برچسب: گفتاردرمانی کودکان

ارزیابی گفتار کودک 6 ساله و گفتاردرمانی کودکان

در روند رشد گفتار در کودکان تفاوتهای زیادی وجود دارد این امر متاثر از ژنتیک ، اختلالات زبانی و محیط کودک می باشد. به صورت معمول یک کودک در سنین 6 سالگی و پیش دبستانی باید بتواند جملات متشکل از 4 تا 8 کلمه را بیان کند و اتفاقات روزمره را با جمله بندی مناسب برای شما تعریف نماید. گفتار واضح و قابل فهمی داشته باشد، از افعال و ضمایر به درستی استفاده نماید و در گفتار خود انسجامی هدفمند در پرداختن به یک موضوع داشته باشد. هرگونه اختلال در روند گفتار نظیر لکنت زبان، نوک زبانی حرف زدن، تاخیر کلامی و…. می تواند رشد گفتار کودک را تحت تاثیر قرار داده و کند نماید. برای فهمیدن این موضوع که کودک در محدوده طبیعی رشد گفتار قرار دارد یا خیر باید از متخصص گفتاردرمانی کمک گرفت. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه ارزیابی گفتار کودکان با استفاده از آزمون های گفتاری مختلف نظیر ارزیابی گفتار کودک 6 ساله و دیادوکوکاینتیک به تشخیص دقیق اختلالات گفتاری در کودکان و درمان صحیح و اصولی آنان توسط متخصصین مجرب مرکز می پردازد. مرکز گفتار درمانی دکتر صابر با دو شعبه فعال در غرب و شرق تهران و استفاده از نیروهای مجرب و تکنولوژی روز دنیا به درمان کودکان با اختلالات گفتاری می پردازد و با تکیه بر دانش و ابزارهای تخصصی مرکز بهترین برنامه درمانی را برای کودکان ارائه می نماید. همچنین گفتاردرمانان ما در مواردی که نیاز به برگزاری جلسات درمانی در منزل کودکان باشد می توانند جلسات گفتاردرمانی در منزل را انجام دهند تا روند درمان کودکان تسریع یافته و بهبودی حاصل شود.

  ارزیابی گفتار کودکان 6 ساله

فعالیت­های دیادو کوکاینتیک را می­توان برای مشاهده سرعت، الگو و ثبات تولید هجاها به کار برد. در حین تولید دیادوکوکاینتیک، سلیس بودن و دقت هجاهای تولید شده توسط درمانگر ثبت می­شود. به علاوه سرعت­های دیادوکوکاینتیک را می­توان در کودکان ۶ سال به بالا با استفاده از روش ارائه شده توسط فلچر آزمایش کرد. در این روش، گفتاردرمانگر به کودک آموزش می­دهد که: «ببینم چقدر می­توانی این صداها را با سرعت بگویی». بعد از نشان دادن و تمرین روی تولید سریع بعضی از هجاها به کودک گفته می­شود «تا جایی که می­توانی /^P/ را بدون توقف یا کم شدن سرعت سریع برای من بگو». درمانگر می­گوید «شروع!» و همین که کودک شروع کرد، کرونومتر را به راه می­اندازد تکرارهای /^P/ را پیش خود می­شمارد تا کودک ۲۰ بار آن را بگوید. سپس کرونومتر را متوقف کرده و زمان تولید ۲۰ بار تکرار را ثبت می­کند. آزمون فلچر میانگین سرعت در هر ثانیه را همراه با انحراف معیار برای سنین ۶ تا ۱۳ سال ارائه می­دهد. میانگین ثانیه­ ها برای تولید ۲۰ بار تکرار تک هجا برای هر گروه سنی آمده است. اگر زمان به کار رفته از سوی مراجع بین ۱ انحراف معیار از میانگین داده شده در جدول ۲۱ قرار گیرد، سرعت دیادوکوکاینتیک کودک، طبیعی ثبت می­شود. همین روش برای هجاهای / ^t/  /^K/ /^f/ و/^I/ نیز تکرار می­شود. بعد، از کودک خواسته می­شود /^t^P/ ، /^K^P/ و /^K^t/ را تولید کند. زمان صرف شده برای تولید ۱۵ بار تکرار این هجاها ثبت می­شود. و در نهایت زمان محاسبه شده برای ۱۰ بار تولید /^K^t^P/  نیز اندازه گیری می­شود.

این روش آزمون گفتار را برای کودکان کوچکتر از ۶ سال نمی­توان به کار برد. بعید است پیش دبستانی­ ها بتوانند تولید این هجاها را به اندازه کافی طولانی ادامه دهند و بنابراین نمی­توان سرعت دیادوی مناسب را حساب کرد. حتی با این که نمی­توان سرعت دیادوکوکاینزیس را در پیش دبستانی ­ها سنجید ولی برای تعیین این که آیا کودک می­تواند تک هجاها را به طور دقیق، روان و ثابت تولید کند و برای یافتن همخوان­ هایی که کودک می­تواند در این تکالیف تولید کند، می­توان دیادوکوکاینتیک را مورد آزمایش قرار داد. توانایی اصلاح وضعیت زبان برای تولید سری هجاهای دیادو، با دو همخوان متفاوت (/pati/) و سه همخوان متفاوت (مثلاً Patty Cake) را نیز می­توان در یک گفته معاینه کرد. یک کودک 6 ساله که همه این تکالیف را انجام دهد، یقیناً هیچ مانعی از نظر دیادو برای استفاده از گفتار در برقراری ارتباط ندارد.

پیش دبستانی­ هایی که در اجرای این تکالیف، دشواری زیادی دارند، احتمالاً شواهدی از ویژگی­های عدم بلوغ یا  آپراکسی را نشان می­دهند اما بهتر است سریع نتیجه گیری نکنیم. در مورد گفتاردرمانی کودکان 6 ساله، این گروه سنی، تمایل و انگیزه می­تواند تأثیر بسیار خاصی روی عملکرد داشته باشد. برای افزایش این انگیزه سعی کنید از کودک بخواهید که با تولید صداهای /^P ^ P^ P^P/ وانمود کند یک قطار «چوو- چوو» است و با تولید صداهای /^t ^ t^ t^t/ یک ماشین مسابقه­ای باشد و غیره. اگر عملکرد کودک در این تکالیف نامناسب به نظر برسد باید به موازات شناخت بهتر گفتاردرمانگر نسبت به کودک ارزیابی مداوم اجرا شود. خوب است به خاطر داشته باشیم که در کودکان کم سن، رشد تولیدی و زبانی ارتباط بسیار نزدیکی با هم دارند. بنابراین تعجب­ آور نیست که کودکان کم حرف، عملکرد ضعیفی را در این نوع از ارزیابی­ ها نشان دهند. فقط در صورتی نتیجه واقعی عدم محدودیت در تولید زبان به دست می ­آید که کودک در تکالیف دهانی – حرکتی خوب عمل کند در غیر این صورت بهتر است، در سرتاسر یک دوره برنامه مداخله برای رسیدن به یک ارزیابی معتبر از تأثیر آنها بر یکدیگر، قضاوت و تلاشی مداوم برای انجام این ارزیابی ها اختصاص داده شود.

نکته دیگری که در ارزیابی گفتاردرمانی کودکان 6 ساله باید مورد توجه قرار گیرد درک کلامی کودک و توانایی های ارتباطی این کودکان می باشد. کودک پیش دبستانی که در درک گفتار و دستورات کلامی معلم ناتوان است یا متن کتاب داستان را پس از خواندن متوجه نمی شود، در درک مطلب گفتاری دچار اختلال می باشد و نیازمند گفتاردرمانی می باشد. همچنین کودکانی که در برقراری ارتباط با دیگران دچار مشکل هستند، به نظر گوشه گیر می آیند و در دوست یابی مشکل دارند اما این کودکان در مهارت های ارتباطی و اجتماعی دچار مشکل می باشند. گفتاردرمانی برای کودکان 6 ساله با استفاده از تمرینات گفتاردرمانی گروهی به آموزش و ایجاد توانایی های کلامی مناسب جهت برقراری ارتباط موثر و تکنیک های آغاز گفت و گو می پردازد. با استفاده از این روش کودک می تواند در محیط های حقیق نظیر مدرسه ارتباط کلامی مناسبی برقرار کرده و توانایی های اجتماعی او تقویت می شود. این امر به بهبود عزت نفس در کودک و بالا رفتن انگیزه او در برقراری الگوهای مشابه گفتاری در محیط های جدید کمک می نماید. کلاس های داستان گویی، شعر خوانی و نمایش از جمله محیط هایی هستند که به کودک کمک می نمایند توانایی های ارتباطی و گفتاری خود را بسط دهد و به گفتار روان و قابل غهمی دست یابد.

مرکز گفتاردرمانی کودکان، زیر نظر دکتر صابر با انجام تکنیک و تمرینات گفتاردرمانی و استفاده از بازی درمانی و رفتاردرمانی در تلفیق با گفتاردرمانی به صورت تخصصی مهارت های مورد نیاز یک کودک 6 ساله برای برقراری یک گفتار صحیح و روان را آموزش می دهند. دو شعبه گفتاردرمانی غرب و شرق تهران با انجام گروه درمانی به کودکان این امکان را می دهند که موقعیت های مختلف را شبیه سازی کرده و نحوه ایجاد ارتباط و موقعیت های کلامی مختلف را تمرین نمایند تا به بیشترین سطح آمادگی در بهره گیری از  مهارت های گفتاری خود برسند و در محیطی امن به دور از قضاوت و استرس، مشکلات گفتاری خود را اصلاح نمایند.

چه زمانی نگران دیر حرف زدن کودک باشیم| حرف زدن نامفهوم کودک|دکتر دیرحرف زدن

در بین دوستان و آشنایان حتما با کودکانی مواجه شده اید که نامفهوم صحبت می کنند و به نظر میرسد نسبت به سن خود رشد زبانی مناسبی نداشته اند. یا در پاسخ به سوالاتی که از آنها می شود سکوت میکنند. مشکل در کجاست؟ چرا این کودک دیر حرف میزند یا حرف زدن کودک نامفهوم است؟ برای پاسخ به این سوال باید به دکتر گفتاردرمانی کورکان مراجعه نمود. حال باید دانست که چه زمانی نگران دیر حرف زدن کودک باشیم؟ ارزیابی دقیق روند رشد گفتار کودکان به ما کمک می کند علت اختلال گفتاری کودک را پیدا کنینم. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن متخصصین با تجربه در حیطه مشکلات کلامی کودکان به صورت تخصصی به ارزیابی گفتار کودک پرداخته و در جهت بهبود مشکلات کودکان نظیر حرف زدن نامفهوم، تاخیر کلامی، لکنت زبان و…. فعالیت می نماید. اگر احساس می کنید کودک شما نسبت به همسالانش گفتار ضعیف تری دارد یا تا سن دو سالگی هنوز کلمات زیادی را بیان نمی کند جهت ارزیابی گفتار به متخصص گفتاردرمانی مراجعه نمایید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

چه زمانی نگران دیر حرف زدن کودک باشیم؟

با بررسی روند رشد گفتار کودک خود می توانید بفهمید که چه زمانی باید نگران دیر حرف زدن کودک شویم. حال باید دانست که چه چیزی را باید در گفتار کودک ارزیابی کنیک تا علت نامفهوم حرف زدن کودک را پیدا کنیم؟

عملکرد زبان. ممکن است پاسخ به سؤال « چه چیزی را باید ارزیابی کنیم؟» ساده به نظر برسد. ما زبان را ارزیابی می‌کنیم. اما پاسخ به آن قدری بیشتر است. اولاً برای ارزیابی لازم است حیطه‌های زبان را تعیین کنیم. این حیطه‌ها، دو شیوه برقراری ارتباط را شامل می‌شوند: درک و تولید. ارزیابی این دو شیوه، به رویکردهای تاخدی متفاوت نیاز دارد.  تفاوت‌های بین عملکرد زبان را در این دو شیوه مطرح کردند و نشان دادند که ساختن فرضیه‌هایی درمورد یکی بر پایه دیگری خطرناک است. از آنجاکه در دوران رشد، توانایی‌های درک و تولید تاحدودی به‌طور مستقل عمل می‌کنند، لازم است هریک از این شیوه‌ها به‌عنوان ماهیتی مجزا ارزیابی شوند.

ارزیابی درک. چپمن تفاوت‌هایی را بین عملکرد کودکان در آزمایه‌های مربوط به درک موردبحث قرار دادند، آزمایه‌هایی که برحسب بافت ساخته شده و درحضور وقایع روزانه آشنا و سرنخ‌های غیر زبان‌شناختی بودند و آنهایی که برحسب بافت ساخته نشده بودند. آنها نشان دادند که کودکان در این دو موقعیت برحسب عملکرد درکی‌شان کاملاً متفاوت عمل می‌کنند. وقتی ما آزمون‌های استانداردشده را برای اندازه‌گیری درک زبانی به‌کار می‌بریم، درحقیقت از ابزاری که برحسب بافت ساخته نشده، برای ارزیابی درک استفاده می‌کنیم. جمع‌آوری چنین اطلاعاتی که برحسب بافت ساخته نشده‌اند، مهم است و قسمتی از ارزیابی توانایی‌های کودک تحت شرایط ایده‌آل است که قبلاً بحث شد. درمانگر شاید بخواهد به‌عنوان ضمیمه‌ای بر آزمون رسمی درک، چگونگی پاسخ کودک به زبان را در یک موقعیت آشناتر و برحسب بافت ارزیابی کند.محققان پیشنهاد کردند ارزیابی سنتی درک با ارزیابی درک واژگان و ساختارهای مشابه در قالب‌های طبیعی‌تر همراه شود که حضور وضعیت‌های آشنا و سرنخ‌های غیرزبان‌شناختی مانند ژست‌ها، حرکت چشم و دیگر حمایت‌های بافتی نیز در برمی‌گیرد. مقایسه عملکرد کودک در این دو جایگاه می‌تواند تصویر کامل‌تری از مهارت‌های درکی کودک، به ما بدهد.

