دسته: اوتیسم

اوتیسم و رعایت نوبت

یکی از مهم ترین و اساسی ترین مهارت های مورد نیاز برای انجام مکالمه، حضور در گروه و ارتباط اجتماعی مناسب، رعایت نوبت است. اما کودک دارای اختلالات طیف اوتیسم در این حیطه دارای مشکلی مشخص و غیر قابل انکار است و این امر بر توانایی ارتباطی کودک اوتیسم و برقراری مکالمه با دیگران اثر منفی دارد. مرکز اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن تیم تخصصی گفتاردرمان اوتیسم، کاردرمان اوتیسم و روانشناسان کودک متخصص در زمینه رفتاردرمانی اوتیسم در درمان مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم فعالیت می نمایند.

بنابراین رعایت نوبت نوعی از توانایی است که نیازمند تمرکزی قوی در تمامی برنامه های مداخله ای و آموزشی فرد دارای این دسته از اختلالات است. این حیطه نیازمند تمرکز بیشتری است چه در مراحل اوليه و چه در مراحل بعدی، هنگامی که فرد مهارت های ارتباطی سطح بالاتری به دست می آورد. در برنامه “بيش از کلام ” هانی توصیه می شود با استفاده از دسته ای از علامت و نشانه ها رعایت نوبت و زمانی که نوبت به وی می رسد به کودک اوتیسم آموزش داده شود. در این برنامه دو دسته از نشانه ها پیشنهاد می شوند. نشانه های آشکار و نشانه های طبیعی .

نشانه های آشکار، علائم و اشاره هایی هستند که دقیقا به کودک اوتیسم می گویند چه کارهایی انجام دهد. این کار را می توان با گرفتن دست وی و هدایت به سمت عملکردهایی که از او انتظار می رود انجام داد (هدایت جسمی) و یا به طور شفاهی و کلامی مثلا از طریق گفتن و تذکر اینکه نوبت وی است که فعالیت مورد نظر را انجام دهد.

نشانه های طبیعی برعکس نشانه های آشکار، کودک اوتیسم را با استفاده از مکث، سکوت و انتظار کشیدن تشویق می کند که رعایت نوبت کند و یا نوبت خود را درک کند، استفاده از سئوال، نشانه های دیداری، و راهنمایی، استفاده از تقویت کننده برای اوتیسم راه های دیگر ارائه نشانه های طبیعی برای آموزش نحوه رعایت نوبت به کودک اوتیسم به شمار می روند.

مشکل رعایت نوبت در کودکان اوتیسم

نوبت‌ گیری یک مهارت اجتماعی اساسی است که نقش حیاتی در ارتباطات و تعاملات ایفا می ‌کند. برای کودکان مبتلا به اوتیسم، تسلط بر این مهارت به ویژه حائز اهمیت است زیرا شکاف بین آن ها و همسالان شان را پر می ‌کند و تبادلات اجتماعی روان ‌تری را تسهیل می ‌نماید. با وجود اهمیت آن، بسیاری از کودکان در طیف اوتیسم به دلیل موانع ارتباطی و مشکلات درک اجتماعی، نوبت ‌گیری را چالش ‌برانگیز می ‌یابند. نوبت‌ گیری یک مهارت اجتماعی اساسی است که برای همه کودکان، به ویژه برای کودکان در طیف اوتیسم، حیاتی است. این مهارت با ترویج گوش دادن فعال و همدلی، ارتباط مؤثر را تقویت می ‌کند. کودکان یاد می ‌گیرند که به نوبت دیگران احترام بگذارند، که نه تنها تجربیات اجتماعی آن ها را غنی می ‌کند بلکه مهارت ‌های ارتباطی کلامی و غیر کلامی آن ها را نیز افزایش می ‌دهد. تمرین نوبت ‌گیری فقط در مورد ارتباطات نیست؛ برای تنظیم هیجانی و ادغام اجتماعی حیاتی است. این مهارت به کودکان صبر می ‌آموزد و به آن ها کمک می‌ کند تا تکانشگری را مدیریت کنند، که برای تعاملات آرام و سازنده ضروری است. علاوه بر این، با ماهرتر شدن کودکان در نوبت‌ گیری، از طریق همکاری و کار گروهی دوستی‌ هایی ایجاد می‌ کنند. مداخلات اولیه که شامل والدین می ‌شود، می ‌تواند این نتایج را افزایش دهد و به طور مثبتی بر پویایی خانواده و رشد اجتماعی – عاطفی کودک تأثیر بگذارد. در نهایت، تسلط بر نوبت ‌گیری به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می ‌کند تا موقعیت ‌های اجتماعی را به طور مؤثرتری مدیریت کنند و راه را برای روابط عمیق ‌تر و تعاملات موفق هموار می‌ سازد. استراتژی‌ های مؤثر برای آموزش نوبت ‌گیری به کودکان مبتلا به اوتیسم شامل انواع رویکرد های ساختاریافته است. اولاً، اجرای بازی ‌های ساختاریافته که بر مفهوم نوبت ‌گیری تأکید دارند، می ‌تواند به ویژه مفید باشد. بازی‌ هایی که به عناصری مانند انداختن تاس یا استفاده از کارت نیاز دارند، به کودکان کمک می‌ کنند تا مکانیک انتظار برای نوبت خود را یاد بگیرند. برای کودکان کوچک تر یا آن هایی که چالش‌ های رشدی قابل توجهی دارند، ایجاد یک محیط غیر کلامی می ‌تواند به ساده ‌سازی فرآیند یادگیری کمک کند. این به آن ها اجازه می‌ دهد تا بدون فشار اضافی دستور العمل‌ های کلامی، به طور کامل ‌تری با فعالیت درگیر شوند. در مقابل، کودکان بزرگ تر اغلب از توضیحات کلامی صریح در مورد اهمیت نوبت ‌گیری در مکالمه بهره‌ مند می‌شوند.

چرا کودک اوتیسم من نمی‌تواند نوبت را رعایت کند؟

کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب با مفهوم نوبت گرفتن و رعایت آن دچار مشکل می‌شوند. این چالش تنها یک رفتار لجبازانه نیست، بلکه ریشه در تفاوت‌های عصبی و شناختی دارد که در این کودکان مشاهده می‌شود. برای درک بهتر این موضوع، لازم است به بررسی علمی این تفاوت‌ها بپردازیم. یکی از مهم‌ترین دلایل این مشکل، تفاوت در پردازش اجتماعی است. کودکان اوتیسم در درک قوانین اجتماعی مانند نوبت‌گیری با دشواری روبرو هستند. تحقیقات نشان داده‌اند که این مسئله به دلیل تفاوت در عملکرد مغز، به ویژه در مناطقی که مربوط به حافظه کاری و کنترل تکانه هستند، ایجاد می‌شود. حافظه کاری ضعیف باعث می‌شود کودک دستورالعمل‌های مربوط به نوبت را به راحتی فراموش کند. همچنین، کنترل تکانه در این کودکان ممکن است دچار مشکل باشد، به این معنی که مقاومت در برابر تمایل به انجام فوری فعالیت‌ها برایشان دشوار است.

مسئله دیگر، مشکلات درک مفاهیم انتزاعی است. مفهوم نوبت یک قاعده اجتماعی انتزاعی محسوب می‌شود که نیازمند درک دیدگاه دیگران است. کودکان اوتیسم در تئوری ذهن که همان توانایی درک افکار و احساسات دیگران است، ضعف دارند. این موضوع باعث می‌شود نتوانند به خوبی بفهمند که چرا باید صبر کنند و نوبت دیگران را رعایت کنند.

علاوه بر این، حساسیت‌های حسی و اضطراب نیز نقش مهمی در این مشکل ایفا می‌کنند. بسیاری از کودکان اوتیسم به دلیل اضطراب ناشی از تغییر یا حساسیت به انتظار کشیدن، در رعایت نوبت مقاومت نشان می‌دهند. برای مثال، وقتی فعالیت مورد علاقه‌شان در جریان است، ممکن است تحمل نوبت دیگران برایشان بسیار سخت باشد. محیط‌های شلوغ مانند مدرسه یا مهدکودک می‌توانند این چالش را تشدید کنند.

برای کمک به این کودکان، راهکارهای عملی مختلفی وجود دارد. استفاده از زمان‌سنج‌های بصری مانند ساعت‌های شنی یا تایمرهای دیجیتال می‌تواند به کودک کمک کند تا مدت زمان انتظار را بهتر درک کند. تمرین با بازی‌های ساده مانند نوبتی انداختن توپ یا ساخت برج با مکعب‌ها نیز روش مؤثری است. تقویت مثبت رفتارهای مناسب، مانند تحسین کلامی یا دادن جایزه‌های کوچک پس از هر بار رعایت نوبت، می‌تواند به تثبیت این مهارت کمک کند.

درک ریشه‌های عصبی و شناختی این چالش به والدین و مربیان کمک می‌کند تا با صبر و به کارگیری روش‌های سازگار با شرایط کودک، به او در یادگیری مهارت نوبت‌گیری یاری رسانند. این رویکرد نه تنها باعث کاهش تنش‌ها می‌شود، بلکه به کودک کمک می‌کند تا به تدریج این مهارت اجتماعی مهم را کسب کند.

نوبت گرفتن را تصویری آموزش دهیم! طراحی برنامه‌های مصور برای درک بهتر

کودکان اوتیسم معمولاً یادگیرندگان بصری هستند، به این معنی که اطلاعات را از طریق تصاویر بهتر پردازش و درک می‌کنند. این ویژگی باعث می‌شود استفاده از ابزارهای تصویری برای آموزش مفهوم نوبت به این کودکان بسیار مؤثر باشد. طراحی برنامه‌های مصور می‌تواند درک این مفهوم اجتماعی را برای کودکان اوتیسم تسهیل کند. اثربخشی ابزارهای بصری در آموزش نوبت به چند دلیل است. اولاً، این ابزارها باعث کاهش اضطراب می‌شوند، زیرا به کودک کمک می‌کنند تا پیش‌بینی بهتری از رویدادها داشته باشد. ثانیاً، درک مفاهیم از طریق تصاویر برای این کودکان واضح‌تر و ملموس‌تر از دستورات شفاهی است. بسیاری از کودکان اوتیسم در پردازش دستورات کلامی مشکل دارند، اما تصاویر را به راحتی درک می‌کنند.

انواع مختلفی از ابزارهای بصری برای آموزش نوبت وجود دارد. داستان‌های اجتماعی یکی از این ابزارها هستند که شامل یک داستان کوتاه با تصاویر می‌شوند و مراحل نوبت‌گیری را به صورت گام به گام توضیح می‌دهند. برای مثال، در یک داستان اجتماعی ممکن است نوشته شود: “وقتی دوستم با ماشین بازی می‌کند، من صبر می‌کنم. بعد نوبت من می‌شود.” این داستان‌ها با تصاویر همراه هستند تا کودک بهتر بتواند مفهوم را درک کند.

برنامه‌های تصویری یا ویژوال اسکدولز نوع دیگری از ابزارهای بصری هستند. این برنامه‌ها شامل یک سری عکس می‌شوند که ترتیب نوبت را نشان می‌دهند. برای مثال، ممکن است اولین تصویر نشان دهنده کودک اول باشد که با اسباب‌بازی بازی می‌کند، تصویر بعدی یک ساعت یا تایمر را نمایش می‌دهد که مدت زمان انتظار را مشخص می‌کند، و تصویر سوم کودک دوم را نشان می‌دهد که نوبت اوست.

کارت‌های نوبت نیز ابزار ساده اما مؤثری هستند. این کارت‌ها معمولاً شامل تصاویر یا نوشته‌هایی مانند “نوبت تو” و “نوبت دوستت” هستند که بین کودکان رد و بدل می‌شوند. این روش به کودک کمک می‌کند تا به صورت عینی و ملموس درک کند که چه زمانی نوبت اوست و چه زمانی باید منتظر بماند.

برای طراحی یک برنامه تصویری مؤثر، چند نکته مهم وجود دارد. بهتر است از علایق کودک در طراحی تصاویر استفاده شود. اگر کودک به ماشین‌ها علاقه دارد، استفاده از تصاویر ماشین برای نمایش نوبت می‌تواند بسیار مؤثر باشد. برنامه باید کوتاه و ساده باشد و معمولاً بیش از سه یا چهار مرحله نداشته باشد تا کودک بتواند آن را به راحتی دنبال کند. استفاده از عکس‌های واقعی کودک یا اسباب‌بازی‌هایش معمولاً تأثیر بهتری نسبت به تصاویر کلیشه‌ای دارد.

یک مثال عملی از این روش، آموزش نوبت در بازی با توپ است. در این روش، تصویر اول کودک اول را با توپ نشان می‌دهد که همراه با یک تایمر دو دقیقه‌ای است. تصویر دوم کودک دوم را با توپ و تایمر دو دقیقه‌ای نمایش می‌دهد. پس از هر بار رعایت نوبت، کودک می‌تواند یک پاداش کوچک مانند یک برچسب یا فعالیت مورد علاقه‌اش را دریافت کند.

برنامه‌های مصور یکی از مؤثرترین روش‌ها برای آموزش نوبت به کودکان اوتیسم محسوب می‌شوند. با طراحی مناسب و تمرین مداوم، این روش می‌تواند به کودکان کمک کند تا این مهارت اجتماعی مهم را به تدریج کسب کنند. استفاده از تصاویر و ابزارهای بصری نه تنها یادگیری را تسهیل می‌کند، بلکه باعث کاهش اضطراب و افزایش مشارکت کودک در فعالیت‌های گروهی می‌شود.

منابع:

mastermindbehavior.com

سوالات متداول:

1-اگر کودک هنگام انتظار برای نوبت خود دچار اضطراب می‌شود چه کنیم؟

اضطراب ناشی از انتظار برای نوبت را می‌توان با چند راهکار مدیریت کرد. ابتدا مدت زمان انتظار را به حداقل برسانید و به تدریج افزایش دهید. استفاده از تایمر بصری که گذشت زمان را نشان می‌دهد بسیار کمک‌کننده است، زیرا به کودک درک بهتری از مدت زمان باقی مانده می‌دهد. فعالیت‌های جایگزین برای دوره انتظار در نظر بگیرید، مثلاً یک اسباب‌بازی کوچک یا فعالیت حسی که در زمان انتظار با آن مشغول شود. تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق یا فشار عمیق (مانند در آغوش گرفتن محکم) می‌تواند کمک کند. همچنین می‌توانید از سیستم‌های پاداش استفاده کنید که پس از تحمل موفقیت‌آمیز دوره انتظار ارائه می‌شوند. مهم است که در ابتدا انتظارات را بسیار پایین در نظر بگیرید و به تدریج افزایش دهید.

2-اگر کودک اصرار دارد همیشه اول باشد یا نوبت دیگران را رعایت نکند چه واکنشی نشان دهیم؟

در این موقعیت‌ها مهم است خونسردی خود را حفظ کنید و با قاطعیت اما آرام واکنش نشان دهید. از جملات کوتاه و واضح استفاده کنید، مثلاً “الان نوبت برادرته، بعد نوبت تو می‌شه”. اگر کودک مقاومت کرد، می‌توانید از تکنیک “انتخاب محدود” استفاده کنید: “می‌تونی صبر کنی تا نوبت تو بشه، یا می‌تونیم یک بازی دیگه انجام بدیم که زودتر نوبت تو بشه”. از ابزارهای بصری مانند تایمر یا کارت نوبت استفاده کنید تا موضوع عینی‌تر شود. اگر کودک رفتار مناسبی نشان داد، بلافاصله تقویت مثبت ارائه دهید. در مواردی که کودک اصرار به اول بودن دارد، می‌توانید گاهی از سیستم چرخشی استفاده کنید (“دیروز تو اول بودی، امروز نوبت دوستته”). مهم است که در اجرای این قوانین ثابت‌قدم باشید.

