مرکز جامع توانبخشی در سعادت آباد تبدیل کرده است.
گفتار درمانی یکی از شاخه های علم توانبخشی به حساب می آید. یک آسیب شناس گفتار و زبان فردی است متخصص در حوضه سلامت که وظیفه غربالگری، شناسایی، ارزیابی، ارجاع و درمان افراد مبتلا یا در خطر ابتلا به مشکلات گفتاری (لکنت ، تولید صداهای گفتاری…)،صوت، زبان، ارتباط، بلع، مشکلات شنیداری، خواندن و نوشتن و دیگر مشکلات مربوط را برعهده دارد. گفتار درمان با بررسی روند رشد گفتار و زبان کودک به تشخیص و درمان اختلالات گفتاری ، درکی، ارتباطی و… می پردازد.
گفتاردرمانی
یافتن یک آسیب شناس گفتار و زبان آسیب شناسان گفتار و زبان (گفتار درمانگرها )در مکان های مختلف از جمله موسسات و ادارات بهزیستی و توانبخشی، کلینیک ها، و بیمارستان ها، مدارس استثنائی، مراکز اختلال یادگیری مشغول به خدمت رسانی هستند. کلینیک های گفتار و شنوایی ممکن است در موارد زیر موجود باشند:
دانشکده ها و دانشگاه های علوم پزشکی
بیمارستان‌ها و مراکز درمانی وابسته به اداره بهزیستی و توانبخشی
مراکز توانبخشی در مرکز کلان شهرها
معیارهایی برای انتخاب مناسب گفتاردرمان یا متخصص آسیب شناسی گفتار و زبان، گفتاردرمان باید دارای مدرک دانشگاهی معتبر و شماره نظام پزشکی از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی باشد.
اختلالات گفتار و زبان(دیر حرف زدن کودک)
قبل ازبحث درباره دیر حرف زدن کودک بی مناسب نخواهد بود درباره سن حرف زدن کودکان که توسط روانشناسان ارائه شده است نکاتی را متذکر شویم.
اکثر روانشناسان برای رشد گفتار و سن حرف زدن کودک پنج مرحله قائل هستند.
مرحله اول در حرف زدن کودک ، مرحله فریاد کودک از بدو تولد که این فریادها در ماههای اول شکل گرفته و به صورت گریه ،آهنگدار و برای هدفهای مختلف بکار می رود.
مرحله دوم در سن حرف زدن کودک یا مرحله هجائی و سیلابی که از سه یا چهار ماهگی شروع شده و تا نه ماهگی ادامه دارد و به صورت آهنگهای هجایی ساده و زیر و بم صدا که حتی در کودکان ناشنوا نیز دیده می شود جلب توجه می کند. این مرحله از سن حرف زدن کودک را زبان خود به خودی نیز می گویند و در همه افراد دیده می شود و آهنگ هجا به وسیله حرکات لبها و تارهای صوتی انجام می شود.
مرحله سوم یا مرحله تقلید که در آن کودک هرچه می شنود بدون اینکه به معنی و مفهوم آن پی ببرد آن را تکرار می کند. این مرحله ازسن حرف زدن کودک از نه ماهگی تا یک سالگی یا بیشتر ادامه داشته و تقلید و تکرار کلمات و جملات شنیده شده مانند بازتابهای شرطی روی کودک اثر می گذارد و کودک یاد می گیرد که کلمات را چه موقعی به کار ببرد تا مورد تشویق قرار گیرد. شنوایی کودک و فراوانی استفاده از واژه ها و گفتگو با والدین در پیشرفت گفتار کودک بسیار موثر است. مرحله تقلید در رشد حرف زدن کودک که اولین زبان کودک است زبان لیمبیک است چون در کودکان قشر مغز رشدی ندارد و سیستم لیمبیک فعال تر از کورتکس مغزی است.
مرحله چهارم در سن حرف زدن کودک یا مرحله درک معنی و مفهوم که از یک تا یک سال و نیم طول می کشد و کودک به درک معنای کلمات می پردازد. در این دوره از سن حرف زدن کودک ،کودک با جملات قابل فهم و درک صحبت می کند که ممکن است از لحاظ دستوری نواقصی داشته باشد دراین مرحله کودک ابتدا جملات کوچک و سپس جملات کامل تری بیان می کند.
مرحله پنجم یا مرحله گفتار که این دوره بعد از یک سال و نیم شروع می شود ، سن حرف زدن کودک ضمن رعایت نکات دستوری دربه کار بردن ضمایر دقیق تر می شود و از اشیاء تصاویر ذهنی صحیحی برقرار می کند و کم کم زبان کامل شده و ادامه می یابد.
بعضی از محققان مرحله ششمی نیز به مرحله پنجگانه فوق اضافه می کنند و به آن مرحله زبان اجتماعی می گویند که از پنج سالگی به بعد شروع می شود یعنی از مواقعی که کودک به مدرسه می رود و با دیگران صحبت می کند و به سوالات دیگران پاسخ می دهد.
بلوم عقیده دارد که محیط زندگی کودک و ارتباط کلامی با والدین در سال های اولیه زندگی مسئله اساسی و لازم برای یادگیری وتسهیل سن حرف زدن در کودک است. صحبت با کودک،خواندن کتاب برای او نشستن و گوش دادن به رادیو و تماشای برنامه های تلویزیونی و هم صحبت شدن با او نقش مهمی در تقویت و گسترش مهارتهای گویائی بازی می کند.
گفتار طبیعی باید آشکار،قابل فهم،خوشایند و مطابق قواعد دستوری باشد در غیر این صورت با اختلالات گفتاری(دیر حرف زدن کودک) مواجه هستیم. برای اینکه گفتار و بیان به طور طبیعی رشد کند باید سه مرحله فیزیولوژیک به وجود آید:
کودک صداها را ازراه گوش بشنود و به وسیله مغز احساس کند. این مرحله را مرحله دریافت صدا گویند.
صداهای شنیده شده توسط گوش به وسیله مغز شکل گرفته، تعبیر و تفسیر شده و معنی و مفهوم آن درک بشود. این مرحله را مرحله شکل پذیری یا مرحله درکی گویند. در انسان وجود قشرمغز مرکز این حالت است و چون در حیوانات قشرمغز وجود ندارد لذا این مرحله صورت نمی گیرد و حیوانات نمی توانند مانند انسان صحبت کنند.
آنچه به وسیله گوش شنیده و توسط مغز درک شده به وسیله دستگاه گویائی مانند حنجره و تارهای صوتی،لب،زبان ودهان و غیره بیان شود. این مرحله را مرحله بیانی گویند.
اشکالات و اختلالات شنوایی مادرزادی از اوایل کودکی تقریبا همیشه باعث دیر حرف زدن کودک، کر و لالی توأم با هم می شود. یکی از موارد دیر حرف زدن کودک،کری و لالی مادرزادی است که در پسران 15درصد بیشتر از دختران گزارش شده و علت آن را اختلالات مادرزادی در اعصاب گوش یا حنجره شنوایی می دانند.
کری و لالی ممکن است اکتسابی و در ماههای اول تولد اتفاق افتد که موجب دیر حرف زدن کودک می شود. در این موارد منژیت،انسفالیت،حصبه،مخملک و ضربه های زایمانی را دخیل می دانند. دراین افراد یادگیری و آموزش به طرق مختلفی انجام می گیرد.
کودکان مبتلا به مشکلات گفتاری و عقب ماندگی ذهنی حتما باید توسط متخصصان بیماری های گوش و حلق و بینی مورد معاینه قرار گیرند.
نکته قابل ذکر اینکه چون رشد بیانی در دوران کودکی بر کسب مهارت های دریافتی متکی است لذا درعمل هیچگاه با اختلال دریافتی خالص مواجه نمی شویم و اختلال به صورت مختلط دریافتی بیانی است. در صورتی که اختلال مختلط دریافتی بیانی در سنین 3 تا 9 سالگی با تشنج های صرعی توأم باشد آن را زبان پریشی صرعی اکتسابی گویند. پیش آگهی این نوع اختلال به مراتب بدتر از نوع بیانی است و بستگی به شدت ضایعه ، سن بروز و میزان رشد زبان قبل از زمان ابتلا دارد.
چنانچه اختلال در گفتار به علت ناراحتی در عمل دستگاه صوتی، زبان، لبها ، دهان و حنجره باشد آن را دیس ارتری (نارسا گویی) گویند در این جا شنوایی ، فهم ترکیب کلمات و حتی بیان فکر طبیعی و سالم است فقط اشکال و ضعف عمل در طرز گفتار است که به علت انقباض غیر عادی عضلانی در دستگاههای محیطی گفتار به وجود می آید. دیس ارتری یا اختلال در انقباض عضلات دستگاههای محیطی گفتار ممکن است به علت عضوی باشد مثلا در بیماری پارکینسون یا اسکلروزآنپلاک و بعضی از اختلالات مغزی و عقب ماندگی ها که در اینجا منظور ما نیست. آنچه مورد نظر است اختلال در انقباض عضلانی دستگاههای محیطی گفتار به علل عاطفی یا روانی است. مهمترین نوع دیس ارتری که به علت ناراحتی های عصبی روانی و عاطفی ظاهر می شود لکنت زبان است.
در خاتمه به چند نوع اختلال گویایی که در کودکان شیوع بیشتری دارد اشاره می کنیم.
نوک زبانی حرف زدن : این اختلال را غالبا جزء اختلالات بیانی می دانند ولی چون جمله بندی و فرهنگ لغات نقصی ندارد لذا این اختلال نباید جدی و مهم تلقی شود.
کوکانه حرف زدن : با آنکه کودک از نظر رشد جسمانی عادی و طبیعی است مغذالک حرف زدن او مانند کودکان 2 یا 3 ساله است. نحوه ی بیان و صحبت والدین نقش مهمی در این نوع اختلال گفتاری بازی می کند. دودسته فوق جزء اختلالات تولید گفتار ذکر می شود.
تاخیر در زبان یا دیر به حرف آمدن : از لحاظ تعریف هر کودکی که در 2 سالگی کمتر از 15 لغت بداند و در 3 سالگی نتواند جمله و عبارت ساده ای را بیان کند مبتلا به تاخیر در گفتار است.
تاخیر در گفتار ممکن است به علت اختلالات شنوایی، عقب ماندگی ذهنی ، ضایعه مغزی ، عدم درک مطلب و بالاخره اختلالات عضوی یا روانی دستگاه بیانی باشد. در بسیاری از موارد به علت عدم موقعیتهای مناسب در خانواده از این جهت که مادر فرصت مناسب برای گفتگو با کودک را ندارد و کودک همیشه مشغول بازی با اسباب بازی است تاخیر در گفتار زیاد به چشم می خورد. معمولا به این قبیل مادران توصیه می شود که وقت زیادی برای گفتگو با کودک خود صرف کنند و بهترین روش این است که مادر کودک را روی زانوهایش بنشاند و با او صحبت کند. اختلال در رشد گویائی یا گفتار ناواضح اغلب با کمک های اضافی از بین رفته و مشکلات تحصیلی در مدرسه ایجاد نمی کند.
عدم قدرت بیان یا لالی : قبلا در مورد این اختلال مطالبی آورده شد. این اختلال ممکن است به علت اختلالات شنوایی، ضربه مغزی، عدم رشد مغز، عقب ماندگی، فقدان موقعیت مساعد و محرک (مانندمادرناشنوا یا لال) علل روانی، عاطفی، اظطراب، هیستری و لالی انتخابی و اوتیسم کودکانو نظایر آن باشد.
