برچسب: درمان اوتیسم

درمان اوتیسم چگونه است

هر کودک مبتلا به اختلال اوتیسم، طیفی از علائم را داراست که هیچ نوع روش درمانی نمی تواند به طور کامل همه این نشانه ها را از بین ببرد. روش های درمان اوتیسم چیست.روش های درمانی، علائم اوتیسم را کاهش می دهند، توانایی شناختی و توانایی های زندگی روزانه کودک را بهبود می دهند و مهارت کودک را برای عملکرد بهتر در جامعه به بیشترین حد ممکن می رسانند. اما آنچه که در درمان اختلال اوتیسم حائز اهمیت است، درمان زودهنگام اوتیسم است که می‌ توان آن را در صورت تشخیص درست و مشاهده اختلالات رشدی در کودک، شروع کرد. مرکز درمان اتیسم دکتر صابر به سوال های رایج والدین درباره اوتیسم همچون درمان اوتیسم چیست، اگر اوتیسم درمان نشود چه می شود و… پاسخ داده و با انتخاب بهترین روش های درمان اوتیسم از جمله کاردرمانی، گفتاردرمانی، بازی درمانی، رفتار درمانی، در صورت نیاز دارو درمانی و… ، رضایت همیشگی مراجعان را جلب می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

روش های درمان اوتیسم

در حال حاضر سه رویکرد عمده برای درمان اوتیسم وجود دارد: مداخلات آموزشی، مداخلات رفتاری و تجویز دارو. آموزش اغلب در خط مقدم درمان قرار دارد. آرتور به سبب مشکل پزشکی‌ اش، برای چندین سال در مدرسه با شکست مواجه می ‎شد. به نظر می‌ رسید که مدرسه او را پسری مبتلا به اوتیسم، همراه با رفتار های مخرب و آشفتگی‌ های هیجانی می‌ داند. از این رو، وقتی در کلاس عادی موفق نشد به محیط آموزشی ویژه کودکان دچار مشکلات رفتاری منتقل شد. قوانین فدرال، تصریح می‌ کنند که کودکانی که به عارضه پزشکی‌ اش دچارند که در پیشرفت تحصیلی‌ اش اخلال ایجاد می‌ کند مستحق دریافت خدمات آموزشی ویژه در موقعیتی متناسب و با حداقل میزان محدودیت‌ اند. به نظر نمی‌ رسید انتقال آرتور با این حکم مطابقت داشته باشد. والدین آرتور به راهنمایی و اطلاعات نیاز داشتند تا یک جلسه رسمی با کارکنان مدرسه بگذارند و یک برنامة آموزش فردی برای او در نظر بگیرند. در مورد آرتور، تمرکز اصلی می‌ بایست بر نقایص اجتماعی قرار می‌ گرفت که از مؤلفه‌ های اصلی تشخیص اوتیسم در او بود. جای دادن آرتور در مدرسه مناسب به بهبود مهارت‌ های اجتماعی‌ اش کمک می‌ کرد؛ نه فقط به خاطر غنی بودن محیط مدرسه استثنایی بلکه به این دلیل که نقصان اجتماعی او اساساً مانعی جدی برای موفقیت تحصیلی او بود. این احتمال وجود داشت که دست‌ کم برخی از مشکلات رفتاری آرتور به دلیل نقایص اجتماعی او باشند و همین باعث آسیب به روابط روزمره با همسالانش شده باشد؛ بنابراین ماندن در مدرسه‌ ای که در بهترین حالت موجب نادیده گرفته شدن او و همچنین تمسخر و زورگویی از سوی همسالانش می‌ شد، الزامات مربوط به شرایط پزشکی او را برآورده نمی‌ کرد. در برخی موارد، انتخاب مکان آموزشی مناسب، ممکن است نیازمند برنامه‌ های بازدید از مدارس محل زندگی و مدارس محله‌ های مجاور باشد. از آنجایی که هوش‌ بهر آرتور در محدوده طبیعی قرار دارد، والدینش باید مراقب باشند که او را به مدرسه‌ ای نفرستند که به طور عمده مختص کودکان اوتیسم با عملکرد پایین است. برای این کار بهتر است با مرکز درمان اتیسم مشورت کنند.

مداخلات رفتاری در درمان اوتیسم

مداخلات رفتاری معمولاً بر رفتار های ناسازگارانه معین (نظیر پرخاشگری) یا ایجاد مهارت‌ های ویژه (مانند زبان یا مهارت‌ های زندگی روزمره) تمرکز دارند. در مورد آرتور لازم است تا موقعیت‌ ها و شرایطی که پیش از پرخاشگری، طغیان‌ های انفجاری و عدم سازگاری در مدرسه قرار می‌ گیرند، مشخص شوند. به علاوه، فراوانی، مدت و شدت این‌گونه رفتارها باید بهتر درک شوند. در نهایت این که، پیامد های رفتار های ناسازگارانه او بایستی ثبت شوند. برای مثال، در صورتی که قشقرق به راه انداختن‌ های او موجب گریز او از خواسته‌ های محیطی شوند، این قشقرق به راه انداختن‌ ها به طور ناخواسته تقویت خواهند شد. این نوع تحلیل کارکردی باید در خانه و مدرسه انجام گیرد. دارودرمانی برای درمان اوتیسم هنوز به بالندگی نرسیده است. به تازگی برخی از دارو ها از آن که بر ناتوانی اجتماعی در اوتیسم تمرکز کنند، رفتار های هدف را مورد توجه قرار می‌ دهند. رفتار های هدف به طور معمول، تحریک‌ پذیری، بیش‌ فعالی، اضطراب و رفتار های تکراری را در برمی‌ گیرند. در مورد آرتور، نخستین گام مهم برای درمان اتیسم این بود که والدین و معلم برای کمک به شناسایی نشانه‌ های هدف در آرتور، مقیاس رفتاری درجه‌ بندی شده‌ ای نظیر سیاهه رفتار های انحرافی (ABC) را تکمیل کنند. ABC مقیاسی است با 58 آیتم متشکل از پنج خرده‌ مقیاس: تحریک‌ پذیری (پرخاشگری، قشقرق به راه انداختن و خود-زنی)، رفتار های کلیشه‌ ای، کناره‌ گیری اجتماعی، بیش‌ فعالی و گفتار نامناسب و خرده‌ مقیاس‌ های ویژه آن نسبت به تغییر حساس‌ اند.

برنامه آموزش و دارو ها در درمان اتیسم

اگر نتایج برنامه آموزش فردی آرتور برای درمان اوتیسم موجب شود تا او طی مدت زمانی مناسب، در جای درست خود قرار گیرد، تصمیم عاقلانه خواهد بود که تجویز دارو تا زمان تغییر کلاس وی به تعویق انداخته شود. ممکن است مشکلات رفتاری او در محیط تحصیلی مناسب با او، شکل متفاوتی به خود بگیرند. چنانچه وقفه زمانی برای جایابی در مدرسة جدید طولانی شود، در نظر گرفتن تجویز دارو منطقی به نظر می‌ رسد. سابقه آرتور در مرکز درمان اتیسم حاکی از آن است که در گذشته بیش‌ فعالی برای او مشکلی بزرگ بوده است. نمره بالای والدین و معلم آرتور در خرده‌ مقیاس بیش‌ فعالی ABC (25 نمره بالاتر از پسران در این گروه سنی) نشان می‌ دهد، این مشکل کماکان پابرجاست، بنابراین امتحان داروی محرک می‌ تواند ارزشمند باشد. مطالعه‌ ای بزرگ که از سوی RUPP انجام گرفته بود نشان داد که در واقع متیل‌ فنیدات برای مشکل بیش‌ فعالی کودکان دچار اوتیسم از دارونما مؤثرتر است، گرچه برتری نسبت به دارونما تنها 20 درصد بیشتر بود، یعنی میزانی از اثربخشی که به طور قابل ملاحظه‌ ای کمتر از سطح بهبودی ناشی از متیل‌ فنیدات در کودکان دچار اوتیسم با رشد عصبی متعارف است. همچنین گوانفاسین که هم‌کنش آلفا 2- آدرنژیک است و به طور معمول رخوت‌ زایی آن کمتر از کلونیدین است، می‌ تواند در کاهش بیش‌ فعالی در کودکان دچار اوتیسم مؤثر باشد. گرچه سروتونین ها به شکلی رایج در درمان اوتیسم در کودکان استفاده می‌ شوند، حمایت تجربی ناچیزی جهت استفاده از آن ها برای این جمعیت از بیماران وجود دارد. منطق استفاده از پاروکستین در مورد آرتور، به ایمن بودن سروتونین ها و باور به این که این دسته از دارو ها برای درمان کودکان مبتلا به وسواس فکری عملی اثربخش‌ اند، برمی‌ گردد. با این همه، در کارآزمایی دولتی انجام شده بر سیتالوپرام در کاهش رفتار های تکراری بهتر از دارونما نیست. با توجه به تفاوت در نوع رفتارهای تکراری مشاهده شده در کودکان دچار اوتیسم و نیز کودکان مبتلا به وسواس فکری عملی، احتمالاً مبنای عصبی – زیستی این گونه رفتار ها در این دو گروه با هم متفاوت است.

دارو درمانی اوتیسم

علاوه بر تحلیل کارکردی، خرده‌ مقیاس تحریک‌ پذیری ABC، شاخصی از شدت قشقرق به راه انداختن‌ ها و رفتار های تخریبی فراهم می‌ آورد. نمره بالاتر از 23 در خرده‌ مقیاس 15 آیتمی تحریک‌ پذیری، آستانه‌ ای برای در نظر گرفتن دارویی قوی نظیر ریسپریدون است. در مطالعه‌ ای که از سوی RUPP بر 101 کودک مبتلا به اوتیسم انجام شد آشکار شد که ریسپریدون در کاهش قشقرق به راه انداختن‌ ها، پرخاشگری و خود-زنی برتر از دارونما است. طی این مطالعه هفتاد درصد از کودکانی که به طور تصادفی در گروه دریافت‌ کنندگان ریسپریدون قرار گرفته بودند، بهبود یافتند و به طور متوسط کاهش 50 درصدی در نمرات خرده‌ مقیاس تحریک‌ پذیری نشان دادند. این دارو اکنون برای درمان تحریک‌ پذیری تحت تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا قرار دارد و مطالعه دیگری که باز هم از سوی پژوهشگران RUPP انجام گرفته بود، تجویز صرف ریسپریدون را با تجویز ریسپریدون به علاوه آموزش والدین مورد مقایسه قرار داده بود. پس از 6 ماه درمان اوتیسم، مشخص شد درمان ترکیبی ریسپریدون در کنار آموزش والدین در کاهش تحریک‌ پذیری بر تجویز تنهای دارو برتری دارد. مداخله آموزش والدین در این مطالعه بر مبنای اصول تحلیل کارکردی قرار داشت. برای کودکان کم سن دچار رفتار های تخریبی و ناسازگارانه، آموزش والدین به تنهایی غیر مؤثر است و باید به مرکز درمان اتیسم مراجعه کرد.

سوالات متداول:

1-آیا مدیتیشن و ذهن آگاهی برای کودکان مبتلا به اوتیسم مفید است؟
بله، تمرینات ساده ذهن آگاهی می تواند به مدیریت استرس، بهبود تمرکز و تنظیم هیجانات کمک کند.

2-آیا واقعیت مجازی (VR) در درمان اوتیسم کاربرد دارد؟
بله، VR برای آموزش مهارت های اجتماعی، کنترل ترس ها و بهبود هماهنگی حرکتی در حال استفاده است و نتایج امیدوارکننده ای داشته.

نظریه انسجام مرکزی در درمان اوتیسم

نظریه های مختلفی در زمینه درمان کودکان اوتیسم مطرح می باشد، نظریه انسجام مرکزی یکی از این نظریه ها می باشد. انسجام مرکزی ضعیف بیان می‌ کند که مهارت محدود برای دیدن تصویر بزرگ، زمینه اصلی اختلال در اوتیسم می باشد. یکی از نقاط قوت نظریه انسجام مرکزی، پیش‌ بینی استعداد ها و عملکرد های خاص در افراد اوتیسم است. این نظریه بیشتر بر برتری عملیات محلی و ادراکی در افراد مبتلا به اوتیسم متمرکز است. مرکز اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز تشخیص اوتیسم در کودکان، با در نظر گرفتن نظریه انسجام مرکزی در درمان اوتیسم و ارزیابی دقیق و انجام کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم، به درمان اوتیسم می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

ضعف در انسجام مرکزی و درمان اوتیسم

نظریه ضعف در انسجام مرکزی در درمان اوتیسم بیان می‌ کند که افراد دارای اختلال اوتیسم به جای توجه جامع و کلی، به جزئیات توجه می­ کنند و علاقه­ مندی‌ های محدودی دارند. آن‌ ها در توجه به جزئیات عملکرد بسیار خوبی دارند، اما توانایی ادغام جزئیات در یک چارچوب بزرگ­تر را ندارند که البته در این موارد کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم کمک کننده است. ضعف در انسجام مرکزی، نقص در پردازش اطلاعات و همچنین مهارت­ های برتر در تمیز ادراکی، حافظه طوطی ­وار، و عملکرد دیداری- فضایی را تبیین می­ کند. به عنوان مثال، افراد دارای اختلال اوتیسم عملکرد خوبی در انجام تکالیف طراحی مکعب‌ ها و تکمیل تصاویر در آزمون ­های هوشی دارند. ضعف در انسجام مرکزی به توضیح برخی از رفتار های غیر اجتماعی در اختلال اوتیسم و همچنین توجه بیش ازحد به جزئیات که منجر به رفتار وسواسی می‌ شود، می ­پردازد. مرکز اوتیسم درباره انسجام مرکزی که یک نوع شیوه پردازش اطلاعات است بیان می کند که به افراد اجازه می ­دهد تا اطلاعات را در بافت پردازش کنند و اطلاعات مربوط به هم را در یک سطح انتزاعی در کنار هم قرار دهند. اگر یک فرد انسجام مرکزی قوی داشته باشد، قادر به انتخاب هدفمند بخش ­هایی از اطلاعات، ایجاد ارتباط و قیاس آن‌ ها برای ایجاد «تصویر کلی» است.