نحوه آموزش به کودکان اوتیسم | روش آموزشی در اوتیسم | درمان اتیسم| مرکز اوتیسم دکتر صابر

از نظر برنامه ریزان آموزشی برای کودکان اوتیسم مهم ترین ویژگی هایی که افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم را از سایرین جدا می سازد این است که اوتیسم مشكلی عصب شناختی است و مشکلات رشد و شیوه های خاص یادگیری ریشه در این واقعیت دارد. بر همین اساس این افراد دارای تفاوت در رشد و الگوهای رشدی هستند، الگوهای رشد آنان تخریب نشده است بلکه متفاوت از سایر افراد است. این الگوی متفاوت باعث ایجاد فرهنگی خاص برای این گروه از افراد شده که به “فرهنگ اتیسم” مشهور شده است. در مرکز اوتیسم تهران با در نظر گرفتن الگوهای رشدی کودکان اوتیسم به طراحی روش آموزشی در اوتیسم جهت درمان کودکان اوتیسم پرداخته شده است. دکتر صابر با گردآوری تجهیزات پیشرفته درمانی و متخصصین مجرب در حیطه کاردرمانی اوتیسم ، گفتاردرمانی و روانشناسی نحوه آموزش به کودکان اوتیسم را به صورت متفاوتی ارائه می کنند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روش آموزشی در اوتیسم

درک فرهنگ اوتیسم و اثر آن بر روی رفتار و شیوه های یادگیری باعث می شود که تفاوت ها و شباهت های آنان با سایر افراد مشخص شود. به منظور شناسایی این تفاوت ها و مشابهت ها همکاری میان والدین و متخصصان از اولویت برخوردار است و باعث می شود که بیشترین میزان بهره مداخلات درمانی به افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم برسد، آموزش مناسب به ارزیابی رشدی صحیح وابسته است .دلیل استفاده از این روش این است که بررسی های انجام شده بر روی نحوه ادراک افراد قرار گرفته در طیف اختلالات اوتیسم نشان می دهد که آنان محیط را به صورت قطعات مختلف و مجزا از هم درک می کنند. سازمان دهی رفتار حول زمینه های ویژه (مجموعه رفتارهای که در ارتباط با یک محرک یا شرایط خاص در افراد شکل می گیرد) برای آنان دشوار است و به دلیل وجود اختلالات حسی مدیریت محرک های حسی و جداسازی و طبقه بندی آنها برایشان دشوار است بنابراین واکنش های مناسب در برابر هریک از آنها برای شان اغلب غیر ممکن است. برای جبران این ناتوانی ها روش آموزشی در اوتیسم شیوه آموزش ساخت دار است که تأكیدی است بر :

• سازماندهی محیط فیزیکی : شیوه ای از چیدمان که مبلمان و ابزارهای موجود در کلاس به گونه ای سازمان دهی شوند که معنی و با زمینه مشخصی را به محیط و فضای کلاس اضافه کند. این کار به دو دلیل انجام می شود نخست ایجاد موانع مشخص فیزیکی و بصری؛ مشخص کردن مسیرهایی که افراد را به مکان های مشخص شده انجام فعالیت هدایت می کند .
• استفاده از برنامه های انفرادی : به منظور افزایش امکان پیش بینی محرک های محیطی برای فرد انجام می شود.
• ارتقاء سطح مهارت های مستقل
• تعديل و انطباق مواد و محتواهای آموزشی و شیوه هایی که بر اساس آنها اطلاعات به صورت بصری به فرد ارائه می شود .

نحوه آموزش ساخت دار نوعی برنامه آموزشی نیست، بلکه نوعی چار چوب است. چارچوبی برای تفکر درباره نیاز های کودکان دارای اوتیسم و راهنمایی که با استفاده از آن می توان هر برنامه آموزشی را برای اوتیسم در هر سطحی آموزش داد .

برای شروع برنامه حمایت های بصری موارد زیر را در نظر گیرید :

نخست به این سئوال پاسخ دهید که حمایت های بصری قرار است چه نوع کمکی به فرد بکند؟ پاسخ می تواند موارد زیر باشد :

• فراهم آوری امکان انتخاب
• ارائه اطلاعات در مورد پیش بینی فعالیت های آینده و با محل قرار گیری و بافتن سایر افراد (کارگاه، کلاس درس، زمین بازی و …)
• راهنمای انجام فعالیت و یا انتقال از محلی به محل دیگر
• کمک به تکمیل یک کار که از مراحل مختلفی تشکیل شده است

پیش از آنکه وقت و انرژی خود را وقف انتخاب و استفاده از شیوه ای از حمایت بصری برای یک فرد کنید، با پستی در مورد اینکه کدام ویژگی این حمایت ها برای فرد مناسب است اطلاعاتی به دست آورید. اگر فرد جدید به گروه شما اضافه شده است و هنوز به خوبی وی را نمی شناسید باید زمانی را صرف این موضوع کنید که واکنش های وی را به تصاویر، اندازه، رنگ ها و شکل های مختلف مشاهده کنید. وقتی که فرد چگونگی استفاده از یک حمایت بصری خاص را یاد گرفت باید استفاده از یک محرک بصری را آغاز کنید و سپس به طور سازمان یافته تعداد روش های مناسب و مورد نظر خود را به سطح مورد نیاز برسانید. مثلا اگر از یک برنامه مربوط به جدول تصویری برای افزایش میزان استقلال در ضمن انجام بازی استفاده می کنید، اول از یک تصویر استفاده کنید. وقتی فرد یاد گرفت که به آن تصویر واکنش نشان دهد، یک تصویر دیگر اضافه کنید. هر گاه اطمینان حاصل کردید که فرد قادر است هر دو فعالیت را به طور مستقل انجام دهد، تصویر سوم را اضافه کنید و این کار را ادامه دهید تا زمانی که فرد قادر خواهد بود که تمامی فعالیت در نظر گرفته برای وی را متناسب با سن و سطح رشد خود به طور مستقل انجام دهد. برای در نظر گیری سطح رشد و سن فرد، گاه لازم است که فرد هم سن وی را که دارای رشد عادی است مشاهده کنید تا بدانید که قادر به انجام مستقل کدامین فعالیت ها است. در این صورت هدف در نظر گرفته شده شما به واقعیت نزدیک تر خواهد بود.

هانن، در نظر گیری هر اشاره با علامتی از جانب فرد به عنوان وسیله ای برای برقراری ارتباط با دیگران امری است کاملا مورد توجه و اهمیت و توصیه می شود که مربی در نحوه آموزش به کودکان اوتیسم، مراقبان و اطرافیان براساس وضعیت کودک اوتیسم و زمینه ای که درخواست در آن صورت می گیرد از خود واکنش نشان دهند و در صدد رفع نیاز و برآوری خواسته های او برآیند. به عنوان مثال، کودک به سمت شیر آب حرکت می کند، می توانید به عنوان یک مراقب با بزرگتر کلمه “آب” را بر زبان آورده و جمله “پس آب می خواهی” را بر زبان بیاورید. این شیوه از برقراری ارتباط و واکنش نشان دادن به حرکت و فعالیت های او می تواند سرنخی برای برقراری ارتباط با دیگران با استفاده از حرکت به سمت اشياء مورد نظر، در اختیار وی قرار دهد. در این روش از صدا و کلمات با توجه به علائق فرد استفاده می شود. یعنی موضوع یا شی مورد علاقه فرد در مرکز برنامه ارتباطی قرار دارد و فرد برای انجام یک تعامل دو جانبه تشویق می شود. تقلید حرکت فرد در ضمن رفتن به سمت شی مورد نظر می تواند سرنخ دیگری در مورد انجام فعالیت دوجانبه در اختیار وی قرار دهد. مراقب فرد با والدین نیز فرصتی به دست خواهند آورد تا فعالیت های دیگری (با کلماتی دیگر) را به عملکردهای فرد اضافه کرده و فرصتی برای تقلید حرکت و با کلمه جدید برای او فراهم کنند. چنین روشی به عنوان یکی از فعالیت های فرد محور در نظر گرفته می شود که معمولا فشارها و اضطراب های معمول برنامه های مداخله ای را با خود به همراه ندارد.

نحوه آموزش به کودکان اوتیسم

در برنامه “بيش از کلام ” هانت به منظور توسعه مهارت های گفتاری و ارتباطی فرد، پیشنهاد می شود که والدین و مراقبان کودک به فعالیت های آنان بپیوندند، حتی اگر انجام این کار در مراحل نخست دشوار باشد و کودک از چنین فعالیتی چندان استقبال نکند. پیوستن به فعالیت های کودک اوتیسم در زمانی که وی مایل به پیوستن دیگران به فعالیت هایش نیست امری دشوار است، به ویژه زمانی که کودک اوتیسم از انجام فعالیت های انفرادی با خود لذت می برد، تمامی این وضعیت ها نشانگر این موضوع است که فرد فاقد مهارت های مربوط به انجام تعاملات اجتماعی در عملکردهای روزانه و بازی های خود است. در هر حال اغلب ورود آرام و تدریجی به دنیای کودک و ارائه فرصت های متعدد برای عادت کردن وی به حضور فردی دیگر در کنارش از جمله راهکارهای مناسب تقویت سطح ارتباطی به شمار می آید.

برای درمان اوتیسم در خانه چه می توان کرد

نیازهای هر کودک اوتیسم، امری کاملا خاص و انحصاری است، این موضوع را به یاد داشته باشید زیرا که به شما کمک می کند تا حمایت های دیداری و شنیداری هر کودک را بر اساس نیاز و توانمندی، سطح یادگیری، سن و علائق وی تنظیم و ارائه کنید. برای این کار توصیه هایی عمومی وجود دارند که والدین، مربیان و برنامه ریزان آموزشی باید از آنها اطلاع داشته باشند. مرکز اوتیسم دکتر صابر در حیطه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانی برای اوتیسم و گفتاردرمانی در اوتیسم توسط کادر مجرب مرکز توانبخشی اوتیسم در کلینیک و در منزل انجام می گیرد و سوالات والدین در این زمینه که برای درمان اوتیسم در خانه چه می توان کرد پاسخ داده می شود.

برای درمان اوتیسم در خانه چه باید کرد؟

بررسی های انجام شده بر روی کانال شنوایی کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم نشان داده است که به دلیل ضعف و مشکلات موجود در سیستم شنیداری اغلب افراد این گروه، حمایت های دیداری می تواند روشی مناسب برای افزایش سطح یادگیری و کمک به ادراک شرایطی باشد که گفتار در آنها نقش مهمی برعهده دارد. به عنوان مثال هنگامی که مفهومی به کودک اوتیسم آموزش داده می شود. به باور متخصصان آموزش افراد دارای اوتیسم حمایت های بصری مجموعه ای از راهکارها و روش های عینی و قابل دیدن هستند و فرایند ارتباطی را تسهیل می کنند (هودگدون ۲۰۰۵). بنابر این تعریف حمایت های دیداری بخش مشخص و منسجمی از دایره ارتباطی و آموزشی هستند و فرایند دریافت پردازش و عملکرد مبتنی بر پیام دریافت شده را تسهیل می کند. هدف اصلی از کاربرد سیستم حمایت های دیداری کمک به افزایش میزان ادراک کودک اوتیسم است. با استفاده از این راهکار فرصت های بیشتری برای کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم فراهم می شود تا در فرایند ارتباطی به طور مؤثر و فعال تری درگیر شوند و بازده آموزشی مناسب با سطح شناختی خود را کسب کنند.

در درمان اوتیسم در خانه حمایت های بصری در گستره وسیعی قرار دارند و شامل موارد مختلفی از جمله حالت وضعیت بدن، تصویر و بیانات چهره ای است، مثال هایی از ابزارهای مربوط به حمایت های دیداری بر اساس دیدگاه هود گدون (۲۰۰۵) در ادامه ذکر می شود

• جدول های دیداری: این جدول می تواند شامل تصاویر، نمادها، نشانه ها و با ماکت اشیاء واقعی باشد که اطلاعاتی را در مورد وقایع و اموری که در طی روز و یا در ضمن یک برنامه روی می دهند به کودک اوتیسم ارائه می کند.
• برنامه کوچک و مختصر: این برنامه های درمانی اوتیسم در منزل سیستم های ساده و راحتی هستند که برای حمایت از برنامه های روزانه ایجاد و به منظور پشتیبانی از آنها تدوین می شوند. این برنامه ها گام های تشکیل دهنده یک فعالیت مانند انتخاب یک نوشیدنی، انجام یک جمع ساده و با گام های تشکیل دهنده یک بخش از یک فعالیت را با استفاده از تصویر و نمادها نشان می دهد.
• ليست های نشان دهنده مواردی که کودک اوتیسم حق و توانایی انتخاب آنها را دارد : این گروه از حمایت های بصری اغلب به منظور درگیر کردن کودک در یک نوع از ارتباط بصری مورد استفاده قرار می گیرد. مثلا به وی حق انتخاب یک غذا یا نوشیدنی در میان دسته ای از تقویت کننده ها داده می شود. انتخاب یک غذا و یا نوشیدنی در بین دسته ای از نوشیدنی ها و غذاهای دیگر می تواند به عنوان نوعی تفویت اولیه در نظر گرفته شود که بلافاصله در اختیار کودک اوتیسم قرار می گیرد. از این فعالیت به منظور تقویت توانایی اشاره کردن و انتخاب در افراد دارای اختلالات طیف اتیسم نیز استفاده می شود. این شيوه حتی در مورد کودکانی که دارای تأخیر ارتباطی شدید و ناتوانی های ارتباطی بسیار عمیق هستند تأثیر بسیار مثبت و قابل توجهی دارد و وسیله ای برای تقویت ارتباط آنها در نظر گرفته می شود.

