هوش عبارت است از ظرفیت کلی فرد جهت تفکر منطقی،جمله هدفمند و برخورد موثر با محیط (دیوید وکسلر، روانشناس آمریکایی) هوش واژهای است که جهت نشان دادن یک متغیر غیر حسی به کار میرود که مفهوم آن در روانشناسی از دیدگاه روانشناسان مختلف متفاوت است. بنابراین تعریف یکسانی از هوش که همه یا بیشتر روانشناسان بر آن توافق داشته باشند وجود ندارد. مرکز تست هوش کودکان در تهران زیر نظر دکتر صابر به بررسی انواع تست هوش کودک توسط تست های استاندارد هوش می پردازد. کلینیک تست آی کیو کودکان با در اختیار داشتن آزمونگران مجرب و با دقت فراوان در زمینه سنجش هوش کودکان فعالیت می نماید. تمامی آزمون های هوش کودک در بهترین مرکز تست هوش کودکان در تهران زیر نظر دکتر صابر انجام می پذیرد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مرکز تست هوش کودک
به طور کلی،هوش بر اساس نظریات مختلف روانشناسان ممکن است به عنوان توانایی یادگیری از تجربیات، آنچه که در آزمونهای هوش سنجیده میشود، تفکر عقلانی و انتزاعی، توانایی حل مسائل و سازگاری با محیط یا رفتار موثر در محیط تعریف گردد. همچنین با توجه به اینکه میزان هوش افراد در جامعه از طریق اشخاصی که میشناسیم یا ما را میشناسند نیز تعیین می شود مفهوم هوش می تواند در ارتباط با موقعیت های شغلی و عملکرد افراد نیز باشد.
از نظر روانشناسان، عوامل فرهنگی که در جوامع مختلف متفاوت است نیز در تعیین آنچه که به هوش افراد نسبت میدهیم نقش دارند. در فعالیتها و اعمالی که از دیدگاه یک فرهنگ، مهم و ارزشمند است میتواند منجر به عملکرد بهتر و موثرتر افراد دارای آن فرهنگ گردد.
ویژگی های شخصیتی، نوع تکلیف، محیطی که فعالیت در آن صورت میگیرد، معنادار یا بیمعنا بودند تکلیف برای شخص و عوامل دیگر می توانند عملکرد افراد را تحت تاثیر قرار دهند که در تعیین هوش باید مد نظر قرار گیرند.
هوش چیست؟
یکی از تعاریف هوش که توسط دیوید وکسلر روانشناس آمریکایی مطرح گردیده به نوعی مورد توافق بسیاری از روانشناسان است. وکسلر هوش را اینگونه تعریف می کند:
هوش عبارت است از توانایی فرد برای تفکر منطقی ( عقلانی)، عمل هدفمند و برخورد موثر با محیط. مغز انسان مهم ترین قسمت بدن است که در هوش و فعالیت های هوشمند نقش دارد. به طور کلی، عواملی موثر بر هوش هستند و ممکن است عملکرد و هوش را در جهت مثبت یا منفی تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از:
عوامل ژنتیکی یا وراثت
عوامل اقتصادی
عوامل زیستی
افزایش سن یا فرایند پیری
نوع شغل والدین و افراد
تعداد فرزندان
انتظارات والدین نسبت به فرزندان
روابط خانوادگی
تجربه های گذشته
سازگاری های عاطفی
شخصیت
هورمون ها
عوامل فرهنگی
عوامل اجتماعی
جنس مرد یا زن
سطح تحصیلات والدین و افراد
نوع آموزش
زندگی شهری و روستایی
عوامل ارتباطی و رسانه ها
انگیزش
یادگیری های قبلی
آسیب های مغزی
دانش کافی در زمینه های خاص
تغذیه
محیط غنی از نظر تحریکات حسی مختلف به خصوص در دوران کودکی
سلامت روانی و هیجانی همانند وجود یا عدم وجود استرس و افسردگی
عملکرد حسی به خصوص تیزی دیداری و شنیداری
استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی
تحقیقات به شباهت مختلف وجود دارد که نشان می دهد هوش انسان تغییر پذیر است. بنابر این در صورت داشتن یک راهبرد (استراتژی) مناسب قادر به افزایش هوش افراد هستیم. در حقیقت با افزایش مهارت های ذهنی یا بهبود کارکردهای شناختی به باهوش تر شدن افراد کمک می کنیم.
تست آی کیو(IQ) چیست
عدهای از روانشناسان هوش را به عنوان یک قابلیت منفرد و عمومی در نظر میگیرند ولی گروه دیگری از آنها معتقدند که هوش شامل مجموعهای از استعدادها و مهارتها است.
در اینجا به تعاریفی از آی کیو اشاره می گردد:
هوش عبارت است از توانایی فرد در یادگیری از تجربه و قدرت سازگاری او با محیط.
هوش پدیدهای است که به واسطه آزمون های هوشی استاندارد قابل سنجش است.
هوش یک مفهوم انتزاعی ( ذهنی) این است که نشان دهنده توانایی یادگیری و کاربرد آن جهت سازگاری فرد با محیط یا حل مسائل است.
هوش در گذر زمان (تاریخچه و نظریه های هوش)
با اینکه موضوع تست آی کیو کودکان در روانشناسی به میزان زیادی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است ولی هنوز به یک نتیجه و تعریفی که مورد تایید بیشتر روانشناسان باشد منجر نشده است. بنابراین تعریف واحد و استانداردی از هوش یا اینکه چه چیزی هوش را می سازد وجود ندارد.
تست هوش فرانسیس گالتون
سر فرانسیس گالتون از اولین کسانی بود که به ساختن تست هوش کودکان اقدام کرد. از نظر او هوش تابعی از تواناییهای ذهنی و فیزیکی است. گالتون معتقد بود افرادی باهوشتر هستند که دارای سیستم ادراکی حساس تری باشند. وی که تحت تاثیر نظریه تکاملی داروین قرار داشت به مطالعه تفاوتهای فردی پرداخت و نقش عوامل بیولوژیکی یا زیست شناسی را در برتری افراد مهم می دانست.
به طور کلی گالتون بر این اعتقاد بود که هوش عبارت است از مهارت های حسی و ادراکی خاصی که از طریق وراثت انتقال مییابد و از دیدگاه او هوش بر حساسیت های ذهنی و فیزیکی،قدرت و مهارت استوار بود.
تست هوش آلفرد بینه
آلفرد بینه روان شناس فرانسوی با همکاری تئوفیل سیمون سوالات آزمون هوشی را برای سنین مختلف در مقیاس خوش خود ایجاد کردند که بر مفهوم «سن عقلی» استوار بود. از مقایسه سن عقلی با سن تقویمی (که وابسته به تاریخ تولد فرد بود) باهوش بودن یا کم هوش بودن فرد مشخص میشد.
تست هوش این دو روان شناس فرانسوی در سال ۱۹۰۵ انتشار یافت که پس از چند سال دوباره توسط آلفرد بینت مورد تجدید نظر قرار گرفت.
