بهره هوشی کودکان رابطه نزدیکی با روند رشد و پیشرفت آنان دارد. ارزیابی و سنجش هوش کودکان باید توسط تست های تخصصی بهره هوش کودک 5،6،7ساله انجام گیرد. مرکز تست هوش کودکان دکتر صابر با در اختیار داشتن تست های تخصصی هوش کودکان برای همه سنین به صورت اختصاصی عمل می کند. بخش تست مرکز دکتر صابر با در اختیار داشتن ورژن های جدید تست های هوش و تسترهای تخصصی آموزش دیده و با سابقه طبق اصول ارزیابی هوش عمل کرده و دقت نتایج را تضمین می کند. انواع تست هوش کودک 5ساله،تست هوش کودک 6ساله و تست هوش کودک 7ساله از جمله تست هوش های کودکان است که در این مرکز ارائه می گردد.
استدلال سیال، توانایی حل مسائل و شناسایی روابط،با استفاده از استدلال قیاسی،استقرایی و تمثیل است. فعالیت های کلاسیک در این زمینه،نیازمند این است که آزمودنی بتوانند قوانین بنیادی یا روابط اصلی را به این بخش هایی از اطلاعات که برای آزمودنی تازگی دارند،فراهم سازد. توانایی برای استدلال استقرایی، در فعالیت ماتریس ها مشخص می شود و لازمه استدلال استقرایی جز به کل است.
در آغاز، «استدلال سیال» به عنوان یکی از مهمترین عوامل سازنده هوش که برای اولین مرتبه توسط اسپیرمن و پس از آن به وسیله ی کتل مطرح و نامگذاری شد، عنوان گردید ولی امروزه، حافظه فعال به عنوان دستاوردی از نظریه پردازی نوین و وام گیری از نظریه بادلی، در مقایسه با نظریه آتکینسون و شیفرین، مطرح شد.
در روند انجام تست هوش کودک 5 و 6 ساله،آزمودنی باید بتواند از موارد جزئی شروع کرده و به موارد عمومی تر دست یابد. درفعالیت استدلال قیاسی، به کودک سرنخ‌های ارائه می‌شود و باید بتواند به نتیجه گیری پرداخته و کاربردها یا موارد خاصی را مطرح سازد. در بازبینی تصاویر،که در آن فعالیت های برخی از افراد خاص مطرح شده‌اند، می توان مواردی از استدلال قیاسی را در نظر گرفت. در استدلال سیال، همواره استدلال استقرایی و قیاسی به عنوان عوامل سازنده و به عبارتی،بخش های اصلی در نظر گرفته می‌شوند.
در تست های هوش کودک 6و 7 ساله استدلال سیال که اسپیرمن از آن به عنوان عامل عمومی هوش یاد می‌کرد و کتل آن را به عنوان هوش ارثی در نظر می‌گرفت، شناسایی روابط علت و معلول با تاکید بر بررسی تفاوت ها و تشابهات ها انجام می پذیرد. بنابراین استدلال سیال به شناسایی روابط جزئی از روابط بنیادی و گاهی اوقات شناسایی قواعد،از طریق مشاهده های جزئی نگر،معطوف است.
ماتریس های پیشرونده که به تدریج سخت تر می شوند و آزمودنی باید بتواند روابط بین اشکال را در سطر و ستون (ماهیت ماتریس گونه) شناسایی کند،معرفه دقیقی از استدلال سیال است که تأثیر پذیری اندکی را از عوامل محیطی و یادگیری آموزشی نشان می‌دهد،به طوری که فرد باید تاثیر تمامی عوامل موجود در ماتریس ها را با ماهیت اصلی رابطه، بیابد.
دانش در تست هوش کودک 7 ساله
« دانش» به مجموعه اطلاعاتی اطلاق می‌شود که از طریق آموزشگاه،محل کار،در اجتماع یا محیط منزل به فرد انتقال می‌یابد. تمامی اطلاعات عمومی به نوعی در حیطه دانش قرار می‌گیرند و کتل از این عامل،تحت عنوان هوش متبلور یاد کرده است.دانش به تمامی مباحث اکتسابی از قبیل خزانه ی لغت معطوف است که به حافظه ی بلند مدت نیاز داشته و در حافظه ی بلند مدت، اندوزش می شود.
