دسته: کاردرمانی

رشد حرکتی در نوزادان و کودکان

وقتی نوزاد به دنیا می آید با سرعت بالایی در جهت رشد جسمی پیش می رود و حرکات او با همین سرعت پیشرفت می نماید. رشد حرکتی نوزادان به صورت معمول روند ثابتی را طی می کند که به این روند مراحل رشد حرکتی کودک می گویند. همه نوزادان در ابتدا کنترل سر و گردن را به دست می آورند و به مرور به استفاده از دست ها در جلو بدنشان می پردازند، سپس نشستن، خزیدن، و چهار دست و پا رفتن، ایستادن و راه رفتن را در مراحل رشد حرکتی خود پشت سر می گذارند. اما در بعضی موارد کودکان با تاخیر در رشد حرکتی رو به رو می شوند یا در یک مرحله از رشد می مانند و نمی توانند مراحل بعدی را طی کنند. در چنین موارد باید هر چه سریعتر به متخصص توانبخشی کودکان مراجعه نمود و کودک را مورد بررسی قرار داد. ارزیابی مراحل رشد حرکتی، قدرت عضلات و رفلکس های نوزادی ، رفلکس های حفاظتی کودکان توسط متخصص کاردرمانی انجام می شود و علت تاخیر حرکتی کودک مشخص می شود. سپس خدمات کاردرمانی حرکتی در جهت بهبود حرکت کودک ارائه می گردد. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در زمینه ارزیابی و درمان مشکلات حرکتی کودکان در دو شعبه غرب و شرق تهران به صورت تخصصی فعالیت می نماید. در این مقاله به بررسی رفلکس های حفاظتی در نوزادان و کودکان پرداخته می شود

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

رفلکس حفاظتی در روند رشد حرکتی کودکان

رفلکس ها یکی از شاخص های تشخیصی مهم در روند رشد حرکتی کودکان می باشد که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند.

سن شروع: 5-10 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: آزمونگر کودک را از لگن یا مچ در وضعیت دمر و معلق در هوا نگه می دارد.

روش ارائه تحریک: آزمونگر در یک لحظه کودک را به سمت پایین (زمین) حرکت می دهد.

واکنش مثبت: ابداکشن سریع بازو همراه با اکستنشن و ابداکشن انگشتان دست برای حمایت از سر کودک در برابر افتادن روی زمین.

واکنش منفی: بازو ها از سر حفاظت نخواهند کرد، اما ممکن است یکی از رفلکس های اولیه مانند ATNR یا STNR خود را نشان دهند.

*واکنش پاراشوت در وضعیت های نشسته و ایستاده نیز قابل اجرا می باشد. این واکنش ها عموما پس از مورو و لاندا ایجاد شده و از واکنش های حفاظتی می باشد.

سن شروع: 6-9 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک روی تخته تعادل می نشیند.

روش ارائه تحریک: آزمونگر تخته تعادل را به سمت راست یا چپ کج می کند.

واکنش مثبت: اندام فوقانی (بازو، آرنج، مچ و انگشتان) سمتی که پایین رفته و به زمین نزدیک می شود. ابداکشن و اکستنشن شده و از سر حفاظت خواهند کرد.

واکنش منفی: اندام های فوقانی از سر حفاظت نخواهند کرد.

سن شروع: 9-12 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک روی تخته تعادل می نشیند.

روش ارائه تحریک: آزمونگر تخته تعادل را به سمت عقب کج می کند.

واکنش مثبت: اکستنشن بازو به به سمت عقب همراه با اکستنشن آرنج و ابداکشن انگشتان دست برای حمایت از سر

واکنش منفی: اندام های فوقانی از سر حفاظت نخواهند کرد.

سن شروع: 6 ماهگی

وضعیت کودک: کودک در وضعیت طاقباز روی تخته تعادل قرار می گیرد.

روش ارائه تحریک: کج کردن تخته تعادل به یک سمت

واکنش مثبت: سر و تنه در راستای صحیح قرار می گیرند، به صورتی که در سمتی که بالا می آید (از زمین دور می شود) واکنش تعادلی (انحنای خارجی سر و تنه همراه با اکستنشن و ابداکشن اندام های بالا آمده) و در سمتی که پایین رفته است واکنش حفاظتی دیده می شود.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و واکنش تعادلی و حفاظتی مشاهده نمی شود (گاهی این واکنش ها به صورت محدود در چند عضو دیده می شوند ولی کلی نیستند).

*در ارزیابی واکنش های تعادلی، فقط واکنش کامل به عنوان پاس مثبت در نظر گرفته می شود.

سن شروع: 6 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک در وضعیت دمر روی تخته تعادل قرار می گیرد.

روش ارائه تحریک: کج کردن تخته تعادل به یک سمت

واکنش مثبت: سر و تنه در راستای صحیح خود قرار می گیرند، به صورتی که در سمتی که بالا می اید واکنش تعادلی (انحنای خارجی سر و تنه همراه با اکستنشن و ابداکشن اندام های بالا آمده) و در سمتی که پایین رفته واکنش حفاظتی دیده می شود.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و واکنش تعادلی و حفاظتی مشاهده نمی شود.

سن شروع: 8 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک در وضعیت چهار دست و پا روی تخته تعادل قرار می گیرد.

روش ارائه تحریک: آزمونگر تخته تعادل را به یک سمت کج می کند.

واکنش مثبت: در سمتی که بالا می آید واکنش تعادلی (انحنای خارجی سر و سینه همراه با اکستنشن و ابداکشن اندام های بالا آمده) و در سمتی که پایین رفته واکنش حفاظتی دیده می شود.

1.اگر تیلت بورد به سمت راست یا چپ کج شود: سر و سینه به سمت بالا آمده خم می شود، اندام های سمت بالا آمده نیز خم شده و اندام های سمت پایین رفته اکستنشن و ابداکشن می شوند.

2.اگر تیلت بورد به سمت جلو کج شود: تنه عقب رفته و اندام های فوقانی اکستنشن و اندام های تحتانی فلکشن می شوند.

3.اگر تیلت بورد به سمت عقب کج شود: تنه جلو رفته، بازو ها و ران ها اکستنشن شده و سر و گردن فلکشن می شوند.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و واکنش تعادلی و حفاظتی مشاهده نمی شود.

*این واکنش بدون تخته تعادل و با کشیدن یا هل دادن در وضعیت چهار دست و پا نیز قابل انجام می باشد.

سن شروع: 10-12 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک در یک وضعیت راحت روی تخته تعادل می نشیند.

روش ارائه تحریک: آزمونگر تخته تعادل را به یک سمت کج می کند.

1.اگر تیلت بورد به راست (یا چپ) کج شود: سر و تنه به سمت بالا آمده خم می شود، اندام های سمت بالا آمده ابداکشن و اکستنشن شده و اندام های سمت پایین رفته اداکشن و اکستنشن خواهند شد.

2.اگر تیلت بورد به جلو کج شود: تنه اکستنشن شده و شانه و اندام ها به عقب تمایل پیدا می کنند.

3.اگر تیلت بورد به عقب کج شود: تنه و بازو ها خم شده و آرنج ها اکستنشن می شوند.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و واکنش تعادلی و حفاظتی مشاهده نمی شود.

*این واکنش در وضعیت نشسته روی صندلی نیز قابل انجام است که در این حالت مچ دست و بازوی یک طرف کودک را گرفته و به همان سمت می کشیم.

سن شروع: 14-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک در وضعیت دو زانو روی تخته تعادل می ایستد.

روش ارائه تحریک: تیلت بورد را به یک سمت کج می کنیم.

واکنش مثبت: مشابه واکنش های قبلی در سمتی که از زمین دور می شود واکنش تعادلی و در سمت دیگر واکنش حفاظتی دیده می شود.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و واکنش تعادلی و حفاظتی مشاهده نمی شود.

*این واکنش بدون تخته تعادل و در حالت دو زانو روی زمین نیز قابل انجام است.

سن شروع: 14-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

روش ارائه تحریک: تخته تعادل را به یک سمت کج می کنیم.

واکنش مثبت: در سمت بالا آمده واکنش تعادلی و در سمت دیگر واکنش حفاظتی دیده می شود.

1.اگر تخته تعادل به سمت راست یا چپ کج شود: سر و تنه به سمت بالا آمده خم شده، اندام های سمت بالا آمده ابداکشن و اکستنشن و اندام های سمت پایین رفته اداکشن و اکستنشن می شوند.

2.اگر تخته تعادل به سمت جلو کج شود: سر و تنه اکستنشن می شوند.

3.اگر تخته تعادل به سمت عقب کج شود: سر، تنه و لگن فلکشن می شوند.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و واکنش تعادلی و حفاظتی مشاهده نمی شود.

سن شروع: 12-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک ایستاده و آزمونگر از بازو هایش او را می گیرد.

روش ارائه تحریک: آزمونگر کودک را به سمت جلو حرکت می دهد.

واکنش مثبت: سر و تنه در راستای صحیح قرار گرفته و کودک برای حفظ تعادل یک قدم به سمت جلو برمی دارد. این یکی از اصلی ترین رفلکس ها در رشد حرکتی کودک در راه رفتن است.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و قدمی برای حفظ تعادل برداشته نمی شود.

سن شروع: 12-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک ایستاده و آزمونگر از بازو هایش او را می گیرد.

روش ارائه تحریک: آزمونگر کودک را به سمت عقب حرکت می دهد (بر هم زدن تعادل کودک).

واکنش مثبت: سر و تنه در راستای صحیح قرار گرفته و کودک برای حفظ تعادل یک قدم به سمت عقب برمی دارد.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و قدمی به سمت عقب برنداشته نمی شود.

سن شروع: 12-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک ایستاده و آزمونگر از بازو هایش او را او را می گیرد.

روش ارائه تحریک: کودک را به سمت چپ یا راست حرکت می دهد (بر هم زدن تعادل کودک).

واکنش مثبت: سر و تنه در راستای صحیح قرار گرفته و کودک برای حفظ تعادل یک قدم به طرفین برمی دارد.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و قدمی به طرفین برداشته نمی شود.

سن شروع: 12-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک ایستاده و آزمونگر از زیر بغل او را نگه می دارد.

روش ارائه تحریک: کودک را به سمت عقب می کشیم (بر هم زدن تعادل کودک).

واکنش مثبت: صاف شدن سر و تنه و دورسسی فلکشن در مچ پا (کودک روی پاشنه می رود).

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و پاها دورسی فلکشن نمی شوند.

*این واکنش ممکن است همراه با واکنش قبلی Hopping-Backward مشاهده شود. اگر میزان جابه جایی کم باشد، این واکنش دیده می شود اما در صورت جابه جایی بیشتر واکنش قدم برداشتن بروز خواهد کرد.

سن شروع: 12-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: 0کودک ایستاده، ازمونگر دست و پای یک سمت را گرفته و بلند می کند در حالی که ران و زانو را نیز خم کرده است.

روش ارائه تحریک: آزمونگر به آرامی دست را به سمت جلو و خارج می کشد (بر هم زدن تعادل کودک).

واکنش مثبت: صاف شدن سر و تنه، ران خم شده مقداری ابداکشن شده و زانوی خم شده نیز کاملا صاف می گردد.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و کودک قادر به برقراری تعادل در وضعیت ایستاده نمی باشد.

سن شروع: 12-18 ماهگی

سن یکپارچگی: باقی می ماند.

وضعیت کودک: کودک در وضعیت چمباتمه می نشیند.

روش ارائه تحریک: کج کردن کودک به یک سمت (بر هم زدن تعادل کودک)

واکنش مثبت: صاف شدن سر و تنه، اندام های سمت بالا آمده واکنش تعادلی (ابداکشن و اکستنشن) و اندام های سمت پایین رفته واکنش حفاظتی نشان می دهند.

واکنش منفی: سر و تنه در راستای صحیح قرار نگرفته و کودک قادر به حفظ تعادل یا ایجاد وضعیت درست نمی باشد. واکنش های حفاظتی و تعادلی نیز مشاهده نمی شود.

سوالات متداول:

1- رفلکس حفاظتی پاراشوت چیست و چه زمانی باید ظاهر شود؟
رفلکس پاراشوت نوعی واکنش حرکتی محافظتی است که در ۵–۹ ماهگی ظاهر می‌شود. اگر کودک در وضعیت نیم‌نشسته یا ایستاده ناگهان به سمت جلو یا عقب کشیده شود، بازوها به سمت جلو یا عقب باز شده تا سر و تنه را محافظت کنند. عدم وجود آن می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در تعادل یا رشد حرکتی باشد

2- ارتباط بین باقی ماندن رفلکس‌ها و بیش فعالی چیست؟
تحقیقات نشان می‌دهد تداوم برخی رفلکس‌های بدوی مانند مورو یا گالانت ممکن است با علائم شبیه بیش‌فعالی یا مشکلات تمرکز ارتباط داشته باشد. برخی والدین گزارش کرده‌اند که با کنترل این رفلکس‌ها، علایم بهبود یافته است

دسامبر 9, 2023برچسب‌ها:اختلال رشد حرکتی, اختلال هماهنگی حرکتی رشدی

برای رشد نوزاد نارس چه کنیم

طی چند روز اول زندگی، تغییرات زیادی در رفتار نوزاد مشاهده می شود که نه فقط به تکامل کودک و وضعیت فیزیکی او مرتبط است بلکه به سطح هوشیاری، خواب و سیری و گرسنگی او نیز بستگی دارد. یکی از تغییرات واضح و قابل توجه در سال اول زندگی کودک، رشد جسمانی کودک می باشد. اولین سال زندگی، زمان بروز تغییرات متحیر کننده است که در آن قد و وزن نوزاد تغییر می کند. پس از سال اول، سرعت رشد کودک کمتر می شود و این یک امر طبیعی و عادی است. ارزیابی رشد نوزاد نارس بایستی شامل صحبت با والدین و در نظر گرفتن تمام نگرانی هایی باشد که آن ها در مورد نوزاد نارسشان دارند. کاردرمانی نوزادان پس ارزیابی دقیق روند رشد نوزاد نارس، می تواند نقش مهمی در بهبود مراحل رشد و تکامل کودک و هم چنین رشد نوزادانی که با مشکلات رشدی به دنیا آمده اند، داشته باشد. در پاسخ به این سوال که برای رشد نوزاد نارس چه کنیم باید گفت، یکی از اصلی ترین اهداف کاردرمانی نوزادان یا کودکان مراقبت از مراحل رشد و تکامل کودک می باشد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز کاردرمانی نوزادان و کودکان، در دو منطقه غرب و شرق تهران به ارائه خدمات کاردرمانی نوزادان، کاردرمانی کودکان و کودکان و کاردرمانی در منزل به کودکان و نوزادان می پردازد.

ارزیابی نوزاد نارس در چند روز اول

چند روز اول زندگی نوزاد ترکیبی از دوره های طولانی خواب است که با دوره های کوتاه بیداری همراه است.
دوره های بیداری کم کم افزایش یافته و شامل دوره های بدخلقی، گریه و آرامش است.
واکنش های نوزاد در این زمان بستگی به وضعیت خواب و بیداری وی دارد.
ارزیابی نوزاد باید در زمان هوشیاری کامل وی انجام گیرد؛ زمانی که نوزاد آرام، چشم ها باز، و تنفس منظم است. حرکات فعال اندام ها وجود داشته و گریه نمی کند.

پوسچر نوزاد و کاردرمانی نوزادان

زمان تولد اندام ها به طور مشخص سفت (Hypertonia)، و تنه و گردن شل (Hypotonia) هستند.
در وضعیت خوابیده به پشت (Supine) اندام ها کمی خم (Semiflexed) بوده و پوسچر متقارن است.
نوزادانی که با با متولد شده اند عموماً پاها را صاف (Extended) نگه می دارند.
در وضعیت کشیدن به حالت نشسته (Pulled to Sitting) سر لق می خورد.
با نگه داشتن در وضعیت نشسته تنه خم شده و سر به سمت جلو می افتد.
با نگه داشتن در وضعیت معلق روی شکم (Ventral Suspension) سر پایین افتاده و اندام ها کمی خم نگه داشته می شوند.
با گذاشتن روی شکم (Prone) سر فوراً به یک سمت می چرخد باسن ها قوز کرده و زانو ها زیر شکم خم می شوند؛ بازو ها نیز به سینه نزدیک بوده و آرنج ها کاملاً خم هستند.