مفهوم سن عقلی در مقیاس هوش بینت- سیمون به این معنا است که اگر کودکی به سوالات مخصوص 6 ساله ها پاسخ دهد ولی قادر به پاسخگویی سوالات مخصوص 7 ساله ها نباشد،سن عقلی او 6 سال است.بر این اساس اگر یک کودک 4 ساله به سوالات مخصوص 4 ساله ها پاسخ می داد این کودک دارای هوش بهنجار بود. به این ترتیب اگر کودک 4 ساله ای قادر به پاسخگویی سوالات مخصوص 5 ساله ها باشد باهوش در نظر گرفته می شد ولی اگر قادر به پاسخگویی سوالات 3 ساله ها نباشد نسبت به همسالان خود کم هوش و در صورت پاسخ به سوالات 6 ساله ها بسیار باهوش در نظر گرفته میشد.
مفهوم سن عقلی از نظر آلفرد بینه شامل توانایی عمومی در فهم،استدلال،داوری و حافظه بود.
آزمون هوش استنفورد – بینه
لویی ترمن روانشناس آمریکایی در دانشگاه استنفورد به استاندارد سازی سوالات تست هوش آلفرد بینه ( آزمون بینه- سیمون) اقدام کرد. این اقتباس توسط ترمن و مریل که از اساتید دانشگاه استنفورد بودند انجام گردید. تست هوش استنفورد- بینه چندین بار طی سالهای مختلف مورد تجدید نظر قرار گرفت.
تست هوش استنفورد- بینت در تجدیدنظر سال ۱۹۸۶ به صورت مواد زیر تعیین گردید:
استدلال کلامی
استدلال انتزاعی- دیداری
استدلال کمی
حافظه کوتاه مدت
بهره هوش( هوشبهر یا ضریب هوشی)
جهت تعیین میزان هوش یک کودک در مقایسه با همسالان خود و همچنین برطرف کردن برخی محدودیتهای سن عقلی به تنهایی،هوشبهر توسط ویلیام اشترن روان شناس آلمانی پیشنهاد شد که ترمن نیز با این شاخص موافقت کرد.
هوشبهر از سن عقلی به تنهایی معنادار تر بوده که از سن عقلی تقسیم بر سن تقویمی ضرب در صد به دست می آید. در صورت مساوی بودن سن عقلی با سن تقویمی، هوشبهر صد بوده که به هنجار شناخته می شود.
با افزایش سن عقلی نسبت به سن تقویمی، هوشبهر افزایش یافته و فرد باهوش تر در نظر گرفته میشد که خود می توانست سطوح مختلفی بر اساس هوشبهر داشته باشد (مثلاً متوسط بالا،باهوش و بسیار باهوش) به عنوان مثال فرد بر اساس تست هوش کودکان استنفورد-بینه با هوشبهر 140- 120 باهوش و با هوش بهر بیشتر از 140 بسیار باهوش محسوب میشد.
سوالات متداول:
1.هوش چیست؟
هوش عبارت است از توانایی فرد برای تفکر منطقی ( عقلانی)، عمل هدفمند و برخورد موثر با محیط. مغز انسان مهم ترین قسمت بدن است که در هوش و فعالیت های هوشمند نقش دارد.
2. چه آزمون هایی در مرکز تست هوش کودکان دکتر صابر انجام می شود؟
مرکز هوش دکتر صابر یک مرکز جامع تست و سنجش می باشد که به ارزیابی و انجام انواع تست های هوش، تست توجه دیداری، تست های حافظه و تمییز شنیداری و تست ها روانشناسی و چک لیست های تشخیصی می پردازد.
تست هوش بینه سیمون چیست؟ سه نسخه متفاوت به عنوان نسخه هایی از آزمون هوش بینه سیمون، به یادگار مانده است که به ترتیب در سالهای ۱۹۰۵ ، ۱۹۰۸، ۱۹۱۱، به چاپ رسیده است. بنابراین، به ترتیب نسخه اول، پس از آن نسخه دوم و سپس نسخه سوم تست هوش بینه- سیمون عنوان می شود. مرکز تست هوش کودکان دکتر صابر به صورت تخصصی به انجام تست های هوش مختلف و آمادگی جهت سنجش ورود به مدرسه می پردازد. در بعضی مراکز روانشناسی، تست هوش بینه آنلاین نیز انجام می شود. اما به دلیل کاهش روایی تست و اختمال بروز خطاهای اجرایی بهترین کار اجرای آزمون بینه و سیمون به صورت حضوری و زیر نظر یک متخصص روانسنجی با تجربه می باشد. تست هوش بینه کودک با تعیین سن ذهنی برای کودکان می توانند در تشخیص میزان تاخیر کودک و نیاز های او کمک کننده باشد.
آزمون بینه بعدها توسط استنفورد بازبینی شد، این آزمون هوش از قدمت بالایی برخوردارند؛ به طوری که نزدیک به یک قرن می باشد. در این مبحث،به نسخه های اول،دوم، سوم و چهارم آزمون هوش استنفورد بینه پرداخته شده تا از این طریق بتوان شناخت کاملی را پیرامون نسخه پنجم این تست هوش بینه و پس از آن،نسخه نوین،به دست آورد. مرکز تست هوش کودکان در تهران زیر نظر دکتر صابر به اجرای دقیق تست هوش استنفورد بینه برای کودکان می پردازد. شاید بتوان تست هوش استنفورد بینه دانلود شود اما نحوه اجرا و نمره دهی تست استنفورد بینه بسیار مهم می باشد و بر روی نتیجه آن موثر است. پس از اجرای درست آزمون بینه تفسیر دقیق آن نیز اهمیت دارد و می توان از نتایج آزمون به مشکلات اساسی کودکان پیبرد.
اولین نسخه آزمون هوش بینه- سیمون برای کودکان
پس از اینکه در سال ۱۹۰۴، به بینه ماموریت داده شد تا اولین آزمون هوشی را برای تفکیک کودکان عقب مانده ذهنی با کودکان عادی ساختار سازی کند، وی با تلاشهای شبانهروزی و همکاری فعالانه تئودور سیمون، توانست در سال ۱۹۰۵، اولین آزمون هوش را تحت عنوان آزمون هوشی بینه- سیمون به چاپ برساند و نام خود را به عنوان اولین سازنده آزمون هوش در تاریخ اندازه گیری هوش ثبت کند.
در تدوین اولین نسخه آزمون هوشی بینه- سیمون، هدف، شناسایی کودکان عقب مانده ذهنی از کودکان عادی بود که این اقدام به عنوان یکی از مهمترین اهداف آموزش و پرورش کشور فرانسه محسوب می شد. نسخه ای که توسط بینه و با همکاری سیمون طراحی شد، در زمینه های کاربردی شناسایی کودکان کم توان ذهنی، استفاده های ارزشمندی را به نمایش گذاشت. نسخه مزبور، به عنوان اولین آزمون هوش،از ویژگیهای خاصی برخوردار بود که از همه مهمتر، می توان به سن ذهنی تاکید کرد.