شاید بتوان دانش را به عنوان تاثیرات عوامل محیطی موثر بر هوش در نظر گرفت و نام دیگر آن را به عنوان یادگیری اکتسابی که تحت تاثیر شدید واژگان و خزانه لغت قرار دارد،مطرح کرد. در آزمون فوق،دیدگاه کتل در استدلال سیال به عنوان هوش سیال و دانش به عنوان هوش متبلور منعکس شده است. در این آزمون، تلاش شده است با استفاده از دانش غیر کلامی و کلامی، مشخص شود فرد چگونه دانشی را که فرا گرفته،مورد استفاده قرار دهد.
دانش، به اکتساب واژگان نیز اطلاق می گردد که در حیطه های متفاوت آموزشگاهی کسب با توجه به فراگیری محتویات آموزشی، می توان عناصر سازنده محتوای آموزشی را که تحت تأثیر فرهنگ اجتماعی قرار دارند،به عنوان دانش،تعریف کرد. دانش در حیطه پیشرفتتحصیلی یا اکتساب مواد آموزشی مطرح شده و به عنوان فراگیری مطالب درسی در زمینه تعریف واژگان و مفهوم‌سازی اصطلاحات و تحلیل معنایی،شناخته می‌شود.
اطلاعات آموزشگاهی و مفهوم‌سازی اصطلاحات رایج فرهنگی،از شاخص‌های سازنده دانش اند،از طریق تفسیر کلمات و بهره‌گیری از تفسیر معانی،مفاهیم و واژه های رایج فرهنگی،می توان میزان تسلط به دانش آموزشگاهی را تعیین کرد و تاثیر پذیر ترین عامل هوش را به عنوان دانش مطرح ساخت که تحت تاثیر یادگیری قرار می‌گیرد.
استدلال کمی در تست هوش کودک 6و 7 ساله
توانایی برای سر و کار داشتن با ارقام و حل مسائل کمی که در حیطه توانایی محاسبات انجام می‌گیرد. تحت عنوان «استدلال کمی» مطرح می‌شود. وی با تاکید بر مسائل ارقام ای و حل محاسبات پیچیده،می توان نام دیگر استدلال کمی را دانش ویژه ریاضی در نظر گرفت که از طریق یادگیری آموزشگاهی توسعه می‌یابد. دانش ویژه ریاضی یا توانایی محاسبات ارقامی،از ابعاد استدلال کمی است. در حیطه استدلال کمی،به توالی کمی توجه می‌شود و محاسبات مرتبط با چهار عمل اصلی انجام می گیرد. بدین ترتیب که پس از بررسی توانایی آزمودنی در زمینه جمع و تفریق،محاسبات پیچیده ریاضی توجه می گردد و با استفاده از اصول نسبت و تناسب،چهار عمل اصلی مد نظر قرار می‌گیرد. به عبارتی دیگر،در حیطه استدلال کمی،به محاسبات پیچیده ریاضی پرداخته می شود و تمامی محاسبات مرتبط با حل مسائل ریاضی،بر مبنای فرآیندهای محاسبات بنیادی و بخصوص چهار عمل اصلی استوار است.
همچنین،استدلالی کمی با فرآیند استدلال نیز مرتبط است و آزمودنی باید پس از شناسایی روابط خاص در بین عناصر سازنده یک مسأله، از اصول مرتبط با چهار عمل اصلی بهره مند شده و بتواند در حداقل زمان، پاسخ مناسبی را برای حل مسائل ریاضی عنوان کند. استدلالی کمی با بهره گیری از توانمندی استدلال در زمینه های ریاضی و محاسبات کمی همراه است که به گونه ای دقیق، معرف استدلال کمی است. توانایی بهره‌گیری از اصول منطقی و تفکر شناختی در حل مسائل ریاضی و بهره‌گیری از اصول و قواعد حاکم بر دنیای اعداد، به عنوان حیطه های سازنده استدلال کمی محسوب می گردند. برخی از سوال‌ها در این حیطه، تلفیقی از هندسه و پردازش دیداری- فضایی است و فرد با تجسم اشکال هندسی در ذهن خود، محاسباتی را انجام می‌دهد تا به پاسخ سوال دست یابد.