خواه مهارت‌های دریافتی را درقالب‌های ساخته شده برحسب بافت تجزیه و تحلیل کنیم، همانطور که میلر و پائول (۱۹۹۵) تعبیر کردند، خواه در قالب‌های بدون بافت، مهم آن است که همیشه به خاطر داشته باشیم، درک، رویدادی خصوصی و مربوط به خود شخص است که درون ذهن کودک اتفاق می‌افتد. آنچه ما در ارزیابی‌های درک‌شده مشاهده می‌کنیم. محصول درک کودک است نه خود درک این بدان معناست که روش‌هایی که برای ارزیابی درک به‌کار مي‌بریم باید خیلی دقیق انتخاب شده باشند به‌طوری که این محصولات، نشانه‌های معتبری از روند اساسی موردنظر باشند. من درمورد این روش‌ها در بخش «چگونگی» ارزیابی صحبت خواهم کرد.

ارزیابی تولید. برخلاف ارزیابی درک، ارزیابی تولید زبان ما را درست به‌سوی ارزیابی آن چیزی پیش می‌برد که بیش از هرچیز به آن علاقمندیم: اینکه کودکان چگونه خودشان را از طریق زبان بیان می‌کنند. اما درست همانطور که کودکان در آزمایه‌های درکی دارای بافت‌های مختلف، متفاوت عمل می‌کنند، در انواع مختلف آزمایه‌های زبان بیانی نیز عملکرد متفاوتی دارند. مثلاً پروتینگ، گالاگر و مولاک (۱۹۷۵) نشان داده‌اند که وقتی از کودکان خواسته می‌شود جملاتی را تکرار کنند انواع متفاوتی از خطاهای دستوری را مرتکب می‌شوند نسبت به وقتی‌که آن جملات را به‌طور خودانگیخته تولید کنند. مرل و پلانت نیز (۱۹۹۷) نشان دادند که یک آزمون هنجار-مَرجع باوجود حساسیت و محدودیت بالا برای شناسایی یک اختلال زبانی، در شناسایی خطاهای واقعی کودکان، بی‌ثبات بود. این مطالعات پیشنهاد می‌کنند که برای دیدن انواع خطاهایی که یک کودک در گفتار خودانگیخته مرتکب می‌شود لازم است نه تنها روی داده‌های آزمون بلکه روی گفتار خودانگیخته نیز با استفاده از رویکردهای تجزیه و تحلیل نمونه-زبان تکیه کنیم.

این بدان معنا نیست که بگوییم تقلید جمله یا دیگر رویکردهای استانداردشده برای ارزیابی تولید زبان در این زمینه نقشی ندارند. در واقع این روش‌ها در نشان دادن اینکه آیا کودکان داخل محدوده طبیعی رفتار زبان بیانی عمل می‌کنند یا نه، خیلی مؤثر هستند. به عبارت دیگر، اطلاعات آنها برای غربالگری عالی است اما نمونه‌گیری از زبان خودانگیخته، برای رسیدن به تصویری واقعی از سطح عملکرد پایة زبان بیانی و برای دیدن اینکه کودکان چگونه به‌طور واقعی از زبان برای برقراری ارتباط استفاده می‌کنند و برای دیدن خطاهایی که در گفتار کودک برجسته هستند و برای تعیین اهداف مداخله، مؤثرترین و از نظر بوم‌شناختی متعبرترین روش است.

گفتاردرمان چه چیزی را در کودک با گفتار نامفهوم ارزیابی می کند

متخصص گفتاردرمانی با ارزیابی سه حیطه اساسی گفتار می تواند مشکلات کودکان را تشخیص دهد

۱.ساخت (نحو، صرف و واجشناسی): نشانة صرفی لغات؛ اجزای جمله مانند عبارت اسمی پایه و عبارت فعلی؛ و انواع جمله مانند منفی، سؤالی، درونه‌گیری شده و ساختارهای موصولی. ساخت، شامل توانایی تولید صداها، ثبات تولید صدا و کاربرد فرآیندهای واجی ساده‌سازی نیز می‌شود.

۲.محتوا (معنی‌شناسی): دانش واژگانی، توانایی بیان و فهم مفاهیم مربوط به اشیاء و رویدادها، کاربرد و درک روابط معنایی میان این اشیاء و رویدادها.

۳.کاربرد (کاربردشناسی): مجموعة عملکردهای برقراری ارتباط (دلایل حرف زدن)، میزان استفاده از مهارت‌های برقراری ارتباط و مهارت‌های گفتمان (رعایت نوبت، نگهداری و تغییر موضوع) و انعطاف‌پذیری در اصلاح گفتار برحسب شنوندگان و وضعیت‌های اجتماعی متفاوت.

مثل یک سفارش طول و دراز است؟ بله! اولین پاسخ شما ممکن است این باشد، «غیرممکن است بتوان همه اینها را انجام داد!» اما وحشت‌زده نشوید. به یاد داشته باشید که لازم نیست هر حیطه را با یک آزمون استاندارد ارزیابی کرد. آزمون استاندارد را می‌توان تنها برای تأکید روی اینکه زبان کودک نسبت به سایر کودکان هم‌سطح رشدی خودش، اختلال دارد یا نه، استفاده کرد. این کار را می‌توان به‌راحتی در یک جلسه آزمون ۱یا ۲ ساعته با استفاده از اطلاعات ارجاعی انجام داد و درنهایت تصمیم گرفت که بیشترین وخامت مربوط به کدام حیطه‌ها می‌شود که باید با آزمون‌های استاندارد ارزیابی شود. در گفتاردرمانی کودکان، آزمون استاندارد را می‌توان با ارزیابی خزانه واژگان دریافتی و نحو شروع کرد. اگر مراجع در این حیطه‌ها مشخصاً زیر معیار عمل کند می‌توان او را دچار اختلال دانست و بخش جامع‌تر ارزیابی به تعیین عملکرد پایه و تعیین اهدافی برای مداخله در تولید و درک، اختصاص داده می‌شود. اگر عملکرد مراجع در هر دو حیطه مهارت دریافتی در محدوده طبیعی قرار بگیرد، در آن صورت، قسمتی از ارزیابی استانداردِ بیان را می‌توان برای تصمیم‌گیری درمورد اینکه آیا کودک یک اختلال زبانی دارد یا نه استفاده کرد. اینکار را اغلب می‌توان به‌سرعت با آزمودنی که تولید زبان را در قالب تقلید جمله اندازه‌گیری می‌کند، انجام داد.

آیا گفتاردرمانی تاثیر دارد؟

در پاسخ به این پرسش که آیا گفتاردرمانی تاثیر دارد یا خیر، باید گفت، گفتاردرمانی می تواند طیف گسترده ای از مشکلات و اختلالات گفتاری – زبانی را در کودکان و بزرگسالان درمان کند. میزان موفقیت و تاثیر گفتاردرمانی با توجه به نوع اختلال، سن فرد، شدت اختلال، نوع درمان و… متفاوت است. مراحل درمانی گفتاردرمانی کودکان در صورت شروع زود هنگام و با مشارکت والدین می تواند موفقیت آمیز باشد. گفتاردرمانی کودکان به طور معمول با ارزیابی توسط گفتاردرمانگر یا متخصص آسیب شناسی گفتار و زبان آغاز می شود و بهترین درمان را برای کودک در نظر می گیرد. برخی از اختلالات گفتاری کودکان از دوران کودکی شروع شده ولی با افزایش سن بهبود می یابند در حالی که برخی تا بزرگسالی ادامه پیدا می کنند و به درمان های بیشتری نیاز دارند. برای درک بهتر سن مناسب گفتاردرمانی کودکان باید آگاهی بیشتری از رشد طبیعی گفتار در کودکان داشته باشید. با مطالعه مقاله مربوط به رشد گفتار در کودکان و بررسی وضعیت کلام کودکتان می توانید در صورت مشاهده تاخیر و اختلال به متخصص گفتاردرمانی مراجعه نمایید. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی پاسداران تهران، با انجام خدمات متنوع گفتاردرمانی همچون گفتاردرمانی کودکان، گفتاردرمانی بزرگسالان، گفتاردرمانی در منزل، گفتاردرمانی انلاین و… رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.

بررسی پیش آگهی و تاثیر گفتاردرمانی

بیان پیش آگهی عبارت است از پیش بینی گفتاردرمانگر درباره پیامد ارتباطی که به طور منطقی با توجه به سطح فعلی عملکرد کودک در زمان آینده انتظار می ­رود. عبارت­ های مربوط به پیش آگهی نیز شبیه عبارت ­های مربوط به شدت هستند که به ما در صرفه جویی در تدابیر مداخله و توجیه پذیری آن کمک می­ کنند. اگر درمانگری در پیش آگهی اظهار کند کودک استعداد دستیابی به عملکرد ارتباطی طبیعی را دارد، این گفته را می­ توان به عنوان معیاری به کار برد که پیشرفت در مداخله در مقابل آن اندازه گیری می­ شود. اگر کودک در دستیابی به سطح عملکرد پیش بینی شده در بیان پیش آگهی و بعد از یک زمان مداخله ای معقول شکست بخورد یا پیش آگهی اشتباه بوده یا مداخله آن طور که باید مؤثر نبوده است. در هر دو صورت پاسخگویی به تناقض ضروری است.

بررسی اختلال گفتاری و سن مناسب برای گفتاردرمانی

به همین دلیل هنگام ارائه پیش آگهی، لازم است آگاه باشیم که همه عوامل مربوط را به حساب آوریم. معمولاً سن در پیش آگهی مهم است. هر قدر سن کودک در هنگام شناسایی اختلال ارتباطی کمتر باشد قطعیت نتیجه، کمتر است. پیش آگهی یک نوجوان بدون گفتار کارآمد نسبت به کودک ۲ یا ۳ ساله­ ای که هنوز شروع به صحبت نکرده ۱ یا ۳ ساله­ ای که واضح­ تر و ضعیف ­تر است محیط اجتماعی نیز می ­تواند بر پیش آگهی تأثیر بگذارد. پیش آگهی مراجعی از یک خانواده خوب که سرمایه و انرژی کار کردن و حمایت از کودک را دارد درخشان­ تر از کودکی است که از خانواده­ ای است که در آن والدین، مریض و معتاد به دارو و الکل یا درگیر تلاش برای بقای اقتصادی هستند. شخصیت و خلق و خوی مراجع نیز بی تأثیر نیست. یک کودک دقیق و با فکر که توانایی­ های توجه کردن در او خوب تکامل یافته­ اند در وضعیت بهتری برای استفاده از مداخله است نسبت به یک کودک بیش فعال و تکانشی که قبل از یادگیری زیاد، باید رفتار توجه کردن را به طور اساسی کسب کند. همین طور کودکی که به دلیل داشتن ارتباط زیاد با محیط به شدت برای بهبود انگیزه دارد و آمادگی پذیرفتن بعضی خطرات و ارتکاب برخی اشتباهات را دارد، پیش آگهی بهتری دارد نسبت به یک کودک بیش از حد محتاط و خجالتی که خودکفایی او نسبی بوده و برای غلبه بر نقص ارتباطی انگیزه قوی ندارد. علاوه بر برقراری ارتباط وجود حیطه­ های عملکردی دیگر نیز بر پیش آگهی تأثیر می ­گذارد. یک کودک ۳ ساله مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و اتیسم که کلاً صحبت نمی ­کند، پیش آگهی بدتری نسبت به یک کودک ۳ ساله اجتماعی دارای عملکرد شناختی طبیعی دارد. در مورد موضوعات مطرح در پیش آگهی در شرایط گوناگون مرتبط با اختلالات زبان به طور مفصل در فصل ۵ بحث می­ شود. متخصص گفتاردرمانی باید با استفاده از داده­ های مصاحبه و منابع مشاهده ­ای هر جنبه از پیش آگهی را در سرتاسر دوره ارزیابی تشخیصی نیز بسنجد. برداشت­ های درمانگر از این عناصر در ارائه پیش آگهی نمایان می­ شود.

