دسته: گفتاردرمانی بزرگسالان

گفتاردرمانی با مهارت

هنگامی که گفتاردرمانان آماده می­ شوند تا در حوزه­ های مختلف درمان با بیماران کار کنند، مهم است که مفاهیم بنیادی مربوط به نظریه­ ی یادگیری را که روی توانایی­ های بیمار در دستیابی به موفقیت­ ها در روند درمان تأثیر می­گذارند، به یاد داشته باشند. گفتاردرمان ها را تشویق می­کنیم تا با ایجاد شرایط مناسب یادگیری، به موفقیت بیمار کمک کنند. چنانچه گفتاردرمانی، پیشرفت­ ها، انتظارات، و یا سایر جنبه ­های مهم جلسه­ ی درمان را به طور نامناسب طرح­ریزی نماید، موفقی­ت های بیمار در دستیابی به هدف­ ها در درمان، به طور چشمگیری کاهش پیدا می ­کند. به عنوان مثال، اگر در مراحل اولیه ­ی درمان، شالوده­ های مناسبی برای تداوم پیشرفت بیمار پایه­ گذاری نشوند، در مراحل بعدی درمان، بیمار به پیشرفت رضایت بخشی دست نخواهد یافت. مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر در زمینه آموزش گفتاردرمانان خود به صورت تخصصی و استفاده از نیروی گفتاردرمانی با مهارت و درمان بیماران با اختلال کلامی و انجام خدمات گفتار درمانی در منزل پیشرو می باشد.

طرح جلسات گفتاردرمانی با مهارت درمانگر

با طرح­ ریزی جلسه­ های درمانی، گفتاردرمان با مهارت باید آسودگی خاطر پیدا کنند که، به چند مفهوم بنیادی مربوط به توجه و تمرکز، پیوستگی با یادگیری قبلی، مراحل فراگیری مهارت، مهارت، حفظ و تداوم، و تعمیم مهارت­ ها، توجه مناسب نشان داده باشند. موارد زیر به این منظور طراحی شده ­اند تا به گفتاردرمان با مهارت کمک کنند که، نیاز های بیمار را برای یادگیری مرتب و منظم و خردمندانه، به طور مناسب مورد توجه قرار دهند:

1) یادگیری از موارد عینی به سمت موارد ذهنی به پیش می­ رود. اشیاء واقعی (کتاب، ماشین، کفش)، عینی­ت از تصاویر هستند، تصاویر (عکس­ها) عینی­ت از نقاشی ­ها هستند، نقاشی­ ها عینی­ت از واژه­ ها هستند، و واژه ­ها کمترین عینیت را دارند و بیش از همه­ ی موارد، ذهنی­ اند. هنگامی که تلاش می کنیم تا واژه ­ی کتاب و یا مفهوم کتاب را آموزش دهیم، اگر در هنگام آموزش مفهوم کتاب، واقعاً کتاب را به بیمار نشان دهیم بیمار مفهوم کتاب را راحت ­تر یاد می­ گیرد. البته، دیر یا زود، گفتاردرمان با مهارت از بیمار انتظار دارد تا واژه ­ی کتاب را درک کند و آن را به طور ذهنی در گفتار مورد استفاده قرار دهد.

2) یادگیری از موارد عمومی به سمت موارد اختصاصی به پیش می­ رود. به عنوان مثال، کودک در حال رشد، مفهوم «سگ» را به عنوان حیوانی فرا می­ گیرد که چهار پا و پشمالو است. هنگامی که مفهوم سگ را فرا گرفت هر حیوان چهار پا و پشمالو به معنی سگ است (تعمیم)، تا این که واژه­  ای مربوط به حیوانات خاص، مثل: اسب، گاو، و شیر را یاد بگیرد.

3) یادگیری از موارد ساده به سمت موارد پیچیده به پیش می­ رود. به عنوان مثال، کودکِ در حال رشد، همخوان­ های ساده را پیش از همخوان­ های مرکب فرا می گیرد. در مورد مفهوم حمل و نقل، کودک واژه­ ی ماشین را پیش از واژه­ ی بالون گازی یاد می­ گیرد، مگر این که یک پایه ­ی تجربی، شدیداً روی یادگیری او اثر گذاشته باشد. مثلاً وقتی که پدر و یا مادر کودک با بالون گازی کار کند و او آن ها را همراهی کرده باشد. در چنین موردی، ممکن است کودک واژه­ ی بالون گازی را پیش از واژه­ی ماشین یاد بگیرد.

4) برای یادگیری، توجه و تمرکز الزامی است. برای جلب توجه بیمار، به محرک­ های جدید نیازمندیم؛ با حفظ و تداوم علاقه به اشخاص، اشیاء، واژه ­ها، رخدادها، و نظایر این ها، تمرکز بیمار برانگیخته می ­شود.

5) برای کودکِ در حال رشد، مدت زمان توجه، برحسب دقیقه، تقریباً برابر است با سن کودک به سال، مثلاً، گستره­ ی توجه برای یک کودک 3 ساله، تقریباً برابر 3 دقیقه، و یک کودک 4 ساله تقریباً برابر 4 دقیقه است، گفتاردرمان با مهارت باید جلسه­ های درمانی را متناسب با گسترده­ ی توجه احتمالی بیمار طراحی نمایند. در مورد جوانان و بزرگسالان، انتظار وقوع توجه به صورت «چند منحنی یا چند موج» است، یعنی، در چند دقیقه ­ی اول میزان توجه و مشارکت در کار بالا است، و در چند دقیقه­ ی بعد، میزان توجه، تمرکز، و مشارکت به طور چشمگیری کاهش پیدا می­ کند. بنابر این، در اثر تمرکزِ مجدّد، چرخه، یا موج، خودش تکرار می­ شود، ولی این بار حدّ نصاب اولیه­ ی یادگیری آنچنان بالا نمی­ رود که در آغاز فعالیت یادگیری بالا رفته بود. به دلیل ماهیت توجه تمرکز در طول زمان، گفتاردرمانان را تشویق می ­کنیم تا فعالیت­ های گوناگونی را طراحی و برنامه­ ریزی نمایند که با انجام آن ها در یک جلسه­ ی درمانی، به همان هدفی که مدنظرشان است برسند.