پردازش فضایی در تست هوش کودکان
در مواقعی که آزمودنی توانایی مشاهده الگوها را در راستای جهت گیری فضایی و کشف روابط نشان دهد، « پردازش دیداری- فضایی» عنوان می‌شود. پردازش دیداری- فضایی،با توانمندی تصویرسازی فضایی مرتبط است و هنگامی بروز می‌کند که شخص بتواند به یک گشتالت وی با تاکید بر قطعات متنوع محرک‌های دیداری برسد. فعالیتهایی از قبل تکمیل یک پازل، جهت یابی موقعیتی و جمع‌آوری موقعیت های مرتبط،به عنوان عناصر سازنده پردازش دیداری- فضایی،در نظر گرفته می شوند.
در حیطه پردازش دیداری – فضایی، باید به هماهنگی رفتارهای حسی- حرکتی با توانایی بینایی توجه کرد و الگوهای سن در زمینه ی جایگزینی قطعات هندسی در یک صفحه چوبی را مدنظر قرار داد. در سنین خردسالی، استفاده از صفحه‌ی قالب و جایگزین نمودن اشکال هندسی در یک صفحه چوبی به عنوان دستاوردی از برآورد تقریبی هوش، مطرح می‌شود.
جهت یابی تست هوش کودک
بررسی جهت یابی و موقعیت یابی یک شخص در استفاده از مسیرهای جغرافیایی و محورهای شمالی، جنوبی، شرقی و غربی، از جمله شاخص‌هایی است که برای پردازش هوش فضایی عنوان می‌شود، زیرا هوش دیداری- فضایی،با تصویرسازی ذهنی در یک محیط انتزاعی همراه است و میتواند به تشخیص ابعاد هندسی و عمق بخشی به توزیع های خاص،مربوط باشد. هوش فضایی به تجسم سازی یک شکل و سپس تفکیک آن شکل به عنوان یک گشتالت،به عناصر سازنده و اجزای تشکیل دهنده،اشاره دارد. تفکیک سازی یک شکل به عناصر و یا ترکیب عناصر به یک شکل کل نگر،به عنوان ابعاد هوش دیداری- فضایی عنوان می‌شود.
حافظه در تست هوش کودکان
در نهایت، طبقه ای از فرآیند حافظه که اطلاعات متنوعی را در حافظه بلند مدت اندوزش می کند و مورد بازبینی، ذخیره یا انتقال قرار می‌دهد، به عنوان حافظه فعال شناخته می‌شود. به یاد آوردن کلمات آخر در جملات مطرح شده که به ۶ جمله طولانی نیز ارتقا می‌یابد،توانایی بازیابی و به خاطر آوردن جملات مطرح شده و به یاد داشتن تعداد مکعب ها و ترتیب شان در ردیف های رنگی و به طور منظم ضربه زدن به آن ها،همه معرف حافظه فعال هستند.این دیدگاه توسط بادلی در سال ۱۹۸۶ مطرح شد و امروزه به عنوان عنصر اساسی و سازنده هوش در یادگیری آموزشگاهی شناخته می‌شود.
حافظه فعال به عنوان یکی از عوامل سازنده هوش است که در مقیاس های هوش پیشین، پس از آن به عنوان حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت یاد می‌شد. علاوه بر آن،حافظه کوتاه مدت و بلندمدت،به عنوان عناصر متفاوت از هوش به شمار می‌روند. در حالی که امروزه از حافظه فعال به عنوان تعامل سازنده هوش یاد می‌شود.حافظه فعال در فهم خواندن حساب واژگان نیز موثر است و برخی اوقات در حل مسائل هندسی تاثیر می‌گذارد. از کاربردهای حافظه فعال،می‌توان به تبدیل و دسته بندی اطلاعات در حافظه اشاره نمود.