ضعف در انسجام مرکزی در مبتلایان به اوتیسم

وقتی انسجام مرکزی ضعیف است، شخص قادر به دیدن کل و یا چارچوب بزرگ­تر نیست، اما درعوض بر جزئیات تمرکز دارد. افراد دارای اختلال اوتیسم تمایل به تمرکز بر روی یک قسمت به جای کل دارند. آن‌ ها ممکن است درگیر جزئیات و عناصر کوچک و نه چارچوب بزرگ­تر شوند. در موارد خاص، این نوع افتراق دقیق می ­تواند یک قدرت محسوب شود. به عنوان مثال، برخی کارها مانند طراحی، تولید، بازرسی و ارزیابی تکالیفی هستند که نیاز به دقت و توانایی تمرکز بر جزئیات دارند و باید درمان اوتیسم سریعا انجام شود. در این موارد، انسجام مرکزی ضعیف مفید است. محققان مرکز اوتیسم دریافته ­اند که افراد دارای اختلال اوتیسم در کارهایی که نیاز به جاگذاری ویژگی­ ها و یا عناصر کوچک در داخل تصویری بزرگ­تر دارند، برتری دارند. افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم توانایی تمرکز بر جزئیات را دارند، آن‌ ها در انجام وظایفی چون جاگذاری ساختار های دیداری، دستکاری اشکال چند بعدی و کامل کردن الگو های دیداری توانمندترند. ضعف در انسجام مرکزی نشانگر عدم هماهنگی بین ساختار های مغزی است و این ناهماهنگی بین دو نیمکره در اختلال طیف اوتیسم در آزمون­ های ادراکی و حرکتی نشان داده شده است.

نظریه همدلی و نظام مندی در اوتیسم

هر چند سه نظریه اصلی مرکز اوتیسم مطرح در درمان اوتیسم همان نظریه ­های بیان شده هستند، نظریه­ های دیگری که عمدتاً برخاسته از این سه نظریه محوری هستند برای تبیین اختلال اوتیسم به کار گرفته شده ­اند. یکی از آن‌ ها نظریه نظام‌ مندی – همدلی است. بر اساس نظریه نظام‌ مندی – همدلی می ­توان توضیح بهتری برای اوتیسم و آسپرگر ارائه داد، همدلی اشاره به همدلی، کمتر از حد متوسط و نظام‌ مندی اشاره به یک سازۀ نظام‌ مندی که در افراد دارای اختلال اوتیسم در حد متوسط و یا حتی بالاتر از میانگین است. بنابراین اختلاف همدلی و نظام‌ مندی است که تعیین می‌ کند که آیا محتمل است فرد اختلال داشته باشد یا خیر. نظام‌ مندی تمایلی برای تجزیه، تحلیل و ساخت نظام­ هاست. چیزی که نظام را تعریف می‌ کند، پیروی از قوانین است و زمانی که ما نظام‌ مندی هستیم در واقع تلاش می­ کنیم که قوانینی که بر یک نظام حاکم است را شناسایی کنیم تا بتوانیم بفهمیم که آن نظام چگونه کار خواهد کرد. شواهدی از نظام‌ مندی غیر عادی قوی در افراد دارای اختلال اوتیسم و سندرم آسپرگر وجود دارد. در یک مطالعه کودکان دارای اختلال اوتیسم عملکرد بهتری از آنچه از سن شان انتظار می­ رفت را در آزمون فیزیک که نیازمند درک قوانین است نشان دادند و کودکان مبتلا به سندرم اسپرگر ۱۱-۸ ساله نمرات بالاتر در درس ریاضی در مقایسه با گروه نوجوانان با تحول طبیعی کسب کردند. به عبارت دیگر نظریه نظام‌ مندی بیان می دارد که افراد مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم نقش قالبی و کلیشه ­ای بین ورودی و خروجی دارند. آن‌ ها سعی می­ کنند با همه محرک­ ها با همین قاعده رفتار کنند تا محیط را برای خودشان پیش ­بینی پذیر و قابل کنترل کنند. رفتار های تکراری که یک نشانه اصلی اختلالات طیف اوتیسم است، می ­تواند به وسیله این نظریه و کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم توضیح داده شود.

نظریه های متفاوت درمان اوتیسم

چندین نظریه در درمان اوتیسم وجود دارد که این نظریه را در مرکز اوتیسم تحت تأثیر قرار می ­دهند؛ مانند نظریه مغز خیلی مردانه که پردازش محرک­ ها را در افراد دارای اختلال اوتیسم توضیح می ­دهد. اثرات هورمون­ ها در دوره پیش از تولد بر روی تحول مغز تأثیرگذار است، سطح بالای هورمون تستوسترون در دوران جنینی در مردان موجب ایجاد تفاوت­ های مغزی و به دنبال آن تفاوت در کنش­ های شناختی آنان با زنان می‌ شود. مردان بیشتر از قانون­ مندی و سیستمی کردن پیروی می­ کنند در صورتی که زنان توانایی بیشتر در تفسیر زبان بدن، تن صدا، حالت چهره ­ای و پی بردن به حالات ذهنی دیگران دارند. برتری زنان نسبت به مردان در ردیابی حرکات چشم دیگران، ذهن خوانی از طریق تصاویر چشم، ذهن­ خوانی از طریق صدا و نشانگان گستره اوتیسم نشان داده شده است. مردان در مقایسه با زنان در آزمون­­ های استاندارد توانایی­ های کلامی نمره پایین­ تری بدست می­ آورند. در مقابل، مردان در بعضی از کنش ­های شناختی مانند نقشه – خوانی و چرخش ذهنی عملکرد بهتری از زنان دارند. این نیمرخ شناختی توصیف کننده مغز خیلی مردانه در افراد دارای اختلال اوتیسم است، به طوری که مغز افراد دارای اختلال اوتیسم در ویژگی­ های اجتماعی و غیر اجتماعی یک مغز مردانه قانون­ مند است.

سوالات  متداول:

1- مزایای استفاده از این نظریه در درمان اوتیسم چیست؟
این رویکرد درمانی به کودکان اوتیستیک کمک میکند تا تعادل بهتری بین پردازش جزئیات و درک کلیت برقرار کنند. بهبود این مهارت میتواند عملکرد آنها را در موقعیت‌های اجتماعی (مثل تشخیص حالات چهره)، یادگیری تحصیلی (مثل حل مسائل پیچیده) و انعطافپ‌ذیری ذهنی افزایش دهد. همچنین، با تکیه بر نقاط قت کودک (مثل حافظه جزئینگر)، اعتمادبه‌نفس او را تقویت میکند.

2-چالشهای اجرای این نظریه در درمان اوتیسم چیست؟
مهمترین چالش، نیاز به شخصیسازی روشهاست، زیرا سطح تمرکز بر جزئیات در هر کودک متفاوت است. همچنین، برخی کودکان ممکن است در برابر تغییر الگوهای پردازش اطلاعات مقاومت نشان دهند. علاوه بر این، کمبود متخصصان آموزشدیده در این حوزه میتواند اجرای روشها را محدود کند.

درمان اوتیسم و واقعیت مجازی

در حال حاضر، هیچ درمان قطعی ای برای بهبود اختلال اوتیسم وجود ندارد، اما روش های درمانی زیادی برای درمان کودکان خردسال ایجاد و مورد مطالعه قرار گرفته است. این روش های درمانی احتمال دارد علائم را کاهش دهند، توانایی شناختی و مهارت های زندگی روزانه کودک را بهبود دهند و مهارت او را برای عملکرد و مشارکت در جامعه به حداکثر برسانند. آنچه در درمان اوتیسم اهمیت خاصی دارد، شروع زود هنگام و به موقع درمان است که می‌ توان آن را درصورت تشخیص دقیق و مشاهده تأخیرات رشدی در کودک آغاز کرد. بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در کودکان یعنی دکتر صابر در مرکز اوتیسم تهران با ارائه روش های درمانی نوین به درمان اوتیسم و واقعیت مجازی می پردازد.

برنامه آموزش شناخت اجتماعی در درمان اوتیسم

برنامه درمان اوتیسم شامل سناریو های اجتماعی نزدیک به زندگی واقعی کودکان است که در فضای مجازی سه بعدی فرصت­ های پویا و واقعی را برای درگیر شدن، تمرین کردن و دریافت بازخورد های فوری برای شرکت کنندگان فراهم می ­آورد.

مطالعه اثربخشی

• عنوان: تقویت شناخت اجتماعی با استفاده از واقعیت مجازی برای کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا
• گروه هدف: کودکان ۱۶-۷ ساله با اختلال طیف اوتیسم
• مدت دوره توانبخشی: ۱۰ جلسه یک ساعته به مدت ۵ هفته
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی شامل آزمون­ های نسخه دوم بازشناسی هیجانات چهره نپسی، انتساب اجتماعی، توجه و کار کرد اجرایی بود. نتایج این پژوهش که توسط دکتر تشخیص اوتیسم انجام شد، نشان داد که آموزش شناخت اجتماعی با استفاده از واقعیت مجازی سبب بهبود بازشناسی هیجانی، انتساب اجتماعی و کارکرد های اجتماعی کودکان با اختلالات طیف اوتیسم می­ شود.

برنامه سیستم همه جانبه در درمان اوتیسم

این مداخله در درمان اوتیسم با دو هدف بروزرسانی موقعیت اجتماعی با توجه به حالت هیجانی کودک که توسط دوربین نصب شده بر روی کامپیوتر ثبت می­ شود و تأیید خودکار رفتار های اجتماعی مناسب با موقعیت کودک برای آموزش مهارت­ های هیجانی طراحی شده است.

مطالعه اثربخشی

• عنوان: طراحی و پیاده­ سازی یک برنامه واقعیت مجازی برای ارتقاء مهارت­ های هیجانی کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم
• گروه هدف: کودکان ۷۱۲ ساله با اختلال طیف اوتیسم
• مدت دوره توانبخشی: این برنامه کامپیوتری در ۳ سطح به کودک ارائه شد.
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی دکتر تشخیص اوتیسم شامل اسکریپت­ های هیجانی بود نتایج این مطالعه نشان داد که مداخله مورد نظر سبب بهبود صلاحیت هیجانی کودکان با اختلالات طیف اوتیسم شده است.

برنامه سیپات برای درمان کودکان اوتیسم

در برنامه سیپات تکالیفی جهت ارتقاء انواع توجه از جمله چهار عملکرد اصلی توجه یعنی توجه پایدار، توجه انتخابی-فضایی، توجه کارکردی و توجه جهت­ یابی ارائه شده است.

مطالعه اثربخشی

• عنوان: تقویت توجه در اوتیسم به عنوان یک رویکرد بالقوه برای بهبود عملکرد تحصیلی: یک مطالعه اولیه مبتنی بر مدرسه
• گروه هدف: کودکان ۱۰-۶ ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم
• مدت دوره توانبخشی: ۸ هفته و هر هفته ۲ جلسه
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی دکتر تشخیص اوتیسم شامل نمره گذاری اختلالات طیف اوتیسم کودکی، ماتریس ­های پیشرونده ریون، ارزیابی تحصیلی و مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. کودکانی که در گروه آموزش توجه بودند، بهبود در مهارت­ های تحصیلی و شناختی و کودکان گروه بازی­ های کامپیوتری عادی تنها بهبود در رفتار را نشان دادند

برنامه ارتقاء شناختی در درمان اوتیسم کودکان

این درمان اوتیسم یک رویکرد جامع و تحولی به ترمیم نقایص شناخت اجتماعی و غیر اجتماعی است که در اصل برای بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی تدوین و طراحی شده است و هدفش تسهیل رشد اجتماعی شناختی بزرگسالان با علائم اختلالات طیف اوتیسم است.

مطالعه اثر بخشی

• عنوان: درمان ارتقاء شناختی برای بزرگسالان با اختلالات طیف اوتیسم نتیجه یک کارآزمایی بالینی ۱۸ ماهه
• گروه هدف: بزرگسالان با اختلالات طیف اوتیسم دارای توانایی کلامی
• مدت دوره توانبخشی: ۱۸ ماه و ۴۵ جلسه گروهی و در مجموع ۶۰ ساعت
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی دکتر تشخیص اوتیسم شامل مجموعه آزمون­ های شناخت کلی ماتریکس و آزمون هوش هیجانی مایر-سولوی-کاروس بود. نتایج نشان داد که ارائه ۱۸ ماهه مداخله، سبب بهبود معنی­ دار مهارت­ های شناختی – هیجانی کودکان با اختلالات طیف اوتیسم شده است.