6) اطلاعات جدید زمانی به بهترین وجه پردازش و به یاد سپرده می­ شوند که، اختصاصی و سازمان یافته باشند، و پیرامون اطلاعات قبلی شکل گرفته باشند. گفته ­هایی مثل: «این کارت ­ها امروز مال تو است، ببینم چند تا از آن ها را درست تلفظ می­ کنی؟» به بیمار کمک می­ کند تا تجربیات درمانی را اختصاصی و خصوصی کند.علایم گرافیکی یا شناختی. بازنمایی تصویری و یا عینی یک مفهوم، به این منظور طراحی می­ شوند تا به فراگیر، علایم بینایی مربوط به اطلاعات را که شیوه ­های مؤثری برای سازمان­ بندی کردن اطلاعات می ­باشند، ارایه دهند. یکی از نشانه­ های گرافیکی قدیمی آشنا برای افراد بزرگسال آمریکا، هِرم وزارت کشاورزی و خوارو بار آمریکاست، که بخش غلات و حبوبات در قسمت پایین هرم، و بخش شکر و دانه­ های روغنی در قسمت بالای هرم بازنمایی شده است. نمونه­ ای از یک گرافیک یا سازمان دهنده­ی شناختی برای کودکان کم سن و سال، درباره­ ی یادگیری کار جدید، قطار است، که سه بخش از آن را باید به یاد داشته باشد. 1) موتور             2) واگن                3) خدمه.

7) بسیاری از مربیان گفتاردرمانی و پژوهشگران، برای یادگیری، روی تکرار تکیه می ­کنند. اگر چه شواهد روشنی درباره­ ی تعداد تکرار های لازم برای یادگیری جدید در گفتار و زبان وجود ندارد، ولی گفتاردرمانان با مهارت را تشویق می­ کنیم تا فرصت­ هایی در اختیار بیماران قرار دهند که، تا آنجا که می­ توانند در خلال جلسه­ ی درمان تکرار کنند.

8) رابطه ­ی دوستانه، بخش مهمی از یادگیری، و عنصر اساسی برای یادگیری کارآمد به حساب می­ آید. نشان دادن علاقه­ ی صادقانه، توجهِ مثبت، و اهمیت بخشیدن به بیمار، به ایجاد رابطه ­ی دوستانه با بیمار کمک می ­کند. پژوهشگران متعددی یادآوری کرده­ اند که، رابطه­ ی دوستانه روی یادگیری تأثیر می­ گذارد. گفتاردرمان با مهارت را تشویق می­ کنیم تا ایجاد رابطه­ ی دوستانه با بیماران را به عنوان نخستین گام تمامی جلسه­ های درمانی، تمرین کنند.

آنچه را که شرح داده­ ایم، مفاهیم جامع و کامل از نظریه­ ی یادگیری نیستند که روی درمان گفتار و زبان تأثیر می­ گذراند. بهتر است بگوییم که، تعدد زیادی از سایر پنداره ای مربوط به نظریه­ ی یادگیری، کاربرد مستقیمی برای پیشرفت بیمار در درمان دارند. گفتاردرمان با مهارت را تشویق می ­کنیم تا در صدد دستیابی به آگاهی بیشتری در مورد شیوه­ ی یادگیری بیماران باشند، و آن اطلاعات را در درمانی که متناسب با بیماران طراحی می­ کنند دخالت دهند، تا به طور مثبت روی پیشرفت بیمار در گفتاردرمانی تأثیر بگذارند. مرکز گفتاردرمانی و کاردرمانی دکتر صابر با دو شعبه فعال در تهران و در اختیار داشتن کادر با تجربه و مهارت بالا تلاش می کند بهترین نتیجه درمانی را برای بیماران ایجاد نماید و روند درمان را کوتاه تر کند.

سوالات متداول:

1-نشانه‌های نیاز فوری به گفتاردرمانی چیست؟
اگر کودک تا ۳ سالگی جملات ۳ کلمه‌ای نمی‌سازد، تا ۴ سالگی صداها را جا به جا می‌کند (مثلاً «تاب» را «بات» می‌گوید)، یا تا ۶ سالگی در بیان خواسته‌هایش دچار لکنت شدید می‌شود، ارزیابی ضروری است.

2- گفتاردرمانی کودکان چه تفاوتی با بزرگسالان دارد؟
گفتاردرمانی کودکان بر بازی‌محوری و رشد طبیعی مهارت‌ها تمرکز می‌کند. درمانگر از اسباب‌بازی، قصه‌گویی و فعالیت‌های حرکتی برای جلب توجه کودک استفاده می‌کند. درحالی‌که درمان بزرگسالان مبتنی بر تمرینات ساختاریافته و جبران آسیب‌های عصبی است.

اختلال بلع(دیسفاژی) چیست

بلع یکی از عملکرد های اصلی دستگاه زبان و دهان می باشد که طی مراحلی انجام می گیرد. آسیب در هر یک از چهار مرحله بلع (آماده سازی دهانی، دهانی، حلقی و مروی) را دیسفاژی یا اختلال بلع می­ نامند.  اختلالات بلع ناشی از اختلالات نوروفیزیولوژیکی است که می‌تواند در هر کدام از مراحل بلع که در زیر آمده است اتفاق بیفتد. ناتوانی در بلع مواد غذایی، سرفه هنگام بلع غذا، مشکلات تنفسی به علت آسپیریشن و … از علائم اختلال بلع در کودکان و بزرگسالان است. دیسفاژی، فرد را در معرض خطر آسپیراسیون مواد غذایی یا همان پرش غذا داخل راه های تنفسی و مایعات و به دنبال آن عفونت ریوی قرار می­دهد، با وجود اینکه بلع بخشی از ارتباط نیست، اما وقت و انرژی آسیب شناسان گفتار و زبان در بسیاری از بیمارستان­ها و مراکز توانبخشی به درمان اختلالات بلع اختصاص پیدا می­کند، زیرا این اختلال در سیستم­های تنفسی، آواسازی، تشدیدی و تولیدی رخ می­دهد که امکان برقراری ارتباط در انسان را فراهم می­سازند. مرکز درمان اختلالات بلع و گفتاردرمانی بلع دکتر صابر به درمان مشکلات بلع در کودکان و بزرگسالان می پردازد.