کودکان اختلال یادگیری به علت مشکلات یادگیری که در طول زندگی تجربه می کنند دچار مشکلات رفتاری مختلف می گردند. مرکز رفتاردرمانی اختلال یادگیری دکتر صابر در حیطه رفع مشکلاتی نظیر گوشه گیری، افسردگی ، لجبازی و پرخاشگری فعالیت می نماید. رفتار درمانی اختلال یادگیری علاوه بر بهبود رفتار کودک می تواند در زمینه پیشرفت تحصیلی کودکان اختلال یادگیری نیز موثر باشد. مرکز روانشناسی کودک دکتر صابر با در اختیار داشتن کادر درمانی قوی در حیطه بازی درمانی و رفتاردرمانی اختلالات یادگیری در جهت پیشرفت این کودکان پیشگام می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اختلالات رفتاری کودکان دارای ناتوانی یادگیری
اختلالات هيجاني-رفتاري در کودکان اختلال یادگیری به شرايطي اطلاق ميشود كه در آن پاسخهاي هيجاني و رفتاري در مدرسه با هنجارهاي فرهنگي، سني و قومي تفاوت داشته باشد بطوريكه بر عملكرد تحصيلي کودک با اختلال یادگیری، مراقبت از خود، روابط اجتماعي، سازگاري فردي، رفتار در كلاس و سازگاري در محيط كار نيز تاثير منفي بگذارد. اغلب كودكان و نوجوانان با اختلالات رفتاري، احساسات منفي دارند و با ديگران بدرفتاريميكنند. در بيشترموارد، معلمان و همكلاسيها آنان را طرد ميكنند و در نتيجه فرصتهاي آموزشي آنان، كاهش مي يابد.
کودکان اختلال یادگیری در یک يا چند مورد از تواناييهاي تحصيلي مانند خواندن، نوشتن و رياضيات مشكلات جدي دارند و اين مشكلات ناشي از بهره هوشي پايين، نارساييهاي حسي، آموزش ناكافي و كمبودهاي فرهنگي آنها نيست. با وجود مشكلات بسياري كه کودکان دارای اختلال رفتاری دارند، بيشتر آنان تا سالها پس از ورود به مدرسه شناسايي نمي شوند و تحت آموزش ويژه قرار نمي گيرند، مگر اينكه اختلال رفتاري و مشكلات تحصيلي آنان شديد شود. تاكنون طبقه بندي هاي مختلفي براي اختلالات رفتاري صورت گرفته است. بعضي از پژوهشگران اختلالات رفتاري را به دو دسته بزرگ تقسيم کرده اند .اختلالات رفتاري دروني سازي كه شامل مواردي مانند افسردگي و اضطراب هستند كه با دنياي دروني فرد سروكار دارند كه با تعارضهاي رواني و هيجاني همراه است و اختلالات رفتار بروني سازي که شامل مواردي است كه به مشكلات فرد با ديگران ارتباط دارد. غالب كودكان اختلال يادگيري دارای مشکلات رفتاری متعلق به خانواده هايي هستند كه در دوران رشد خود پيوندهاي عاطفي لازم با والدين خود نداشته اند. به عبارت ديگر اين كودكان از نظر ارتباطات عاطفي ـ رواني با والدينشان، خاطرات و تجارب خوشايندي ندارند. آنها در بسياري موارد از سوي والدين مورد سرزنش، تحقير، تهديد و احيانا تنبيه بدني واقع شده اند.
دانش آموزان مبتلا به نارساييهاي ويژه يادگيري در مقايسه با همسالان طبيعي شان از محبوبيت كمتري برخوردارند و به همين دليل در معرض مشكلات اجتماعي قرار دارند. علاوه بر اين، معلمان كشف كرده اند كه آنها مشکلات رفتاري بيشتري از خود نشان مي دهند و نمي توانند خود را با دستورالعملهاي موجود در كلاس عادي تطبيق دهند.
اين اعتقاد وجود دارد كه مداخله براي تنظيم برنامه هاي درماني براي كودكان داراي ناتواني يادگيري و مشكلات رفتاري ممكن است در دوران پيش از دبستان و دوران دبستان ارزشمند است. اگر بتوانيم كودكان را در دوران دبستان درمان كنيم يعني قبل از اينكه مشكلات يادگيري سبب عوامل شكست در مدرسه شود(براي مثال عزت نفس پايين، مشكل در روابط دوستانه و غيره) و موجب تغيير نگرشهاي بزرگسالان و بدتر شدن تعاملهاي كودك با والدين گردد، ميتوانيم يك مداخله ابتدايي موثر انجام دهيم.