برنامه آموزش انعطاف­ پذیری شناختی در درمان اوتیسم

این مداخله شامل بازی­ ها و فعالیت­ های حرکتی برای ارتقاء انعطاف ­پذیری شناختی کودکان با اختلالات طیف اوتیسم است.

مطالعه اثربخشی

• عنوان: مداخلات انعطاف­ پذیری شناختی در بین کودکان با اختلال اوتیسم: یک مطالعه طولی
• گروه هدف: کودکان ۱۱-۵ ساله با اختلالات طیف اوتیسم
• مدت دوره توانبخشی: ۲۱ جلسه هفتگی و هر جلسه ۲۰ دقیقه
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی دکتر تشخیص اوتیسم شامل آزمون کارت­ های ویسکانسین، مصاحبه تشخیصی اوتیسم و ماتریس پیشرونده ریون بود. نتایج این مطالعه نشان داد که مداخله سبب ارتقاء انعطاف­ پذیری شناختی و کاهش علائم اختلالات طیف اوتیسم در کودکان شده است.

برنامه پرشیا در درمان اوتیسم

برنامه پرشیا در درمان اوتیسم با تأکید بر بازشناسی هیجانات براساس اجزاء صورت، موقعیت­ ها و آموزش تئوری ذهن طراحی شده است. تکالیف این برنامه مبتنی بر ابعاد مختلف هیجان و شناخت اجتماعی طراحی شده است. این برنامه توانایی­ های هیجانی و حالات ذهنی کودکان دارای اختلال اوتیسم را به صورت طبقه­ بندی شده تقویت می­ کند.

مطالعه اثربخشی اول

• عنوان: بررسی اثر بخشی توانبخشی شناختی بر بهبود تشخیص حالات هیجانی در کودکان دارای اوتیسم با عملکرد بالا
• گروه هدف: کودکان ۶۹ سال دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا
• مدت دوره توانبخشی: ۱۴ جلسه یک روز در میان سه بار در هفته
• ارزیابی و اثر بخشی: نسخه اصلاح شده بازشناسی چهره بنتون، بهترین دکتر تشخیص اوتیسم، برای ارزیابی استفاده شد نتایج این پژوهش نشان داد که پس از انجام مداخله مهارت­ های تشخیص حالات هیجان به نحو بارزی در کودکان اوتیسم با عملکرد بالا بهبود می­ یابد.

مطالعه اثربخشی دوم

• عنوان: بررسی تأثیر توانبخشی شناختی بر ترمیم توانایی شناخت اجتماعی کودکان اوتیسم با عملکرد بالا
• گروه هدف: کودکان ۶۹ سال دارای اوتیسم با عملکرد بالا
• مدت دوره توانبخشی: ۱۴ جلسه یک روز در میان سه بار در هفته
• ارزیابی و توانبخشی: آزمون­ های باور کاذب سالی-آن، ذهن خوانی از طریق تصاویر چشم و آزمون ذهن­ خوانی تماشاچی برای ارزیابی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می ­دهد با مداخله کوتاه مدت و فشرده امکان ترمیم توانایی تئوری ذهن در کودکان دارای اختلال اوتیسم وجود دارد.

نتیجه‌گیری:
دکتر صابر، متخصص حوزه اوتیسم و فناوری‌های نوین درمانی، معتقد است که واقعیت مجازی (VR) انقلابی در درمان اوتیسم ایجاد کرده است. این فناوری با ایجاد محیط‌های کنترل‌شده و ایمن، به کودکان اوتیستیک کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی، شناختی و حسی خود را تقویت کنند. هرچند VR نمی‌تواند جایگزین درمان‌های سنتی شود، اما به عنوان ابزاری مکمل و امیدبخش، مسیر جدیدی در توانبخشی این کودکان گشوده است. به گفته دکتر صابر، آینده درمان اوتیسم در ترکیب هوشمندانه فناوری با مداخلات شخصی‌سازی‌شده نهفته است.

سوالات متداول:

1-آیا واقعیت مجازی برای همه کودکان اوتیستیک مناسب است؟
خیر، این روش بیشتر برای کودکانی مناسب است که تحمل هدست VR را داشته و به محرک‌های بصری حساسیت شدید ندارند. بهتر است ابتدا با یک متخصص مشورت کنید.

2- از چه سنی می‌توان از VR برای کودک اوتیستیک استفاده کرد؟
معمولاً از 6 سالگی به بعد، اما برای کودکان کوچکتر باید از برنامه‌های بسیار کوتاه (5-10 دقیقه) و تحت نظارت دقیق استفاده شود.

اوتیسم و درمان مشکلات ادراکی

مشکلات ادراکی در کودکان مبتلا به اوتیسم شایع است و تقریباً 40 تا 80 درصد از کودکان مبتلا به اوتیسم را تحت تأثیر قرار می دهد. مشکلات ادراکی می توانند بر جنبه های گوناگون زندگی روزانه همچون حرکت، هماهنگی، تعادل، آگاهی فضایی و مهارت های حرکتی ظریف تأثیر بگذارند. با پرداختن به مشکلات درکی توسط مداخلات متخصصان کاردرمانی در مراکز کاردرمانی، کودکان مبتلا به اوتیسم می‌ توانند مهارت های خود را برای انجام وظایف روزانه، مشارکت در فعالیت‌ های مختلف و ارتباط مؤثرتر با محیط خود بهبود بخشند و رفاه و کیفیت زندگی خود را بالاتر ببرند. مرکز اوتیسم تهران دکتر صابر با بهترین دکتر اوتیسم تهران به درمان اوتیسم و درمان مشکلات درکی این کودکان پرداخته و رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.

شناخت اجتماعی در اوتیسم

طبق گفته یک دکتر اوتیسم، شناخت اجتماعی، توانایی شناسایی پردازش و ارائه پاسخ مناسب به محرک­ های اجتماعی است. محرک­ های اجتماعی کلیه محرک ­های مربوط به خود و دیگری هستند. لازم است یک نظام مغزی این تعامل با خود و دیگران را مدیریت نماید که به عنوان مغز اجتماعی شناخته می­ شود. مغز اجتماعی، چهار جزء دارد و هر کدام از این اجزاء احتمالاً ویژگی­ های عصبی مجزایی دارند. جزء اول خود آگاهی است. یعنی آگاهی از رفتار خود برای این که آن را با هنجار های گروه تطبیق دهد. دوم آگاهی از حالات ذهنی دیگران یا ذهن خوانی است. فرد باید بدانند دیگران چطور به آن ها واکنش نشان می ­دهند تا بتوانند پاسخ­ های آن ها را در آینده پیش بینی کنند و البته شاید احتیاج به درمان مشکلات ادراکی باشد. به عبارت دیگر، هر فرد به «تئوری ذهن» یا توانایی نسبت دادن حالات ذهنی به دیگران نیاز دارد. نیاز سوم، تشخیص تهدید ها به خصوص در موقعیت­ های پیچیده حل تضاد بین دانش قبلی خود و انتظارات و هنجار های اجتماعی است. بدون شناسایی تهدید ها امکان مقابله با آن ها وجود ندارد. چهارم خود تنظیمی است. توانایی اصلاح رفتار اشتباه یا نامتناسب خود با بافتار توانایی خود تنظیمی است. علاوه بر این چهار بعد، توانایی­ های پایه ­ای دیگری مانند تقلید، بازشناسی حالات هیجانی چهره و توجه اشتراکی به عنوان کارکرد های زیربنایی شناخت اجتماعی دارای نقص هستند که در اینجا تشریح می­ شوند.

مشکلات درکی در مبتلایان به اوتیسم

کودکان دارای اختلال اوتیسم در درمان مشکلات ادراکی و درک حالات هیجانی چهره مشکل دارند. کودکان دارای اختلال اوتیسم در خواندن هیجانات چهره دچار مشکلاتی هستند که این ضعف نشانگر نقص در شناخت اجتماعی این افراد است. حالات هیجانی پایه ­ای، به ویژه حالاتی که در سال ­های اولیه زندگی تحول می ­یابند برای ارزیابی هیجانی در اختلال اوتیسم  مناسب­ تر هستند. کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در هیجان شادی و خشم مشابه گروه همتای بدون اختلال هستند، ولی کودکان دارای اختلال نقص در بازشناسی حالات هیجانی غم را نشان می­ دهند. روش­ های فناورانه دکتر اوتیسم نشان می دهد که ساز و کارهای زیربنایی پردازش صورت در افراد دارای اختلال اوتیسم  و افراد عادی متفاوت است. به عنوان مثال مطالعات ردیابی حرکات تعقیبی چشم نشان داده ­اند که مبتلایان به اختلال اوتیسم  از یک روش ثابت و سازمان نیافته برای شناسایی صورت­ ها استفاده می­ کنند. این فرایند شامل تأکید ناهنجار بر روی قسمت­ هایی از صورت مثل دهان، به جای تأکید معمولی بر چشم ­ها است.

توجه به محرک های هیجانی در اوتیسم

آزمون رایانه ­ای دات پروب که برای درمان مشکلات ادراکی کودکان اوتیسم و سنجش سوگیری توجه به محرک­ های هیجانی مورد استفاده قرار گرفته است، نشان داده است که کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا همانند همتایان بدون اختلال، توجه بیشتری به صورت­ های هیجانی در مقابل صورت­ های غیر هیجانی دارند. این یافته در هر دو نوع تصاویر واقعی و گرافیکی صورت هیجانی نشان داده شد. در مطالعۀ دیگری با همین آزمون نشان داده شد که اگر تصاویر فیلتر بسامدی شوند، تفاوت در سوگیری توجه به چهره ­های هیجانی در گروه با اختلال و بدون اختلال معنی­ دار است. کودکان دارای اختلال به چهره ­های با فیلتر فرکانس بالا توجه بیشتری دارند. فیلتر فرکانس بالا، اطلاعات جزئی تصویر را حذف می ­کند. همچنین پاسخ ­های وابسته به رویداد به چهره­ های آشنا (مثلاً مادر) و چهره های غیر آشنا در نوزادان دارای اختلال اوتیسم یکسان است. در گروه غیر مبتلا این پاسخ برای چهره­ های آشنا سریع­ تر و قوی ­تر است. با این وجود این کودکان به اشیاء آشنا در برابر ناآشنا پاسخ مورد انتظار را نشان می ­دهند. مطالعۀ دیگری از یک دکتر اوتیسم نشان داد که افراد دارای اختلال اوتیسم  یا آسپرگر هنگامی که به چهره نگاه می ­کنند از شکنج گیجگاهی پایینی، قسمتی از مغز که به طور معمول در عواطف درگیر است استفاده می­ کنند، ولی ساختار های اصلی پردازش صورت مثل شکنج دوکی شکل را فعال نمی­ کنند. این مطالعات نشان می­ دهد که حتی وقتی افراد دارای اختلال اوتیسم می­ توانند آنچه را که صورت و چشم ­های افراد انتقال می دهد دریابند. باز هم از روش­ های متفاوت و شاید کمتر مؤثری استفاده می ­کنند.

درک و درمان مشکلات اوتیسم

درک خود یکی از پایه ­ای­ ترین دامنه­ های شناخت اجتماعی است. کودکان با تحول طبیعی در حدود ۱۸ ماهگی خود را در آینه تشخیص می­ دهند، در حالی که کودکان دارای اختلال اوتیسم، در کسب این توانایی تأخیر تحولی دارند. نارسایی در پردازش صورت و درک خود فیزیکی به طور گسترده ­ای در مطالعات رفتاری مربوط به اختلال اوتیسم  به چشم می­ خورد. کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا در برتری پردازش صورت­ های خود نسبت به صورت دیگران نسبت به همتایان با تحول طبیعی نقص دارند. در یک مطالعه از آزمون توجه انتخابی به صورت خود و دیگری استفاده شد و برتری پردازش در محرک­ های حاوی خود نسبت به محرک­ های حاوی صورت دیگری در کودکان دارای اختلال کمتر از همتایان با تحول طبیعی بود. همچنین در آزمونی دیگر که درک ضمنی صورت نام دارد آزمودنی باید جهت سر را در تعدادی تصویر صورت خود و یا دیگران با مکان نما با سرعت هر چه تمام ­تر نشان می ­داد. در این تکلیف نیز برتری پاسخ به تصویر صورت خود در افراد دارای اختلال کمتر بود. کودکان دارای اختلال اوتیسم عموماً شکل نادرست و غیر معمولی از ضمایر را به کار می ­برند و در ارجاع به خود و دیگران مشکل دارند. همچنین مرز بین خود و دیگری به خوبی شکل نگرفته است و در تمایز خود از دیگران و درمان مشکلات ادراکی مشکل دارند. این کودکان بیشتر از نام خود، به جای ضمیر من، در پاسخ به سوال در مورد کیستی تصویر خود استفاده کنند. این امر به خوبی مشخص شده است که افراد سالم در مقایسه با عملکرد دیگران، حافظه برتری برای عملکرد خود دارند. الگوی عملکردی که تحت عنوان خود قانون­ گذاری از آن یاد می ­کنیم یک توجیه برای این مزیت، تأثیر خود ارجاعی است، به گونه ای که ادراک خود قوی تر از ادراک دیگری است. بنابراین اگر افراد دارای اختلال اوتیسم  ادراک خود ضعیفی داشته باشند آن ها باید حافظه کاهش یافته ­ای را برای عملکرد خود داشته باشند. در همین راستا مطالعه یک دکتر اوتیسم نشان داده است یادآوری و بازشناسی صفات ارجاعی به خود در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم نسبت به همتایان با تحول طبیعی ضعیف تر است. در این مطالعه کودکان باید یک تعداد صفات را در مورد خود و تعدادی صفات را در مورد دیگری (در این مطالعه عمو پورنگ) قضاوت کنند. سپس باید یک بار بدون نشانه صفات را یادآوری می­ کردند و یک بار صفات ارائه شده به همراه صفات جدید به فرد ارائه می­ شد و باید صفات ارجاعی پیشین را بازشناسی می­ نمود.