اگر فرزند شما به اوتیسم مبتلا است، ممکن است از خود بپرسید که چگونه اوتیسم را در خانه درمان کنید و آیا اصلا درمان اوتیسم امکان ‌پذیر است یا خیر. اگرچه اوتیسم کاملا قابل درمان نیست، اما راهکار هایی وجود دارد که می ‌توانید در خانه برای کمک به کودک تان انجام دهید. در واقع، درمان خانگی برای کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار مهم است. این درمان هم برای کودک و هم برای والدین مفید است. درمان خانگی برای اوتیسم مزایای زیادی دارد، از جمله مشارکت والدین، انعطاف ‌پذیری، ثبات، محیط آشنا، فرصت ‌های مکرر برای تمرین و یک محیط طبیعی. ارائه حمایت قوی برای کودکان مبتلا به اوتیسم در خانه به آن‌ ها کمک می ‌کند تا با اعتماد به نفس رشد کنند. خانه اولین و امن ‌ترین فضای کودک است. در خانه، کودکان می‌ توانند در یک محیط پر از عشق یاد بگیرند، بازی کنند و روال‌ ها را بسازند. هنگامی که کودکان مبتلا به اوتیسم در خانه احساس امنیت می ‌کنند، بهتر به مهارت ‌ها و تجربیات جدید پاسخ می ‌دهند. تنظیم هیجانی، حمایت از رفتار اوتیسم و پیوند قوی والد-فرزند در خانه آغاز می‌ شود. این حمایت اولیه و پایدار اغلب منجر به رفتار و ارتباط بهتر در بلند مدت می ‌شود. کودکان مبتلا به اوتیسم بیشترین بهره را از مراقبت‌ های شخصی ‌سازی شده و مداوم می ‌برند. روش های درمانی زیر، پایه و اساس استراتژی ‌های حمایتی اوتیسم را تشکیل می ‌دهند که می‌ توانند آرامش و پیشرفت را به ارمغان بیاورند:

رژیم غذایی نقش کلیدی در رفتار کودک دارد. یک رژیم غذایی سالم برای سلامت مغز و روده، ممکن است تمرکز و خلق و خو را بهبود بخشد. برخی از کودکان به غذاهای خاصی حساس هستند، بنابراین مشاهده کنید که فرزند شما چگونه به لبنیات، گلوتن یا شکر واکنش نشان می ‌دهد. مثال دیگر، خواب. خواب عامل کلیدی دیگری است. یک روال آرامش ‌بخش قبل از خواب با حمام گرم، موسیقی ملایم یا زمان داستان‌ گویی می ‌تواند خواب را بهبود بخشد. خواب با کیفیت از تنظیم عاطفی و تمرکز در روز بعد حمایت می ‌کند. بازی‌ درمانی یک رویکرد درمانی مهم برای اوتیسم است که بر علایق کودک بنا شده است. یک بازی ‌درمانگر می ‌تواند به شما نشان دهد که چگونه فرزندتان را در بازی به عنوان ابزاری برای ساخت مهارت ‌ها درگیر کنید. فرزند شما می ‌تواند اسباب‌ بازی مورد نظر خود را انتخاب کند، یا شما می ‌توانید فرزندتان را تشویق کنید تا در یک فعالیت با علاقه بالا شرکت کند. سپس می ‌توان از بازی برای بهبود مهارت ‌های بازی متقابل استفاده کرد که به نوبه خود می ‌تواند مهارت‌ های اجتماعی و ارتباطی را بهبود بخشد.

 اهداف درمان اوتیسم در منزل :

• اطلاع رسانی و توضیح تغييرات : هنگامی در محیط فرد دارای اختلالات طیف اوتیسم تغییری ایجاد می شود و یا برنامه های معمول و آشنایی وی دچار تغییر می شود، مشکلات و مسائلی برای وی ایجاد می شود که گاه سازگاری با این تغییر را برای ری دشوار می کند. تغییر در برنامه های معمول زندگی می تواند تغيير در افراد و اشخاصی باشد که فرد با بزرگسال به نحوی با آنان در ارتباط است مثلا مربی آموزشی کودک اوتیسم. تغییر یک مربی و یا کسی که کودک اوتیسم به طور معمول با وی ارتباط دارد امری است که برای فرد دارای اوتیسم چالشی بزرگ است. فرد دارای اوتیسم باید برای تغییر برنامه و افرادی که با آن سر و کار دارد آمادگی داشته باشد. با استفاده از سیستم حمایت های بصری می توان قبل از شروع فعالیت این جریان را به اطلاع افراد رساند. در برنامه دیداری به خوبی می توان نشان داد چه کسی حضور دارد و چه کسی حضور ندارد، چه زمانی بر می گردد و علت این تغییر برنامه چیست
• حمایت در زمان انتقال از بخشی به بخش دیگر و یا در زمان مسافرت : همان گونه که پیش از این نیز اشاره شد افراد دارای اوتیسم در سازگاری و ادراک تغییر در برنامه هایی که به انجام آن عادت دارند دچار مشکل هستند، یکی از ریشه های این ناتوانی ممکن است در اثر نقص در ادراک فرد از اتفاقات پیش آمده و ناتوانی وی در فهم علت تغییرات ایجاد شده باشد و یا ممکن است که در اثر وابسته شدن فرد به گام ها و روال معمول و آشنای انجام امور باشد. هود گدون (۲۰۰۵) پیشنهاد می کند که برنامه های تغییر، پیش از اعمال تغییر به اطلاع افراد برسند و این تغییرات به طور دقیق و با استفاده از جزئیات مشخص به شکل تصویری مشخص شده و به افراد نشان داده شوند تا از این طریق بر این دشواری غلبه کرده و بر تغییر ایجاد شده تسلط یابند.
• افزایش راهکارهای مربوط به ارتقاء سطح ارتباط : در برنامه “پیش از کلام” (ام. تی، دبلیو) هانن راه کارهای بیشتری برای ارتقاء سطح ارتباط کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم پیشنهاد کرده است. این برنامه دارای ارزش ویژه ای در اتقاع سطح ارتباط فرد دارای اختلال می باشد. (ساسمان”، ۱۹۹۹)
• دلیلی برای برقراری ارتباط کودک اوتیسم  ایجاد کنید : اگر فرد در دریافت نیازها و توجه مورد درخواست خود هیچ مشکلی نداشته باشد و هر آنچه مورد نیازش است بدون درخواست وی در اختیارش قرار گیرد دلیلی برای برقراری ارتباط با دیگران نمی بیند. اگر به طور مثال تمام اشیاء مورد نیاز فرد را در دور و بر وی قرار دهیم، دیگر نیازی به درخواست و انجام کوشش برای کسب نیازها وجود نخواهد داشت. در برنامه “پيش از کلام ” هانن در معرض دید اما خارج از دسترس قرار دادن اسباب بازی و وسایل مورد علاقه فرد توصیه می شود. در این صورت دلیلی برای برقراری ارتباط وجود خواهد داشت، استفاده از اسباب بازی های وابسته به دیگران مانند حباب ساز و یا بادکنک که بدون حمایت و همکاری یک بزرگسال نمی تواند مورد استفاده فرد قرار گیرد، نیز می تواند روش مناسبی در نظر گرفته شود. استفاده از این اسباب بازی ها فرد را تشویق می کند تا به جستجوی کمک از یک فرد بزرگسال بپردازد. دادن بخش های مختلف یک اسباب بازی نیز می تواند روش مناسبی برای تقویت توانایی درخواست فرد در نظر گرفته شود، مثلا بخش های مختلف یک پازل در صورت درخواست فرد به صورت بخش به بخش به وی داده شود و با الگوهای مختلف برای ساخت یک شیء به همین صورت و در برابر درخواست فرد هر بار تعدادی به او داده شود. بنابر این فرصت های مختلفی برای برقراری ارتباط و انجام در خواست در اختیار فرد قرار می گیرد که هریک فرصتی برای برقراری یک ارتباط خودانگیخته در نظر گرفته می شود.
• برای درمان اوتیسم در منزل چه می توان کرد؟ پیروی از درخواست و راهنمایی ارائه شده توسط کودک دارای اوتیسم : به عنوان یک مربی و یا بزرگسال اغلب تصور می کنیم که فعالیت های مورد نیاز برای کودک اوتیسم را بهتر از وی می شناسیم و بهتر از او می دانیم که چه موضوع و محتوایی برای بحث کردن مناسب است. این شیوه از برقراری ارتباط را ارتباط بزرگسال محور با معلم محور می نامند و در آن فرد بزرگسال یا معلم راهنمایی و هدایت جریان را بر عهده دارد و فرد باید پیر و بزرگسال باشد. در چنین حالتی فرصت های کمتری در اختیار فرد قرار داده می شود تا بتواند ارتباط برقرار کند. همان گونه که پیش از این نیز اشاره شد فرد دارای اختلالات طیف اوتیسم بیش از سایر کودکان در انجام فعالیت های دلخواه خود در گیر و جذب خواهد شد. بنابر این، این موضوع دارای اهمیت ویژه ای است که بدانید فرد مایل به انجام چه کاری است و به آنچه که او می گوید گوش کنید و درخواست هایش را بشنوید. با شنیدن، نحوه درخواست فرد و سطح ارتباطی که وی در آن قرار دارد مشخص می شود و نیز تعیین می شود که برنامه ارتباطی در نظر گرفته شده باید برروی چه پایه ای بنا شود. پس از پایه گذاری صحیح ارتباط و روشن شدن کانال های مناسب می توان در جستجوی اهداف آموزشی و دستیابی به آنها برآمد.

درمان خانگی اوتیسم در کودکان

در فرمهای اولیه درمان اوتیسم در خانه، تماس چشمی، نمایشهای تصویری و حروف، تحت عنوان ACC گنجانده شدند. به منظور استفاده از این فرمهای اولیه، نیاز به تعامل رو در رو بود و تعامل معمولاً آهسته صورت می گرفت. همانطور که تکنولوژی پردازشگرهای حساس توسعه یافت، سیستم های ACC اختصاصی به وسیله کمپانیهای کوچک مختص ACC سفارشی ساخته می شدند و از تحلیل گفتار استفاده می کردند. این سیستم ها اغلب سنگین، حجیم و گران قیمت بودند. رایانه های شخصی (PC) و سیستم عاملهای استاندارد گزینه دیگر AAC شدند و دنیای جدیدی را برای توسعه دهندگان باز کردند. نه تنها مصرف کنندگان می توانستند از تکنولوژی برای تعامل رو در رو استفاده کنند، بلکه آن ها همچنین می توانستند از تکنولوژی برای نوشتن، خلق و ارائه سخنرانی و بسیار راحت تر در خانه های اشان، مدارس، سر کار، و جوامع استفاده کنند. دستگاههای رایانه ای قابل حملتر شدند و کمی ارزانتر از دستگاههای ACC اختصاص قبلی بودند.

سپس موبایل آمد، تکنولوژی های چندکاره که فرصتهایی را در اختیار مصرف کنندگان ACC و یا یادگیرندگانی می گذاشت که بسیار فراتر از ظرفیت فعلی دستگاه های ACC پیشرفت کرده بودند و از نظر قیمت بطور قابل ملاحظه ای ارزانتر بودند. تکنولوژی کامپیوتر دیجیتال یک مختصه همگانی در زندگی روزمره شد و در جوامع امروزی به یک وسیله محبوب ارتباطی تبدیل شده است. گسترش فناوری ارزان قیمت تلفن همراه بطور چشمگیری چگونگی ارائه خدمات آموزشی و رفتاری به افراد اوتیسم توسط تهیه کنندگان خدمات را تغییر داده است. از گوشیهای صفحه لمسی تا تبلتها، دستگاههای رایانه ای قابل حمل چیزی هرگز کاربرپسندتر، ارزانتر یا بطورعمومی در دسترستر نبوده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که توسعه تکنولوژی جدید ارتباطی هر ساله با سرعت زیادی پیشرفت می کند، ظرفیت کودکان و اگاهی از چنین تکنولوژی نیز ناگزیر افزایش می یابد به طوری که اغلب از والدینشان پیشی می گیرند. استفاده روزافزون کودکان از تکنولوژی هم در زمینه آموزشی و هم در زمینه ارتباطی کاربرد داشته است، و هم اکنون یک فاکتور محیطی شایع در زندگی آن هاست.

امروزه به کودکان به عنوان «سخنگویان بومی» تکنولوژی اشاره می شود و این اغلب برای دانش آموزان دارای اوتیسم نیز صحیح می باشد. بسیاری از کودکان اوتیسم راحتتر با اشیاء غیرمتحرک مانند کامپیوتر یا iPAD تعامل می کنند. بعلاوه، بسیاری از کودکان اوتیسم از طریق دیدن یاد می گیرند و مهارت های تکنولوژی قویتری دارند. در دو سال گذشته، نظرات بسیاری در برنامه ها «ساخته شده برای تلویزیون» اعلام شد که استفاده از تکنولوژی را برای افراد اوتیسم مهم جلوه می داد. معمولاً این نظرات متمرکز بر کودکی بوده است که توانایی ارتباط گیری نداشت و اغلب دچار مسائل رفتاری به علت ناامیدی از عدم توانایی در برقراری ارتباط بود. زمانیکه اپلیکیشن ارتباطی در آی پد معرفی شد، کودک قادر بود افکار خود را صریح در میان بگذارد و رفتارهای نامناسب ناپدید شدند.

بنابراین به دلیل تبعات رسانه ای بسیاری از مصرف کنندگان شروع به خرید یک iDevice و یک برنامه ارتباطی خاص تا سطح بالایی کردند. زیرا مطمئن بودند که آی پد یک نوش دارو برای فرد دارای اوتیسم بود. مانند تمام تکنیکها و تکنولوژیها، جیزهای خاص برای افراد خاص کار می کند. همه افراد دارای اوتیسم برای سیستم ارتباطی به آی پد نیازی ندارند، بلکه می توانند از این تکنولوژی برای افزایش مهارت دیگری استفاده کنند. با این حال، شخصی که آی پد خریده بود، نمی دانست که چگونه برنامه را ارزیابی کند. چه برنامه ای را باید بخرد، چه برنامه ای مناسب بود و غیره. بنابراین، اکثر آی پدها برای سرگرمی و بازی مورد استفاده قرار گرفتند. حالا ما می دانیم که تکنولوژی موبایل را می توان به طور مؤثرتری نه تنها برای سرگرمی و به عنوان دستگاه ACC استفاده کرد، بکه همچنین در آموزش علمی، مهارتهای اجتماعی، مدلسازی ویدیویی، تشویق، ABA، گفتار- زبان درمانی، مهارت های حرکتی ظریف، حمایتهای بینایی، مهارت های کاربردی زندگی، مهارت های سازماندهی و افزایش استقلال به کار برد. کودک دارای اوتیسم نیاز و حقی برای گزینه های ارتباطی مشابه و در دسترس با هر فردی را دارند. امروزه اغلب مردم از دستگاه های چندکاره برای پاسخ گویی به نیازهای ارتباطی خود استفاده می کنند. این ایده که فقط یک دستگاه ارتباطی می تواند همه نیازهای کودک اوتیسم را برطرف کند دیگر معنی ندارد. برخی نیازها ممکن است به وسیله دستگاه اصلی برطرف شود، در حالیکه برخی ممکن است نیاز به لوازم جانبی و تکنیکهای خاص طراحی شده برای آن ها داشته باشد (مثل: خیره شدن و تماس چشمی، اسکن کردن متن، سازگار کردن صفحه کلید).

تکنولوژی های چندمنظوره، از تکنولوژی ACC فعلی ما پیشرفته تر و کم هزینه تر است. نگرانی روزافزون در خصوص افراد دارای اوتیسم، اشتغال و داشتن مهارت های زندگی مستقل است. داده ها نشان می دهد اکثر بزرگسالان دارای اوتیسم یا بیکارند یا کار سطح پایینی دارند. استخدام عنصری حیاتی برای داشتن زندگی سودمند در بزرگسالی است. افراد دارای اوتیسم لایق فرصتهایی برای شراکت به عنوان کارگران بهره ور در گروههای شغلی مناسب، پرداخت مالیات و بهیه کردن کیفیت زندگی اشان هستند. از موانع اشتغال موفق برای افراد دارای اوتیسم می تواند مهارت های ارتباطی ضعیف؛ مهارت های ظریف اجتماعی مانند شروع بحث، سیاستهای اداری، و خواسته های ناگفته؛ توانایی تکمیل مستقل کار بدون حضور کارفرما، یا مشکلات حسی مرتبط با محیط کار باشد. استفاده از تکنولوژی تلفن همراه می تواند برخی از این موانع را حل کند.

منابع:

forbrain.com/autism

dryassermasood.com/autism

سوالات متداول:

1-آیا افراد اوتیستیک می‌توانند زندگی مستقل داشته باشند؟
بسته به شدت طیف؛ برخی با آموزش مهارت‌های زندگی به استقلال می‌رسند، برخی نیازمند حمایت مادام‌العمرند.

2-. علت اصلی اوتیسم چیست؟
ترکیب عوامل ژنتیکی (تا ۹۰%) و محیطی (مثل سن بالای والدین یا عفونت‌های بارداری).