رفتاردرمانی اختلال یادگیری
والدین کودکان اختلال یادگیری به علت عدم همکاری کودک در انجام تکالیف و وظایف تحصیلی خود دچار مشکلات فراوانی با کودکان خود هستند. برای ایجاد رابطه صحیح بین والد و کودک در زیر به ارائه نکاتی در زمینه رفتاردرمانی اختلال یادگیری پزداخته می شود.
چگونه کودک خود را در انجام تکالیفش هدایت کنیم؟
با معلم یا معلمین کودک آشنا شویم.
از نحوه تدریس شان و از انتظارات آنها از کودک اختلال یادگیری، آگاه شوید از آنها بخواهید شما را راهنمایی کنند که چگونه کودک خود را در انجام تکالیفش هدایت کنید.
به عنوان ناظر عمل کنیم.
در مورد تکالیف و امتحانات از کودک اختلال یادگیری سوال کنید. او را تشویق کنید و تکالیف انجام شده او را کنترل کنید. اگر سوالی داشت به کودک اختلال یادگیری جواب دهید. برخی از والدین تمام مدت در کنار کودک می‌نشینند و یا برایش تکلیف را می‌خوانند، این کار کاملاً اشتباه است. با این شیوه کودک اختلال یادگیری را به خود وابسته می کنیم، او دیگر نمی تواند بدون حضور شما تکالیفش را انجام دهد. ضمن اینکه وقتی شما مطالب را برای کودک می خوانید، در واقع درک آن را برای کودک آسانتر می کنید و به این ترتیب مانع از تفکر عمیق و پردازش کامل مسائل توسط او می شوید. در نتیجه کودک در درک مطلب یا فهم مسائل ریاضی در مدرسه و زمان امتحان، دچار مشکل می‌شود.
برای برنامه‌ریزی به کودک کمک کنیم.
در برنامه رفتاردرمانی اختلال یادگیری زمان انجام تکالیف را با مشورت خود کودک مشخص کنید و آن را روی کاغذ ثبت کرده و جایی نصب کنید که در حوزه دید کودک باشد.
شبهایی که تکالیف سنگین است یا وقتی تکلیف داده شده دشوار است، فرزندتان را تشویق کنید که کارهایش را تقسیم بندی کند. اگر لازم شد در برنامه‌ریزی به کودک اختلال یادگیری کمک کنید و هر یک ساعت ۱۵ دقیقه استراحت بدهید.
عواملی که حواس کودک را پرت میکنند،به حداقل برسانیم.
یعنی هنگام مطالعه و انجام تکلیف، تلویزیون روشن نباشد، موسیقی با صدای بلند پخش نشود، یا تماس تلفنی نباشد. البته تماس با همکلاسی در مورد تکلیف شب اشکالی ندارد. اما تدریجا باید وضعیتی فراهم کنیم که کودک بتواند حتی در صورت وجود عوامل مزاحم، تکالیفش را انجام دهد. این روش رفتاردرمانی حساسیت زدایی تدریجی نام دارد.
بچه‌ها باید خودشان تکلیف مدرسه را انجام دهند.
اگر بچه ها خودشان فکر نکنند و اشتباه نکنند، چیزی یاد نمی گیرند. والدین می‌توانند پیشنهادهایی بدهند و در مسیرها به آنها کمک کنند. ولی این وظیفه کودک اختلال یادگیری است که تکلیفش را انجام دهد. هدف اصلی از انجام تکالیف در منزل این است که کودک مستقل کار کردن را تجربه کند. این یک هدف مهم در رفتاردرمانی اختلالات یادگیری می باشد. بنابراین والدین باید اجازه دهند کودک خود تکالیفش را انجام دهد و آنها صرفا ناظر باشند و در صورت نیاز، او را راهنمایی کنند، در کنارش حضور داشته باشند و شرایط را برای انجام تکالیف مهیا سازند. کمک مستقیم و مداوم، به کودک اختلال یادگیری این احساس را می‌دهد که به تنهایی قادر نیست تکالیفش را انجام دهد.
محیطی مناسب برای انجام تکالیف مدرسه مهیا کنیم.