تئوری ذهن

کارکرد دیگری از شناخت اجتماعی در اختلال اوتیسم که توجه محققان زیادی را به خود جلب کرده است تئوری ذهن است. این موضوع در تحقیقات دهه  1980 تا 1990 برجسته شده است و بیان می کند که این فرضیه می ­تواند بسیاری از ویژگی ­های این اختلال را توضیح دهد. مطالعات اولیه نشان دادند که کودکان دارای اختلال اوتیسم  در فهم بعضی حالت­ های ذهن مثل باور کاذب و درک حالات ذهنی دیگران مشکل دارند. برای سنجش توانایی ذهن خوانی بارون – کوهن آزمون ذهن خوانی از روی تصاویر چشم را طراحی کرد. در این آزمون شرکت کنندگان به تصاویر چشم ­ها نگاه می­ کنند و دربارۀ حالت­ های ذهنی ­ای که چشم­ ها انتقال می­ دهند قضاوت می ­کنند. نامبرده با استفاده از تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی نشان داد هنگامی که بزرگسالان دارای اختلال اوتیسم  با عملکرد بالا و آسپرگر به تصاویر چشم­ ها نگاه می­ کنند کمتر از بزرگسالان عادی از قطعه پیشانی استفاده می­ کنند و اصلاً آمیگدال را به کار نمی­ گیرند و به جای آن از شکن مرکز اوتیج گیجگاهی فوقانی، که به طور معمول در طول انجام این تکلیف فعال نیست، استفاده می­ کنند. مطالعات دیگر نشان داد هنگامی که بزرگسالان دارای اختلال اسپرگر تکالیف حالت­ های ذهنی را انجام می­ دهند نسبت به گروه کنترل سالم از مناطق متفاوتی از قشر پیش پیشانی استفاده می ­کنند. افراد دارای اختلال اوتیسم نسبت به گروه کنترل در قشر پیش پیشانی میانی و شکنج بالایی گیجگاهی فعالیت کمتری نشان می­ دهند. در هر دو گروه فعالیت بالایی در قشر خارج مخطط نشان داده شده ولی گروه دارای اختلال اوتیسم ارتباط کمتری بین این منطقه و شکنج بالایی گیجگاهی نشان می­ دهد. این موضوع تغییر در شبکۀ انتقال اطلاعات را در فرایند ذهنی سازی بیان می­ کند. یکی از آزمون­ های دیگری که برای سنجش ذهن خوانی استفاده می­ شود ذهن خوانی از طریق صداست که توسط راتر فورد، بارون کوهن و ویل رایت طراحی شده است. نامبرده و همکاران نشان دادند که افراد دارای اختلال اوتیسم و آسپرگر نسبت به همتایان سالم توانایی ذهن خوانی مبتنی بر صدای ضعیف­ تری دارند و در درمان مشکلات ادراکی اوتیسم با مشکل مواجه می شوند. علاوه براین تاجمیر، ریاحی، نجاتی و پوراعتماد نشان دادند که والدین کودکان دارای اختلال اوتیسم که در گسترۀ طیف اوتیسم  قرار می ­گیرند در هر دو آزمون ذهن خوانی از طریق چشم و ذهن خوانی از طریق صدا دارای نقص هستند. در این مطالعه از نسخۀ فارسی آزمون ذهن خوانی از طریق چشم بارون کوهن و نسخۀ فارسی ذهن خوانی از طریق صدا استفاده شده است.

سوالات متداول:

1- آیا مشکلات ادراکی در همه کودکان اوتیستیک دیده می‌شود؟
خیر، اما حدود 70-90% از کودکان اوتیستیک درجاتی از اختلال پردازش حسی را تجربه می‌کنند. شدت و نوع آن (حساسیت بیش‌ازحد یا کم‌حسی) در هر کودک متفاوت است.

2-والدین چگونه می‌توانند در خانه به کودک کمک کنند؟
ایجاد محیطی قابل پیش‌بینی، استفاده از لباس‌های نرم و بدون برچسب، و انجام تمرینات حسی ساده (مثل ماساژ با برس مخصوص) می‌تواند مفید باشد.

کاردرمانی حرکتی اوتیسم

کاردرمانی حرکتی اوتیسم در مواردی همچون مهارت‌ های ادراکی، رشد حرکتی، استقامت، هماهنگی اندام ها، تعادل، داشتن مهارت برنامه‌ ریزی حرکتی، مهارت‌ های خودیاری از جمله رعایت بهداشت و توانایی پردازش حسی انجام می‌ شود. در کاردرمانی حرکتی اوتیسم اهدافی همانند افزایش هوشیاری برای تحریک دستگاه عصبی مرکزی، تقویت حفظ تعادل و… برای به کارگیری همزمان مغز و بدن، آرام‌ کردن بدن برای بیشتر شدن توانایی تنظیم ورودی حسی، تقویت توانایی های حرکتی ظریف و درشت پیگیری می‌ شوند. کلینیک تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز درمان مشکلات حسی و حرکتی کودکان اوتیسم در تهران، با انجام روش هایی همچون کاردرمانی حرکتی اوتیسم، کاردرمانی حسی اوتیسم و… به درمان اوتیسم در کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

شباهت های کودکان مبتلا به اوتیسم و آسپرگر

مشاهدات اولیه، کودکان دارای اختلال اوتیسم را خوش اندام توصیف می­ کرد و بیان می کرد که نشانه­ های کمی از آسیب حرکتی در آن ها وجود دارد، در حالی که مطالعات نظام ­مند اخیر در مورد عملکرد حرکتی، نشانه های مستند تأخیر حرکتی یا رشد حرکتی ناهنجار را نشان می­ دهد. اندازه گیری­ های دقیق نوسان وضعیتی نشان دهنده عملکرد تعادلی ضعیف ­تر در این کودکان نسبت به همتایان سالم است. در یک مطالعه، کودکان دارای اختلال اوتیسم  و اختلال زبان مقایسه شدند و نشان داده شد که هر دو گروه به یک اندازه در تعادل هماهنگی، حرکات ظریف، حرکات درشت و حرکات دهانی دچار مشکل هستند. مطالعاتی که با استفاده از آزمون­ های استاندارد شدۀ آسیب ­های حرکتی بر روی کودکان دارای اختلال آسپرگر و اوتیسم با عملکرد بالا صورت گرفته است، نشانه ­هایی از بی مهارتی عصبی- حرکتی را در هر دو گزارش کرده است. این یافته­ ها این فرضیه را مطرح کرده ­اند که نقص در مهارت حرکتی یک ویژگی مخصوص سندرم آسپرگر است و امکان دارد یک نشانۀ متفاوت تشخیصی باشد. کاردرمانی حرکتی اوتیسم و درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم به کمتر شدن این نشانه ها کمک می کند.

مشکلات حرکتی و حسی کودکان اوتیسم

برخی از کودکان دارای اختلال اوتیسم دارای مشکلات حرکتی مانند بازی با توپ و نقاشی هستند که معمولاً این مشکلات نه به علت ضعیف بودن عضلات، بلکه به دلیل نقص در هماهنگی عضلات به وجود می­ آید. معمولاً مشکلات حرکتی زیادی در کودکان دارای اختلال اوتیسم  دیده می­ شود که البته به کمک کاردرمانی حرکتی اوتیسم و درمان مشکلات حسی قابل بهبود است. مطالعات قبلی نشان داده ­اند که دامنه ­ای از ۱۰۰-۲۱ درصد کودکان دارای اختلال اوتیسم از نوعی از مشکلات حرکتی رنج می­ برند. اکثر کودکان دارای اختلال اوتیسم خصوصیات حرکتی غیر طبیعی مانند انقباض عضلانی ضعیف و حرکات تکراری دارند و همچنین در آزمون­ های معتبر حرکتی، به ویژه زمانی که پیچیدگی تکلیف بیشتر می­ شود در دامنۀ تأخیری قرار می­ گیرند. بررسی نوار های ویدئویی خانگی نشان می دهد که اختلال حرکتی در زمان نوزادی هم وجود دارد و در سنین بالاتر تأخیر های حرکتی اختلال در هماهنگی حرکتی، نقص در برنامه ریزی حرکتی و کنترل بدن در آنها دیده می­ شود.

ضعف در انقباض عضلانی و مشکلات حرکتی اوتیسم

ارزیابی حرکات درشت در کودکان دارای اختلال اوتیسم نشان دهنده ضعف در انقباض عضلانی، دامنه حرکت بیش از اندازه مفصل، وضعیت بدنی خمیده، زانو های خم شده، نرمی عضلات، مشکل در فهم طرح واره بدن، مشکل در هماهنگی و زمان بندی حرکات، کنترل مفصلی ضعیف و دشواری در کنترل حرکات دست و پا است. وضعیت­ هایی که در آن ها انقباض عضلانی برای کودکان دارای اختلال اوتیسم دشوار است، شامل خم شدن به عقب، خم شدن به جلو در حالت خوابیده، به پشت ایستادن روی یک پا و وضعیت رومبرگ (ایستادن روی دو پا یا پاشنه – پنجه با چشم ­های بسته) است. کودکان دارای اختلال اوتیسم به طور معمول مراحل اصلی رشد مانند نشستن، چهار دست و پا رفتن، ایستادن و راه رفتن را طی می ­کنند. هر چند این کودکان انقباض عضلانی ضعیف دارند و همین امر منجر به عملکرد ضعیف آن ها در این مراحل می­ شود که البته با کاردرمانی حرکتی اوتیسم بهبود می یابد. انقباض عضلانی ضعیف، دشواری­ هایی در ایجاد حرکات استقامتی و حرکات کنترل شده، که نیاز به تغییرات آهسته بین وضعیت ­ها و کارکرد مؤثر دارند، ایجاد می ­کند. انقباض عضلانی ضعیف موجب نقص کنترل لگن، افزایش گودی کمر، انعطاف بیش از حد مفاصل، عضلات ضعیف لگن، ران­ ها، شانه ­ها و افزایش سفتی در الگو های حرکتی و وضعیت­ های بدنی می­ شود. مشکلات انقباض عضلانی به کودکان دارای اختلال اوتیسم ظاهری سست، ضعیف و به طور کلی بی توجه به لمس شدن و همچنین نشستن و ایستادن به شکل­ های غیر طبیعی می ­دهد.

درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم

علاوه بر این برخی از کودکان دارای اختلال اوتیسم در برنامه­ ریزی حرکتی و هماهنگی دارای مشکلاتی هستند که این امر سبب می­ شود که برای این دسته از کودکان یادگیری یک تکلیف جدید مشکل شود و برای یادگیری به تکرار بیشتری نسبت به دیگران نیاز داشته باشند. کودکان با این اختلال، دشواری آشکاری در هماهنگی حرکتی دارند که در زندگی روزمره آن ها اثر دارد. مطالعات زیادی وجود اختلالات یادگیری حرکتی را نیز در اختلال اوتیسم نشان داده ­اند. یادگیری حرکتی فرایندی است که طی آن توانایی اجرای حرکت به طور مداوم و پایداری تغییر می­ کند. همچنین کودکان دارای اختلال اوتیسم واکنش تأخیری غیر طبیعی برای شروع یک حرکت از خود نشان می­ دهند. درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم توسط درمانگران مجرب و متخصصان انجام می شود.

تمرین‌های مؤثر کاردرمانی حرکتی برای تقویت عضلات و تعادل

کاردرمانی حرکتی یکی از روش‌های کلیدی در بهبود توانایی‌های جسمانی کودکان اوتیستیک است که با تمرکز بر تقویت عضلات، افزایش هماهنگی و بهبود تعادل، به آنها کمک میکند تا در انجام فعالیت‌های روزمره مستقلتر عمل کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب با چالشهایی مانند ضعف عضلانی، ناهماهنگی حرکتی یا مشکلات تعادلی روبهرو هستند که میتواند بر مهارتهایی مانند راهرفتن، دویدن، لباسپوشیدن یا حتی نوشتن تأثیر بگذارد. تمرین‌های هدفمند کاردرمانی حرکتی نه‌تنها این مشکلات را کاهش میدهد، بلکه با تقویت سیستم حسی-حرکتی، به کاهش اضطراب و بهبود تمرکز نیز کمک میکند.

