ارگوتراپیست مهدی صابر

طبقه بندی ضریب هوشی

طبقه بندی ضریب هوشی|طبقه بندی هوش کودکان| ضریب هوشی نرمال| مرکز تست هوش دکتر صابر

سر فصل مطالب

در راستای تفسیر دقیق ضریب هوشی، می‌توان به این نکته توجه کرد که از ده خرده آزمون تست هوش، پنج عامل و دو حیطه، باید بتوان ۸ هوشبهر را به دست آورد و از این طریق، توانایی افتراقی آزمودنی را مشخص ساخت. از طریق نیمرخ هوشی کودکان به تفاوت بین عملکرد آزمودنی در عوامل و حیطه ها پرداخته می شود و اطلاعات دقیقی در زمینه تفاوت بین توانایی های شناختی آزمودنی یا توانایی افتراقی،حاصل می شود. اینگونه اطلاعات، نقطه عطفی در زمینه تفسیر محسوب می گردند و باید بتوان تفسیر دقیقی را مبتنی بر طبقه بندی ضریب هوشی،ارائه کرد. در طبقه بندی هوش کودکان ضریب هوشی نرمال بین 90 تا 110 محاسبه شده است. در مرکز تست هوش کودکان با استفاده از طبقه بندی هوش وکسلر و بینه به محاسبه ضریب هوشی کودکان به صورت دقیق و تخصصی پرداخته می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

لازم به ذکر است،شاخص های آماری هوشبهر های هشتگانه که از طریق ترکیب نمرات به دست می آید و به عنوان نمرات ترکیبی شناخته می شوند، بسیار حائز اهمیت است. همواره در آزمون های استاندارد، از میانگین به عنوان معرف شاخص های گرایش مرکزی و انحراف استاندارد به عنوان معرف شاخص های پراکندگی استفاده به عمل می آید. بنابراین،در نسخه پنجم مقیاس های هوشی استنفورد-بینه، از میانگین ۱۰۰ به عنوان معرف شاخص های گرایش مرکزی و انحراف استاندارد ۱۵ به عنوان معرف شاخص های پراکندگی استفاده شده است.

این اقدام، در زمینه هوش آزمای نوین تهران-بینه نیز مصداق می‌کند و از میانگین به عنوان معرف گرایش مرکزی و انحراف استاندارد به عنوان معرف پراکندگی استفاده می شود. این وضعیت باعث می گردد تا فرآیند مقایسه پذیری در مجموع آزمون های پیشرفت تحصیلی و شناختی موازی،به سهولت انجام گیرد.

ضریب هوشی نرمال چقدر است

در زمینه شناسایی افراد استثنایی با تاکید بر سازه هوش،می توان به دو گروه استثنایی تاکید کرد. افرادی که میزان هوش بهر آنها از حد متوسط بالاتر بوده و تفاوت معنی داری را با حد متوسط نشان می دهند،به عنوان تیزهوش، ممتاز و نخبه شناخته می شوند و همواره در منحنی نرمال بالاتر از دو انحراف استاندارد جای گرفتند و در واقع،دو انحراف استاندارد بالاتر از حد متوسط می باشند. از این رو،اگر هر انحراف استاندارد رقم ۱۵ باشد،با تاکید بر دو انحراف استاندارد ( 2×15 )  بالاتر از حد متوسط (رقم ۱۰۰ به عنوان میانگین) باید هوشبهر فراتر از ۱۳۰ را به عنوان گروه استثنایی با امتیازهای شناختی در نظر گرفت و اصطلاحاتی همانند تیزهوش،ممتاز و نخبه را برایشان به کار برد. این وضعیت،در زمینه افراد استثنایی با تاکید بر سازه هوش که عملکرد پایین تر از متوسط را نشان می دهند نیز ، مصداق می کند.

افرادی که میزان هوش بهر آنها از حد متوسط پایین تر است و تفاوت معنی داری را در مقایسه با حد متوسط نشان می دهند،به عنوان افراد کم توان ذهنی و عقب مانده ذهنی در سطوح پناهگاهی،تربیت پذیر و آموزش پذیر شناسایی می شوند. این افراد به عنوان کم توان ذهنی یا عقب مانده ذهنی و شناخته شده و همواره در منحنی استاندارد،دو انحراف استاندارد پایین‌تر از حد متوسط قرار می‌گیرند. از این رو،اگر هر انحراف استاندارد رقم ۱۵ باشد،با تاکید بر دو انحراف استاندارد( 2×15 ) پایین‌تر از حد متوسط (رقم ۱۰۰ به عنوان میانگین) باید هوشبهر کمتر از ۷۰ را به عنوان گروه استثنایی با محدودیت های شناختی در نظر گرفت و اصطلاحاتی همانند آموزش پذیر،تربیت پذیر و پناهگاهی را برایشان به کار برد.

طبقه بندی هوش کودکان

در طبقه بندی ضریب هوشی در تست های هوش کودکان می توان به تست وکسلر و تست استنفورد بینه اشاره نمود که در جدول زیر مشاهده می شود.