بلع طبیعی

چگونه می­توان تشخیص داد که یک بیمار دچار مشکل بلع می­باشد؟ برای پاسخ به این سوال، باید ابتدا آناتومی و فیزیولوژی بلع طبیعی را بشناسیم ما به طور متوسط روزانه ۶۰۰ بار عمل بلع را در کسری از ثانیه بدون هیچ تلاش و تقلایی به طور اتوماتیک انجام می­دهیم این فعالیت پیچیده عصبی-عضلانی در چهار مرحله صورت می­گیرد: (۱) مرحله آماده سازی دهانی (۲) مرحله دهانی (۳) مرحله حلقی و (۴) مرحله مروی. باید در نظر داشت که بیماران در هر کدام از مراحل زیر ممکن است دچار مشکل شوند و یا حتی در هر مرحله دچار مشکل خاصی شوند

در گذشته تصور می­شد که بلع توسط پل مغزی و بصل النخاع کنترل می­شود، اما امروزه اسکن­های بدست آمده از تصویربرداری کارکردی با تشدید مغناطیسی (fMRI) و توموگرافی تابش پوزیترون (PET) نشان داده­اند که علاوه بر موارد فوق، نواحی مغزی فراوانی نیز در عمل بلع دخیل هستند که شامل تالاموس، قشر حسی حرکتی، قشر حرکتی تکمیلی، اینسولا، هسته­های قاعده­ای، پوتامن، گلوبوس پالیدوس و شکنج سینگولیت قدامی می­باشد. علاوه بر این نواحی، اعصاب جمجمه ­ای سه قلو (۵)، صورتی (۷)، زبانی-حلقی (۹)، ، واگ (۱۰) و زیر زبانی (۱۲) نیز در فرآیند بلع نقش دارند. پس می­توان نتیجه گرفت که هم سیستم عصبی مرکزی (مغز، مخچه و ساقه مغز) و هم سیستم عصبی محیطی (اعصاب جمجمه­ای) با همکاری خود امکان بلع طبیعی را فراهم می­کند.یک متخصص گفتاردرمانی اختلال بلع می تواند در زمینه درمان اختلالات بلع کمک کننده باشد. مرکز درمان اختلالات بلع دکتر صابر به صورت تخصصی به ارائه خدمات ماساژ درمانی، گفتاردرمانی حسی و… در حیطه اختلالات بلع می پردازد.

مراحل بلع چیست

1. آماده‌سازی دهانی
2. انتقال دهانی
3. حلقی
4. مروی

نشانه های اختلال بلع

• ناتوانی در بلع مواد غذایی، مایعات و بزاق خود (شایع‌ترین علامت)
• سرفه کردن هنگام غذا خوردن یا نوشیدن یا بعد از آنها
• تغییر صدای فرد هنگام تغذیه و یا اندکی پس از آن
• وجود صدای خرخر مانند در مسیر تنفسی حین دم و بازدم
• عفونت سیستم تنفسی ( پنومونیا)
• ورود مواد غذایی به مسیر هوایی زیر چین های صوتی (خفگی)
• کاهش وزن و وجود علائم سوء تغذیه
• بالا رفتن درجه حرارت بدن از 1 تا 30 دقیقه پس از تغذیه

علت های اختلال بلع چیست

• اختلالات عصب شناختی: عفونت مغز و ساقه مغز،پارکینسون، ام اس،فلج اطفال،فلج مغزی،زوال عقل،سکته مغزی،آسیب مغزی.
• ضایعات ساختاری
• وب مادرزادی، نئوپلاسما
• بیماری های بافت عضلانی
• ای ال اس، پلی میوزبس
• عوارض جانبی ناشی از انجام جراحی ها و مصرف داروها
• شکاف لب و کام

رفلکس سرفه: ضروریات بلع سرفه انفجار ناگهانی هوایی است که درون شش ها جمع شده و با فشار به سمت اپیگلوت میرود. سرفه دارای سرعت بسیار بالایی است. برای مقایسه توپ تنیس می تواند با سرعت ۵۰ مایل بر ساعت حرکت کند و این عدد برای توپ بیسبال به ۸۵ نیز می رسد،ولی سرفه کردن با سرعت ۱۰۰ مایل بر ساعت رخ میدهد! دلیل اصلی سرفه جلوگیری از ورود مواد ناخواسته به درون ریه و ایجاد بلع امن است.

آسپیراسیون و دیسفاژی در اختلال بلع نوزادان

مدیریت دیسفاژی و آسپیراسیون نوزادان نیازمند تلاش متخصص نوزادان، متخصص گوش، حلق و بینی، متخصص ریه، متخصص گوارش،و گفتار درمانگران است.

لارینگوسکوپی فایبراپتیک انعطاف پذیر و ارزیابی رسمی بلع باید در هر نوزاد مبتلا به دیسفاژی توسط پاتولوژیست گفتار انجام شود.

نوزادانی که قبل از ۳۴ هفته به دنیا آمده اند ممکن است به علت تاخیر تکاملی دچار دیسفاژی شوند.

در صورت وجود آسپیراسیون،علت های آن ساختاری/ آناتومیکی شناخته شده‌اند،با این حال اکثر بیماران مشکلات آناتومیکی ندارند.

• توجه: از بین ۱۲۸۳ بیمار که تحت بررسی با بلع باریوم اصلاح شده قرار گرفته بودند،۴۴۰ بیمار آسپیراسیون نشا دادند ( 34 درصد ). و در گروه دارای آسپیراسیون، 393 بیمار 89 درصد) دارای آسپیراسیون خاموش (ورود مواد غذایی به ریه ها بدون وجود واکنش سرفه) بودند.

در کودکان زیر 6 ماه،41 درصد آسپیره می کردند که ۹۵ درصد آن به صورت خاموش بود. میانگین سنی کودکانی که به صورت خاموش آسپیره می کردن.1 سال بود. آسپیراسیون خاموش در ۴۱ درصد بیماران با شکاف حنجره ای،41 درصد با لارینگومالاسیا و ۵۴ درصد با فلج یک طرفه چین صوتی مرتبط بود.