اختلالات تولید صدا: که اختلال در زیر و بمی(شدت بلندی و کیفیت،آهنگ و طنین صداست) مانند تو دماغی حرف زدن، یکنواخت گویی و…اختلالات گفتار و زبان(دیر حرف زدن کودک)قبل ازبحث درباره دیر حرف زدن کودک بی مناسب نخواهد بود درباره سن حرف زدن کودکان که توسط روانشناسان ارائه شده است نکاتی را متذکر شویم.اکثر روانشناسان برای رشد گفتار و سن حرف زدن کودک پنج مرحله قائل هستند.مرحله اول در حرف زدن کودک ، مرحله فریاد کودک از بدو تولد که این فریادها در ماههای اول شکل گرفته و به صورت گریه ،آهنگدار و برای هدفهای مختلف بکار می رود.مرحله دوم در سن حرف زدن کودک یا مرحله هجائی و سیلابی که از سه یا چهار ماهگی شروع شده و تا نه ماهگی ادامه دارد و به صورت آهنگهای هجایی ساده و زیر و بم صدا که حتی در کودکان ناشنوا نیز دیده می شود جلب توجه می کند. این مرحله از سن حرف زدن کودک را زبان خود به خودی نیز می گویند و در همه افراد دیده می شود و آهنگ هجا به وسیله حرکات لبها و تارهای صوتی انجام می شود.مرحله سوم یا مرحله تقلید که در آن کودک هرچه می شنود بدون اینکه به معنی و مفهوم آن پی ببرد آن را تکرار می کند. این مرحله ازسن حرف زدن کودک از نه ماهگی تا یک سالگی یا بیشتر ادامه داشته و تقلید و تکرار کلمات و جملات شنیده شده مانند بازتابهای شرطی روی کودک اثر می گذارد و کودک یاد می گیرد که کلمات را چه موقعی به کار ببرد تا مورد تشویق قرار گیرد. شنوایی کودک و فراوانی استفاده از واژه ها و گفتگو با والدین در پیشرفت گفتار کودک بسیار موثر است. مرحله تقلید در رشد حرف زدن کودک که اولین زبان کودک است زبان لیمبیک است چون در کودکان قشر مغز رشدی ندارد و سیستم لیمبیک فعال تر از کورتکس مغزی است.مرحله چهارم در سن حرف زدن کودک یا مرحله درک معنی و مفهوم که از یک تا یک سال و نیم طول می کشد و کودک به درک معنای کلمات می پردازد. در این دوره از سن حرف زدن کودک ،کودک با جملات قابل فهم و درک صحبت می کند که ممکن است از لحاظ دستوری نواقصی داشته باشد دراین مرحله کودک ابتدا جملات کوچک و سپس جملات کامل تری بیان می کند.مرحله پنجم یا مرحله گفتار که این دوره بعد از یک سال و نیم شروع می شود ، سن حرف زدن کودک ضمن رعایت نکات دستوری دربه کار بردن ضمایر دقیق تر می شود و از اشیاء تصاویر ذهنی صحیحی برقرار می کند و کم کم زبان کامل شده و ادامه می یابد.بعضی از محققان مرحله ششمی نیز به مرحله پنجگانه فوق اضافه می کنند و به آن مرحله زبان اجتماعی می گویند که از پنج سالگی به بعد شروع می شود یعنی از مواقعی که کودک به مدرسه می رود و با دیگران صحبت می کند و به سوالات دیگران پاسخ می دهد.بلوم عقیده دارد که محیط زندگی کودک و ارتباط کلامی با والدین در سال های اولیه زندگی مسئله اساسی و لازم برای یادگیری وتسهیل سن حرف زدن در کودک است. صحبت با کودک،خواندن کتاب برای او نشستن و گوش دادن به رادیو و تماشای برنامه های تلویزیونی و هم صحبت شدن با او نقش مهمی در تقویت و گسترش مهارتهای گویائی بازی می کند.گفتار طبیعی باید آشکار،قابل فهم،خوشایند و مطابق قواعد دستوری باشد در غیر این صورت با اختلالات گفتاری(دیر حرف زدن کودک) مواجه هستیم. برای اینکه گفتار و بیان به طور طبیعی رشد کند باید سه مرحله فیزیولوژیک به وجود آید:
کودک صداها را ازراه گوش بشنود و به وسیله مغز احساس کند. این مرحله را مرحله دریافت صدا گویند.
صداهای شنیده شده توسط گوش به وسیله مغز شکل گرفته، تعبیر و تفسیر شده و معنی و مفهوم آن درک بشود. این مرحله را مرحله شکل پذیری یا مرحله درکی گویند. در انسان وجود قشرمغز مرکز این حالت است و چون در حیوانات قشرمغز وجود ندارد لذا این مرحله صورت نمی گیرد و حیوانات نمی توانند مانند انسان صحبت کنند.
آنچه به وسیله گوش شنیده و توسط مغز درک شده به وسیله دستگاه گویائی مانند حنجره و تارهای صوتی،لب،زبان ودهان و غیره بیان شود. این مرحله را مرحله بیانی گویند.
اشکالات و اختلالات شنوایی مادرزادی از اوایل کودکی تقریبا همیشه باعث دیر حرف زدن کودک، کر و لالی توأم با هم می شود. یکی از موارد دیر حرف زدن کودک،کری و لالی مادرزادی است که در پسران 15درصد بیشتر از دختران گزارش شده و علت آن را اختلالات مادرزادی در اعصاب گوش یا حنجره شنوایی می دانند.
کری و لالی ممکن است اکتسابی و در ماههای اول تولد اتفاق افتد که موجب دیر حرف زدن کودک می شود. در این موارد منژیت،انسفالیت،حصبه،مخملک و ضربه های زایمانی را دخیل می دانند. دراین افراد یادگیری و آموزش به طرق مختلفی انجام می گیرد.
کودکان مبتلا به مشکلات گفتاری و عقب ماندگی ذهنی حتما باید توسط متخصصان بیماری های گوش و حلق و بینی مورد معاینه قرار گیرند.
چنانچه اختلال در گفتار به علت ناراحتی در عمل دستگاه صوتی، زبان، لبها ، دهان و حنجره باشد آن را دیس ارتری (نارسا گویی) گویند در این جا شنوایی ، فهم ترکیب کلمات و حتی بیان فکر طبیعی و سالم است فقط اشکال و ضعف عمل در طرز گفتار است که به علت انقباض غیر عادی عضلانی در دستگاههای محیطی گفتار به وجود می آید. دیس ارتری یا اختلال در انقباض عضلات دستگاههای محیطی گفتار ممکن است به علت عضوی باشد مثلا در بیماری پارکینسون یا اسکلروزآنپلاک و بعضی از اختلالات مغزی و عقب ماندگی ها که در اینجا منظور ما نیست. آنچه مورد نظر است اختلال در انقباض عضلانی دستگاههای محیطی گفتار به علل عاطفی یا روانی است. مهمترین نوع دیس ارتری که به علت ناراحتی های عصبی روانی و عاطفی ظاهر می شود لکنت زبان است.
در خاتمه به چند نوع اختلال گویایی که در کودکان شیوع بیشتری دارد اشاره می کنیم.
نوک زبانی حرف زدن : این اختلال را غالبا جزء اختلالات بیانی می دانند ولی چون جمله بندی و فرهنگ لغات نقصی ندارد لذا این اختلال نباید جدی و مهم تلقی شود.
کوکانه حرف زدن : با آنکه کودک از نظر رشد جسمانی عادی و طبیعی است مغذالک حرف زدن او مانند کودکان 2 یا 3 ساله است. نحوه ی بیان و صحبت والدین نقش مهمی در این نوع اختلال گفتاری بازی می کند. دودسته فوق جزء اختلالات تولید گفتار ذکر می شود.
تاخیر در زبان یا دیر به حرف آمدن : از لحاظ تعریف هر کودکی که در 2 سالگی کمتر از 15 لغت بداند و در 3 سالگی نتواند جمله و عبارت ساده ای را بیان کند مبتلا به تاخیر در گفتار است.
تاخیر در گفتار ممکن است به علت اختلالات شنوایی، عقب ماندگی ذهنی ، ضایعه مغزی ، عدم درک مطلب و بالاخره اختلالات عضوی یا روانی دستگاه بیانی باشد. در بسیاری از موارد به علت عدم موقعیتهای مناسب در خانواده از این جهت که مادر فرصت مناسب برای گفتگو با کودک را ندارد و کودک همیشه مشغول بازی با اسباب بازی است تاخیر در گفتار زیاد به چشم می خورد. معمولا به این قبیل مادران توصیه می شود که وقت زیادی برای گفتگو با کودک خود صرف کنند و بهترین روش این است که مادر کودک را روی زانوهایش بنشاند و با او صحبت کند. اختلال در رشد گویائی یا گفتار ناواضح اغلب با کمک های اضافی از بین رفته و مشکلات تحصیلی در مدرسه ایجاد نمی کند.
عدم قدرت بیان یا لالی : قبلا در مورد این اختلال مطالبی آورده شد. این اختلال ممکن است به علت اختلالات شنوایی، ضربه مغزی، عدم رشد مغز، عقب ماندگی، فقدان موقعیت مساعد و محرک (مانندمادرناشنوا یا لال) علل روانی، عاطفی، اظطراب، هیستری و لالی انتخابی و اوتیسم کودکانو نظایر آن باشد.
اختلالات تولید صدا: که اختلال در زیر و بمی(شدت بلندی و کیفیت،آهنگ و طنین صداست) مانند تو دماغی حرف زدن، یکنواخت گویی و…اختلالات گفتار و زبان(دیر حرف زدن کودک)قبل ازبحث درباره دیر حرف زدن کودک بی مناسب نخواهد بود درباره سن حرف زدن کودکان که توسط روانشناسان ارائه شده است نکاتی را متذکر شویم.اکثر روانشناسان برای رشد گفتار و سن حرف زدن کودک پنج مرحله قائل هستند.مرحله اول در حرف زدن کودک ، مرحله فریاد کودک از بدو تولد که این فریادها در ماههای اول شکل گرفته و به صورت گریه ،آهنگدار و برای هدفهای مختلف بکار می رود.مرحله دوم در سن حرف زدن کودک یا مرحله هجائی و سیلابی که از سه یا چهار ماهگی شروع شده و تا نه ماهگی ادامه دارد و به صورت آهنگهای هجایی ساده و زیر و بم صدا که حتی در کودکان ناشنوا نیز دیده می شود جلب توجه می کند. این مرحله از سن حرف زدن کودک را زبان خود به خودی نیز می گویند و در همه افراد دیده می شود و آهنگ هجا به وسیله حرکات لبها و تارهای صوتی انجام می شود.مرحله سوم یا مرحله تقلید که در آن کودک هرچه می شنود بدون اینکه به معنی و مفهوم آن پی ببرد آن را تکرار می کند. این مرحله ازسن حرف زدن کودک از نه ماهگی تا یک سالگی یا بیشتر ادامه داشته و تقلید و تکرار کلمات و جملات شنیده شده مانند بازتابهای شرطی روی کودک اثر می گذارد و کودک یاد می گیرد که کلمات را چه موقعی به کار ببرد تا مورد تشویق قرار گیرد. شنوایی کودک و فراوانی استفاده از واژه ها و گفتگو با والدین در پیشرفت گفتار کودک بسیار موثر است. مرحله تقلید در رشد حرف زدن کودک که اولین زبان کودک است زبان لیمبیک است چون در کودکان قشر مغز رشدی ندارد و سیستم لیمبیک فعال تر از کورتکس مغزی است.مرحله چهارم در سن حرف زدن کودک یا مرحله درک معنی و مفهوم که از یک تا یک سال و نیم طول می کشد و کودک به درک معنای کلمات می پردازد. در این دوره از سن حرف زدن کودک ،کودک با جملات قابل فهم و درک صحبت می کند که ممکن است از لحاظ دستوری نواقصی داشته باشد دراین مرحله کودک ابتدا جملات کوچک و سپس جملات کامل تری بیان می کند.مرحله پنجم یا مرحله گفتار که این دوره بعد از یک سال و نیم شروع می شود ، سن حرف زدن کودک ضمن رعایت نکات دستوری دربه کار بردن ضمایر دقیق تر می شود و از اشیاء تصاویر ذهنی صحیحی برقرار می کند و کم کم زبان کامل شده و ادامه می یابد.بعضی از محققان مرحله ششمی نیز به مرحله پنجگانه فوق اضافه می کنند و به آن مرحله زبان اجتماعی می گویند که از پنج سالگی به بعد شروع می شود یعنی از مواقعی که کودک به مدرسه می رود و با دیگران صحبت می کند و به سوالات دیگران پاسخ می دهد.بلوم عقیده دارد که محیط زندگی کودک و ارتباط کلامی با والدین در سال های اولیه زندگی مسئله اساسی و لازم برای یادگیری وتسهیل سن حرف زدن در کودک است. صحبت با کودک،خواندن کتاب برای او نشستن و گوش دادن به رادیو و تماشای برنامه های تلویزیونی و هم صحبت شدن با او نقش مهمی در تقویت و گسترش مهارتهای گویائی بازی می کند.گفتار طبیعی باید آشکار،قابل فهم،خوشایند و مطابق قواعد دستوری باشد در غیر این صورت با اختلالات گفتاری(دیر حرف زدن کودک) مواجه هستیم. برای اینکه گفتار و بیان به طور طبیعی رشد کند باید سه مرحله فیزیولوژیک به وجود آید:
کودک صداها را ازراه گوش بشنود و به وسیله مغز احساس کند. این مرحله را مرحله دریافت صدا گویند.