رفلکس های اولیه نوزادان

این رفلکس ها بلوغ سیستم عصبی نوزاد را نشان داده و عموماً قبل از تولد شکل می گیرند. رفلکس هایی که باید به صورت طبیعی در این سنین وجود داشته باشند عبارت اند از رفلکس های اولیه ای مانند:,Moro,sucking Rooting, Gag, Grasp, Walking, Standing و … .

برای ارزیابی رشد نوزاد نارس چه کنیم؟

بینایی و شنوایی و منحنی رشد کودک

گرچه حساسیت بینایی در نوزادان متفاوت است، این حساسیت در زمان تولد نسبت به نور و صدا وجود دارد. بعد از تولد، پس از چند روز، نوزادان چشمان خود را به سمت منبع بزرگ و درخشان نور چرخانده و چشمان خود را در مقابل نور های شدید ناگهانی می بندند. شی باید در فاصله ۳۰ سانتی متری نوزاد باشد تا علاقه و نگاه وی را جلب نماید. نوزادان معمولاً چشمان خود را برای تعقیب حرکات چهره می چرخانند.
واکنش Startle در پاسخ به صدا های بلند و ناگهانی مشاهده می شود. چشم ها ممکن است به سمت منبع صوتی نزدیک مانند صدای زنگ یا والدین بچرخد. آرامش آنی نسبت به صدا های ممتد و ضعیف نیز ممکن است دیده شود.
در طی چند روز پس از تولد، نوزادان از طریق تماس چشمی، ژست های خود انگیخته یا تقلیدی، و تنظیم حالات خواب و بیداری با مراقبین خود ارتباط برقرار می کنند.
الگو های تعامل و اشارات ظریف شخصی که توسط کودک از تولد به بعد نشان داده می شود پیوند های عاطفی بین او و مراقبین را محکم تر می کند.

پوسچر و حرکات درشت نوزادان

در حالت خوابیده به پشت سر را در یک سمت نگه می دارد. اندام ها را به صورت حرکات درشت و خام حرکت می دهد. در زمان استراحت دست ها بسته و شست داخل کف دست قرار دارد. انگشتان دست و پا در طی حرکات اکستنشن اندام فوقانی باز می شوند.
هنگامی که چانه در محل گوشه دهان لمس می شود، سر به آن سمت چرخیده و سعی می کند انگشت را بمکد. در وضعیت کشیدن به سمت نشسته اگر سر حمایت نشود لق خواهد خورد. با نگه داشتن در وضعین نشسته، سر مدت کوتاهی در وضعیت عمودی نگه داشته شده و سپس به جلو می افتد و تنه نیز کاملاً قوز دارد.
در حالت معلق روی شکم سر را در راستای بدن نگه داشته و لگن مقداری صاف تر می باشد.
در وضعیت خوابیده به شکم سر فوراً به یک سمت چرخیده اندام ها مقداری خم بوده، آرنج ها از بدن دور و باسن نسبتاً بالاست.
با نگه داشتن در وضعیت ایستاده روی سطحی سفت و اعمال فشار روی پاها، بدن را صاف کرده و عموماً رفلکس راه رفتن را نشان می دهد.

ادراک بینایی و حرکات ظریف نوزادان

مردمک نسبت به نور واکنش نشان می دهد. سر و چشم ها را به سمت منبع درخشان نور چرخانده و به نور منتشر شده از پنجره لامپ و … خیره می شود.
نور چراغ قوه مدادی را در فاصله ۳۰ سانتی متری کمی دنبال می کند. زمانی که نور مستقیماً به سمت چشم او گرفته شود چشمان خود را محکم می بندد.
به اسباب بازی های نوری که در فاصله ۱۵- ۲۵ سانتی متری وی تاب خورده یا در میدان بینایی او دور و نزدیک می شوند، خیره می شود. در حدود ۳ هفتگی صورت افرادی را که به او غذا داده یا با او صحبت می کنند، نگاه می کند. حرکات آهسته صورت یا اشیا را که به صورت افقی در خط وسط حرکت می کنند با چشم دنبال کرده که گاهی با حرکات سر در یک دامنه ۴۵ درجه ای همراه شده ولی در ادامه با افتادن سر به یک سمت همراه می گردد.
پلک زدن تدافعی در هفته های ۶-۸ بروز می کند.
دست ها معمولاً بسته است. اگر چیزی در دستش گذاشته شود فوراً آن را می اندازد.

رفتار شنیداری نوزاد و رشد و تکامل شنیداری

در پاسخ به صدا های ناگهانی از جا پریده و واکنش Startle را نشان می دهد.
اگر زنگی به آرامی نواخته شود حرکات نوزاد به صورت موقت قطع شده، ممکن است چشم ها و سر به سمت منبع صدا حرکت نمایند، اما هنوز توانایی یافتن محل منبع صدا را ندارد.

گفتار، زبان و ارتباط کلامی

در پاسخ به صدای آرام کردن والدین یا صدا های بلند ممتد مانند جارو برقی گریه را قطع می کند که البته شامل زمان جیغ زدن یا غذا دادن نمی شود.
در حالت رضایت اصوات حلقی و توگلویی محدودی ایجاد می کند.
تحریکات اجتماعی را ترجیح داده و در پاسخ به حرف زدن والدین با آن ها بغ بغو (Cooing) کرده و یا با حرکات اولیه زبان و لب ها پاسخ می دهد.
در صورت گرسنگی یا ناراحتی گریه می کند.

رفتار اجتماعی و بازی کودک

به خوبی می مکد.
اغلب اوقات خواب بوده مگر در حین غذادادن یا بغل کردن.
حالات چهره هنوز مبهم اما هوشیارانه تر هستند که در حدود ۵-۶ هفتگی به سمت لبخند اجتماعی و پاسخ های صدادار خواهد رفت.
در طی تعامل اجتماعی، تماس چشمی به صورت آگاهانه از سوی کودک برقرار یا قطع می شود.
دست ها به صورت طبیعی بسته است که اگر باز شوند نیز با تحریک کف دست دوباره بسته خواهند شد.
اگر حین گریه کردن بغل شده یا با او صحبت شود آرام می شود. در زمان بغل کردن، لباس پوشیدن یا حمام کردن باید سر حمایت گردد.

مراقبت از خود و استقلال کودک

نسبت به لباس پوشیدن و حمام کردن معمول و روزانه منفعل بوده ولی کم کم با افزایش هوشیاری پاسخ امتناعی نشان می دهد.

اگر کودک یا نوزاد شما در هر یک از مراحل گفته شده و یا مراحل رشد و تکامل با مشکل مواجه شد، با استفاده از خدمات کاردرمانی نوزادان و کودکان می توان به بهبود این وضعیت کمک کرد.

سوالات متداول:

1- وزن گیری نوزاد نارس چگونه باید پیگیری شود؟
نوزاد نارس ابتدا ممکن است تا ۱۰٪ وزن کم کند، سپس به نرخ رشدی روزانه حدود ۵ تا ۳۰ گرم بر حسب میزان نارس بودن داشته باشد. معیار رشد اغلب با نمودارهای Fenton یا جداول مخصوص تنظیم می‌شود

2- تا چه زمانی انتظار می‌رود نوزاد نارس به منحنی رشدی نرمال برسد؟
بیشتر نوزادان نارس تا پایان سال اول زندگی یا حداکثر تا ۱۸–۲۴ ماهگی به منحنی رشد نرمال (همسالان با تولد به‌موقع) می‌رسند

نوامبر 20, 2023برچسب‌ها:کاردرمانی در سعادت آباد, کاردرمانی کودکان, کاردرمانی نوزادان

اختلال خوردن در کودکان

یکی از سوالاتی که مادرانی که تازه صاحب فرزند شدند می پرسند این است که اولین غذای کودک را چه زمانی باید به او داد. در حیطه تغذیه کودکان ابتدا با دکتر تغذیه کودکان هماهنگ کرده و بعد شروع به تغذیه کودکان کنید چرا که ممکن است دیر یا زود شروع کردن تغذیه کودکان برای آن ها مشکل ساز باشد و موجب ایجاد اختلال خوردن در کودکان گردد. اولین غذای کودک که تحت عنوان غذای کمکی است، بعد از تغذیه با شیر مادر یا میان دفعات شیردهی باید به کودک داده شود. زمانی که کودک حدود 6 ماهه است، یاد می گیرد که چگونه بجود. بنابراین اولین غذای کودک باید نرم باشد تا بتواند آن را به راحتی بخورد، بسیاری از والدین به علت تس از خفگی کودکان شروع به دادن غذا به کودک را به تاخیر می اندازند و این نکته خود موجب اختلال در خوردن در کودک می گردد. اولین غذای کودک غذای نشاسته ای و برنج است. هضم آسان و احتمال ایجاد واکنش آلرژیک آن کم است. جایگزین های آن به ویژه در صورت احتمال وجود یبوست، پوره جو و جوی دوسر است. در ابتدا از گندم اجتناب کنید، زیرا حساسیت های مربوط به گندم نسبتا رایج هستند. برخی کودکان به علل مختلف دچار مشکل در غذا خوردن و بلعیدن هستند. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز تخصصی گفتاردرمانی کودکان، با در نظر گرفتن خدماتی همچون گفتاردرمانی اختلال بلع ، کاردرمانی حسی و رفتاردرمانی به درمان مشکلات خوردن کودکان کمک می کند.

اولین غذای کودک و نوزاد

در بعضی کودکان به احتمال زیاد غذا های زیر موجب شروع واکنش های آلرژیک می شود. چنانچه هر یک از آن ها را آزمایش می کنید مراقب و هشیار باشید.

مرکبات گوجه فرنگی توت فرنگی
گندم، ذرت، فرآورده های سویا
بادام زمینی
سفیده تخم مرغ، شیرگاو

برشتوک آماده مصرف برنج به وفور در دسترس است و انواع استاندارد آن در اصل شبیه یکدیگرند. برای تهیه غذای فوری برنج،دو یا سه قاشق مرباخوری برشتوک برنج را با شیر مادر یا شیر خشک آماده شده مخلوط کنید (و در صورتی که پوره خشک حاوی شیر خشک به کار می بردید، فقط با آب مخلوط کنید) حالت و بافت آن را آزمایش کنید تا نوع مورد علاقه کودکتان را بیابید. با حالت ابکی پوره شروع کنید اما نه به اندازه ای که از قاشق سرازیر شود. خودتان هم می توانید غذای برنج تهیه کنید، اما اشكال غذا های خانگی، افزوده نشدن آهن به آن هاست در حالی که بدن کودک شش ماهه به آهن نیاز دارد. حواستان به این نکته مهم باشد که عسل یکی از موادی است که در طول اولین سال زندگی کودک برای او ممنوع است حتی در غذا هایی که پخته شده اند؛ زیرا حاوی هاگ های بوتولیسم است .این هاگ ها به آسانی در دستگاه گوارش بزرگسالان از بین می روند ولی در کودکان ممکن است موجب بیماری های سخت و حتی گاهی مرگ شوند.

چگونه به کودک و نوزاد غذا بدهیم؟

همه چیز در اختیار شماست. اولین بار زمانی به کودک تان شام بدهید که گرسنه – اما نه بسیار بی تاب – است. صندلی مخصوص غذاخوری کودک را فراموش کنید؛ زیرا او تا چند هفته دیگر قادر به استفاده از آن نیست. به جای آن کودک را در یک صندلی بچه یا روی زانو های بزرگسال دیگری که در کنارتان است بنشانید و دقت کنید که سرش کمی به عقب خم شده باشد. غذا های جامد را در پستانک یا بطری کودک نریزید، مگر به دستور پزشک (پزشک تنها در صورتی که کودک مشکلات مختصر پزشکی داشته باشد، چنین توصیه ای می کند). استفاده از شیشه شیرخوری موجب پرخوری می شود در حالی که کودک به آسانی می تواند قاشق را پس بزند. مقدار کمی پوره را در قاشق بچه یا قاشق مرباخوری – و یا حتی روی انگشت خود – و درست جلوی دهان کودک قرار دهید. غذا را وارد دهان او نکنید. کودک خود باید چگونگی برداشتن غذا از قاشق و بردن به دهان و فرستادن به انتهای دهان و قورت دادن آن را یاد بگیرد. از آنجا که شما این کار را هنگامی انجام می دهید که کودک همه اشیای پیرامونش را به دهان می برد به محض نزدیک بردن قاشق او احتمالاً دهانش را خواهد گشود.

اختلالات حسی و راه حل غذا نخوردن کودک

کودکانی که به عوامل محیطی حساسی‌اند مثلاً به نور، تهویه، بوها، و صدا است ممکن است فقط در محیط‌های خاصی به درستی غذا نخورند.

در خانه والدین می‌توانند اقداماتی کنند که محیط را برای کودک دچار مشکلات حسی، آسان کنند. اگر امکان‌پذیر است نور مهتابی را تعویض کنید، اگر نه، از نور طبیعی استفاده کنید، مثل لامپ تمام- طیف یا لامپ رشته‌ای، یا لامپ سفید گرم. کودک را در جایی دور از منبع بو مثل محل پخت و پز، آشغال، و پوشک‌های کثیف بنشانید. تماشای تلویزیون یا ویدیو حین غذا توصیه نمی‌شود، البته برخی والدین این کار را تنها راه نشاندن کودک پای غذا می‌دانند. گوش دادن به موسیقی مورد علاقه ارجحیت دارد.

در مدرسه. ناهار خوردن در کافه تریای مدرسه برای دانش‌آموزان دارای مشکلات حسی می‌توانند ناخوشایند باشد آن هم به علت ترجیحات خاص و خجالت‌آوری که کودک دارد، و همچنین بو، حساسیت شنیداری، و سایر مسائل. برای راهکار‌های ناهار در مدرسه به فصل 7 مراجعه نمایید.

در رستوران. بیرون غذا خوردن برای کودک حساس، چالش‌های جدیدی فراهم می‌آورد، از جمله آن‌ها بو‌ها و غذا‌های ناآشنا، هیاهوی آشپزخانه، سر و صدای سایر مشتری‌ها و موسیقی محیط، صندلی‌ها، رمیزی، ابزار غذا‌های متفاوت و مسائل بسیار دیگر. برای کودکان جستجوگر حس، بیرون غذا خوردن می‌تواند آن قدر وسوسه‌انگیز باشد که با وجود اینکه ترجیحات غذایی دارند دوست دارند این چیز جدید را امتحان کنند. کودک ممکن است از اینکه بالاخره به رستوران زنجیره‌ای که در تبلیغات تلویزیونی دیده می‌رود، آن قدر هیجان زده باشد که راضی است میگو- نارگیل مورد علاقه‌اش را حتی اگر هم جعفری داشته باشید یا تندتر از مزاجش باشد، بخورد.

رستوران‌ها می‌توانند برای کودکان بد رفتارتر، خیلی دشوار باشند. والدین ممکن است از رفتن به رستوران ناامید شوند. موقعی که در رستوران محلی، همبرگر و سیب‌زمنی سرخ کرده سفارش می‌دهند که کودک عاشق آن است و آخر سر متوجه می‌شوند که کودک آن را نمی‌خورد چون طعم همبرگر دقیقاً مثل همیشه نیست و سیب‌زمینی‌هایش مربعی برش نخورده‌اند. همچنین سطح نور و سر و صدای محیط، خوردن غذا‌های آشنا را دشوار می‌سازد.

در ادامه برای والدی که می‌داند بیرون غذا خوردن، می‌تواند مشکل‌ساز شود، پیشنهاداتی آورده شده است:

غذایی که کودک می‌تواند بخورد با خود ببرد حتی اگر یک ساندویچ یا یک شکلات پروتئینی است. گارسون این مسئله را بهتر می‌پذیرد تا اینکه کودک به حال بحرانی برسد.
کیف‌های اسباب بازی مناسب سن کودک با خود ببرید. برای کودک کوچک این کیف می‌تواند شامل مداد شمعی و دفتر نقاشی، کتاب تصاویر، خمیر بازی، و یک عروسک توپر باشد. برای سامان‌دهی به رفتار یک کودک بزرگتر می‌توان او را به نقاشی کردن مشغول کرد، انجام یک بازی ویدیویی دستی، یا گوش دادن به موسیقی با هدفون. درست است که خیلی اجتماعی به نظر نمی‌رسد، اما بهتر از بحرانی شدن رفتار کودک در وسط یک رستوران است.
اگر لازم است، ابزار غذاخوری و تطابقات نشستن را با خود ببرید. کودکی که می‌تواند با یک قاشق که دسته‌ی تطابق یافته دارد، به راحتی غذا بخورد، باید قاشق را همراه خود داشته باشد. از آن جایی که صندلی اغلب رستوان‌ها در ‌اندازه نامناسبی برای کودکان است، هرجور وسایل تطابق نشستنی که دارید با خود ببرید مثلاً بالشک زیر باسنی پف‌دار یا زیر پایی که کودک به استفاده از آن عادت دارد.
از نظر مشکلات حسی، تفاوت بزرگی بین رستوان‌های مختلف وجود دارد. اگر امکانش وجود داشته باشد، از قبل رستوران را بررسی کنید تا ببینید صندلی‌ها چقدر نزدیک به هم قرار داده شده‌اند، میزان سر و صدای مردم و موسیقی، شدت نور و الی آخر. میزی درخواست کنید که در ساکت‌ترین نقطه‌ی ممکن قرار دارد، و بی‌درنگ از مدیر بخواهید تا صدای موسیقی را کم کند.