برنامه TEACCH در درمان اوتیسم

یکی از روش های درمانی در درمان کودکان اوتیسم برنامه TEACCH است. آموزش در برنامه تیچ با استفاده از یک ارزیابی دقیق و مناسب آغاز می شود. هدف از ارزیابی کسب اطلاعات در موارد مختلف است. مواردی مانند سطح مهارت کودک اوتیسم، شیوه یادگیری وی، الگوی واحد و منحصر به فرد توانایی کودک اوتیسم و نیازها و علائق وی، ارزیابی می تواند به دو شیوه رسمی و غیر رسمی انجام شود. در مرکز اوتیسم دکتر صابر تأکید بر ارزیابی غیر رسمی است تا با استفاده از آن اطلاعات پایه ای در مورد کودک اوتیسم برای آماده سازی برنامه انفرادی مناسب به دست آید. مرکز اتیسم دکتر صابر در زمینه درمان اوتیسم با استفاده از تکنیک های روز دنیا در حیطه کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم مشغول به فعالیت می باشد.

درمان اوتیسم با برنامه TEACCH یا رویکرد تیچ

درمانگر باید به خاطر داشته باشد که رشد مهارت ها در اختلالات طیف اوتیسم مختل شده است و ارزیابی نیازمند اتخاذ شيوه متوالی رشد است تا با استفاده از آن دریافته شود که فرد بر کدام مهارت ها غلبه یافته است و کدامین مهارت ها را یاد نگرفته است. توجه به درجه استقلال و میزان اتکاء به خود فرد بایستی نکته اصلی ارزیابی فرد باشد. ارزیایی توانمندی ها و علائق می تواند سرنخی برای تدوین برنامه های آموزشی و فعالیت ها و محتواهای مرتبط با آن باشد. ارزیابی مهارت های ظاهر شده در فرد به برنامه ریز نقطه آغاز فعالیت ها را نشان می دهد و نحوه سازمان دهی و عادات کاری فرد نیز در سازمان دهی محیط و فضای انجام فعالیت های آموزشی به برنامه ریز کمک خواهد کرد. لازم به ذکر است که مرحله ارزیابی می تواند اطلاعات بسیار مهمی را در زمینه مناسب سازی فرایند رشد برای فرد، میزان عملی بودن برنامه های موجود با توانمندی های فرد و خواسته ها و آرزوهای والدین در اختیار برنامه ریز قرار دهد.

در برنامه تیچ در درمان اوتیسم ارزیابی می تواند با استفاده از مطالعه پرونده فرد و اطلاعات نوشتاری در مورد وی به دست آید. در زمان انجام کار اطلاعات اصلی مورد نیاز را باید در ارتباط با موارد زیر به دست آورد تا با استفاده از این اطلاعات ساختار اصلی برنامه و اهداف آن را تعیین کرد :

• توانمندی ها
• علائق
• مهارت های درسی، بازی و عملکردی
• ناتوانی و ضعف ها و یا نکاتی که باید تمرکز بیشتری بر آنها کرد
• سطح و میزان برقراری ارتباط
• مهارت های اجتماعی – درخواست کمک، کار در گروه و غیره
• شیوه های یادگیری و میزان توجه، سطح عملکرد، سازماندهی، موضوعات حسی، تغییر در موضوعات

برنامه مداخله ‌ای برای اوتیسم (روش تیچ) که به عنوان درمان و آموزش کودکان اوتیسم و دارای اختلالات ارتباطی مرتبط شناخته می‌ شود، به عنوان یک روش نوظهور برای اوتیسم در نظر گرفته می‌ شود TEACCH.برنامه‌ ای مبتنی بر آموزش ساختار یافته است که بر تطبیق وظایف و محیط‌ ها برای حمایت از استقلال، یادگیری و مشارکت کودک تأکید دارد. این برنامه عمدتاً در کلاس ‌های درس استفاده شده است، اما ممکن است در محیط‌ های خانگی یا اجتماعی نیز به کار رود. روش تیچ بر اساس یک پروفایل پیشنهادی از نقاط قوت، ترجیحات و نیاز های کودکان در طیف اوتیسم استوار است، از جمله تمایل به روتین، قدرت نسبی در پردازش اطلاعات بصری، توجه بالا به جزئیات و ترجیحات و بیزاری ‌های حسی قوی. در مجموع، TEACCH به دنبال تطبیق محیط یادگیری برای افزایش فرصت‌ های یادگیری است. روش تیچ یک برنامه بالینی، آموزشی و پژوهشی است. این برنامه در سال 1972 به عنوان یک برنامه ایالتی تأسیس شد و به الگویی برای سایر برنامه‌ ها در سراسر جهان تبدیل شده است. روش تیچ از روشی به نام “آموزش ساختار یافته ” استفاده می‌ کند. این روش بر اساس نیاز های یادگیری منحصر به فرد افراد دارای اختلال اوتیسم است، از جمله: نقاط قوت در پردازش اطلاعات بصری، مشکلات در ارتباطات اجتماعی، توجه و عملکرد اجرایی. روش تیچ استراتژی‌ ها و ابزار هایی را برای معلمان فراهم می ‌کند تا در کلاس درس استفاده کنند. این ها به دانش‌ آموزان دارای اوتیسم کمک می ‌کنند تا به اهداف آموزشی و درمانی دست یابند. رویکرد آموزش ساختار یافته تیچ بر موارد زیر تمرکز دارد:

-حمایت ‌های بیرونی برای رفع چالش‌ های توجه و عملکرد اجرایی

-اطلاعات بصری و یا نوشتاری برای تکمیل ارتباط کلامی

-حمایت ساختار یافته برای ارتباطات اجتماعی

آموزش ساختار یافته تیچ از سازماندهی و حمایت‌ ها در محیط کلاس درس برای کمک به بهترین یادگیری دانش‌ آموزان استفاده می ‌کند. این شامل: سازماندهی فیزیکی، برنامه ‌های فردی، سیستم‌ های کاری (فعالیت) و ساختار بصری مواد در وظایف و فعالیت‌ ها است. این روش از مشارکت معنا دار در فعالیت ‌های کودکان، آن ها را حمایت می ‌کند. همچنین برای افزایش انعطاف ‌پذیری، استقلال و خود کارآمدی دانش ‌آموزان تلاش می ‌کند. استراتژی ‌های آموزش ساختار یافته تیچ می‌ توانند در کنار سایر رویکرد ها و درمان‌ ها استفاده شوند. نتایج مطالعات مختلف نشان داد که اثرات تیچ بر مهارت‌ های ادراکی، حرکتی، کلامی و شناختی در مطالعات متاآنالیز شده، خوب بود.

گاری ماسیبو مدیر مرکز رویکرد تیچ معتقد است که :

با استفاده از ارزیابی مشخص می شود که یادگیری را بر کدامین مهارت علائق و نیازهای فرد دارای اوتیسم می توان بنا نهاد، بررسی و مرور مدل های آموزشی موجود برای این افراد نشان دهنده غلبه الگوی رفتارهای “طبیعی” بر فعالیت های شناختی و آموزشی است و اغلب این برنامه ها به این امر توجهی ندارند که منطبق شدن با آن رفتار “طبیعی” امری دشوار و گاه غیر ممکن است علت این ناتوانی محدودیت دامنه تمرکز و گرایش به سمت توجه به جزئیات است و حواس آنان از انسجام کمتری برخوردار است. باید به آنها کمک کنیم تا بتوانند پیوندهایی برقرار سازند. یعنی به جای کنترل چراغ چشمک زن باید سعی در گسترش شعاع نور داشته باشیم”

شیوه های یادگیری افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم

ساخت انفرادی برنامه های آموزشی رمز موفقیت آموزش است و متخصصان برنامه تیچ همانند افرادی عمل می کنند که گستره مشکلات ایجاد شده توسط اوتیسم را می شناسند و از آن آگاه هستند. برنامه ریزان سعی در تهیه برنامه ای انفرادی دارند که بر اساس شیوه یادگیری فرد تنظیم شده باشد و باعث ارتقاء سطح سازگاری افراد دارای اوتیسم شود. این سازگاری با استفاده از شیوه های مختلفی مانند افزایش مهارت های افراد، تعديل محیط به گونه ای که اثر نقایص موجود در فرد به حداقل میزان خود کاهش یابد و استفاده از استراتژی های مربوط به آموزش ساخت دار و سایر حمایت های بصری به منظور افزایش یادگیری و تسهیل در برقراری ارتباط ایجاد شود. در این برنامه آموزش با استفاده از ساخت بصری دنبال می شود این نوع ساخت به منظور افزایش توانمندی فرد انجام می شود.

با توجه به ویژگی های افراد قرار گرفته در طیف اختلالات اوتیسم در روش تیچ نیازهای یادگیری آنان به صورت زیر توصیف شده است :

• نیاز مندی به حمایت برای ادراک و جهت گیری به سمت محیط های اجتماعی
• نیازمندی به حمایت های بصری برای زبان ادراکی و بیانی
• نیازمندی به ساخت های فیزیکی به منظور کم کردن محرک های مخل یادگیری در این افراد
• نیازمندی به برنامه های مختلف برای جبران تفاوت های موجود در شیوه پردازش اطلاعات
• نیازمندی به سیستم های کاری متفاوت و مطابق با توانمندی های شناختی
• نیازمندی به متن های مختلف برای درک هر چه بیشتر و بهتر دستورالعمل ها و راهکارها
• نیازمندی به سیاهه و لیست های متنوع برای مشخص کردن در خواست ها و الزام های موجود در محیط های کاری و آموزشی

یکی از مهم ترین اصول در رویکرد تیچ در درمان اوتیسم، استفاده از سازمان دهی و توالی گام های تشکیل دهنده یک فعالیت و با برنامه آموزشی است، با استفاده از این توالی و سازماندهی وی قادر خواهد بود که موارد زیر را درک کند :

• چه چیزی درخواست شده است؛
• تدوین و اجرای برنامه به صورت عملی چگونه است و هر گام به چه صورتی باید انجام شود
• و یادگیری و حفظ دقیق نظم و توالی تکلیف درخواست شده برای وی قابل درک خواهد بود.

راهکارهایی که برای تسهیل سازمان دهی و توالی پیشنهاد شده است عبارتند از:

• سازمان دهی افراد و مواد مورد استفاده در آموزش
• استفاده از نمادهای مشخص و واضح، برای زمان آغاز و پایان فعالیت
• حمایت های بصری به منظور درک مفاهیم ذهنی

آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان اوتیسم با روش TEACCH

برنامه TEACCH (درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و ناتوانی‌های ارتباطی مرتبط) یکی از مؤثرترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان طیف اوتیسم است. این برنامه با ساختاردهی محیط و فعالیت‌ها، یادگیری را برای این کودکان قابل‌دسترس‌تر می‌کند.

مهارت‌های اصلی که با TEACCH آموزش داده می‌شوند:

خودمراقبتی: لباس پوشیدن، مسواک زدن، توالت رفتن

مهارت‌های خانگی: مرتب کردن وسایل، کمک در کارهای ساده خانه

اجتماعی: رعایت نوبت، پیروی از قوانین ساده

سازماندهی: مدیریت زمان و وظایف روزانه

راهکارهای TEACCH برای آموزش مؤثر:

-استفاده از برنامه‌های بصری:

تصاویر و نمادها به جای دستورات شفاهی

جدول‌های زمانی تصویری برای پیش‌بینی روال روز

-تقسیم کار به مراحل کوچک:

هر مهارت به بخش‌های قابل‌مدیریت تقسیم می‌شود

تسلط بر هر مرحله قبل از رفتن به مرحله بعد

-محیط‌های یادگیری ساختاریافته:

فضای فیزیکی مشخص برای هر فعالیت

کاهش عوامل حواس‌پرتی

-نقش خانواده در این فرآیند:
والدین می‌توانند با ایجاد ثبات در خانه و استفاده از همان راهبردها، یادگیری را تسریع کنند. مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب TEACCH با سایر روش‌ها مانند ABA می‌تواند نتایج بهتری ایجاد کند.

آیا TEACCH می‌تواند به بهبود ارتباطات غیرکلامی در اوتیسم کمک کند؟

برنامه TEACCH به عنوان یکی از جدیدترین روش درمان اوتیسم، تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود ارتباطات غیرکلامی دارد. بسیاری از کودکان طیف اوتیسم با چالش‌های ارتباطی مواجهند و TEACCH با راهکارهای منحصر به فرد به آن‌ها کمک می‌کند.

راهکارهای TEACCH برای ارتباط غیرکلامی:

سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS):

استفاده از کارت‌های تصویری برای بیان نیازها

تقویت درخواست‌های کاربردی

زبان بدن و حالات چهره:

آموزش تشخیص و بیان احساسات از طریق تصاویر

تمرین‌های آینه‌ای برای تقلید حالات صورت

اشارات و حرکات هدفمند:

آموزش اشاره‌های کاربردی (مثل اشاره به شیء مورد نظر)

ترکیب حرکات با ارتباط تصویری

مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج:
پیشرفت معمولاً پس از 3 تا 6 ماه تمرین منظم قابل مشاهده است، اما این زمان بسته به سطح عملکرد کودک متفاوت خواهد بود. ترکیب TEACCH با گفتاردرمانی می‌تواند نتایج را بهبود بخشد.

منابع:

autismcrc.com.au

autismspeaks.org

researchgate.net

سوالات متداول:

1- آیا TEACCH جایگزین گفتاردرمانی یا کاردرمانی می‌شود؟
خیر، TEACCH مکمل این روش‌هاست. ترکیب آن با گفتاردرمانی و کاردرمانی حسی نتایج بهتری دارد.

2-آیا TEACCH می‌تواند مشکلات حسی در اوتیسم را کاهش دهد؟
بله، با سازماندهی محیط فیزیکی (مثل نور مناسب، کاهش سروصدا) و فعالیت‌های حسی ساختاریافته، به تنظیم حسی کمک می‌کند.

فضای آموزشی کودکان اوتیسم

به علت مشکلات مختلف کودکان اوتیسم نظیر توجه پایین و در خود ماندگی فضای آموزش برای کودکان اوتیسم باید به صورت خاص طراحی شود. در فضای آموزشی کودکان اوتیسم روش های آموزشی به شکل برنامه ای سازمان یافته برای کودک است تا بر اساس آن بتواند اطلاعات قابل درک را به دست آورد. با استفاده از سیستم کاری تنظیم شده برای فرد، وی قادر خواهد بود که به صورت مستقل کار کند، دقیقا همان گونه که بزرگسالان با استفاده از یک برنامه گام به گام قادر به انجام کاری مانند ساخت یک میز و یا تهیه چای با استفاده از چای ساز خواهند بود. مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم دکتر صابر در حیطه کاردرمانی اوتیسم  و گفتاردرمانی کودکان اوتیسم با طراحی بخش های آموزشی متفاوت به درمان کودکان اوتیسم می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

با استفاده از روش های آموزشی خاص می توان به فرد اوتیسم گفت:

چه کاری؟ به چه میزان از فعالیت و در طی چند مرحله و با چند گام انجام می شود؟ چگونه می دانیم که کاری به انتها رسیده و با تمام شده است؟ فعالیت بعدی چیست؟

در فضای آموزشی خاص اوتیسم باید سیستم های کاری مشخصی ایجاد کرد و فعالیت های دارای ساخت را با استفاده از گام های تشکیل دهنده آن در مراحل مختلف به کودک اوتیسم ارائه کرد. توالی این گام ها باید همواره یکسان باشد و از جهت مشخصی به کودک اوتیسم ارائه شوند و نقطه شروع و اتمام فعالیت برای کودک مشخص باشد. مثلا ممکن است گام آخر و با مرحله اتمام، شامل جعبه های اتمام و با پوشه اتمام فعالیت باشد که کار انجام شده، در نهایت درون آن قرار گیرد و فعالیت بعدی آغاز شود .