صداهای شنیده شده توسط گوش به وسیله مغز شکل گرفته، تعبیر و تفسیر شده و معنی و مفهوم آن درک بشود. این مرحله را مرحله شکل پذیری یا مرحله درکی گویند. در انسان وجود قشرمغز مرکز این حالت است و چون در حیوانات قشرمغز وجود ندارد لذا این مرحله صورت نمی گیرد و حیوانات نمی توانند مانند انسان صحبت کنند.
آنچه به وسیله گوش شنیده و توسط مغز درک شده به وسیله دستگاه گویائی مانند حنجره و تارهای صوتی،لب،زبان ودهان و غیره بیان شود. این مرحله را مرحله بیانی گویند.
اشکالات و اختلالات شنوایی مادرزادی از اوایل کودکی تقریبا همیشه باعث دیر حرف زدن کودک، کر و لالی توأم با هم می شود. یکی از موارد دیر حرف زدن کودک،کری و لالی مادرزادی است که در پسران 15درصد بیشتر از دختران گزارش شده و علت آن را اختلالات مادرزادی در اعصاب گوش یا حنجره شنوایی می دانند.
کری و لالی ممکن است اکتسابی و در ماههای اول تولد اتفاق افتد که موجب دیر حرف زدن کودک می شود. در این موارد منژیت،انسفالیت،حصبه،مخملک و ضربه های زایمانی را دخیل می دانند. دراین افراد یادگیری و آموزش به طرق مختلفی انجام می گیرد.
کودکان مبتلا به مشکلات گفتاری و عقب ماندگی ذهنی حتما باید توسط متخصصان بیماری های گوش و حلق و بینی مورد معاینه قرار گیرند.
چنانچه اختلال در گفتار به علت ناراحتی در عمل دستگاه صوتی، زبان، لبها ، دهان و حنجره باشد آن را دیس ارتری (نارسا گویی) گویند در این جا شنوایی ، فهم ترکیب کلمات و حتی بیان فکر طبیعی و سالم است فقط اشکال و ضعف عمل در طرز گفتار است که به علت انقباض غیر عادی عضلانی در دستگاههای محیطی گفتار به وجود می آید. دیس ارتری یا اختلال در انقباض عضلات دستگاههای محیطی گفتار ممکن است به علت عضوی باشد مثلا در بیماری پارکینسون یا اسکلروزآنپلاک و بعضی از اختلالات مغزی و عقب ماندگی ها که در اینجا منظور ما نیست. آنچه مورد نظر است اختلال در انقباض عضلانی دستگاههای محیطی گفتار به علل عاطفی یا روانی است. مهمترین نوع دیس ارتری که به علت ناراحتی های عصبی روانی و عاطفی ظاهر می شود لکنت زبان است.
در خاتمه به چند نوع اختلال گویایی که در کودکان شیوع بیشتری دارد اشاره می کنیم.
نوک زبانی حرف زدن : این اختلال را غالبا جزء اختلالات بیانی می دانند ولی چون جمله بندی و فرهنگ لغات نقصی ندارد لذا این اختلال نباید جدی و مهم تلقی شود.
کوکانه حرف زدن : با آنکه کودک از نظر رشد جسمانی عادی و طبیعی است مغذالک حرف زدن او مانند کودکان 2 یا 3 ساله است. نحوه ی بیان و صحبت والدین نقش مهمی در این نوع اختلال گفتاری بازی می کند. دودسته فوق جزء اختلالات تولید گفتار ذکر می شود.
تاخیر در زبان یا دیر به حرف آمدن : از لحاظ تعریف هر کودکی که در 2 سالگی کمتر از 15 لغت بداند و در 3 سالگی نتواند جمله و عبارت ساده ای را بیان کند مبتلا به تاخیر در گفتار است.
تاخیر در گفتار ممکن است به علت اختلالات شنوایی، عقب ماندگی ذهنی ، ضایعه مغزی ، عدم درک مطلب و بالاخره اختلالات عضوی یا روانی دستگاه بیانی باشد. در بسیاری از موارد به علت عدم موقعیتهای مناسب در خانواده از این جهت که مادر فرصت مناسب برای گفتگو با کودک را ندارد و کودک همیشه مشغول بازی با اسباب بازی است تاخیر در گفتار زیاد به چشم می خورد. معمولا به این قبیل مادران توصیه می شود که وقت زیادی برای گفتگو با کودک خود صرف کنند و بهترین روش این است که مادر کودک را روی زانوهایش بنشاند و با او صحبت کند. اختلال در رشد گویائی یا گفتار ناواضح اغلب با کمک های اضافی از بین رفته و مشکلات تحصیلی در مدرسه ایجاد نمی کند.
عدم قدرت بیان یا لالی : قبلا در مورد این اختلال مطالبی آورده شد. این اختلال ممکن است به علت اختلالات شنوایی، ضربه مغزی، عدم رشد مغز، عقب ماندگی، فقدان موقعیت مساعد و محرک (مانندمادرناشنوا یا لال) علل روانی، عاطفی، اظطراب، هیستری و لالی انتخابی و اوتیسم کودکانو نظایر آن باشد.
اختلالات تولید صدا: که اختلال در زیر و بمی(شدت بلندی و کیفیت،آهنگ و طنین صداست) مانند تو دماغی حرف زدن، یکنواخت گویی و…
مرکز تحت نظر دکتر صابر
گفتار درمانی غرب تهران( کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد)
گفتار درمانی شرق تهران( کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران)
گفتار درمانی شمال تهران
چه زمانی باید از گفتاردرمانی استفاده کرد؟
هر فردی در هر سن و زمان ممکن است مشکلات گفتاری و زبانی داشته باشد. بهترین زمان برای شروع درمان زمانی است که مشکل شناسایی میشود
چه کسانی به گفتار درمانی نیاز دارند؟
رشد گفتار و زبان عملکردی جداگانه نیست بلکه دیگر از عملکردهای فرد مانند عملکردهای ذهنی، حرکتی، عاطفی، اجتماعی در این روند شرکت دارند؛ بنابراین مشکلات گفتار و زبان نه تنها به ارزیابی های گفتار و زبان بلکه همچنین به ارزیابی های پزشکی و فیزیولوژیکی نیاز دارد.
چگونه گفتار درمانی می‌تواند کمک کند؟
آسیب شناسان گفتار و زبان آموزش دیده اند که مشکلات گفتار و زبان را ارزیابی می‌کنند. آنها درست کردن یا تصحیح اختلالات برنامه هایی را طراحی و اجرا می کنند و یا روش های ارتباطی جانشین و مکمل را استفاده می کنند. همچنین یک آسیب شناس گفتار و زبان به خانواده ها و افراد جهت مدیریت مشکلات گفتاری مشاوره میدهد.
وظیفه والدین کودک در گفتار درمانی چیست؟
والدین یا مراجعین برای همکاری با درمانگران بهتر است که:
همه سوالات مربوط به سلامت را کامل و دقیق پاسخ دهند.
برای فهم بهتر مشکلتان و روش درمان آن سوال بپرسند.
هر دستورالعملی که ممکن است آسیب شناس گفتار و زبانتان به آنها بدهد را پیگیری کنند
والدین گرامی توجه داشته باشند که سال‌های ۲ تا ۵ سالگی سنین حساس رشد زبانی و گفتاری هستند، در صورت مشاهده اختلالات گفتاری در کودک به متخصص مراجعه نمایید.
گفتار درمانی کودک 2 ساله
حوزه‌های خدمات آسیب شناسی گفتار و زبان (گفتار درمانی) فهرست تمریناتی که توسط آسیب شناسان گفتار و زبان می تواند ارائه شود بر اساس اختلالات گوناگون و ویژگی‌هایی که وجود دارد طبقه بندی میشود:
روانی کلام(کنت -شتابان گویی)
بیان گفتار(تولید- واج شناسی- برنامه ریزی و اجرا
زبان(زبان نوشتاری و گفتاری- معنا شناسی-کاربردشناسی)
صوت(کیفیت آواسازی، زیر و بمی)
تشدید
بلع(مرحله دهانی- حلقی)
توانبخشی شنیداری(مهارت های گفتار- زبان- ارتباطی)
همانطور که در قسمت بعدی مشاهده می کنید روند رشد گفتار در کودک از 2 سالگی اوج می گیرد.تفکر قدیمی نادرستی وجود دارد که در صورت مشکلات گفتاری در یک کودک 2 ساله این مشکلات با گذر زمان قابل حل می باشد و نیازی به درمان گفتاردرمانی وجود ندارد. اما گفتاردرمانی درکودک 2ساله موجب پیشگیری از مشکلاتی مختلف نظیر پرخاشگری و اضطراب در سنین بزرگسالی میشود. کودک 2 ساله ای که نمی تواند با گفتار مناسب منظور خود را به دیگران برساند با جیغ زدن و پرت کردن اشیاء به ایجاد ارتباط می پردازد. گفتاردرمانی با کمک به حرف زدن کودک 2 ساله و کودک 3 ساله به رشد زبان همچنین درک و تقویت مهارت های هوشی در کودکان 2 و 3 ساله کمک می کند .همانطور که می دانید گفتار یک کودک 2 ساله باید در حد بیان یک جمله دو کلمه ای باشد ، اگر کودک شما قادر به بیان یک جمله دو کلمه ای در 2 سالگی نمی باشد یا کودک 3 ساله شما هنوز برای بیان نیازهایش از اشاره استفاده می کند حتما به گفتاردرمانی تخصصی در زمینه گفتار درمانی کودک 3 ساله نیاز دارد.
کودک در سه ماهگی با لبخندزدن شروع به برقراری ارتباط میکند.
از 4 تا 7 ماهگی قان وقون میکند
از 7 تا 12 ماهگی شروع به تکرارو تقلید صداها و قان و قون آهنگین می کند و برای برقراری ارتباط از اشاره و حرکات بدنی استفاده می کند .
در 12 ماهگی حداقل 1 یا 2 کلمه دارد.