سعی کنید محل ویژه‌ای برای انجام تکالیف کودک اختلال یادگیری تعیین کنید. این محل باید از نور کافی برخوردار باشد. وسایلی مانند دفتر،مداد، پاک کن و تراش را در دسترس او بگذارید.
الگو و نمونه خوبی برای او درست کنیم.
بچه ها نه به توصیه‌ها و پند های شما، بلکه به کارهای شما نگاه می کنند و از آنها تقلید می کنند. والدین باید خود، نمونه خوبی برای فرزندشان باشند.
کار و تلاش و کودک را تحسین کنیم.
در رفتار درمانی اختلال یادگیری تشویق نقش کلیدی دارد. برای تشویق کودک اختلال یادگیری مثلاً می‌توانید برگه امتحانی را که خوب از پس آن برآمده یا کاردستی و نقاشی او را روی در یخچال بچسبانید. موفقیت های درسی او را برای دوستان و آشنایان بازگو کنید. گاهی والدین تصور می کنند فقط زمانی که کودک نمره ۲۰ می گیرد و یا این که کارش را کاملا بدون نقص انجام می دهد،باید او را تشویق کنند. در حالی که باید به دنبال اصطلاحات و پیشرفت های کوچک و تدریجی باشید. بدین منظور باید هر پیشرفت کوچک کودک اختلال یادگیری را مورد توجه قرار داد و هر رفتار یا تلاشی را که او را به هدف مورد نظر ما نزدیک می‌کند،تشویق نمود.
سوالات متداول:
1-آیا همه کودکان با اختلال یادگیری به رفتاردرمانی نیاز دارند؟
خیر، اما بیشتر کودکان دارای اختلال یادگیری دچار مشکلات رفتاری نیز هستند؛ در چنین مواردی رفتاردرمانی مکملی مؤثر در کنار آموزش و کاردرمانی خواهد بود.
2-رفتاردرمانی چگونه باعث بهبود عملکرد تحصیلی کودک می‌شود؟
با اصلاح رفتارهای مخرب و افزایش انگیزه، کودک میتواند با آرامش بیشتری تمرکز کند و مهارت‌های لازم برای یادگیری را در خود پرورش دهد.
سنجش هوش چیست؟در مواقعی که صحبت از سنجش هوش و توانایی های شناختی به میان می آید،باید حساسیت فزاینده ای را در شیوه اجرای تست هوش روانشناسی به کار برد. برخی از افراد پا را فراتر گذاشته و اعتقاد دارند روایی روانشناسی هوش کودک به اجرای آن مربوط بوده و هنگامی که اجرای تست هوش به گونه ای مطلوب و دقیق انجام نگیرد،روایی سنجش هوش به مخاطره می افتد. این حساسیت در روانشناسی هوش و سنجش آن به عنوان یک اولویت و اصل بنیادی شناخته می شود،به طوری که همواره متخصصین سنجش هوش در اجرای آزمونهای انفرادی هوش به ورزیدگی،با تجربه بودن و دانش فنی آزمونگر،تاکید می کنند.بهترین مرکز تست هوش در تهران زیر نظر دکتر صابر به اراه تمام تست های هوش روانشناسی کودک،توجه و آزمون های روانشناسی میپردازد.
برای روانشناسی هوش کودکان باید نکات بسیاری را مد نظر قرار داد. نسخه نوین تست هوش تهران-استانفورد-بینه برای دامنه سنی 2 تا 85 سال طراحی شده است ،همانند دیگر آزمونهای انفرادی هوش باید به گونه‌ای دقیق اجرا شود تا علاوه بر اینکه راحتی جلسه آزمون برای آزمودنی خرد سال افزایش یابد، یافته‌های حاصله با اطمینان خاطر بیشتری مورد تفسیر قرار گیرد.
از نکات حساس در اجرای نسخه نوین تست هوش تهران-اسانفورد بینه این است که اگر آزمودنی دارای اختلال ارتباطی باشد و توان برقراری ارتباط را نداشته باشد،کافی است تا بخش های غیر کلامی برای اجرا و از فرایند سنجش انطباقی در راستای انعطاف پذیری اجرای تست هوش، استفاده به عمل آید. شایان ذکر است، برای تشخیص اختلال ارتباطی شدید باید به تاریخچه بالینی،تشخیص های پیشین،جایگزینی در برنامه های درمانی گفتاری-زبانی و حتی آموزش و پرورش استثنایی توجه و در فرایند اجرای آزمون،به مشاهده و گزارش هرگونه رفتار های غیر عادی تاکید خاصی را مبذول کرد.
