کودکان با اختلالات طیف اتیسم معمولاً در تصمیم این که در هر زمان به کدام یک از اطلاعات توجه نشان دهند، مشکل دارند. در زمانی که معلم و سایر دانش آموزان همراه با یکدیگر در حال خواندن سرود صبحگاهی هستند و یا میخواهند نقاشی انگشتی بکشند و در کار تزئین کلاس کمک کنند، این کودکان ممکن است به آرام کردن خود برای داشتن احساس راحتی در کلاس مشغول باشند. تمرینات ذهنی اوتیسم در کاردرمانی ذهنی کودکان موجب بهبود مهارت های ذهنی کودکان اوتیسم و درمان اوتیسم و ایجاد ارتباط اجتماعی صحیح در کودک می گردد. مرکز اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در حیطه توانبخشی اوتیسم فعالیت می نماید. سنسوری روم، اتاق شنیداری، اتاق تاریک، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتاردرمانی اوتیسم و … از دیگر امکانات این مرکز می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
تمرینات ذهنی اوتیسم
برنامه ریزی برای یک فعالیت مفرح
برنامه های پیش دبستانی فعالیتهای حرکتی ظریف زیادی را در بر دارند. این برنامه ها فرصتی برای کودکان جهت شرکت کردن در آهنگها با حرکات انگشتان و دستها، ساختن بلوکها، نخ کردن مهرهها و استفاده از جنسهای مختلف مانند شن، آب و یا کرم ریش ترشی را فراهم می آورند. در این برنامه ها ابزارهای مختلف ترسیم و نوشتن زیادی در دسترس کودک قرار میگیرد مانند رنگ انگشتی، مداد، قلمو و ماژیکهای مختلف. او برای استفاه از ابزارهای دیگری مانند قیچی و انبر همراه با وسایل لازم برای خوردن غذا و آشپزی ترغیب میشود. کودکان در پیش دبستانها حتی ممکن است یاد بگیرند چگونه از حیوانات مراقبت کنند مثلاً چگونه به ماهی ها غذا بدهند یا چگونه با میخ و چکش برای پرندگان لانه بسازند. در مواقعی آنها ممکن است صداهای ایجاد شده به واسطه ی لمس ابزارهای موسیقی مختلف با حرکات انگشتانشان یا با نواختن گیتار را کشف کنند. کودکان با اختلالات طیف اتیسم ممکن است چنین فرصتهایی نداشته باشند. آنها دستورات کلامی را درک نمیکنند و همچنین ممکن است از بودن نزدیکی همکلاسیهای خود و یا دریافت یک بارهی اطلاعات بیش از حد، احساس ناراحتی کنند.
کودکان با اختلالات طیف اتیسم معمولاً در تصمیم این که در هر زمان به کدام یک از اطلاعات توجه نشان دهند، مشکل دارند. در زمانی که معلم و سایر دانش آموزان همراه با یکدیگر در حال خواندن سرود صبحگاهی هستند و یا میخواهند نقاشی انگشتی بکشند و در کار تزئین کلاس کمک کنند، این کودکان ممکن است به آرام کردن خود برای داشتن احساس راحتی در کلاس مشغول باشند. فعالیتهای زیر یک راه ساختار یافته برای ارائهی فعالیتهای مربوط به مهارتهای دستی جهت کودکان با اختلالات طیف اتیسم است. این فعالیتها حرکتهای پیچیدهی دست را موجب میشوند و راهی برای چگونگی ارائهی راهنماها نشان میدهند. به طور کلی اگر فعالیت یک کار دستی باشد، داشتن یک نمونهی تکمیل شده از آن خوب است اما ضرورت زیادی هم ندارد.