تا 18 ماهگی صداها را با معنی و مفهوم استفاده می کند و حداقل 10 کلمه میگوید.
از 1 تا2 سالگی هر ماه کلمات بیشتری می گوید و بعضی از کلمات پرسشی را بکار می برد.
تا 3 سالگی کلمات را کنار هم میگذارد و جمله می سازد و گفتارش برای شنونده های آشنا قابل فهم است.
از 4 تا 5 سالگی جملات طولانی با جزییات زیاد را می تواند بیان کند، می تواند داستان تعریف کند ،بیشتر حروف را به درستی تلفظ میکند ، دستور زبان کاملا فراگرفته میشود و گفتار کاملا قابل فهم است.
گفتاردرمانی کودک 5 ساله
کودکان 5 ساله در زمینه گفتار پیشرفت فراوانی دارند و تقریبا رشد گفتار کاملی را در این کودکان مشاهده می کنیم. کودکان در این سنین به راحتی تمام حروف را تلفظ می کند و مشکلی در تلفظ حرف خاصی ندارد. دایره لغات کودک جهش فراوانی کرده و تقریبا 2000 کلمه را استفاده می نماید این کلمات شامل قید ها، اسم ها و فعال هاو صفت ها می باشد. جملات پیچیده تر و طولانی تر می شود . درک گفتار بهتر می شود.
متخصص گفتار درمانی کودکان و رشد گفتار
گفتار از طریق عملکرد هماهنگ دستگاه های تنفسی،حنجره ای،و فوق حنجره ای تولید می شود. نخست،عضلات در جهت افزایش اندازه حفره قفسه سینه شروع به فعالیت می‌کنند تا هوا به درون ریه ها کشیده شود. حین عمل بازدم،هوا با فشار به داخل حنجره رانده می شود،و در آنجا به وسیله چین های صوتی برای ایجاد صداهای واکدار و واک تنظیم می گردد. همانطور که هوا از حنجره به حلق می رود،انرژی صدا متناسب با فعالیت ولوم (نرم کام) به حفره دهان یا حفره بینی (گاهی اوقات هر دو) هدایت می شود. در حین تنفس از بینی و هنگام تولید همخوان های خیشومی ( n,m ) ولوم پایین آورده می شود. بالا رفتن ولوم به طرف دیواره خلفی حلق (همراه با حرکت دیواره خلفی حلق به جلو و در برخی افراد با حرکت دیواره های جانبی حلق به سمت داخل) موجب انسداد دریچه نرم کامی- حلقی می‌گردد و مسیر حفره بینی را به خارج مسدود می کند. این انسداد،هوا را با فشار به طرف حفره دهان می‌فرستد که لازمه انجام فعالیت هایی مثل فوت کردن و تولید همخوان هایی است که نیازمند فشار هوای داخل دهانی زیاد هستند ( مثل سایشی ها،انسدادی ها،و انسدادی-سایشی ها) کسانی که قادر به بستن دریچه نرم کامی- حلقی نباشند،در تولید واکه ها و آواهای رسای دهانی،به طور مشخص تشدید خویشومی بیش از حد (پر خیشومی) نشان می‌دهند،و در تولید همخوانهای پرفشار نیز،جریان هوای خیشومی (قابل شنیدن) دارند(خروج خیشومی).
هنگامی که هوا از مجرای صوتی فوق حنجره ای می کند،حرکت اندام های تلفظی (زبان،لب ها،تک تحتانی،و حلق نرم کامی) ،شکل مجرای صوتی را به گونه‌ای تغییر میدهد که صداهای متفاوتی تولید شوند. در تولید واکه ها،مجرای صوتی نسبتاً باز است،و تولید هر واکه خاص بستگی به شکل «سه بعدی» مجرای صوتی دارد. همخوان ها به وسیله انسداد نسبی یا کامل مجرای صوتی تولید می‌شوند و به طور مشخص بر اساس جایگاه تولیدشان (جایگاه ایجاد تنگی در مجرا) شیوه تولید شان (درجه یا نوع تنگ شدن اندام های گفتاری)،و واکداری(ارتعاش یا عدم ارتعاش چین های صوتی) توصیف می‌شوند.
رشد اولیه صوت و مجرای صوتی و گفتار درمانی کودکان زیر دو سال
در اولین سال زندگی،کودکان مجموعه‌ای از مراحل رشد صوت را پشت سر می‌گذارند که بخشی از آنها به سبب بروز تغییرات در دستگاه های عضلانی- اسکلتی و عصبی بوجود می آیند. در مجرای صوتی نوزاد، حنجره بالا قرار دارد و اپیگلوت به نرم کام نزدیک است. حفره دهان عریض تر بوده و جلوی آن به وسیله زبان پر شده است. عجیب نیست که نوزادان زندگی خود را در دنیای خارج اجباراً با تنفس از راه بینی آغاز می‌کنند. در این دوره از زندگی،صداسازی ها بدون تشدید دهانی اند و عموما محدود می‌شوند به تولید صداهای نباتی و همچنین صدا سازی هایی در وضعیت استراحت و آرامش. نخستین صدا های شبه گفتاری ای که تولید می شوند،عبارتند از: واکه های افراشته خیشومی شده ،همخوان های انسدادی نرم کامی،و همخوان های سایشی نرم کامی/ملازی.
در حدود سن 4 ماهگی،حنجره شروع به پایین آمدن در حلق میکند. این حرکت،بین نرم کام و اپیگلوت که قبلا«روی هم افتاده بودند» فاصله ایجاد می کند. همانطور که در روند رشد،شکل مجرای صوتی تغییر می‌یابد،حفره حلق دهانی نیز به زاویه تقریباً ۹۰ درجه خمیده می شود،و در نتیجه دو حفره تشدید کننده متفاوت به وجود می‌آیند: حفره دهان و حفره حلق. در این مرحله زبان متحرک تر شده،و به روز تغییرات هیجان انگیز در صداسازی های کودک آغاز می گردد.حالا کودک قادر است واکنش های کاملاً تشدید شده و نخستین توالی های همخوان- واکه را تولید کند. بازیهای صوتی کودک آشکار می شوند و با دامنه متنوعی از رفتارهای جدید،مثل صدای ( p ) کشیده و غرغر کردن مشخص می شوند. همانطور که کودک به کنترل بیشتری بر رفتار های صوتی خود دست می‌یابد،قان و قون آهنگین به تدریج پدیدار می شود که به وسیله تولید توالی های همخوان-واکه ( CV ) مشخص می گردد. زمانبندی این گفته ها،شبیه زمانبندی گفته‌های بزرگسالان است و به عنوان نخستین کلمات،مشخصات واج شناختی ای مشابه با کلمات بزرگسالان دارند. به دلیل اینکه زمانبندی تولید این آواها مشابه با گفتار بزرگسالان است،برخی از توالی‌های قان و قون خاص ( مثل «mama», « dada» ) را والدین غالباً به عنوان کلمات واقعی تفسیر و تعبیر می‌کنند،اگرچه این کلمات هنوز معنی ندارند.
اعتقاد بر این است که صداهایی که کودک هنگام قان و قون تولید می کند،نقش واحد های ساختمانی را برای تولید کلمات بعدی دارند. ساختار هجایی ( CV ) و دسته های همخوانی ای که مشخصه قان و قون های بعدی هستند (به طور مشخص همخوان های خیشومی، انسدادی، و غلتان) در واژگان اولیه نیز قالب و بارزند. بخشی از این پیوستگی و توالی ای که بین اشکال پیش زبانی اولیه و تولید کلمات اولیه وجود دارد،به تمرینات صوتی ای که کودک در دوره پیش زبانی با آنها سرگرم می شود و بازخوردی که دریافت میکند. نسبت داده شده است. تمرین صوتی به این دلیل مهم است که «اغلب اوقات کودک در این تمرینات،حرکاتی را خلق میکند که مجرای صوتی را برای تولید صداها و توالی های صوتی خاص شکل میدهد،به تدریج این حرکات خود به خودی تر می شوند و نهایتاً اجرای آنها برای تولید کلمات،آسان تر می گردد. به علاوه،تمرین صوتی از نظر ایجاد بازخورد نیز مهم است،زیرا هرچه کودک بیشتر قان و قون کند،فرصت های بیشتری برای بازبینی و کنترل گفتارش پیدا می کند. وقتی کودک یک صدا را بارها و بارها تولید میکند،نوعی پیوستگی و رابطه بین صدا و حرکات اندام های تلفظی ای که آنها را تولید کرده‌اند،به وجود می‌آید.این پیوستگی ممکن است کودک را به این جهت هدایت کند که به کلماتی که مشابه با اشکال قان و قون وی هستند،دقیق‌تر گوش دهد. در نتیجه،اولین کلمات،اغلب با صداهایی شروع می شوند که کودک آنها را حین قان و قون،تمرین و اصلاح کرده است.
گفتاردرمانگر در چه زمینه هایی می تواند به ما کمک کند ؟
تاخیر گفتاری یا زبانی
اگر کودک درهر کدام از مراحل گفته شده تاخیر دارد یا مشکلاتی در درک گفتار ، درک و پاسخ دادن درست به سوالات، شناخت اسامی اشیا ( زبان درکی)، نام بردن اشیا ، پرسیدن سوال و جمله سازی دارد و یا با گفتار تلگرافی ارتباط برقرار می کند و یا در کاربرد زبان اختلال دارد مثلا مشکلاتی در شروع مکالمه و ادامه ی آن و رعایت نوبت در مکالمه دارد و یا نمیتواند بر اساس موقعیت های اجتماعی روابط درستی با دیگران برقرار کند گفتاردرمانی می تواند در حیطه های زبان درکی و بیانی به این کودکان کمک کند.
ناروانی های گفتاری
اگر کودک علایم لکنت زبان از قبیل تکرار کلمات یا بخشی از کلمات، کشیده گویی یا مکث های طولانی و توقف ر روی صداها را نشان می دهد گفتاردرمانگر با ارایه ی تمرینات تنفسی و گفتاری و همچنین با دادن مشاوره به والدین در پیشگیری از تداوم لکنت زبان در کودکان و درمان آن و بهبود اعتماد بنفس کودک در برقراری ارتباط کلامی نقش اصلی را ایفا میکند.
اختلالات تلفظی ( گفتاردرمانی تلفظ حرف ر- گفتار درمانی تلفظ حرف سین)
زمانی که کودک صداها هجاها یا کلمات را به گونه ای نادرست تولید کند طوری که شنونده ها آنچه را که او می گوید به سختی درک کنند، فرد اختلال تولیدی دارد. صداهای گفتاری ممکن است به صورت نادرست تولید شوند که می تواند به علت حرکات نامناسب یا جایگاه نامناسب تولید کننده های گفتار باشد. اختلال تلفظ کلمات و حروف هم در کودکی و هم در بزرگسالی شایع است و با گفتار درمانی بهبود می یابد.
آیا مشکل در تلفظ حروف با گفتار درمانی بهبود می یابد؟
خوش بختانه مشکلات تلفظی کلمات و حروف قابل درمان می باشد و با گفتار درمانی بهبود می یابد، اما ابتدا باید علت بروز آن در کودک مشخص شود.
علل اختلالات تلفظ حروف و کلمات:
اشکالات عضوی: مانند شکاف کام، نظم دندانی غیر طبیعی، فلج مغزی، کم توانی ذهنی، کم شنوایی
آپراکسی گفتار: عموما همراه آسیب مغزی است که علائمی از جمله کندی و تقلا در تلفظ کلمات دارند.
اختلالات عملکردی: مانند داشتن دو یا چند زبان در خانه و یا تقلید کردن اشتباهات گفتاری کودک توسط والدین که سبب تثبیت آن می شود.
تاخیر رشدی: بیشترین علت اختلال تلفظی است که ممکن است مستقیما به علت کم شنوایی باشد.