از جمله تمرینهای مؤثر در این حوزه میتوان به بازی با توپ‌های درمانی اشاره کرد که با پرتاب، گرفتن یا غلتاندن توپ، هماهنگی بین دست و چشم را تقویت میکند. فعالیتهایی مانند راه‌رفتن روی خطوط مستقیم یا لیلیکردن نیز تعادل و کنترل پاسچرال (وضعیت بدن) را بهبود میبخشند. استفاده از تخته‌های تعادل (Balance Board) یا ترامپولینهای کوچک نیز بهعنوان ابزاری کاربردی، به کودک کمک میکند تا با حفظ تعادل در شرایط ناپایدار، قدرت عضلات مرکزی بدن را افزایش دهد. برای تقویت عضلات بزرگ (مانند عضلات پا و بازو)، تمرینهای کششی با باندهای الاستیک یا بالارفتن از پله‌های کوچک پیشنهاد میشود.

تمرینهای تقلید حرکتی نیز نقش مهمی ایفا میکنند؛ مثلاً از کودک خواسته میشود حرکات حیوانات (مانند جهش قورباغه یا راهرفتن خرس) را تقلید کند. این فعالیت‌ها علاوه بر تقویت عضلات، انعطافپذیری و هماهنگی دو نیمکرهٔ مغز را بهبود میبخشد. همچنین، فعالیتهای یکپارچگی حسی مانند راهرفتن روی سطوح ناهموار (مانند تشکهای حبابی) یا بازی در استخر توپ، به کودک کمک میکند تا اطلاعات حسی را بهتر پردازش کند و تعادل خود را در محیطهای مختلف تنظیم نماید.

نکتهٔ کلیدی در اجرای این تمرینها، شخصیسازی آنها بر اساس سطح توانایی و علایق کودک است. برای مثال، اگر کودک به اسباببازیهای خاصی علاقه دارد، میتوان از آن ابزارها در تمرینها استفاده کرد تا مشارکت او افزایش یابد. همچنین، ترکیب این تمرینها با بازیهای گروهی، نهتنها مهارتهای حرکتی، بلکه تعاملات اجتماعی را نیز تقویت میکند. والدین میتوانند با همکاری کاردرمانگر، این فعالیتها را در خانه تکرار کنند و محیطی امن و جذاب برای تمرین فراهم نمایند. مطالعات نشان دادهاند که انجام منظم این تمرین‌ها به‌مدت ۳ تا ۴ جلسه در هفته، بهطور قابل‌توجهی بهبود هماهنگی، قدرت عضلانی و اعتمادبهنفس کودکان اوتیستیک را به همراه دارد.

سوالات متداول:

1-چگونه کاردرمانی حرکتی بر مهارت‌های اجتماعی کودکان تأثیر میگذارد؟
بسیاری از فعالیت‌های کاردرمانی حرکتی به‌صورت گروهی انجام میشوند، مانند بازی با توپ یا انجام مسابقات تعادلی. این تعاملات غیرمستقیم، به کودکان کمک میکند تا نوبت‌گیری، همکاری و ارتباط چشمی را تمرین کنند. بهبود اعتمادبه‌نفس جسمانی نیز زمینه‌ساز مشارکت بیشتر در محیط‌های اجتماعی مانند مدرسه یا پارک میشود.

2-والدین چگونه میتوانند پیشرفت کودک را پس از کاردرمانی حرکتی ارزیابی کنند؟
مشاهدهٔ بهبود در مهارت‌های روزمره (مانند توانایی بستن دکمه‌ها)، کاهش زمین‌خوردن‌های مکرر، افزایش تمایل به بازی‌های فیزیکی یا کاهش مقاومت در برابر لمس شدن، نشاندهندهٔ پیشرفت است. همچنین، ثبت تغییرات در دفترچهٔ یادداشت و مشورت منظم با کاردرمانگر به ارزیابی دقیق‌تر کمک میکند.

مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه

محیط مدرسه به ندرت محیطی خوب برای کودکان اوتیسم است و این می تواند مشکلات جدی در طول سال های تحصیلی و بعد از آن برای کودک اوتیسم به وجود آورد. اولاً، کودکان مبتلا به اوتیسم زمان بسیاری را صرف یادگیری روش کنار آمدن با محیطی می‌ کنند که غالبا با مهارت ها و مشکلات آن‌ ها هماهنگ نیست. سپس، بعد از ایجاد آن مهارت‌ ها، کودکان باید آن جا را برای موقعیتی کاملاً متفاوت ترک کنند. در مدرسه، ارتباطات اجتماعی در همه جا در جریان است. علاوه بر آن، آن چه که در کلاس درس مناسب است، احتمال دارد در ورزشگاه یا زمین بازی مناسب نباشد. درک علائم اجتماعی که به کودک می گوید چه زمانی باید رفتار های اجتماعی خود را تغییر دهد، غالبا برای کودکان اوتیسم دشوار است. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر برای اوتیسم در تهران، با تشخیص درست مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه و تشخیص دقیق علائم اوتیسم در کودکان به درمان کودکان مدرسه ای مبتلا به اوتیسم کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

برخی از مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه

الگوی نقاط قوت و ضعف در عملکرد تحصیلی بر نیمرخ هوشی اختلالات اوتیسم منطبق است. موفقیت­ های تحصیلی­ ای که به حافظۀ خوب یا مهارت­ های عینی نیاز دارند، اغلب نسبت به تکالیف درسی­ ای که مستلزم یکپارچگی انتزاع یا تعمیم هستند، بیشتر است. بعضی کودکان دارای اختلال اوتیسم با عملکرد بالا دارای مهارت­ های خواندن پیش­رس هستند و می­ توانند پردازش کلمات را در سطحی بالاتر از کودکان همسن خود انجام دهند. حافظۀ خوب در کودکان دارای اختلال اوتیسم  موجب می­ شود لیست­ های هجایی و جداول ضرب را به آسانی یاد بگیرند. در مقابل ثابت شده است که این کودکان در زمینه­ های خاصی مانند خواندن مفهومی و زبان نوشتاری ضعیف هستند. این مورد از علائم اوتیسم در کودکان کاملاً با الگوی مشکلاتی که معلمان و روانشناسان مدرسه ارائه می­ دهند، متفاوت است. در این نیمرخ، پردازش ضعیف و قدرت فهم خوب مانند نارسا خوانی دیده می­ شود. گاهی اوقات در آموزش و فعالیت­ های علمی دانش آموزان دارای اختلال اوتیسم درگیر تکالیف خانگی و کلاسی ­ای می­ شوند که غیر جذاب و فراتر از ظرفیت­ های آن ها است در این مواقع ممکن است کودک برای فرار از تکلیف سخت یا خسته کننده رفتار های مخربی نشان دهد. دانش آموز دارای اختلال اوتیسم ممکن است برای فرار تلاش کند، عصبانی یا پرخاشگر شود. دچار در جاماندگی در زبان یا تکالیف و یا فروپاشی شود. این ها بخشی از مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه می باشند که با روش های توانبخشی می توان به درمان اوتیسم کمک کرد. محققان در تلاشند تا راه­ هایی پیدا کنند که کودک دارای اختلال اوتیسم در اهداف تحصیلی متعهد شده و در انجام تکالیف تحصیلی با وجود دشوار و یا خسته کننده بودن سماجت به خرج دهد. در مطالعه­ ای که با هدف بررسی تأثیر متغیر های انگیزشی مانند تقویت کننده ­های طبیعی انتخاب و تکالیف نگه دارنده در ارتقاء علائق و عملکرد تحصیلی انجام شد، نشان دادند که عناصر انگیزشی در فعالیت­ های تحصیلی موجب کاهش رفتار های مخرب، پیشبرد علایق و در نتیجه تکمیل سریع تر تکالیف می­ شود.

عملکرد اجتماعی ضعیف در کودکان اوتیسم

یکی از مشکلات کودکان اوتیسم در مدرسه، توانایی انطباق است. توانایی انطباق معمولاً به این صورت تعیین می­ شود که آیا یک فرد به مراقبت همیشگی نیاز دارد یا در بعضی امور مستقل است؟ عملکرد انطباقی معیار خوبی برای اندازه گیری اثر بخشی مطالعات طولی و درمانی است. کودکان دارای اختلال اوتیسم سطح رفتار انطباقی پایین ­تری نسبت به هوش شان نشان می­ دهند و این الگو در مورد نمونه­ های با ضریب هوشی طبیعی برجسته ­تر است. براساس مطالعات هالین بعد از ۲۵ سالگی رفتار مبتلایان به اختلالات طیف اوتیسم  بهبود می ­یابد و حدود ۲۰ درصد از بزرگسالان دارای اختلالات طیف اوتیسم عملکرد و روابط اجتماعی خوبی دارند. با وجود متغیر های زیاد در مطالعات، میانگین افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم که موفق به تحصیلات دانشگاهی می­ شوند، ۱۲ درصد است. از جمله علائم اوتیسم در کودکان می توان به این موارد اشاره کرد: در حدود یک چهارم آن ها استخدام می­ شوند و سرویس غذا، کار های غیر ماهرانه در کارخانه و انبارداری را شامل می­ شود و ثبات شغلی آن ها پایین است. در همه ابعاد افراد با توانایی­ های هوشی بیشتر، بهتر عمل می­ کنند. این یافته­ ها توسط یک مطالعه طولی آینده ­نگر بر روی ۱۲۰ بزرگسال که در کودکی تشخیص اوتیسم و عقب ماندگی ذهنی دریافت کرده بودند تأیید شده است. در این نمونه ۸۰ درصد از افراد استقلال کم یا خیلی کم داشتند. این افراد معلولیت­ های سختی داشتند که به آن ها امکان زندگی مستقل یا ارتباطات اجتماعی رضایت بخش را نمی داد.

چالش‌های تحصیلی کودکان اوتیسم و راهکارهای عملی برای موفقیت آموزشی

کودکان اوتیسم در محیط‌های آموزشی با چالش‌های منحصر به فردی روبه‌رو هستند که نیازمند توجه و برنامه‌ریزی ویژه است. یکی از مهم‌ترین مشکلات، تفاوت در شیوه یادگیری این کودکان است. بسیاری از آن‌ها در درک مفاهیم انتزاعی، پیروی از دستورالعمل‌های شفاهی و تطبیق با تغییرات برنامه‌ریزی شده مشکل دارند. اینجاست که نقش یک معلم اوتیسم آگاه به نیازهای ویژه این دانش‌آموزان پررنگ می‌شود.

از دیگر چالش‌های تحصیلی می‌توان به حساسیت‌های حسی اشاره کرد. نورهای شدید، سروصدای محیط کلاس و حتی بافت برخی وسایل آموزشی ممکن است برای این کودکان آزاردهنده باشد و تمرکز آن‌ها را مختل کند. همچنین، مشکلات ارتباطی و اجتماعی اغلب باعث می‌شود کودکان اوتیسم در کار گروهی یا تعامل با همکلاسی‌ها دچار مشکل شوند.

برای بهبود این شرایط، استفاده از روش‌های آموزشی بصری مانند تصاویر، نمودارها و برنامه‌های تصویری بسیار مؤثر است. ساختاردهی محیط آموزشی با ایجاد فضایی قابل پیش‌بینی و کم‌تحریک نیز به کاهش اضطراب این کودکان کمک می‌کند. علاوه بر این، تقسیم تکالیف به بخش‌های کوچک‌تر و استفاده از تقویت‌کننده‌های مثبت می‌تواند انگیزه یادگیری را افزایش دهد.

با درک این چالش‌ها و به کارگیری راهکارهای مناسب، می‌توان محیطی ایجاد کرد که هم برای کودک اوتیسم و هم برای معلمانش کم‌استرس‌تر و پربارتر باشد. موفقیت تحصیلی این کودکان زمانی محقق می‌شود که نیازهای ویژه آن‌ها شناخته شود و برنامه‌ریزی آموزشی به صورت فردی و انعطاف‌پذیر انجام گیرد.

سوالات متداول:

1-برای کاهش اضطراب کودک اوتیسم در محیط مدرسه چه اقداماتی مؤثر است؟
اضطراب در کودکان اوتیسم اغلب ناشی از غیرقابل پیش‌بینی بودن محیط مدرسه است. راهکارهای مؤثر شامل:

-تهیه برنامه روزانه بصری

-اطلاع‌رسانی قبلی درباره تغییرات احتمالی

-ایجاد یک “فضای امن” برای آرامش هنگام اضطراب

-استفاده از تایمرهای بصری برای انتقال بین فعالیت‌ها

2-چرا کودکان اوتیسم در درک دستورات شفاهی معلم مشکل دارند؟
بسیاری از کودکان اوتیسم در پردازش اطلاعات شنیداری مشکل دارند و ممکن است دستورات شفاهی را به درستی درک نکنند یا فقط بخشی از آن را به خاطر بسپارند. این به دلیل تفاوت در پردازش عصبی و گاهی مشکلات در حافظه کاری است. راه حل این است که معلمان از دستورات کوتاه و واضح استفاده کنند، همراه با نشانه‌های بصری (مثل تصاویر یا نوشته) و فرصت کافی برای پردازش اطلاعات بدهند. استفاده از روش “ببین، بشنو، انجام بده” بسیار مؤثر است.