فرایند گفتاردرمانی کودکان و بررسی نتایج آن

با این حال علی رغم استفاده از بهترین و دقیق ­ترین داده­ های در دسترس، همیشه وقتی نتایج تاثیر گفتاردرمانی را بیان می­ کنیم داریم حدسی بر اساس تحصیلات خودمان می ­زنیم، خواه پیش آگهی را به صورت نوشتاری و در یک گزارش بالینی بیان کنیم یا در مکالمه با خانواده مراجع، این واقعیت را باید رعایت کنیم. بنابراین معمولاً یک نتیجه گیری کوتاه مدت برای تاثیر گفتاردرمانی بهتر از یک پیش آگهی بلند مدت است و صحبت در مورد آنچه که کودک احتمالاً خواهد توانست در یک زمان معین انجام دهد نسبت به آنچه کودک قادر به انجام آن نخواهد بود بهتر است، مثلاً ممکن است یک پیش آگهی اظهار کند که مراجع با مداخله فشرده در ظرف یک سال از گفته­ های تک کلمه ­ای به تولید بعضی جملات دو تا سه کلمه ­ای نائل می­ شود. چون این پیش آگهی یک مدت زمان معین و یک نتیجه قابل سنجش را بیان می­ کند می ­توان آن را ارزیابی کرد. ارجحیت این پیش آگهی نیز نسبت به پیش آگهی دیگری که مثلاً اظهار می­ کند مراجع به تکامل طبیعی زبان بیانی نخواهد رسید بیشتر است. این پیش آگهی فاقد مدت زمانی است که بر اساس آن بتوان ارزیابی را انجام داد و فقط یک نتیجه منفی را بیان می­ کند نه آنچه را که می­ توان انتظار داشت اتفاق بیفتد. گفتاردرمانگرانی که به قانون ارائه پیش آگهی­ های کوتاه مدت معتقدند و آن­ ها را در عباراتی مثبت بیان می­ کنند معمولاً با مقاومت و خصومت کمتری از طرف خانواده مواجه می­ شوند نسبت به آن­ هایی که پیش بینی­ های بلند مدت همه جانبه­ ای را ارائه می­ دهند که حقیقتاً هیچ کس نمی­ تواند واقعاً به آن­ها مطمئن باشد حتی هنگامی که خانواده اصرار می کند آنچه را که کودک به عنوان یک بزرگسال به آن شبیه خواهد شد ،بداند درمانگر آگاه می­ تواند به والدین تذکر دهد که وظیفه مهم کمک به کودک است تا بتواند حالا یا در ماه­ ها یا سال ­های آینده به بهترین نحو عمل کند. پذیرش صادقانه این مطلب که پیشگویی خصوصیات انسان ها برای ما بسیار پیچیده و غیر قابل پیش بینی است می­ تواند با دلگرمی خانواده همراه شود تا با کودک همان گونه که هست کار کنند و از خدماتی که او برای کسب مرحله تکاملی مناسب بعدی نیاز دارد حمایت نمایند اطمینان از این مطلب که تشخیص و پیش آگهی ادامه خواهد داشت به خانواده کمک می ­کند تا بر تردید های ناخوشایند ناشی از پرورش یک کودک مبتلا به ناتوانی فائق آید.

تست گفتار کودک

در سن تقویمی کودک، سن کودک را بر اساس تاریخ تاریخ تولدش در نظر می گیرند و بر اساس سال هایی که زندگی کرده، سن کودک را تخمین می زنند اما سن عقلی متفاوت است و تحت تاثیر عواملی همچون ژنتیک، خانواده، محیط جغرافیایی و تربیتی و… قرار می گیرد. سن عقلی بر اساس آزمون های تعیین شده مشخص می شود. این آزمون ها به کودک کمک می کنند تا بسیاری از ناتوانی ها را شناسایی کرده و در استعداد یابی های کودک نیز کمک می کند. یک راه برای توصیف کودکان دچار ناتوانی های تکاملی، آن است که بگوییم سطح رشدی آن ها به طور معنی داری کمتر از سن تقویمی آن هاست. این توصیف به هیچ وجه کامل نیست، شرایط دیگری لازم اند تا مثلاً کودکی به عنوان عقب مانده ذهنی تشخیص داده شود. سن عقلى، شاخصی از سطح تکاملی و یک نمره معادل سنّی ۴ است که از یک اندازه گیری استاندارد از توانمندی شناختی به دست آمده است. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با استفاده از متد های تخصصی و تست گفتار کودک، گفتاردرمانی کودکان، گفتاردرمانی در منزل و… به گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اختلالات زبان و گفتار می پردازد.

سن عقلی و سن حرف زدن کودک

در استفاده از سنّ عقلی برای تشخیص اختلالات زبان، سعی ما بر این است که از آزمون های شناختی استفاده کنیم که تولید یا درک گفتار را در بر نمی گیرند یا حتی الامکان بسیار کم در بر می گیرند. ما قصد نداریم توانایی شناختی کودکان مبتلا به آسیب های زبانی را بر اساس توانایی های زبانی آن ها ارزیابی کنیم. حالا دیگر می دانیم که مهارت های زبانی این کودکان خیلی خوب نیستند یا در اولین قدم به این دلیل ارجاع داده نمی شوند. اکثر تست های گفتاری و آزمون های هوش فاکتورهای زبانی پایه را به طور وسیعی به کار می برند زیرا در رشد طبیعی زبان و سطح ذهنی عمومی ارتباط بسیار بالایی باهم دارند اما بعضی از آزمون های مهارت شناختی که برای ارزیابی جنبه های تفکر و حل مسأله طراحی می شوند، مداخله زبان را به حداقل می رسانند.

تست اختلال زبان کودک

چرا ما می خواهیم از سن عقلی بیشتر از سن تقویمی به عنوان مَرجعی جهت تصمیم گیری در مورد وجود یا عدم اختلال زبان در کودک استفاده کنیم؟ اولاً به علت این که ما معمولاً توقع نداریم مهارت های زبانی کودک بهتر از سطح عمومی رشد او باشد. آیا انتظار براین است که کودک در سن ۳ سالگی مهارت های زبانی را متناسب با سن عقلی ۸ سالگی کسب کند؟ بسیاری از درمانگران و به خصوص میلر  اظهار می کنند که به طور کلی برای فراگیری زبان به ویژه در اکثر اشخاص عقب مانده سن عقلی غیر کلامی پیش قدم می شود. تحقیق میلر بیان می کند که در افراد مبتلا به تأخیر رشد، ندرتاً سطح زبان بر سطح شناخت غیر کلامی برتری می یابد. با وجود این که در رشد طبیعی رابطه بین زبان و شناخت پیچیده تر و متغیرتر است، کراسوسکی و پلانت میلر و چپمن برانستون و ریچل؛ نوتاری کول ومیلز  DSM-IV نیز در تشخیص اختلالات زبان، سن عقلی غیر کلامی را به عنوان نماینده مهارت های زبانی می پذیرد.

تست گفتار کودک و اختلالات زبان

دومین دلیلی که مقیاس بر پایه اختلاف برای تشخیص اختلالات زبان بیان کرده است، احتیاجات محققانی را بازگو می کند که مشکلات زبانی در کودکان را مطالعه می کنند. استارک و تلال کاربرد وسیع یک رویکرد بر پایه اختلاف را در تحقیق، به عنوان یک مرحله در نظر گرفتند. آن ها تعریف آسیب های ویژه زبانی (SLI) را بر طبق مجموعه معیار هایی پیشنهاد کردند که در آن ها بهره هوشی در محدوده طبیعی و نمرات سن زبانی حداقل ۶ تا ۱۲ ماه کمتر از سن عقلی بدست آمده از آزمون هوش گزارش می شود. آن ها این روش را برای انجام دو هدف انتخاب کردند: (۱) محدود کردن مطالعه SLI به کودکان دارای هوش طبیعی، (۲) ابداع روشی استاندارد جهت انتخاب کودکان مبتلا به SLI. بنابراین مطالعه روی این گروه از کودکان از لحاظ توصیف ویژگی های شخصی آن ها، در بین محققین مختلف ثابت خواهد بود. این رویکرد برای محققان اختلالات زبانی کودکان به عنوان استاندارد در نظر گرفته شد و از آنجا که هیچ جایگزین اختیاری برای آن وجود ندارد، طبیعتاً بیشتر جهت استفاده در شرایط بالینی به کار می رود.

کاربرد سن عقلی غیر کلامی

آیا در مورد کاربرد معیار سن عقلی غیر کلامی به جای اندازه گیری مهارت زبانی، توافق جهانی وجود دارد؟ شاید حدس بزنید که این طور نیست. الاهی احتمالاً نخستین کسی بود که علیه مراجعه به سن عقلی، موضع گرفت. او نشان داد که اندازه گیری سن عقلی با مشکلات روان سنجی زیادی روبرو است. اولاً از نظر روان سنجی قابل قبول نیست که نمره های سنی استنتاج شده ازتست های گفتار و زبانی و شناختی مختلف را که از نظر ساختاری قابل مقایسه نیستند و شاید خطاهای استاندارد یا دامنه تغییرات مشابهی در اندازه گیری نداشته باشند، با هم مقایسه کنیم. ثانیا در استفاده از نمره های معادل ستی برای مشخص کردن این که آیا نمره کودک خارج از محدوده طبیعی می افتد یا نه، مشکلات اساسی وجود دارد. الاهی هم چنین بر مشکلات نظری ارزیابی شناخت غیر کلامی تأکید کرد که مرکزیت بحث او در توجیه تصمیم گیری در مورد این موضوع است که کدام جنبه از جنبه های بسیار زیاد ممکن در شناخت غیر زبانی باید در مقایسه استاندارد باشند. به این دلایل الاهی اظهار داشت که سن تقویمی پایا ترین مقیاس و مدرکی معتبر است برای این که مهارت زبانی را در برابر آن بسنجیم و اختلالات زبانی را تشخیص دهیم.

ارزیابی سطح شناختی و سن عقلی

کول، میلز و کلی هم چنین بر علیه استفاده از سطح شناختی جهت تصمیم گیری درباره نیاز به ارائه خدمات مربوط به زبان بحث کردند. تحقیق آن ها نشان داد که میان نیمرخ های مربوط به روابط شناختی زبانی بسته به این که چه نوع آزمون هایی استفاده شوند، یک عدم توافق اساسی وجود دارد. در نتیجه کودکان از نظر نیم رخ های زبانی و شناختی و نهایتاً از نظر شایسته بودن برای مداخله زبانی فقط بر اساس مقیاس های مورد استفاده در ارزیابی از هم متمایز می شوند. فرانسیس، فلچر، شیوتیز، شیوتیز و رورک هم بحث مشابهی را در مورد دشواری استفاده از مقیاس اختلاف بهره هوشی برای شناسایی کودکان مبتلا به ناتوانی درخواندن مطرح کردند. کول، شوارتز نوتاری دیل و میلز هم نشان دادند که کودکان دارای نیم رخ های SLI در مقایسه با کودکان دارای IQ پائین که از نظر سطوح زبانی با آن ها جور شده بودند، از نظر کنش ازمون زبانی، تفاوت قابل توجهی نداشتند. لئونارد بحث دیگری را مطرح کرد. او اشاره کرد که در مواردی ،نادر مهارت های زبان شناختی در کودکان عقب مانده بر سطوح شناختی آن ها پیشی گرفته اند. این مطلب را ،بلوگی مارکز بیرل و سابو و کرامر نیز شرح داده اند. بنابراین حداقل از لحاظ نظری این امکان وجود دارد که زبان رشد شناخت را رهبری کند. بنابراین اگر برای همه افراد دچار ناتوانی های تکاملی، مداخله زبانی پیشنهاد شود، بعضی از آن ها ممکن است در نتیجه بهبود ایجاد شده در پیشرفت مهارت های زبانی تا حدی در عملکرد شناختی پیشرفت نمایند. بسیاری از درمانگران این مطلب را فقط به این دلیل می پذیرند که این وضعیت به همه کودکان عقب مانده امکان کاندید شدن برای استفاده از خدمات گفتار و زبان را می دهد. حتی اگر مهارت های زبانی آن ها نسبت به دیگر جنبه های عملکردی کمتر رشد کرده باشند. جمی را به خاطر دارید؟ دو درمانگری که با او سروکار داشتند، مشخصاً در این باره با هم اختلاف نظر داشتند. با این که هنوز این بحث داغ است به نظر می رسد حداقل در میان محققان بالینی در طی سال های نه چندان دور آثار یک توافق عمومی در این مورد در حال ظاهر شدن است ،کول ،شوارتز ،نوتاری دیل و میلز فرانسیس و همکاران کراسووسکی و پلانت؛ پلانت. این نویسندگان بر علیه استفاده از مقیاس عقلی جهت تشخیص کودکان مبتلا به اختلالات زبان، هم بحث ها و هم مدارکی ارائه کرده اند که اساساً برپایه مشکلات روان سنجی موجود در مقیاس بر پایه اختلاف است که در مورد آن صحبت کردیم.