آزمون بینه- سیمون،وی با تاکید بر سن ذهنی ( MA ) ،کودکان را به چهار طبقه بهنجار، کودن، کانا و کالیو تقسیم کرد. از معایب آزمون فوق این بود که توان مقایسه کودکان در یک سن تقویمی ( CA ) خاص را نداشت. با این وجود،اولین نسخه آزمون هوشی بینه-سیمون که در سال ۱۹۰۵ به چاپ رسید،به خوبی میتوانست کودکان عقب مانده ذهنی را از کودکان عادی تفکیک کرده و حتی شدت عقبماندگی را در سطوح گسسته چند ارزشی،اندازهگیری کند.
این ابزار که به تست هوش بینه- سیمون ۱۹۰۵ مشهور است،شامل ۳۰ سوال بود که کنش های مختلفی مانند توانایی قضاوت،استنباط و استدلال را (که به نظر بینه از عناصر اصلی هوش بود) اندازهگیری میکرد و میزان دشواری آنها بر پایه یافته های مقایسه ای بین ۵۰ کودک طبیعی ۳ تا ۱۱ ساله و تعدادی از عقب مانده های ذهنی،تعیین گردید و روایی تفکیکی آزمون فوق مشخص شد.
بنابراین،میتوان مطرح کرد که اولین آزمون هوشی بینه– سیمون برای خردسالان ۵ ساله طراحی شده بود ولی کودکان سنین ۴،۵،۶،۷،۸ ساله را نیز در برداشت. با توجه به دامنه سنی ۴ تا ۸ سالگی،باید عنوان کرد که آزمون فوق برای اندازه گیری هوش کودکان پیش دبستانی برای ورود به دبستان به کار برده می شد. برای اندازه گیری هر سال، 6 سوال طرح شده بود که در مجموع 30 سوال به عنوان تست هوشی بینه – سیمون در نسخه اول تدوین گردیده است. در این نسخه، 6 سوال برای کودکان 4 ساله، 6 سوال برای کودکان 5 ساله، 6 سوال برای کودکان 6 ساله، 6 سوال برای کودکان 7 ساله و 6 سوال برای کودکان 8 ساله تدوین شده است.
پس از تدوین نسخه اول آزمون هوش بینه- سیمون، انتقادهای فراوانی به این آزمون هوشی وارد گردید. بزرگترین و پرنفوذ ترین منتقد کننده به نسخه اول تست هوش بینه- سیمون، آلفرد بینه بود. سازنده این آزمون هوش، به عنوان پرنفوذترین انتقاد کننده آزمون مزبور شناخته می شود؛ زیرا از یک سو به مفهوم سازی هوش و از سوی دیگر، به چارچوب آزمون هوشی مزبور آگاهی داشت و به راحتی میتوانست نقاط ضعف این آزمون را منعکس کند.
رویکرد متفکرانه بینه در راستای انتقاد کردن از آزمون هوشی که توسط خویش و با همکاری سیمون طراحی شده بود، موجی از حیرت را در محافل علمی، به وجود آورد. انتقادهای سازنده بینه از اولین نسخه تست هوش بینه- سیمون، به عنوان نماد هایی از رفتارهای اخلاقی بینه محسوب میشود که باید از آن به عنوان سرمشق های اخلاقی، یاد کرد.
هرچند که بین در مقایسه با هنری از نفوذ علمی بالایی برخوردار بود و در مقایسه با سیمون، تلاش های وافری را برای ساختارسازی آزمون هوشی صورت میداد، ولی هرگز به پایمال نمودن حقوق این افراد نپرداخت و از آنها به عنوان همکاران و دانشمندان نیک پندار،صحبت به میان میآورد. اینگونه رفتارهای اخلاقی بینه به همراه اقدامات روان سنجی که در راستای تدوین نسخه اول آزمون هوش بینه- سیمون صورت گرفته بود، نشان دهنده الگوهای اخلاقی مطلوب برای پایه گذاران روانسنجی در تمامی کشورهای رو به توسعه محسوب میشود. به راستی باید از رفتارهای شایسته بینه در زمینه های متفاوت، سرمشق مناسبی برداشت کرد و الگوهای اخلاقی این دانشمند برجسته را در تمامی زمینه های روانسنجی بسط داد.
اخلاق شایسته بینه در زمینه پذیرش انتقادهای سازنده و محفوظ سازی حق همکاران،باعث شده بود تا تمامی شاگردهای وی از او به عنوان انسانی نیکوکار و با اخلاق یاد کنند. فردی که هرگز در محافل علمی از آشکارسازی حقایق علمی کوتاهی نکرد و عقبنشینی را در سرلوحه کار هایش قرار نداد، بلکه با جسارت،شهامت و پشتکار فراوان،با موج جهانت به مقاومت پرداخت. علاوه بر آن،رفتارهای شایستهای که با همکارانش داشت و انتقادهای سازنده که نسبت به فعالیت های خویش منعکس میکرد، باعث شده است تا از او به عنوان سرمشق پایدار در نهضت روانسنجی صحبت به میان آید.
سوالات تست هوش بینه- سیمون نسخه دوم
در دومین نسخه تست بینه- سیمون ۱۹۰۸، مفهوم سن ذهنی عنوان شد که باید سن ذهنی را با سن تقویمی مقایسه کرد و شاخصی را برای توانمندی شناختی کودک به دست آورد. مهمترین دستاورد نسخه دوم آزمون هوش فوق این بود که شاخص هوش، با تاکید بر سند و یا شاخص تقویمی مطرح میشد. این تحول با دیدگاه نظریه پردازان رشد معاصر و افرادی همانند گزل که تلاش می کردند تا با تاکید بر سن تقویمی و مهارت های جسمانی به بررسی و شناخت سن ذهنی دست یابند،هماهنگ بود.
این ابزار، که پیدایش آن بدون تردید از فعالیت های اولیه به منظور تهیه ابزار های اندازه گیری هوش عمومی به شمار میرود، با سابقه ای طولانی به اقتضای نظریه ها و یافته های روانشناختی، به گونه مستمر و در مسیر تکاملی، دستخوش تغییر و تحول شده است. بررسی های منظم بینه و همکار گرانقدرش سیمون، موجب شد تا زمان فوت بینه در سال ۱۹۱۲، حداقل دو مرتبه در آزمون هوش فوق تجدیدنظر به عمل آید. نخستین تجدیدنظر در سال ۱۹۰۸ انجام شد که در آن، سوال های آزمون هوش روی 300 کودک اجرا و برپایه هر گروه سنی برای گروه های ۳ تا ۱۱ ساله هنجاریابی شد. در همین سال بود که مفهوم سن ذهنی در فرهنگ روان سنجی وارد شد.