اوتیسم و دارو های ضد تشنج

دارو های ضد تشنج می توانند برای جلوگیری از تشنج های پنهان در کودکان مبتلا به اوتیسم کمک کننده باشد و عموما این دارو ها برای اکثر کودکان توصیه می شود. حدودا 7 کودک از هر 10 کودک مبتلا به تشنج، ممکن است تا سن 18 سالگی دیگر به تشنج مبتلا نباشند. اگر این اتفاق رخ بدهد، احتمال دارد در بزرگسالی نیازی به دارو های ضد تشنج نباشد. کودکانی که پیش از سن 9 سالگی به تشنج پنهان دچار می‌ شوند، نسبت به کودکانی که تشنج‌ هایشان بعد از 10 سالگی آغاز می‌ شود، روند بهبودی بهتری را در تجربه می کنند. برای سایر کودکان، دارو های ضد تشنج احتمال دارد طولانی مدت مورد نیاز باشد. قرص ریسپریدون برای کودکان اتیسم و هم چنین یک سری دارو های ضد تشنج، اولین داروهایی است که توسط دکتر اوتیسم برای این طیف تأیید شده است. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در تهران، با در نظر گرفتن بهترین خدمات کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم، به درمان هر چه سریع تر این کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

داروهای ضد تشنج برای اوتیسم

در برخی از موارد، دارو های ضد تشنج ممکن است برای کودک مبتلا به اوتیسم، سودمند باشند و به راستی برخی از انواع آن ها برای افراد مبتلا به اوتیسم مفیدند. بیشتر دسته های دارویی تنها یک نوع رفتار مرتبط با اوتیسم را هدف قرار می‌ دهند و تعداد کمی از آن ها هستند که برای به حداقل رساندن تمام مشکلات رفتاری و روانی کاربرد دارند. والدین و پزشکانی که به دنبال استفاده از دارو های ضد تشنج هستند، گاهی اوقات مجموعه ای از دارو ها را به کار می برند تا بهترین مداخله ی ممکن را فراهم کنند. در زیر انواعی از دارو های ضد تشنج که معمولاً تجویز می‌ شوند، آورده شده اند.

ضد افسردگی‌ ها که در دسته مهارکننده های اختصاصی انتخابی بازجذب سروتونین ( به اختصار به آن SSRIs می‌ گویند) قرار دارند. اغلب جهت کاهش رفتار های وسواسی یا خود تخریبی که در برخی از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم مشاهده می‌ شود، تجویز می‌ شوند. این دسته از دارو ها با اثر گذاری بر میزان سرتونین و در نتیجه تغییر شیمیایی مغز عمل می‌ کنند. نمونه هایی از انواع تجاری آن شامل فلوکسیتین، سلکسیب و سرترالین است. بسیاری از مداخله گران به سودمند SSRIs، تمایل به تجویز آن دارند، اما عده دیگری هم هستند که نگران خطرات احتمالی تجویز چنین دارو های قوی برای کودکان هستند، زیرا این دارو ها اساساً مخصوص بزرگسالان هستند. برخی از این دارو ها (برای مثالpaxil)  با افزایش میزان خودکشی در بین جمعیت نوجوانان همراه بوده است (اگر چه مطالعات اخیر این یافته را رد کرده است). با انجام ارزیابی و پیگیری دقیق توسط یک روانشناس کار آزموده می تواند از این که تجویز دارو و استفاده از این نوع دارو ها مناسب است، اطمینان حاصل کرد.

نورولپتیک ها، گاهی اوقات به عنوان آرام بخش تجویز می شوند و میزان دوپامین و سروتونین در مغز را تنظیم می‌ کنند. رسپیراول و آلاتراپین دو داروی تجاری هستند که معمولاً تجویز می‌ شوند، و به نظر می‌ رسد لحظات وقوع پرخاشگری شدید را در کودکان مبتلا به اوتیسم کاهش می‌ دهند و این امر تا حدودی به علت خاصیت آرام بخش آن هاست. استفاده از این دسته دارویی می‌ تواند بر میزان هوشیاری و اشتهای یک کودک تأثیر بگذارد و عوارض جانبی مانند تهوع و سرگیجه ایجاد کند. در برخی موارد، آن ها ممکن است حتی مشکلاتی در تنظیم فشار خون ایجاد کنند.

دارو های ضد تشنج، که از آن‌ ها می‌ توان به دارو هایی با عناوین تجاری، مانند سدیم والپورت و نورونتین اشاره کرد، رفتار های آسیب رسان و لحظات تهاجمی شدید در کودکان مبتلا به اوتیسم را کاهش می‌ دهند. این باور وجود دارد که این دسته دارویی بر روی ناحیه ای از مغز که کنترل فعالیت‌ ها را بر عهده دارد، اثر می گذارند، اما آسیب کبدی و برخی عوارض جدی را هم به دنبال دارند.

در کنار این دسته های بزرگ دارویی، کودکان مبتلا به اوتیسم تحت مداخله با مجموعه ای از دارو ها، مشتمل بر دارو هایی برای مداخله عوارض گوارشی و یا مقادیر مختلف از نیکوتن برای کمک به افزایش اثر نورولپتیک ها قرار می گیرند. اگر چه بسیاری از پزشکان موافقند که دارو درمانی در کل، در مداخله کودکان مبتلا به اوتیسم دارای اهمیت است، برخی منتقدان از این نگرانند که به کودکان دارو های آرام بخش داده شود، چون این کار، در مقایسه با برخی از برنامه های مداخله ای اصلاح رفتار اثبات شده که نیازمند توجه و کمک بیشتری از سوی والدین است، راه آسان تری برای کنترل رفتار های کمتر مطبوع یا کمتر قابل کنترل اختلال رشدی است.

هنوز بر سر این که به دارو و دارو درمانی به چه میزان در کل برنامه مداخله باید اهمیت داده شود، بحث و جدل ادامه دارد. یک کارشناس اوتیسم به نام خانم تمپل گرندین که خودش با این اختلال دست به گریبان است، به این موضوع اشاره کرده و تصدیق نموده است که بعضی از دارو ها واقعاً سودمند هستند، اما از پزشکان در دعوت به استفاده از دوز های کم این دارو اجتناب می‌ کند، چرا که افراد طیف اختلال اوتیسم ممکن است نسبت به دیگران به دارو ها حساسیت بیشتری داشته باشند. بعضی از خانواده ها درباره عوارض جانبی احتمالی نگران هستند. برخی از این عوارض به همان اندازه اختلال آسیب زننده به نظر می‌ رسند. پزشکان، معلمان و مداخله گران می‌ توانند به شما در ارزیابی این که آیا کودک شما نامزد خوبی برای دارو درمانی است یا نه، کمک کنند. در نهایت، به هر حال، اگر کودک خردسال است، باید تمام فواید و مضرات را سنجید تا بتوان به تصمیمی اطمینان بخش رسید. همچنین باید دانست که گاهی اوقات زمان می‌ برد تا دارو ها اثر کند.

جایگزین‌های طبیعی برای داروهای ضد تشنج در اوتیسم

در کنار دارو درمانی در اوتیسم، بسیاری از خانواده‌ها به دنبال جایگزین‌های طبیعی برای کنترل تشنج و بهبود علائم هستند. رژیم کتوژنیک یکی از گزینه‌های موردتوجه است که با کاهش کربوهیدرات و افزایش چربی‌های سالم، به تعدیل فعالیت الکتریکی مغز کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند این رژیم می‌تواند تا 50% از فراوانی تشنج‌ها را در برخی کودکان اوتیستیک کاهش دهد. البته، اجرای آن باید تحت نظر متخصص تغذیه و با نظارت دقیق باشد.

مکمل‌های طبیعی نیز گزینه دیگری هستند:

امگا-3 (DHA و EPA): کاهش التهاب عصبی و بهبود ارتباطات مغزی

منیزیم و ویتامین B6: تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی و کاهش تحریک‌پذیری

پروبیوتیک‌ها: تعدیل محور روده-مغز که در برخی کودکان با کاهش تشنج همراه بوده است

گیاهان دارویی مانند اسطوخودوس (برای آرامش) و زردچوبه (به دلیل خاصیت ضدالتهابی کورکومین) نیز ممکن است مفید باشند، اما اثربخشی آن‌ها نیاز به مطالعات بیشتری دارد. نکته کلیدی این است که این روش‌ها مکمل درمان اصلی هستند و نباید بدون مشورت پزشک، داروهای تجویزی را قطع کرد. همیشه پیش از شروع هرگونه روش جایگزین، با عصبی‌اطفال یا متخصص اوتیسم مشورت کنید تا از ایمنی و تناسب آن با شرایط کودک مطمئن شوید.

سوالات متداول:

1-آیا قطع داروهای ضد تشنج برای استفاده از روش‌های طبیعی ایمن است؟
خیر، هرگونه تغییر در داروها باید تحت نظارت پزشک باشد. روش‌های طبیعی باید به عنوان مکمل استفاده شوند، نه جایگزین داروها.

2-آیا CBD یا روغن شاهدانه برای تشنج اوتیسم مفید است؟
برخی مطالعات امیدوارکننده بوده‌اند، اما هنوز شواهد کافی وجود ندارد. استفاده از آن در کودکان باید با احتیاط و فقط تحت نظر پزشک باشد.

سن طلایی درمان اوتیسم

امروزه تاکید بسیار زیادی بر تشخیص و درمان زود هنگام بیماری‌ ها و اختلالات وجود دارد. وجود این تأکید درخصوص تشخیص اختلالات طیف اوتیسم نیز مشهود است. هرچه زودتر یک اختلال تشخیص داده شود، مداخله مناسب برای آن اتخاذ شود، نتایج بهتری از آن مداخله به دست خواهد آمد. این بدان جهت است که پیدا کردن راه حل برای مشکلات، وقتی که هنوز آنقدر نهادینه نشده‌ اند و مشکلات جدی دیگری بروز نکرده‌اند موفق‌ تر خواهد بود. تحقیقات نشان می‌ دهد که درمان زود هنگام جامع و شدید به میزان درخور توجهی دراین که کودکان اوتیسمی تاچه حد می‌ توانند در مدارس عادی شرکت کنند و در کنار همکلاسی‌ های خود که اختلالی ندارند، آموزش ببینند، موثر خواهد بود. این امر هم چنین می‌ تواند بر میزان مهارت‌ های رشدی که کودکان مبتلا به طیف اختلالات اوتیسم می‌ توانند به دست آورند، از جمله برقراری ارتباط قوی با خانواده و دوستان و کسب مهارت‌ های مورد نیاز در زندگی روزمره و محیط مدرسه اثر بگذارد. در برخی موارد کودکان آنقدر زیاد و به سرعت پیشرفت می‌ کنند که به سختی می‌ توان آن ها را از دیگر کسانی که مبتلا به اختلال اوتیسم نیستند، تشخیص داد. آن ها یاد می‌ گیرند که چگونه با اختلال کنار بیایند و آن را بپذیرند. اما به همان میزان که دریافت کمک زود هنگام حائز اهمیت است، یافتن نوع درست کمک هم برای کودک مهم است. بهترین زمان درمان اوتیسم و سن طلایی درمان اوتیسم برای کودکان بسیار حائز اهمیت است تا کودکان شانس به خارج شدن از طیف اوتیسم را داشته باشند.البته باید خاطر نشان کرد که همه کودکان اوتیسم از طیف خارج نمی شوند و درمان این اختلال بسته به زمان مراجعه و شدت اختلال متفاوت است. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر اوتیسم کودکان در تهران، با در نظر گرفتن بهترین درمان های اوتیسم همچون کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتار درمانی اوتیسم و…، به درمان هر چه بهتر این کودکان می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تشخیص سن طلایی درمان اوتیسم کودکان

به هرحال برخی از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم، به دلایلی در طی سن طلایی درمان اوتیسم تشخیص داده نمی‌ شوند، اما هنوز هم راه‌ های بسیاری وجود دارند تا بتوانند از انواع مداخلات رفتاری سود ببرد. بسیاری از والدین اذعان دارند که کودک شان پیش از آن که برچسب تشخیص اوتیسم را دریافت کند، تحت تعداد زیادی از آزمایش‌ ها قرار گرفته است و بیماری‌ های مختلفی به او نسبت داده شده است، اماپزشکان، مداخله گران و معلمانی که با این اختلال بیشتر آشنا هستند با سرعت بیشتری قادر به تشخیص آن هستند و بدین ترتیب، به بسیاری از کودکان کمک می‌ کنند تا مداخله مناسب را هرچه زودتر از سال‌ های نوپایی دریافت کنند. گام فوری پس از تشخیص این است که کودک مبتلا به اوتیسم در نوعی از انواع مداخلات و برنامه‌ های آموزشی موجود قرار گیرد. فکر کردن به این موضوع که چه می‌ شد اگر زودتر تشخیص داده می‌ شد، کمکی به او نخواهد کرد، بلکه ممکن است تنها این احساس که چرا زودتر به تشخیص نرسیده‌ اند، والدین کودک را آشفته‌ تر کند، اوتیسم اختلالی است که تشخیص آن مشکل است و این حقیقتی است که بسیاری از والدین با تجربه آن را تصدیق می‌ کنند.