اختلال زبان کودک و تست گفتاردرمانی

اما حتی اگر ما مقیاس بر پایه اختلاف – سن عقلی را برای تشخیص کودکان مبتلا به اختلالات زبان استفاده نکنیم، باز هم سن عقلی همراه با بعضی اصول راهنما، در تعیین اهداف مداخله به ما کمک می کند. از طریق دستیابی به ایده ای عمومی در مورد سطح تکاملی کودک با استفاده از آزمون های استاندارد همراه با ابزارهای مخصوص اندازه گیری رفتار سازشی می توانیم رفتارهای هدف را به طور مستدل در برنامه درمانی مشخص کنیم. مثلاً انتظار نداریم کودکی عقب مانده در اهداف زبانی، متناسب با سن تقویمی خود عمل کند. حتی اگر آن سن به عنوان مرجعی برای شناسایی نیاز به مداخله زبانی به کار رفته باشد. در عوض قصد ما براین است که سطح عملکردی متداول کودک و رفتارهای زبانی هدف را که به سطح رشد همه جانبه او نزدیکتر ،هستند ارزیابی کنیم. با استفاده ازتست گفتار کودک که نیم رخ سازی درون زبانی نامیده است. می توانیم مهارت های کودک را در گستره حیطه هایی شامل معناشناسی نحو، سن عقلی غیر کلامی و مهارت حرکتی، ترسیم کنیم. بنابراین ما می توانیم این اجزای زبانی را با مهارت های زبانی هدف که به تازگی و به شدت تنزل یافته اند مقایسه کرده و برای راه انداختن آن ها متناسب با سطح رشد کلّی کودک تلاش کنیم. هم چنان که دیدیم، ممکن است همه آسیب شناسان گفتار و زبان با کاربرد سن عقلی غیر کلامی به عنوان مرجعی برای تعریف اختلالات زبان موافق نباشند. با این حال امروزه همه آسیب شناسان در مورد ایجاد بعضی از این مقیاس ها توافق دارند. اما این مطلب همیشه به این صورت نبوده است. تنها مدت کوتاهی است که به کودکان مبتلا به محدوده وسیعی از اختلالات زبان ناشی از انواع وضعیت های فیزیولوژیکی از این نظر توجه می شود که به استفاده از خدمات تخصصی در زمینه زبان و اختلالات آن نیاز دارند. از جمله این خدمات تخصصی می توان به خدمات گفتاردرمانی در کلینیک های تخصصی توانبخشی اشاره کرد.

اختلال زبان در کودکان چیست

*+-کودکان مبتلا به اختلال زبان در بیان آنچه می خواهند بگویند، دچار مشکل می شوند. اختلال گفتاری کودکان یکی از اختلالات زبانی شایع در کودکان می باشد. اختلال گفتاری کودکان اغلب در همان سنین ابتدایی کودک مشاهده می شود. تعاريف مطرح شده برای اختلالات زبان در کودکان انجمن گفتار – زبان شنوایی آمریکا (ASHA)، تعریف اختلال زبان را بدین گونه بیان نموده است: آسیبی در درک و یا به کار بردن یک سیستم نمادین گفتاری، نوشتاری و یا یک سیستم نمادین دیگر. این اختلال ممکن است اجزای زیر را با هر ترکیبی درگیر کند. تعریف فوق از این نظر که کاملاً جامع است و نه تنها زبان بیانی بلکه زبان نوشتاری را نیز در بر می گیرد، مفید می باشد. به هر حال این تعریف به درمانگر کمک نمی کند که تصمیم بگیرد دقیقا چه چیزی باعث آسیب در فراگیری زبان می شود. بعضی از تعاریف از قبیل تعریف فی بر نظریه ای تأکید دارد که در آن عملکرد کودک را با توجه به یک استاندارد اندازه گیری می کند. به نظر فی یک اختلال زبانی، نقصی واضح در سطح رشد کودک از لحاظ – شکل، محتوا یا کاربرد زبان است اما بازهم یک گفتاردرمانگر باید معلوم کند که نقص واضح چیست و به چه چیزی مربوط می شود. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی شهرک غرب، با سابقه بالا و دارا بودن کاردی مجرب و کارآزموده در زمینه گفتاردرمانی اختلال زبان و اختلال گفتاری کودکان، به گفتاردرمانی کودکان در غرب و شرق تهران مشغول می باشد.

تعریف اختلال گفتاری

این تعریف تا حدودی اختلال بارز زبان را به انتظارات محیطی مربوط می داند. در خرد جمعی نقص، به اختلالی اطلاق می شود که آن قدر بزرگ هست که توجه مردم معمولی مانند والدین و معلمان – و نه فقط متخصصان رشد زبان – را جلب کند و چیزی است که چگونگی عملکرد های کودک را در جهانی که زندگی می کند، از لحاظ اجتماعی یا تحصیلی تحت تأثیر قرار می دهد. به عبارت دیگر، نقص زبانی نهایتاً منجر به نقایصی در سازگاری می شود. فی این مطلب را به عنوان یک وضعیت هنجاری بیان می کند. برای درمان نقایص زبانی یا همان اختلال زبان در کودکان می توان از روش های گفتاردرمانی کودکان بهره برد.

اختلال زبان در کودکان

تعریف فوق یک گام فراتر می رود و بیان می کند که نقص زبانی باید با انتظارات هنجار – مرجع نیز مربوط باشد. این بدان معناست که کودک مبتلا به اختلال زبان علاوه بر این که باید از نظر توانایی استفاده از ساخت ها و معانی زبان، در برقراری ارتباط در زندگی روزمره دچار معلولیت باشد؛ مشخصاً در بعضی از آزمون های هنجار مرجع یا استاندارد نیز باید پائین تر از حد انتظار عمل کند. فی از این استاندارد به عنوان یک وضعیت بی طرفانه نام می برد. چاپ چهارم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی روانپزشکی آمریکا DSM-IV ۱۹۹۴ و جدول بین المللی بیماری ها (۱۰-ICD) سازمان بهداشت جهانی (۱۹۹۲) که سیستم هایی را برای طبقه بندی اختلالات در اختیار متخصصان بهداشت روان و پزشکی در سرتاسر جهان قرار داده است – هر دو معیار یعنی معیار هنجاری یا بد عملکردی در سازگاری و معیار بی طرفانه یا استاندارد را برای تشخیص اختلالات زبان در کودکان در نظر گرفته اند. هم نمره کودک باید در هر دو معیار به طور معنی داری پایین تر از نمره استاندارد باشد و هم به اذعان والدین یا معلم در برقراری ارتباط مشکل داشته باشد تا برچسب اختلال در زبان بر او اطلاق شود. تشخیص زود هنگام اختلال زبان در کودکان یا اختلال گفتاری آن ها و گفتاردرمانی به موقع، می تواند به کودکان در درمان سریع تر با نتایج بهتر کمک کند.

تقویت ­گفتار کودک با تقویت مثبت: 

گفتاردرمان ها، تقویت کننده ­های مثبت را اینگونه تعریف کرده ­اند: هر چیزی که پس از ارایه­ یک پاسخ، باعث افزایش تعداد دفعات وقوع آن پاسخ گردد، اعم از اشیای بیرونی، مثل جایزه، چیزهای خوردنی، پول، و یا رفتارهای اجتماعی، مثل تشویق را، تقویت کننده­ های مثبت می­گویند. سپس، تقویت کننده­ های مثبت ممکن است همراه با گفتار توأم با هیجان درمانگر به کار گرفته شوند. «کار تو عالی بود!» یا «این کار را چه راحت انجام دادی!» برای برخی بیماران، رفتارهایی از قبیل بالا بردن دست یا سایر رفتارهای هیجانی مثل دست زدن، ممکن است به عنوان یک تقویت کننده ­ی مثبت به حساب آید. برای برخی دیگر، آهنگ گفتار مثل، «کار تو کاملاً درست بود» و یا این که «زبانت را دقیقاً در محل درستی قرار دادی»، کفایت می­کند. گفتاردرمانها را تشویق می­کنیم تا در به کارگیری تشویق کلامی به عنوان تقویت کننده­ ی مثبت مهارت کسب کنند، و حتی الامکان از به کارگیری چیزهای خوردنی به عنوان تقویت­ کننده ­ی مثبت در خلال درمان پرهیز کنند و یا هرگز آنها را استفاده نکنند.

تشویق کلامی در گفتاردرمانی

گفتاردرمانی کودکان تشویق کلامی را نوعی از تشویق توصیف کرده است که، در آن بیمار به دلیل درست پاسخ دادن و یا به دلیل تقلید درست از الگوی ارایه شده، مورد تشویق قرار می­گیرد. هِگد درباره­ی استفاده از تشویق کلامی به عنوان نوعی تقویت کننده­ی مثبت، پیشنهادهای زیر را ارایه داده است:

• بیمار را به دلیل تولید درست و یا تقلید درست، بی­درنگ تشویق کنید.
• از جمله­ هایی چون «عالی بود!»، «خوشم آمد!»، «کار تو درست بود!»، «خوب بود!»، و نظایر این­ها استفاده کنید. از عبارت­های متناسب با سن بیمار و پیشینه­ی آموزشی و فرهنگی او استفاده کنید.
• تشویق کلامی را به شیوه­ی طبیعی بیان نمایید، یعنی با عواطف و احساسات و لحن مناسب.
• تعداد دفعات پاسخ را به درستی ضبط کنید تا اطمینان حاصل نمایید که نتایج تشویق کلامی به واقع به عنوان تقویت کننده عمل می­کند (مثلاً، سرعت پاسخ­گویی افزایش پیدا کرده است).
• چنانچه تشویق کلامی مؤثر واقع نشود، از سایر انواع تقویت­کننده­ها استفاده کنید (مثلاً جایزه یا تقویت­کننده­ی اولیه (ص 548-547).

گفتاردرمانها را تشویق می­کنیم تا در استفاده از تشویق کلامی به عنوان نوعی تقویت کننده، مهارت کسب کنند. با وجود این، هنگامی که ثابت شود تشویق کلامی بی­اثر است، می­توان تقویت کننده­ های دیگری را جستجو نمود.

جایزه ­ها

جایزه­ ها چیزهایی هستند که ذاتاً ارزش چندانی ندارند (ژتون­ها، برچسب­ها، ستاره­ها، خط­های روی برگه­ی امتیازات، و نظایر این­ها)، ولی ممکن است به عنوان یک نوع تقویت کننده­ی موقتی داده شوند، تا بعداً با یک تقویت کننده­ی کمکی یعنی چیزی که برای بیمار ارزش دارد، معاوضه شوند (مانند: ماژیک، کتاب، پول). بعداً نوعی شیوه ­ی تغییر رفتار را زیر عنوان اقتصاد جایزه­ای شرح می­دهیم. با این وصف، در مورد هدف­های این بخش، هِگد (2001) خاطر نشان ساخته است که، گفتاردرمان ها در مراحل آغازین استفاده از جایزه به عنوان نوعی تقویت کننده باید قانون نسبت را اجرا کنند (برای مثال، نسبت یک به یک که در آن یک جایزه با یک تقویت کننده­ی کمکی معاوضه می­شود)، و سپس به تدریج تعداد جایزه­های مورد نیاز برای دستیابی به تقویت کننده­ی موردنظر را افزایش دهند. تقویت کننده­های کمکی ممکن است محسوس و یا نامحسوس باشند. تقویت کننده­های محسوس چیزهای خوردنی نیستند که باعث تقویت می­شوند، بلکه چیزهایی هستند که هراز گاهی به منظور تنوّع در تشویق­ها به کار گرفته می­شوند تا تأثیر تقویت کننده­ی کلامی (اجتماعی) کاهش پیدا نکند (کِر، نلسون، 2002). برای مثال، متخصصان بالینی غالباً از برچسب­ها به عنوان پاداش­های محسوس استفاده می­کنند. تقویت­ کننده­ های نامحسوس تقویت کننده ­هایی هستند که اغلب از اَعمال یا فعالیت­هایی به عنوان پاداش استفاده می­شود که ممکن است باعث تنوّع در تقویت نیز بشودو. برای مثال، دختر نوجوان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی متوسط با مُد لباس و آرایش برانگیخته می­شد. او برای این که در آزمایشگاه عکاسی دانشگاه مُدل شود و از او عکس بگیرند، با سعی و جدّیت در کلینیک کار می­کرد. البته، این تقویت­کننده­ی نامحسوس یعنی مُدل شدن برای عکاسی، سرانجام به عنوان یک تقویت کننده ­ی محسوس به حساب آمد، یعنی آن وقت که به او اجازه داده شد تا به عنوان پاداش عکس بگیرد و آن را به منزل ببرد. تقویت کننده­ های کمکی باید چیزهایی باشند که به سهولت قابل دسترسی باشند، توسط بیمار انتخاب شده باشند، و در معاوضه با یک نسبت از پیش تعیین شده، داده شوند.

تقویت کننده ­های اولیه در گفتاردرمانی

تقویت کننده ­های اولیه تقویت کننده­ هایی هستند که به یادگیری قبلی وابسته نیستند و اساساً یک نیاز زیستی (بیولوژیکی) را رفع می­کنند (مانند: رفع گرسنگی یا رفع تشنگی). هِگد (2001) استفاده از تقویت­ کننده­ های اولیه را برای بیمارانی پیشنهاد کرده است که به تقویت کننده­ های اجتماعی مثل تشویق کلامی، واکنش خوبی نشان نمی­دهند. هِگد می­ افزاید، تقویت کننده ­ی اولیه را با تقویت کننده ­ی اجتماعی همراه نمایید و تقویت کننده­ ی اولیه را به تدریج کنار بگذارید. برای گفتاردرمان ها، تقویت کننده­ های اولیه غالباً تقویت کننده­ های خوردنی هستند. به منظور افزایش بسامد پاسخ مطلوب، از غذا به عنوان تقویت کننده­ ی مثبت استفاده می­شود. اگرچه بیمارانی وجود دارند که تقویت کننده ­ی اولیه برای آنها بسیار مناسب است (مانند: بیماران کم سن و سالِ بدون گفتار و دارای عملکرد ذهنی پایین)، کِر، نِلسون (2002) درباره ­ی استفاده از تقویت کننده­ های خوردنی با دانش­ آموزانی که نسبت به تقویت کننده­ های اجتماعی واکنش خوبی نشان نمی­ دهند، چهار مشکل را شناسایی کرده ­اند:

• دانش ­آموز باید گرسنه باشد تا خوردنی مؤثر واقع شود.
• به دلیل علاقه­ ی دانش ­آموزان به غذاهای خاص، هر غذایی به عنوان تقویت کننده ­ی مثبت عمل نمی­کند.
• جنبه ­های سلامتی، مثل انواع حساسیت­ های غذایی، و غذاهایی که پدر و مادر دانش ­آموز مناسب بدانند، باید مدّنظر قرار گیرد.
• بسیاری از مدارس، استفاده از خوردنی در کلاس درس را مانع می­شوند.