در فضای آموزشی کودکان اوتیسم در نظر گیری سیستم فعالیتهای انفرادی کودکان دارای اوتیسم با توجه به شرایط کودکان انجام می گیرد:

یکی از دلایلی که مدارس آموزش ویژه برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم وجود دارند این است که کودکان مبتلا به اوتیسم، به ویژه آن هایی که دارای شرایط فکری یا سایر اختلالات همراه نیز هستند، اغلب در محیط کلاس درس عادی با مشکل و چالش هایی مواجه می‌ شوند. کلاس‌ های نیازهای ویژه، الزامات خاص این کودکان را در نظر می ‌گیرند تا آن ها بتوانند در فضایی که احساس راحتی می ‌کنند، مؤثرتر یاد بگیرند. کلاس ‌های درس عادی می ‌توانند مکان‌ هایی پر سر و صدا و شلوغ باشند، پر از افراد در حال حرکت و صحبت کردن، با پوستر های رنگارنگ، اشیاء جالب و انواع حواس ‌پرتی ‌های بالقوه. برای کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم، که بسیاری از آن ها ممکن است مشکلات اختلال پردازش حسی داشته باشند، این می ‌تواند طاقت ‌فرسا باشد. کلاس ‌های نیازهای ویژه ممکن است نیاز به تلاش برای آرام کردن فضا داشته باشند، شاید با دقت در مورد طرح رنگ یا اختصاص زمان ‌ها و فضا های آرام (مانند یک گوشه جداگانه یا حتی اتاق کناری) که در آن بتوانند برای لحظه ‌ای فرار کنند، یا با نگه داری منابع دور از دید تا زمان نیاز. مشکلات در تعامل اجتماعی یکی دیگر از ویژگی‌ های اصلی اوتیسم است و بسیاری از کودکان از این که مجبورند خیلی نزدیک به دانش ‌آموزان دیگر بنشینند، احساس ناراحتی می ‌کنند. اطمینان از این که هر دانش ‌آموز فضای شخصی خود را دارد که در آن احساس کنترل می ‌کند، ممکن است تمرکز آن ها را آسان ‌تر کرده و خطر اضطراب را کاهش دهد. این ممکن است به معنای اطمینان از این باشد که کلاس درس دارای مرزها و تقسیم‌ کننده‌ های مشخصی است تا همه جای خود را بدانند و به طور تصادفی به حریم دیگران تجاوز نکنند. یکی از راه‌ های اطمینان از این که کودکان مبتلا به اوتیسم احساس امنیت می‌ کنند، این است که آن ها در یک محیط ساختار یافته باشند که در آن همه چیز جای و زمان صحیح خود را دارد. تکرار و روال دو امر کلیدی هستند. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب مدیریت تغییر را دشوار می ‌دانند و از یک برنامه زمانی مشخص بهره می ‌برند تا دقیقاً بدانند در هر زمان، چه اتفاقی می ‌افتد. اطمینان از این که تمام منابع کلاس درس، کشوها یا قفسه ‌های مخصوص خود را دارند که به وضوح برچسب ‌گذاری شده‌ اند، می ‌تواند به کنترل بیشتر فضا کمک کند، که به دانش ‌آموزان امکان می ‌دهد خودشان احساس کنترل بیشتری داشته باشند.

فضای آموزشی با شیوه های بصری برای بیان مطالب زیر به کودکان است :

چه کاری انجام دهند؟ (چه مفهومی به آنها آموزش داده می شود)

چه میزان کار کنند؟ (برای نشان دادن ادراک مفهوم چه نوع کاری را به چه میزانی باید انجام دهند )

کار چه زمانی به اتمام می رسد؟ (زمان اتمام فعالیت کی فرا می رسد، بعد از چه میزان کار فعالیت به اتمام می رسد؟)

بعد چه اتفاقی پیش خواهد آمد؟ (فعالیت بعدی چیست؟)

چرا فضای آموزشی بصری برای افراد دارای اتیسم مفید هستند؟

اوتیسم بر ادراک کودک از دستورها و آموزش های کلامی تأثیر می گذارد و ادراک کودک دارای اوتیسم را از نشانه های اجتماعی (زبان بدن، بیانات چهره ای )محدود می کند. فضای آموزشی یصری فعالیت را به کودک یادآوری کرده و گام های فعالیت و عملکرد و سازماندهی امور و اشیاء موجود در محیط را تحت تأثیر خود قرار می دهد. بنابراین با استفاده از حمایت های بصری راه های مختلف آموزش هدف مورد نظر تجربه می شود.

تطابق فضای آموزش برای کودکان اوتیسم

فعالیت های کاری به صورت گام های مشخص در جعبه کاری کنار دست کودک در سمت چپ و جعبه اتمام در سمت راست.

مقایسه کردن (اشیاء، رنگ ها، اشکال، حروف، تصاویر آموزش انجام می شود تا تضمین کننده ادراک فرد از مفهوم مورد نظر باشد)

نوشته ها (اغلب به شکل همراهی با تصویر سعی می کند دستیابی به هدف را ممکن سازد)

چیدمان فضای آموزشی اوتیسم :

چپ به راست

بالا به پایین

ه – نمونه آموزش روند فعالیت در فضای آموزشی :

استفاده از فعالیت های انفرادی به کودک کمک خواهد کرد تا بدانید که کار از جعبه آغاز فعالیت شروع می شود، توسط وی به اتمام می رسد و آنگاه در جعبه اتمام فعالیت قرار داده می شود (جریان کار)

کارت مربوط به هر فعالیت را با گام های نوشته شده برای انجام کار در کنار هر جعبه قرار می گیرد تا به کودک اوتیسم در تکمیل فعالیت کمک کند و در نهایت به وی نشان دهد که با قرار دادن آن در جعبه اتمام کار زمان اتمام آن فعالیت مشخص می شود.

در سیستم نگارشی، ممکن است کودک هر مرحله از کار را که تمام کرد، آن را بر روی کارت فعالیت علامت بزند. کار انجام شده ممکن است در پرونده کاری فرد قرار داده شود.

آموزش کودکان اوتیسم را در میز مربوط به فعالیت های منفرد و مستقل انجام دهید. این بخش جایی است که فرد فعالیت را انجام خواهد داد

 قرار گیری کودکان و چیدمان محیط آموزشی :

به طور منفرد و رو به دیوار با استفاده از پاراوان هایی که دید وی را نسبت به محیط اطراف محدود می کند. با این روش محيط کنترل شده است و نوع حرکت و جهت آن مشخص است.

استفاده از حمایت های بصری امری جدید نیست و تقریبا همه به نحوی از آن استفاده کرده اند. در میان روش های مختلف حمایت های بصری به ناچار لازم بود به طور گزینشی عمل کرد و روش هایی را برگزید که کارایی آنها چه توسط تجربه های شخصی و چه توسط پژوهش های رسمی تأیید شده باشد، دشواری در ادراک محرک های محیط و سختی در برقراری ارتباط یکی از دشواری های افراد دارای اوتیسم است. همان گونه که پیش از این نیز توضیح داده شد، ناتوانی در ادراک دستورات کلامی حتی در ساده ترین سطح آن نیز باعث می شود که این افراد در مدرسه از آموزش های متکی به کلام چندان بهره ای نبرند. دشواری های دیگری که برای این کودکان وجود دارد این است که این کودکان اوتیسم فاقد توان پیش بینی وقایع روزانه هستند و اغلب آنان در تغییر برنامه و رفتن از یک بخش به بخش دیگر و با یک فعالیت به فعالیت دیگر مشکل دارند. اغلب برای آنها ادراک این امر دشوار است که چرا دیگران مانع کار آنها می شوند و نمی گذارند که آنان کارهای مورد علاقه خود را انجام دهند.

حمایت های بصری آن گونه که توسط هاتگدون (۱۹۹۵، ۱۹۹۷)، کویل (۱۹۹۵)، دالريمپل (۱۹۹۵) و روبرتسون و دیگران (۱۹۹۲) توصیه شده اند. برای استفاده کودکان دارای اوتیسم و افزایش سطح توانایی یادگیری و ظرفیت حافظه و ادراک آنان مناسب است . استفاده از این راهکارها باعث می شود که این افراد عملکردهای آموزشی مناسبی نشان دهند و بتوانند با دیگران و محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنند.

استفاده از تصویر برای آموزش افراد دارای اوتیسم سابقه ای چندین دهه دارد. در حدود بیست سال قبل رابینسون – ويلسون (۱۹۷۷) نشان داد که افراد دارای اختلالات ارتباطی قادر هستند که با استفاده از تصویر های متوالی و پشت سر هم دستورالعمل تهیه یک غذا را از روی یک کتاب آشپزی دنبال کنند. هر چند استفاده از رسانه های تصویری برای برقراری ارتباط مؤثر با افراد دارای مشکلات ارتباطی مفید بوده اند، در چند سال اخیر کاربرد این روش ها با افراد دارای اوتیسم بسیار شایع شده است. به همین جهت طراحی محیط های آموزشی کودکان اوتیسم بر پایه محرک های و راهنمماهای بصری یک روش مناسب برای بهبود سطح یادگیری این کودکان می باشد.

نتیجه‌گیری:

طراحی فضای آموزشی مناسب برای کودکان اوتیسم یکی از کلیدی‌ترین عوامل در موفقیت یادگیری آن‌هاست. محیطی که با در نظر گرفتن نیازهای حسی، سازمان‌یافتگی و آرامش طراحی شده باشد، می‌تواند به‌طور چشمگیری بر تمرکز، یادگیری و رفتار کودک تأثیر بگذارد. از نورپردازی و رنگ‌آمیزی مناسب گرفته تا چیدمان وسایل و کاهش محرک‌های محیطی، هر جزئیاتی در این فضا اهمیت دارد. به‌خاطر داشته باشید که بهترین فضای آموزشی، فضایی است که با نیازهای منحصربه‌فرد هر کودک اوتیسم تطبیق داده شده باشد. با طراحی هوشمندانه و خلاقانه، می‌توان محیطی ایجاد کرد که هم به یادگیری کمک کند و هم احساس امنیت و آرامش را به کودک منتقل نماید.

منابع:

brightonschool.com

sciencedirect.com

سوالات متداول:

1- بهترین رنگ‌ها برای فضای آموزشی کودکان اوتیسم کدامند؟
رنگ‌های ملایم مانند آبی کم‌رنگ، سبز روشن و خاکستری روشن که آرامش‌بخش هستند و تمرکز را افزایش می‌دهند

2-نورپردازی مناسب برای فضای آموزشی کودکان اوتیسم چگونه باید باشد؟
نور غیرمستقیم و یکنواخت، پرهیز از نورهای چشمک‌زن و استفاده از پرده برای کنترل نور طبیعی.

استفاده از تقویت کننده در رفتاردرمانی اوتیسم

یکی از تکنیک های مورد استفاده در روش رویکرد رفتار درمانی کودکان اوتیسم، استفاده از تقویت کننده است. تقویت کننده های رفتاری موجب تثبیت سریع تر رفتار های هدف در مراحل رفتار درمانی کودک می باشند. مرکز رفتار درمانی کودک دکتر صابر در حیطه درمان کودکان با اختلالات رفتاری نظیر پرخاشگری، گوشه گیری و … فعالیت می نماید. تکنیک های رفتار درمانی اوتیسم مانند روش ABA و  PRT  در ایجاد رفتار های مناسب و روش تیچ برای تشویق کودک در جهت تولید گفتار و ایجاد ارتباط کمک می کند. مراکز درمان کودکان اوتیسم مجهز به بخش های درمانی مختلف مانند بازی درمانی، رفتاردرمانی، سنسوری روم، ماساژ درمانی، اتاق تاریک و اتاق شنیداری ، گفتاردرمانی و کاردرمانی می باشد. تقویت کننده در رفتاردرمانی اوتیسم یکی از تکنیک های موثر می باشد که در زیر به نحوه استفاده از آن اشاره می شود.

کوشش برای دریافت تقویت کننده در رفتار درمانی اوتیسم

چگونگی دریافت تقویت کننده ممکن است برای تعدادی از کودکان دشوار باشد. با استفاده از حمایت های بصری که مقدار انجام کار برای دریافت تقویت کننده را به کودک اوتیسم نشان می دهد، می توان به وی کمک کرد. این روش ها را می توان با اندک تغییری با توانمندی های کودکان مطابقت داد. استفاده از نظام اقتصاد ژئونی برای تعیین زمان دریافت تقویت کننده روشی قابل درک برای کودکان دارای اوتیسم است.

به طور مثال سکه ها بر روی مقوا قرار می گیرند، کودک می تواند به تقویت کننده مورد نظر خود ( اینجا گوش دادن به موسیقی) برسد. به یاد داشته باشید در مراحل اولیه استفاده از روش اقتصاد ژنونی تعداد ژتون های اندکی را برای دریافت تقویت کننده در نظر بگیرید و به تدریج تعداد آنها را افزایش دهید. این کار باعث می شود که کودک زودتر به تقویت کننده مورد نظر برسد و ارتباط بین تقویت کننده و ژتون ها را درک کند. به یاد داشته باشید که اگر از ژنون هایی استفاده کنید که برای کودک اوتیسم بسیار جالب و خوشایند هستند، ممکن است که نخواهد آنها را با دیگر تقویت کننده ها عوض کند و یا اگر نوع و یا شکل ژتونها به گونه ای باشد که کودک علاقه ای به کسب آنها از خود نشان ندهد، تمایلی نیز به جمع کردن آنها به منظور دریافت تقویت کننده از خود نشان نمی دهد، بنابراین بهتر است از مواردی مانند سکه، کارت های رنگی، ستاره و پاژتون های پلاستیکی رنگی استفاده کرد. روش های مختلفی را می توان برای نشان دادن زمان دریافت تقویت کننده مورد استفاده قرار داد، حتما اغلب مربیان کودکان دارای نیازهای ویژه، پس از دریافت اطلاعات کلی در مورد این روش می توانند شیوه هایی را که مناسب کودکانشان است تدوین کنند.

چرا تقویت کننده‌ها در درمان اوتیسم مؤثر هستند؟

تقویت کننده‌ها یکی از مؤثرترین ابزارها در رفتاردرمانی اوتیسم هستند، زیرا به افزایش رفتارهای مطلوب و کاهش چالش‌های رفتاری کمک می‌کنند. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) اغلب در یادگیری مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و خودتنظیمی با دشواری روبه‌رو هستند. تقویت مثبت با ارائه پاداش بلافاصله پس از رفتار هدف، انگیزه کودک را افزایش می‌دهد و احتمال تکرار آن رفتار را بالا می‌برد.

تحقیقات نشان می‌دهد که سیستم پاداش دهی در مغز کودکان اوتیسم ممکن است متفاوت عمل کند، بنابراین استفاده از تقویت کننده‌های شخصی‌سازی شده (مانند خوراکی‌های مورد علاقه، اسباب‌بازی‌ها یا تحسین کلامی) می‌تواند تأثیر بیشتری داشته باشد. همچنین، تقویت کننده‌ها به ایجاد ساختار و پیش‌بینی‌پذیری کمک می‌کنند، که برای کودکان اوتیسم بسیار مهم است زیرا اضطراب را کاهش می‌دهد.