کودکان با اختلالات طیف اتیسم به طور کلی زمانی که بتوانند فعالیت یا حرکتی را کپی کنند از پس کار به خوبی بر میآیند. بنابراین لازم است که فضای شاد و مفرحی ایجاد کنید و به خاطر داشته باشید که این فعالیتها یک فرایند هستند و نه تولید یک محصول نهایی. لازم است که دیدگاه کودک مبتلا به اختلالات طیف اتیسم را درک کنید. ممکن است شما از نشان دادن محصول نهایی لذت ببرید اما این نشان دادن برای کودک معنای متفاوتی داشته باشد. برای کودک تنها ممکن است تجربهی تولید کردن و ساختن جذاب باشد در صورتی که محصول نهایی برای او هیچ جذابیتی نداشته باشد. زمانی که با کودکی که اختلال طیف اتیسم کار میکنید به محیط کاملاً مسلط باشید. در این فعالیتها کار کردن بر روی مهارتهای دست کافی است. در بحث دربارهی مهارتدهی ارتباطی به جزئیات محیط پرداخته خواهد شد. در زما انجام فعالیتها، رادیو یا تلویزیون نباید روشن باشد و تکالیف چدگانه به کودک داده نشود. ده تا بیست دقیقه روی مهارت وقت صرف کنید و حواستان به کودک باشد و این که او چه چیزی را در آن لحظه میخواهد انجام دهد.
تمرینات گرفتن ظریف
تاکنون به این فکر کرده اید که در طول روز چند مرتبه انگشت شست و اشاره ی خود را با هم حرکت میدهید ؟ در زمان برداشتن خودکار، بستن دکمه لباس یا در زمان برداشتن یک شی از جعبه این کار را انجام میدهید. این کار یکی از مهمترین و متداولترین حرکات دست است. کودکان برای گرفتن ظریف ابتدا از تمام انگشتانشان استفاده میکند و سپس با رشد و پیشرفت به دو انگشت میرسند. برای کمک به کودکان در جهت رشد این مهارت، اشیایی از بزرگ تا کوچک را برای او تدارک ببینید. اشیای بزرگ میتوانند به بزرگی یک توپ تنیس یا بلوکهای یک اینچی ( 5 / 2 سانتی متری ) باشند و موارد ریز نیز به کوچکی یک نخود فرنگی یا حتی کوچکتر باشند. سعی کنید اشیای ریز خوراکی باشند تا اگر کودک به دهان خود برد مسئلهای پیش نیاید و یا حداقل از مواد سمی تهیه نشده باشند.
فعالیتهایی که در آنها اندکی مقاومت نهفته است برای رشد عضلات کوچک دست، بسیار مناسب هستند. این عضلات در رشد چالاکی انگشتان دست نقش مهمی دارد. یک فعالیت خوب برای رشد قدرت عضلات دست و گرفتن ظریف، ساخت تصاویر با باندهای کشی پلاستیکی است. بر روی یک صفحه که روی آن میخ کوبیده شده است، باندهی کشی پلاستیکی را بکشید و با گیر دادن به میخها، تصاویر را بسازید. نتیجهی نهایی کار مهم نیست همین که باند را از یک میخ به دیگری بکشید کافی است. کودک ممکن است تصویری بسازد که برای خودش زیبا است اما برای شما بیمعی و نا آشنا باشد. به کودک فرصت بیان و ابراز احساساتش را بدهید. در اینجا مثالهای دیگری نیز آورده شده است که میتوانند سرگرم کننده باشد. این فعالیتها اغلب با وسایل معمولی خانه قابل انجام هستند.
تمرین تصویر برجسته
مواد لازم برای این فعالیت شامل موارد زیر است :
- کاغذهای رنگی
- کاغذ روغنی
- چسب
- رنگ نقاشی ( 2 یا 3 رنگ )
- توپهای کتانی ( یا تکهای از کتان )، فیبرهای طبیعی برای ترکیب مناسبتر هستند مانند پلی ستر.