در دومین نسخه تست هوش بینه- سیمون، علاوه بر افزایش دامنه سنی، تعداد سوال ها نیز افزایش یافت و سوال های آزمون هوشی مزبور، از ۳۰ سوال به ۴۸ سوال افزایش پیدا کرد. علاوه بر آن، بازنگری عمیقی در زمینه برخی از سوال ها انجام گرفت و سوال هایی که مرتبط با زمان واکنش بودند و حافظه را با تأکید بر هجاهای بی معنی اندازه گیری می کردند،حذف شدند.
آزمون هوشی بینه- سیمون نسخه سوم و سن ذهنی
در آخرین چاپ این آزمون هوش که در سال ۱۹۱۱ منتشر شد، پول آزمون به ۵۴ سال افزایش یافت و برای سنین ۳ تا ۱۱ سال نیز هنجاریابی انجام گرفت. با این وجود، هنوز هم دامنه سنی کودکان فراتر از ۱۱ سال نرفته، ولی دامنه سنی به کودکان ۳ ساله نیز توسعه یافت. مهمترین دستاورد نسخه سوم آزمون هوش بینه- سیمون ارائه هنجارهای کمی و کیفی در سنین کمتر از ۴ سال، کودکان پیش دبستانی و مهد کودکی است.
تست هوش بینه-سیمون در سال ۱۹۰۵ به چاپ رسید و در سال ۱۹۰۸ با بازنگری عمیق، توانست سن ذهنی را مطرح کند و با مقایسه آن با سن تقویمی،شاخص دقیق تری از هوش را به دست آورد،سپس در سال ۱۹۱۱ با بازنگری عمیق تر،نه تنها برخی از سوال ها اصلاح شد،بلکه هنجارهای دقیقی نیز ارائه گردید.
در نهایت، اقدامات بینه و سیمون در راستای پاسخگویی به انتقاد های معاصر، موثر واقع شد و در سال ۱۹۱۱، وی با تاکید بر نسخه سوم تست هوش بینه-سیمون، به دامنه سنی ۳ تا ۱۱ سالگی معطوف گردید و توانست هنجارهای مناسبی را برای شناسایی و مقایسه کودکان با یکدیگر، ارائه کند. با مرگ بینه در سال ۱۹۱۲، تئودور سیمون به پاس یادبود از استاد و دوست گرانقدرش بینه، به ساختار سازی و بهسازی آزمون فوق نپرداخت و همواره مطرح میکرد که تلاش های بینه در ساختن اولین آزمون هوش نقش تعیین کننده ای داشته است.
آزمون هوش استانفورد- بینه برای کودکان
برای ایجاد مفهومسازی کاملتری پیرامون نسخه نوین هوش آزمایی تهران- استانفورد- بینه ، شایان ذکر است که در نسخه های پنجگانه استانفورد-بینه نسخه های اول تا سوم با نام مقیاس هوشی عنوان شدهاند و نسخههای چهارم و پنجم با نام مقیاس های تست هوشی مطرح گردیده اند و دلیل این نوع نامگذاری،خروجی های متفاوت تست های هوش استنفورد است. بدین ترتیب که در نسخه های چهارم و پنجم، عوامل هوشی چندگانه مورد بررسی قرار میگیرند؛ در حالی که در نسخه های ابتدایی آزمون استانفورد- بینه، تنها حیطه های غیر کلامی و کلامی مورد سنجش قرار میگرفتند.
اولین نسخه تست هوش استنفورد – بینه
از جمله افرادی که برای اولین بار آزمون بینه- سیمون را به زبان انگلیسی ترجمه کرد، هنری هربرت گودارد است. گودارد، در زمینه ریاضیات و روانشناسی تخصص داشت و تحت نظارت هال تجارت کارورزی در حیطه کودکان کم توان ذهنی را کسب کرد، مدارسی را در حیطه آزمون عقب ماندگان ذهنی، پایه ریزی و آزمون هوشی بینه- سیمون را در آمریکا ترجمه، اجرا و نمره گذاری کرد.
هر چند که گودارد در سال ۱۹۰۸، نسخه اول آزمون بینه- سیمون را به زبان انگلیسی ترجمه کرد و پس از آن نسخه دوم آزمون بینه- سیمون را در سال ۱۹۱۰ دوباره ترجمه کرد،در سال ۱۹۱۲،به ترجمه مجدد نسخه سوم تست بینه- سیمون پرداخت و بستر مناسبی را برای اقدامات پژوهشی ترمن فراهم کرد. نقطه آغاز اقدامات ترمن، فعالیت هایی بود که توسط گودارد در کشور آمریکا انجام گرفت و زمینه سازی مساعدی را برای کتل و هال فراهم ساخت.
از اقدامات کاربردی گودارد، اندازه گیری و سنجش هوش مهاجران اروپایی و آسیایی به آمریکا بود. وی در جزایر آلیس، با همکاری گروهی از کارشناسان خبره روانشناسی، از نسخه سوم آزمون هوشی بینه – سیمون استفاده کرد و با بهره گیری از این آزمون، تلاش میکرد تا مهاجران کم توان ذهنی را شناسایی کند و موجبات بازداری ورود این افراد به کشور آمریکا را فراهم سازد. علاوه بر آن، با شناسایی مهاجران تیزهوش، بستر مناسبی را برای گزینش و گمارش شغلی، ایجاد میکرد.
اینگونه اقدامات در زمینه استفاده از نسخه سوم آزمون هوشی بینه- سیمون کتاب صوتی گودارد و همکارانش در کشور آمریکا استانداردسازی شده بود،داده های تجربی را برای پژوهشگران آمریکایی در حیطه سنجش هوش، فراهم ساخت تا اینکه در سال ۱۹۱۴ ویلیام اشترن، روان شناس آلمانی، مفهوم هوشبهر را عنوان کرد. با مطرح نمودن مفهوم هوشبهر و استفاده از منحنی های هنجار شده، موج جدیدی در تفسیر شاخص هوش و ساختار سازی مجدد تست های هوش (نسخه سوم) آزمون هوش بینه- سیمون، به وجود آمد.
پس از آن در سال ۱۹۱۶ ، لوئیز مدیسون ترمن استاد دانشگاه استانفورد، آزمون هوش بینه- سیمون را که توسط گودارد، از زبان فرانسه به زبان انگلیسی در سه زمان متفاوت (با تاکید بر نسخه های متفاوت تست هوش بینه- سیمون در سال های ۱۹۰۵، ۱۹۰۸ و ۱۹۱۱) ترجمه شده بود، بررسی کرد و از طریق بودجه دانشگاه استانفورد، تلاش کرد تا آن را در جامعه آمریکا، هنجاریابی کند. وی تعداد سوال ها را از ۵۴ سوال به ۹۰ سوال گسترش داد. علاوه بر آن، برای نوجوانان ۱۵، ۱۶ ،و ۱۷ سال، موادی را طراحی کرد که به گونه ای دقیق تر بتوانند وضعیت هوشی افراد بالاتر از حد بهنجار را ارزیابی کند. این اقدام می توانست موجبات استفاده ترمن از اصطلاح هوشبهر را فراهم سازد.