درمان اختلال خوردن در کودکان

اجازه دهید کودک هر آنچه را میل دارد با پوره انجام دهد. او ممکن است برای مکیدن قاشق تلاش کند یا با زبانش پوره را بیرون بریزد. در نهایت کودک ممکن است پوره را قورت بدهد و دهانش را برای لقمه ای دیگر باز کند. زمانی که او روی برگرداند، حتی اگر بیش از چند قاشق نخورده باشد سیر شده است. اشتهای او را در نظر بگیرید و به محض سیر شدن او، غذا دادن را متوقف کنید. سعی نکنید او را به خوردن آخرین قاشق غذا ترغیب کنید، اجازه دهید کودک خود دربارۀ مقدار غذایش تصمیم بگیرد. کودک عادی هنگامی که با اعتماد به نفس، سه بار در روز تغذیه کند، در هر وعده معادل یک کاسه کوچک غذا می خورد.

سوالات متداول:

1- چه عواملی باعث بروز اختلال خوردن در کودکان می ‌شود؟
عوامل متعددی دخیل هستند؛ از جمله فشار والدین، مشکلات روان‌شناختی مانند اضطراب و وسواس، مشکلات رشدی و عصبی، الگو گرفتن از اطرافیان، و حتی تجربه‌ های منفی هنگام غذا خوردن.

2- آیا اختلال خوردن در کودکان قابل پیشگیری است؟
بله. با ایجاد عادات غذایی سالم، پرهیز از مقایسه کودک با دیگران، معرفی متنوع غذاها از سنین پایین، حمایت عاطفی و توجه به نیازهای روانی کودک می‌توان از بروز اختلال خوردن جلوگیری کرد.

نوامبر 18, 2023برچسب‌ها:ارزیابی تغذیه ای کودک, تغذیه اوتیسم, دکتر تغذیه کودکان

دکتر پرخاشگری کودکان

برخی متخصصان بر این باوراند که پرخاشگری کودکان ریشه در عدم فرصت یادگیری دارد، به این معنا که کودک به علت این که فرصت یادگیری نداشته و نمی داند که نسبت به یک محرک چگونه عمل کند. به همین دلیل ممکن است کودک رفتار پرخاشگری از خود نشان دهد. در موارد دیگر ممکن است دلیل پرخاشگری کودکان، مشکلاتی باشد که کودک با آن ها دست و پنجه نرم می کنند؛ همچون رویداد های استرسی، مشکلات عاطفی، کمبود توجه، علائم اوتیسم و… . با این حال حتی در مواردی که کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری جدی ارزیابی شده اند، والدین و متخصصان رفتاردرمانی و کاردرمانی می توانند تاثیر بسیاری بر کنترل و مدیریت پرخاشگری کودکان داشته باشند. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر پرخاشگری کودکان، در کلینیک کاردرمانی و رفتاردرمانی دکتر صابر واقع در غرب و شرق تهران، علت پرخاشگری کودک را بررسی کرده و به درمان کودکان مبتلا به پرخاشگری با استفاده از متدهای روز دنیا می پردازد.

درمان پرخاشگری کودکان و آزمون ناپذیری آن ها

بسیاری از کودکان می توانند مدت زیادی با درمانگر همکاری کنند به طوری که ارزیابی به راحتی و با سرعت ادامه می یابد، اما بعضی دیگر نمی توانند. در طول فرایند تشخیص، هر روانشناسی با کودکانی مواجه می شود که ارزیابی آن ها سخت است. بعضی از درمانگران این کودکان را «آزمون ناپذیر» می نامند. گزارش بالینی آن ها در مورد این کودکان ممکن است تنها شرح این مطلب باشد که کودک نتوانست در هیچ آزمونی همکاری کند و بنابراین اطلاعات تشخیصی جمع آوری نشد. به نظر برخی متخصصان هیچ کودکی آزمون ناپذیر نیست و با استفاده از ابزار های بالینی مختلف، دستیابی به حداقل بعضی از اطلاعات تشخیصی مفید در مورد هر کودکی امکان پذیر است، با وجود این که ممکن است ارزیابی او سخت باشد.

علت پرخاشگری کودک

هنگامی که درمانگران به کودکی آزمون ناپذیر می گویند، بدان معناست که کودک به آزمون های استاندارد شده پاسخ نمی دهد، اما به یاد داشته باشید که آزمون های استاندارد شده فقط برای بیان این که کودکی مشخصاً با سایرین متفاوت است، مورد نیاز هستند. انجام این کار در مورد کودکی با ارزیابی مشکل، به اندازه کافی راحت هست. حتی اگر درمانگر احساس کند که نتایج آزمون استاندارد شده، توانایی واقعی کودک را دست کم می گیرد و این واقعیت که کودک زیر نمره برش افتاده است، کافی است تا او را کاندیدای ارزیابی بیشتر کند. پس از آن می توان از روش های معیار -مرجع و مشاهده رفتاری استفاده کرد. این ها کمتر رسمی هستند و می توانند بر نیاز ها و علایق کودک منطبق شوند. حتی اگر کودک اصلاً قبول نکند در آزمون استاندارد شده شرکت کند، می توان از روش های مصاحبه استاندارد مانند مقیاس رفتار انطباقی واینلند برای دستیابی به یک نمرۀ هنجار – مرجع بر پایۀ گزارش والدین استفاده کرد. این نیز می تواند تفاوت عمدۀ کودک با همسالانش را تأیید کند و میتوان از روش هایی که کمتر رسمی هستند برای تعیین عملکرد پایه و شناسایی اهداف مداخله استفاده کرد.

ارزیابی کودکان و درمان پرخاشگری

نلسون چهار دسته از کودکانی را مطرح کرد که احتمالاً به سختی ارزیابی می شوند: کودکانی که بی نهایت خجالتی و ساکت هستند، آن هایی که لجباز و پرخاشگر هستند، آن دسته که بیش فعال و تکانشی هستند و کودکان مبتلا به معلولیت های جسمی. در مورد کودکان خجالتی، کم کردن ارزیابی، دادن وقت بیشتر برای گرم شدن و آغاز کار با روش های ارزیابی درکی که احتیاج کمتری به گفتار دارند، می تواند مفید باشد. یک درمانگر می تواند برای آماده کردن این کودکان برای ورود به شیوه های ارزیابی معیار-مرجع و مشاهدات رفتاری، از نامگذاری غلط اشیاء معمولی و نقش بازی کردن برخلاف جریان عادی استفاده کند. در مورد کودکان لجباز و بیش فعال یا تکانشی، استفاده از یک لحن کنترل کننده محکم توسط درمانگر و احتمالاً درخواست از والدین برای منتظر ماندن در اتاق مشاهده، ممکن است مفیدتر از زمانی باشد که در معرض دید کودک باشند. نلسون استفاده از روش های مهلت دادن را برای کسب همکاری کودک لجباز پیشنهاد کرد. این روش ها ممکن است به ارزیابی طولانی تری نسبت به آنچه طراحی شده، بیانجامد، اما در عوض باعث می شود اطلاعات معتبر دیگری از کودک بدست آوریم، به جای این که مجبور شویم به خاطر شکست خوردن، ارزیابی را رها کنیم. با پرهیز از شیوۀ زبانی که کودک را بر درمانگر غالب می کند -مثلاً از کودک درخواست می کنید «آیا می خواهی فلان کار را انجام دهی؟ یا دنبال کردن یک دستور با خوبه؟ – می توان از بروز وضعیت های ناشیانه در برابر کودکی که درمانگر را در مقابل عمل انجام شده قرار می دهد، به طوری که مجبور می شود از آنچه پیشنهاد کرده عقب نشینی کند، جلوگیری کرد. با دور کردن محرک های خارجی از محیط می توان به تمرکز کودک بیش فعال روی مواد ارزیابی کمک کرد. با انعطاف پذیری در مقابل محلی که ارزیابی در آنجا انجام می شود نیز می توان به این نوع کودک کمک کرد. به جای اصرار روی نشستن کودک پشت میز، درمانگر می تواند مقداری از ارزیابی را کف اتاق، داخل راهرو، یا زیر میز انجام دهد. نلسون نیز پیشنهاد کرد شکست های مکرر کودک را بپذیرید و ارزیابی را به جای مدتی طولانی، در دوره های کوچک زمانی انجام دهید.

رفتاردرمانی کودکان با مشکلات ذهنی و جسمی

کودک مبتلا به ناتوانی های بینایی یا سایر ناتوانی های جسمی نیز به علت ناتوانی در پاسخ به محرک های معمولی ارزیابی به شیوه ای عادی، مشکلات خاصی را نشان می دهد. از کودکان مبتلا به ناتوانی های جسمی که قادر به اشاره کردن نیستند، می توان خواست به محرکی نگاه کنند که بهتر از همه با آنچه که درمانگر گفته، جور درمی آید. در یک رویکرد ارزیابی پویا، برای آن کودکانی که اصلاً گفتار ندارند، به منظور تعیین آنچه به برقراری ارتباط بهتر به آن ها کمک می کند می توان از انواع مختلف سبک های جایگزین برقراری ارتباط مانند تصاویر، علائم، یا کلمات نوشتاری استفاده کرد. از کودکان نابینا می توان خواست اشیائی را که حس می کنند، نام ببرند یا توصیف کنند یا در مورد رویدادهایی که تجربه کرده اند، صحبت کنند. نلسون پیشنهادات بیشتری را برای کار با کودکی که سخت ارزیابی می شود، ارائه کرد. نکته مهم آن است که درمانگر بداند حتی اگر به نظر نرسد که آزمون استاندارد شده، پربارترین منبع اطلاعات است، باز هم می توان از هر کودک مبتلا به یک مشکل ارتباطی، چیزی آموخت. از نظر من، ما هرگز نباید صرفاً با عبارت «آزمون ناپذیر» برای کودکی، حذف کردن او را توجیه کنیم. با استفاده از مجموعه کامل ابزارهای ارزیابی خود تصمیم گیری در مورد این که آیا کودکی مشکل برقراری ارتباط دارد یا نه، تعیین عملکرد پایه و این که کودک برای برقراری ارتباط بهتر به چه چیزی نیاز دارد امکان پذیر می شود. این، هدف عمدۀ ما به عنوان یک تشخیص دهنده است، هر چند ممکن است مشکل باشد، اما هرگز غیرممکن نیست.

سوالات متداول:

1- دکتر چگونه علت پرخاشگری کودک را تشخیص می‌دهد؟
پزشک یا روان‌شناس کودک با استفاده از مصاحبه بالینی با والدین، مشاهده رفتار کودک، آزمون‌های روان‌شناختی و بررسی شرایط خانوادگی و مدرسه‌ای، علت‌های اصلی پرخاشگری را شناسایی می‌کند. این علت‌ها می‌تواند شامل اختلالات عصبی-رشدی، مشکلات هیجانی، محیط پرتنش یا حتی مشکلات جسمی باشد.

2- آیا درمان پرخاشگری کودکان به دارو نیاز دارد؟
در بیشتر موارد، درمان رفتاری و روان‌شناختی کافی است. اما در مواردی که پرخاشگری ناشی از اختلالات شدید مانند ADHD یا اختلالات خلقی باشد، پزشک ممکن است دارو تجویز کند. تصمیم‌گیری در این مورد تنها پس از ارزیابی دقیق توسط دکتر انجام می‌شو

نوامبر 15, 2023برچسب‌ها:پرخاشگری کودکان, رفتاردرمانی, کاردرمانی کودکان

کاردرمانی تاخیر حرکتی

تاخیر حرکتی یکی از انواع مشکلاتی است که در کودکان پدید می آید؛ بدین صورت که آن ها نمی توانند فعالیت های متناسب با سن شان را در زمان تعیین شده انجام دهند و نسبت به هم سن و سالان خود، تاخیر دارند. تاخیر حرکتی کودکان با هر علتی موجب مشکلات فراوانی در هماهنگی حرکتی در آینده کودک می شود. یکی از روش های درمان تاخیر حرکتی کودکان، کاردرمانی تاخیر حرکتی می باشد. فرد متخصص با توجه به شرایط و سن کودک تمریناتی را برای او در نظر می گیرد که او باید با برنامه انجام دهد. به طور کلی می توان گفت روش درمان تاخیر حرکتی کودک به دلیل تاخیر حرکتی کودک و سن او بستگی دارد اما کاردرمانی برای راه رفتن کودک و کاردرمانی تاخیر حرکتی جز بهترین روش های درمان این اختلال در کودکان می باشد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با دو شعبه واقع در غرب و شرق تهران به انجام خدمات کاردرمانی کودکان از جمله کاردرمانی جسمی حرکتی، کاردرمانی برای راه رفتن کودک و… می پردازد. تجربه بالا و امکانات مرکز در جهت مهارت های حرکتی کودکان بسیار مفید می باشد.

رشد حرکتی کودک و تاخیر حرکتی

رشد کودکان از یک الگوی مشخص پیروی می کند به همین علت، می توان مراحل اصلی رشد حرکتی و سن تقریبی کسب این مراحل را پیش بینی کرد. واکنش های وضعیتی (Postural Reactions) نیز که شامل واکنش های راستایی، حفاظتی و تعادلی هستند از یک توالی قابل پیش بینی پیروی می کنند، بدین شکل که اولین واکنش ها در وضعیت دمر ظاهر می شوند و سپس در وضعیت های طاقباز، نشسته، چهار دست و پا و ایستاده نمایان می گردند. با وجود این که حرکات نوزاد بیشتر رفلکسی به نظر می رسند اما با نگاهی دقیق تر می توان شواهدی از پردازش و یکپارچه سازی داده های حسی را مشاهده کرد. در ماه اول زندگی نوزاد قادر است سرش را در وضعیت دمر به طرفین بچرخاند و اگر با کمک بنشیند سر را بالا خواهد آورد. در ۴ ماهگی نوزاد در وضعیت دمر سر را بالا آورده و محیط را نگاه می کند. این مهارت در ۶ ماهگی کاملاً عملکردی است. در این سن نوزاد در وضعیت طاقباز، مرتب غلت زدن، اولین مرحله ی تحرک و جابجایی در کودک محسوب می شود. غلت زدن ابتدا به صورت واکنش های لگد زده و پاها را به دهان می برد. خودکار راستایی در نوزاد بروز می کند؛ نوزاد ابتدا می تواند از شکم به بغل بچرخد، اما کم کم توانایی غلتیدن از شکم به پشت را نیز کسب می نماید. پس از ۶ ماهگی نوزاد می تواند طول اتاق را با غلت زدن طی کند. البته این مهارت ممکن است در نوزادان بزرگ یا سنگین با تاخیر چند ماهه همراه شود. نوزادان از همان ابتدا به نشستن با کمک علاقه مند هستند. در طول ۴ ماه اول که مهارت بینایی پیشرفت می کند علاقه ی آن ها به دیدن محیط در وضعیت نشسته نیز بیشتر می شود. طی ماه های اول نوزاد با پشت گرد می نشیند و فقط چند لحظه می تواند سر خود را صاف نگه دارد اما در ۴ ماهگی هم تنه صاف تر است و هم زمان نگه داشتن سر طولانی تر می باشد. در ۶ ماهگی نوزاد به تنهایی و با کمک دست هایش و سطح اتکای وسیعی که با پاهای خم خود ایجاد می کند، می نشیند. با این وجود نشستن او هنوز بی ثبات است و به راحتی می افتد. در ۹-۸ ماهگی کودک چند دقیقه بدون کمک نشسته و از دست ها برای بازی کردن یا خوردن استفاده می کند. در طی چند ماه آینده کودک مهارت نشستن را ابتدا از وضعیت دمر و سپس از وضعیت طاقباز کسب می کند. این مهارت ها کودک اجازه می دهد که به صورت متناوب بین سینه خیز و نشسته تغییر وضعیت دهد. شروع سینه خیز رفتن در نوزاد به سمت عقب است اما یک نوزاد ۷ ماهه توانایی سینه خیز رفتن به سمت جلو را نیز دارد. چهار دست و پا رفتن نسبت به سینه خیز رفتن، مهارت پیچیده تری است و قدرت و هماهنگی بیشتری می طلبد. این مهارت در کودکان ۱۲-۱۰ ماهه به خوبی تکامل یافته و در شرایط مختلف محیطی (سطوح و شیب های مختلف) قابل اجراست. نوزادان ۵-۶ ماهه از ایستادن لذت می برند و زمانی که با کمک والدین می ایستند با خوشحالی بالا و پایین می پرند. کودکان ۱۰ ماهه با گرفتن از مبل یا تخت به خوبی ایستاده و تمرین بشین پاشو می کنند. در ۱۲ ماهگی امکان انتقال وزن روی یک پا و شروع برداشتن اولین قدم ها با کمک لوازم خانه یا دست والدین میسر می شود. کم کم کودک دست خود را از کمک خارجی رها کرده و با پاهای باز و دست های بالا آمده شروع به راه رفتن مستقل می کند.