از دیدگاه تحلیل رفتار کاربردی (ABA)، تقویت کننده‌ها پایه‌ای برای آموزش مهارت‌های جدید مانند گفتار درمانی، تعامل اجتماعی و خودیاری هستند. برای مثال، اگر کودک پس از استفاده از یک کلمه جدید، یک تشویق یا جایزه دریافت کند، احتمال استفاده مجدد از آن کلمه بیشتر می‌شود. این روش نه‌تنها یادگیری را تسریع می‌کند، بلکه اعتمادبه‌نفس کودک را نیز تقویت می‌نماید.

در رفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم، تقویت کننده ها با تشویق و تقویت رفتارهای مطلوب عمل می ‌کنند. نکته کلیدی این است که تقویت کننده به طور مداوم و بلافاصله پس از رفتار اعمال شود تا به کودک کمک کند ارتباطی بین عمل خود و پاداش برقرار کند. تقویت کننده ها در رفتاردرمانی نقش محوری در شکل ‌دهی رفتارها، به ویژه برای کودکان مبتلا به اوتیسم، ایفا می ‌کنند. رفتاردرمانی به طور گسترده ‌ای برای کمک به کودکان، به ویژه کودکان مبتلا به اوتیسم، برای توسعه مهارت ‌های ضروری و کاهش رفتارهای نامطلوب استفاده می ‌شود. تقویت کننده ها یکی از اساسی ‌ترین اصول در رفتاردرمانی است، زیرا احتمال تکرار یک رفتار خاص را در آینده افزایش می ‌دهد. کلید تقویت کننده موثر، ثبات و زمان ‌بندی صحیح است. هنگامی که یک پیامد تقویتی به دنبال یک رفتار مطلوب می ‌آید، کودک یاد می ‌گیرد که آن رفتار منجر به یک نتیجه مثبت می ‌شود، که این امر باعث می ‌شود رفتار بیشتر اتفاق بیفتد. تقویت کننده ها در رفتاردرمانی ابزاری ضروری هستند که به شکل‌ دهی و تقویت رفتارهای مثبت، به ویژه برای کودکان مبتلا به اوتیسم، کمک می ‌کنند. با استفاده موثر از تقویت کننده ها، متخصصان رفتاردرمانی می ‌توانند مهارت ‌های جدیدی را به کودکان آموزش دهند، رفتارهای ناسازگارانه را کاهش دهند و توانایی آن ها را برای پیشرفت در محیط ‌های اجتماعی مختلف افزایش دهند. چه از طریق تقویت کننده مثبت و چه از طریق تقویت کننده منفی، هدف ایجاد تغییر رفتار پایدار و معنا دار است. خانواده ‌هایی که به دنبال رفتاردرمانی برای اوتیسم هستند، می ‌توانند به متخصصان رفتاردرمانی ماهر که این تکنیک ‌ها را در برنامه ‌های درمانی شخصی ‌سازی شده برای اطمینان از نتایج بهینه گنجانده ‌اند، اعتماد کنند. از طریق ثبات، صبر و استراتژی ‌های تقویت مناسب، کودکان مبتلا به اوتیسم می ‌توانند به پتانسیل کامل خود دست یابند و کیفیت کلی زندگی خود را بهبود بخشند. یکی از اهداف کلیدی در رفتاردرمانی، اطمینان از تعمیم رفتارهای آموخته شده در محیط‌ ها و موقعیت ‌های مختلف است. تقویت کننده نقش مهمی در این فرآیند ایفا می ‌کند. با ارائه تقویت کننده ماسب در محیط ‌های مختلف – مانند خانه، مدرسه یا جامعه – درمانگران به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌ کنند تا درک کنند که رفتار صرف نظر از محیط مناسب است. به عنوان مثال، ممکن است یک کودک برای سلام و احوالپرسی مناسب با دیگران در طول یک جلسه رفتاردرمانی تقویت شود و درمانگر با والدین همکاری می ‌کند تا همان رفتار را در خانه یا در سایر موقعیت ‌های اجتماعی تقویت کند. این تضمین می ‌کند که رفتار در تمام زمینه‌ ها، نه فقط در طول درمان، ثابت شود.

تقویت کننده در کجا به کودک اوتیسم ارائه می شود؟

تعدادی از افراد دارای اوتیسم در مورد محل انجام فعالیت تقویت کننده مورد نظرشان، نیازمند کسب اطلاعاتی هستند. منظور این است که گرچه آنها در مورد درخواست فعالیت و یا شیء تقویت کننده خود مشکلی ندارند، اما محل مناسب انجام فعالیت درخواست شده و با شی، موردنظر خود را مطابق با عرف معمول درک نمی کنند. یعنی اگر شیء خوردنی را در خواست کرده باشند، ممكن است بلافاصله پس از دریافت آن، شروع به خوردن کنند، در حالی که عرف حاکم بر کلاس و قوانین آن ممکن است مکان خاصی را برای خوردن تعیین کرده باشد. بنابراین استفاده از حمایت های بصری برای کمک به کودک در درک محل اجرای فعالیت درخواست شده، می تواند کمک کننده باشد، مثال های زیر برای بیان محل اجرای فعالیت یا شیء درخواست شده، مورد استفاده قرار می گیرد.

همان طور که گفته شده بود ، بیان محل انجام فعالیت تقویت کننده به کودک کمک می کند تا به درک این نکته برسد که هر فعالیتی علاوه بر اینکه در زمان خاصی انجام می شود، باید در محل خاصی نیز انجام شود، گاهی برای انجام فعالیت مورد نظر کودک اوتیسم باید تغییر محل دهد و به مکان دیگری برود. مثلا، فرد ممکن است به عنوان تقویت کننده، فعالیتی مانند انجام بازی کامپیوتری را دریافت کند، اگر در کلاس درس کامپیوتر وجود نداشته باشد و یا محلی مانند آزمایشگاه برای قرار گیری کامپیوتر در نظر گرفته شده باشد، در این صورت فرد باید کلاس درس را ترک کرده و به محل قرارگیری کامپیوتر برود. اگر برای تدوین برنامه آموزشی انفرادی کودک از نوشته استفاده می کنید و فعالیت های درخواست شده از فرد را برایش نوشته اید، باید محل انجام فعالیت تقویت کننده را نیز وارد کنید و در صورت استفاده رنگ، به عنوان عاملی برجسته کننده می توانید محل انجام فعالیت را با استفاده از آن مشخص تر کنید، استفاده از عکس محل انجام فعالیت، برای کودکانی که فاقد توانایی خواندن هستند می تواند مفید باشد

نحوه انتخاب تقویت کننده‌های مؤثر برای هر کودک

انتخاب تقویت کننده‌های مؤثر در درمان اوتیسم نیازمند شناخت دقیق علایق و انگیزه‌های هر کودک است. از آنجا که کودکان طیف اوتیسم تنوع زیادی در ترجیحات حسی و رفتاری دارند، یک تقویت کننده که برای یک کودک جذاب است، ممکن است برای دیگری بی‌اثر باشد. برای شناسایی بهترین تقویت‌کننده‌ها، می‌توان از ارزیابی ترجیحات استفاده کرد، که در آن چند گزینه مختلف (مانند اسباب‌بازی، خوراکی، موسیقی یا فعالیت‌های حرکتی) به کودک ارائه می‌شود و واکنش او بررسی می‌گردد.

انواع تقویت کننده‌های رایج در اوتیسم شامل:

-تقویت کننده‌های ملموس (مانند خوراکی‌ها، اسباب‌بازی‌ها)

-تقویت کننده‌های اجتماعی (تحسین کلامی، بغل کردن)

-تقویت کننده‌های فعالیت‌محور (زمان بازی، تاب خوردن)

-تقویت کننده‌های حسی (نورهای رنگی، لمس اشیا بافت‌دار)

یک روش مؤثر، چرخش تقویت کننده‌ها است تا از خستگی و کاهش اثرگذاری جلوگیری شود. همچنین، بهتر است تقویت‌کننده‌ها به‌تدریج از مادّی به اجتماعی تغییر کنند تا کودک به‌مرور وابستگی به پاداش‌های فیزیکی را کاهش دهد.

استفاده از عکس در رویکرد رفتاردرمانی اوتیسم

با استفاده از عکس محل هایی که کودک فعالیت های تقویت کننده خود را انجام می دهد، می توان حمایت های بصری مناسب و عینی را برای فرد فراهم کرد. این محل ها می تواند آزمایشگاه، زمین بازی، محل غذاخوری و با انجام بازی های کامپیوتری باشد. پرس کردن (لمینیت) تصاویر عمر آنها را افزایش خواهد داد. با استفاده از نوار ولکرو می توان در برنامه های تقویتی مختلف از این تصاویر استفاده کرد.

منابع:

dreambigchildren.com

سوالات متداول:

1- آیا تقویت کننده‌ها فقط برای افزایش رفتارهای مثبت استفاده می‌شوند؟
خیر، از تقویت‌کننده‌ها برای کاهش رفتارهای نامطلوب نیز استفاده می‌شود. مثلاً اگر کودک پس از آرام نشستن (به‌جای پرخاشگری) پاداش بگیرد، این رفتار جایگزین تقویت می‌شود. این روش بخشی از مداخلات جایگزین در ABA است.

2-تقویت کننده‌های طبیعی (ذاتی) چه مزیتی نسبت به انواع مصنوعی دارند؟
تقویت‌کننده‌های ذاتی (مثل احساس موفقیت پس از انجام یک کار) نیاز به پاداش خارجی ندارند و رفتار را پایدارتر می‌کنند. این روش در بلندمدت مؤثرتر است زیرا کودک را به‌سمت انگیزه درونی هدایت می‌کند.

رفتار درمانی کودکان اوتیسم

یافته های علم رفتاردرمانی، در زمینه های مختلف در خدمت بشر بوده است. زمینه هایی مانند آموزش در معنی بسیار عام آن و برای تمام افراد انسان، کسب و کار و تجارت، پزشکی و ورزش. پس از آنکه کاربرد علم رفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم مشخص شد، هزاران مقاله در مورد کاربرد این علم در زمینه اوتیسم ارائه و این حجم از اطلاعات باعث شد که تاکنون تنها روش علمی و معتبر برای افراد دارای اوتیسم رفتار درمانی کودکان اوتیسم در نظر گرفته شود. مرکز رفتاردرمانی کودکان دکتر صابر در زمینه استفاده از تکنیک های رفتاردرمانی مانند روش ABA در رفتاردرمانی اوتیسم  و… در زمینه اصلاح رفتار و آموزش مهارت های مختلف به کودکان اوتیسم فعالیت می نماید. کادر درمانی مجرب و متخصص در زمینه کاردرمانی، گفتار درمانی و روانشناسی کودک مرکز رفتاردرمانی کودک دکتر صابر را به عنوان یکی از کاملترین مراکز درمان کودکان اوتیسم تبدیل نموده است.

اختلالات رفتاری اوتیسم

یکی از مشکلات عمده کودکان اوتیسم اختلالات رفتاری این کودکان است که با علائمی نظیر، پرخاشگری، بی قراری، رفتارهای کلیشه ای و عدم ارتباط مناسب با محیط خود را نشان می دهد. این اختلالات موجب کاهش ارتباط موثر کودک اوتیسم با همسالان و والدین می گردد. کودک توانایی برقراری ارتباط اجتماعی متناسب را نداشته و نمی تواند خواسته های خود را از راه های صحیح مطرح کند همین امر موجب اضطراب و ناتوانی والدین در پیگیری تکنیک های درمانی می گردد. مرکز رفتاردرمانی دکتر صابر با مشاوره دقیق با والدین وآموزش روش های رفتاردرمانی و تکنیک های آرامسازی کودکان اوتیسم روند درمان را تسهیل نموده و بهترین نتیجه درمانی را حاصل مکند.

رفتار درمانی کودکان اوتیسم- تکنیک های رفتار درمانی

تنها روش های علمی و یافته های حاصل از آنها باید برای آموزش و مداخله با افراد دارای اوتیسم مورد استفاده قرار گیرند. علت این امر تفاوت میان افراد دارای اوتیسم است و علم تحلیل رفتار به ما این امکان را می دهد تا با استفاده از روش های نشان دهنده میزان کارایی شیوه های آموزشی مورد استفاده، توان بالقوه هر فرد دارای اوتیسم را به حداکثر برسانیم.

تحلیل رفتار کاربردی در گروه افراد دارای اتیسم با روش لوواس” آغاز گردید و بعدها به مداخلات جامع اولیه و رفتاری برای افراد دارای اوتیسم و سایر شرایط مرتبط با آن تغییر پیدا کرد. مدل های مختلفی از روش رفتار درمانی ایجاد شده است و برنامه های تکمیلی مختلف سعی کرده اند که ایرادهای گوناگون و وارد شده به این روش را رفع کنند. از جمله این ایرادها که در برنامه های جدیدتر برگرفته از روش تحلیل رفتار کاربردی رفع شده اند، حذف کودک از محیط طبیعی زندگی و ارائه برنامه در محیطی جداسازی شده است و مورد دیگر کنار گذاشتن والدین و کم توجهی نسبت به آنها است. در مدل های نوین این روش، برنامه ها تعديل شده تر و منعطف تر هستند و والدین نیز در اجرای برنامه نقش دارند.

همان طور که ذکر شد، تغییر رفتار کاربردی از روش آموزشی انفرادی (یک به یک) استفاده کرده و تقویت به عنوان یکی از عناصر بسیار مهم این برنامه رفتاری در نظر گرفته می شود. شواهد پژوهشی کافی در ارتباط با اثربخشی این روش برای آموزش مهارت های اساسی به افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم وجود دارد. به عنوان مثال در نشریه بهداشت روانی گزارشی در ارتباط با اثربخشی این روش این گونه بیان شده است “سی سال بررسی و تحقیق نشان داده است که روش تحلیل رفتار کاربردی در کاهش رفتارهای ناخواسته و افزایش سطح ارتباط، یادگیری و رفتار مناسب اجتماعی کاملا مؤثر بوده است” آموزش در روش تحلیل رفتار کاربردی، با افراد دارای اوتیسم به صورت انفرادی و به دو شیوه در کنار هم و یا رو به رو انجام می شود.

بیش از 20 مطالعه در حیطه اوتیسم نشان داده‌ اند که درمان فشرده و طولانی ‌مدت با استفاده از اصول رفتاردرمانی نتایج را برای بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم، اما نه همه آن ها، بهبود می ‌بخشد. این مطالعات بهبود هایی را در عملکرد فکری، رشد زبان، مهارت ‌های زندگی روزمره و عملکرد اجتماعی نشان می ‌دهند. مطالعاتی که با استفاده از اصول رفتاردرمانی بر روی بزرگسالان انجام شده ‌اند، اگرچه تعداد شان کمتر است، اما مزایای مشابهی را نشان می ‌دهند. رفتار درمانی تلاش می‌ کند تا رفتار های مطلوب را تقویت کرده و رفتار های ناخواسته را کاهش دهد. همچنین پیشنهاد می‌ کند که مراقبان قبل، حین، بعد و بین دوره‌ های رفتار های مشکل ‌ساز چه کارهایی می ‌توانند انجام دهند. انواع مختلف رفتار درمانی که معمولاً برای درمان اختلال طیف اوتیسم استفاده می ‌شوند، عبارت اند از:

-حمایت و رفتار مثبت :با هدف کشف دلیل رفتار مشکل ‌ساز خاص یک کودک، انجام می ‌شود. این روش برای تغییر محیط، آموزش مهارت ‌ها و ایجاد تغییرات دیگری کار می ‌کند که رفتار صحیح را برای کودک مثبت ‌تر می ‌کند. این امر کودک را تشویق می‌ کند تا به طور مناسب ‌تری رفتار کند.