دومین نسخه تست هوش استنفورد- بینه
پس از مدتی، با تلاشهای شبانهروزی ترمن و پیوستن مریل به تیم متخصصان روان سنج در دانشگاه استنفورد، نسخه دوم تست هوش استنفورد- بینه در سال ۱۹۳۷ طراحی شد. در این زمان، ماد مریل به ترمنترمن و مریل، این آزمون هوشی در دو فرم موازی فرم ( L ) و فرم ( M ) بهسازی و نسخه دوم تست هوش استنفورد- ببنه تدوین شد.
از مهمترین دستاوردهای نسخه دوم تست هوش استنفورد- بینه این است که تعداد ماده سوال ها از ۹۰ به ۱۲۹ افزایش یافت و همچنین دامنه سنی آن به کمتر از ۳ سالگی و بیشتر از ۱۸ سالگی نیز گسترش پیدا کرد. بنابراین نسخه دوم آزمون هوش استنفورد- بینه به عنوان تست هوش استنفورد – ترمن- مریل شناخته می شود که دامنه سنی آن از ۲ سالگی تا بزرگسالی گسترش یافت و ما ۱۰ سوال های آن به ۱۲۹ سوال افزایش داده شد.
از ویژگیهای تست هوش استنفورد- ترمن- مریل این است که در سنین ۲ تا ۵ سالگی، سوال های جداگانه ای طراحی شد، در حالی که در نسخه اول این تست هوش، برای هر سال، سوال های جداگانه طراحی شده بود. گسترش سوال سازی یا گویه سازی برای سنین ۱۱ سالگی تا ۱۸ سالگی که حتی بینه و سیمون نیز سوالی طرح نکرده بودند و در مقیاس هوشی استانفورد- بینه نیز سوالی مطرح نشده بود،ادامه یافت.
مقیاس فوق در اولین مرتبه دارای دو فرم موازی ( M ) و ( L ) بود و برای هر فرم،سوال های متفاوت،ولی با شاخص دشواری و روایی محتوایی یکسان طراحی شد. از آنجایی که فعالیت ترمن و مریل، روابط شغلی را افزایش داده بود، بانیان آزمون هوشی فوق، ( L ) را معرف نام لوئیز و ( M ) را معرف نام ماد در نظر گرفتند.
سومین نسخه آزمون هوشی استنفورد- بینه
اقدامات ترمن و مریل در زمینه آزمون بینه- سیمون، بامرگ ترمن در سال ۱۹۵۶، با وقفه روبرو گردید، ولی مریل به کار خویش ادامه داد و در سال ۱۹۶۰، سومین نسخه این آزمون هوشی را به چاپ رساند. در این نسخه، تغییر چندانی در ساختار سازی تست هوشی انجام نگرفت، ولی به شناسایی سطح دشواری سوال ها و کسب هنجارهای مطلوب تاکید فزایندهای شده بود، زیرا فرمهای ( M ) و ( L ) با یکدیگر تلفیق شدند و برای اولین مرتبه، از هوشبهر انحرافی استفاده به عمل آمد.
برای محاسبه هوشبهر انحرافی، میانگین 100 و انحراف استاندارد 16 مورد توجه قرار گرفت و تاکید فزاینده ای به منحنی استاندارد هوشبهر شد. این منحنی، توسط ترستون به جهانیان معرفی گردید و نشان دهنده نمرات هنجار شدهای بود که امکان مقایسه آزمودنی ها را با یکدیگر افزایش میداد و از دیدگاه ترستون در زمینه منحنی استاندارد هوش،استفاده گردید.
چهارمین نسخه تست هوش استنفورد – بینه
در نسخه ۱۹۸۶ یا نسخه چهارم، در چندین عامل، نمره های متفاوت به دست آمد و در زمینه سوال های تشریحی، معیار های واضح تری برای اجرا و نمره گذاری مطرح شد. بعلاوه، در روش های اجرایی، انعطاف پذیری صورت گرفت و آزمودن انطباقی به کار برده شد. همچنین، در برخی از خرده آزمون ها،از میانگین ۵۰ و انحراف استاندارد ۸ به عنوان نقاط استاندارد هنجاری استفاده به عمل آمد. این نسخه توسط رابرت ال ثرندایک و همکاران وی الیزابت هیگن و جرومی ساتلر تدوین شد.
در نسخه نوین تست استنفورد بینه که در مرکز تست هوش دکتر صابر مورد استفاده قرار می گیرد باید توسط یک متخصص انجام شود. آزمون بینه از ۴۵ دقیقه تا نزدیک به ۳ ساعت به طول می انجامد. کودکان بزرگتر زیرمجموعههای بیشتری از سؤالات دارند که باید پاسخ دهند و این باعث میشود زمان تست طولانیتر گردد. این تست هوش برای بررسی آمادگی های سنجش ورود به مدرسه به کار می رود.
سوالات متداول:
1.آزمون هوش استنفورد بینه چقدر طول می کشد؟
آزمون بینه از ۴۵ دقیقه تا نزدیک به ۳ ساعت به طول می انجامد. این تست یک تست جامع می باشد و کودکان بزرگتر زیرمجموعههای بیشتری از سؤالات دارند که باید پاسخ دهند و این باعث میشود زمان تست طولانیتر گردد.
2.تست هوش بینه برای چه سنی مناسب است؟
تست استنفورد بینه یک آزمون استاندارد و ترجمه شده به زبان فارسی می باشد که برای کودکان 2 تا افزاد بالای 18 سال قابل اجرا است.
ضریب هوشی یا همان آی کیو معیاری برای سنجش توانایی های هر فرد می باشد که در قالب اعداد نمایش داده می شود. ضریب هوشی در کودکان توسط تست های استاندارد ارزیابی می شود. تست های هوش شامل سوالاتی در زمینه حافظه، توجه، استدلال، مهارت های کلامی، قضاوت، دانش و… می باشد که کودک با پاسخ دادن به این سوالات از توانایی های استدلال و منطق خود استفاده می نماید. در طبقه بندی هوش کودکان ضریب هوشی نرمال بین 90 تا 110 محاسبه شده است. ضریب هوشی پایین تر از این حد نشان دهنده اختلال در مهارت های رشد ذهنی کودکان می باشد. در مرکز تست هوش کودکان با استفاده از طبقه بندی هوش وکسلر و بینه به محاسبه ضریب هوشی کودکان به صورت دقیق و تخصصی پرداخته می شود.