راه رفتن کودک و کارهایی که از 18 ماهگی انجام می دهد

در ۱۸ ماهگی کودک راه رفتن را به بقیه ی مهارت های جابجایی ترجیح می دهد اما هنوز تعادل کامل نیست و مرتب می افتد. در ۲ سالگی کودک با تعادل و هماهنگی خوبی راه می رود. در این سن دویدن اولیه نیز شروع می شود اما دویدن واقعی (که با چرخش تنه و حرکات بازوها همراه است) در ۳-۴ سالگی دیده می شود. در واقع یک کودک ۴ ساله مانند بزرگسالان راه می رود و یک کودک ۶ ساله مانند بزرگسالان می دود. کودکان در ۲ سالگی بدون کمک والدین (ولی با گرفتن نرده) از پله بالا رفته و در 2.5 سالگی از آن پایین می آیند این مهارت ها به صورت هر پله یک پا و بدون گرفتن نرده در 3.5 سالگی دیده می شوند در ۲ سالگی کودک برای چند لحظه کوتاه می تواند روی یک پا بایستد و توپی را شوت کند، اما در ۵ سالگی چند ثانیه روی یک پا ایستاده و بدون افتادن روی لبه جدول راه می رود. پریدن از ۲ سالگی شروع می شود و یک کودک ۳ ساله به راحتی از روی یک پله کوتاه پایین می پرد. لی لی کردن (Hopping) سخت تر است و در ۳٫۵ سالگی دیده می شود. پریدن روی پاها به صورت یک در میان نیازمند قدرت و هماهنگی بیشتری است و تا ۵ سالگی دیده نمی شود. کودکان از ۲ سالگی توانایی پدال زدن را پیدا می کنند اما مهارت راندن یک سه چرخه برای عبور از موانع در ۴ سالگی کامل می شود. شوت زدن نیز از ۲ سالگی شروع می شود اما کسب مهارت در آن ممکن است تا ۶ سالگی طول بکشد. کودکان ۲,۵ ساله توانایی گرفتن توپ های ۱۰ اینچی را دارند اما مهارت گرفتن توپ های کوچک تر تا ۴ سالگی زمان می برد. پرتاب کردن نیز ابتدا به صورت هل دادن بروز می کند ولی توانایی پرتاب کردن واقعی توپ با تعادل و هماهنگی مناسب در ۴ سالگی دیده می شود. در صورت عدم مشاهده موارد ذکر شده در کودک خود ابتدا به متخصص مراجعه کرده و در صورت تشخیص تاخیر حرکتی در کودک، از خدمات کاردرمانی تاخیر حرکتی و کاردرمانی برای راه رفتن کودک می توانید استفاده کنید.

روش های درمان در کاردرمانی کودکان تاخیر حرکتی

استفاده از روش تصویر سازی ذهنی

جهت آموزش کاردرمانی حرکتی کودکان ابتدا فعالیت یا تمرین مورد نظر را خود انجام دهید و از کودکان تاخیر حرکتی بخواهید در ابتدا فقط مشاهده کند و پس از مشاهده دقیق،تمام مراحل را در ذهن مرور و تصور کند در واقع به صورت ذهنی انجام دهد تا از نظر ذهنی کمی یادگیری صورت گیرد و یک طرحواره حرکتی در ذهن کودک تاخیر حرکتی ایجاد شود. و بعد از آن اقدام به انجام عملی تمرین کاردرمانی حرکتی و فعالیت مورد نظر را بکنید از این روش جهت آموزش تمام تمرینات کتاب و آموزش فعالیت های روزمره استفاده کنید تا سرعت یادگیری فرد تمرین کننده افزایش یابد. از این روش جهت آموزش هر تمرین یا فعالیتی استفاده کنید.

روش درکی-حرکتی در کاردرمانی حرکتی کودکان

از این روش استفاده کنید تا هماهنگی عضلانی کودک با تاخیر حرکتی را در تمام زمینه ها و در کل اعضای بدن بالا ببرید تا کودک بتواند با افزایش هماهنگی عضلانی اکثر فعالیت هایی را که در آنها مشکل دارند را انجام دهد و با توجه به اینکه محل یادگیری این تمرینات و شناخت و برخی مهارت های گفتاری در مغز تقریباً یک ناحیه است، انجام این تمرینات زمان بهبود حرکت منجر به بهبود کلیه اختلالات همراه یا ناشی از این اختلال نظیر اختلالات یادگیری،گفتاری و غیره می‌گردد. برخی از کودکان به خصوص افراد با ضریب هوشی پایین بعد از افزایش هماهنگی عضلانی باز از انجام برخی فعالیت ها و یادگیری مراحل حرکتی ناتوان هستند بنابراین باید ضمن اینکه از این روش در کاردرمانی حرکتی در جهت بالابردن هماهنگی عضلانی کودک تاخیر حرکتی استفاده شود با استفاده از روش‌های دیگر مانند روش گرایش و شناخت نسبت به اجرای کارهای روزمره ( کوپ ( COOP ) و آموزش عصبی حرکتی کار ( NTT ) سایر فعالیت های روزمره،ورزشی و شغلی را آموزش داد تا کودک در این فعالیت‌ها حداکثر مهارت را کسب کند،افزایش هماهنگی عضلانی به تنهایی شاید کافی نباشد.

روش یکپارچگی حسی در کاردرمانی جسمی کودکان

جهت یکپارچگی سازی حواس با یکدیگر و بهبود ویرایش آنها در مغز موثر است که نهایتاً احتمالاً می‌تواند منجر به بهبود مهارت حرکتی کودک گردد،از این روش نیز در برخی از تمرینات (بخش تمرینات با وسایل) استفاده شده است که البته این تمرینات نیز با روش درکی-حرکتی شباهت و یکسانی زیادی دارند،چنانچه تمرینات را روی تخته تعادل،ترامپولینگ، تیوپ و یا هر وسیله دیگری که حین تمرین منجر به تحریکات وستیبولار گردد،انجام شود به نحوی می‌توان گفت تمرین از رویکرد یکپارچگی حسی نیز استفاده کرده است همچنین در تمرینات کاردرمانی حرکتی حالت خوابیده، ضمن استفاده از رویکرد درکی-حرکتی با توجه به تحریک شدید حواس لمس و حس عمقی در حالت خوابیده و بینایی و شنوایی میتوان بیان داشت به نحوی همزمان از این رویکرد نیز بهره می‌برد.

روش شناخت نسبت به اجرای کارهای روزمره در کاردرمانی در منزل

ضمن اینکه هماهنگی عضلانی کودک را با استفاده از رویکرد‌های دیگر افزایش می دهید از این روش جهت یادگیری و شناخت کودک نسبت به فعالیت‌های روزمره زندگی نظیر نحوه نظافت،بهداشت (شانه زدن،شستن دستها،صورت و غیره)،آموزش خوردن و پوست کندن انواع خوراکی ها،پوشیدن انواع لباس ها (جوراب،کفش،شلوار،تیشرت و غیره) استفاده کنید.

بعد از تمرینات درکی-حرکتی و افزایش نسبی هماهنگی عضلانی یا به صورت همزمان باید فعالیت‌های روزمره را به کودک با مشکلات حرکتی آموزش دهید با توجه به انجام تمرینات هماهنگی عضلانی و بهبودی نسبی،در صورت آموزش این بار فرد مورد نظر یادگیری بهتری نسبت به گذشته خواهد داشت،با استفاده از این رویکرد انگیزه،شناخت و انجام فعالیت‌های روزمره را در کودک با تاخیر حرکتی تقویت کنید به خصوص اینکه با صرف انجام تمرینات هماهنگی عضلانی و افزایش هماهنگی عضلانی باز شاید کودک نتواند تمام فعالیت‌ها را انجام دهد و در واقع در یکی از مراحل انجام برخی فعالیت ها مهارت نداشته باشد.

روش آموزش عصبی حرکتی کار ( NTT ) در کاردرمانی کودکان

آموزش تمام مراحل یک کار یا فعالیت به یک کودک با اختلال هماهنگی عضلانی بسیار دشوار و زمان گیر می باشد شما با استفاده از این روش می توانید فعالیت موردنظر را به بخش های مختلف تقسیم بندی کنید و با انجام و تکرار این بخش ها،زمانی که کودک مهارت لازم را در بخش‌های مختلف کسب کرد و به اصطلاح اعصاب و عضلات حرکتی فرد مهارت لازم را در قسمتهای مختلف آن فعالیت کسب کردند،شما می‌توانید با یکپارچه کردن قسمتهای مختلف با یکدیگر،فعالیت مورد نظر را آموزش دهید. در واقع با این روش می‌توانید طرحواره های حرکتی (برنامه حرکتی جهت انجام یک فعالیت حرکتی) را در فرد ایجاد کنید.

روش کاینستزیا در کاردرمانی جسمی

این روش در حین تمرینات درکی-حرکتی استفاده شده و این حس در حین تمرینات به مقدار کافی تحریک و مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بیشترین و مهمترین روشی که در این بخش جهت تمرین درمانی در کاردرمانی حرکتی ارائه شده است، رویکرد درکی-حرکتی است،زیرا این رویکرد باعث افزایش هماهنگی عضلانی در تمام قسمتهای بدن شده و در بهبود و پیشرفت عملکرد تمام اعضای بدن نظیر مغز و نخاع،تمام گیرنده های حسی،اعصاب محیطی و عضلات موثر است و کودک در تمام زمینه ها و مهارت های دیداری،هماهنگی عضلانی،توجه و تمرکز،مهارت های تحصیلی،شغلی و غیره پیشرفت می کند. خوشبختانه منابع علمی فراوانی نیز از این روش حمایت می کنند. ضمن این که تمرین دهی بر پایه این رویکرد و استفاده همزمان از سایر رویکردها به همراه این رویکرد بیشترین تاثیر را در بهبود کودکان تاخیر حرکتی و اختلال هماهنگی عضلانی دارد و سالها تجربه در این زمینه کاملا تایید کننده این نحوه تمرین دهی می باشد. در کل باید سعی و تلاش شود از همه رویکرد ها استفاده شود تا رویکرد ها نقاط ضعف یکدیگر را پوشش دهند و نقاط قوت همدیگر را تقویت کنند. استفاده از این رویکرد شاید برای همه مناسب نباشد و احتمال موارد خاص نیز وجود دارد.

کاردرمانی حرکتی کودکان

کانون اصلی مهارت های هوشی-تحصیلی، مهارت های زبانی و مهارت های حرکتی در ناحیه پره فرونتال مغز است،ما به راحتی می توانیم این ناحیه و سایر مدارهای حسی حرکتی در مغز و نخاع را با انجام تمرینات هماهنگی حرکتی تقویت و استعدادهای تحصیلی-هوشی،مهارت های زبانی و مهارت های حرکتی کودک را ارتقا داده و در نتیجه استقلال،عزت نفس و اعتماد به نفس کودک خود را افزایش دهیم. بنابراین خانواده هایی که دغدغه تربیت کودک با استعداد را دارند با انجام تمرینات هماهنگ حرکتی می توانند به راحتی به این هدف دست یابند.

همچنین با توجه به فیزیولوژی تاثیر تمرینات می‌توان بسیاری از اختلالات ذهنی-جسمی را درمان و توان بخشی مناسب و موثر نمود،برخی از این اختلالات ذهنی عبارتند از:

اختلالات یادگیری
اختلالات زبان و گفتار
اختلال بیش فعالی
اختلال اوتیسم
اختلالات اضطرابی و کمرویی

و برخی اختلالات جسمی که عبارتند از:

ضعف مهارت‌های حرکتی (ضعف در انجام مهارت های روزمره،دوچرخه سواری،مهارت نوشتن و…)
بیماری های فلج مغزی،سکته مغزی،اس ام اس،ضایعات نخاعی و به ویژه پارکینسون
کاهش عوارض سالمندی

تمرینات هماهنگی حرکتی مصور و جامعی طراحی شده که درد درمان و توانبخشی اکثر اختلالات ذهنی-جسمی بسیار موثر و کارآمد هستند،این تمرینات بسیار جامع و کامل هستند و تقریباً تمام فاکتورهای موثر در هماهنگی حرکتی را پوشش می‌دهند،کلیات برخی از این تمرینات عبارتند از:

تمرینات هماهنگی حرکتی دست و پا
تمرینات هماهنگی چشم و دست
تمرینات هماهنگی لب و زبان
تمرینات تعادلی
تمرینات تحریک و تقویت حس عمقی
تمرینات هماهنگی حرکتی عبور از خط وسط بدن
تمرینات تقویت و بهبود غلبه طرفی

در کل در تمریناتی که یک یا چند عضو از یک نیمه بدن به نیمه دیگر بدن می روند به تقویت مهارت عبور از خط وسط بدن کمک می کنند.

سوالات متداول:

1. تا چه سنی نگران راه رفتن کودکمان نشویم؟

به صورت طبیعی کودکان بین 12 تا 18 ماهگی توانایی راه رفتن را پیدا می کنند اگر کودک شما تا 18 ماهگی اولین قدم هایش را برنداشته و تا 2 سالگی هنوز نمی تواند راه برود برای بررسی دقیق تر به متخصص کاردرمانی مراجعه نمایید.

2. کاردرمانی در تاخیر تکاملی کودکان چه نقشی دارد؟

تمرینات کاردرمانی جسمی و کاردرمانی هماهنگی حرکتی به کودکان کمک می کند روند رشد طبیعی را طی کرده و مهارت های حرکتی پیشرفته را بیاموزند.

نوامبر 14, 2023برچسب‌ها:کاردرمانی جسمی, کاردرمانی در اختلالات حرکتی کودکان, کاردرمانی کودکان

اختلال خواب در نوزاد یا کودک| دکتر متخصص خواب در کودکان و نوزادان| روش های خواباندن کودک

خواباندن کودک یا نوزاد یکی از پرچالش ترین مسائل برای والدین است. برای خواباندن نوزاد یا کودک خود باید نیاز های روزانه خواب آن ها را بشناسید و از روش های خواباندن کودک بهره بگیرید. زمانی که می‌خواهید در مورد خواب فرزندتان تصمیم بگیرید، آنچه را برای شما و نیز کودک موثر است، در نظر بگیرید. نگران گرفتار شدن در تصمیمتان نباشید. مانند اغلب ما، شما نیز روش‌ های چندی را خواهید آزمود. برای اولین فرزندتان بر یک روش متمرکز می‌ شوید و سپس در می‌ یابید که این روش برای فرزند دومتان کاملاً غیر موثر است. به هیچ عنوان پیش از خواب نوزاد را هیجان زده نکنید. ارتباط چشمی موثر با نوزاد برقرار نکنید چرا که محرک ترین عامل برای نخوابیدن نوزاد است. هنگامی که کودک هنوز بیدار است، او را در رخت خواب قرار دهید و محیط مناسبی را برای خواب کودک یا نوزاد خود در نظر بگیرید. برای این که نوزاد یا کودک شما خواب بهتری داشته باشد، حتما قبل خواب او را آرام کنید. این نکته را به خاطر داشته باشید که خواب منظم در کودک یک عامل مهم در حفظ سلامتی اوست پس از اهمیت بسیاری برخوردار است. مرکز توانبخشی کودکان با بهترین دکتر متخصص خواب در کودکان و نوزادان، با در نظر گرفتن روش های خواباندن کودکان و نوزادان و تکنیک های متفاوت کاردرمانی و ماساژ برای کودکان و نوزادانی که اختلال خواب دارند، به این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اصول خواباندن نوزاد یا کودک

اصول چندی – البته نه تمام آن ها – در برنامه‌ های خواب مشترک هستند. چنانچه میل ندارید یک روش را تا انتها ادامه دهید، می‌ توانید عناصر زیر را هنگام شروع روش شخصی خود در نظر بگیرید:

-سعی کنید هنگامی که نوزاد خواب آلود ولی بیدار است، او را در محل مخصوص خودش قرار دهید. این کار را به او می‌ آموزد که پس از بیدار شدن، چگونه دوباره به خواب برود.