تشخیص زود هنگام و درمان اوتیسم

اگر چه تشخیص زود هنگام(سن 3سالگی و پایین‌تر از آن) ایده آل است اما با این حال کودکی که پس از این سن شناسایی می‌ شود هم هنوز می‌ تواند پیشرفت کند و به موفقیت دست یابد، ولی این در صورتی است که او دربرنامه‌ ای که واقعا برایش کارآیی مطلوب داشته باشد قرار گیرد و طبیعی است که به گذاشتن وقت بیشتری نیازمند است. برنامه‌ های مداخله‌ ای که برای کودکان خردسال‌ تر استفاده می‌ شود، ممکن است در مورد او جواب ندهد و چون او بزرگ تر است ممکن است برای کنار آمدن با هدف‌ های جدیدی که مداخلات مداخله‌ ای تجویز می‌ کنند، دوره‌ ای سخت در پیش داشته باشد. پیش بینی نتایج مداخله برای کودکان مبتلا به اوتیسم و این که آن ها درطی مداخله چه روندی را طی می‌ کنند آسان نخواهد بود. اما همین که والدین پس از تشخیص اوتیسم فرزند شان، گروهی از ارائه کنندگان خدمات مداخله‌ ای را شناسایی کنند که به آن‌ ها اعتماد داشته باشند و آن‌ ها نیز در مداخله کودکان مبتلا به اوتیسم متبحر باشند، کودک حمایت‌ های مناسب آموزشی و روحی را درمدرسه و خانواده کسب خواهد نمود و در مسیری قرار خواهد گرفت که به مطلوب‌ ترین سطحش منتهی خواهد شد.

چالش‌های درمان اوتیسم پس از سن طلایی

درمان اوتیسم در سنین پایین (به‌ویژه قبل از ۵ سالگی) بیشترین تأثیر را دارد، زیرا مغز کودک در این دوره از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است. با این حال، بسیاری از کودکان پس از سن طلایی تشخیص داده می‌شوند و خانواده‌ها نگران این هستند که آیا هنوز امکان بهبود وجود دارد. در حالی که مداخلات درمانی اوتیسم در سنین بالاتر نیز می‌توانند مؤثر باشند، اما چالش‌هایی مانند مقاومت به تغییر، شکل‌گیری الگوهای رفتاری تثبیت‌شده و دشواری در یادگیری مهارت‌های جدید، روند درمان را پیچیده‌تر می‌کنند. هرچند که شروع دیرهنگام درمان به معنای بی‌تأثیر بودن آن نیست، اما نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر و روش‌های متنوع‌تری دارد. کاردرمانی، گفتاردرمانی و روش‌های رفتاردرمانی مانند ABA می‌توانند در سنین بالاتر نیز کمک‌کننده باشند، اما پیشرفت معمولاً کندتر و نیازمند تلاش بیشتری است. در ادامه به بررسی جزئیات این چالش‌ها می‌پردازیم.

آیا درمان اوتیسم بعد از ۵ سالگی امکان‌پذیر است؟

بله، درمان اوتیسم پس از ۵ سالگی امکان‌پذیر است، اما با چالش‌هایی همراه خواهد بود. تحقیقات نشان می‌دهد که مداخلات درمانی اوتیسم حتی در سنین بالاتر نیز می‌توانند بهبودهایی در مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی و رفتاری ایجاد کنند. با این حال، سرعت پیشرفت معمولاً کندتر از کودکانی است که در سن طلایی (۲ تا ۵ سالگی) تحت درمان قرار گرفته‌اند.

یکی از دلایل این مسئله، کمتر شدن انعطاف‌پذیری عصبی (Neuroplasticity) پس از ۵ سالگی است. مغز کودکان در سال‌های اولیه زندگی سریع‌تر تغییر می‌کند و ارتباطات عصبی جدید را شکل می‌دهد. پس از این سن، یادگیری مهارت‌های جدید نیاز به زمان و تکرار بیشتری دارد. همچنین، برخی رفتارهای نامناسب ممکن است به عادت تبدیل شده باشند و اصلاح آنها دشوارتر باشد.

با این حال، روش‌هایی مانند درمان یکپارچگی حسی، آموزش مهارت‌های اجتماعی گروهی و استفاده از فناوری‌های کمکی (مانند اپلیکیشن‌های ارتباطی) می‌توانند به کودکان بزرگتر کمک کنند. نکته کلیدی این است که برنامه درمانی باید شخصی‌سازی شده و متناسب با سطح رشد کودک باشد.

محدودیت‌های مداخله دیرهنگام در اوتیسم

مداخله دیرهنگام در اوتیسم با محدودیت‌های خاصی روبه‌رو است که می‌تواند روند درمان را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها، تثبیت الگوهای رفتاری و مقاومت در برابر تغییر است. کودکان اوتیستیک که تا سنین بالاتر بدون درمان مانده‌اند، ممکن است در برابر یادگیری روش‌های جدید ارتباطی یا اجتماعی مقاومت نشان دهند.

علاوه بر این، کاهش انعطاف‌پذیری شناختی باعث می‌شود که سازگاری با موقعیت‌های جدید برای آنها سخت‌تر شود. در حالی که کودکان کوچک‌تر به راحتی می‌توانند از بازی‌های تقلیدی و تعاملی یاد بگیرند، کودکان بزرگتر ممکن است نیاز به روش‌های ساختاریافته‌تری مانند آموزش مستقیم و استفاده از پشتیبان‌های بصری داشته باشند.

یکی دیگر از محدودیت‌های مهم، کمبود زمان برای جبران تاخیرهای رشدی است. برای مثال، اگر کودک تا ۷ سالگی در مهارت‌های گفتاری تاخیر داشته باشد، رسیدن به سطح همسالانش ممکن است سال‌ها طول بکشد. با این حال، این به معنای ناامیدی نیست—بلکه نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی درمانی باید واقع‌بینانه و متمرکز بر پیشرفت‌های تدریجی باشد.

در چنین مواردی، ترکیبی از گفتاردرمانی، رفتاردرمانی و حمایت آموزشی می‌تواند به کودک کمک کند تا حداکثر توانایی‌های خود را توسعه دهد. همچنین، نقش خانواده و مربیان در ایجاد محیطی حمایتی، بسیار حیاتی است.

سوالات متداول:

1-خانواده‌ها چگونه می‌توانند بهترین استفاده را از دوره طلایی درمان ببرند؟
خانواده‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در بهره‌برداری از دوره طلایی درمان دارند. اولین و مهمترین گام، پذیرش سریع تشخیص و شروع به موقع مداخلات درمانی است. مشارکت فعال والدین در جلسات درمانی و انتقال آموخته‌ها به محیط خانه ضروری است. ایجاد محیطی ساختاریافته و قابل پیش‌بینی برای کودک کمک می‌کند تا احساس امنیت کند و بهتر یاد بگیرد. استفاده از فرصت‌های روزمره مانند زمان غذا خوردن، حمام کردن یا بازی برای آموزش مهارت‌های جدید بسیار مؤثر است. ارتباط مستمر با تیم درمانی و پیگیری منظم پیشرفت کودک نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. خانواده‌ها باید به خاطر داشته باشند که ثبات و پشتکار در اجرای برنامه‌های درمانی کلید موفقیت است.

2-بهترین سن برای شروع درمان اوتیسم چه زمانی است؟
تحقیقات علمی نشان می‌دهد بهترین زمان برای شروع درمان اوتیسم بین 18 ماهگی تا 5 سالگی است. این دوره به عنوان “سن طلایی درمان” شناخته می‌شود، زیرا مغز کودک در این سال‌ها بیشترین انعطاف‌پذیری را دارد. مداخلات درمانی در این بازه زمانی می‌توانند تا 70% بهبودی در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی کودک ایجاد کنند.

بازی مناسب برای کودکان اوتیسم

وقتی پای انتخاب بازی مناسب برای کودکان اوتیسم به زبان می‌ آید، برخلاف آن چه عموم مردم تصور می کنند، انتخاب های زیادی داریم. باید دنبال بازی هایی باشیم که در عین جذاب بودن برای کودک اوتیسم، فواید جسمی و روحی هم برای کودکان داشته باشند. از خانه‌سازی گرفته تا بازی‌ های روی میز، بازی های سرگرم‌ کننده و بازی‌ های آموزنده بسیاری هستند که به یادگیری، رشد و تفریح کودکان اوتیسم کمک می‌ کنند. این بازی‌ ها می‌ توانند بر بهبود توانایی های ارتباطی، رشد مهارت‌ های اجتماعی و تقویت هماهنگی حرکتی کودکان، تأثیرات بسیاری بگذارند. بهترین بازی مناسب برای کودکان اوتیسم آن‌ هایی می باشند که در کاهش اضطراب، ایجاد حس موفقیت و افزایش اعتماد به‌ نفس آن‌ ها هم نقش دارند. مرکز اوتیسم دکتر صابر با انجام بهترین بازی درمانی برای کودکان اتیسم و انتخاب بازی مناسب برای کودکان اوتیسم به تقویت توجه این کودکان کمک می کند.

بهبود بخشیدن توجه برای کودکان اوتیسم

داشتن توجه کوتاه مدت برای کودکان غیر معمول نیست. کارکردن بر روی توجه به کودکان اوتیسم کمک می­ کند تا بتواند مدت زمان بیشتری روی یک فعالیت متمرکز باشد و این بهبود تمرکز منجر به بهبود یادگیری خواهد شد. افزایش مدت زمان توجه کمک می­ کند تا کودک در زمان محدود تر، موارد بیشتری را بیاموزد. سطوح توجه کودکان با افزایش سن تغییر می­ کند، مثلاً یک کودک یک ساله به راحتی توجهش منحرف می­ شود ولی یک کودک دو ساله ممکن است خیلی خوب توجهش را به یک بازی معطوف کند ولی نمی ­تواند هم­زمان با بازی به بزرگسالش توجه کند. در سن سه سالگی کودک منعطف ­تر می­ شود و هم­زمان با بازی به فرد بزرگسال نیز توجه دارد. برخی کودکان ممکن است برای حرکت از یک مرحله توجه به مرحله ­ی بعدی به کمک احتیاج داشته باشند.

انواع بازی مناسب برای کودکان اوتیسم

1.وسایل مورد علاقه­ ی کودک را انتخاب کنید.

2.با آن اشیاء به شیوه ­های مختلفی بازی کنید. این کار به افزایش مدت زمان توجه کمک می ­کند.

3.هیجان را به بازی اضافه کنید. این موضوع باعث می­ شود کودک با علاقه بازی کند مثلا اشیاء را پنهان کنید.

4.از رهبری کودک پیروی کنید، نشان دهید به علاقه­ مندی­ هایش توجه دارید.

5.برای بهبود مدت زمان توجه او را به تماس چشمی تشویق کنید و به او زمان بدهید تا به شما پاسخ دهد.

6.با ظرف ­ها بازی کنید: آن­ ها را بشمارید، با آن ­ها برج بسازید ، مخفی کنید، بر اساس رنگ جدا کنید، آن­ ها را در حمام ببرید و از آب پر و خالی کنید، آن­ ها را بشورید و ….

7.مهره­ های رنگی: با آن­ ها گردن بند، دست بند یا مار بسازید، آن­ ها را بر اساس شکل، رنگ یا اندازه طبقه ­بندی کنید، داخل یک جعبه بیندازید و تکان دهید، با آن­ ها برج بسازید، آن ­ها را مخفی کنید و ……

8.جعبه­ ی احساس: اشیاء مورد علاقه­ ی کودک را در داخل یک جعبه بریزید و سپس به آهستگی آن را باز کنید و به کودک اجازه دهید دستش را داخل جعبه کند و اشیاء داخل جعبه را احساس کند، آن­ ها را بیرون بیاورد و با آن ­ها بازی کند.

9.اگر با عروسک ­های کوچک (پایت) بازی می­ کنید، به آن­ ها نوشیدنی دهید، آن­ ها را ببوسید، روی سرش کلاه بگذارید و …..

10.یا اگر با سیب بازی می ­کنید آن را بشورید، دو نیم کنید، روی آن برچسب بزنید و آن­ ها را بشمارید، آن را پوست بکنید، آن را هل دهید، دانه ­هایش را در بیاورید و بكاريد و …..

11.اگر کودک با خمیر، بازی می­ کند با آن رول درست کنید، ببرید. توپ یا سوسیس، گربه، آدم برفی، شمع، آشیانه ­ی پرنده، دست بند و …. درست کنید.

12.اگر کودک مهره بر می­ دارد، آن ­ها را بگیرید و پرت کنید، آن­ ها را روی سر نگه دارید. داخل جعبه پرتاب کنید، آن ­ها را تکان دهید و یا آن ­ها را مخفی کنید.