بعلاوه، به دلیل عدم تشخیص احتمالی اختلالات بلع، گفتاردرمان ها باید در مورد استفاده از غذا به عنوان تقویت کننده، محتاط باشند، و حتی الامکان از غذا به عنوان تقویت کننده استفاده نکنند، زیرا در بسیاری از موارد، مسئولیت و حادثه ­ی ناگوار ناشی از دادن غذا به بمیار بسیار زیاد است. کِر و نِلسون (2002) می­ افزایند، «خوشبختانه، فناوری تحلیل رفتار تا آنجا پیشرفت کرده است که، آموزگاران به نُدرت فقط به تقویت کننده­ ی خوردنی وابسته­ اند» (ص 140).

صرف نظر از این که آیا تقویت کننده­ های مثبت، محسوس و یا نامحسوس هستند، یک برنامه­ ی تقویتی یعنی این که چند وقت به چند وقت متخصص بالینی پس از واکنش­های بیمار او را تشویق کند، باید در خلال مداخله­ ی درمانی مدّنظر قرار گیرد. در حرفه­ ی آسیب شناسی گفتار و زبان، دو برنامه­ ی تقویتی ویژه قویاً مورد استفاده قرار می­گیرند: برنامه­ی تقویتی پیاپی، و برنامه­ی تقویتی ناپیاپی. در برنامه­ی تقویتی پیاپی، بیمار پس از هر پاسخ، یک تقویت کننده دریافت می­کند. در برنامه­ی تقویتی ناپیاپی، بیمار فقط پس از چندین پاسخ از پیش تعیین شده، یک تقویت کننده دریافت می­کند، مثلاً پس از 3، 5 و یا حتی 10 پاسخ. برنامه­ی تقویتی پیاپی غالباً در مراحل اولیه­ی درمان بسیار سودمند است، در حالی که برنامه­ی تقویتی ناپیاپی معمولاً برای مراحل درمانی بینابینی و پیشرفته در نظر گرفته می­شود (هِگد 2001).

به طور خلاصه، از گفتاردرمان ها می­خواهیم تا به منظور پرهیز از به کارگیری غذا به عنوان تقویت کننده­ی اولیه، حتی الامکان از فناوری جدید استفاده کنند، و در به کارگیری تشویق کلامی، جایزه و تقویت کننده­های اولیه مهارت کسب کنند.

آزمون های اختلال گفتاری کودکان

علیرغم این که خوانندگان زیادی این گفته را می پذیرند، دلایل مشخصی برای مخالفت با این مطلب وجود دارد. یک دلیل کاملاً قانع کننده این است که آزمون های استاندارد شده و دارای ویژگی های روان سنجی  مناسب – مانند اعتبار ۲۰، خطاهای استاندارد در اندازه گیری و طرح های انجام شده بر روی نمونه های وسیع و طبیعی همیشه برای تست کردن همه سطوح سنی از کودک نوپا گرفته تا دوره نوجوانی و یا همه جنبه های زبانی از واج شناسی گرفته تا کاربرد زبان که قصد اندازه گیری آن ها را داریم، در دسترس نیستند. بسیاری از آزمون های زبانی آن طور که باید، ساختار خوبی ندارند و اندازه گیری های استاندارد، بسیاری از سطوح سنی و اجزای زبانی را به طور پراکنده در برگرفته و یا اصلادر نظر نگرفته اند. این مسأله باعث شده است که بعضی از افراد از به کارگیری ۲ ارزیابی های غیر رسمی یا طبیعی طرفداری کنند مانند (دان . فلاکس اسلیوینسکی و آرام؛ لاند و دوشان) چون دارای اعتبار بوم شناختی بیشتری هستند. هم خوانی با جهان واقعی و محیط اطراف می تواند جنبه های مربوط به کاربرد زبان را به شکلی یک پارچه و پویا ارزیابی کند. هنگام بحث در مورد اصول راهنمایی روند ارزیابی نشان داده می شود که چنین سنجش پویا و معتبری برای توصیف عملکرد زبان در هر کودکی شدیداً لازم است. همان گونه که تامبلین رکوردز و ژانگ اظهار می کند بر سر راه ایجاد پایایی برای این ارزیابی های طبیعی و غیر رسمی، مشکلاتی وجود دارد. به علاوه محدودیت در کار شناسایی عملکرد زبان در کودکی که عمدتاً کمتر از همتایان خود عمل می کند، به اندازه محدودیت در تعیین جزئی آن اختلال نیست. گاهی اوقات این کار محدود را می توان با استفاده از آزمون هنجار – مرجع به طور مؤثرتری انجام داد.

گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اختلال زبان

در نهایت بیشتر مراکز آموزشی مجبور هستند برای هر کودک از بعضی از انواع معیار های هنجار – مرجع به تناوب استفاده کنند تا تعیین کنند چگونه باید از خدمات گفتاردرمانی برای او استفاده شود. با در نظر گرفتن این دلایل اکثر گفتاردرمانگران در می یابند که حداقل در اولین مرحله از یک ارزیابی به ارزیابی های استاندارد به عنوان تکیه گاه احتیاج دارند. مسلّماً هنوز هم در استفاده از آزمون های استاندارد مشکلات واقعی وجود دارد، به خصوص اگر کودک از نظر رشدی خیلی کوچک و عمده ناتوانی او در حیطه ای مانند کاربردشناسی باشد که آزمون های بسیار کمی درباره آن وجود دارد یا کودکی باشد که دارای زمینه فرهنگی متفاوتی است. راه حل گفته شده در این متن آن است که گفتاردرمانگر برای ساختن یک آزمون بدون سوگیری لازم است با ویژگی های روان سنجی آشنا باشد. داشتن سطح بالایی از اعتبار و پایایی بی طرفانه بودن یک آزمون را نشان می دهد. بنابراین مسئولیت درمانگر بررسی بی طرفانه بودن و دقت آزمون های در دسترس و انتخاب آزمون هایی است که نزدیک ترین حالت را به معیار مورد نظر دارند. هر چه آزمون هایی که برای شناسایی اختلال زبان استفاده می شوند به این استانداردها نزدیک تر باشند، به همان میزان کمتر به ارزیابی های اضافی دیگر برای تشخیص اختلال نیاز پیدا می شود. بر عکس هر چه خصوصیات و امکانات آزمون ضعیف تر باشد، نیاز بیشتری به تایید نتایج و نمرات آن از سوی سایر آزمون ها یا اندازه گیری های هنجار – مرجع یا غیر رسمی دارد. تشخیص دقیق نوع اختلال گفتاری توسط فرد متخصص و گفتاردرمانی کودکان در روند درمان اختلال زبانی کودکان بسیار موثر می باشد.

گفتاردرمانی کودکان چیست| گفتار درمانی کودکان در منزل| مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر

گفتاردرمانی کودکان به صورت تخصصی در زمینه بهبود گفتار و زبان کودکان فعالیت می نماید. حیطه های مختلف گفتاردرمانی کودکان موجب گسترش تکنیک های درمانی در این رشته گردیده است. کودکان با مشکلات گفتار نظیر اختلالات تلفظی، مشکلات بلع، لکنت زبان ، تاخیر کلامی و… می توانند از خدمات گفتاردرمانی بهرمند شوند. هر کودک به صورت طبیعی یک رشد گفتاری را طی می کند. در مسیر رشد کلامی کودکان ممکن است به دلایل مختلفی اختلال ایجاد گردد. بهبود مهارت های گفتای کودکان نیازمند تکنیک های گفتاردرمانی می باشد که باید توسط یک گفتاردرمان مجرب در حیطه کودکان انجام گیرد.  نحوه ارتباط با کودک، تون صدا و شیوه اجرای تکنیک های درمانی برای کودکان بسیار حائز اهمیت می باشد. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر به صورت تخصصی در زمینه گفتاردمانی کودکان فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر سویچ صوتی، اتاق شنیداری و… در کنار تجربه بالای گفتاردرمانان موجب گردیده بهترین نتیجه درمانی را در کوتاه ترین زمان ممکن حاصل نماییم. گفتاردرمانی در منزل از دیگر خدمات این مرکز می باشد که روند بهبود گفتار کودکان را تسریع می بخشد. والدین می توانند در کنار درمانگر در محیط منزل در روند درمان کودک شریک بوده و کودکان در محیط آشنای خانه با اضطراب کمتری در جلسات درمانی مشارکت می نمایند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

نکات قابل توجه در گفتاردرمانی کودکان چیست

ظاهراً، ویژگی­های شخصیتی گفتاردرمان ها همانند ویژگی­های شخصیتی سایر افراد جامعه است: برخی گفتاردرمان ها پرجنب و جوش، فعال، و علاقمند هستند، درحالی که برخی دیگر آرام، ساکت و از نظر عواطف و احساسات محتاط هستند. عواطف و احساسات عبارت است از احساسات ، عواطف، و خلق و خوی وابسته به یک اندیشه. اگرچه برخی از گفتاردرمانان ذاتاً شخصیت فعال و پرجنب و جوشی دارند، ولی هیچ دلیل منطقی وجود ندارد که از قبل بگوییم، شخصیت فعال و پر و جنب جوش گفتاردرمان در تعاملات بین فردی ضروری برای درمان گفتار و زبان هم به همان­گونه است. عشق و علاقه عبارت است از نوعی برانگیختگی قوی یا احساس برای چیزی: یک شور و اشتیاق یا یک شور و شوق برای چیزی. عشق و علاقه غالباً در حرکات بدنی، تغییراتی در بلندی و زیر و بمی ‌صدا، و یا ویژگی­های کلی تحرک و نشاط تجلی پیدا می‌کند. وبستر (۱۹۹۶) تحرک و نشاط را به عنوان حالتی تعریف کرده است که، با شور و نشاط، جنب و جوش، شور و اشتیاق، و شور و حرارت ارتباط دارد. برخی از گفتاردرمان ها اذعان می­کنند که آن‌ها به نشان دادن عشق و علاقه­ ی توصیه شده برای کار با بیماران کم سن و سال علاقه ­ای ندارند، گرچه برخی از همین گفتاردرمانها خودشان را به عنوان افراد آکنده از شور و اشتیاق توصیف می‌کنند. بنابراین ، سرپرستان بالینی باید دانشجویان گفتاردرمان را از نظر کفایت ابراز عشق و علاقه و نشاط و تحرک برای تأثیر درمان گفتار و زبان، مورد بررسی قرار دهند. چنانچه این سطح از عشق و علاقه در دانشجویان وجود نداشته باشد، باید به آن­ها آموزش داده شود. این همان جایی است که مفهوم زمان اجرا اهمیت پیدا می‌کند.

گفتاردرمانی کودکان در منزل نیازمند استفاده از تکنیک های مختلفی نظیر بازی درمانی و رفتاردرمانی در کنار تکنیک های گفتاردرمانی می باشد. نحوه ارتباط با کودک و ایجاد علاقه و نشاط در کودکان در روند درمان بسیار موثر است.

زمان اجرا ، به عنوان مفهومی به کار گرفته شده است تا به گفتاردرمانهای کودک کمک کند که معنای درمانی را که برای بیماران تدارک می‌بینند، بدانند. اهمیت درمان مقدم بر میل و سلیقه­ ی شخصی گفتاردرمانها برای ابراز عواطف، احساسات، و عشق و علاقه است. اگرچه نه تنها ویژگی شخصیتی – یا حتی میل و سلیقه به عنوان یک ویژگی شخصیتی فردی – شور، نشاط، ایفای نقش، بلکه از این که بگذریم، ایجاد تغییراتی در بلندی و زیر و بمی‌ صدا، ورای حالت طبیعی، ممکن است برای گفتاردرمانان ضروری باشد تا سطحی از شور و اشتیاق را به بیمار نشان دهند که بیمار را به اندازه­ ی کافی به درمان علاقمند كند و در او انگیزه ایجاد نماید تا در تمامی ‌جنبه ­های درمان به نحو شایسته­ ای کار کند. پژوهشگران متعددی پی برده‌اند که، دانشجویان با افزایش توجه و پویایی کار، گفتار سرشار از نیرو، گفتار شاد و سرزنده، ایجاد تغییرات گسترده در دامنه­ ی زیر و بمی‌ صدا، و افزایش بلندی و زیر و بمی ‌صدا، واکنش نشان دادند.