-پیش از خواب تشریفاتی انجام دهید و از آن تخطی نکنید. درباره طول مدت این تشریفات و اینکه شامل خواندن کتاب‌ ها یا آواز هایی باشد که شما تا سال‌ ها از خواندن آن ها خسته نشوید، دقت لازم را داشته باشید.

-نوزاد خود را به یک شی «مورد علاقه» که «شیء انتقالی» نیز نامیده می‌ شود، وابسته کنید. ایده اصلی اینجاست که کودک برای آرامش یافتن به جستجوی شی «دوست داشتنی مورد علاقه‌ اش» می‌ پردازد. این امر برای برخی از والدین پرسش برانگیز است. میل دارید نوزادتان به شما – مادرش – وابسته باشد، یا مثلاً به یک اردک زرد رنگ؟ زمانی که قادر نیستید در کنار کودک باشید، «اشیای مورد علاقه» واقعاً مفید هستند.

-اگر مایلید کودک خود را به وابستگی به «شیء مورد علاقه» (یک پتو، یک عروسک پشمالو یا شیء آرامش بخشی به استثنای گرمای پوست بدن خود) تشویق کنید، او را به سمت شیئی هدایت کنید که به تعداد زیاد می‌ توانید خریداری کنید.

-هیچ کار خاصی انجام ندهید. فرزند شما سرانجام تمام شب را خواهد خوابید – حداقل زمانی پیش از نوجوانی؛ که در این صورت مشکل شما بیرون کشیدن او از رخت خواب پیش از ظهر خواهد بود.

روش فربر در خواباندن نوزاد یا کودک

در برنامه‌ای که توسط ریچارد فربر در سال ۱۹۸۵، در کتابش به نام «مشکل خواب کودک خود را حل کنید» پیشنهاد شده است (که توسط مادران فربراسیون نامیده می‌ شود)، هدف، آموختن تنها خوابیدن در تخت به کودک و در صورت بیدار شدن در طول شب، دوباره بدون سر و صدا به خواب رفتن است. این امر تجربه مثبتی است که به تدریج به خواب رفتن خود به خودی را به کودک می‌ آموزد. فربر این روند را به خواب رفتن فرد بالغی تشبیه می‌ کند که استفاده از بالش برای او ممنوع شده است. ابتدا او برای به خواب رفتن دچار مشکل می‌ شود، در مرحله بعد بارها بیدار می‌ شود، اما بعد از چند شب به این حالت عادت می‌ کند و به راحتی به خواب فرو می‌ رود. روش فربر، مانند بسیاری از روش‌ های دیگر، با تشریفات پیش از خواب شروع می‌ شود (ابتدا احتمالاً گرفتن دوش، به دنبال آن مطالعه کتابی یا سر دادن آوازی)، سپس شما یا شوهرتان، در حالی که هنوز کودک بیدار است، او را در محل خوابش قرار می‌ دهید و اتاق را ترک می‌ کنید (و کودک گریه را سر می‌ دهد). سپس به فاصله پنج، ده و پانزده دقیقه و بعد از آن به فاصله ۱۵ دقیقه‌ ای برای اطمینان یافتن از وضعیت مناسب کودک، به اتاق او سرکشی می‌ کنید. در این روش والد در اتاق باقی نمی‌ ماند، کودک را نمی‌ جنباند و هیچ نوع تکیه‌ گاهی (مثل بطری یا پستانک) در اختیار او قرار نمی‌ دهد و به هیچ وجه کودک را از تختش بیرون نمی‌ آورد. این عمل با هر بار بیدار شدن کودک در طول شب تکرار می‌ شود. در دومین شب فاصله ورود به اتاق هر بار ۵ دقیقه طولانی‌ تر می‌ شود. اگرچه فربر جایگزین‌ های تدریجی (نشستن روی صندلی کنار تخت کودک و هر شب صندلی را قدری دورتر از تخت قرار دادن) را پیشنهاد می‌ کند، اما بر روش ترک کردن اتاق در دوره‌ های متوالی تاکید بیشتری دارد. روش فربر ممکن است چندین ساعت، چندین شب و روز و حتی چندین هفته ادامه یابد، ولی در نهایت معمولاً موثر واقع خواهد شد. پرسش این است که آیا شما قادر به ادامه آن تا «نهایت» خواهید بود یا خیر. (در اغلب موارد پدر دارای توانایی‌ های بهتری برای انجام این برنامه است، زیرا هورمون‌ های ترشح شده در مادران شیرده، هنگام شنیدن صدای جیغ و فریاد کودک برای مدت طولانی، انجام این کار را برای ایشان تقریبا غیر ممکن می‌ سازد). از زمان انتشار کتاب فربر، برنامه‌ های مشابه ولی بهینه سازی شده‌ ای به چاپ رسیده‌ اند. تحقیقات جدید نشان داده است که تکرار هر شبه روند فربر هنگام بیدار شدن کودک در طول شب الزامی نیست. این برنامه را یک بار در ابتدای شب انجام دهید و سپس هنگام بیدار شدن او را با تکان تکان دادن بخوابانید. در اغلب موارد این کار در خواب طولانی شب خللی وارد نمی‌ کند.

نوامبر 1, 2023برچسب‌ها:اختلال خواب, اختلال خواب نوزادان و کودکان, دکتر متخصص اختلال خواب

کاردرمانی برای راه رفتن کودک| کاردرمانی کودکان| کاردرمانی حرکتی| کاردرمانی جسمی

یک کودک نرمال و عادی در سال اول زندگی به توانمندی های بسیاری همچون یادگیری چگونه راه رفتن، صحبت کردن، خزیدن، نشستن و در اخر، راه رفتن بدون کمک دیگران دست خواهد یافت. برای پیگیری مراحل رشد و تکامل از جمله تکامل حرکتی کودک خود، به سن تعدیل شده کودک خود توجه کنید که بر اساس تاریخ دقیق زایمان تعیین می شود. تکامل حرکتی و کسب مراحل آن به صورت خطی می باشد و مهارت ها به صورت یک توالی رشدی و در نتیجه ی بلوغ سیستم عصبی مرکزی ایجاد می شوند. در این سیستم ابتدا ساختار های ساقه ی مغز تکامل می یابد، به صورتی که که در پاسخ های رفلکسی نوزاد مانند رفلکس گرفتن که توسط مسیر های عصبی که از ساقه ی مغز منشأ می گیرند کنترل می گردد. ساختار های قشری نیز بعدا تکامل می یابند که نمونه ی دلیل تکامل و میلین سازی در مغز میانی و ساختار های قشری است. هم زمان به دلیل مهار کنترل این مراکز، آن مهارت های هماهنگ و برنامه ریزی شده ی کودک مشاهده می شوند. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با انجام خدمات کاردرمانی برای راه رفتن کودک، کاردرمانی حرکتی و کاردرمانی کودکان به کودکانی که در راه رفتن مشکل دارند کمک کرده و موجب افزایش کیفیت زندگی آن ها می گردد.

اصول تکامل حرکتی و کاردرمانی حرکتی

افزایش کنترل بر حرکات و مهارت ها نه تنها به بر ساقه ی مغز می باشد بر اساس این نظریه می توان اصول زیر را برای تکامل حرکتی تعریف کرد:

توالی مراحل و میزان تکامل حرکتی در نورادان و کودکان ثابت است. معیارهای تکاملی، گزل، اما ترودا پیلی و … بر اساس همین توالی و میزان مشخص توصیف شده اند. با توجه به ثبات و قابل پیش بینی بودن این توالی و مراحل در همه ی کودکان، می توان از تکامل طبیعی حرکتی به عنوان معیاری برای تشخیص اختلالات نورولوژیک کودکان استفاده کرد.
حرکات از الگو های رفلکسی اولیه به سمت حرکات ارادی و کنترل شده پیشرفت می کند. در نوزادان و کودکان شیرخوار رفلکس های حرکتی برای ادامه حیات لازم بوده مانند رفلکس های بلعیدن و مکیدن و اولین روش تعامل کودک با محیط مانند رفلکس گرفتن هستند. به دلیل نیازهای عملکردی نوزاد با این رفلکس ها متولد شده و در آن ها کفایت کافی دارد در نهایت این رفلکس ها یک پارچه شده و در قالب واکنش های راستایی تعادلی و کنترل حرکتی ارادی ظاهر می شوند.
مهارت های سطح پایین پیش نیازهای مهارت های سطح بالای خاص هستند. نوزادان کنترل حرکتی را در جهت سری دمی کسب می کنند به صورتی که ابتدا کنترل سر کسب می شود که این پیشرفت توسط کنترل تنه (نشستن) و لگن (ایستادن) دنبال می شود. با پذیرفتن سلسله مراتبی بودن عملکرد سیستم عصبی مرکزی، نظریه ی بلوغ عصبی درک ما از اینکه کودک چگونه در محیط عمل می کند را محدود می کند. در واقع این نظریه توضیح نمی دهد که کودک چگونه مهارت های حرکتی جدید را فرا گرفته و قابلیت نوروپلاستی سیتی مغز را که امکان تطابق فرد با محیط را فراهم می کند، نادیده می گیرد. گاتلیب نوروپلاستی سیتی را آمیختگی کودک و محیط می داند که طی آن، از طریق تجربه و تکامل ساختارهای جدید در (سطح سلولی) و عملکردهای جدید فعالیت ها ظاهر می شوند. تجربه های کودک، ارتباطات نورولوژیک جدید و تغییرات ساختاری را باعث می شود که برای تکامل رابطهی بین این اجزا لازم است. پذیرش قابلیت پلاستیسیتی سیستم می تواند باعث تمرکز بر پتانسیل کودک برای تغییر و در نظر گرفتن عوامل زمینه ای تسهیل کننده یا مانع عملکرد شود. در واقع این نظریه نمی تواند اصولی که برای یادگیری مهارت های جدید در توانبخشی مطرح شده است را پوشش دهد.

نظریه ی سیستم های پویا و کاردرمانی جسمی

در این نظریه الگو های حرکتی و عملکردی در اثر تعامل و همکاری سیستم های متعدد درونی و بیرونی کودک شکل می گیرند. در واقع زمانی که کودک سعی در دستیابی به یک هدف عملکردی دارد، تعامل سیستم های فردی کودک و زمینه ای که عملکرد در آن در حال انجام است باعث بروز الگوهای اجرایی می شود. این نظریه در تفسیر چگونگی تکامل مهارت های حرکتی و پردازشی خاص مفید است. انسان یک سیستم پیچیده ی زیستی است که از چندین زیر سیستم (حسی – حرکتی، درکی- شناختی عضلانی اسکلتی و …) تشکیل شده است. این زیر سیستم ها دائما در حال تغییر بوده و بسته به عملکرد با همدیگر و البته با محیط، در تعامل هستند. هماهنگی و خود تنظیمی این سیستم ها برای اجرای مناسب عملکردها ضروری است. بررسی ها نشان داده اند که کودکان در مسیر تکامل حرکتی مسیر هایی را طی می کنند که منحصر به فرد بوده و با همدیگر تفاوت هایی دارند که این شرایط تا بزرگسالی ادامه خواهد یافت. تلن کوربتا و اسپنسر این ویژگی را در تکامل مهارت های دستی کودکان ۵ ماهه نشان داده اند. هر کودک ۵ ماه های توانایی رساندن دست به یک شی را دارد اما الگویی که در این راه از خود نشان می دهند کاملاً منحصر به فرد و متفاوت از دیگری است. برای مثال برخی از حرکات آهسته و محتاطانه استفاده می کنند و برخی دیگر از حرکات نوسانی برای رساندن دست سود می جویند. در واقع میزان نیرو، سرعت، زاویه و اصلاحات حرکتی ارائه شده از سوی هر کودک در رساندن دست به اسباب بازی متفاوت است. به نظر می رسد که تکامل مهارتی مانند رساندن دست به شئ فراتر از تکامل هماهنگی چشم و دست به تنهایی باشد و مواردی مانند انگیزه ی کودک، توانایی مکانیابی شی در فضا، درک قابلیت در دسترس بودن شی، برنامه ریزی برای مسیر حرکت دست، اصلاح حرکت در زمانی که دست در حال نزدیک شدن به شی است، بلند کردن و ثبات بازو در فضا و گرفتن موفقیت آمیز شی در دست در آن نقش دارند. چگونگی کنترل و مدیریت تمامی این اجزا برای گرفتن یک اسباب بازی در دست در نوزادان متفاوت از هم بوده که البته دلایل مختلفی دارد. چنین شرایطی را در مهارت های حرکتی درشت مانند جا به جایی ها، غلتیدن، چهار دست و پا رفتن، راه رفتن و … نیز می توان مشاهده کرد. علاوه بر عوامل درونی (مانند قدرت هماهنگی، حس تعادل و حرکت) که می توانند باعث تفاوت در کسب و اجرای یک مهارت حرکتی شوند. شرایط محیط نیز تحرک کودک را تحت تأثیر قرار می دهد. از این دست می توان به مواردی مانند سطحی که کودک روی آن در حال بازی است، تشویق والدین و اطرافیان و نحوهی انجام فعالیت اشاره کرد از سوی دیگر نه تنها تکامل و تعامل این سیستم ها و کاردرمانی جسمی در تکامل حرکتی کودک نقش دارد، بلکه تکامل حرکتی کودک نیز در کسب مهارت های دیگری مانند تعامل اجتماعی، حل مسئله، کشف محیط و در نهایت استقلال بیشتر نقش خواهد داشت.

سه مرحله یادگیری کودک و کاردرمانی کودکان

کودکان عموماً سه مرحله یادگیری را برای کسب یک مهارت جدید طی می کنند. اولین مرحله فعالیت کاوش گرانه است. سال اول زندگی، در واقع، دوره کاوش حسی – حرکتی است. کاوش به صورت طبیعی، زمانی که فرد با یک شی یا تکلیف جدید مواجه می شود در همه دیده می شود. از طریق کاوش است که کودک در مورد خود و محیط یاد می گیرد. در این مرحله کودک با استفاده از سیستم های مختلف، ترکیبات جدید درکی و حرکتی و توالی های جدید عملکردی، سعی در تجربه کردن شی یا تکلیف جدید دارد. حرکات کودک در این مرحله خام و اولیه هستند و مهارت های سطوح پایین تر استفاده می شود زیرا این مهارت ها به دلیل صرف انرژی کمتر راحت تر در دسترس قرار می گیرند.

مرحله ی دوم یادگیری درکی است که در آن کودک شروع به استفاده از بازخورد و تقویت دریافتی از اکتشاف خود می کند. در این مرحله ی انتقالی کودک ثبات بیشتری را در حین انجام تکالیف از خود نشان می دهد. در مرحله ی دوم برخی از الگو هایی که غیر مؤثر تشخیص داده شده اند حذف می شوند. علاقه و انگیزه ی کودک باعث تداوم یادگیری می شود زیرا کودک بر یادگیری تمرکز کرده و تلاش هایش را چندین بار تکرار می کند. کودک ممکن است بین مهارت های سطح پایین و بالا نوسان داشته باشد برای مثال در کودک سه ساله ای که سعی در گرفتن دست دارد مشاهده شده است که گاهی کودک از الگوی گرفتن بزرگسالان (مانند گرفتن سه انگشتی) استفاده می کند و گاهی نیز به الگو های اولیه (مانند گرفتن با مشت) بر می گردد. الگو های بالغ اغلب در کودکانی بیشتر استفاده می شود که کم کم وارد مرحله سوم می شوند.