گفتاردرمانی اختلال بلع

• مانورهای بلع
• مانور های بلع به منظور کنترل ارادی جنبه‌هایی از مراحل بلع طرح ریزی شده اند.
• بلع سوپرا گلوتیک
• بلع سوپر سوپرا گلوتیک
• بلع در تقلا
• مانور مندلسون

اختلال بلع یا دیسفاژی

دیسفاژی یا اختلال بلع مشکل در جویدن و یا بد عملکردی بلع می­باشد، حتی اگر بیمار بتواند به راحتی از زبان شفاهی برای برقراری ارتباط استفاده کند. به عبارت دیگر، دیسفاژی مشکل در حرکت دادن مواد غذایی یا مایعات در نواحی دهان، حلق و مری می­باشد. به طور کلی می­توان دو مکانیسم را مسئول ایجاد دیسفاژی دانست: (۱) انسداد مکانیکی و (۲) بد عملکردی حرکتی علت مکانیکی دیسفاژی می­تواند مواردی نظیر بزرگ بودن لقمه غذا، وجود جسم خارجی، التهاب، تومر و بزرگ بودن غده تیروئید باشد. مشکل در عملکرد حرکتی نیز شامل نقایصی در شروع رفلكس بلع (نظیر فلج بودن زبان، فقدان بزاق و آسیب در بخش حسی اعصاب جمجمه­ ای ۱۰ و ۱۱)، اختلالات عضلات حلقی و مروی (نظیر میاستنی گراو و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک) و اختلال در عضلات صاف مری (نظیر دیستروفی میوتونیک) می­باشد.

اختلال بلع در بزرگسالان

بسیاری از بیمارانی که نقایص عصب شناختی ناشی از سکته، اسکلروز متعدد، ضربه مغزی، فلج بصل النخاعی و بسیاری از بیماری­های عصب شناختی دیگر را دارند، اختلال بلع را تجربه می­کنند. بر اساس مطالعه­ای که در سال ۲۰۰۸ در ایتالیا روی عملکرد بلع ۲۲۶ بیمار مبتلا به اسکلروز متعدد انجام شد، ۳۵ درصد از بیماران بلع غیرطبیعی داشتند . از آنجایی که بیماری اسکلروز متعدد، می­تواند مناطق مختلفی از مغز را تحت تأثیر قرار دهد، احتمال ایجاد ناهنجاری در تمام مراحل بلع وجود دارد، البته احتمال بروز مشکل در مراحل بلع دهانی و حلقی بیش از حلق مروی است. فرد ممکن است بعد از نوشیدن مایعات سرفه کند، یا هنگام خوردن بعضی از غذاها حالت خفگی پیدا کند.

به خصوص غذاهایی که بافت شکننده و ترد دارند. مطالعات فراوانی در این زمینه انجام شده است تا مشخصه های خاص اختلال بلع در اسکلروز متعدد را شناسایی کنند. یکی از ویژگی­های شایع اختلالات بلع در بیماری اسکلروز متعدد، تاخیر در شروع بلع حلقی است. این مشکل باعث می­شود که قبل از شروع پاسخ حرکتی حلقی، غذا وارد حلق شود. بنابراین مسیر هوایی باز است و دریچه غضروف انگشتری-حلقی بسته است. یکی از تظاهرات شایع تاخیر در شروع بلع حلقی، مشکل در بلع مایعات رقیق است. مایعات رقیق در حجم بیشتری بلعیده می­شوند و سریعتر در حفره دهان و حلق حرکت می­کنند. در نتیجه، مستقیماً درون مسیر هوایی که به دلیل تاخیر حلقی باز است ریخته می­شوند.

یکی دیگر از اختلالات شایع بلع در این بیماران، کاهش انقباضات دیواره حلق است که باعث می­شود بعد از عمل بلع، غذا در حلق باقی بماند. هنگامی که به این علت عمل بلع موثر واقع نشود، غذای باقیمانده ممکن است با نفس کشیدن بیمار بعد از بلعی که کامل صورت نگرفته، درون مسیر هوایی بیفتد، یا به درون آن کشیده شود.

نقایص نرمکامی-حلقی نیز غالباً در اسکلروز متعدد رخ می­دهد. بسته شدن ضعیف دریچه نرمکامی-حلقی سبب می­شود که هنگام بلع، غذا وارد بینی شده و مشکل بلع غذا تشدید شود. با این وجود، نقص دریچه نرمکامی-حلقی، به خودی خود علت اصلی اختلال بلع نمی­باشد. اما اگر ضعف این دریچه با کاهش فعالیت دیواره حلق همراه گردد، فشار کمتری تولید می­شود، زیرا فشار ایجاد شده در حلق، به دلیل باز بودن مسیر بینی از بین رفته و بیمار در بلعیدن غذا دچار مشکل می­شود.

از آن جایی که آسیب سیستم اعصاب مرکزی در بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد بسیار متنوع است و بیماری، خود را با شدت­های مختلف و اشکال بالینی متنوع نشان می­دهد، اختلالات بلع ایجاد شده در این بیماران نیز، فوق العاده متنوع است. اگر عصب صورتی درگیر شود، کاهش توانایی بستن لب­ها و کاهش تونوسیته صورت، در بیمار دیده می­شود. درگیری عصب دوازدهم جمجمه­ای باعث کاهش یافتن هماهنگی یا دامنه حرکات زبان می­شود. آسیب به عصب دهم عملکرد قاعده زبان یا فعالیت دیواره حلق را کاهش می­دهد و می­تواند عملکرد حنجره را نیز تحت تاثیر قرار دهد به طوری که در بسته شدن مسیر هوایی حین بلع تداخل ایجاد می­کند. علاوه بر این، آسیب به عصب دهم جمجمه­ای، می­تواند باعث اختلال بلع مروی گردد، به طوریکه حرکات دودی مجرای گوارش به طور طبیعی صورت نمی­گیرند.

این بیماران ممکن است حتی از غذا متنفر شوند یا عکس العمل منفی نسبت به بعضی از مزه­ها یا بافت­های غذایی نشان بدهند. اگر فرد در مراحل پیشرفته بیماری باشد و علائم زوال عقل را نشان دهد ممکن است در خوردن غذا دچار مشکل باشد و حتی نداند که غذا داخل دهان اوست، یا در حال نزدیک شدن به دهانش می­باشد.