همچنین، در ملاحظات اجرایی با افرادی که اختلالات جسمانی دارند،باید آزمونگر قبل از اجرای فرایند سنجش هوش،با نگهدارنده آزمودنی جلسه ای را ترتیب داده و شناختی را نسبت به محدودیت های جسمانی آزمودنی به دست آورد. آزمودنی از طریق برقراری ارتباط با نگهدارنده میتواند اطلاعات مورد نیاز را برای کار کردن با اشیا در حیطه مواد غیر کلامی،به دست آورد. این اقدام،دستورالعمل های اجرای استاندارد را خدشه دار نمی کند و با توجه به محدودیت های جسمانی کودک، می‌توان زمان بیشتری را برای وی اختصاص داد.
در این مواقع است که باید دستورالعمل های تست هوش روانشناسی را مورد انطباق یا برون سازی ویژه قرارداد تا روشهای اجرایی مورد نیاز برای افراد استثنایی که محدودیت هایی را در زمینه‌های جسمانی دارند،به دست آید. استفاده از قاعده برون یابی و ایجاد شرایط محیط آزمون، از جمله زیرمجموعه‌های روایی اکولوژیک محسوب می‌شود که در فرایند اجرای نخستین تست هوش تهران- استانفورد- بینه به عنوان یکی از گام‌های اولیه اجرا در نظر گرفته می شود.
نکات روانشناسی هوش کودک
در تعریف نحوه اجرای تست های روانشناسی،می‌توان اینگونه عنوان کرد هرگونه تغییر معنی دار در روشهای اجرای یک تست هوش روانشناسی استاندارد را که میتواند در تفسیر یافته های هنجاری موثر باشد،برون یابی می گویند. برون یابی،در اجرای تست هوش روانشناسی برای افراد ناتوان کاربرد دارد که با توجه به جنبه های ناتوانی و شیوه اجرای استاندارد یک تست هوش روانشناسی تغییر پیدا می کند. شاید بتوان برون یابی را به‌عنوان امتیازی برای افراد ناتوان در زمینه‌های جسمانی در نظر گرفت،زیرا این افراد در مقایسه با دیگران،از توانایی شنوایی،بینایی،عضلانی،اسکلتی و یا آناتومی پایین تری برخوردار هستند.
از این رو،باید برای این افراد،شرایط جایگزین را فراهم ساخت و بر اساس ناتوانی های شان به آنها توجه کرد و برون یابی را با استناد به تغییر در شیوه اجرا،فراهم ساخت. اجرای این امر تنها زمانی مجاز است که آزمونگر،روشهای آزمودن برای هر کودک استثنایی را در کلاسهای آموزشی و دوره های کارورزی مرتبط با آزمودن استثنایی فرا گرفته باشد.
از طرفی دیگر،بهره گیری از ابزارهای بزرگنمایی تصویر برای خردسالان نیمه بینا، استفاده از زبان اشاره و شیوه‌های تقویت شنیداری برای خردسالان نیمه شنوا و ناشنوا و به کار گیری ابزار های پاسخ در خردسالان با اختلالات جسمانی، همه به عنوان فنون برون یابی شناخته می شوند و همواره برون یابی به هرگونه تغییر یا انطباق معنی دار در شرایط اجرای تست هوش استاندارد برای آزمودنی خاص که محدودیت های شدید در جنبه های جنبشی، شنوایی یا دیداری دارد، به کار برده می شود و تنها آزمونگر حرفه ای با فراگیری آموزش های مرتبط با گروه استثنایی،قادر به اجرای این امور می باشد.