- یک کاغذ رنگی در ابعاد 5 / 8 در 11 اینچ ( برگهی آ چهار ) تهیه نمایید که زمینهی کار شما را تشکیل ؟ خواهد داد
- رنگهای مختلف را روی کاغذ روغنی بگذارید
- یک توپ کتانی را بردارید و آن را بین انگشتان شست و اشاره هر دو دست خود بگیرید. توپ را از دو ؟ طرف بکشید. اگر کودک در مرحلهایی است که از تعداد انگشتان بیشتری استفاده میکند، مشکلی ؟ نیست. به مرور و با رشد، او خواهد توانست گرفت ظریف را انجام دهد.
- زمانی که توپ کتانی به خوبی کش آمد، آن را به چسب آغشته کرده و روی بخشی از کاغذ زمینه که به رنگ متضاد آن است، قرار دهید.این کار را برای ساختن اشکال متنوع با استفاده از توپهای کتانی ادامه دهید.
- وقتی طرح شما کامل شد، توپ دیگری بردارید و دوباره میان دو انگشت شست و اشاره خود بگیرید. سپس آن را در رنگ دلخواه خود بر روی کاغذ روغنی، فرو برده و توپ کتانی را که قبلاً به کاغذ چسبیده شده است، رنگ آمیزی کنید. این رنگ آمیزی میتواند با رنگ کردن با توپ کتانی و یا با یک تکه پارچهی معمولی انجام شود. توپ کتانی رنگی، میتواند به عنوان قلمو برای افزودن رنگ بر روی کاغذ به کار رود. از توپهای کتانی مختلف برای هر رنگ استفاده کنید. تعدادی از اشکال کرکدار ممکن است بدون رنگ نیز رها شوند.
- صبر کنید تا کار خشک شود و سپس بالا بگیرید تا همه آن را ببینند. این فعالیت یک کار بسیار مناسب برای کودکان با اختلالات طیف اوتیسم و همچنین یک کار سرگرم کننده برای سایر کودکان است. این فعالیت توالی را به کودک آموزش میدهد، تجربهی درک جنسهای مختلف را فراهم میآورد و فرصتی به کودک میدهد تا با نشان دان چیزی که ساخته است، به خود افتخار کند.
استفاده از رنگها با تضاد بالا، کودکان با اختلالات طیف اتیسم را برای مدت طولانی تری علاقمند نگه میدارد ( برای زمان طولانی تری توجه آنها را جلب میکند ). از رنگهای ملایم مانند نیلی گیاهی و یا رنگهای کم رنگ مانند قرمز، آبی و زرد کم رنگ استفاده نکنید.
پیش به سوی تهیه ی شام
حتی کودکان بسیار کم سن نیز میتوانند در آماده کردن غذا برای خانه یا غذای خودشان مشارکت کنند.
در این قسمت مواردی پیشنهاد میشود که هر فردی میتواند از آن لذت ببرد.
مواردی که نیاز خواهید داشت :
- خمیر پیتزا
- ظرف شیرینی نچسب
- چاشنی و ادویه جات : نمک، پودر سیر، پونه، فلفل، شکر و دارچین به اندازهی کافی. از این مواد به صورتی که برای کودک خوشایند باشد، استفاده نمایید.
دستورالعمل :
- مقدار کمی از خمیر را بین دو انگشت شست و اشاره بگیرد
- خمیر را درون مخلوطی از ادویهها فرو برید
- توپهای خمیری را درون ظرف شیرینی با فاصلهی یک اینچ ( 5 / 2 سانتی متر ) بگذارید
- طبق دستور العمل روی پاکت خمیر، آن را بپزید.
کودک به خاطر مشارکت در تهیه ی شام بسیار خوشحال خواهد بود. اگر شکلهای به دست آمده از خمیرها ناهمگون شد، هیچ اشکالی ندارد. چنانچه کودک خواست تا شکلهای خمیری گردی داشته باشد، از او بخواهید خمیر را به شکل توپ ورز دهد. برخی دیگر از کارهایی که به رشد گرفتن ظریف در آشپزخانه کمک میکند شامل مواردی مانند پوست کندن لوبیا سبز، جدا کردن کاهو یا کندن پوست مرکبات است.