-آموزش پاسخ محوری : در محیط روزمره کودک انجام می‌ شود. هدف آن بهبود چند مهارت محوری مانند انگیزه و ابتکار عمل برای برقراری ارتباط است. این مهارت ‌ها به کودک کمک می‌ کنند تا بسیاری از مهارت ‌های دیگر را بیاموزد و با موقعیت‌ های زیادی کنار بیاید.

-مداخله رفتاری فشرده اولیه: آموزش رفتاری فردی را به کودکان بسیار خردسال مبتلا به اختلال اوتیسم ارائه می ‌دهد. این روش نیاز به تعهد زمانی زیادی دارد و آموزش یک به یک یا گروهی کوچک را فراهم می ‌کند.

-آموزش آزمایشی گسسته :مهارت‌ ها را به روشی کنترل شده و گام به گام آموزش می ‌دهد. درمانگر از بازخورد مثبت برای تشویق کودک به استفاده از مهارت ‌های جدید استفاده می ‌کند.

به طور کلی، برنامه‌ های درمانی رفتار درمانی می ‌توانند به افزایش مهارت ‌های زبان و ارتباط، بهبود توجه، تمرکز، مهارت ‌های اجتماعی، حافظه و تحصیلات، خود مراقبتی، افزایش مهارت‌ های حرکتی و کاهش رفتارهای مشکل‌ ساز کمک کنند. روش‌ های رفتار درمانی برای دهه ‌ها مورد استفاده و مطالعه قرار گرفته‌ اند. آن ها به بسیاری از انواع یاد گیرندگان کمک کرده ‌اند تا مهارت ‌های مختلفی را کسب کنند، از سبک زندگی سالم‌ تر تا یادگیری یک زبان جدید.

سیستم ژتونی در رفتاردرمانی اوتیسم

همان طور که توضیح داده شد. بر اساس دیدگاه رفتاردرمانی پیامدهای رفتار تعیین کننده میزان تکرار آن رفتار در شرایط مشابه است. به دلیل اینکه ارائه تقویت کننده ها در هر زمان و مکان ممکن نبوده و گاه مقرون به صرفه نیز می باشد. نظام ژتونی می تواند جایگزین مناسبی باشد، در این روش فرد ژتون هایی را که قابل تعویض با محرکها و یا فعالیت های خوشایند و تقویت کننده ای هستند، دریافت می کند و برای رسیدن به فعالیت مورد نظر تعداد مشخصی از این ژتون ها را جمع می کند. این ژتون ها همانند پول هستند و قابل تعویض با فعالیت های دلخواه فرد می باشند. پیش از آغاز این برنامه، کودک اوتیسم باید در برنامه تقویتی قرار گیرد و ارتباط بین دریافت تقویت و عملکردهای خود را درک کرده باشد. پس از آن می توان از سیستم اقتصاد تونی استفاده کرد. زمانی که کودک اوتیسم توانایی درک جمع آوری امتیاز، ژئون و یا سایر اقلام فاقد ارزش و تعویض آنها را با تقویت کننده های مورد نظر خود می داند، استفاده از روش ژتونی می تواند بسیار مناسب باشد و برای مدت زمان مشخصی کودک را فعال نگهدارد تا امتیازات لازم برای کسب تقویت کننده موردنظر خود را جمع آوری کند. این روش کودک را در مسیر کسب تفويت نگه خواهد داشت و به وی یادآوری خواهد کرد که تقویت کننده نهایی چیست .

سیستم ژتونی در رفتار درمانی اوتیسم می تواند به اشکال گوناگونی ارائه شود، برای یک کودک خاص باید سیستم ژتونی خاص کودک ، به شکل انفرادی تدوین شود و در طی دوره فرد به طور مرتب به آن ارجاع داده شود. گام نخست برنامه مشخص کردن نوع ژتون است، یعنی باید مشخص شود کودک اوتیسم چه چیزی به عنوان ژتون دریافت خواهد کرد، سکه، ستاره برچسب و یا شیء دیگر. گام دوم تعیین این مورد است که برای دریافت تقویت کننده چند ژتون باید کسب شود. در زمانی که فرد تازه وارد برنامه شده است تعداد ژتون های مورد نیاز برای دریافت تقویت کننده را کم در نظر بگیرید (مثلا 1 ژتون برای دریافت تقویت کننده نهایی). این کار باعث می شود کودک رابطه بین ژتون و دریافت تقویت کننده را به خوبی درک کند.

پازل تصویری در درمان مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم

استفاده از پازل های تصویری یکی از روش های بسیار عینی است که دو دسته آگاهی مهم و قابل توجه را به کودک اوتیسم ارائه می کند، نخست به وی نشان خواهد داد که تقویت کننده چیست و دوم اینکه برای دریافت تقویت کننده چه میزان کوشش باقی مانده است. برای این کار تصویر تقویت کننده مورد نظر کودک اوتیسم را (مثلا یک مجله ورزشی و با تصویر بیسکویت) بر روی یک مقوا بچسبانید و سپس آن را مانند پازل به چهار و با پنج تکه تقسیم کنید. پس از آن ملاک های مورد نظر برای دریافت هر تکه از پازل را به کودک بگویید یا نشان دهید (مثلا انجام یک تکلیف و یا حل یک معادله ریاضی)، در پایان هر فعالیت، کودک یک تکه از پازل را دریافت خواهد کرد و وقتی که پازل تکمیل شد کودک تقویت کننده مورد نظر را به دست خواهد آورد.

درمان رفتاری اوتیسم

اهداف رفتاری از طریق تحليل آموزشی توسط دکتر اوتیسم مشخص می شود. در تعریف تحلیل آموزشی می توان گفت: فرایندی است که در جریان آن، هدف کلی آموزش، به وظایف و اعمالی که فرد باید انجام دهد تجزیه می شود. این فعالیت به بیانی دقیق و مشخص انتظاری را که رفتار درمان از فرد دارد بیان می کند. چنین هدفی، هدف رفتاری خوانده می شود.  همان طور که می توان پیش بینی کرد این دسته از اهداف بر اساس عملکرد و با رفتار فرد یاد گیرنده بیان می شود، و منظور رفتار درمان از آموزش بخش های مختلف یک موضوع درسی را نشان می دهند. قابلیت مشاهده و اندازه گیری از مهم ترین ویژگی هایی هستند که یک هدفی رفتاری باید داشته باشد. اما چه نیازی به این کار وجود دارد و نوشتن این اهداف چه کمکی به آموزش خواهد کرد؟ در پاسخ می توان گفت که اهداف رفتاری

1. وظیفه ای را که باید یاد گرفته شود، محدود ساخته و تمام ابهامات و مشکلات ناشی از تعبیر و تفسیر آن را بر طرف می کند.
2.  امکان اندازه گیری و سنجش را فراهم می آورد و به این ترتیب می توان کیفیت و اثر بخشی فعالیت های یادگیری را تعیین کند
3. رفتار درمان و کودک را قادر می سازد که بتوانند وجود تفاوت های بین سطوح مختلف رفتار را تشخیص بدهند
4. خلاصه ای کامل و گويا از درس را فراهم می کند و به منزله یک ساخت مفهومی با پیش سازمان دهنده برای یادگیری به کار می رود

تعیین اهداف رفتار درمانی در کودکان اوتیسم

برای تعیین اهداف رفتار درمان باید سئوال هایی از خود بپرسد :

• فرد باید چه کاری انجام دهد یا چه قابلیتی از خود نشان دهد که مشخص کند هدف را یاد گرفته است؟
• آیا فرد می تواند بدون انجام این فعالیت به هدف کلی نایل شود؟ اگر پاسخ بله باشد بهتر است این فعالیت حذف شود و فعالیت دیگری جایگزین شود.

هرچند برای طبقه بندی اهداف رفتاری روش های مختلف رفتاردرمانی اوتیسم وجود دارد، مثلا طبقه بندی گانيه که بر اساس آن اهداف رفتاری را در طبقه های مختلفی می توان قرار داد. هدف های رفتاری بر اساس طبقه بندی بلوم در سه طبقه یا حیطه قرار می گیرند: حیطه شناختی؛ حيطه عاطفی و حیطه روانی حرکتی.

لازم به ذکر است که معمولا جداسازی این حیطه ها از یکدیگر ممکن نیست و تنها برای سهولت در توضیح فعالیت های غالب در یک هدف اقدام به جداسازی و طبقه بندی می کنند. بنابراین چنین جداسازی هایی در اصل مجازی هستند و تنها برای سهولت در کار با کودک اوتیسم انجام می شوند درجه بندی اهداف رفتاری با جزیی از لحاظ دشواری به این صورت است که ساده ترین هدف در ابتدا و دشوار ترین هدف در انتها قرار می گیرند. قبل از آنکه آموزش شروع شود یادگیرندگان بایستی دارای توانایی هایی باشند که به عنوان پیش نیاز در نظر گرفته می شوند، و این پیش نیاز ها همانند پایه هایی هستند که ساختار شناختی فرد پسروی آنها بنا خواهد شد و به فرد کمک می کند که بتواند با موفقیت به هدف های رفتاری (جزئی) دست یابد. این بخش پیش نیاز های شناختی نامیده می شود.

مثال : برای یادگیری ضرب اعداد یک رقمی در یک رقمی، کودک باید مهارت جمع و تفریق دو رقمی را بلد باشد، بنابراین تسلط بر مهارت های مربوط به جمع و تفریق اعداد یک رقمی، از پیش نیاز های ضرب اعداد یک رقمی در یک رقمی است. بارها تجربه کرده اید که عنوان فیلمی برایتان جذاب بوده و باعث شده که آن را انتخاب کنید و با علاقه ببینید، اما پس از چند دقیقه خسته می شوید و مشاهده آن را قطع می کنید و به فکر کاری دیگر می افتید. اغلب علت این است که مقدمات و پیش نیاز های مربوط به موضوع فیلم را ندارید و اطلاعات پایه ای برای درک موضوع مطرح شده در فیلم ضروری است .

شاید تجربه کرده باشید که پس از خواندن چند صفحه از یک کتاب با عنوانی نه چندان جذاب، متوجه می شوید که بر عکس تصور اوليه شما، مطالب جذاب و جالب و قابل درک هستند و بنابراین با علاقه به خواندن ادامه می دهید، زیرا که موضوع را به خوبی درک می کنید و با دانسته های پیشین شما در ارتباط است و پیش نیاز های مربوط به آن را دارید. در جلسه درمان کودک اوتیسم هم چنین اتفاقی می افتد، اگر رفتار درمان از فرایند های شناختی شکل گرفته قبلی کودک اوتیسم، اطلاع نداشته باشد، ممکن است که مطالب آموزشی خود را بدون توجه به قابلیت های آنان انتخاب کند، و در نتیجه مطالب بغرنج و غیر قابل فهم به نظر می آیند. این کار باعث می شود که اهداف آموزشی تحقق نیابند و باعث دلسردی رفتار درمان و کوکد اوتیسم شود. گذشته از آن اگر مطالب آموزشی پیش دانسته های دانش آموزان را منعکس کند، باعث کاهش میزان توجه می شود و مطالب دیگر جذابیتی برای کودک اوتیسم نخواهد داشت .

ارزیابی قبل از درمان مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم

در نخستین مرحله، ارزشیابی کودک اوتیسم شروع می شود. این شیوه از ارزیابی، ارزشیابی تشخیصی خوانده می شود و برای سنجش پیش نیاز های شناختی مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این باید میزان اطلاع کودک اوتیسم از اهداف رفتاری مشخص شود. بنابراین، پیش آزمون با اهداف رفتاری در ارتباط است و آنها را می سنجد و ارزیابی تشخیصی پیش نیاز های شناختی مورد نیاز برای آموزش را بررسی می کند. اگر کودک اوتیسم اطلاعات مربوط به هدف رفتاری خاصی را داشته باشند می توان آن هدف را حذف کرد و با زمان بسیار اندکی را برای مرور آن در نظر گرفت. به هر حال ایده آل آن است که فرد علاوه بر اینکه پیش نیاز های شناختی مربوط به موضوع را داشته باشد اما از پیش آزمون نمره صفر بگیرد، و اطلاعاتی که رفتار درمان به عنوان اهداف رفتاری در نظر گرفته است را بلد نباشید و در اثر آموزش وی این اطلاعات در وی ایجاد شود.

رفتاردرمانی اوتیسم در منزل

درباره رفتاری فکر کنید که دوست دارید به کودک مبتلا به اوتیسم یاد بدهید. چگونه از این مراحل برای اجرای هدفتان استفاده می‌کنید؟ چگونه از تقویت/ پاداش استفاده می‌کنید؟ با چه مشکلاتی مواجهة می‌شوید و چگونه با آنها برخورد می‌کنید؟
نیو سام و رینکاور (۱۹۸۹) توضیح دادند که یادگیری آموزشی گسسته می‌تواند برای تعلیم مهارت‌های پایه مثل تاکید و حفظ توجه و خیلی از مهارت‌های اجتماعی و شفاهی مفصل‌تر که برای عملکرد مستقل مهم هستند، بکار رود. این درمان با دو هدف مقدماتی شروع می‌شود: (الف) دستور یادگیری مهارت‌های آمادگی مثل توانایی نشستن روی صندلی و توجه به چیزهایی که در محیط روی می‌دهد و (ب) کاهش رفتارهایی که مانع یادگیری می‌شود مثل عدم اطاعت، بداخلاقی و پرخاشگری، همچنین یادگیری آموزشی گسسته مبنایی برای شرکت و رسیدن به مهارت‌های مشارکت اجتماعی است. به‌محض اینکه کودک یاد گرفت آرام بنشیند و توجه کند، می‌تواند مهارت‌های پیچیده‌تری مثل رفتارهای اجتماعی و ارتباطی را آموزش ببیند. آموزش مهارت‌های اجتماعی با ارتباط چشمی آغاز می‌شود (که باید معنادار باشد) و با تقلید، یادگیری از طریق مشاهده، ابراز احساس و بازی اجتماعی ادامه می‌یابد. معمولاً شما مهارت‌های اجتماعی را ابتدا با کمک به کودک برای درک شیوه نام‌گذاری اشیاء آموزش می‌دهید (برای مثال، درک اینکه چیزهای کرد که روی زمین قل می‌خورند توپ هستند)، نام‌گذاری اشیاء توسط خودش (برای مثال نشان‌دادن توپ و گفتن توپ) با استفاده از جملات کامل (برای مثال این یک توپ قرمز است) و در نهایت، به دنبال ارتباطات خودانگیخته (برای مثال نزدیک شدن به مادر و صدا زدن مامان، توپ را به من می‌دهی؟) اما این امر با دو شرط انجام می‌شود:
۱) بدون سؤال پرسیدن از کودک
۲) اگر کودک خواهان بازی با توپ است. اگر کودک نمی‌تواند صحبت کند پس او می‌تواند از شکل‌های دیگر ارتباطی استفاده کند تا مهارت اجتماعی او افزایش یابد به محضی که کودک در مهارت‌های اجتماعی تبحر یافت، یاد می‌گیرد خودش چیزهایی که می‌خواهد را ابراز کند، یعنی برای بروز رفتار مناسب پاداش بگیرد. بعد، کودک باید توانائی ارتباط با دیگران غیر از مادرش و در محیط‌های دیگر غیر از خانه را تعمیم دهد. ازاین‌رو کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً بی‌اختیار از محیط یاد نمی‌گیرند، شما باید تقریباً هر چیزی را که آنها باید انجام دهند به آنها یاد دهید، حتی اگر معتقدید بدیهی است.