هرچند که فرآیند انطباق گرایی یا برون یابی ویژه به افزایش زمان اجرا یا انعطاف پذیری در دیگر زمینه‌های اجرایی تست هوش روانشناسی باز می‌گردد و موجبات افزایش روایی اکولوژیکی را برای کودکان خردسال با محدودیت های ویژه فراهم می سازد،ولی این روند میتواند تفسیرهای هنجاری را خدشه‌دار سازد. با این وجود،در مواقعی که افراد استثنایی مدنظر قرار دارند،به ناچار باید محدودیت‌هایی را در تفسیر های هنجاری پذیرفت و به رهنمودهای اجرایی استاندارد روانشناسی تست هوش بر اساس ویژگی های خاص،توجه چندانی مبذول نکرد.
از جمله مواردی که میتواند روایی یافته‌ها و تفسیر دقیق‌تر را از طرف آزمونگر فراهم سازد،ارائه روش های کارورزی است. از طریق روشهای کارورزی،آزمونگر میتواند تفسیر هنجاری از روانشناسی تست هوش را ارائه داده، روشهای تدارک سازی تست هوش را فراگرفته و شیوه هایی برای کنترل محیط آزمودند به کار گیرد تا از این طریق شرایط مناسبی برای افزایش روایی اکولوژیک یک فراهم شود.
در زمینه موقعیت های آزمودن،با تاکید بر نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد-بینه،همواره آزمونگر باید اصل به حداقل رساندن محرک های مزاحم را در ذهن داشته باشد تا آزمودنی بتواند تمرکز خویش را در جلسه تست هوش کنترل کند. محیط روانشناسی تست هوش باید از سکوت کافی برخوردار بوده،روشنایی مطلوبی داشته باشد و هیچگونه سایه به روی اشیا منعکس نگردد تا احساس راحتی برای آزمودنی و آزمونگر نیز افزایش یافته و روایی تست هوش روانشناسی بیشتر شود.
نحوه سنجش هوش
صندلی آزمودنی و آزمونگر حائز اهمیت است و باید صندلی و میز خاصی را تدارک دید که در این شرایط،آزمونگر نیز احساس راحتی داشته باشد. به عبارتی دیگر، دو صندلی و یک میز در یک اتاق ساکت با نور مطلوب، از حداقل شرایط تست هوش می باشد. شاید بتوان شش ویژگی اساسی را به عنوان شرایط ضروری برای موقعیت روانشناسی تست هوش از طریق نسخه نوین تست هوش تهران-استانفورد-بینه در نظر گرفت:
صندلی راحت برای آزمودنی به خصوص کودکانی که پاهایشان در هوا معلق نباشد.
صندلی راحت برای آزمونگر که بتواند بر روی پاسخ‌های آزمودنی و رفتار وی نظارت داشته باشد.
میز مناسب و کاملاً مسطح که بتوان چیدمان مناسبی را با وسایل تست هوش،به نمایش گذاشت.
نور کافی و مناسب که به روی اشیا سایه افکنی نکند تا رنگ و ماهیت محرک‌های تست هوش واضح و روشن باشد.
اتاقی با فضای مساعد که در آن سکوت برای تمرکز فراهم می‌شود.
طرز نشستن آزمودنی و آزمونگر باید طوری باشد که آزمودنی تسلط کاملی بر روی صفحه محرک و صفحه مرتبط با دستور کار داشته باشد.
آرایش فیزیکی در اجرای تست هوش روانشناسی،نقش حیاتی دارد و از جمله مواردی که در آرایش فیزیکی محیط،برای اجرای نسخه نوین هوش آزمایی تهران-استانفورد-بینه حائز اهمیت است،محل استقرار آزمودنی و آزمونگر باتوجه به میز سنجش هوش است.آزمودنی باید در گوشه سمت چپ میز نشسته و آزمونگر نیز در زاویه ۴۵ درجه آزمودنی قرار گیرد و بتواند رفتار آزمودنی و پاسخ های وی را مشاهده کند. از طریق این آرایش فیزیکی است که می‌توان کیف و وسایل تست هوش را در دیگر نواحی میز قرار داد و سمت راست میز را کاملاً در اختیار گرفت. فرایند آرایش فیزیکی که به عنوان چیدمان میز سنجش آزمون نیز شناخته می‌شود به عنوان یکی از اقدامات ضروری آزمونگران در فرایند آزمودن محسوب می شود تا از این طریق روایی جلسه آزمودن،افزایش یابد.