انواع اختلالات تلفظ کلمات و حروف
چهار نوع اختلال تلفظی رایج وجود دارد:
جانشینی: زمانی رخ می دهد که یک صدا جایگزین صدای دیگر شود. برای مثال کودک کلمه سیب را دیب تلفظ کند یعنی صدای د جانشین صدای س شده است.(اختلال تلفظ کلمات)
حذف: زمانی رخ می دهد که یک صدا حذف می شود واصلا تولید نمی شود. برای مثال کودک کلمه خانه را (آنه) تلفظ می کند یعنی در این کلمه خ تلفظ نشده است.
خراب گویی: زمانی رخ می دهد که یک صدا به صورت نادرست تلفظ شود یا به جای آن صدای دیگری تلفظ شود اما آن صدا درست نباشد. برای مثال کودکانی که صدای (س) را به صورت نوک زبانی تولید می کنند.( اختلال تلفظ حرف س)یا کودکانی که در تلفظ حرف ر مشکل دارند و آن را به صورت ی تلفظ می کنند
اضافه گویی: زمانی رخ می دهد که یک صدا به صورت اضافی به یک کلمه اضافه می شود. برای مثال کلمه چید را چیند تلفظ می کنند که صدای (ن) در این کلمه اضافه شده است.
اگر کودک تا 3 سالگی آنقدر ناواضح صحبت می کند که فهم گفتارش مشکل است برای مثال در تلفظ حرف ر مشکل دارد کودک شما نیاز به گفتار درمانی تلفظ حرف ر توسط متخصص گفتاردرمانی دارد. یا بعلت مشکلاتی از قبیل شکاف کام یا لب و کم شنوایی و… در تلفظ حروف و کلمات مشکل دارد یا در صحبت کردن یک سری از حروف را حذف می کند یا با حروف دیگری جایگزین می کند دریافت خدمات گفتار درمانی ضروری است.
ارزیابی کودک یا بزرگسال دارای اختلالات تلفظ
گرفتن تاریخچه و شرح حال از مراجع
انجام یک آزمون تولیدی( هر یک از آزمون هایی که به طور سنتی برای تشخیص اختلالات تلفظ مورد استفاده قرار می گیرد.)
انجام آزمون دیپ برای تعیین میزان خطاها و میزان تاثیر ماهیت آوایی گفتاری
ارزیابی توانایی کودک در تمییز آواها و صداهای گفتاری
با این اطلاعات می توان ماهیت، نوع و شدت اختلال تلفظی کودک را معین کرد، پیش آگهی اختلال وی را منطقا پیشبینی نمود و خطوط کلی برنامه درمانی آزمایشی را طرح ریزی کرد.
اختلالات ارتباطی
گفتار درمانگربرای بهبود برقراری ارتباط در کودکان اتیستیک می تواند نقش کلیدی را ایفا کند. درمان کودکان اوتیسم از طریق گفتاردرمانی چگونگی استفاده از زبان برای برقراری ارتباط را فرامیگیرند.
گفتاردرمانی برای برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی و درک آن ، پیشرفت مهارت های مکالمه مانند دانستن موقعیت زمانی و مکانی مناسب برای صحبت کردن و رعایت نوبت در مکالمه فعالیت می کند همچنین برای بهبود تعامل و بازی کردن با همسالان به این کودکان کمک می کند.
اختلالات یادگیری
اگر کودک در مهارتهای تحصیلی مانند خواندن و نوشتن و ریاضیات مشکل دارد گفتاردرمانگر با مداخله در زمینه ی توجه و تمرکز، حافظه ی بینایی و شنوایی و…می تواند در جهت رفع مشکلات اختلال یادگیری اقدام کند.
اختلالات بلع
اگر فرد به دلیل مشکلاتی مانند فلج مغزی ، سکته مغزی و یا اختلالات حس دهانی و… در گاز زدن ، جویدن ، نگه داری و هدایت غذا به سمت حلق و بلع آن مشکل دارد، آبریزش دهان دارد و یا در خوردن انواع مختلف غذاها ومزه ها مشکل دارد گفتار درمانی بلع با تعدیل حس دهانی و بهبود تون عضلانی عضلات مرتبط با بلع در رفع این مشکلات موثر است.
زبان پریشی یا آفازیا
گفتاردرمانگر می تواند درآسیب های ناشی از سکته مغزی، ضربه مغزی، تومورهای مغزی و عفونت هاو.. در جهت بهبود اختلالات شناختی و زبانی و گفتاری افراد مداخله کند.
اختلالات صوتی
صوت درمانی برای بیمارانی انجام می شود که بعلت استفاده ی نادرست از صدا و تار های صوتی یا دلایل پزشکی کیفیت صوتی گفتارشان کاهش یافته است .
گفتاردرمانگر با رویکردهای صوت درمانی و مشاوره هایی برای بهداشت صوتی ، رفتارهای صوتی بیماران را اصلاح می کند.
اگر توانایی آمدن به کلینیک را ندارید می توانید از خدمات گفتار درمانی در منزل استفاده نمایید.
گفتاردرمانی در چه اختلالاتی در حیطه کودکان می تواند کمک کننده باشد؟
چه بیماری هایی به گفتاردرمانی نیاز دارند؟
گفتاردرمانی کودکان در بیش فعالی و نقص توجه
بیش فعالی و نقص توجه یک اختلال پیش رونده عصبی است که با علایم دامنه توجهی پایین، بیش فعالی و تکانشگری خود را نشان میدهد. روش های درمانی ADHD با پشتوانه علمی قوی از درمان با داروهای محرک ( ریتالین، آدرال، دکسدرین) حمایت می کنند. این داروها در (70-80%) موارد تاثیرگذار بوده است.
تحقیقات اخیر نشان داده است که استفاده از داروهای محرک ممکن است لکنت را افزایش دهد. اگر شیوع اختلال بیش فعالی در کودکان مدرسه ای (3-6%) باشد، شیوع این اختلال در کودکان مدرسه ای مبتلا به لکنت (4-26%) است.
بر طبق یافته های بالینی مشکلات توجه و رفتارهای تکانشی بر بازده لکنت تاثیرگذار هستند. تخمین زده شده است که 45% کودکان ADHD مشکلات گفتار و زبان مشابهی دارند. معمولا مشکلات زیر را دارند.
مشکل در مهارت های اجتماعی، کاهش توانایی حل مسئله، مشکلات پردازش شنیداری، مشکل در استخراج جزییات اطلاعات و سرگرم شدن با موضوعات خاص. گفتار درمانی می تواند در درمان همه این مشکلات کمک کننده باشد.
گفتاردرمانی در منزل لکنت زبان
از دیگر خدمات گفتاردرمانی مرکز گفتاردرمانی در منزل برای کودکان با لکنت زبان است. به علت اعتماد به نفس پایین کودک و طولانی بودن پروسه درمان در کودکان با لکنت زبان، گفتاردرمانی در منزل به صورت حضوی یا آنلاین راه مناسبی برا درمان است که توسط متخصصین مرکز انجام می شود.
گفتار درمانی کودکان و آپراکسی
آپراکسی گفتاری دوران کودکی یک اختلال حرکتی گفتار است. افراد دارای آپراکسی در گفتن صداها، هجا ها و کلمات مشکل دارند.
این اختلال به علت مشکل در برنامه ریزی و هماهنگی ماهیچه های لازم برای حرکت اندام های گفتاری می باشد.
تحقیقات نشان می دهد که کودکان دارای آپراکسی در صورت دریافت 3-5 جلسه در هفته گفتار درمانی مستمر و متمرکز پیشرفت چشمگیری نشان می دهند.
گفتار درمانی در منزل برای کودکان اوتیسم
اوتیسم جزو اختلالات رشدی عصبی است که روی ارتباط و تعامل و رفتار فرد تاثیر می گذارد. تن صدای غیر معمولی، اختلال در گفتار و درک و بیان غیر کلامی، پژواک گویی، گفتار غیر هدف دار ، نارساخوانی، ناتوانی یادگیری و تاخیر در گفتار و تکرار بدون معنای گفتار از مواردیست که این کودکان تجربه می کنند. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم تخصصی گفتاردرمان با تجربه در حیطه کودکان اوتیسم و همچنین تجهیزات پیشرفته و روز دنیا نظیر اتاق شنیداری و سنسنوری روم و استفاده از تکنیک هایی مانند روش تیچ، PRT و … در زمینه درمان کودکان اوتیسم و بهبود روند گفتار آنان موثر می باشد. گفتاردرمانی کودکان در منزل به والدین کمک می کند تا با روند پیشرفت گفتار کودک آشنا شده و در حیطه درمان مشکلات کودکان فعال باشند. خدمات گفتار درمانی در درمان کودکان اوتیسم تأثیر بالایی دارد.
گفتار درمانی کودکان در اختلال پردازش شنیداری
اختلال پردازش شنیداری مرکزی یکی از انواع اختلالاتی است که در پردازش اطلاعات شنیداری درون ذهن خلل ایجاد می کند. افراد با این اختلال در پردازش اطلاعات کلامی ناتوان هستند.در حقیقت اطلاعات کلامی را می شنوند ولی قادر به درک محتوای آن نیستند. بهترین گفتار درمانی در تهران با توجه به مشکلات پردازشی این کودکان به ایجاد محیطی آرام با کمتریم مدالیته حسی پرداخته است.
گفتار درمانی کودکان در نارساخوانی
نارساخوانی و نارسانویسی یکی از اختلالات یادگیری است که با مشکل در پردازش صحیح نمادهای نوشتاری مشخص می شود. دیسلکسی ناشی از مشکل در ارتباط صداهای زبان با حروف نوشتاری است در نتیجه مشکل عمده ای را در توانایی خواندن ایجاد می کند.
مشکلات گفتاری این کودکان شامل تاخیر در گفتار، مشکل در جستجوی کلمات صحیح برای ساختن جمله، خزانه واژگان ناکافی برای درک کردن موضوع، عدم توانایی درک آنچه خوانده است.بهترین گفتاردرمانی در تهران با توجه به نیازهای خاص این کودکان به تجهیز اتاق شنیداری جهت تقویت و حل مشکلات آنان پرداخته است.
گفتار درمانی کودکان در ناتوانی های ذهنی
ناتوانی های ذهنی رایج ترین نوع ناتوانی رشدی است و حدود 7 درصد ناتوانی ها و معلولیت ها را به خود اختصاص میدهد. رشد طبیعی گفتار و زبان، نیازمند توانایی های ذهنی و اندام های گویایی و شنوایی سالم است. روانی گفتار تابع عواملی همچون سرعت، استمرار، سهولت در بیان و ریتم گفتار است.
اختلال تشدید به عدم کفایت دریچه ی کامی حلقی، اختلال در بسته شدن و باز شدن راه بینی به دهان یا عضله ی نرم کام در موقع مناسب است. به علت مشکل در این دریچه، هوای بازدمی هنگام ادای صداها به جای خروج از دهان به صورت اشتباه از بینی خارج می شود. گفتاردرمانی می تواند در اصلاح تلفظ نادرست کلمات به این افراد کمک کند.
گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر شرق تهران با دارا بودن سابقه بالا در زمینه گفتار درمانی کودکان ناتوان ذهنی در این حیطه پیش قدم بوده است.
گفتار درمانی کودکان در اختلال پردازش حسی
اختلال پردازش حسی یک اختلال عصب زاد است که باعث اختلال در پنج حس اصلی به اضافه ی حس ح کتی و حس وضعیتی می شود. علایم این کودکان شامل تاخیر گفتاری، حساسیت به صداهای پیش بینی نشده، درک نادرست کلماتی که صدای مشابه دارند،ناتوانی تمایز بین صداهای گوناگون می باشد. بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران مرکزی است که با متخصصین مجرب خود بتواند با تشخیص به موقع این علایم به طرح درمان مناسب در زمینه گفتار درمانی کودکان بپردازد.