13.اگر کودک پازل را بر می­ دارد، همه­ ی تکه­ های آن را خارج کنید و آن ­ها را کنار هم بگذارید و سپس با برداشتن هر تکه نام آن را بگویید و در مورد آن صحبت کنید، تکه­ ها را پنهان کنید و سپس از کودک بپرسید که کدام تکه گم شده و یا در داخل دستتان پنهان کنید و به کودک اجازه دهید آن را از داخل دست تان پیدا کند و بگوید در داخل کدام دست است، تکه­ ها را با اشیاء واقعی تطابق دهید، دور آن­ را خط بکشید و …

14.اگر کودک لگو بر می ­دارد، با آن­ ها برج بسازید و سپس آن ­ها را بریزید، قطار بسازید، با آن ­ها دالی بازی کنید، آن­ ها را به هم بکوبید، آن­ ها را مخفی کنید، آن­ ها را به لحاظ شکل، رنگ و یا اندازه طبقه ­بندی کنید، به آن­ ها الگوی خاصی بدهید: بزرگ، کوچک، بزرگ، کوچک.

15.کتاب­ ها و آواز: کتاب­ های برجسته و موزیکال می ­تواند توجه کودک را خیلی زیاد جلب کند، آواز خواندن به همراه انجام اعمال تکراری می­ تواند به کودک کمک کند تا اتفاقات را پیش ­بینی کند. می­ توانید با عروسک ­ها شروع به آواز خواندن کنید.

16.نقاشی کشیدن: تصویر بکشید، می ­توانید ابزار های مورد علاقه­ ی کودک را بکشید و در مورد آن­ ها صحبت کنید و آن­ ها را رنگ کنید مثلا: نقاشی خانه، ماشین، قطار، حیوانات و…

17.بادکنک را باد کنید و ناگهان آن را رها کنید احساس خروج هوا و ایجاد صدا باعث جلب توجه کودک می­ شود، بادکنک را پرتاب کنید، روی آن نقاشی بکشید، روی آن برچسب بچسبانید و یا روی آن با آبرنگ نقاشی بکشید و آن را فوت کنید تا خشک شود آن را بترکانید و …..

این ها تعداد کمی از انواع بازی مناسب برای کودکان اوتیسم می باشند.

نتیجه‌گیری:
بازی‌های مناسب برای کودکان اوتیسم ابزاری قدرتمند در رشد مهارت‌های شناختی، اجتماعی و حسی-حرکتی محسوب می‌شوند. انتخاب بازی‌های هدفمند با توجه به سطح رشد و نیازهای فردی کودک می‌تواند تأثیرات مثبتی بر یادگیری و تعاملات اجتماعی داشته باشد. محیط بازی باید امن، قابل پیش‌بینی و متناسب با علایق کودک طراحی شود تا مشارکت او را افزایش دهد. همراهی والدین و مربیان در فرآیند بازی، نقش کلیدی در تقویت اثرات درمانی آن ایفا می‌کند. در نهایت، تداوم و تکرار این فعالیت‌ها در کنار مشورت با متخصصان می‌تواند به پیشرفت چشمگیر کودکان اوتیسم منجر شود.

سوالات متداول:

1-آیا بازی‌های دیجیتال برای کودکان اوتیسم مفیدند؟
در حد اعتدال می‌توانند مفید باشند، به شرطی که آموزشی و هدفمند باشند. بهتر است بازی‌های فیزیکی و تعاملی را در اولویت قرار دهید. زمان استفاده از صفحه نمایش باید محدود و کنترل‌شده باشد.

2-آیا باید در حین بازی مستقیم آموزش دهم؟
نه، بهتر است آموزش غیرمستقیم باشد. اجازه دهید کودک خودش بازی را هدایت کند. شما فقط با سوالات ساده یا پیشنهادات کوچک راهنمایی کنید.

اوتیسم و تقلید صدا

کودکان مبتلا به اوتیسم توانایی تقلید کردن از دیگران را دارند ولی احتمال دارد این کار برای آن ها نسبت به دیگر کودکان سخت تر باشد. این دنیا مکانی جدید برای نوزادان و کودکان نوپا بوده و آن ها چیز های زیادی را باید از همدیگر یاد بگیرند. کودکان برای درک محیط اطراف و تناسب بین اشیای موجود در محیط به راهنمایی های بزرگ تر ها نیاز دارند. برای کودکان عادی، درک محیط اطراف همچون تقلید کردن از کار های پدر و مادر یا مراقبان آسان است ولی این شیوه احتمال دارد برای یک کودک مبتلا به اوتیسم سخت باشد. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم در برقراری ارتباط، ابراز احساسات با حالت های مختلف چهره و وانمود کردن هم دچار مشکل می شوند. یک کودک اوتیسم احتمال دارد نسبت به افراد اطراف خود بی میلی نیز نشان دهد، به این معنا که ممکن است اعمال و رفتار دیگر افراد را درک نکند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، تحت نظر بهترین دکتر تشخیص اوتیسم با پیدا کردن علت تقلید نکردن کودک و علل اوتیسم به درمان اوتیسم و تقلید کودکان و درمان علائم اوتیسم پرداخته و به این کودکان و والدین آن ها خدمات رسانی می کند.

تقلید مهارت مهمی برای یادگیری است چون شامل همکاری و تعامل بین دو نفر می­ شود که برای ارتباط ضروری است. بچه ­ها زبان را به وسیله­ ی تقلید کردن آن­چه که می­ بینند و می­ شنوند یاد می ­گیرند. ارتباط اولیه بین والد و کودک از تقلید والد از صدا ها یا شکلک ­هایی که کودک می ­سازد شروع می­ شود. سپس معنادار می ­شود. بازی­ هایی که تقلید کودک را تشویق می­ کند، باید به بهبود مشاهده و تقلید مهارت­ هایی که برای یادگیری گفتار و زبان یا صدا ها ضروری هستند، کمک کند. به بازی کودک مبتلا به اوتیسم ملحق شوید و او را به تقلید کردن از کار های خودتان تشویق کنید. صدا ها، ژست­ ها و بیانات چهره­ ای کودک اوتیسم را تقلید کنید، آن­ ها را گسترش بدهید و سپس معنا دار کنید. گاهی اوقات کودکان آن­قدر در بازی خودشان مجذوب شده ­اند که از کار شما تقلید نمی ­کنند اما بازی شما در کنار کودک به گسترش افکارشان کمک می ­کند. به والدین آگاهی دهید تا فرصت­ های مناسبی برای کودک شان فراهم کنند تا از روتین­ های هر روز تقلید کنند برای مثال به آن­ ها اجازه بدهند که یک پارچه داشته باشد و به والدین برای خشک کردن میز، کمک کنند.

روش های تقویت تقلید در کودک اوتیسم

1.تقلیدات اولیه

ابزار های ساختمانی: با کپی کردن از آن­چه که کودک اوتیسم انجام می­ دهد، شروع کنید. برای مثال اگر او اسباب­ بازی ­ها را محکم به هم می ­زند، شما هم همان کار را کنید. دستانش را به یکدیگر نزدیک کنید و به او کمک کنید تا اسباب­ بازی­ ها را محکم به هم بکوبد و سپس سعی کنید بازی را توسعه دهید و منتظر بمانید تا تقلید کند.

2.بازی­ های وانمودی اولیه

ابتدا بازی کودک مبتلا به اوتیسم را تقلید کنید. اگر او یک کلاه می­ گذارد شما هم همان کار را کنید سپس منتظر بمانید تا کودک عمل شما را تقلید کند. برای مثال نوشیدن وانمودی از یک فنجان یا قرار دادن عینک آفتابی.

3.تقلید شکلک و صدا

شکلک­ های جالب در آینه در بیاورید و کودک اوتیسم را برای تقلید تشویق کنید و هر شکلک را که او در می ­آورد، تقلید کنید. صدا های جالب تولید کنید. واکه­ ها و همخوان ­هایی مثل او / آ / ماما / بابا برای شروع آسان­ ترین هستند. سعی کنید صدا هایی را پیدا کنید که برای کودک سرگرم کننده باشد. به صدا هایی که کودک می­ سازد پاسخ بدهید و آن­ ها را تقلید کنید.

4. عروسک بازی

راه ­های زیادی برای تشویق به تقلید به وسیله­ ی بازی با عروسک­ ها وجود دارد. شما می­ توانید هر کدام یک عروسک داشته باشید و بعد با آن­ ها با روش­ های مختلف بازی کنید:

– وانمود کنید که دارید به آن غذا و یا نوشیدنی می ­دهید.

– آن را پرت کنید، معلق کنید.

– لباس بپوشانید / لباسش را در آورید، آن را روی تخت بگذارید.

– دندان­ هایش را مسواک بزنید.

– حمامش کنید.

– ببوسید، در آغوش بگیرید.

– سوار ماشین کنید.

– آن را مخفی کنید.

5.حلقه ­ی لاستیکی کوچک یا حلقه­ ی پلاستیکی:

– حلقه را بغلتانید.

– روی دست خود با تعادل نگه دارید.

– آن را روی مچ / بازو / قوزک پا / یا پا بگذارید.

– وانمود کنید که آن یک فرمان است و شما در حال راندن یک ماشین هستید.

6.دانه­ ها، میخ­ ها یا آجر ها:

– الگویی را تقلید کنید: آبی / قرمز / آبی / قرمز

– الگوی ساختمان ­ها یا پل­ه ها را تقلید کنید.

– شکل ­ها و یا رنگ­ ها را تطابق دهید.

– الگو های لگوی ساده با ترکیبات دو تایی را تقلید کنید.

7.تقلید اعمال را تشویق کنید برای مثال:

– دست بزن

– دستاتو بلرزون

– دستتو تکون بده

– دست بزن به بینی

– زبونت رو بیرون بیار (البته لازم است به این اعمال ملحق شوید تا کودک بتواند تقلید کند.)

8.پیروی از رهبری من:

این بازی با بیش از یک کودک در یک محوطه­ ی بزرگ، آسان ­تر خواهد بود؛ همه باید عملی را دنبال کنند برای مثال:

– گام نظامی برداشتن

– لی لی کردن

– پریدن

– قدم زدن با دست­ ها روی سر

بچه­ ها می­ توانند گام نظامی را با یک الگوی آهنگین اجرا کنند.

9.آهنگ ­ها و ریتم ­ها:

با آهنگ و ریتم کودک را به تقلید تشویق نمایید.

نقش تقلید صدا در گفتار کودکان اوتیستیک

تقلید صدا یکی از مهارت‌های پایه‌ای در رشد گفتار و زبان است که در کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب با چالش‌هایی همراه می‌باشد. این مهارت نه تنها در یادگیری تولید کلمات، بلکه در رشد ارتباط اجتماعی و تعاملات روزمره نیز نقش حیاتی ایفا می‌کند. کودکان طیف اوتیسم ممکن است در تقلید صداها، کلمات و حتی حرکات دهان مشکل داشته باشند که این مسئله می‌تواند تأثیر مستقیمی بر رشد گفتار آن‌ها بگذارد.

تحقیقات نشان می‌دهند که تقلید صدا اساس یادگیری زبان است. وقتی کودک بتواند صداهای اطراف خود را تکرار کند، به تدریج می‌تواند کلمات و جملات ساده را نیز تولید نماید. در کودکان اوتیستیک، این فرآیند ممکن است به دلایلی مانند تفاوت در پردازش حسی، مشکلات توجه مشترک یا دشواری در درک تقلید به عنوان یک رفتار اجتماعی، با تأخیر همراه باشد.

برای بهبود این مهارت، روش‌های مختلفی وجود دارد:

استفاده از بازی‌های تقلیدی مانند تکرار صداهای حیوانات یا وسایل نقلیه

به کارگیری تقویت مثبت هنگام تلاش کودک برای تقلید صداها

تمرینات چهره‌به‌چهره برای جلب توجه کودک به حرکات دهان

استفاده از ابزارهای بصری مانند تصاویر همراه با صداهای مربوطه

درمانگران معمولاً از تکنیک‌هایی مانند «تقلید متقابل» استفاده می‌کنند، یعنی ابتدا خودشان صدای کودک را تقلید می‌کنند تا او را به پاسخ‌دهی تشویق نمایند. این روش‌ها در قالب بازی و در محیطی طبیعی می‌توانند به مرور زمان مهارت تقلید صدا را در کودکان اوتیستیک بهبود بخشند.

بهبود توانایی تقلید صدا نه تنها به رشد گفتار کمک می‌کند، بلکه می‌تواند پایه‌ای برای توسعه مهارت‌های ارتباطی پیچیده‌تر باشد. با این حال، باید توجه داشت که پیشرفت در این حوزه معمولاً تدریجی است و به صبر و تمرین مداوم نیاز دارد.

سوالات متداول:

1-چه بازی‌هایی برای تقویت تقلید صدا مفید هستند؟
بازی‌هایی مانند تکرار صداهای حیوانات، وسایل نقلیه یا آواهای ساده می‌توانند مؤثر باشند. استفاده از اسباب‌بازی‌های صدادار نیز کمک‌کننده است.

2-آیا مشکلات تقلید صدا در همه کودکان اوتیستیک یکسان است؟
خیر، این مشکلات می‌تواند از بسیار خفیف تا شدید متفاوت باشد. هر کودک نیاز به برنامه‌ریزی آموزشی متناسب با سطح خود دارد.