طبقه‌بندی هوش کودکان در آزمون وکسلر (WAIS–IV, WISC–IV, WPPSI–IV)
                    محدودهٔ بهرهٔ هوشی                  طبقه‌بندی بهرهٔ هوشی
۱۳۵ و بالاتر بسیار برتر
۱۲۰–۱۳۰ برتر
۱۱۰–۱۱۹ بالاتر از متوسط
۹۰–۱۰۹ متوسط
۸۰–۸۹ پایین‌تر از متوسط
۷۰–۷۹ مرزی
۶۹ و زیر بسیار کم
طبقه‌بندی ضریب هوشی کودکان بر اساس آزمون استنفورد–بینه
                 محدودهٔ بهرهٔ هوشی                 طبقه‌بندی بهرهٔ هوشی
۱۴۵–۱۶۰ بسیار با استعداد یا بسیار پیشرفته
۱۳۰–۱۴۴ با استعداد یا پیشرفته
۱۲۰–۱۲۹ برتر
۱۱۰–۱۱۹ بالاتر از متوسط
۹۰–۱۰۹ متوسط
۸۰–۸۹ پایین‌تر از متوسط
۷۰–۷۹ مرزی
۵۵–۶۹ با اختلال خفیف
۴۰–۵۴ اختلال زیاد

با تاکید بر تفسیر دقیق ضریب هوشی، که از هشت هوشبهر به دست می آید، به راحتی می توان توانایی افتراقی آزمودنی را مشخص کرد و کارکردهای شناختی را با تاکید بر سازه هوش، در نظر گرفت. از طریق بررسی نقادانه تست هوش، توان شناسایی کارکردهای شناختی در حیطه با تاکید بر امتیازهای شناختی (تیزهوش و…) یا محدودیت های شناختی (آموزش پذیر و…) امکان پذیر است. اینگونه اقدامات، مهر تاییدی بر استفاده کاربردی از نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه در زمینه روانشناسی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی است.

با بررسی سیر تحولی نسخه پنجم مقیاس های هوشی استانفورد- بینه که توسط گال روید تدوین شده است، می توان به ظهور رشته های سنجش استثنایی تاکید کرد. روید که در زمینه سنجش روان شناختی و علوم تربیتی تخصص فزاینده ای را داراست، به عنوان پروفسور آموزش و پرورش استثنایی در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به فعالیت است. وی اعتقاد دارد، نسخه پنجم مقیاس های هوشی استانفورد – بینه به عنوان کاربردی ترین ابزار در زمینه شناسایی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی با تاکید بر سازه هوش است.

در زمینه شناسایی و آموزش و پرورش کودکان و بزرگسالان استثنایی با تاکید بر سازه هوش که دو طیف عمده آزمودنی با امتیاز های شناختی و محدودیت های شناختی را در بر می‌گیرند، به راحتی می‌توان از طریق بررسی نقادانه طبقه بندی ضریب هوشی، به شناسایی افراد استثنایی پرداخت و برنامه ریزی منظم مبتنی بر نیاز سنجی آموزشی را طراحی، اجرا و ارزشیابی کرد. بدین ترتیب که از طریق تحلیل نقادانه ضریب هوشی، توانایی افراطی آزمودنی مشخص گردیده و بستر مناسبی برای آموزش و پرورش استثنایی در عوامل پنجگانه سازنده هوش (استدلال سیال،دانش،استدلال کمی،پردازش دیداری-فضایی و حافظه فعال) و حیطه های هوشبهر(کلامی و غیرکلامی) فراهم می شود.

از طریق کارکردهای شناختی در حیطه های هشتگانه هوش، نیازهای آموزشی مرتبط با کارکردهای شناختی آزمودنی در حیطه های استثنایی (استعداد و یا محدودیت) مشخص می شود و می توان نیازهای آموزشی را به گونه ای دقیق و تجربی مشخص ساخت و با استفاده از فرآیند سنجش استثنایی، به مستند سازی منطقی پرداخت. در راستای بهره گیری از نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بینه برای اهداف نیاز سنجی آموزش استثنایی، ضروری است تا نیم رخ ترکیبی نمرات استاندارد (نیمرخ هوشی) ترسیم شده و سطوح هوشی با تاکید بر نخبه،تیزهوش،باهوش،متوسط،مرزی،آموزش پذیر و تربیت پذیر،شناسایی شود تا از این طریق بتوان تفسیر کامل تری را در زمینه نیازسنجی آموزش استثنایی ارائه نمود.

ضریب هوشی کودکان

طبقه بندی ضریب هوشی در آموزش استثنایی

هرچند که به گونه ای دقیق تر به تفسیر نیمرخ هوشی پرداخته می‌شود، ولی توصیف اجمالی کاربردهای نسخه نوین تست هوش تهران – استانفورد- بینه در زمینه های سنجش استثنایی ضروری است و از این طریق می توان به تفسیر ضریب هوشی تاکید کرد. بنابراین، در مواقعی که یک یا چند هوشبهر در دامنه آموزش و پرورش استثنایی جای گیرد، باید به دانش فنی مرتبط با شناسایی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی رجوع کرد و نیازسنجی آموزشی مستندی را در راستای طراحی و برنامه‌ریزی آموزش و پرورش استثنایی برای آزمودنی، ارائه داد.

در زمینه سنجش استثنایی و پیش دبستانی، اصول و قواعد فراوانی وجود دارد که از جمله می‌توان به قاعده برونیابی، اشاره داشت. در قاعده برون یابی،به خلاقیت آزمونگر حرفه‌ای در تغییر شرایط محیطی برای سهولت آزمودنی با نقص های ارتباطی ( نابینا، ناشنوا و …) تاکید می گردد و آزمون گر حرفه ای مسئولیت می یابد تا شرایط اجرای استاندارد را تغییر داده و با رعایت محدودیت های آزمودنی، به اجرای نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بیمه پرداخته و نمره گذاری دقیقی را انجام دهد. علاوه بر قاعده برون یابی، قواعد واضح و شفافی پیرامون سنجش استثنایی مطرح می شوند که این قواعد در ساختار سازی نسخه نوین تست هوش تهران- استانفورد- بینه قرار گرفته است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.