لازم به ذکر است،شاخص های آماری هوشبهر های هشتگانه که از طریق ترکیب نمرات به دست می آید و به عنوان نمرات ترکیبی شناخته می شوند، بسیار حائز اهمیت است. همواره در آزمون های استاندارد، از میانگین به عنوان معرف شاخص های گرایش مرکزی و انحراف استاندارد به عنوان معرف شاخص های پراکندگی استفاده به عمل می آید. بنابراین،در نسخه پنجم مقیاس های هوشی استنفورد-بینه، از میانگین ۱۰۰ به عنوان معرف شاخص های گرایش مرکزی و انحراف استاندارد ۱۵ به عنوان معرف شاخص های پراکندگی استفاده شده است. در راستای تفسیر دقیق ضریب هوشی، میتوان به این نکته توجه کرد که از ده خرده آزمون تست هوش، پنج عامل و دو حیطه، باید بتوان ۸ هوشبهر را به دست آورد و از این طریق، توانایی افتراقی آزمودنی را مشخص ساخت. از طریق نیمرخ هوشی کودکان به تفاوت بین عملکرد آزمودنی در عوامل و حیطه ها پرداخته می شود و اطلاعات دقیقی در زمینه تفاوت بین توانایی های شناختی آزمودنی یا توانایی افتراقی،حاصل می شود. اینگونه اطلاعات، نقطه عطفی در زمینه تفسیر محسوب می گردند و باید بتوان تفسیر دقیقی را مبتنی بر طبقه بندی ضریب هوشی،ارائه کرد.
این اقدام، در زمینه هوش آزمای نوین تهران-بینه نیز مصداق میکند و از میانگین به عنوان معرف گرایش مرکزی و انحراف استاندارد به عنوان معرف پراکندگی استفاده می شود. این وضعیت باعث می گردد تا فرآیند مقایسه پذیری در مجموع آزمون های پیشرفت تحصیلی و شناختی موازی،به سهولت انجام گیرد.
ضریب هوشی نرمال چقدر است
در زمینه شناسایی افراد استثنایی با تاکید بر سازه هوش،می توان به دو گروه استثنایی تاکید کرد. افرادی که میزان هوش بهر آنها از حد متوسط بالاتر بوده و تفاوت معنی داری را با حد متوسط نشان می دهند،به عنوان تیزهوش، ممتاز و نخبه شناخته می شوند و همواره در منحنی نرمال بالاتر از دو انحراف استاندارد جای گرفتند و در واقع،دو انحراف استاندارد بالاتر از حد متوسط می باشند. از این رو،اگر هر انحراف استاندارد رقم ۱۵ باشد،با تاکید بر دو انحراف استاندارد ( 2×15 ) بالاتر از حد متوسط (رقم ۱۰۰ به عنوان میانگین) باید هوشبهر فراتر از ۱۳۰ را به عنوان گروه استثنایی با امتیازهای شناختی در نظر گرفت و اصطلاحاتی همانند تیزهوش،ممتاز و نخبه را برایشان به کار برد. این وضعیت،در زمینه افراد استثنایی با تاکید بر سازه هوش که عملکرد پایین تر از متوسط را نشان می دهند نیز ، مصداق می کند.
افرادی که میزان هوش بهر آنها از حد متوسط پایین تر است و تفاوت معنی داری را در مقایسه با حد متوسط نشان می دهند،به عنوان افراد کم توان ذهنی و عقب مانده ذهنی در سطوح پناهگاهی،تربیت پذیر و آموزش پذیر شناسایی می شوند. این افراد به عنوان کم توان ذهنی یا عقب مانده ذهنی و شناخته شده و همواره در منحنی استاندارد،دو انحراف استاندارد پایینتر از حد متوسط قرار میگیرند. از این رو،اگر هر انحراف استاندارد رقم ۱۵ باشد،با تاکید بر دو انحراف استاندارد( 2×15 ) پایینتر از حد متوسط (رقم ۱۰۰ به عنوان میانگین) باید هوشبهر کمتر از ۷۰ را به عنوان گروه استثنایی با محدودیت های شناختی در نظر گرفت و اصطلاحاتی همانند آموزش پذیر،تربیت پذیر و پناهگاهی را برایشان به کار برد.
طبقه بندی هوش کودکان
در طبقه بندی ضریب هوشی در تست های هوش کودکان می توان به تست وکسلر و تست استنفورد بینه اشاره نمود که در جدول زیر مشاهده می شود.
طبقهبندی هوش کودکان در آزمون وکسلر (WAIS–IV, WISC–IV, WPPSI–IV)
محدودهٔ بهرهٔ هوشی
طبقهبندی بهرهٔ هوشی
۱۳۵ و بالاتر
بسیار برتر
۱۲۰–۱۳۰
برتر
۱۱۰–۱۱۹
بالاتر از متوسط
۹۰–۱۰۹
متوسط
۸۰–۸۹
پایینتر از متوسط
۷۰–۷۹
مرزی
۶۹ و زیر
بسیار کم
طبقهبندی ضریب هوشی کودکان بر اساس آزمون استنفورد–بینه
محدودهٔ بهرهٔ هوشی
طبقهبندی بهرهٔ هوشی
۱۴۵–۱۶۰
بسیار با استعداد یا بسیار پیشرفته
۱۳۰–۱۴۴
با استعداد یا پیشرفته
۱۲۰–۱۲۹
برتر
۱۱۰–۱۱۹
بالاتر از متوسط
۹۰–۱۰۹
متوسط
۸۰–۸۹
پایینتر از متوسط
۷۰–۷۹
مرزی
۵۵–۶۹
با اختلال خفیف
۴۰–۵۴
اختلال زیاد
با تاکید بر تفسیر دقیق ضریب هوشی، که از هشت هوشبهر به دست می آید، به راحتی می توان توانایی افتراقی آزمودنی را مشخص کرد و کارکردهای شناختی را با تاکید بر سازه هوش، در نظر گرفت. از طریق بررسی نقادانه تست هوش، توان شناسایی کارکردهای شناختی در حیطه با تاکید بر امتیازهای شناختی (تیزهوش و…) یا محدودیت های شناختی (آموزش پذیر و…) امکان پذیر است. اینگونه اقدامات، مهر تاییدی بر استفاده کاربردی از نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه در زمینه روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی است.
با بررسی سیر تحولی نسخه پنجم مقیاس های هوشی استانفورد- بینه که توسط گال روید تدوین شده است، می توان به ظهور رشته های سنجش استثنایی تاکید کرد. روید که در زمینه سنجش روان شناختی و علوم تربیتی تخصص فزاینده ای را داراست، به عنوان پروفسور آموزش و پرورش استثنایی در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به فعالیت است. وی اعتقاد دارد، نسخه پنجم مقیاس های هوشی استانفورد – بینه به عنوان کاربردی ترین ابزار در زمینه شناسایی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی با تاکید بر سازه هوش است.