به طور خلاصه می­توان گفت که تمامی عملکردهای عصبی-عضلانی که در عملکرد طبیعی بلع نقش دارند، ممکن است بر اثر این بیماری آسیب ببینند. ممکن است همچنین، بازشناسی حسی حجم و غلظت غذا نیز آسیب ببیند. به همین دلیل، بیمار نمی­تواند تغییرات فیزیولوژیکی طبیعی را اعمال کند و عملکرد بلع را متناسب با حجم و غلظت مواد غذایی تنظیم نماید، چون حس­های دهانی این تغییرات را شناسایی نمی­کنند.

تشخیص افتراقی دیسفاژی

با وجود اینکه اختلال بلع  یا دیسفاژی ممکن است در مراحل اولیه بیماری ظاهر شود، اما معمولاً جزء علائم اولیه ام اس نیست و با پیشرفت بیماری بروز می­کند. دیسفاژی ناشی از اسکلروز متعدد، برعکس دیگر بیماری­های پیشرونده، همراه و موازی با علائم دیگر بیماری عود می­کند و بهبود می­یابد. برای مثال، در بیماری پارکینسون تغییرات بلع در مراحل اولیه بیماری آغاز می­شود، به گونه­ای که حتی هنگام استراحت، ترمور در حفره دهان، حلق و یا حنجره دیده می­شود. در بیماری­های نورون حرکتی نظیر اسکلروز جانبی آمیوتروفیک نیز کاهش قدرت زبان و ناکارایی عمل بلع هنگام افزایش غلظت مواد غذایی رخ می­دهد. این حالت هنگامی روی می­دهد که بیمار نمی­تواند نورون­های حرکتی بیشتری را برای کمک به بلع ماده غذایی بکار گیرد. بیماران مبتلا به میاستنی گراو هنگام غذا خوردن به تدریج دچار خستگی می­شوند و عملکرد بلع در آنها به تدریج تضعیف می­شود. بیماران مبتلا به ام اس نیز دچار این مشکل می­شوند، اما نه در مراحل اولیه بیماری این مشکل زمانی بروز می­کند که بیماری ام اس پیشرفت کرده باشد.

اگر سیستم عصبی به صورت ناگهانی آسیب ببیند (به طور مثال، در اثر سکته)، شروع دیسفاژی نیز همراه با علائم دیگر ناگهانی خواهد بود. با این حال اگر سکته خفیفی در ساقه مغز رخ دهد، ممکن است مشکل بلع تنها علامت ظاهری در بیمار باشد که البته با اختلال بلع در بیماری ام اس تفاوت­هایی دارد. در سکته بصل النخاعی معمولاً حرکت حنجره به سمت جلو و بالا مختل می­گردد، در نتیجه دریچه فوقانی مری کمتر باز می­شود و دیواره حلق به طور یک طرفه آسیب می­بیند. مواردی که ذکر شد، به طور معمول در اسکلروز متعدد رخ نمی­دهد. اما گرفتن شرح حال می­تواند کمک فراوانی به تشخیص افتراقی دیسفاژی ناشی از ام اس از دیسفاژی ناشی از اختلالات نورولوژیکی دیگر نماید.

سوالات متداول:

1.اختلال بلع با دیسفاژی چیست؟

دیسفاژی مشکل در حرکت دادن مواد غذایی یا مایعات در نواحی دهان، حلق و مری می­باشد که با مشکل در قورت دادن مواد غذایی خود را نشان می دهد.

2. چه بیماری هایی باعث اختلال بلع در بزرگسالان می شود؟

بسیاری از بیمارانی که نقایص عصب شناختی ناشی از سکته، اسکلروز متعدد، ضربه مغزی، فلج بصل النخاعی و بسیاری از بیماری­های عصب شناختی دیگر را دارند، اختلال بلع را تجربه می­کنند.

3. گفتاردرمانی  در اختلال بلع چکار می کند؟ گفتاردرمانان متخصص مرکز اختلال بلع دکتر صابر با انجام ماساژ های دهانیبه بهبود قدرت عضلات صورت دهان و زبان کمک می نمایند همچنین با اموزش تکنیک های درمانی در تقویت عصلات حنجره و بلع بیمار تلاشمی نمایند.

آیا گفتاردرمانی تاثیر دارد؟

در پاسخ به این پرسش که آیا گفتاردرمانی تاثیر دارد یا خیر، باید گفت، گفتاردرمانی می تواند طیف گسترده ای از مشکلات و اختلالات گفتاری – زبانی را در کودکان و بزرگسالان درمان کند. میزان موفقیت و تاثیر گفتاردرمانی با توجه به نوع اختلال، سن فرد، شدت اختلال، نوع درمان و… متفاوت است. مراحل درمانی گفتاردرمانی کودکان در صورت شروع زود هنگام و با مشارکت والدین می تواند موفقیت آمیز باشد. گفتاردرمانی کودکان به طور معمول با ارزیابی توسط گفتاردرمانگر یا متخصص آسیب شناسی گفتار و زبان آغاز می شود و بهترین درمان را برای کودک در نظر می گیرد. برخی از اختلالات گفتاری کودکان از دوران کودکی شروع شده ولی با افزایش سن بهبود می یابند در حالی که برخی تا بزرگسالی ادامه پیدا می کنند و به درمان های بیشتری نیاز دارند. برای درک بهتر سن مناسب گفتاردرمانی کودکان باید آگاهی بیشتری از رشد طبیعی گفتار در کودکان داشته باشید. با مطالعه مقاله مربوط به رشد گفتار در کودکان و بررسی وضعیت کلام کودکتان می توانید در صورت مشاهده تاخیر و اختلال به متخصص گفتاردرمانی مراجعه نمایید. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی پاسداران تهران، با انجام خدمات متنوع گفتاردرمانی همچون گفتاردرمانی کودکان، گفتاردرمانی بزرگسالان، گفتاردرمانی در منزل، گفتاردرمانی انلاین و… رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.