در مرحله ی سوم یا مرحله ی کسب مهارت کودک الگویی را انتخاب می کند که بهترین کارکرد را در رساندن او به هدفش دارد. این الگو راحت، مؤثر و کارا می باشد. در طی این مرحله کودک یک ثبات انعطاف پذیر را در عملکرد خود نشان می دهد. به عبارت دیگر او از یک الگو و رویکرد یکسان در انجام تکلیف استفاده می کند اما به راحتی این الگو را در پاسخ به نیازهای متغییر فعالیت تطبیق می دهد. در واقع این انعطاف پذیری یکی از ویژگی های مهارت های خوب یاد گرفته شده است. همچنین کودک برای مهارتی که یاد گرفته است از الگوهای منظم، اقتصادی و بهینه استفاده می کند. در نهایت این مرحله و کاردرمانی حرکتی منجر به کشف و تجربهی فعالیت های جدیدی شده که وسعت عملکرد های کودک را گسترش می دهد.

اکتبر 28, 2023برچسب‌ها:کاردرمانی جسمی, کاردرمانی درکی حرکتی, کاردرمانی کودکان

توانبخشی سالمندان

سالمندان مانند هر جمعیت سنی دیگر نیاز به تمرینات فیزیکی مناسب و توانبخشی دارند. چکونگی انجام این فعالیت ها از اهمیت بالایی برخوردار است. باید توجه کرد که سالمند مورد نظر دچار بیماری خاصی است. با این که در حال حاضر بیماری مشخصی ندارد، می بایست برای انجام تمرینات چه به صورت نشسته و چه به صورت ایستاده ارزیابی تعادلی انجام داد. علاوه بر این لازم است تا توان انجام فعالیت در فرد مورد اندازه گیری قرار گیرد و به شرایط فیزیکی محل مداخلات هم توجه کرد. توانبخشی سالمندان یک فعالیت فیزیکی برای بازیابی توانایی فرد سالمند است که باید توسط متخصص انجام شود. خدمات توانبخشی سالمندان از جمله کاردرمانی سالمندان یا گفتاردرمانی سالمندان می تواند موجب افزایش کیفیت زندگی فرد سالمند شده و انرزی از دست رفته آن ها را جبران کند. کلینیک تخصصی توانبخشی دکتر صابر با انجام خدمات متنوع توانبخشی سالمندان و از جمله توانبخشی سالمندان در منزل، به بهبود وضعیت این افراد کمک شایانی می کند.

محل مناسب توانبخشی سالمندان

محل مناسب برای انجام تمرینات فیزیکی می بایست از نور کافی برخوردار باشد، به دور از صدا و آلودگی های محیطی قرار داشته باشد، ایمنی کافی را داشته باشد و به اندازه کافی بزرگ باشد. اندازه محل تمرین از این رو مهم است که برای انجام تمرینات فیزیکی نیاز به اکسیژن کافی وجود دارد. در صورتی که فضا به اندازه کافی بزرگ نباشد و به فرد در حین تمرینات فیزیکی به قدر کافی نتواند از اکسیژن بهره مند گردد، نه تنها تمرینات مفید واقع نخواهد شد، بلکه ضرر هم خواهد داشت. البته مشکل فضاهای کوچک تر را می توان با تهویه مناسب حل نمود. در سالمندی حدت بینایی و توانایی تمییز اشیا کاهش پیدا می کند، بنابراین می بایست توجه کرد که فضایی که تمرینات در آن صورت می گیرند از نور کافی برخوردار باشند. نور مناسب می تواند خطرات محیطی را کاهش دهد و به روند تمرینات کمک نماید.

نکات انجام فعالیت های توانبخشی سالمندان در منزل

یکی از مسائل دیگری که سالمندان را درگیر می کند، مسائل مربوط به شنوایی است. کاهش شنوایی می تواند ارتباط را محدود کرده و به انزوای سالمند بیانجامد. می بایست توجه کنید که دستورات کلامی شمرده و با صدای بلند بیان شوند تا برای سالمند قابل فهم باشند. بسیار پیش می آید که سالمند متوجه کلام شما نشود. در این مواقع تلاش کنید با صبر و حوصله جملات خود را تکرار کرده و از کلمات ساده تر استفاده کنید. یکی از روش های خوب در دستورات کلامی برای انجام یک فعالیت استفاده از جهت های دیداری و ساده است. برای مثال ممکن است سالمند منظور شما را از این که “پایت را به سمت راست حرکت بده، یا این که پایت را به سمت خارج حرکت بده” متوجه نشود. در این مواقع می توانید از جهت های دیداری استفاده کنید. برای مثال فرض می کنیم که در سمت راست سالمند یک دیوار وجود دارد. به او می گوییم “پایت را به سمت دیوار بیاور”. این روش در برخی سالمندان به خوبی جواب می دهد. البته ممکن است سالمند باز هم منظور شما را متوجه نشود، در این صورت می توانید حرکت را به سادگی به وی نشان دهید. نشان دادن حرکت روش بسیار خوبی است. البته در صورتی که حرکت مدنظر شما، حرکتی پیچیده و چند مرحله ای است، تلاش کنید تا حرکت را به قسمت های گوناگون بشکنید تا درک آن ساده تر شود. در صورتی که باز هم حرکت مد نظرتان انجام نشد، اندام سالمند را با اجازه وی گرفته و آن را به صورت غیر فعال چند بار در میر حرکتی مد نظر خود حرکت دهید. سپس از سالمند بخواهید تا با شما در انجام حرکات همراهی کند. وقتی که نوع حرکت و جزئیات آن را به اندازه کافی درک نمود، اجازه دهید که خودش حرکت را انجام دهد. یکی دیگر از مسائل بسیار مهم در تمرینات فیزیکی توجه به نوع بیماری، شکستگی، اسپستیسیتی، درد، آسیب بافتی و سوختگی است. درک حرکات مناسب برای هر بیماری و مواقعی که به دلایل ذکر شده در بالا حرکات را نمی بایست انجام داد نیاز به دانش عمیق از آناتومی بدن و بیماری های گوناگون دارد. در صورتی که در زمینه های توانبخشی سالمندان تخصص ندارید، از انجام تمرینات برای سالمند بپرهیزید.

انواع تمرینات کاردرمانی سالمندان و نکات ایمنی

بالا و پایین آوردن پا به صورت نشسته

مفاصل هدف: هیپ، زانو

1.وضعیت استقرار مناسب

2.دست ها در یک موقعیت راحت قرار دارند.

3.یک پا را از زمین بلند کند (فلکشن هیپ و زانو، دورسی فلکشن مچ پا).

4.سس آن را به جای خود برگرداند.

5.این حرکت را برای هر پا بین 3 تا 8 بار تکرار کند.

نکات تمرین و ایمنی

پا ها را تا آن جا که در توانش هست، نگه دارد. پوزیشن صاف را حفظ نماید.

افرادی که دچار شکستگی یا تعویض مفاصل ران هستند، باید از بلند کردن پا بالاتر از زاویه 90 درجه در مفصل ران در حالت نشسته یا ایستاده خودداری کنند.

گزینه های تغییر و بهبود

اسان تر: با بلند کردن پا ها کمی شروع کند و انگشتان پا را روی زمین نگه دارد. به آرامی فعالیت را پیچیده تر کنید.

سخت تر: پا ها را در حین حرکت بالا و پایین کند یا این که به پا ها ویت کاف ببندید.

حالت ایستاده: شامل یک لحظه ایستادن بر روی یک پا هم می شود.

حرکت پا ها به سمت داخل و خارج به صورت نشسته

مفاصل هدف: هیپ

1.وضعیت استقرار مناسب

2.دست ها در یک موقعیت راحت قرار دارند.

3.یک پا را به سمت خارج ابداکت کند.

4.سپس آن را به جای خود ابداکت کند.

5.این حرکت را برای هر پا بین 3 تا 8 بار تکرار کند.

نکات تمرین و ایمنی

مفصل هیپ را از نظر محدودیت در حرکت ابداکشن چک کنید.

افرادی که دچار شکستگی یا تعویض مفصل ران هستند، باید از بلند کردن پا بالا تر از زاویه 90 درجه در مفصل ران در حالت نشسته یا ایستاده خودداری کنند.

گزینه های تغییر و بهبود

آسان تر: فرد می تواند به جای بلند کردن کامل پا ها، آنان را روی زمین لیز دهد.

سخت تر: در جهت حرکت به کناره ها فاصله کمتری را بپیمایند. مثلا به جای دامنه حرکتی 30 درجه ای ابداکشن فرد پا ها را 10 درجه ابداکت کند.

حالت ایستاده: شامل یک لحظه ایستادن بر روی یک پا هم می شود.

حرکت چرخش هیپ به صورت نشسته

مفاصل هدف: هیپ

1.وضعیت استقرار مناسب

2.دست ها در یک موقعیت راحت قرار دارند.

3.پا ها را 2،3 سانتی متر اط سطح زمین بلند کند.

4.یک پا را از مفصل هیپ روتیشن دهد.

5.سپس آن را به پوزیشن اولیه برگرداند.

6.در جهت مخالف روتیشن دهد.

7.این حرکت را برای هر پا بین 3 تا 8 بار تکرار کند.

نکات تمرین و ایمنی

مفصل هیپ را از نظر محدودیت در حرکت روتیشن چک کنید.

افرادی که دچار شکستگی یا تعویض مفصل ران هستند باید از بلند کردن پا بالاتر از زاویه 90 درجه در مفصل ران در حالت نشسته یا ایستاده خودداری کنید.

این حرکت نیاز به حفظ مفصل هیپ در حالت فلکشن برای مدت زمان روتیشن دارد. به توانایی بدنی بیمار توجه داشته باشید.

گزینه های تغییر و بهبود

آسان تر: فرد می تواند پای در حال روتیشن را با یک یا هر دو دست حمایت کند.

آسان تر: فرد می تواند نوک انگشت شستش را در حین حرکت روتیتوری بر روی زمین نگه دارد.

سخت تر: مرحله پنجم را انجام ندهد و شروع به روتیشن در جهت مخالف کند.

سخت تر: پا ها را به جای 2،3 سانتی متر، 10 سانتی متر فلکس کند.

سخت تر: دامنه روتیشن را افزایش دهد. مثلا به جای این که در دایره ای به شعاع 1 سانتی متر روتیت کند، شعاع دایره را به 5 سانتی متر افزایش دهد.

حالت ایستاده: شامل ایستادن طولانی مدت بر روی یک پا می شود؛ بنابراین بیمار می بایست از تعادل خوبی برخوردار باشد و مفاصل ابداکتور هیپ سمت نگه دارنده وزن از قدرت کافی برخوردار باشند. در این حالت هیپ به جای صفحه فرونتال در صفحه هوریزنتال روتیت می شود.

جلو و عقب کردن پا به صورت نشسته

1.وضعیت استقرار مناسب

2.دست ها در یک موقعیت راحت قرار دارند.

3.یک پا را از زانو به سمت جلو فلکس کند.

4.سپس آن را با اکستنشن به جای خود برگرداند.

5.این حرکت را برای هر پا بین 3 تا 8 بار تکرار کند.

نکات تمرین و ایمنی

در صورتی که در پایین صندلی لبه وجود داشته باشد و نگذارد که پا زیر صندلی برود، پا را تا جایی که می تواند فلکس کند.

گزینه های تغییر و بهبود

تغییر: وقتی که پا ها را جلو و عقب می برد، نوک پا یا پاشنه پا را به سمت جلو و عقب بزند.

حالت ایستاده: شامل یک لحظه ایستادن بر روی یک پا هم می شود و به دلیل حمایت بیشتر نسبت به تمرینات قبلی برای افراد با مشکلات تعادل مناسب تر است.

پلانتار و دورسی فلکشن در حالت نشسته

مفاصل هدف: مچ پا

1.وضعیت استقرار مناسب

2.دست ها در یک موقعیت راحت قرار دارند.

3.پا ها را از یکدیگر کمی فاصله دهد.

4.یک پا را از زمین بلند کند و دورسی فلکس کند.

5.این حرکت را برای هر پا بین 3 تا 8 باز تکرار کند.

نکات تمرین و ایمنی

در صورتی که فعالیت را ایستاده انجام می دهد، دستش را به یک مکان ثابت بگیرد.

حرکات پلانتار و دورسی فلکشن مچ پا را بررسی کنید و در صورت وجود اسپستیسیتی در عضلات پلانتار فلکسور تکنیک های کاهش تن را انجام دهید.

گزینه های تغییر و بهبود

آسان تر: در حین انجام پلانتار فلکشن و دورسی فلکشن پاشنه پا روی زمین باشد.

سخت تر: پا ها را برای انجام حرکت 10،12 سانتی متر از زمین بلند کند.

حالت ایستاده: شامل یک لحظه ایستادن بر روی یک پا هم می شود.

نوسان بازو به صورت نشسته

مفاصل هدف: شانه

1.وضعیت نشسته خوب

2.صندلی را با یک طرف دست بگیرد.

3.کمی به طرف مخالف خم شود.

4.دست آزاد را در فضا نگه دارد.

5.دست را به جلو و عقب نوسان دهد.

6.این حرکت را برای هر پا بین 3 تا 8 بار تکرار کند.

7.سپس این حرکت را برای طرف مقابل انجام دهد.

نکات تمرین و ایمنی

در حین نوسان دادن دست از پیچش تنه خودداری کند (کمر ثابت باشد).

در صورتی که دست دچار سفتی یا اسپستیسیتی است، کمی دست را تکان دهید یا از تکنیک های کاهش تن استفاده کنید.

گزینه های تغییر و بهبود

آسان تر: به سمت تکان دادن دست خم نشود، صاف بنشیند.

پوزیشن انگشتان: در حین حرکت می تواند دستش را مشت کند و سفت بگیرد یا انگشتان را آزاد بگذارد.

سخت تر: در صورتی که فرد از تعادل کافی برخوردار است و توانایی مناسبی دارد می تواند دستش را به لبه صندلی نگیرد. این کار می تواند عضلات تنه را تقویت کند.

ارزیابی در کاردرمانی سالمندان

مزایای یک رویکرد کاردرمانی یا «بالا به پایین» که می‌تواند شامل:  تجربه‌ی مراجع از ارزیابی معنادار می‌باشد و ارتباط مستقیمی با نیازهای آکوپیشنال دارد.  ارتباط بین ارزیابی و مداخله واضح است.  یک ارزش پیش‌بینی دارد که می‌تواند ترخیص را شکل داده و برنامه‌ریزی تصمیم‌گیری‌های آینده را روشن سازد.  تمرکز آکوپیشنال انگیزه‌ی مراجع و مشارکت فعال را تشویق می‌کند.  ابزارهای ارزیابی نیز به‌عنوان ابزارهای اندازه‌گیری پیامد مفید هستند به خاطر این‌که محتوای عملکردی و توجه به بافتار نیز مدنظر قرار می‌گیرد. ارزیابی بر اساس اکوپیشن در جستجوی درک ماهیت و وسعت مشکلات مراجع از دیدگاه خودش، گرفتن تاریخچه‌ی کاری، نقش فرد و مسئولیت‌های وی در خانواده و جامعه فعالیت‌هایی که ضروری و مناسب برای زندگی روزمره‌اند، و این‌که چه چیزی برای وی معنادار، موردنیاز و خواسته‌ی او می‌باشد تا به عملکرد کاری مناسب دست پیدا کند، است. ارزیابی اکوپیشنال اجزای کیفی و کمی، شنیدن روایت مراجع، ارزش‌ها و نگرانی‌ها، و مشاهده و اندازه‌گیری توانایی‌های عملکردی در طول فعالیت را یکپارچه می‌کند. طراحی مداخلات مناسب بدون در نظر گرفتن آگاهی از فعالیت‌ها و آکوپیشنهایی موردنیاز و خواسته‌ی مراجع، بافتار وی یا دانش و توانایی‌های پایه‌ی شناختی موردنیاز انجام فعالیت‌ها، موردبحث است. ارزیابی‌هایی که بر پایه‌ی آکوپیشن هستند تشخیص اهداف کلی را آسان‌تر کرده و حوزه‌های عملکردی را که در اولویت هستند نشان می‌دهند، که به معنی استقلال در فعالیت‌های خودمراقبتی توانایی اداره خانه، اکتساب دوباره‌ی مهارت‌های کاری یا بهبود مهارت‌های تکلیف می‌باشد. ارزیابی‌های سطح آسیب نقش ضروری و مهمی در توان‌بخشی شناختی دارند. کاردرمانگران ممکن است همیشه فرآیند ارزیابی را از دیدگاه آکوپیشنال شروع نکنند، که همیشه ممکن نمی‌باشد، یا ممکن است نیازهای سلامتی و اولویت‌های فرد موردتوجه قرار نگیرد. در عمل درمانگران از ترکیب روش‌های «بالا به پایین» و «پایین به بالا» بر طبق نیازهای مراجع و انواع مختلف اطلاعاتی که برای درمانگر موردنیاز است استفاده می‌کنند. مزایای کلیدی ارزیابی‌های «پایین به بالا» یا بر اساس سطح آسیب شامل:  آشکارسازی نقایص شناختی خاص و شدت آن‌ها.  مورداستفاده برای مراجعی که شرایط هوشیاری پایینی دارد و عملکرد کاری بشدت محدود شده است.  کنترل تغییرات در طول زمان و در نقایص خاص (تأثیرات درمان بهبودی خود به خودی یا بدتر شدن).  مراجع معنا را در فهم ماهیت و وسعت آسیب می‌یابد. تصمیماتی برای تغییر رویکردهای درمانی از درمان به تطبیق یا جبران می‌تواند توسط شواهدی از ارزیابی‌های «پایین به بالا» حمایت شود. برای مثال، تکرار یک ارزیابی روی میزی برای بی‌توجهی بینایی ممکن است هیچ‌گونه بهبودی‌ای در این آسیب نشان ندهد، و تصمیم می‌تواند آموزش مراجع جهت اسکن بینایی برای فعالیت‌ها باشد، تا این مشکل جبران گردد. ارزیابی فعالیت‌های روزانه‌ی زندگی (ADL) ممکن است بهبودی آکوپیشنال را نشان دهد.