در زمینه شناسایی و آموزش و پرورش کودکان و بزرگسالان استثنایی با تاکید بر سازه هوش که دو طیف عمده آزمودنی با امتیاز های شناختی و محدودیت های شناختی را در بر میگیرند، به راحتی میتوان از طریق بررسی نقادانه طبقه بندی ضریب هوشی، به شناسایی افراد استثنایی پرداخت و برنامه ریزی منظم مبتنی بر نیاز سنجی آموزشی را طراحی، اجرا و ارزشیابی کرد. بدین ترتیب که از طریق تحلیل نقادانه ضریب هوشی، توانایی افراطی آزمودنی مشخص گردیده و بستر مناسبی برای آموزش و پرورش استثنایی در عوامل پنجگانه سازنده هوش (استدلال سیال،دانش،استدلال کمی،پردازش دیداری-فضایی و حافظه فعال) و حیطه های هوشبهر(کلامی و غیرکلامی) فراهم می شود.
از طریق کارکردهای شناختی در حیطه های هشتگانه هوش، نیازهای آموزشی مرتبط با کارکردهای شناختی آزمودنی در حیطه های استثنایی (استعداد و یا محدودیت) مشخص می شود و می توان نیازهای آموزشی را به گونه ای دقیق و تجربی مشخص ساخت و با استفاده از فرآیند سنجش استثنایی، به مستند سازی منطقی پرداخت. در راستای بهره گیری از نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بینه برای اهداف نیاز سنجی آموزش استثنایی، ضروری است تا نیم رخ ترکیبی نمرات استاندارد (نیمرخ هوشی) ترسیم شده و سطوح هوشی با تاکید بر نخبه،تیزهوش،باهوش،متوسط،مرزی،آموزش پذیر و تربیت پذیر،شناسایی شود تا از این طریق بتوان تفسیر کامل تری را در زمینه نیازسنجی آموزش استثنایی ارائه نمود.
طبقه بندی ضریب هوشی در آموزش استثنایی
هرچند که به گونه ای دقیق تر به تفسیر نیمرخ هوشی پرداخته میشود، ولی توصیف اجمالی کاربردهای نسخه نوین تست هوش تهران – استانفورد- بینه در زمینه های سنجش استثنایی ضروری است و از این طریق می توان به تفسیر ضریب هوشی تاکید کرد. بنابراین، در مواقعی که یک یا چند هوشبهر در دامنه آموزش و پرورش استثنایی جای گیرد، باید به دانش فنی مرتبط با شناسایی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی رجوع کرد و نیازسنجی آموزشی مستندی را در راستای طراحی و برنامهریزی آموزش و پرورش استثنایی برای آزمودنی، ارائه داد.
در زمینه سنجش استثنایی و پیش دبستانی، اصول و قواعد فراوانی وجود دارد که از جمله میتوان به قاعده برونیابی، اشاره داشت. در قاعده برون یابی،به خلاقیت آزمونگر حرفهای در تغییر شرایط محیطی برای سهولت آزمودنی با نقص های ارتباطی ( نابینا، ناشنوا و …) تاکید می گردد و آزمون گر حرفه ای مسئولیت می یابد تا شرایط اجرای استاندارد را تغییر داده و با رعایت محدودیت های آزمودنی، به اجرای نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بیمه پرداخته و نمره گذاری دقیقی را انجام دهد. علاوه بر قاعده برون یابی، قواعد واضح و شفافی پیرامون سنجش استثنایی مطرح می شوند که این قواعد در ساختار سازی نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بینه قرار گرفته است.
سوالات متداول:
1. ضریب هوشی نرمال در کودکان چقدر است؟
در طبقه بندی هوش کودکان ضریب هوشی نرمال بین 90 تا 110 محاسبه شده است.
2. انجام تست هوش برای کودکان استثنایی چه فایده ای دارد؟
در راستای بهره گیری از نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بینه برای اهداف نیاز سنجی آموزش استثنایی، ضروری است تا نیم رخ ترکیبی نمرات استاندارد (نیمرخ هوشی) ترسیم شده و سطوح هوشی با تاکید بر نخبه،تیزهوش،باهوش،متوسط،مرزی،آموزش پذیر و تربیت پذیر،شناسایی شود تا از این طریق بتوان تفسیر کامل تری را در زمینه نیازسنجی آموزش استثنایی ارائه نمود.
تست هوش چیست؟برای ترسیم نیمرخ هوشی باید در نظر گرفت که پنج عامل استدلال سیال،دانش، استدلال کمی، پردازش دیداری-فضایی و حافظه فعال،به عنوان عوامل سازنده انواع هوش محسوب گردیده و با بررسی دقیق عوامل سازنده تست آی کیو، میتوان به میزان و نحوه کارکردهای شناختی آزمودنی،دست یافت که این طبقه بندی انواع تست هوش کودکان از طریق بررسی کارکردهای شناختی در حیطه های هوش غیر کلامی و هوش کلامی، تسهیل می یابد. مرکز تست هوش دکتر صابر در حیطه انجام و تفسیر انواع تست هوش و حافظه و توجه کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید.
انواع هوش چیست- هوش کلامی و غیر کلامی
علاوه بر ۵ عامل هوش که در ترسیم نیمرخ هوشی کاربرد دارد، باید به حیطه های غیر کلامی و کلامی نیز توجه خاصی را مبذول کرد و در تدوین نیمرخ هوشی، توانایی شناخت آزمودنی را در زمینه های کلامی و عملکردی (غیر کلامی) در نظر گرفت. حیطه های کلامی به سوالهای خاصی که آزمودنی پاسخ شفاهی می دهد، اطلاق می شود و معرف پاسخ های گفتاری آزمودنی است. در مقابل حیطه کلامی که در آن دقت فزایندهای در سوال نمودن و پاسخ دادن انجام میگیرد، حیطه غیرکلامی، با زمینههای عملکردی سر و کار دارد و از آزمودنی خواسته می شود تا تکلیف خاصی را انجام دهد.
با تاکید بر تاریخچه آزمون های هوشی بینه- سیمون، مشاهده میشود که، نسخه اول( ۱۹۰۵) ،نسخه دوم( ۱۹۰۸) و نسخه سوم (۱۹۱۱) تنها سطح هوشی را محاسبه می کردند، در حالی که در نسخه اول( ۱۹۱۶) و نسخه دوم( ۱۹۳۷) مقیاس های هوشی استنفورد- بینه، تنها هوشبهر کل محاسبه میشد. در نسخه سوم (۱۹۶۰) و نسخه چهارم مقیاس هوشی استنفورد- بینه( ۱۹۸۶)، علاوه بر هوشبهر کل، هوش غیر کلامی و هوش کلامی نیز محاسبه می گردید.
امروزه، بهره گیری از هوشبهر کل، هوش کلامی و هوش غیرکلامی توسعه یافته و علاوه بر ترسیم محیط های غیر کلامی و کلامی در نیمرخ هوشی، به عوامل سازنده هوش نیز توجه خاصی مبذول می شود. بدین ترتیب که عوامل سازنده هوش،در حیطه های غیر کلامی و کلامی عنوان گردیده و پس از آن، نیمرخ هوشی با تاکید بر عوامل سازنده هوش در حیطه های غیر کلامی و کلامی مطرح میشود. بنابراین برای ترسیم نیمرخ هوشی، در نسخه نوین هوش آزمایی تهران- استانفورد- بینه، به بهرهگیری از هوشبهر استدلال سیال، دانش،استدلال کمی، پردازش دیداری-فضایی و حافظه فعال پرداخته و هوشبهر کلامی، هوشبهر غیر کلامی و هوشبهر کل نیز در ترسیم نیمرخ هوشی به کار برده میشود.