بررسی پیش آگهی و تاثیر گفتاردرمانی

بیان پیش آگهی عبارت است از پیش بینی گفتاردرمانگر درباره پیامد ارتباطی که به طور منطقی با توجه به سطح فعلی عملکرد کودک در زمان آینده انتظار می ­رود. عبارت­ های مربوط به پیش آگهی نیز شبیه عبارت ­های مربوط به شدت هستند که به ما در صرفه جویی در تدابیر مداخله و توجیه پذیری آن کمک می­ کنند. اگر درمانگری در پیش آگهی اظهار کند کودک استعداد دستیابی به عملکرد ارتباطی طبیعی را دارد، این گفته را می­ توان به عنوان معیاری به کار برد که پیشرفت در مداخله در مقابل آن اندازه گیری می­ شود. اگر کودک در دستیابی به سطح عملکرد پیش بینی شده در بیان پیش آگهی و بعد از یک زمان مداخله ای معقول شکست بخورد یا پیش آگهی اشتباه بوده یا مداخله آن طور که باید مؤثر نبوده است. در هر دو صورت پاسخگویی به تناقض ضروری است.

بررسی اختلال گفتاری و سن مناسب برای گفتاردرمانی

به همین دلیل هنگام ارائه پیش آگهی، لازم است آگاه باشیم که همه عوامل مربوط را به حساب آوریم. معمولاً سن در پیش آگهی مهم است. هر قدر سن کودک در هنگام شناسایی اختلال ارتباطی کمتر باشد قطعیت نتیجه، کمتر است. پیش آگهی یک نوجوان بدون گفتار کارآمد نسبت به کودک ۲ یا ۳ ساله­ ای که هنوز شروع به صحبت نکرده ۱ یا ۳ ساله­ ای که واضح­ تر و ضعیف ­تر است محیط اجتماعی نیز می ­تواند بر پیش آگهی تأثیر بگذارد. پیش آگهی مراجعی از یک خانواده خوب که سرمایه و انرژی کار کردن و حمایت از کودک را دارد درخشان­ تر از کودکی است که از خانواده­ ای است که در آن والدین، مریض و معتاد به دارو و الکل یا درگیر تلاش برای بقای اقتصادی هستند. شخصیت و خلق و خوی مراجع نیز بی تأثیر نیست. یک کودک دقیق و با فکر که توانایی­ های توجه کردن در او خوب تکامل یافته­ اند در وضعیت بهتری برای استفاده از مداخله است نسبت به یک کودک بیش فعال و تکانشی که قبل از یادگیری زیاد، باید رفتار توجه کردن را به طور اساسی کسب کند. همین طور کودکی که به دلیل داشتن ارتباط زیاد با محیط به شدت برای بهبود انگیزه دارد و آمادگی پذیرفتن بعضی خطرات و ارتکاب برخی اشتباهات را دارد، پیش آگهی بهتری دارد نسبت به یک کودک بیش از حد محتاط و خجالتی که خودکفایی او نسبی بوده و برای غلبه بر نقص ارتباطی انگیزه قوی ندارد. علاوه بر برقراری ارتباط وجود حیطه­ های عملکردی دیگر نیز بر پیش آگهی تأثیر می ­گذارد. یک کودک ۳ ساله مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و اتیسم که کلاً صحبت نمی ­کند، پیش آگهی بدتری نسبت به یک کودک ۳ ساله اجتماعی دارای عملکرد شناختی طبیعی دارد. در مورد موضوعات مطرح در پیش آگهی در شرایط گوناگون مرتبط با اختلالات زبان به طور مفصل در فصل ۵ بحث می­ شود. متخصص گفتاردرمانی باید با استفاده از داده­ های مصاحبه و منابع مشاهده ­ای هر جنبه از پیش آگهی را در سرتاسر دوره ارزیابی تشخیصی نیز بسنجد. برداشت­ های درمانگر از این عناصر در ارائه پیش آگهی نمایان می­ شود.

فرایند گفتاردرمانی کودکان و بررسی نتایج آن

با این حال علی رغم استفاده از بهترین و دقیق ­ترین داده­ های در دسترس، همیشه وقتی نتایج تاثیر گفتاردرمانی را بیان می­ کنیم داریم حدسی بر اساس تحصیلات خودمان می ­زنیم، خواه پیش آگهی را به صورت نوشتاری و در یک گزارش بالینی بیان کنیم یا در مکالمه با خانواده مراجع، این واقعیت را باید رعایت کنیم. بنابراین معمولاً یک نتیجه گیری کوتاه مدت برای تاثیر گفتاردرمانی بهتر از یک پیش آگهی بلند مدت است و صحبت در مورد آنچه که کودک احتمالاً خواهد توانست در یک زمان معین انجام دهد نسبت به آنچه کودک قادر به انجام آن نخواهد بود بهتر است، مثلاً ممکن است یک پیش آگهی اظهار کند که مراجع با مداخله فشرده در ظرف یک سال از گفته­ های تک کلمه ­ای به تولید بعضی جملات دو تا سه کلمه ­ای نائل می­ شود. چون این پیش آگهی یک مدت زمان معین و یک نتیجه قابل سنجش را بیان می­ کند می ­توان آن را ارزیابی کرد. ارجحیت این پیش آگهی نیز نسبت به پیش آگهی دیگری که مثلاً اظهار می­ کند مراجع به تکامل طبیعی زبان بیانی نخواهد رسید بیشتر است. این پیش آگهی فاقد مدت زمانی است که بر اساس آن بتوان ارزیابی را انجام داد و فقط یک نتیجه منفی را بیان می­ کند نه آنچه را که می­ توان انتظار داشت اتفاق بیفتد. گفتاردرمانگرانی که به قانون ارائه پیش آگهی­ های کوتاه مدت معتقدند و آن­ ها را در عباراتی مثبت بیان می­ کنند معمولاً با مقاومت و خصومت کمتری از طرف خانواده مواجه می­ شوند نسبت به آن­ هایی که پیش بینی­ های بلند مدت همه جانبه­ ای را ارائه می­ دهند که حقیقتاً هیچ کس نمی­ تواند واقعاً به آن­ها مطمئن باشد حتی هنگامی که خانواده اصرار می کند آنچه را که کودک به عنوان یک بزرگسال به آن شبیه خواهد شد ،بداند درمانگر آگاه می­ تواند به والدین تذکر دهد که وظیفه مهم کمک به کودک است تا بتواند حالا یا در ماه­ ها یا سال ­های آینده به بهترین نحو عمل کند. پذیرش صادقانه این مطلب که پیشگویی خصوصیات انسان ها برای ما بسیار پیچیده و غیر قابل پیش بینی است می­ تواند با دلگرمی خانواده همراه شود تا با کودک همان گونه که هست کار کنند و از خدماتی که او برای کسب مرحله تکاملی مناسب بعدی نیاز دارد حمایت نمایند اطمینان از این مطلب که تشخیص و پیش آگهی ادامه خواهد داشت به خانواده کمک می ­کند تا بر تردید های ناخوشایند ناشی از پرورش یک کودک مبتلا به ناتوانی فائق آید.

