آموزش گفتار درمانی برای کودک اوتیسم

یکی از علائم اصلی در کودکان مبتلا به اتیسم اختلال در گفتار و تاخیر کلام می باشد.  باید توجه داشت که علی رغم تلاش­های مستمر گفتاردرمانگران، برخی کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم هنوز در بخشی از پیش نیازهای مرتبط با رشد گفتار و زبان که شامل آواسازی و باز تولید اصوات گفتاری می­شود، نیازمند تمرین گفتاردرمانی بیشتری هستند. به عبارتی کودکان اتیسم نیاز به تجربه­ ی تولید صداهای مختلف دارند. به همین منظور در آموزش گفتار درمانی برای کودک اوتیسم به تقویت صداسازی و تولید صدا ، تقلید گفتار و آواها، تقویت حرکات لب ها و تشویق کودک به تولید صدا پرداخته می شود. دکتر اوتیسم  با بررسی مشکلات گفتاری و علل تاخیر گفتار در کودکان اوتیسم به ارائه راهبردهایی جهت درمان کودکان اوتیسم در مرکز اوتیسم تهران می پردازد.

در گفتار درمانی کودکان اوتیسم توجه به مشکلات رنج علایم کودکان اوتیسم یکی از روش های مفید برای طراحی روش های گفتاردرمانی مناسب برای هر کودک اوتیسم آوانگاری است. آموزش گفتار درمانی برای کودکان اوتیسم با جمع آوری یک نمونه مناسب از توانایی های گفتاری کودک آغاز می شود . پس از آن تمرینات گفتاردرمانی مناسب هر کودک اوتیسم ارائه می شود. آوانگاری نمونه زمان بر است ولی ارزش صرف کوشش و دقت را دارد و می­تواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد رفتارهای زبانی و غیر زبانی کودک فراهم آورد. سطح آوانگاری مثلا آوایی یا واژگانی و درون داد زبانی بزرگسال بسته به هدف ارزیابی (مثلا توصیف قوانین کودک یا مداخله بازی) دارد.

سرانجام گفتاردرمان باید یا یک سری علایم دستی را برای رمزگردانی انتخاب کند و یا از نرم افزار استفاده کند. مثل:

• Child language data exchange system(CHLDES)
• Systemic analysis of language transcribt (SALT)

اگر گفتاردرمان تصمیم بگیرد از سیستم استفاده کند باید به جنبه­ های رفتاری کودک نظیر تقسیم توجه، توجه موثر، تقابل و تقسیم علاقه که برای کودکان طیف اتیسم چالش برانگیز است، نیز توجه داشته باشد در رمز گردانی چه با دست و چه با کامپیوتر گفتاردرمان باید شکل­ های فرازبانی و زبانی را یادداشت کند که آیا کودک تقلید کرده، سرنخ دهی شده بوده و یا خودانگیخته بوده.

حیطه­ های انتخاب شده برای رمزگردانی به سطح رشدی زبانی کودک بستگی دارد. برای کودکی در مرحله­ ی Preintentional پاسخگویی به ورودی زبانی و توانایی کاربرد تعامل موثر اجتماعی، نگاه خیره و جهت یابی بدن می ­تواند از طریق مشاهده ­ی تعامل کودک اوتیسم با دیگران یادداشت شود. گفتاردرمانان برای کودکانی که به قصدمندی می توانند در مورد به کارگیری موثر کودک، عمل متقابل و معانی به اشتراک گذاشته شده نظر بدهند و رنج مقاصد ارتباطی و شکل­ هایی که آنها بیان می­ کنند را باید یادداشت کنند، برای مثال گفتاردرمان یادداشت می­ کند که کودک برای بیان مقاصد خود اشاره می­ کند، صداسازی می­ کند یا از زبان استفاده می­ کند. می­ تواند کودک را برای تقلید تحریک کند و اگر کودک می­ تواند یادداشت کند.