توانبخشی سالمندان در منزل و کلینیک

OTPF آکوپیشنها را طبقه‌بندی کرده و ارتباط بین اجزای عملکرد انسان را با عملکرد فعالیت‌ها و آکوپیشنها را شرح می‌دهد. ممکن است که رویکردهای ارزیابی را در داخل این چهارچوب بگنجانیم.  ارزیابی‌های سطح آسیب، عملکرد را در سطح عوامل مراجع و مهارت‌های عملکردی مدنظر قرار می‌دهد.  ارزیابی‌های آکوپیشن و سطح فعالیت عملکرد فعالیت را در حوزه‌ی آکوپیشن مدنظر قرار می‌دهد. ماهیت و محتوای هرکدام از ابزارهای ارزیابی می‌تواند برای قرار دادن آن در چهارچوب مورداستفاده قرار گیرد، که به معین کردن ارزش و تناسب فرایند ارزیابی، و ارتباط آن با دیگر ارزیابی‌ها کمک می‌کند. برای مثال، (RPAB) یک تست مورداستفاده برای افراد مبتلابه سکته مغزی که جهت نقایص درکی با استفاده از تکالیف روی میزی غربالگری می‌شوند است. آن از فعالیت‌های آشنای روزمره استفاده نمی‌کند، و به روش استاندارد برای هر مراجع تهیه شده است. این ابزار عملکرد فعالیت‌های روزمره‌ی زندگی، توانایی مراجع برای تعامل با محیط را اندازه‌گیری نمی‌کند. PRAB یک ارزیابی مبتنی بر سطح آسیب است. در فرآیند ارزیابی کاردرمانی، این ابزار اطلاعات تشخیصی باارزشی را برای وجود نقایص درکی می‌دهد، و نشان می‌دهد که چرا یک فعالیت روزمره ممکن است مشکلاتی را برای مراجع ایجاد کند. نتایج می‌توانند انتخاب راهکارهای تطابقی را که ممکن است به تسلط بر این مشکلات کمک کنند، تسهیل سازند. ارزیابی نمی‌تواند یک اندازه‌گیری از توانایی آکوپیشنال فرد را فراهم سازد و عملکرد مراجع را در فعالیت‌های آشنا و محیط آشنا پیش‌بینی کند. بنابراین، بهتر است که در سطح عوامل مراجع (ساختار و عملکرد بدن) و مهارت‌های عملکردی انتخاب‌شده، نقایصی را که ممکن است نیاز به بررسی بیشتر داشته باشند، غربالگری کنیم، یا بهبودی‌های خود به خودی را پیگیری نماییم. این مسئله نمی‌تواند واقعاً عملکرد کاری را پیش‌بینی کند. مطالعات کمی PRAB را به‌عنوان یک ابزار پیش‌بینی کننده در ارتباط با عملکرد بیان کرده‌اند. برای مثال، مطالعه‌ی Donnelly در سال ۲۰۰۲ بیان کرد که PRAB می‌تواند عملکرد کاری را در ترخیص زمانی که همراه با FIM استفاده می‌شود پیش‌بینی کند. بااین‌حال، همان مطالعه بیان کرد که سن مراجع قدرت پیش‌بینی کنندگی قوی‌تری دارد. همه‌ی ارزیابی‌ها با اجزای چهارچوب خاص سازگار نمی‌باشند. برخی ابزارهای غربالگری استاندارد از می‌کنند، بنابراین دو هدف دنبال می‌شود؛ اندازه‌گیری عملکرد فعالیت و همچنین تشخیص آسیب‌ها، structure observational test of function و Assessment of motor and process skills هر دو عملکرد فعالیت‌ها و مهارت‌های عملکردی را ارزیابی می‌کنند. همین‌طور، آن‌ها می‌توانند اندازه‌گیری عملکرد کاری و همین‌طور تشخیص و اندازه‌گیری آسیب‌ها را انجام دهند. این نوع ارزیابی ممکن است به کاهش تعداد کلی ارزیابی‌هایی که یک مراجع نیاز دارد و زمان موردنیاز برای فعالیت‌ها برای ارزیابی نقایص شناختی استفاده ارزیابی کمک کند. بااین‌حال، استفاده کلینیکی از یک ارزیابی توسط عوامل مثل هزینه، قابلیت دسترسی و نیازهای آموزشی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، و این‌ها ممکن است مانع استفاده از این ابزار در برخی شرایط و محیط‌ها شود. فرآیند ارزیابی جامع شناختی با دامنه‌ای از روش‌ها و ابزارهایی که شامل همه سطوح: عملکرد کاری، فعالیت و عملکرد تکلیف، مهارت‌های عملکرد شناختی و عوامل مربوط به مراجع، نیازهای آکوپیشنال مربوط به مراجع می‌باشد، انجام می‌گیرند. از طریق فرآیند ارزیابی، ضروری است که درمانگر از استدلال بالینی برای انتخاب کردن بیشتر ابزارهای مناسب استفاده کند.

اهمیت توانبخشی سالمندان در منزل

ما انتخاب بین ارزیابی‌های آکوپیشن محور و آسیب محور را در توانبخشی سالمندادن مدنظر قرار داده‌ایم. این انتخاب ضرورتاً سؤالاتی راجع به روایی و اولویت‌های حرفه‌ای برای درمانگر و مراجع را نشان می‌دهد. آیا شما نیازهایی را که باید ارزیابی شود را به روش مناسب مورد ارزیابی قرار داده‌اید؟ کدام‌ها اطلاعات مفیدی را برای توان‌بخشی فراهم خواهد کرد؟ مورد دیگر توجه به استفاده از ابزارهای استاندارد و غیراستاندارد است؟ این نمونه توجه زیادی را در ستون توان‌بخشی در طول دوره‌ای از زمان به خود اختصاص داده است. Clive – Lowe در سال ۱۹۹۶ اهمیت ارزیابی استاندارد را برای کار درمانگران مدنظر قرار دارد، نه‌فقط اطمینان از ارزیابی دقیق مراجع بلکه شواهدی برای بالین، که خدمات مقرون‌به‌صرفه را افزایش داده و نقد کلینیکی دقیق را میسر می‌کند. Hobart در سال ۱۹۹۶ و Wade در سال ۲۰۰۴ روی اهمیت استانداردسازی برای کار بالینی خوب تأکید کردند، و معنای خصوصیاتی مثل، روایی، پایایی، حساسیت و پاسخ‌دهی را موردبحث و بررسی قراردادند. Salter انتخاب مسائلی را در ارتباط با ابزارهای اندازه‌گیری نتایج در سکته مغزی، وابسته به اجزای عملکرد بدنی (ارزیابی آسیب) (۲۰۰۵)، محدودیت در فعالیت (۲۰۰۵b) و محدودیت در مشارکت (۲۰۰۵c)، مدنظر قرار داده گزارش تحقیقات در ابزارهای ارزیابی و تمرینات به‌طور منظم شامل بحث درباره‌ی استفاده از ابزارهای استاندارد در برابر غیراستاندارد می‌باشد. این مقالات یک دید جامع از عوامل مهم در انتخاب ابزارهای اندازه‌گیری را مطرح می‌کنند، که قابل کاربرد در توان‌بخشی شناختی و همچنین توان‌بخشی عصبی می‌باشند.

سوالات متداول:

1- چه نقشی محیط منزل در کاردرمانی دارد؟
محیطی با نور، ایمنی، فضای کافی و راهنمایی تصویری باعث موفقیت تمرین و کاهش خطر حوادث می‌شود.

2- هدف اصلی کاردرمانی سالمندان چیست؟
افزایش کیفیت زندگی سالمندان از طریق حفظ توانایی‌های عملکردی، کاهش وابستگی و رفع موانع محیطی.

اکتبر 16, 2023برچسب‌ها:توانبخشی سالمندان, کاردرمانی سالمندان در منزل, گفتاردرمانی سالمندان

دکتر کودک بی قرار

اگر شما نخستین بار است که پدر و مادر شدن را تجربه می کنید و نوزاد و کودک بی قرار دارید، شیوه های آرام کردن نوزاد برایتان سخت خواهد شد اما خوشبختانه شیوه های زیادی برای آرام کردن نوزاد وجود دارد. به منظور آرام کردن نوزاد و کودک بی قرار خود باید ابتدا متوجه شوید علت گریه او چیست تا بتوانید راه هایی برای آرام کردن نوزاد و کودک بی قرار خود پیدا کنید. البته فهمیدن این که چرا نوزاد و کودک بی قرار است، کمی دشوار است. اگر نوزاد و یا کودک شما بیش از حد بی قرار بوده و گریه می کند و با هیچ شیوه ای نمی توانید او را آرام کنید، بهتر است با یک دکتر کودک بی قرار یا متخصص مشورت کنید و علائم نوزاد و کودک بی قرار خود را شرح دهید تا راه حل هایی به شما بدهند. کلینیک کاردرمانی غرب و شرق تهران تحت نظر دکتر مهدی صابر، بهترین متخصص بی قراری کودکان، با انجام روش های بازی درمانی، کاردرمانی حسی، رفتاردرمانی، ماساژ درمانی و… به درمان نوزاد و کودک بی قرار کمک می کند. مشاوره والدین و آموزش تکنیک های ریلکسیشن به والدین از خدمات ارائه شده توسط متخصصین این مرکز می باشد.

روش های آرام کردن نوزاد و کودک بی قرار

-بسیاری از چیز هایی که موجب به خواب رفتن کودک تان می شود، می تواند موجب آرامش او نیز بشود. برای سرگرمی این کودکان غرغر و هواکش حمام را به کار بیندازید، رادیو با پارازیت هایش را روشن کنید یا جارو برقی و ماشين لباسشویی و ظرفشویی را به کار بیندازید.

-هنگام کار کردن ماشین لباسشویی شما با یک تیر دو نشان می زنید؛ چنان چه شرشر آب لباسشویی او را آرام نکند، نشاندن او روی صندلی مخصوصش و قرار دادن آن روی دستگاه در حال خشک کردن لباس ها این کار را خواهد کرد و البته یکی از کار های روزانه شما نیز انجام خواهد شد.

هشدار: مراجعه به متخصص ماساژ درمانی (کایروپراتیک) و معاینه و ماساژ، بعضی از کودکان به ویژه آن هایی که تولد دشواری داشته اند را آرام تر می کند و موجب اشک ریختن کمتر آن ها می شود.

-از این که کودک را به دست فرد دیگری بسپارید، نترسید. کودک تان خستگی و استیصال شما را درک خواهد کرد؛ یک فرد تازه نفس ممکن است مشکل را حل کند در صورتی که به شخص دیگری دسترسی ندارید و به آخر خط رسیده اید کودک را در جای امنی قرار دهید و به مدت کوتاهی استراحت کنید.

-هوای تازه ای تنفس کنید از منزل بیرون بروید و کمی ورزش کنید. قدری قدم بزنید یا در حالی که کودک را در سبد مخصوص جلوی دوچرخه قرار داده اید، دوچرخه سواری کنید. حرکت ممکن است موجب آرامش کودک و ورزش موجب آرامش خود شما شود. در صورت مساعد نبودن هوا در خانه بمانید و در حالی که کودک را در آغوش دارید، با او جست و خیز کنید (می تواند با نوای موسیقی باشد).

دیگر روش های ارام کردن بی قراری کودکان

کودک تان را از جایش برداشته اید، به او غذا داده اید، آروغش را زده است، پوشکش را تعویض کرده اید، او را در پتوی مناسبی پیچیده اید، دوباره پتو را از دور او باز کرده اید ولی هنوز هم گریه می کند، دلیلش برای شما نیست و حتی خود کودک نیز ممکن است دلیلش را فراموش کرده باشد. تنها چیزی که در این حالت می خواهید ساکت شدن اوست. حالا وقت آن است که این آرام بخش های چند منظوره را آزمایش کنید.

شاید بد نباشد آرام کننده های زیر را به وسایل کودک تان اضافه کنید:

اسلینگ: دارای اندازه های مختلف بر اساس قد شماست. انتخاب اندازه مناسب موجب حمل راحت تر کودک خواهد بود. بد نیست دو عدد داشته باشید؛ یکی به اندازه مامان و یکی به اندازه بابا.
کوله جلویی: کودک را در آغوش شما نگه می دارد و گرما و نیز ضربان قلب شما ممکن است موجب آرامش او شود.
آکواریوم: صدای فیلتر آکواریوم، کودک را آرام می سازد و ماهی ها توجه او را جلب می کنند.
تاب: حرکت یک تاب کودک می تواند آرامش بخش باشد. این نوع تاب را مدت زیادی مورد استفاده قرار نمی دهید، بنابراین شاید امانت گرفتن آن از یک دوست فکر بدی نباشد.
صندلی تاشو کودک: صندلی پایه بلند با پوشش پارچه ای که می توانید با پا آن را بالا و پایین ببرید.
موسیقی: انواع مختلف آن را امتحان کنید، از کلاسیک تا پاپ، بالاخره یکی از آن ها مؤثر خواهد بود.

هشدار: کودکتان را به شدت تکان ندهید، زیرا گریه او را متوقف نمی کند و ممکن است موجب فلج دائمی، حمله صرع، نابینایی، سایر صدمات مغزی یا حتی مرگ شود. به علت بزرگی سر و ضعف ماهیچه های گردن، تکان تکان دادن کودک ممکن است موجب حرکت مغز در جمجمه و در نتیجه پارگی رگ های خونی شود. اگر خیلی هیجان زده و عصبانی هستید، کودک را در محل امنی قرار دهید و از او دور شوید.

قنداق کردن چیست؟

در چند هفته اول تولد بعضی نوزاد ها اگر جمع و جور در پارچه ای پیچیده شوند، احساس امنیت بیشتری دارند و کمتر بدقلقی می کنند. قنداق کردن، دست ها و پا های نوزاد را که ممکن است حرکات آن ها او را از جا یا از خواب بپراند، مهار می کند و گرمای پتو او را آرام می سازد (بعضی کودکان این کار را دوست ندارند و به سرعت عقیده شان را ابراز می کنند). اگر نوزاد شما قنداق شدن را دوست دارد این کار را انجام دهید:

1.یک پتوی تقریباً مربع نوزاد را پهن کنید و گوشه بالای آن را به طرف پایین تا بزنید.

نوزاد را به پشت روی پتو قرار دهید به طوری که گردن کمی بالاتر از محل تاخوردگی پتو قرار گیرد. یک دست او را کنارش قرار دهید و پتو را روی بدن و زیر پشتش تا بزنید.
گوشه پایینی پتو را به طرف بالا تا بزنید و لبه اضافی آن را که ممکن است روی صورت نوزاد را بپوشاند به طرف پایین تا بزنید.

4. دست دیگر را پایین بیاورید و گوشه دیگر پتو را روی بدن نوزاد قرار دهید و اضافی آن را زیر بدنش بگذارید.

