شناخت علائم اوتیسم می تواند تاثیر بسزایی در تشخیص زود هنگام و به موقع این اختلال و درمان آن داشته باشد. علائم اوتیسم از سن دو سالگی در کودک مشخص می شود و قابل تشخیص است. شدت علائم اوتیسم بسیار تغییر می کند. اما نقص در توانایی های اجتماعی در کودکان مبتلا به این اختلال ثابت است. علائم اوتیسم شامل اختلال در برقراری ارتباطات اجتماعی، پردازش حسی و رفتار های تکراری و کلیشه ای است. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با شناخت دقیق علائم اوتیسم در کودک و شناخت اوتیسم به درمان اوتیسم کودکان با تکنیک های روز دنیا می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
شناخت اوتیسم کودکان
مبتلایان به اختلالات طیف اوتیسم، دارای طیف وسیعی از نقاط قوت و ضعف شناختی هستند. على رغم تحقیقات فعال در چهار دهۀ گذشته در حوزه علائم اوتیسم، هیچ کدام از فرضیه هایی که تاکنون منتشر شده است، نتوانسته اند نقاط قوت و ضعف رفتاری و شناختی اوتیسم کودکان را در یک مدل جامع سازماندهی کنند. علاوه بر این، یک تئوری مجزای متقاعد کننده دربارۀ اوتیسم وجود ندارد. بخشی از معمای اوتیسم به این مربوط می شود که اختلال اوتیسم نقایص چندگانه شناختی را شامل می شود، اما در عین حال نیمرخ ضعف و قوت یکسان و ویژه ای دارد. چندین الگوی کلی برای حل این معما وجود دارد که توسط مرکز درمان اتیسم ارائه شده و هنوز نمی توانیم با اطلاعات موجود بین آن ها تمایز قائل شویم.
- یکی از این الگو ها، الگوی آبشار تحولی است. در این الگو یک از هم گسیختگی اولیه در طول تجربه اندوزی، که بسیاری از ظرفیت های شناختی انسان را شکل می دهد، تحول می یابد.
- زیر گروه های عصب شناختی اختلال اوتیسم هر کدام نقص اولیۀ مخصوص به خود دارند.
- نقص عصب شناختی بسیار ساده ای وجود دارد که با دو یا چند نقص دیگر ترکیب می شود و اختلال اوتیسم را به وجود می آورد.
- نقایص چندگانه ظاهراً ناهمخوان در اختلال اوتیسم، در بعضی خصیصه های شناختی زیربنایی عمومی، مانند پردازش اطلاعات پیچیده، اشتراک دارند و این موضوع نقص در فرایند شناختی اولیه را سبب می شود.
فرضیه های اوتیسم کودکان
حال این فرضیه ها را در چارچوب یافته های تجربی ارزیابی می کنیم. در الگوی اول به نظر می رسد یک نقص اولیه در عملکرد های پایه ای هیجانی یا تعاملات بین فردی نوزادان دارای اختلال اوتیسم وجود دارد و این نقص نوزادان را از اجتماعی شدن باز می دارد. بنابراین یک آبشار از نارسایی ها در زمینه هایی چون توجه، حافظه، زبان، شناخت اجتماعی، عملکرد های اجرایی و هماهنگی مرکزی به وجود می آید. متأسفانه اطلاعات ما از فرایند های مؤثر در نوزادان معمولی و به ویژه نوزادان دارای اختلال اوتیسم بسیار پراکنده و محدود است. در مورد الگوی دوم، هیچ کدام از سه راه حل ممکن دیگر برای معمای شناختی اوتیسم کودکان به طور واضح به این مورد برنمی گردد. بر اساس شواهدی که در این فصل مرور می شود، بعید به نظر می رسد که نقایص حافظه در لیست زیرگروه ها یا نظریه های علت شناسی علائم اوتیسم جای بگیرد. در مورد الگوی سوم، مشکلات موجود در تغییر توجه، تئوری ذهن، تقلید، فرایند های عاطفی، عملکرد های اجرایی و هماهنگی مرکزی می تواند تفاوت موجود در گروه های اختلال اوتیسم را تبیین کند. اگرچه تا حدودی این موضوع مبهم است که بعضی یا همۀ این آسیب ها اجزاء شکل دهندۀ اختلال اوتیسم هستند، ولی این تفسیر موجه به نظر می رسد. یک نقص مطرح در مطالعۀ موردی اختلال اوتیسم با همتایان با تحول طبیعی این است که دو گروه بر اساس یک سری از اندازه گیری ها مقایسه می شوند، اما سؤال این است که آیا شدت نشانه ها با میزان نقص در گروه دارای اختلال اوتیسم مرتبط است یا نه؟
راه حل های شناخت اوتیسم کودکان
در نهایت به چهارمین راه حل ممکن برای معمای نقص شناختی اوتیسم برمی گردیم. بر این اساس نقص شناختی اساسی در اوتیسم کودکان یک پردازش اطلاعات پیچیده است. یک تکلیف عصب روانشناسی (درکی، فضایی، کلامی یا حرکتی) با نیاز پردازشی کم، به تکالیف مستلزم پردازش اطلاعات سطح بالاتر آسیب می رساند. به نظر می رسد مرور ادبیات اختلالات اوتیسم در بسیاری از زمینه های عصب روانشناسی از این فرضیه حمایت می کند. فرایند ها و تکالیف سادۀ اختصاصی زبانی، واجشناسی، نحو، اجرایی (مهار)، توجهی (توجه متمرکز و انتخابی) و حافظه (حافظۀ طوطی وار و بازشناسی) به دلیل ناکارآمدی در سطح فرایند های پیشرفته تر (زبان روزمره، تغییر توجه، حافظۀ کاری، انعطاف پذیری شناختی – انتزاعی) است. فرضیۀ پردازش اطلاعات پیچیده با یافته های عصب شناسی اخیر دربارۀ مغز افراد دارای اختلال اوتیسم (یعنی افزایش تعداد ستون های قشری همراه با کاهش اندازه و چگالی آن ها) سازگار است. این موضوع می تواند موجب ناکارآمدی شبکۀ عصبی گردد، به نحوی که پردازش عوامل غیرضروری موجب کاهش کارآمدی پردازش اطلاعات می شود. یک چالش مفهومی مهم برای این فرضیه وجود دارد، چه چیز یک تکلیف شناختی را پیچیده می کند؟ آیا پیچیدگی با دشواری یکسان است؟ برای استفاده از فرضیۀ پردازش اطلاعات پیچیده ما به یک تعریف صریح از پیچیدگی شناختی احتیاج داریم که به طور مستقل از نتایج تجربی در اختلال اوتیسم نشأت گرفته باشد. این تعریف، الگوی ویژۀ نقاط قوت و ضعف شناختی اختلال اوتیسم را توضیح می دهد که این الگو با آنچه در اسکیزوفرنی یا عقب ماندگی ذهنی وجود دارد، متفاوت است. دومین چالش در تئوری پردازش اطلاعات پیچیدۀ اوتیسم این است که این فرضیه به قدر کافی نشانه های اولیۀ اختلال اوتیسم را که اغلب قبل از اولین سال تولد ظاهر می شوند، توضیح نمی دهد. فرضیۀ پردازش اطلاعات پیچیده نمی تواند توضیح دهد که چرا یک کودک دو سالۀ دارای اختلال اوتیسم می تواند دو معما در سطح سنی ذهنی سه سال را با هم انجام دهد اما نمی تواند «اشاره کند». اشاره کردن یک مهارت ساده تر از نظر تحولی است که به طور معمول یک سال زودتر ظاهر می شود. شواهد ژنتیکی نشان داده اند که حضور یک تعداد ژن های متعامل برای تحول اختلال اوتیسم نیاز است. در این خصوص به نظر نمی رسد که همۀ ژن ها، به همراه عوامل محیطی بالقوۀ دیگر، در شکل گیری این اختلال نقش داشته باشند.
فرضیه های علائم اوتیسم کودکان
علاوه بر این، فرضیه های پیمانه ای در محاسبه تغییرات موجود در اختلال اوتیسم اعم از شدت و الگوی نشانه ها و نقص ها ناتوان هستند. این متغیر ها زیرگروه ها و تئوری های چند نقصی را بیشتر به هم شبیه می سازد، اما کار بیشتری برای تشخیص نقایص مرتبط نیاز است. اگرچه مطالعات شناختی اختلال اوتیسم بسیار فعال است، اما این مطالعات در این مرحله هنوز به قطعیت نرسیده است. آنچه نظریه پردازان مطرح می کنند، مانند افسانۀ توصیف مرد نابینا از فیل، به میزان زیادی به ویژگی های مشترک و زمینه های شناختی که مطالعه کرده اند بستگی دارد. محققانی که روی کودکان کمسن مطالعه می کنند بر کمبود های بین فردی اولیه متمرکز می شوند، در حالی که گروهی که افراد سنین بالاتر و اوتیسم کودکان با عملکرد بالا را مطالعه می کنند بر آسیب های شناختی تأکید می کنند. هیچ الگویی همه نقایص را توضیح نمی دهد. یک آزمون بزرگتر و عملی از هر الگو، آن الگو را قادر خواهد کرد که در آینده نشانه های زود هنگام نوزادان را در اوایل زندگی توضیح دهد. اگر اطلاعات دقیقی در مورد شناخت اجتماعی اولیه در کودکان سالم موجود باشد، مطالعه و تحقیق در مورد تکامل اولیه نوزادان در معرض خطر اوتیسم، از نظر خانوادگی، به تشخیص چنین کمبود هایی کمک می کند و اگر یک مدل بهتر از تحول هیجانی- اجتماعی اولیه (قبل از تکامل توجه اشتراکی) نداشته باشیم، پاسخگویی به معمای علائم اوتیسم ممکن است اغفال کننده باقی بماند.
نیمرخ شناختی اوتیسم
تحقیقات در زمینۀ نیمرخ شناخی اوتیسم کودکان بسیار گسترده است. یکی از دلایل این موضوع نیمرخ جالب و غیر معمول نقاط قوت و ضعف در افراد دارای اختلال است. کانر در مقالات اولیه اش درباره علائم اوتیسم بیان می کند هر دو موضوع نقایص و استعداد ها و توانایی ها را برجسته کرده بود. به عنوان مثال از مواردی از قبیل توانایی خواندن پیش از موعد، حافظۀ شگفت انگیز و مهارت های دیداری- فضایی بسیار رشد یافته در کنار ناتوانی اساسی در برقراری ارتباط با دیگران، ناتوانی در استفاده از زبان برای رساندن مفاهیم و میل وسواس گونه در جهت حفظ یکنواختی فعالیت ها نام برده بود. در این قسمت به عملکرد افراد مبتلا به اختلال اوتیسم در کارکرد های شناختی مختلف پرداخته می شود. لازم به ذکر است برای هر مداخله توانبخشی شناختی در اختلال اوتیسم ارزیابی کارکرد های شناختی براساس شکایت اولیه و مشاهدات بالینی ضروری است. به طور کلی، در تمامی اختلالات تحولی نمی توان نیمرخ شناختی واحدی را برای اختلال در نظر گرفت و مبتنی بر آن نیمرخ رویکرد توانبخشی شناختی خاصی را توصیه نمود. این مسأله در اختلال اوتیسم بارزتر است و تنوع نیمرخ شناختی در این اختلال گزارش شده است.