گفتار درمانی کودکان در آسیب مغزی(فلج مغزی)
بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران به ارائه خدمات در زمینه گفتاردرمانی در کودکان فلج مغزی می پردازد. آسیب مغزی هر نوع جراحت وارده به مغز را شامل می شود.( تورم مغز، فلج مغزی،صرع و تشنج ها) بعد از آسیب مغزی مانند فلج مغزی مشکلات جسمی نظیر از دست دادن شنوایی،صدای وزوز در گوش،سردرد،دید تار،کاهش قدرت و تعادل در بدن و… بروز می کند. همچنین مشکلات ارتباطی نظیر مشکلات شناختی که به طور چشمگیری به توانایی مستقل بودن آنها آسیب می زند.
فرد با فلج مغزی ممکن است مشکلات ارتباطی مانند رعایت نوبت در گفتگو، ادامه موضوع گفتگو و عدم استفاده از لحن صدای مناسب، عدم توانایی در تفسیر جزییات گفتگو( مثلا تفاوت بین شوخی و جدی را نمی داند.) عدم توانایی به پاسخ به هیجانات صورت افرادو ناتوانی در شرکت در گفتگو هایی که به سرعت بالای کلام نیاز دارد را از خود نشان دهد.
مرکز گفتار درمانی و کاردرمانی دکتر صابر غرب تهران(گفتار درمانی سعادت آباد) در زمینه توانبخشی کودکان فلج مغزی تجربه بسیاری داشته و مجهز به امکانات فراوانی دارند.
گفتاردرمان خوب با ارزیابی مهارت های گفتار، دهانی- حرکتی، قدرت و هماهنگی ماهیچه های کنترل کننده گفتار، درک و استفاده از دستور زبان به ارائه تمرینات درمانی می پردازد. کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی غرب تهران و کلینیک توانبخشی پایا همچنین خدمات گفتار درمانی در منزل با بهره گیری از گفتاردرمانان مجرب به ارائه توانبخشی در زمینه مهارت های گفتاری و شنیداری می پردازد.
هزینه گفتار درمانی در بهترین مرکز گفتار درمانی در تهران
هزینه های گفتار درمانی در تهران نسبت به دیگر درمان های پزشکی بسیار ارزان تر و مفیدتر بوده است . در کلینیک گفتار درمانی جناب آقای صابر در دو شعبه شرق تهران( کلینیک پایا با 46 نفر پرسنل درمانی) و کلینیک غرب تهران( مرکز توانبخشی غرب تهران) 34 نفر گفتاردرمانی و 29 مربی در منزل توانسته است هزینه های گفتار درمانی را برای مراجعین محترم به حداقل رسانده و با کادر درمانی با سابقه خود بهترین نتیجه درمانی را برای بیماران با کمترین هزینه کاردرمانی و گفتار درمانی فراهم آورد. با توجه به اینکه مراکز ما جامع بوده و هر سه خدمت کاردرمانی، گفتاردرمانی و روانشناسی ارائه می گردد، هزینه های رفت و آمد بیماران به حداقل می رسد و می توانند از همه خدمات مرکز در یک روز بهرمند شوند.
گفتار درمانی کودکان در منزل
کودکانی که از اختلالات گفتاری و زبانی رنج می برند، صحبت کردن با دیگران، بیان جملات و نوشتن برای آن ها سخت می شود؛ آن ها همچنین سعی می کنند که دستور زبان را به درستی استفاده کنند و کلمات را در جمله استفاده کنند و حوادث را توصیف کنند. هدف اصلی از گفتاردرمانی، این است که کودکان در این حیطه ها تمرین کنند. کمی سخت است که آنچه را که می خواهند بگویند، درک کنید اما این به این معنا نیست که کودک احتیاج به درمان ندارد. انجام تمرینات گفتاردرمانی در منزل فواید بسیاری دارد. تمرینات عموما به معنای بهبود هر چه سریع تر است و مشخص شده که درمان در منزل با یک متخصص حرفه ای تاثیر بیشتری دارد. گفتاردرمانی در منزل به کودکانی که دچار مشکلات گفتاری و زبانی هستند کمک می کند تا توانایی های ارتباطی خود را بهبود بخشند. خدمات گفتاردرمانی در منزل توسط متخصصان مجرب در محیط راحت و آشنای منزل ارائه می شود که به آسان شدن پیشرفت درمان و افزایش انگیزه کودک کمک می کند. با ارائه خدمات گفتاردرمانی در منزل، مشکلات رفت و آمد از بین می رود. این مورد، به خصوص برای کودکانی با مشکل اضطراب جدایی بسیار مفید و موثر است. شاید در نگاه اول به نظرتان بیاید که درمان در منزل هزینه های بیشتری دارد؛ اما از آن جا که کیفیت درمان در روش توانبخشی در منزل بسیار بالاتر است، نتیجه بهبودی سریع تر خواهد بود و با کمتر شدن تعداد جلسات مورد نیاز، هزینه نهایی شما کمتر می شود. برای بهتر شدن رشد گفتار و زبان در کودکان، روش هایی وجود دارد که پدر و مادر ها می توانند آن ها را از متخصصان گفتاردرمانی در منزل یاد بگیرند و در خانه اجرا کنند.
گفتاردرمانی در منزل شامل ارائه تمرینات و تکنیک های گفتار درمانی به کودکان در محیط منزل می باشد که با استفاده از تیم مجرب کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر به کودکانی که امکان مراجعه به کلینیک را ندارند یا به عنوان درمان مکمل در کنار جلسات درمانی کلینیک ارائه می گردد. گفتاردرمان کودکان در منزل این امکان را دارند که والدین کودک را نیز در روند درمان دخیل کرده و محیط منزل و استرس های داخل آن را ارزیابی و درمان دقیق تری ارائه دهند.
بهترین دکتر گفتار درمانی
بهترین گفتار درمانگر یا متخصص گفتار درمانی یا همان آسیب شناس گفتار و زبان کسی است که به ارزیابی، شناختن و درمان مشکلات مربوط به گفتار و زبان و بلع می پردازد. گفتار درمانی فقط برای درمان حرف زدن نیست چرا که برای بسیاری از مردم این اتفاق می افتد که به دلیل آسیب های مغزی یا اندام های صورت همچون قطع عضو یا فلج عضله های زبان، نمی توانند حرف بزنند اما نباید این افراد را از ارتباط برقرار کردن محروم کرد. اختلال در گفتار احتمال دارد در اثر بیماری های متفاوتی برای کودکان و بزرگسالان اتفاق بیفتد. گفتار درمانگر با برخی تمرین ها و روش ها می تواند به بهتر شدن اختلالات گفتاری افراد، کمک کند. اختلالات گفتاری به وسیله گفتار درمانگر، مورد بررسی قرار می گیرد. گفتار درمانگر ها می توانند با ارزیابی وضعیت بیمار، بهترین روش درمانی را برای بهتر شدن گفتار او استفاده کنند. در حقیقت این افراد در این حیطه از درمان، به خوبی آموزش دیده اند و می توانند به صورت تخصصی و حرفه ای تاثیر مثبتی را روی اختلالات تکلم و برقراری ارتباط بگذارند. گفتار درمانگر در حیطه های متفاوتی همچون فیزیولوژی و آناتومی اندام هایی مثل زبان و حلق و.. نیز تخصص دارد و به افرادی که به علت اختلال در بلع غذا نیز با مشکل مواجه اند، کمک می کند تا با گفتار درمانی این مشکل را برطرف کنند. در جلسات اول گفتار درمانی تمرکز گفتار درمانگر بر اختلالات گفتاری و زبانی فرد و بررسی دلایل به وجود آمدن آن است. دکتر گفتار درمانی تست های خاصی انجام داده و روند درمان و وضعیت فرد را انتخاب می کند. درمان بلافاصله بعد از مشخص شدن دلیل اصلی ناتوانی فرد آغاز می شود. گفتار درمانگر با انجام تست های گوناگون برای تعیین نوع اختلال و انتخاب بهترین روش درمانی با توجه به شرایط بیماران، به حمایت کامل از آن ها در صورت نیاز می پردازد.