توصیه ­هایی برای آموزش گفتار درمانی

یک آسیب ‌شناس گفتار و زبان می ‌تواند مهارت‌های اجتماعی مورد نیاز برای کمک به افراد اوتیستیک را برای موفقیت عاطفی و اجتماعی آموزش دهد. یک گفتاردرمانگر به کودک اجازه می ‌دهد تا با مهارت اجتماعی جدیدی که آموخته است ارتباط برقرار کند و آن را در بسیاری از موقعیت ‌ها و زمینه‌ های زندگی خود به کار گیرد. علاوه بر پرداختن به توانایی ‌های ارتباط اجتماعی، آسیب‌ شناسان گفتار و زبان می ‌توانند به کودکان اوتیستیک در بهبود تلفظ گفتار، صحبت کردن و درک مطلب کمک کنند. کودکان اوتیستیک می ‌توانند با یک گفتاردرمانگر بر روی مهارت ‌های گفتار، زبان و ارتباط خود کار کنند. مداخلات زود هنگام و فعالیت ‌های خانگی می ‌توانند به طور قابل توجهی به رشد گفتار و زبان برای کودکان در طیف اوتیسم کمک کنند. یک گفتاردرمانگر همچنین می ‌تواند به شناسایی مناسب ‌ترین ابزارهای ارتباط تقویتی و جایگزین (AAC) برای کودکانی که نمی ‌توانند برای برقراری ارتباط مؤثر به گفتار خود تکیه کنند، کمک کند. این می ‌تواند شامل استفاده از تابلو های ارتباطی یا رایانه‌ هایی با نماد هایی باشد که با استفاده از صدای دیجیتالی یا ضبط شده، گفتار تولید می ‌کنند. علاوه بر این، سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS) می ‌تواند به ارتباط کمک کند. یک گفتاردرمانگر همچنین می ‌تواند به کودکان کمک کند تا از حرکات برای برقراری ارتباط استفاده کنند. زبان اشاره روش مؤثر دیگری برای توسعه گفتار عملکردی است، به ویژه برای کودکانی که به کمک اضافی نیاز دارند. نقش یک آسیب ‌شناس گفتار و زبان این است که هر یک از این رویکردها را با نیازهای ارتباطی کودک مطابقت دهد. ارتباط مؤثر برای افراد اوتیستیک که اغلب با چالش ‌های کلامی و غیر کلامی قابل توجهی روبرو هستند، حیاتی است. گفتاردرمانی آنلاین مداخلات انعطاف ‌پذیر و قابل دسترسی را متناسب با نیازهای هر فرد، با مشارکت اعضای خانواده، فراهم می‌ کند. آسیب‌ شناسان گفتار و زبان به کودکان مهارت ‌های اجتماعی را آموزش می‌ دهند و توانایی ‌های ارتباطی را با استفاده از روش ‌هایی مانند ارتباط تقویتی و جایگزین (AAC) برای کودکان غیر کلامی بهبود می‌ بخشند. مداخله زود هنگام و حمایت مداوم می ‌تواند به طور قابل توجهی رشد ارتباطی را افزایش دهد و کیفیت کلی زندگی افراد اوتیستیک را بهبود بخشد. ما در مرکز گفتاردرمانی می‌ توانیم آموزش ‌های سفارشی را در طیف وسیعی از موضوعات از جمله: اوتیسم، اختلال زبان رشدی، معنا شناسی رنگارنگ، نیاز های پیچیده، سلامت اجتماعی، عاطفی و روانی ارائه دهیم.

در آموزش گفتار درمانی برای کودک اوتیسم نمونه گفتاری ثیت شده باید چندبار تحلیل شود و انواع شکل ­های تولید شده، رنج بیانات مرتبط معنایی و تنوع شکل­ ها برای بیان مقولات بافتی بررسی شود. گفتاردرمان باید حضور هرگونه شکل قابل توجه، استفاده از تعامل مثل کلمات غیر مرسوم منحصر به خود، تقلیدهای فوری یا تاخیری و وارونه سازی ضمایر را یادداشت کند. گفتاردرمانگر ممکن است از چک لیست برای دامنه ­ی علایق ارتباطی و شکل­ های بیانی استفاده کند.

تحلیل نمونه­ ی محاوره

برای کودکانی که مکالمه­ ی توسعه یافته به کار می­برند، نمونه می­ تواند برای مهارت­ های مکالمه­ ای مختلفی تحلیل شود. گفتاردرمان می­ تواند شواهدی درباره­ ی مهارت­ های مکالمه ­­ای از طریق یک نمونه ­ی زبانی به دست آورد و می­ تواند از بافت­ هایی مثل تکالیف ارتباط ارجاعی برای ارزیابی این مهارت­ ها استفاده کند. برای اطلاعات بیشتر به (1989)Rotherford(2000) Lahey(1988) Geiler مراجعه شود.