با بررسی نقادانه ی تست هوش، می توان نقاط ضعف و قوت آزمودنی را در زمینه های هوش غیر کلامی و هوش کلامی به دست آورد و با مقایسه تواناییهای شناختی در حیطه های غیر کلامی و کلامی، رهنمودهای کاربردی را برای انتخاب رشته تحصیلی،گزینش شغل و دیگر فرایندهای مرتبط با راهنمایی و مشاوره شغلی- تحصیلی،فراهم کرد. از این رو،با استفاده از تست هوش در زمینههای هوش کلامی و هوش غیر کلامی، می توان اطلاعات کاربردی را برای انتخاب رشته تحصیلی، گزینش شغل و تمامی زمینه های راهنمایی و مشاوره شغلی-حرفه ای، به دست آورد؛ زیرا توانایی های شناختی به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده موفقیت شغلی و تحصیلی محسوب میشوند.
کسب اطلاعات پیرامون کارکرد شناختی آزمودنی در عوامل پنج گانه سازنده هوش که در حیطه های غیر کلامی و کلامی مطرح می شود، ساختار نسخه نوین تست هوش کودکان تهران-استنفورد-بینه را در ده حیطه مجزا قرار می دهد. حیطه های ده گانه ی تست های هوش سازنده نسخه نوین تست هوش تهران-استانفورد- بینه، به عنوان خرده آزمون شناخته میشوند. بنابراین، نسخه نوین تست هوش تهران-استنفورد- بینه، دارای ده خرده آزمون است چه عوامل سازنده هوش در حیطه های غیر کلامی و کلامی، تحت عنوان خرده آزمون،عنوان می گردند.
این ده خرده آزمون، توانایی ارائه ۸ هوشبهر را فراهم میکند و اطلاعات مکفی را پیرامون تواناییهای شناختی آزمودنی با عناوین هوشبهر کل، هوشبهر کلامی، هوشبهر غیر کلامی، هوشبهر استدلال سیال، هوشبهر دانش، هوشبهر استدلال کمی، هوشبهر پردازش دیداری- فضایی و هوش بهر حافظه فعال، ارائه می نماید. به گونهای دقیق، می توان خرده آزمون های ده گانه نسخه نوین تست هوش تهران- استنفورد- بینه، و هشت هوشبهر را به شرح زیر مطرح ساخت.:
عوامل سازنده نیمرخ هوشی تست هوش
حیطه ها
عوامل
هوش کلامی
هوش غیر کلامی
هوشبهر
استدلال سیال
استدلال سیال کلامی
استدلال سیال غیر کلامی
هوشبهر استدلال سیال
دانش
دانش کلامی
دانش غیر کلامی
هوشبهر دانش
استدلال کمی
استدلال کمی کلامی
استدلال کمی غیر کلامی
هوشبهر استدلال کمی
پردازش دیداری- فضایی
پردازش دیداری- فضایی کلامی
پردازش دیداری- فضایی غیر کلامی
هوشبهر پردازش دیداری- فضایی
حافظه فعال
حافظه فعال کلامی
حافظهی فعال غیر کلامی
هوشبهر حافظه فعال
هوشبهر
هوشبهر کلامی
هوشبهر غیر کلامی
هوشبهر کل
با تاکید بر مجموع یافته های حاصله در سطح و ستون جدول مزبور،میتوان عوامل سازنده نیمرخ هوشی را در نظر گرفت. بدین ترتیب که در ستون، به هوش کلامی،هوش غیر کلامی و هوشبهر کل پرداخته شده و در سطر، هوشبهر استدلال سیال، هوشبهر دانش، هوش بر استدلال کمی، هوشبهر پردازش دیداری-فضایی و هوشبهر حافظه فعال،جای دارد. بنابراین، برای ترسیم نیمرخ هوش، باید هشت هوشبهر را محاسبه کرد و از طریق مقایسه هوشبهر های هشت گانه، اطلاعات کاربردی را در زمینه های گزینش، گمارش،شناسایی و آموزش،تشخیص و درمان به دست آورد.
تست هوش استنفورد-بینه
پس از اینکه قرارداد آزمون های ده گانه سازنده نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بینه، اجرا و نمرات خام به نمرات تراز تبدیل شد و از طریق نمرات تراز،هوشبهر محاسبه گردید،در راستای اقدامات مرتبط با تفسیر،باید به تدوین نیمرخ هوشی پرداخت و ۸ هوشبهر را در تفسیر مد نظر قرار داد.
در نهایت، میتوان تدوین نیمرخ هوشی را به عنوان نقطه پیوند بین اقدامات سنجش و آموزش در نظر گرفت. نقطه عطفی که موجبات شکلگیری نهضت روانشناختی- آموزشی را فراهم ساخته است،بدین ترتیب که از یک سو به شناسایی نیازهای آموزشی به وسیله سنجش استثنایی و از سویی دیگر، به برنامه ریزی دقیق در راستای کاهش لنگرگاه های شناختی و توسعه توانمندی های هوشی، معطوف است. با توجه به اینکه شناسایی لنگرگاه های شناختی (کسب نمره پایین تر در یک خرده آزمون نسبت به خرده آزمون های دیگر در حیطه های غیر کلامی و کلامی) ،از مهمترین و اساسی ترین اقدامات در حیطه سنجش استثنایی محسوب میشود،ضروری است تا به این امر توجه ویژه ای مبذول شود.
تست وکسلر از تست های مهم قابل اجرا در کودکان است که در مرکز تست و سنجش هوش دکتر صابر انجام می شود. تست ادراکی فراستیگ، تست های توجه و تمرکز، آزمون های تخصصی حافظه از دیگر خدمات جامع مرکز تخصصی تست هوش کودکان دکتر صابر می باشد که در ارزیابی و تشخیص مشکلات کودکان نقش بسزایی دارد.
سوالات متداول:
1.از کجا بدانیم چه تست هوشی برای کودک ما مناسب است؟
به صورت معمول برای ارزیابی هوش کودکان از یکی از ابزارهای هوش استاندارد نظیر تست هوش وکسلر، تست هوش بینه یا … استفاده نمود. اما انتخاب اینکه کدام آزمون را مورد استفاده قرار دهیم بسته به تشخیص دکتر متخصص و سن کودک می باشد.
2.آزمون های هوش چه چیزی را ارزیابی می کنند؟
آزمون های هوش به ارزیابی قدرت حافظه، دانش، قدرت استدلال، ادراک فضایی و توجه در کودکان می پردازد.