گفتاردرمانی در ام اس

اختلالات گفتاری و دیزارتری در ام اس ممکن است در هر مرحله ای رخ دهد. علائم مشکلات گفتاری ممکن است در مراحل پیشرفته تر، شدید تر شود؛ با این حال گفتاردرمانی می تواند کمک ویژه ای به مبتلایان به ام اس داشته باشد. گفتاردرمانی ام اس به افراد مبتلا به این اختلال کمک می کند تا اختلالات بلع یا گفتاری را مدیریت کنند. تعداد کمی از بیماران مبتلا به اِم اِس از ابزار های ارتباطی جایگزین و مکمل استفاده می‌کنند. البته بیشتر بیماران نیز به این ابزار ها نیاز ندارند. دیزارتری در اِم اِس به ندرت آن‌ قدر شدید می‌ شود که ارتباط غیرگفتاری تنها راه انتقال مفاهیم باشد. یک مطالعه مقطعی بزرگ در سال 1985 روی 656 فرد مبتلا به اِم اِس صورت گرفت که نشان داد تنها 40% از بیماران در انتقال مفاهیم دچار مشکل هستند (نامفهوم بودن گفتار برای غریبه‌ها) و تنها %1 از بیماران از ابزار های ارتباطی جایگزین و مکمل استفاده می‌ کردند. با این حال آسیب‌ شناس گفتار و زبان باید با ابزار های ارتباطی جایگزین و مکمل آشنا باشد و اطلاعاتی در زمینه نحوه‌ی ارزیابی بیمار و ابزار مناسب برای برآورده کردن نیاز های وی کسب کند.گفتاردرمانی در ام اس می تواند به افراد مبتلا به این بیماری کمک کند تا در مدیریت مشکلات ارتباطی یا مسائلی همچون بلع، کمتر با مشکل مواجه شوند. گفتاردرمانی مولتیل اسکلوروزیس از طریق استراتژی هایی برای بهبود گفتار و بهبود کیفیت صدای فرد کمک کننده است. مرکز توانبخشی در ام اس می تواند شامل طیف گسترده ای از تکنیک ها و روش ها با توجه به نیاز فرد مبتلا باشد. برای تشخیص اختلال گفتاری بزرگسالان و همچنین گفتاردرمانی در ام اس در ابتدا باید مهارت ­های شناختی- ارتباطی بیمار به طور مختصر بررسی شوند تا در صورت نیاز به ارزیابی کامل آسیب شناس گفتار و زبان، اقدامات لازم صورت گیرد. غربال­گری اختلالات شناختی- ارتباطی باید برای تمام بیماران مبتلا به ام اس انجام شود، و در شرایط ایده آل، تمام بیماران مبتلا به ام اس باید به آسیب شناس گفتار و زبان ارجاع داده شوند. حتی اگر بیمار مشکل ارتباطی خاصی را گزارش نکند نیز باید غربال­گری نقایص شناختی-ارتباطی صورت گیرد، زیرا ممکن است بیمار تعریف صحیحی از مشکلات ارتباطی در ذهن خود نداشته باشد. در روند غربال­گری، ابتدا باید با بیمار یا مراقبان وی مصاحبه شود و سوالاتی درباره مشکلات شناختی-ارتباطی بیمار در گذشته و در حال حاضر پرسیده شود. سپس تاریخچه پزشکی بیمار مرور می­ شود و اطلاعات مربوطه استخراج می­ گردد. سرانجام، در حین مکالمه با بیمار، علائم و نشانه­ های مربوط به عملکرد شناختی-ارتباطی وی ثبت می­ گردد. کلینیک تخصصی توانبخشی دکتر صابر، بهترین مرکز تشخیص و درمان ام اس در تهران، با تشخیص اختلال گفتاری بزگسالان مبتلا به ام اس و با انجام خدمات گفتاردرمانی در ام اس و همچنین گفتاردرمانی در منزل به بیماران مبتلا کمک می کند.

ابزار های ارتباطی بیماران ام اس چیست؟

هنگام انتخاب ابزار مناسب برای ارتباط جایگزین و مکمل،‌ باید نیاز ها و توانایی‌ های فرد را با ویژگی‌ های سیستم ارتباطی تطابق داد. عملکرد های اجرایی مرکزی،‌ رفتاری، بینایی ـ حرکتی و زبانی ـ شناختی بر اِم اِس تأثیر می‌ گذارند و بنابراین نیاز به ارزیابی رسمی دارند. علاوه بر این در ارزیابی باید با بیمار و افراد مهمی که با او زندگی می‌ کنند، مصاحبه کرد تا نیاز های ارتباطی آن‌ ها تعیین شود. مشاهده‌ غیر رسمی محیط طبیعی برای برقراری ارتباط نیز سودمند است. اهداف نیاز های ارتباطی و نتایج مطلوب بر اساس شرایط بیمار و اعضای خانواده تعیین می‌ شود. ارزیابی رسمی ارتباط جایگزین و مکمل علاوه بر موارد فوق به شناسایی این موارد نیز کمک می‌کند (گلنن و همکاران):

• روش‌ های ارتباطی مورد استفاده در حال حاضر (گفتار، آواسازی، ایما و اشاره، تکان دادن سر، اشاره کردن، نوع نگاه و بیانات چهره‌ ای)؛
• تجارب گذشته از کار با ابزار های ارتباط جایگزین و مکمل؛
• محیط ارتباطی (خانه، مدرسه، محل کار و جامعه)؛
• مسائل مربوط به حرکت، قرار گیری وضعیت بدن، نحوه نشستن و وضعیت بینایی (توسط کار درمانگر بررسی می‌ شود)؛
• توانایی استفاده از ارتباط جایگزین و مکمل (کنترل عملکرد اندام‌ های فوقانی، اندام‌ های تحتانی،‌ سر و چشم‌ ها)؛
• تکنیک‌ ها یا وسایل دیگری که می‌ توان همراه با سیستم ارتباط جایگزین و مکمل به کار برد (برای مثال: ویلچر، کامپیوتر و کنترل کننده‌ های محیطی)

ارزیابی رسمی نیاز های ارتباطی به برنامه‌ درمانی جهت می‌ دهد و اهداف زیر را شناسایی می‌ کند:

• گرفتن توجه از دیگران؛
• درخواست کمک؛
• اشیاء یا فعالیت‌ ها؛
• ارتقاء تعاملات اجتماعی؛
• رعایت نوبت
• پرسیدن سؤال یا پاسخ دادن به سؤال دیگران.