تحلیل نمونه­ ی روایت

نمونه­ ی روایت زبانی می­ تواند پارامترهای زیر را ارزیابی کند:

• جنبه­ های کاربرد شناختی مثل انطباق با نیازهای شنونده
• ساختارهای بزرگ شامل تمام سطوح مهارت­ های ساختاری مثل

– (1978) Applebees مهارت روایت کودکان را توصیف می­ کند مثل روایت ­های اولیه ­ی کودکان ۳-۴ ساله و روایت کودکان ۶-۷ ساله

– Stein: and Glenn’s story grammer مدل­ های ابتدایی دنبال شده برای داستان در آوردن در سال­ های اول مدرسه

• ساختارهای کوچک مثل انواع عبارت­ هایی که برای ساخت روایت­ های مرتبط و انواع تمهیدات زبانی که ارتباط ایجاد می­ کند استفاده می ­شود.

در تحلیل همبستگی ارزیابگر می­ تواند مواردی مثل استفاده از فرم­ هایی مثل ضمایر ،شخصی گفتار معلوم (استفاده از حرف تعریف) برای وصل کردن گفته­ هایش به آنچه که قبلاً گفته را یادداشت کند.

گفتاردرمانی خودانگیخته: چگونه کودک اوتیستیک را به حرف زدن ترغیب کنیم؟

گفتاردرمانی خودانگیخته یکی از مؤثرترین روش‌ها برای تشویق کودکان اوتیستیک به ارتباط کلامی است. گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه و خانه نیازمند روشهای خلاقانه و انگیزشی است. برخلاف تمرینات ساختاریافته، این روش بر ایجاد انگیزه درونی در کودک تمرکز دارد تا به طور طبیعی تمایل به صحبت کردن پیدا کند. کلید موفقیت در این روش، پیوند دادن گفتار به نیازها و علایق کودک است. برای مثال، اگر کودک به اسباب‌بازی خاصی علاقه دارد، به جای دادن مستقیم آن، از او بخواهید نامش را بگوید یا با اشاره درخواست کند.

چگونه این روش را در خانه اجرا کنیم؟

از موقعیت‌های روزمره استفاده کنید: هنگام غذا خوردن، بازی یا حمام کردن، با پرسش‌های ساده (“می‌خوای آبمیوه بخوری؟”) کودک را به پاسخ‌دهی تشویق کنید.

انتظار ارتباطی ایجاد کنید: اگر کودک چیزی می‌خواهد، بلافاصله آن را در اختیارش نگذارید. با مکث و نگاه منتظرانه، به او فرصت دهید تا تلاش کند.

علایق کودک را دستاویز قرار دهید: اگر به ماشین‌ها علاقه دارد، با صداهای ماشین (“بیم بیییم!”) شروع کنید و کم‌کم به کلمات واقعی برسید.

از تقویت مثبت استفاده کنید: هر تلاش کودک (حتی ناقص) را با تشویق کلامی (“آفرین! خوب گفتی”) یا یک آغوش پاداش دهید.

گفتاردرمانی کودکان اوتیسم در مدرسه نیز می‌تواند از این روش استفاده کند، اما موفقیت آن در گرو هماهنگی بین خانه، مدرسه و درمانگر است. والدین باید صبور باشند و بدانند که پیشرفت در گفتار خودانگیخته ممکن است ماه‌ها طول بکشد، اما نتایج آن ماندگارتر و طبیعی‌تر خواهد بود.

منابع:

evelinalondon.nhs.uk

connectedspeechpathology.com

سوالات متداول:

1- چرا بعضی کودکان اوتیستیک در آموزش گفتاردرمانی مقاومت نشان می‌دهند؟
ممکن است به دلیل حساسیت‌های حسی، اضطراب یا عدم درک هدف تمرینات باشد. استفاده از روش‌های بازی‌محور و کوتاه کردن جلسات تمرین می‌تواند کمک کند.

2-چطور بفهمیم آموزش گفتاردرمانی که انجام می‌دهیم مؤثر است؟
نشانه‌های پیشرفت شامل افزایش تماس چشمی، تلاش برای تقلید صداها، استفاده از کلمات جدید و کاهش رفتارهای ارتباطی نامناسب (مثل گریه یا پرخاش) است.