این قبیل ویژگی­ های صدا یعنی : پویایی، گفتار شاد و سرزنده، گستردگی دامنه­ ی زیر و بمی‌، و بالا بودن بلندی و زیر و بمی ‌صدا، که به عنوان سبک­های صدا توصیف می‌شوند، توسط آموزگاران متبحر به کار گرفته شد، و دانش ­آموزان آن‌ها ۱۶٪ بیش از دانش­ آموزانی که آموزگاران آن‌ها عواطف و احساسات را در گفتار خود کاهش داده بودند، به پرسش­های درس علوم پاسخ دادند. ریس لند ، شفرد (۲۰۰۰) پی بردند، وقتی که مادر نوزاد ارتفاع صدای خود را بالا می‌برد ، نوزاد به مادر خود زل می‌زد. ۷۷٪ کودکان ۱۰-۷ ساله، بلندی صدای خود را با بلندی صدای گویندگان شاد و خوشحال هماهنگ می‌کردند، یعنی هرچه بلندی صدای گوینده­ی شاد و خوشحال بالا می­رفت، کودکان هم در واکنش، بلندی صدای خود را بالا می‌بردند، و هر چه بلندی صدای گوینده کاهش پیدا می‌کرد، کودکان هم در واكنش، بلندی صدای خود را کاهش می‌دادند. این بررسی­ ها گویای این هستند که، شور و اشتیاق، که با دخل و تصرف در بلندی صدا و زیر و بمی‌ آن نشان داده می‌شود، روی توجه کودکان کم سن و سال ، مشارکت آنان در آموزش، و تمرکز روی گوینده، تأثیر مثبت دارد. با وجود این، محدوده­ ی سنی تعمیم این تأثیرات معلوم نیست.

برای مثال، بیشتر پژوهش­های مربوط به تأثیر زیر و بمی ‌صدا، تحرک و نشاط، و دخل و تصرف در بلندی صدا، روی کودکان ۱۰ ساله و کم سن و سال‌تر انجام شده بود. بنابراین، مطمئن نیستیم که آیا صدای آكنده از شور و اشتیاق روی کودکان سنین بالاتر و افراد بزرگسال هم تأثیر دارد یا نه. از این رو، گفتاردرمانان باید از نظر بالینی قضاوت کند که ، متناسب با سن، سطح عملکرد، و هدف­های درمان، برای هر بیمار به چه مقدار شور و اشتیاق نیاز داریم.

برای این که نوزادان برقراری ارتباط اجتماعی با مادرشان را درک کنند، احساسات و عواطف غیرکلامی ‌مهم می‌باشند. در واقع امر، پژوهشگران متعددی پی بردند که متناسب با حالت چهره­ ی فرد بزرگسال، نوزادان محرک را خوشایند یا ناخوشایند تلقی می‌کنند. به همین قیاس، برای گفتاردرمانها ، برقراری ارتباط غیرکلامی‌، نظیر برقراری ارتباط چشمی‌، حالت چهره ،زبان بدنی، و حتی احساس صمیمیت و نزدیکی با بیمار، از عوامل مهم برقراری ارتباط با شور و اشتیاق و تحرک و نشاط در خلال درمان گفتار و زبان به حساب می‌آیند. برای مثال، یکی از نشانه ­های شایع ابراز شور و هیجان و عشق و علاقه­ی غیرکلامی‌، دست تکان دادن است.

گفتاردرمانها را تشویق می‌کنیم تا در تدارک برنامه­ ی درمان گفتار و زبان، هم روی دخل و تصرف و کنترل محرک­های کلامی‌ (زیر و بمی ‌صدا و بلندی آن) و هم غیرکلامی‌(حالت چهره) کار کنند.

گفتاردرمانی کودکان اضطرابی

اختلال عاطفی نوعی بیماری است که، در طول یک دوره­ی طولانی، با یک یا چند ویژگی  نظیر ناتوانی در ایجاد ارتباط، افسردگی، رفتارهای نامناسب و… ظاهر می­شود. این اختلال موجب اضطراب، گوشه گیری و بدخلقی کودکان می گردد. گفتاردرمانی اختلالات زبان در کودکان اضطابی با چالش های مختلفی روبرو می باشند. از این رو یک گفتاردرمان کودکان اضطابی باید آموزش های لازم را در زمینه رفتاردرمانی کودکان دیده باشد تا بتواند بهترین نتیجه درمانی را برای کودک رقم بزند. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر با استفاده از گفتاردرمانان مجرب در حیطه گفتاردرمانی کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. خدمات گفتاردرمانی در منزل از دیگر امکانات این مرکز در حیطه گفتاردرمانی کودکان است که موجب تسهیل روند درمان ارتباط زودهنگام کودک با درمانگران می شود.

اختلال عاطفی

اختلال عاطفی نوعی بیماری است که، در طول یک دوره­ی طولانی، با یک یا چند ویژگی زیر ظاهر می­شود، و آن چنان چشمگیر است که عملکرد آموزشی کودک را به طور نامطلوبی تحت تاثیر قرار می­دهد:

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

1) ناتوانی در یادگیری، که نمی­توان این ناتوانی را به عوامل ذهنی، حسّی، و یا جسمی نسبت داد.

2) ناتوانی در ایجاد و یا حفظ و تداوم روابط بین فردی رضایت­بخش با همسن و سالان و آموزگاران.

3) انواع مختلف رفتارها و احساسات نادرست در شرایط طبیعی زندگی.

4) نوعی خُلق و خوی دلواپسی، و یا افسردگی معمولاً فراگیر.

5) تمایل به بروز علایم جسمی یا ترس در ارتباط با مسایل شخصی و یا مسایل مدرسه.

اصطلاح اختلال عاطفی، اسکیزوفرنیا را هم شامل می­شود. این اصطلاح درباره­ ی کودکان ناسازگار به کار گرفته نمی­شود، مگر این که مشخص شود که به اختلال عاطفی مبتلا هستند (دفتر ثبت فدرال، مأخذ آنلاین).

ویژگی­های اختلال عاطفی باید در سه جنبه­ ی کلی مورد ارزیابی قرار گیرد: تداوم (دیرش)، تعداد دفعات، و شدت وقوع ویژگی­های خاص این ناتوانی.

ویژگی­های تداوم اختلال عاطفی

1) مدت زمان تداوم رفتار متغیر است.

2) متخصصان بر این باورند که، مدت زمان تداوم رفتار در ارتباط با شرایط می­تواند ناپایدار باشد، مثلاً بیماری و یا مرگ یکی از اعضای خانواده.

ویژگی­های تعداد دفعات اختلال عاطفی

1) تعداد دفعات وقوع رفتار متغیر است.

2) متخصصان بر این باورند که، تعداد دفعات وقوع رفتار در ارتباط با شرایط می­تواند ناپایدار باشد. مثلاً: جدایی و یا طلاق پدر و مادر از یکدیگر.

ویژگی­های شدت اختلال عاطفی

1) شدت اختلال رفتار متغیر است.

2) متخصصان بر این باورند که، شدت اختلال رفتار در ارتباط با شرایط می­تواند ناپایدار باشد، مثلاً: نداشتن مسکن، و یا تعداد دفعات نَقلِ مکان خانواده.

هنگامی که تداوم، تعداد دفعات، و شدت اختلال، موضوع مورد بحثی باشد، طبق تشخیص متخصصان مربوطه، پیش از تکمیل دقیق شیوه­های روند درمان، می­توان دانش­آموز را تحت خدمات حمایتی خاص (بحران) قرار داد.

نتیجه­ گیری برای گفتاردرمانی کودکان مضطرب

کودک مبتلا به اختلال عاطفی، با کودکان مبتلا به سایر ناتوانی­ها، یعنی کودکانی که احتمالاً ادا درمی­آورند، باعث ناآرامی در کلاس به ویژه در برنامه­ های آموزش عمومی می­شوند، تفاوت دارد (اسمیت و همکاران 1998).

برای اینکه گفتاردرمانها بتوانند برنامه­ ی درمان گفتار و زبان کودک مبتلا به اختلال عاطفی را به طور موفقیت­ آمیزی اجرا کنند، باید در رفتار درمانی مهارت داشته باشند. قوانین نظم و ترتیب و رفتار در جلسه­ ی درمانی، هم برای برنامه­ های عمومی، و هم برای برنامه­ های اختصاصی سودمندند. هدف نهایی برای گفتاردرمانی کودکان اضطرابی این است که، با پیش بردن رفتار درمانی، درمان را پشتیبانی نماید. بخشی از ملاحظات برای ایجاد و تداوم رفتار مناسب، توسط زابِل و زابِل بررسی شده است. آن­ها اهمیت محیط فیزیکی را در ایجاد نظم و ترتیب شرح داده­اند. به عنوان مثال، این پژوهشگران بیان داشته­ اند که، توجه به چیدمان مناسب صندلی­ ها، یکی از روش­های سودمند برای ایجاد رفتار مناسب است. به علاوه گزارش شده است که، برنامه ­های پیشگیری­ کننده درباره­ی بالا بودن انتظارات قوانین، تقویت­ کننده ­های مثبت، و نظم و ترتیب در برنامه، برای ایجاد و حفظ رفتار مناسب در کلاس مهم می­باشند. گفتاردرمانها را تشویق می­کنیم تا به منظور کمک به ایجاد و حفظ رفتارهای مناسب در کودکان مبتلا به اختلال عاطفی، به کارگیری قواعد کلاس درس، چیدمان­های مناسب محیط فیزیکی، و راهکارهای بازدارنده­ی رفتار را با یکدیگر ادغام نمایند. البته، گفتاردرمانی باید با آموزگار کلاس درس همکاری کند تا به منظور کمک به برنامه ­های رفتار درمانی کاربردی برای کودکی که در برنامه­ ی کلاس درس شرکت می­کند، و همچنین برای کودکی که در برنامه­ی درمان گفتار و زبان شرکت می­نماید، به ثبات دست یابند و مورد حمایت قرار گیرند.

گفتاردرمانی کودکان مضطرب در مدرسه

به عنوان یک گفتاردرمانگر که سال‌ها با کودکان مضطرب کار کرده‌ام، می‌دانم که مدرسه می‌تواند همزمان هم چالش‌برانگیزترین و هم transformativeترین محیط برای این عزیزان باشد. اضطراب در کودکان مضطرب اغلب خود را در قالب اجتناب از صحبت کردن، لکنت هیجانی، یا حتی سکوت انتخابی نشان می‌دهد. اینجا دقیقاً همان جایی است که همکاری مثلثی بین گفتاردرمانگر، معلمان و والدین نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت مطلق است.

چرا مدرسه چنین نقشی حیاتی دارد؟
کودک مضطرب در کلاس درس با سه چالش روبروست:
۱. اضطراب عملکردی: ترس از قضاوت شدن هنگام خواندن یا پاسخ‌دهی
۲. اضطراب اجتماعی: فشار همسالان و محیط گروهی
۳. بار حسی: سروصدای محیط، نورها و شلوغی که پردازش گفتار را دشوار می‌کند.

راهکارهای عملی برای ایجاد محیط حمایت‌گر:

الف) نقش معلمان (پیش‌نیازهای کلیدی):

ایجاد “قوانین گوش دادن” در کلاس: مثلاً “وقتی کسی حرف می‌زند، چشم‌هایمان به اوست”

استفاده از سیستم همراهی (Buddy System): معرفی دوست حمایت‌گری که کودک در فعالیت‌های گروهی کنار او باشد

دادن انتخاب زمان پاسخگویی: “دوست داری الان جواب بدی یا بعد از زنگ تفریح؟”

ب) مداخلات گفتاردرمانی در مدرسه:

اجرای جلسات کوتاه ۱۵ دقیقه‌ای در محیط آشنا (کتابخانه یا اتاق مشاوره) به جای کلینیک

آموزش تکنیک‌های تنفسی دیافراگمی همراه با حرکات فیزیکی (مثل فشردن توپ استرس هنگام بازدم)

استفاده از ابزارهای ارتباطی جایگزین (AAC) موقت مانند کارت‌های تصویری تا زمان کاهش اضطراب

پ) نقش والدین (پل ارتباطی خانه و مدرسه):

ساخت “کتابچه گفتگو” با عکس محیط مدرسه: پیش‌بینی موقعیت‌های گفتاری (پرسش از معلم، بازی با همکلاسی)

تمرین بازی‌های نقش‌آفرینی در خانه: ایفای نقش معلم یا همکلاسی در شرایط کم‌استرس

استفاده از زبان توصیفی غیرمستقیم: به جای “امروز بلندخوانی کردی؟” بگویید: “امروز کتاب قشنگی درباره فضا دیدم!”

سوالات متداول:

1-چگونه تماشای بیش‌ازحد صفحه‌نمایش (Screen Time) می‌تواند اضطراب گفتاری کودکان را تشدید کند؟
نور آبی صفحات دیجیتال با اختلال در ترشح ملاتونین، کیفیت خواب را کاهش می‌دهد که خود محرک افزایش اضطراب است. از سوی دیگر، محتوای سریع و هیجان‌انگیز رسانه‌ها، “تحمل انتظار” را در مکالمات روزمره پایین آورده و باعث می‌شود کودک در گفت‌وگوهای واقعی با قطع کلام دیگران یا فرار از موقعیت‌های چالش‌برانگیز واکنش نشان دهد. گفتاردرمانگران توصیه می‌کنند حداکثر ۱ ساعت استفاده کنترل‌شده از صفحه‌نمایش با فاصله ۲ ساعته قبل از خواب همراه با جایگزینی بازی‌های فیزیکی تعاملی صورت پذیرد.