منابع:

nichd.nih.gov

autismspeaks.org

سوالات متداول:

1-آیا رفتاردرمانی می‌تواند به کودک در مدرسه کمک کند؟
بله، رفتاردرمانی مهارت‌های لازم برای محیط مدرسه مانند توجه، پیروی از دستورات و تعامل با همسالان را بهبود می‌بخشد. بسیاری از مدارس برای کودکان اوتیسم برنامه‌های رفتاردرمانی ارائه می‌دهند. همکاری بین درمانگران و معلمان می‌تواند نتایج آموزشی را بهبود بخشد.

2-والدین چگونه می‌توانند در رفتاردرمانی مشارکت کنند؟
والدین می‌توانند با یادگیری تکنیک‌های ساده رفتاردرمانی، این روش‌ها را در خانه اجرا کنند. هماهنگی بین درمانگر و والدین و ثبات در اجرای برنامه‌ها بسیار مهم است. درمانگران کلینیک دکتر صابر جلسات آموزشی ویژه‌ای برای والدین برگزار می‌کنند.

روش آموزش کودکان اوتیسم| راهکارها به والدین برای آموزش کودکان اوتیسم|مرکز اوتیسم دکترصابر

یکی از مشکلات والدین کودکان اوتیسم و مربیان آنها یافتن مناسب ترین روش آموزش کودکان اوتیسم است که بتواند در عین سادگی بهترین نتیجه آموزشی را داشته باشد. از وظایف مهم مربیان کودکان اوتیسم آموزش والدین کودکان اوتیسم می باشد که در جلسات مشاوره با متخصصین کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم انجام می شود. نحوه صحیح آموزش مفاهیم به کودکان اوتیسم و بکارگیری راهکارهایی برای آموزش کودکان اوتیسم موجب پیشرفت روند درمان اوتیسم و تسریع در بهبودی می گردد. از این رو مرکز توانبخشی اوتیسم  زیر نظر دکتر صابر برنامه های مدونی را در جهت آموزش مفاهیم، مهارت ها و نحوه ارتباط  کودکان تهیه نموده است و توسط روانشناسان، مشاوران و رفتاردرمانان مرکز در جلسات درمانی تخصصی اجرا و آموزش میدهد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

راهکارهایی برای آموزش کودکان  اوتیسم

1. آموزش کودکان اوتیسم انفرادی است، حتی اگر در گروه های کوچک دو با سه نفری حضور داشته باشند. توضیحات بیشتری در این ارتباط در ادامه این بخش ارائه شده است)

٢. به تصیه  دکتر اوتیسم  در مورد اختلالات طیف اوتیسم بیشتر یاد بگیرید و سعی کنید برنامه های آموزش کودکان اوتیسم خود را با توجه به تعاریف و طبقه بندی های نوین هماهنگ کنید.

3. عواملی را که باعث برانگیخته شدن فرد دارای اوتیسم می شود شناسایی کرده و از آنها پرهیز کنید. این علائم اغلب جنبه حسی دارند و به دلیل ناتوانی این افراد در پردازش حسی دقیق محرکها ایجاد می شوند.

۴ .در روش آموزش کودکان اوتیسم از قانون ده ثانيه ” پیروی کنید. این قانون توصیه می کند که بین هر دستورالعمل و با پیام آموزشی، مکثی ده ثانیه ای به عنوان فرصتی برای پردازش پیام دریافت شده لازم است.

۵ . از راهکارهای آموزش کودک اوتیسم می توان به نکات زیر اشاره کرد.کوتاه و ساده با فرد دارای اوتیسم صحبت کنید. دلیل این امر دشوار بودن پردازش دستورات شفاهی برای افراد دارای اوتیسم است. استفاده از روش هایی که پیام های شفاهی را به محرکهای عینی تبدیل می کنند توصیه می شود.

۶. به فرد بگویید چه کار کند نه اینکه چه کاری نکند”. حق انتخاب دادن به فرد و استفاده از گفتار مثبت در تمامی روش ها در اولویت قرار دارد .

حمایت بصری و علایق فرد در روش آموزش کودکان اوتیسم

1. حمایت های بصری را با کلام خود همراه کنید. این حمایت ها در گستره وسیعی قرار دارند و با استفاده از شی، واقعی آغاز می شود و به استفاده از نوشته می رسد.
2. علائق فرد را در مسیر صحیح مورد استفاده قرار دهید. یعنی به جای حذف رفتار سعی در جهت دهی و اصلاح آن در اولویت برنامه های آموزشی کودکان اوتیسم قرار دارد.
3. در هر محیطی سعی کنید مهارتی نو به فرد آموزش دهید، محدود نکردن برنامه های آموزشی کودکان اوتیسم به یک محیط و توسعه آن به محیط های گوناگون به فرد کمک می کند تا یافته های خود را تعمیم دهد.
4. فرد دارای اوتیسم نسبت به قواعد واکنش مثبت نشان می دهد، بنابراین بهتر است آموزش ها قاعده مند و دارای ساختار مشخص و یکسانی باشد.
5. فرد را برای حوادث زندگی آماده کنید (ناتوانی پیش بینی این افراد را مورد توجه قرار دهید ) تغییرات را از قبل به این افراد اطلاع دهید و آنان را به یکباره با تغییرات ایجاد شده در محیط، افراد و محتواهای آموزشی روبه رو نکنید.
6. نحوه سازگاری با تغییرات را به فرد آموزش دهید. این کار یکی از دشواری های آموزش افراد دارای اوتیسم است زیرا که قاعده مندی و میل به عدم تغییر از ویژگی های آنان است. برای افزایش توانایی سازگاری با تغییرات باید از ترکیب چند اصل قبلی استفاده کرد.
7. شی، مورد علاقه فرد دارای اوتیسم را همیشه در دسترس داشته باشید تا بتوان از آن در مواقع مناسب استفاده کرد و آرامش را به وی باز گرداند.
8. برنامه آموزش انفرادی کودک اوتیسم را به طور دوره ای مورد بررسی قرار دهید، و سعی کنید که از روش های آموزش کودکان اوتیسم مختلف را برای آموزش یک هدف استفاده کنید.

تدریس خصوصی اوتیسم| معلم آموزش نوشتن و ریاضی به کودکان اوتیسم |مرکز اوتیسم دکتر صابر

برنامه های آموزشی و توانبخشی افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم باید به شکل انفرادی انجام شود و والدین در آماده سازی برنامه های آموزش انفرادی (آی. ای. پی) حضور داشته باشند. در این برنامه ها اطلاعات جزئی در مورد برنامه های آموزشی و اهداف بلند مدت و کلی و اهداف رفتاری در جلسات کاردرمانی اوتیسم وجود دارد. معلم اوتیسم لازم است تا به والدینی که در مورد حضور خود در برنامه های آموزش الفبا به اوتیسم و اثر آن تردید دارند دسترسی داشته باشند و آنان را قانع کنند. آموزش فراگیر و توجه بهتدریس خصوصی اوتیسم در آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم برنامه ساده ای نیست. اما می تواند برای دانش آموزان دارای اوتیسم و سایر دانش آموزان کلاس که دارای رشد عادی هستند مفید باشد. برای اثر بخشی هر چه بیشتر این برنامه و برنامه های آموزش ریاضی به کودکان اوتیسم و کسب احساس موفقیت در دانش آموزان دارای اوتیسم باید والدین، معلم اوتیسم و اجرا کنندگان برنامه به صورت گروهی با یکدیگر کار کنند. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با در نظر گرفتن روش های تدریس اوتیسم و کمک گرفتن از متخصصین گفتاردرمانی اوتیسم و دکتر اوتیسم در زمینه آموزش های تحصیلی کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تدریس خصوصی اوتیسم

برنامه ریزی برای آموزش انفرادی و تدریس خصوصی برای کودکان اوتیسم، سند مکتوبی است که فرایند همکاری برای ایجاد یک برنامه آموزشی انفرادی برای دانش آموزان نیازمند به خدمات ویژه را مشخص می کند. این برنامه ریزی مداوم است و فرایند های مربوط به آموزش، ارزیابی، اندازه گیری، تصمیم گیری و گزارش دهی را به شکل منسجم در خود دارد. این برنامه ها خدمات حمایتی و برنامه های آموزشی تطبیقی و تعدیل شده را مشخص می کنند (رهنمود وزارت آموزش و پرورش در مورد آموزش های ویژه، ۲۰۰۱)

هدف از یک برنامه ریزی برای تدریس خصوصی معلم اوتیسم

برنامه ریزی برای آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم به صورت انفرادی فرآیندی رسمی برای مربیان، والدین و سایر متخصصین ارائه کننده خدمات است تا با همکاری با یکدیگر در ارتباط با ایجاد یک برنامه خاص برای یک دانش آموز تصمیم گیری کنند. در این فرایند مکانیزم هایی برای تشخیص، ثبت و مرور نیازهای ویژه دانش آموز وجود دارد، هدف کلی برنامه ریزی برای آموزش نوشتن به کودکان اوتیسم به صورت خصوصی، کمک به دانش آموز است تا در کسب مهارت ها و دانش مورد نیاز در سطحی بالاتر از عملکرد فعلی در زمینه های مهارت های زندگی شناختی و رفتاری موفق شود.

محتويات برنامه آموزش انفرادی حیطه هایی را مشخص می کند که در ارتباط با نیازهای دانش آموز هستند. برای تعدادی از دانش آموزان، این برنامه ممکن است در گام نخست بر اهداف تحصیلی نظیر آموزش ریاضی به کودکان اوتیسم یا آموزش نوشتن به کودک اوتیسم و مهارت های مورد نیاز آن تأکید داشته باشد در حالی که برای دانش آموزی دیگر این برنامه مهارت های زندگی را مورد توجه قرار می دهد. تعدادی از دانش آموزان نیز ممکن است نیازمند معلم اوتیسم برای رفع مشکلات رفتاری خود باشند.

تصمیم گیری معلم کودکان اوتیسم برای اجرای برنامه

برای اینکه چنین برنامه ای به هدف خود دست یابد و به پیشرفت دانش آموز کمک کند، باید تصمیم گیری های در مورد تغییر و تعديل مواد و محتواهای موجود برای آموزش و جایگزینی برنامه تدریس خصوصی با برنامه معمول، انجام مداخلات رفتاری و استراتژی های آموزشی و استفاده از ابزارهای موجود برای ارزیابی انجام شود. کسب تصویر مشخصی از توانایی ها دانش آموز و نیازهای اساسی وی برای برنامه ریزی از جمله ضروریات است .

تصمیمات باید بر اساس شناسایی صحیح و دقیقی از سطح توانایی و عملکردهای فعلی دانش آموز باشد تا با استفاده از آن توانمندی های وی تقویت شود، علاقه مندی افزایش یابد و نیاز ها به روشنی تعیین و مشخص شوند. همراه با برنامه ریزی برای آموزش انفرادی و تدریس خصوصی که به صورت رسمی انجام خواهد گرفت، در نظر گیری و ثبت کلیه تصمیمات مربوط به منابع اضافی مورد نیاز، برنامه درسی آموزش الفبا و ریاضی به کودکان اوتیسم، استراتژی و تکنولوژی مورد نیاز برای کمک به دانش آموز در کسب اهداف کلی و رفتاری مشخص شده در برنامه کاملا ضروری است، ثبت کردن به معنی یادداشت کلیه برنامه ها و خدمات در حال اجرا در ضمن برنامه آموزش برای هر کودک اوتیسم می باشد و برای تصمیم گیری در مورد تغییر و یا تداوم برنامه و ارائه اطلاعات به والدين و سایر افراد درگیر در برنامه ریزی آموزش انفرادی از جمله ضروریات است، نگهداری برگه های مکتوب مربوط به توانمندی های ارزیابی شده دانش آموز و سطح عملکرد وی می تواند به عنوان خط پایه ای برای مشخص کردن و مناسب بودن اهداف کلی و رفتاری در نظر گرفته شده برای برنامه تدریس خصوصی در نظر گرفته شود .

برنامه ریزی آموزش انفرادی فرایندی است که با استفاده از آن معلم کودکان اوتیسم، اعضای تیم آموزش دهنده و والدین اطمینان حاصل می کنند که نیازهای دانش آموزان به شیوه ای منظم مورد توجه قرار گرفته شده اند

فرایند برنامه ریزی برای آموزش انفرادی مکانیزم اطمینان بخشی در مورد توسعه و اجرای برنامه به شیوه ای منسجم و با استفاده از گام های مشخص و عینی است که بایستی مرحله به مرحله طی شوند.

فرایند برنامه ریزی برای تدریس خصوصی به کودکان اوتیسم چارچوب مشخصی برای تصمیم گیری بر اساس توانایی های دانش آموز در زمان تهیه برنامه تعیین می کند.

برنامه ریزی برای آموزش انفرادی برای دانش آموزانی تهیه می شود که برنامه هایشان به طور معنی داری با برنامه های آموزشی از پیش تعیین شده برای سایر دانش آموزان متفاوت است و برای دانش آموزانی است که دارای نیازهای ویژه آموزشی، رفتاری، پزشکی و با جسمی هستند .

فرایند برنامه ریزی برای آموزش انفرادی بر اطلاعاتی تأکید می کند که با استفاده از ارزیابی های رسمی و غیر رسمی به دست آمده اند.

فرایند برنامه ریزی برای تدریس خصوصی کودک اوتیسم با استفاده از مشارکت والدین در تمامی مراحل برنامه ریزی، تهیه و اجرای سعی در تقویت هرچه بیشتر خود دارد.

برنامه ریزی برای آموزش نوشتن و ریاضی به کودک اوتیسم چه زمانی انجام می شود؟

برای اینکه دانش آموزی یک برنامه آموزش نوشتن و ریاضی مناسب دریافت کند، معمولا شرایطی مشخص در نظر گرفته می شود. والدین و معلم کودک اوتیسم نیز برای اینکه دانش آموزی مستحق دریافت برنامه آموزشی انفرادی باشد و برای انجام این امر ارجاع داده شود باید گام هایی را طی کنند. استثناهایی که برای این امر وجود دارد دانش آموزانی هستند که پیش از ثبت نام در مدرسه، دارای یک اختلال و یا سندروم تشخیص داده شده باشند و یا دانش آموزانی که در مراحل قبلی آموزشی نیز از برنامه های تدریس خصوصی استفاده کرده اند نیز جزو افرادی در نظر گرفته می شوند که نیازمند طی کردن گام های اداری برای ارجاع و تصمیم گیری در مورد تهیه و دریافت برنامه آموزش انفرادی نیستند.

برای تهیه برنامه آموزشی انفرادی معمولا گام های زیر توصیه می شوند:

1. تشخیص نیاز مندی کودک اوتیسم به دریافت آموزش های ویژه و خدمات مربوط به آن
2. ارزیابی دانش آموز به منظور تصمیم گیری نهایی در مورد نیاز مندی وی به برنامه های آموزش خصوصی الفبا
3.  برنامه ریزی به منظور برگزاری جلسات اعضای گروه برنامه ریزی برای آموزش انفرادی
4. برگزاری جلسات و تدوین برنامه آموزش نوشتن و ریاضی برای کودک اوتیسم
5. ارائه خدمات مورد نیاز دانش آموز
6. اندازه گیری و ارزیابی میزان پیشرفت کودک اوتیسم و ارائه گزارش به والدین وی
7. بررسی برنامه تدریس خصوصی و در نظر گیری تغییرات احتمالی در برنامه
8. ارزیابی مجدد دانش آموز برای مشخص کردن میزان پیشرفت او در آموزش های نوشتن و ریاضی