تشخیص این که یک فرد به گفتار درمانی نیاز داشته باشد یا خیر،کمی دشوار است. به طور کلی افرادی که در حرف زدن یا غذا خوردن یا مشکلات زیر با مشکل مواجه اند، باید برای درمان خود به بهترین دکتر گفتار درمانی مراجعه کنند:
– افراد مبتلا به لکنت زبان
– مبتلایان به سرطان دهان
– کم شنوایان
– افراد مبتلا به دیز آرتری
– کسانی که گفتار ناواضح و خطا های تلفظی دارند
– کسانی که اختلال تلفظ و ادا کردن دارند
– افراد دارای اختلالات تلفظی ناشی از اوتیسم و بیش فعالی
گفتار درمانی در تلفظ کلمات در شمال تهران-بهترین گفتاردرمانی در تلفظ کلمات در شمال تهران-بهترین گفتار درمانی در شمال تهران-بهترین گفتار درمانی در تلفظ کلمات در سعادت آباد–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در شریعتی–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در شهرک غرب–بهترین گفتاردرمانی تلفظ کلمات در فرمانیه–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در نیاوران–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در ولنجک–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در پونک–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در پاسداران–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در شمال تهران–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در تهرانپارس–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در شرق تهران–بهترین گفتار درمانی تلفظ کلمات در غرب تهران–بهترین گفتاردرمانی اتیسم در تهران–گفتار درمانی تلفظ کلمات در مرزداران-گفتار درمانی در جنوب تهران–بهترین گفتار درمانی آفازی در قیطریه- بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -بهترین گفتار درمانی آفازی در منظریه-بهترین گفتار درمانی آفازی در آجودانیه- بهترین گفتار درمانی آفازی در میرداماد- بهترین گفتار درمانی آفازی در میدان محسنی- گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین گفتار درمانی آفازی در ظفر- بهترین گفتار درمانی آفازی در خیابان نفت-بهترین گفتار درمانی آفازی در اختیاریه- بهترین گفتار درمانی آفازی در کامرانیه- بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -بهترین گفتار درمانی آفازی در خیابان دولت-بهترین گفتار درمانی آفازی در دیباجی- بهترین گفتار درمانی آفازی در اقدسیه- بهترین گفتار درمانی آفازی در کودکان در مینی سیتی- بهترین گفتار درمانی آفازی در نوبنیاد- بهترین گفتار درمانی آفازی در بلوار ارتش- بهترین گفتار درمانی آفازی شمس آباد- بهترین گفتار درمانی آفازی در شمال تهران -بهترین گفتار درمانی آفازی در ازگل-بهترین گفتار درمانی آفازی در قلهک- بهترین گفتار درمانی آفازی در خیابان یاسر- بهترین گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در جماران- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در تجریش-گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در میدان قدس-بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در خیابان الهیه- گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در فرشته- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در جردن- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در دارآباد- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در سعدآباد-گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در جمشیدیه- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در دربند- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در گلابدره- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در امام زاده قاسم- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در چیذر-گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در دزاشیب- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در زعفرانیه- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در سوهانک- بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در شهرک محلاتی- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در شهرک نفت- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در کاشانک- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در محمودیه- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در خیابان دروس- بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در ونک- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در آرژانتین-گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در ساعی -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در امیرآباد-گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در ایرانشهر- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در بهجت آباد- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در اندرزگو -گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در زرگنده- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در باغ فردوس- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در آفریقا- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در خیابان باهنر- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در بلوار کاوه- گفتار درمانی در مشکلات تلفظ حروف در اوین-بهترین دکتر گفتار درمانی در بام تهران-بهترین دکتر گفتار درمانی در پارک وی-بهترین دکتر گفتار درمانی در نمایشگاه-بهترین دکتر گفتار درمانی در فرحزاد-بهترین دکتر گفتار درمانی در امام زاده داوود-بهترین دکتر گفتار درمانی در کوهسار-گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین دکتر گفتار درمانی در شهرک کلاهدوز-بهترین دکتر گفتار درمانی در خیابان کلاهدوز-بهترین دکتر گفتار درمانی در تهران -بهترین دکتر گفتار درمانی در شهرک شهید چمران-بهترین دکتر گفتار درمانی در صاحبقرانیه- بهترین دکتر گفتار درمانی در گل نبی-بهترین دکتر گفتار درمانی در میدان نیاوران-بهترین دکتر گفتار درمانی در چهار راه پاسداران- بهترین دکتر گفتار درمانی در چالهرز- بهترین دکتر گفتار درمانی در وفامنش-بهترین دکتر گفتار درمانی در پناهی نیا-بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین دکتر گفتار درمانی در افشاری-بهترین دکتر گفتار درمانی در حقانی- بهترین دکتر گفتار درمانی در خیابان گیلان-بهترین دکتر گفتار درمانی در خیابان یاسر- بهترین دکتر گفتار درمانی در مقدس اردبیلی- بهترین دکتر گفتار درمانی در ولیعصر-بهترین دکتر گفتار درمانی در موحد دانش-بهترین دکتر گفتار درمانی در صادقی قمی- بهترین دکتر گفتار درمانی در خیابان دستگردی- بهترین دکتر گفتار درمانی در رستم آباد- بهترین دکتر گفتار درمانی در نارنجستان-بهترین دکتر گفتار درمانی در نیستان- بهترین دکتر گفتار درمانی در نگارستان-بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین دکتر گفتار درمانی در بوستان-بهترین دکتر گفتار درمانی در گلستان-بهترین دکتر گفتار درمانی در پورابتهاج-بهترین دکتر گفتار درمانی در دشتستان- بهترین دکتر گفتار درمانی در قبا-بهترین دکتر گفتار درمانی در گاندی -بهترین دکتر گفتار درمانی در نلسون ماندلا -بهترین دکتر گفتار درمانی در خیابان نفت -بهترین دکتر گفتار درمانی در میدان مادر -بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین دکتر گفتار درمانی در شیخ بهایی- بهترین دکتر گفتار درمانی در ملاصدرا- بهترین دکتر گفتار درمانی در جهان کودک-
بهترین مراکز گفتاردرمانی در غرب تهران
بهترین گفتار درمانی کودکان در باغ فیض- بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک اکباتان- بهترین گفتار درمانی کودکان در شهر زیبا- بهترین گفتار درمانی کودکان در گیشا- بهترین گفتار درمانی کودکان در طرشت- بهترین گفتار درمانی کودکان در حصارک- بهترین گفتار درمانی کودکان در آزادی- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین گفتار درمانی کودکان در شاهین شمالی – بهترین گفتار درمانی کودکان در شاهین جنوبی – بهترین گفتار درمانی کودکان در چهار باغ – بهترین گفتار درمانی کودکان در بهنام – بهترین گفتار درمانی کودکان در وحدت اسلامی – بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین گفتار درمانی کودکان در سازمان آب – بهترین گفتار درمانی کودکان در کن- بهترین گفتار درمانی کودکان در ورداورد- بهترین گفتار درمانی کودکان در آریاشهر- بهترین گفتار درمانی کودکان در صادقیه- بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک آپادانا- بهترین گفتار درمانی کودکان در غرب تهران- بهترین گفتار درمانی کودکان در اشرفی اصفهانی- بهترین گفتار درمانی کودکان در تهران ویلا- بهترین گفتار درمانی کودکان در برق آلستوم- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین گفتار درمانی کودکان در همایونشهر- بهترین گفتار درمانی کودکان در ونک- بهترین گفتار درمانی کودکان در آیت الله کاشانی- بهترین گفتار درمانی کودکان در سازمان برنامه- بهترین گفتار درمانی کودکان در غرب تهران- بهترین گفتار درمانی کودکان در عدل- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک اندیشه- بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک پرواز- بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک کوهسار- بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک نفت-گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین گفتار درمانی کودکان در شهرک ولفجر- بهترین گفتار درمانی کودکان در غرب تهران- بهترین گفتار درمانی کودکان در بیمه- بهترین گفتار درمانی کودکان در غرب تهران- بهترین گفتار درمانی کودکان در کنکوری- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در آرژانتین- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در ساعی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک غرب تهران- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در امیر آباد- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در ایرانشهر- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در یوسف آباد- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در بهجت آباد- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در جمالزاده- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین مرکز گفتار درمانی کودک خوب در غرب تهران- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در خیابان شیراز- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در عباس آباد- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در فاطمی- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در قائم مقام- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در سنایی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در غرب تهران- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در قزل قلعه – بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در بلوار کشاورز غربی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در بلوار کشاورز شرقی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در کریمخان- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در هفت تیر – بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در گاندی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در میدان جهاد- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در غرب تهران- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در ولیعصر شمالی- بهترین دکتر گفتار درمانی در ایران -بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در ولیعصر جنوبی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در هفت تیر- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در استاد معین – بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در خیابان دکتر هوشیار- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در منزل غرب تهران- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در شمشیری- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در دستغیب- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در فتح- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در مهرآباد جنوبی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در مهر آباد شمالی- بهترین مرکز گفتار درمانی کودک در بریانک-دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان غرب تهران- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در سلسبیل- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در کارون- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در هاشمی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خیابان زنجان- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خیابان آذربایجان- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خیابان امام خمینی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در جیحون- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خوش- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در دامپزشکی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در رودکی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در قصرالدشت- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در مالک اشتر- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در نواب -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در کمیل- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در انقلاب – بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شیخ هادی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در امیریه-دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در منیریه- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در اسکندری- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در دخانیات- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در جمهوری- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در میدان حر- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در میدان راه آهن- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در هلال احمر- گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در پاستور- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در حسن آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در گمرک- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در وحدت اسلامی- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در کارگر شمالی و بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در کارگر جنوبی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در بهارستان- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در فردوسی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در پامنار- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در دروازه شمیران- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در امین حضور- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در پانزده خرداد-گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در سعدی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در لاله زار- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در یاخچی آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در جوادیه- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در نازی آباد- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خزانه- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شهرک راه آهن- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شهرک گلستان- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شهرک فرهنگیان- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در رجایی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در علی آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در سه راه آذری- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در امام زاده حسن- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در یافت آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در جلیلی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در زهتابی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در زمزم- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در گلچین- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در باغ خزانه- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در میدان قزوین- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در میدان بهاران- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در صاحب الزمان- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تولیدارو- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شاد آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در ولیعصر- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان درخلیج فارس شمالی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خلیج فارس جنوبی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شهرک ولیعصر- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در شهرک صاحب الزمان- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در خانی آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در اسفندیاری- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در بهمنیار- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در میدان بهمن- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در نعمت آباد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در اسماعیل آباد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دولت خواه- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهید کاظمی- گفتار درمانی در تلفظ حرف ر -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در عبدل آباد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دولت آباد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در جوانمرد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در 13آبان- دکتر گفتار درمانی خوب در تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در باشگاه نفت- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در تهرانسر مرکزی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک دریا- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک آزادی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک استقلال- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک دانشگاه- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک 22 بهمن- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در ویلاشهر- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک غزالی- بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -گفتار درمانی در تلفظ حرف ر – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک شهرداری- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک دانشگاه شریف- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در زیبا دشت بالا- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در زیبا دشت پایین- بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در گلستان شرقی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در گلستان غربی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دژبان- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهید باقری- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در آزادشهر – گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در پیکان شهر- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دریاچه چیتگر- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در تهرانسر غربی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در تهرانسر شرقی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در اسلامشهر- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در اکباتان- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهران – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار فردوس شرق- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار فردوس غرب- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دهکده المپیک – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در سیمون بولیوار – بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در چیتگر شمالی-گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در چیتگر جنوبی – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در اسلام شهر – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهر آرا-بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در حقانی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در خیابان جی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار سرو- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در خیابان پاکنژاد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در میدان صنعت- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار دریا- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار شهرداری- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در میدان کتاب- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در ایران زمین- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در میدان کاج-بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار 24 متری- گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در صرافها- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در خیابان علامه- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار فرهنگ- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار فرحزادی- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در فرحزاد- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار مطهری-بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار درختی- گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در خیابان زرافشان- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در هرمزان- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در میدان توحید- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در نصرت- بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در فرصت – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در انقلاب – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در ازادی -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شادمان – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بهبودی – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در حبیب الهی – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دریان نو – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در دادمان – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک ژاندارمری – گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در خیابان حسن سیف – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک بوعلی -بهترین مراکز گفتار درمانی تهران بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در ایوانک – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار حافظی – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در بلوار پیام – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در کوی فراز – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در شهرک قدس – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در قیصر امین پور – بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در سئول – بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین مراکز گفتار درمانی کودکان در سیمای ایران –