2-کودکم هنگام اضطراب نوک زبانش می‌گیرد! آیا این طبیعی است؟
نه، این حالت (tongue thrust) اغلب نشان‌دهنده اضطراب زیاد است که گفتاردرمانگر با تمرینات ساده‌ای مثل “بازی لیوان پر بادکنک” آن را درمان می‌کند.

گفتار درمانی اختلالات جسمی| کلینیک توانبخشی پایا| کلینیک توانبخشی غرب تهران| دکتر صابر

در آسیب دیدگی اسکلتی، مشکل دستگاه ­های اسکلتی (استخوان­ها، مفاصل، اندام­ها، و عضلات وابسته به آن­ها) آن چنان شدید است که روی عملکرد آموزشی کودک، به طور نامطلوبی تاثیر می­گذارد. این اصطلاح دربر گیرنده ی آسیب­های ناشی از ناهنجاری مادرزادی (مثلا : پای چماقی، فقدان برخی از اندام­ها، و غیره)، آسیب دیدگی های ناشی از بیماری (مثلا: فلج اطفال، سل استخوانی، و غیره)، آسیب دیدگی­های ناشی از سایر علت­ها (مثلا : فلج مغزی، قطع اندام ها، شکستگی­ها، و یا سوختگی­ها) است که باعث جمع شدگی اسکلت می­شوند (دفتر ثبت فدرال، مأخذ آنلاین). مرکز گفتاردرمانی  دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی کودکان با اختلالات جسمی و همچنین گفتاردرمانی در منزل برای کودکان فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته مرکز در کنار تجربه متخصصان مرکز گفتاردرمانی موجب پیشرفت روند گفتار در کودکان می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

از ویژگی­های آسیب دیدگی اسکلتی این است که، در بیش­تر موارد باعث « اشکالاتی در پاها، بازوها، مفاصل، و ستون مهره ها می­شوند، و راه رفتن، ایستادن، نشستن، و یا استفاده از دست­ها را برای کودک ناممکن و یا دشوار می سازند»

شایع ترین این مشکلات عبارتند از: دیستروفی عضلانی، آرتریت روماتوئید دوران کودکی، و اِسکلیوز. به لحاظ تخصصی، این مشکل نتیجه­ی صدمه­ی عصبی است، در حالی که فلج مغزی غالبا به صورت آسیب دیدگی اندام ها و ناتوانی حرکتی تظاهر پیدا می­کند.

نتیجه گیری برای درمان گفتاردرمانی کودکان

هوش کودک مبتلا به آسیب دیدگی­ های اسکلتی معمولا طبیعی است، مگر این که مشکلات دیگری وجود داشته باشند که باعث پایین آمدن بهره­ی هوشی کودک گردند. با این وصف، کودک مبتلا به آسیب دیدگی­های اسکلتی، به علت محدودیت­های حرکتی، غالبا در مورد افعال عملی و سایر مفاهیم زبانی مربوط به فعالیت حرکتی، از مفاهیم کمتری برخوردار است. به عنوان مثال کودک مبتلا به آسیب دیدگی­های اسکلتی، به دلیل فقدان تحرک و مشارکت در فعالیت­های گروهی، ممکن است درباره ی ورزش­های جمعی و بازی­هایی که به تحرک بدنی نیاز دارند واژگان کم تری داشته باشد. در آسیب دیدگی­های زوال دهنده، مثل دیستروفی عضلانی، هر چه مشکل پیشرفت می­کند و فیبرهای عضلانی به سمت زوال می­روند، کنترل حرکت عضلات تولید تحت تاثیر قرار می­گیرند. معمولا برای کودکان مبتلا به اختلالات عضلانی زوال دهنده، در واپسین مراحل پیشرفت بیماری، خدمات درمان گفتار و زبان در نظر گرفته نمی­شود. به هر روی گفتاردرمانان باید با دستورات IEP برای کودکان دچار آسیب دیدگی­های اسکلتی، به ویژه برای اختلالات زوال دهنده در طول زمان، مورد راهنمایی قرار گیرد.

از سوی دیگر، فلج مغزی، با معیار پیش رونده بودن، یک اختلال ایستا است، اختلالی نیست که انتظار داشته باشیم عملکرد کلی کودک در مهارت­های عضلانی، با گذشت زمان بدتر بشود البته، مگر این که درمان نشود و به حال خودش رها شود. با درمان مناسب پزشکی، و خدمات حمایتی مثل فیزیوتراپی و کاردرمانی، با گذشت زمان، نشانه­ های فلج مغزی کاهش پیدا می­کنند. به دلیل رابطه­ ی موجود بین وضعیت حرکتی کلی کودک و پیشرفت در درمان گفتار و زبان، گفتاردرمانان را که با کودک دچار فلج مغزی کار می­کنند، تشویق می­کنیم تا به منظور زیر نظر گرفتن تمام مهارت های حرکتی کلی، با سایر متخصصانی که با کودک کار می­کنند همکاری نزدیکی داشته باشند. برای کودکان دچار دیس آرتری ناشی از فلج مغزی، شگردهای درمان دیس آرتری گفتار غالبا سودمندند.

سایر آسیب دیدگی سلامت عمومی

فرد مبتلا به آسیب دیدگی سلامت عمومی، از توانایی، هشیاری، و شور و نشاط کمی برخوردار است، که این وضعیت مستلزم افزایش هشیاری نسبت به محرک­های محیطی است، چرا که این وضعیت منجر به کم شدن هشیاری در محیط آموزشی می­گردد، زیرا:

در اثر مشکلات حاد یا مزمن، نظیر: آسم (نفس تنگی) ،اختلال و نقص در توجه، و یا بیش فعالی و اختلال و نقص در توجه، دیابت، صرع، بیماری قلبی، هموفیلی، مسمومیت ناشی از سُرب، سرطان خون، عفونت کلیه (نفریت)، تب روماتیسم، و کم خونی داسی شکل، عملکرد آموزشی کودک به نحو نامطلوبی تحت تاثیر قرار می گیرد (دفتر ثبت فدرال ، مأخذ آنلاین).

ویژگی­های سایر آسیب دیدگی­های سلامت عمومی، به علت زیاد بودن تعداد ناتوانی­های دیگر در این طبقه، به طور گسترده­ای تفاوت پیدا خواهد کرد. از ویژگی­های کودکان دچار آسیب دیدگی­های سلامت عمومی، که پیش تر در تعریف آن بیان شده است، این است که، اغلب در به انجام رساندن کار، انتقال از یک کار به کار دیگر، تعامل با دیگران، اجرای دستورات، انجام منظم یک کار، و سازمان بندی کردن مراحل کار، دارای مشکل هستند. کودکانی که از لحاظ جسمی ضعیف و بی حال هستند، ممکن است به اکسیژن کمکی نیاز داشته باشند و روزانه چندین بار دارو مصرف کنند، که غالبا از آن ها به عنوان دانش آموزان نیازمند مراقبت، ثبت نام به عمل می آید. کودکان مبتلا به بیماری­های واگیردار نیز زیر عنوان سایر آسیب دیدگی­های سلامت عمومی، در مدارس با آن­ها رفتار می­شود.

نتیجه گیری برای درمان گفتار و زبان

چنانچه مشکلاتی، سلامت و زندگی کودک را تهدید کند و کودک به خدمات پزشکی نیاز داشته باشد، غالبا درمان گفتار و زبان به تعویق می­افتد. کودکانی که از دیدگاه پزشکی، ضعیف و بی حال هستند، اغلب به مراقب نیازمندند تا به منظور محافظت از زندگی آن­ها و یا جلوگیری از وخیم تر شدن وضعیت سلامت آن­ها بی درنگ اقدام شود. در خلال لحظات بحرانی بیماری، به دلیل مشکلات ناشی از تنفس و یا تغذیه که با کار کردن روی گفتار تناقض دارند، کودکان تحت درمان گفتار و زبان قرار نمی­گیرد. به هر روی، به محض این که سلامت کودک امکان بدهد، و او برای درمان گفتار و زبان مراجعه کند، گفتاردرمانان کودکان کار روی درمان گفتار و زبان را متناسب با هدف­های IEP برای کودک، دوباره آغاز می­کند.

گفتاردرمانی بلع کودکان

بسیاری از کودکان نوپا و آن­هایی که پستانک استفاده می­کنند ، تعداد و انواع غذاهایی که قصد خوردن آن را دارند کاهش می­دهند چراکه جوانه­ های چشایی آن­ها نمونه ­هایی کمتری را مورد آزمایش قرار می­دهد. اگرچه ، کودک با مزه ­کردن و دیگر حساسیت­ ها تمایل فوق­ العاده­ ای برای مکیدن پستانک ، خوردن بی­نهایت انواع غذاها که ناشی از مشکلاتی که همراه با چشایی ، بافتی ، دمایی ، بویایی و قدرت عضلات فک و دیگر فاکتورها می­شوند را دارا هستند . مشکلات بد غذایی کودکان و اختلال بلع بعضی از کودکان ناشی از مشکل در حس چشایی می باشد که توسط تکنیک های گفتاردرمانی حسی برطرف می شود. بیش حسی و کم حسی چشایی موجب اختلالات تغذیه در کودک شده و باید به سرعت درمان گردد. مرکز  درمان گفتاردرمانی کودکان  دکتر صابر با استفاده از تکنیک های پیشرفته درمانی نظیر سنسوری روم و گفتاردرمانی حسی در درمان اختلال پردازش حسی و بهبود مشکلات حسی کودکان اوتیسم موثر می باشد. علاوه بر درمان های حسی در کودکان با مشکلات بلع، تکنیک های گفتاردرمانی بلع کودکان و وضعیت دهی مناسب به همراه تقویت عضلات دهان و رفلکس بلعیدن به کودکان کمک می نماید مهارت های بلعیدن و جویدن را بهبود بخشند و تغذیه کودک را آسان تر می کند.مرکز درمان اختلال بلع کودکان دکتر صابر در این زمینه با ارائه خدمات گفتاردرمانی در کلینیک و منزل به شما کمک می نماید.

وضعیت قرارگیری و مرحله بلع دهانی

وضعیت غیر نرمال دهان ممکن است در تلاش برای ایجاد ثبات استفاده شود. پیدایش انقباض زبان، مهارت حسی حرکتی دهانی غیر نرمال برجسته در طول تغذیه فرد با مشکل فلج مغزی ممکن است با وضعیت غیر نرمال و ضعف تونوس ماهیچه ای ارتباط مستقیم داشته باشد. بیمار با مشکلات بلع ممکن است از الگوی کشش شدید و غیر نرمال گردن و عقب رفتن زبان به عنوان مبنای غیر نرمال ثبات در بالا بردن و چرخش سر و باز کردن دهان استفاده کند. فرد با مشکل CP یا ضربه مغزی همچنین ممکن است از انبساط شانه ای یا انقباض کتف برای نگه داشتن بدن استفاده کند. این حالت جبران های ناهنجار، ضعف زبان، فک، گونه و تحریک لب را بیشتر می کند. اختلال بلع در مایعات در این افراد مشاهده می شود.

وضعیت قرارگیری و مرحله ی بلع حلقی در مشکلات بلع غذا

کشش بیش از حد گردن روی ساختمان مسیر حلقی تاثیر می گذارد و کودک و بزرگسال با مشکلات بلع را در خطر مشکلات تنفسی در طول تغذیه قرار می دهد. کنترل وضعی همچنین به هماهنگی بین تنفس و بلع در طی تغذیه وابسته است. کودک باید استواری در سر تا سر ستون فقرات و حرکت دنده ها در قفسه سینه را در تنفس کارآمد نشان دهد. این ارتباط بین حرکت و استوار بودن در طی هماهنگی پیچیده تنفسی و بلع که در طی تغذیه ی دهانی اتفاق می افتد تعیین کننده است.

وضعیت قرارگیری و مرحله ی بلع مروی در مشکلات بلع

EERD/GERD ممکن است از وضعیت بدن تاثیر بگیرد.Whitington Orenstein اظهار کردندوضعیت طاق باز(به پشت خوابیده) برای نوزادان ممکن است EERD/GERD را افزایش دهد. انجمن علمی بیماری کودکان آمریکا (2000) توصیه کرده که نوزادان سالم برای خوابیدن در حالت طاقباز قرار داده شوند، شامل نوزادان با EERD/GERD. هیچگونه افزایشی در مرگ های نسبت داده شده به تنفس با تغییر وضعیت خواب از حالت دمر به طاقباز برای نوزادان انگلستان گزارش نشده است. Fleming ،Meyers،Herbst توصیه کردند نوزان را در وضعیت دمر همراه با سر 30 درجه بالاتر برای 1 تا 2 ساعت بعد از تغذیه قرار داده شوند. Orenstein 100 نوزاد زیر 6 ماه را مورد مطالعه قرار داد، درجه PH مری آنها در وضعیت دمر با 30 درجه چرخش سر افزایش می یافت، این پژوهش جلوگیری از رفلاکس برای نوزادان زیر 6 ماه بوده است. وضعیت سر بالاتر ممکن است برای نوزادان زیر 10 روز مفید باشد ولی نه برای نوزادان بزرگتر.