سوالات متداول:

1- چه زمانی والدین باید به دکتر برای کودک بیقرار مراجعه کنند؟
اگر کودک به مدت طولانی (بیش از چند هفته) بی‌قرار است و روش‌های معمول آرام‌سازی تاثیری ندارد، یا علائم دیگری مثل اختلال خواب، بی‌اشتهایی، مشکلات رفتاری، یا کاهش تمرکز دیده شود، باید به متخصص کودک یا روان‌پزشک کودک مراجعه شود. همچنین اگر بی‌قراری با علائم جسمی مانند تب یا درد همراه باشد، مراجعه سریع‌تر توصیه می‌شود.

2- بهترین روش‌های درمانی که دکتر کودک برای کودک بیقرار تجویز می‌کند چیست؟
بسته به علت، درمان‌ها می‌تواند شامل مشاوره روان‌شناسی، کاردرمانی، دارودرمانی، تنظیم برنامه خواب، اصلاح رژیم غذایی، یا تغییر محیط زندگی کودک باشد. درمان چندجانبه و پیگیری منظم توسط دکتر کودک موثرترین راهکار است.

اکتبر 7, 2023برچسب‌ها:رفتاردرمانی, کاردرمانی نوزادان, ماساژ درمانی

اوتیسم و کاردرمانی بد غذایی

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با تعداد زیادی از چالش ها در زندگی روزمره مواجه هستند که یکی از آن ها بد غذایی می باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم رفتار های محدود کننده ای دارند که بر تغذیه آن ها نیز تاثیر می گذارد. در برخی موارد بد غذایی کودکان اوتیسم منجر به سو تغذیه می شود. تقریبا بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم غذاهای جدید را اصلا امتحان نمی کنند و فقط تعداد محدودی غذا می خورند یا ممکن است به برخی غذا ها حساسیت داشته باشند یا فقط بافت خاصی از غذا را مصرف می کنند. در کودکان اوتیسم این رفتار های بد غذایی تا نوجوانی و گاهی تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند و باید به کمک کاردرمانی بد غذایی درمان شود. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در تهران، با در نظر گرفتن خدمات متنوع درمانی از جمله کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتاردرمانی اوتیسم، کاردرمانی بد غذایی و… به کاهش علائم و نشانه های اوتیسم در کودکان کمک می کند.

غدا خوردن کودکان اوتیسم و بد غذایی

غذا خوردن انواع مختلفی از تحریکات حسی را ارائه می‌ دهد. زمانی که غذا می‌ خوریم، حس های مختلفی مانند حرارت، چشایی و جنس غذا را تجربه می‌ کنیم. این خصوصیات زمانی که می‌ جویم، می‌ مکیم و می بلعیم، تغییر می‌ کند. تعدادی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم ترجیحات غذایی خاصی دارند. این تجربیات غذایی فقط به علت حس چشایی نیست و ممکن است به دلیل تجربیات حسی دیگر باشد. با این حال می‌ توانیم اجازه دهیم که کودک غذا های دیگر را تجربه کند و ممکن است بدون مقاومت از خوردن این غذا ها لذت ببرد. برای نمونه ممکن است کودک از غذا های خشک و نمکی لذت ببرد اما والدین نگران چاقی کودک باشند. بعضی از کودکان اگر غذای مورد علاقه شان تغییر کند (مثلاً خرید از یک برند دیگر)، تغییر را متوجه می شوند. باید از این مسئله پیشگیری شود یعنی به عادت غذایی کاری نداشته باشید. هر چند تطابق با تغییرات در بعضی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم سخت است اما سعی کنید شرایطی را ایجاد کنید که اجازه تطابق به کودک بدهد. این مهارت در اغلب حیطه های زندگی مهم و ضروری است.

برخی روش های درمانی بد غذایی

-داشتن کودک با اختلالات طیف اتیسم که غذا های مختلف و متنوع را بخورد، خواسته و آرزوی والدین است. در ابتدا از خود بپرسید که چه غذا هایی را ترجیح می‌ دهد و سایر اعضای خانواده چه غذا هایی را ترجیح می‌ دهند. دوباره از خود بپرسید اگر کودک می‌ خواهد از نظر تغذیه ای متعادل باشد، چه چیز هایی را باید بخورد.

-کودک را در معرض انواع مختلفی از غذا ها مواجه کنید تا کودک غذا هایی را که از آن لذت می‌ برد را تجربه و درک کند.

-یک روش ساده برای این که متوجه بشوید کودک شما از نظر تغذیه ای متعادل شده است، توجه به رنگ غذا هایی که می‌ خورد، است. رنگ های طبیعی نه رنگ های مصنوعی نشان از تعادل تغذیه ای است.

-اگر می‌ بینید که کودک از غذا های نمکی و کرانچی لذت می برد، به دنبال جایگزین سالم باشید که همان عناصر را دارد.

پیشگیری از بد غذایی کودکان اوتیسم

تعدادی دستور غذایی وجود دارد که والدین نگران می توانند از آن ها برای ساخت غذا استفاده کنند. این غذا ها در ظاهر ناسالم هستند ولی دارای مواد و عناصر سالم هستند. به عنوان مثال استفاده از گل کلم به جای سیب زمینی سفید. حس سبزیجاتی که آب پز یا له شده اند به طور شگفت انگیزی مشابه سیب زمینی است. همچنین اگر ادویه های شناخته شده به غذا ریخته شود، مزه آن مشابه تر هم خواهد شد. اگر کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از حس غذا بیشتر از مزه آن لذت می برد، جایگزین کردن عناصر سالم به غذا راحت تر و مفید تر خواهد بود. بعضی از کودکان از غذا های سبک که صدادار باشد لذت می برند. مثلاً اسنک، هویج و یا خوردن کشمش که یک تجربه جویدنی است. اضافه کردن کیک های برنج و گندمی همراه با چپیس می‌ تواند از نظر صدا برای کودک خوشایند باشد. کیک های برنجی معمولاً برشته هستند و مزه های متنوعی دارند. پیشگیری خیلی راحت تر از درمان است. به خصوص زمانی که فرد در غذا مشکل پسند است. فقط این مسئله را در ذهن خود نگه دارید که یک غذای طبیعی با رنگ متنوع منجر به تغذیه سالم در کودک خواهد شد.

کاردرمانی تغذیه برای کودکان اوتیسم بدغذا (راهکارهای مؤثر)

کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم اغلب با چالش‌های غذایی روبه‌رو هستند، از امتناع از خوردن غذاهای جدید تا حساسیت به بافت، رنگ و طعم غذاها. این مشکلات می‌توانند منجر به کمبودهای تغذیه‌ای و اختلال در رشد شوند. یکی از روش‌های مؤثر برای بهبود این شرایط، کاردرمانی تغذیه است که به کودک کمک می‌کند تا رابطه بهتری با غذا پیدا کند.

کاردرمانی تغذیه: راهکاری تخصصی برای بهبود مشکلات تغذیه‌ای کودکان

کاردرمانی تغذیه (Feeding Therapy) یک مداخله تخصصی و هدفمند است که توسط کاردرمانگران آموزش‌دیده و با تجربه در حوزه اختلالات تغذیه‌ای انجام می‌شود. این روش درمانی به‌صورت کاملاً فردمحور و بر اساس ارزیابی دقیق نیازهای حسی، حرکتی و روانی هر کودک طراحی و اجرا می‌شود.

اصول و مبانی کاردرمانی تغذیه

کاردرمانی تغذیه بر سه پایه اصلی استوار است:

پردازش حسی:

بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم در پردازش اطلاعات حسی مربوط به غذا (مانند بافت، دما، بو و ظاهر غذا) مشکل دارند. کاردرمانگر با استفاده از تکنیک‌های خاص به کودک کمک می‌کند تا این محرک‌های حسی را بهتر پردازش و تحمل کند.

مهارت‌های حرکتی دهانی:

برخی کودکان در مهارت‌های پایه مانند جویدن، مکیدن، بلعیدن یا هماهنگی حرکات زبان و لب‌ها مشکل دارند. کاردرمانگر با تمرینات هدفمند این مهارت‌ها را تقویت می‌کند.

جنبه‌های روانی-اجتماعی:

ترس از غذاهای جدید، اضطراب هنگام غذا خوردن و مقاومت در برابر تغییر از جمله چالش‌هایی هستند که در این بخش مورد توجه قرار می‌گیرند.

فرآیند کاردرمانی تغذیه

ارزیابی اولیه: کاردرمانگر ابتدا یک ارزیابی جامع از وضعیت کودک انجام می‌دهد که شامل:

تاریخچه تغذیه‌ای

مهارت‌های حرکتی دهانی

واکنش‌های حسی

رفتارهای مرتبط با غذا خوردن

محیط و روال غذایی خانواده

تعیین اهداف درمانی:

بر اساس نتایج ارزیابی، اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت تعیین می‌شوند. این اهداف می‌توانند شامل افزایش تنوع غذایی، بهبود مهارت‌های جویدن یا کاهش رفتارهای نامناسب هنگام غذا خوردن باشند.

مداخلات درمانی: جلسات درمانی معمولاً به صورت هفتگی برگزار می‌شوند و شامل فعالیت‌های متنوعی هستند:

تمرینات حرکتی دهانی

مواجهه تدریجی با غذاهای جدید

بازی‌های حسی با مواد غذایی

تنظیم محیط و موقعیت غذا خوردن

مشارکت خانواده: آموزش والدین و مراقبان بخش حیاتی درمان است. کاردرمانگر راهکارهای عملی برای اجرا در منزل را آموزش می‌دهد.

مزایای کاردرمانی تغذیه
بهبود پذیرش غذاهای متنوع و جدید

افزایش تحمل بافت‌های مختلف غذایی

تقویت مهارت‌های جویدن و بلع

کاهش استرس و اضطراب مرتبط با غذا خوردن

ایجاد روال منظم و مثبت برای وعده‌های غذایی

پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای

بهبود کیفیت زندگی کودک و خانواده

کاردرمانی تغذیه یک فرآیند تدریجی است که نیاز به صبر و پیگیری دارد. نتایج این روش درمانی در کودکان مختلف متفاوت است، اما در بسیاری از موارد می‌تواند تغییرات چشمگیری در عادات غذایی کودک ایجاد کند. برای کسب بهترین نتایج، همکاری نزدیک خانواده با تیم درمانی و تداوم جلسات ضروری است.

چرا کودکان اوتیسم بدغذا هستند؟

حساسیت‌های حسی: برخی کودکان به بافت، دما یا بوهای خاص واکنش منفی نشان می‌دهند.

مشکلات گوارشی: درد معده، یبوست یا رفلاکس می‌تواند باعث امتناع از غذا خوردن شود.

ترس از غذاهای جدید (نئوفوبیا): تمایل به خوردن فقط چند غذای محدود و آشنا.

اختلال در مهارت‌های جویدن و بلع: برخی کودکان در کنترل حرکات دهان مشکل دارند.

کاردرمانی تغذیه چگونه به کودکان اوتیسم کمک می‌کند؟

۱. کاهش حساسیت‌های حسی
کاردرمانگر از تکنیک‌هایی مانند لمس، بو کردن و بازی با غذا (بدون اجبار به خوردن) استفاده می‌کند تا کودک به تدریج با غذاهای جدید آشنا شود.

۲. تقویت مهارت‌های دهانی
تمرین‌هایی برای بهبود جویدن، بلع و هماهنگی زبان و لب‌ها انجام می‌شود تا کودک بتواند غذاهای متنوع‌تری بخورد.

۳. ایجاد محیط غذایی مثبت
کودک در جلسات کاردرمانی، در یک فضای بدون استرس با غذا تعامل می‌کند و تشویق می‌شود تا بدون فشار، غذاهای جدید را امتحان کند.

۴. استفاده از سیستم پاداش
سیستم‌های انگیزشی مانند ستاره، جایزه یا تحسین کلامی به کودک کمک می‌کند تا برای امتحان کردن غذاهای جدید ترغیب شود.

۵. همکاری با خانواده
کاردرمانگر به والدین آموزش می‌دهد که چگونه در خانه غذاهای جدید را به روش درست معرفی کنند و از جنگ غذایی جلوگیری نمایند.

چند نکته مهم برای والدین کودکان اوتیسم بدغذا
صبور باشید: تغییر عادات غذایی زمان‌بر است.

غذاها را به تدریج معرفی کنید: از مقادیر بسیار کم شروع کنید.

از فشار دادن کودک خودداری کنید: اجبار نتیجه معکوس دارد.

با متخصص تغذیه و کاردرمانگر همکاری کنید: یک برنامه شخصی‌سازی شده بهترین نتیجه را دارد.

سوالات متداول:

1-آیا کاردرمانی تغذیه فقط برای کودکان اوتیسم است؟
خیر، این روش برای هر کودکی که مشکلات تغذیه‌ای دارد (مثل امتناع از غذا خوردن یا مشکلات بلع) مفید است.

2-اگر کودکم فقط شیر و بیسکویت می‌خورد، کاردرمانی تغذیه کمک می‌کند؟
بله، یکی از اهداف اصلی کاردرمانی، معرفی تدریجی غذاهای جدید و کاهش وابستگی به غذاهای تکرارشونده است.

اکتبر 6, 2023برچسب‌ها:تشخیص اتیسم, تغذیه اوتیسم, رژیم غذایی اوتیسم

دسته: کاردرمانی

رفلکس حفاظتی در روند رشد حرکتی کودکان

ارزیابی نوزاد نارس در چند روز اول

پوسچر نوزاد و کاردرمانی نوزادان

رفلکس ­های اولیه نوزادان

برای ارزیابی رشد نوزاد نارس چه کنیم؟

بینایی و شنوایی و منحنی رشد کودک

پوسچر و حرکات درشت نوزادان

ادراک بینایی و حرکات ظریف نوزادان

رفتار شنیداری نوزاد و رشد و تکامل شنیداری

گفتار، زبان و ارتباط کلامی

رفتار اجتماعی و بازی کودک

مراقبت از خود و استقلال کودک

اولین غذای کودک و نوزاد

چگونه به کودک و نوزاد غذا بدهیم؟

اختلالات حسی و راه حل غذا نخوردن کودک

درمان اختلال خوردن در کودکان

درمان پرخاشگری کودکان و آزمون ناپذیری آن ها

علت پرخاشگری کودک

ارزیابی کودکان و درمان پرخاشگری

رفتاردرمانی کودکان با مشکلات ذهنی و جسمی

رشد حرکتی کودک و تاخیر حرکتی

راه رفتن کودک و کارهایی که از 18 ماهگی انجام می دهد

روش های درمان در کاردرمانی کودکان تاخیر حرکتی

استفاده از روش تصویر سازی ذهنی

روش یکپارچگی حسی در کاردرمانی جسمی کودکان

روش شناخت نسبت به اجرای کارهای روزمره در کاردرمانی در منزل

روش آموزش عصبی حرکتی کار ( NTT ) در کاردرمانی کودکان

روش کاینستزیا در کاردرمانی جسمی

کاردرمانی حرکتی کودکان

اصول خواباندن نوزاد یا کودک

روش فربر در خواباندن نوزاد یا کودک

اصول تکامل حرکتی و کاردرمانی حرکتی

نظریه­ ی سیستم ­های پویا و کاردرمانی جسمی

سه مرحله یادگیری کودک و کاردرمانی کودکان

محل مناسب توانبخشی سالمندان

نکات انجام فعالیت های توانبخشی سالمندان در منزل

انواع تمرینات کاردرمانی سالمندان و نکات ایمنی

ارزیابی در کاردرمانی سالمندان

توانبخشی سالمندان در منزل و کلینیک

اهمیت توانبخشی سالمندان در منزل

روش های آرام کردن نوزاد و کودک بی قرار

دیگر روش های ارام کردن بی قراری کودکان

قنداق کردن چیست؟

غدا خوردن کودکان اوتیسم و بد غذایی

برخی روش های درمانی بد غذایی

پیشگیری از بد غذایی کودکان اوتیسم

کاردرمانی تغذیه برای کودکان اوتیسم بدغذا (راهکارهای مؤثر)

کاردرمانی تغذیه: راهکاری تخصصی برای بهبود مشکلات تغذیه‌ای کودکان

اصول و مبانی کاردرمانی تغذیه

فرآیند کاردرمانی تغذیه

چرا کودکان اوتیسم بدغذا هستند؟

کاردرمانی تغذیه چگونه به کودکان اوتیسم کمک می‌کند؟

رفلکس های اولیه نوزادان

نظریه ی سیستم های پویا و کاردرمانی جسمی