بهترین مراکز گفتاردرمانی در شرق تهران
دکتر گفتار درمانی خوب در شریعتی –دکتر گفتار درمانی خوب در فرمانیه-دکتر گفتار درمانی خوب در نیاوران-دکتر گفتار درمانی خوب در پونک-دکتر گفتار درمانی خوب در پاسداران-دکتر گفتار درمانی خوب در شمال تهران-دکتر گفتار درمانی خوب در تهرانپارس-دکتر گفتار درمانی خوب در شرق تهران-دکتر گفتار درمانی خوب در تهران-دکتر گفتار درمانی خوب اتیسم در شرق تهران- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان شرق تهران -دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در هنگام- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در رسالت- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در میدان سپاه- بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -دکتر گفتار درمانی خوب کودکان شرق تهران-دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در طالقانی- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در مشیریه- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در مسعودیه-گفتار درمانی در تلفظ حرف س -دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در نارمک- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در مجیدیه- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در سراج- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان شرق تهران -دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در فرجام- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در افسریه- بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در پاسدار گمنام- دکتر گفتار درمانی خوب کودکان در پیروزی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در شرق تهران -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در باقری-بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در سیزده آبان- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در آهنگ- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در پرستار- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در چهارصد دستگاه- بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در خیابان کرمان- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان شرق تهران -گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در وحیدیه- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در شرق تهران -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در سرخه حصار-گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در امامت- بهترین مراکز گفتار درمانی تهران -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در امام حسین- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در سید خندان- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان شرق تهران –بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در دردشت-بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در گلبرگ- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در خیابان اشراقی- گفتار درمانی در تلفظ حرف س -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در زاهد گیلانی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در صفا- بهترین گفتار درمان تهران -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در مولوی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان درسبلان-بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان شرق تهران -بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در هفت حوض- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در سعدی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در خیابان تختی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در سهروردی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در بهشتی-بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در فردوسی- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در بهارستان- بهترین متخصص گفتار درمانی کودکان در مطهری-بهترین گفتار درمان تهران -بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در مفتح- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار خوب در شرق تهران – بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در دروازه شمیران- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در تختی- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در کریمخان- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در هفت تیر- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در هرندی- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در قیام- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در بلوار پروین-بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در اتحاد- بهترین گفتار درمان تهران -بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در خیابان ایران- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در هفده شهریور- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در نظام آباد -بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در شهدا-بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار شرق تهران – بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در نیرو هوایی- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در بلوار ابوذر- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در میدان خراسان- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در مدائن- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار درفدک- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در شمیران- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در تسلیحات- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در نبرد- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در محلاتی -بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در لواسان-بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در فشم-بهترین گفتار درمان تهران -بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در حکیمیه – بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در شرق تهران – بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در شمیرانات- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در بنی هاشم- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در علم و صنعت-بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در قنات کوثر- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در شهرک امید- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در شیان- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در لویزان- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در مهران- بهترین مرکز درمان تاخیر در گفتار در خاقانی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در امجدیه- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در ارامنه- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در خیابان دبستان- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در عباس آباد- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در اندیشه- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در خیابان قصر- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار شرق تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در کاج- بهترین گفتار درمان تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در نامجو- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در شهید قندی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در شرق تهران – بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در میدان فرخی یزدی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در مسجد جامع- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در ساقدوش – بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در شرق تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار شرق -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در شهید عراقی-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار شرق تهران-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در هروی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در قلهک-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در سه راه ضرابخانه-بهترین گفتار درمان تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در استاد حسن بنا-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در میدان نبوت- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در بلوار دلاوران-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در سمنگان-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در شهید ثانی-بهترین گفتار درمان تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در جانبازان شرقی-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در جانبازان غربی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در مدائن- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در اتوبان رسالت- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در میدان هلال احمر-بهترین گفتار درمان تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در میدان الغدیر- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در نیروی دریایی-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در آیت الله مدنی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در خیابان گرگان-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در سبلان جنوبی- بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در سبلان شمالی- بهترین گفتار درمان تهران -بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در گلشن دوست-بهترین گفتار درمانی برای تاخیر گفتار در خیابان اردیبهشت- گفتار درمانی کودکان- گفتار درمانی- گفتادرمانی- گفتاردرمانی برای کودکان- گفتاردرمانی کودک – گفتار درمانی خوب کودکان –
بهترین مراکز گفتار درمانی جنوب تهران
گفتار درمانی کودک 2 ساله در میدان بهارستان-بهترین گفتار درمان تهران -گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان فردوسی- گفتار درمانی کودک 2 ساله در امامزاده یحیی-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان پامنار-گفتار درمانی کودک 2 ساله در میدان قیام- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان ایران- گفتار درمانی کودک 2 ساله در دروازه شمیران- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان امین حضور- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان پانزده خرداد- گفتار درمانی کودک 2 ساله در پیچ شمیران- گفتار درمانی کودک 2 ساله در میدان خراسان- گفتار درمانی کودک 2 ساله در نیرو هوایی-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان هفده شهریور جنوبی-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان هفده شهریور شمالی- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان ری-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان سعدی-بهترین گفتار درمان تهران -گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان مولوی- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان صفا-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان زاهد گیلانی-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان پیروزی-گفتار درمانی کودک 2 ساله در میدان امامت-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان شورا-گفتار درمانی کودک 2 ساله در منطقه سرخه حصار-بهترین گفتار درمان تهران -گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان تهران نو- گفتار درمانی کودک 2 ساله در نیروی هوایی-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان شکوفه- گفتار درمانی کودک 2 ساله در چهار صد دستگاه- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان بروجردی- بهترین گفتار درمان تهران -گفتار درمانی کودک 2 ساله در صد دستگاه- گفتار درمانی کودک 2 ساله در سرآسیاب دولاب- گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان پرستار-گفتار درمانی کودک 2 ساله در خیابان سیزده آبان- گفتار درمانی کودک 2 ساله در بلوار ابوذر- گفتار درمانی کودک 2 ساله در بلوار نبرد-گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان خاوران- بهترین گفتار درمان تهران -گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان دولاب- گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان آهنگ -گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان قصر فیروزه- گفتار درمانی کودک سه ساله در اتوبان محلاتی- گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان پاسدار گمنام- بهترین گفتار درمان تهران -گفتار درمانی کودک سه ساله در شهید محلاتی- گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان فلاح-گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان هاشم آباد-گفتار درمانی کودک سه ساله در منطقه اتابک- گفتار درمانی کودک سه ساله در میدان شوش-گفتار درمانی کودک سه ساله در کیانشهر شمالی-گفتار درمانی کودک سه ساله در کیانشهر جنوبی- گفتار درمانی کودک سه ساله در رضویه- گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان مشیریه-بهترین گفتار درمان تهران -بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان افسریه شمالی -گفتار درمانی کودک سه ساله در افسریه جنوبی- گفتار درمانی کودک سه ساله در مسودیه- گفتار درمانی کودک سه ساله در قیام دشت- گفتار درمانی کودک سه ساله در خاورشهر-گفتار درمانی کودک سه ساله در بعثت- گفتار درمانی کودک سه ساله در جوادیه- گفتار درمانی کودک سه ساله در نازی آباد- گفتار درمانی کودک سه ساله در خزانه-بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک سه ساله در شهرک بعثت- گفتار درمانی کودک سه ساله در علی آباد- گفتار درمانی کودک سه ساله در یاخچی آباد- گفتار درمانی کودک سه ساله در باغ آذری- گفتار درمانی کودک سه ساله در میدان راه آهن- گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان رجایی-گفتار درمانی کودک سه ساله در هلال احمر- گفتار درمانی کودک سه ساله در خیابان آذری-بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 3 ساله در امامزاده حسن- گفتار درمانی کودک سه ساله در یافت آباد شمالی- گفتار درمانی کودک 3ساله در ینی- گفتار درمانی کودک 3ساله در سعید آباد-گفتار درمانی کودک 3ساله در خانی آباد نو شمالی-گفتار درمانی کودک 3ساله در خیابان بهمنیار- گفتار درمانی کودک 3 ساله در نعمت آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 4 ساله در اسماعیل آباد- گفتار درمانی کودک 3 ساله در شهید کاظمی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خانی آباد نو جنوبی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در عبدل آباد- گفتار درمانی کودک 4 ساله در امین آباد- گفتار درمانی کودک 4 ساله در جوانمرد قصاب- گفتار درمانی کودک 4 ساله در کهریزک- گفتار درمانی کودک 4 ساله در تهرانسر غربی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در تهرانسر شرقی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در شهرک پاسداران- گفتار درمانی کودک 4 ساله در ورداورد- گفتار درمانی کودک 4 ساله در شهرک غزالی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در تهرانسر مرکزی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در کیانشهر- گفتار درمانی کودک 4 ساله در شهرک دانشگاه شریف- گفتار درمانی کودک 4 ساله در تهرانسر- گفتار درمانی کودک 4 ساله در شهرک 22 بهمن- گفتار درمانی کودک 4 ساله در شهر ری-بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 4 ساله در شاه عبدالعظیم-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان فردوسی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در امامزاده یحیی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان پامنار-گفتار درمانی کودک 4 ساله در میدان قیام- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان ایران- گفتار درمانی کودک 4 ساله در دروازه شمیران- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان امین حضور- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان پانزده خرداد- بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 4 ساله در پیچ شمیران- گفتار درمانی کودک 4 ساله در میدان خراسان- گفتار درمانی کودک 4 ساله در نیرو هوایی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان هفده شهریور جنوبی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در کاردرمانی در خیابان هفده شهریور شمالی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان ری- بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان سعدی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان مولوی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان صفا-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان زاهد گیلانی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان پیروزی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در میدان امامت-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان شورا-گفتار درمانی کودک 4 ساله در منطقه سرخه حصار- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان تهران نو- گفتار درمانی کودک 4 ساله در نیروی هوایی-گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان شکوفه- گفتار درمانی کودک 4 ساله در چهار صد دستگاه- گفتار درمانی کودک 4 ساله در خیابان بروجردی- گفتار درمانی کودک 4 ساله در صد دستگاه- گفتار درمانی کودک 4 ساله در سرآسیاب دولاب- بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 4 ساله در پرستار-گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان سیزده آبان- گفتار درمانی کودک 4 ساله در بلوار ابوذر- گفتار درمانی کودک 5 ساله در بلوار نبرد-گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان خاوران- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان دولاب- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان آهنگ -گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان قصر فیروزه- گفتار درمانی کودک 5 ساله در اتوبان محلاتی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان پاسدار گمنام- گفتار درمانی کودک 5 ساله در شهید محلاتی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان فلاح-بهترین کلینیک گفتار درمانی در تهران -گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان هاشم آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در منطقه اتابک- گفتار درمانی کودک 5 ساله در میدان شوش- گفتار درمانی کودک 5 ساله در کیانشهر شمالی و جنوبی-گفتار درمانی کودک 5 ساله در رضویه- گفتار درمانی کودک 5 ساله در مشیریه-گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان افسریه شمالی -گفتار درمانی کودک 5 ساله در افسریه جنوبی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در مسودیه- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تهران -گفتار درمانی کودک 5 ساله در قیام دشت- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خاورشهر- گفتار درمانی کودک 5 ساله در بعثت- گفتار درمانی کودک 5 ساله در جوادیه- گفتار درمانی کودک 5 ساله در نازی آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خزانه- گفتار درمانی کودک 5 ساله در شهرک بعثت- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تهران -گفتار درمانی کودک 5 ساله در علی آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در یاخچی آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در باغ آذری- گفتار درمانی کودک 5 ساله در میدان راه آهن- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان رجایی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در هلال احمر- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان آذری- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تهران -گفتار درمانی کودک 5 ساله در امامزاده حسن- گفتار درمانی کودک 5 ساله در یافت آباد شمالی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در قلعه مرغی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خلیج فارس شمالی -گفتار درمانی کودک 5 ساله در خلیج فارس جنوبی-گفتار درمانی کودک 5 ساله در مهرآباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در تولیدارو- گفتار درمانی کودک 5 ساله در یافت آباد جنوبی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در شاد آباد- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تهران -گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان امام خمینی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در سعید آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خانی آباد نو شمالی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در خیابان بهمنیار-گفتار درمانی کودک 5 ساله در نعمت آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در اسماعیل آباد-گفتار درمانی کودک 5 ساله در شهید کاظمی- بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تهران -گفتار درمانی کودک 5 ساله در خانی آباد نو جنوبی- گفتار درمانی کودک 5 ساله در عبدل آباد- گفتار درمانی کودک 5 ساله در امین آباد- گفتار درمانی کودک 2 ساله در جوانمرد قصاب- گفتار درمانی کودک 2 ساله در کهریزک- گفتار درمانی کودک 2 ساله در تهرانسر غربی- گفتار درمانی کودک 2 ساله در تهرانسر شرقی- گفتار درمانی کودک 2 ساله در شهرک پاسداران- گفتار درمانی کودک 2 ساله در ورداورد- گفتار درمانی کودک 3 ساله در شهرک غزالی- گفتار درمانی کودک 3 ساله در تهرانسر مرکزی- گفتار درمانی کودک 3 ساله در شهرک دانشگاه شریف-بهترین کلینیک گفتار درمانی کودکان در تهران -گفتار درمانی کودک 3 ساله در تهرانسر- گفتار درمانی کودک 3 ساله در شهرک 22 بهمن- گفتار درمانی کودک 3 ساله در شهر ری-گفتار درمانی کودک 3 ساله در شاه عبدالعظیم- گفتار درمانی کودکان- گفتار درمانی- گفتادرمانی- گفتاردرمانی برای کودکان- گفتاردرمانی کودک – گفتار درمانی خوب کودکان –