گفتاردرمانی حسی در مشکلات بلع

در گفتاردرمانی در منزل کودکی با حساسیت بیش ­ازحد نسبت ­به مزه ­ها پافشاری بسیاری بر رژیم­های بی­ مزه دارد که شام وی شامل انواع پاستا ، ماکارونی و پنیر و ناگت مرغ می­شود. اگر یک­بار کودکی که دارای حساسیت مزه است نوعی غذار ا بیابد که مزه ­ی آن باب میلش باشد ، ممکن است همیشه وعده­ های غذایی مشابه با آن را درخواست کند و هنگامی­ که غذایی که ترجیح داده در دسترس نباشد یا ازطریق دیگری آماده شده باشد ، بسیار ناراحت و غمگین می­شود.

کودک با حساسیت حس پایین ممکن است به­ شدت خواستار غذاهایی با بوی زیاد باشد ، غذاهایی مثل ریختن آبلیمو برروی گوشت­ ماهی ، ریختن سس زیاد برروی همبرگر ، و چاشیدن نمک و فلفل بیش ­ازحد بر روی سیب­ زمینی فرانسوی.

روش جایگزین در چشایی (وبویایی) می­تواند نشانه ­ای از کمبود روی باشد . کمبود بیش ­ازحد روی می­تواند به ­طورکل اشتها را کاهش دهد ، و بعدها به بی ­اشتهایی کمک کند. در فردی که غذایی را بیش ­از حد طلب می­کند و بیزاری زیادی از سایر غذاها دارد ، سطح روی آنها باید توسط دکتر یا متخصص تغذیه از طریق آزمایش خون مورد ارزیابی قرار گیرد به­ جای اینکه این مورد را به­ طور 100درصد به ذائقه غذایی ربط دهیم.

الگوها و قالب­های بسیار گسترده ­ایی وجود دارند که برکودکان ، نوجوانان و بزرگسالان با تنوع زیادی از تشخیص­ ها اثرگذار است و همچنین آنهایی که با شاخص تشخیص­ های دیگری مواجه نمی­شوند . در مواردی­ که کودکان تشخیص­های همزمانی چون اوتیسم ، بیش­فعالی یا اضطراب را دارند ، هرگونه چالش در پردازش حسی می­تواند به­ طور چشم­گیری صفات واضح و قابل رؤیت در آن­ها را جهت تشخیص کاهش دهد.

سوالات متداول:

1.متخصص گفتاردرمانی بلع چکار می کند؟

متخصص گفتاردرمانی بلع کودکان در زمینه مشکلات قورت دادن غذا و حساسیت های چشایی در کودکان فعالیت می نماید.

2.مشکلات بد غذایی کودکان مربوط به چیست؟ مشکلات بد غذایی کودکان و اختلال بلع بعضی از کودکان ناشی از اختلال حس چشایی می باشد که توسط تکنیک های گفتاردرمانی حسی برطرف می شود. بیش حسی و کم حسی چشایی موجب اختلالات تغذیه در کودک شده و باید به سرعت درمان گردد.

گفتاردرمانی تاخیر کلامی

 رشد گفتار عبارت است از روند پیشرفت طبیعی عملكرد از یک مرحله­ ی ابتدایی و پایین، به مرحله­ ای پیچیده تر و همانند عملکرد افراد بزرگسال. گفتاردرمانی تاخیر کلامی باید نسبت به حوزه های مراحل مختلف رشد که می توانند روی پیشرفت مورد انتظار گفتار و زبان، در درمان تاثیر بگذارند، آگاهی داشته باشند. کودکان با تاخیر کلامی پس از مراجعه به گفتار درمانی باید توسط دکتر متخصص مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته و علت تاخخیر کلامی در آنان مشخص گردد. سپس برنامه درمانی مناسب توسط متخصص گفتاردرمان ارائه می گردد. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی تاخیر کلامی در کودکان فعالیت می نماید. گفتاردرمانی کودکان در منزل از خدمات پیشرفته این مرکز می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علل مختلفی موجب اختلال در گفتار و تاخیر کلامی می شود.اختلال حرکتی کل بدن، به دلیل ایجاد اشکال در اجرای فعالیت های حرکتی کاملاً ظریف زبان، لبها، وكام برای تولید درست واج ها، می تواند روی تولید نیز تاثیر بگذارد. به همین قیاس، بیمار مبتلا به نقص در عملکرد شناخت نیز ممکن است در درک و حفظ و نگهداری مفاهیم مربوط به معناشناسی، صرف، نحو، واج­شناسی، و اجرای عملی مهارت ها با مشکل مواجه شود. به همین دلیل، عقیده بر این است که، اطلاعات درباره­ ی پنج حوزه از رشد، در ارتباط با تأثیرات آن ها روی درمان گفتار و زبان کودک در حال رشد مهم می باشد، و بیشتر این حوزه ها روی عملکرد فرد بزرگسال نیز تأثیر می گذارند. این پنج حوزه از رشد عبارتند از : برقراری ارتباط، شناخت، حرکت، خودیاری / دارای توانایی تطبیق، و حوزه های اجتماعی- عاطفی.

گفتاردرمانی در تاخیر رشد کلامی

عقیده بر این است که، چنانچه گفتاردرمانی تاخیر گفتار آگاهی کاملی درباره­ ی رشد جنبه های مختلف عملکرد داشته باشد، به نفع بیمار خواهد بود. بنابراین، به جای پیشنهاد این که گفتاردرمان هر جنبه از حوزه های مختلف رشد را بیاموزد، توصیه میکنیم که، گفتاردرمانی تولید گفتار با مراحل رشد، وابسته به حوزه های مختلف رشد آشنا شود. مراحل رشد، آن دسته از «شاخص ها» یا مهارت هایی هستند که، سطح عملکرد بیمار را در مقایسه با سطح سن مورد نظر در حوزه های عملکرد نشان می دهند. مراحل رشد، مخصوص مهارت های حرکتی، شناخت، توانایی تطبيق / خودیاری، برقراری ارتباط، و مهارت های اجتماعی- عاطفی است. به عنوان مثال، اگر از بیمار انتظار داشته باشیم که در سن ۶ ماهگی غان و غون انجام داده باشد، ولی در مقابل، او در سن ۲ ماهگی غان و غون کرده باشد، گفتاردرمانی«شاخصی» درباره­ ی این مهارت (غان و غون کردن) دارد که نشان می دهد، این کودک در ارتباط با رشد مورد نظر، مهارت غان و غون را ۴ ماه زودتر از سن مورد نظر انجام داده است. این نمونه­ای از کودکی است که، مهارتی را بالاتر از سطح سن مورد نظر در این حوزه از عملکرد نشان داده است. بالاتر از سطح سن مورد نظر به این معنی است که، این کودک زودتر از مرحله­ی رشد مورد نظر، به این مرحله رسیده است. یعنی پیش از آنچه که انتظار داشتیم. این وضعیت گویای این است که، این کودک در این حوزه، در سطح عملکردی بالاتری از میانگین قرار دارد. در مثالی دیگر، اگر از بیماری انتظار داشته باشیم که در سن ۶ ماهگی مستقلاً بنشیند، ولی او در سن ۱۲ ماهگی مستقلاً بنشيند گفتاردرمانی شاخصی درباره­ ی مهارت نشستن دارد که نشان می دهد، این کودک در ارتباط با رشد مورد نظر، مهارت نشستن را ۶ ماه دیرتر از سن مورد نظر انجام داده است. این کودک، در این حوزه از عملکرد، در سطح پایین­تری از سن مورد نظر قرار دارد، یعنی دیرتر از آنچه که انتظار داشتیم. این وضعیت گویای این است که، این کودک در این حوزه، در سطح عملکردی پایین­تری از میانگین قرار دارد. نباید فراموش کنیم که، مهارت های پیش از هنگام در یک حوزه، به عنوان مثال، غان و غون کردن پیش از موعد در مثال پیشین، الزاماً بیان کننده­ی این نیست که کودک در سایر حوزه های عملکردی هم مهارت های پیشرفته­ای داشته باشد. به همین قیاس، پایین بودن مهارت های یک بیمار از سطح سنی مورد نظر در یک حوزه از عملكرد، الزاماً به این معنی نیست که سایر مهارت های بیمار نیز پایین­تر از سطح سنی مورد نظر هستند. به عنوان مثال، چنانچه کودکی دیرتر از سن مورد انتظار بنشیند، ممكن است مهارت های گفتار و زبان او متناسب با سن او ظاهر شوند.

گفتاردرمان اختلال تاخیر کلامی شخص متخصصی است که مسئول ارزیابی و تشخیص مهارت های گفتار و زبان می­باشد. از این رو، از او انتظار می رود تا درباره­ ی مراحل رشد برقراری ارتباط، از تبحر و مهارت برخوردار باشد. با این وصف، از گفتاردرمان انتظار نداریم تا در سایر حوزه های (شناخت، حرکت، خودیاری / توانایی تطبیق، و حوزه­ های اجتماعی- عاطفی) از تبحّر و تخصص برخوردار باشد. در حقیقت، هنگامی که مهارت های بیمار در حوزه هایی غیر از گفتار و زبان، پایین­تر از سطح مورد انتظار باشد، گفتاردرمان باید به طور مناسب، بیمار را برای ارزیابی به متخصص دیگری معرفی نماید. در مورد بیمارانی که در چندین حوزه با استعداد به نظر می رسند، ولی در حوزه های دیگر در سطح پایین­تری قرار دارند نیز ممکن است لازم باشد که بیمار در مورد حوزه های اخیر، به متخصص مربوطه معرفی شود. اگرچه از گفتاردرمان ها انتظار نداریم تا در تمامی حوزه های رشد از تبحر برخوردار باشند، ولی به منظور افزایش کارآیی در ارائه­ ی خدمات گفتار و زبان به بیماران، گفتاردرمان ها را تشویق
می­کنیم تا علاوه بر تبحر در آسیب شناسی گفتار و زبان، درباره­ی عملکرد شناخت، حرکت، خودیاری / توانایی تطبیق، و مهارت های اجتماعی- عاطفی، اطلاعات جامعی کسب کنند. در بخش های زیر ، هر یک از این پنج حوزه­ ی رشد به طور مختصر شرح داده می شوند.

علائم هشداردهنده تأخیر کلامی

تأخیر کلامی یکی از اختلالات رشدی شایع در کودکان است که می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلاتی در رشد زبانی، شناختی یا حتی شنوایی کودک باشد. تشخیص به‌موقع این تأخیرها اهمیت بالایی دارد، زیرا هرچه مداخله درمانی زودتر آغاز شود، احتمال جبران عقب‌ماندگی‌های زبانی بیشتر خواهد بود. والدین به عنوان نزدیک‌ترین افراد به کودک، نقش اساسی در شناسایی علائم هشداردهنده دارند. یکی از نشانه‌های اصلی تأخیر کلامی، عدم شروع به گفتن کلمات معنی‌دار تا سن ۱۸ ماهگی است. اگر کودکی در این سن هنوز قادر به بیان حداقل چند کلمه ساده مانند “مامان” یا “بابا” نیست، این می‌تواند یک زنگ خطر باشد. همچنین، اگر کودک در دو سالگی نتواند جملات دو کلمه‌ای ساده بسازد یا از زبان برای بیان خواسته‌ها و احساسات خود استفاده نکند، باید مورد ارزیابی گفتاردرمانی قرار گیرد.

از دیگر علائم هشداردهنده می‌توان به درک ضعیف زبان، ناتوانی در دنبال کردن دستورات ساده، نداشتن تماس چشمی مؤثر هنگام صحبت کردن، و بی‌تفاوتی نسبت به صداها یا کلمات اطراف اشاره کرد. گاهی کودک صداهایی نامفهوم تولید می‌کند، اما این صداها ثبات ندارند و به گفتار منسجم تبدیل نمی‌شوند. این حالت نیز می‌تواند یکی از نشانه‌های تأخیر کلامی باشد.

گاهی والدین تصور می‌کنند که کودکشان فقط دیر زبان باز کرده و نیازی به نگرانی نیست، در حالی که برخی از اختلالات جدی مانند اوتیسم، اختلالات شنوایی یا اختلالات رشدی عصبی نیز با تأخیر کلامی خود را نشان می‌دهند. بنابراین، در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است کودک توسط متخصص گفتاردرمانی یا پزشک اطفال ارزیابی شود.

در مجموع، توجه به روند رشد زبانی کودک، مقایسه آن با جدول‌های رشد استاندارد و همکاری با متخصصان حوزه گفتار و زبان می‌تواند به شناسایی به‌موقع اختلال و آغاز درمان کمک کند. گفتاردرمانی زودهنگام در اغلب موارد می‌تواند به کودک کمک کند تا به روند طبیعی رشد کلامی بازگردد و از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری شود.

سوالات متداول:

1-چگونه گفتاردرمانگر تأخیر کلامی را تشخیص می‌دهد؟
گفتاردرمانگر با استفاده از آزمون‌های استاندارد رشد زبانی، ارزیابی تعاملات گفتاری و بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی کودک، وضعیت گفتاری او را ارزیابی می‌کند.

2-آیا تمرین در خانه هم بخشی از گفتاردرمانی است؟
بله، والدین نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارند. گفتاردرمانگر معمولاً تمرین‌هایی را برای انجام در منزل به والدین آموزش می‌دهد تا فرآیند درمان تسریع شود.