آسپرگر یک مقیاس گفتاری 10 نمره‌ای طراحی کرد که با درجه‌بندی موارد زیر به تصمیم‌گیری درباره‌ی داشتن صلاحیت برای اعمال ارتباط دهانی جایگزین و سپس بررسی میزان پیشرفت بیمار کمک می‌کند:

• تمایل بیمار برای استفاده از آواسازی یا گفتار به منظور برقراری ارتباط با شرکای آشنا و سپس ناآشنا؛
• چگونگی ادراک پیام، ترمیم آن و واضح کردن آن در صورت نیاز.

در سال‌های اخیر مطالعات فراوانی روی ارزیابی و درمان ابزارهای ارتباطی جایگزین و مکمل صورت گرفته است که باعث ارتقاء سطح دانش و مهارت ما و ورودی تجهیزات جدید به بازار شده است. تجویز وسیله ارتباطی جایگزین توسط گروه متخصص در این زمینه انجام می‌ شود. این متخصصان به خاطر دارند که ارتباط در محیط طبیعی گوینده رخ می‌دهد و بیمار و شرکای ارتباطی وی را در کانون توجه قرار می‌ دهند و هنگام نیاز به ابزارآلات گران و با تکنولوژی پیشرفته از سازمان‌ های ذی‌ ربط کمک می‌ گیرند.

اعضای تیم ارتباط جایگزین و مکمل به شرح زیر می‌ باشند (گلنن و همکاران):

1. مشاور ارتباط جایگزین و مکمل: آشنا با امکانات، سیستم‌ ها و تأثیر ارتباط جایگزین و مکمل بر زندگی اجتماعی بیمار.
2. نماینده شرکت تولید کننده: ارائه‌ی کمک تخصصی، انتخاب مناسب‌ ترین وسیله و برآورد هزینه‌ ها.
3. مهندس توانبخشی: طراحی کردن و درست کردن وسیله موردنظر و ارائه‌ کمک تخصصی.
4. کار درمانگر: پرداختن به نیاز های جسمانی، حرکتی، وضعیت بدن و بینایی ـ حرکتی.
5. آسیب‌شناس گفتار و زبان: ارزیابی مهارت‌ های زبان‌شناختی، آموزش بیمار و مراقب برای استفاده‌ی مؤثر از سیستم ارتباطی جدید و تمرین مهارت‌ های جدید در محیط طبیعی بیمار.
6. بیمار و شرکت ارتباطی: کمک به ثبت پیام‌ های مناسب و استفاده کردن، نگه داری و تنظیم سیستم جدید.
7. مدیر برنامه بیمار: هماهنگی بین اعضای تیم درمانی و کمک به پیدا کردن منابع مالی.

نتیجه تشخیص اختلال گفتاری بزرگسالان

باید نتیجه غربال­گری را به صورت یکی از موارد زیر گزارش کرد:

• ارجاع به آسیب شناس گفتار و زبان جهت ارزیابی کامل
• ارائه توصیه­ هایی جهت کنترل عملکرد شناختی ارتباطی مراجع در فعالیت­ های روزمره
• در صورت عدم مشاهده مشکلات شناختی-ارتباطی در هنگام غربال­گری، توصیه می­ شود در صورت تغییر با روند بیماری، علائم شناختی ارتباطی یک بار دیگر کنترل شوند.

البته باید محدودیت­ های غربالگری را در نظر گرفت. به عنوان نمونه، ممکن است نقایص خفیفی که تأثیر مخربی بر عملکرد فرد دارند، در محیط بالینی دیده نشوند.

ارزیابی گفتاردرمانی در ام اس و تشخیص

ارزیابی مشکلات شناختی-ارتباطی و گفتاردرمانی در ام اس با یک تاریخچه گیری کامل و مفصل آغاز می­ شود، تا بدین وسیله اطلاعاتی کامل در زمینه­ های پزشکی، سلامت، اجتماعی، تحصیلی و شغلی در اختیار آسیب شناس گفتار و زبان قرار گیرد. سپس اطلاعات بدست آمده به صورت منسجم ثبت می­ گردند. پس از گرفتن شرح حال برنامه ارزیابی بر اساس اطلاعات بدست آمده از تاریخچه گیری، غربال­گری و نیمرخ احتمالی اختلال تنظیم می­ گردد. بهتر است ارزیابی در یک محیط طبیعی صورت گیرد تا نتایج موثق ­تری را در پی داشته باشد. ارزیابی در حالت معمول شامل موارد زیر می­ شود:

• توجه و تمرکز: توانایی حفظ تمرکز با وجود عوامل حواس پرت­ کن و بدون عوامل حواس پرت­ کن، و توانایی انتقال و تقسیم توجه به طور مناسب
• جهت ­یابی
• حافظه کلامی و یادگیری جدید: توانایی پردازش اطلاعات کلامی در تمامی مراحل حافظه کلامی
• سازمان بندی زبان شناختی: دسته بندی کردن، ارتباطات توالی و شناسایی ویژگی­ ها
• درک شنیداری و پردازش اطلاعات: سرعت، پیچیدگی، کارایی
• زبان شفاهی و گفتمان: واژه­ یابی، کاربرد واژه ­ها، ساختار جملات، تنظیم و ساختار بندی عقاید در محاوره
• درک خواندن و سرعت خواندن: خواندن کلمه، پاراگراف و متن
• توانایی نوشتن: نوشتن کلمه، پاراگراف و متن
• کاربرد زبان در اجتماع: محاوره، آغاز موضوع، حفظ موضوع، تغییر دادن موضوع، نوبت­ گیری، در نظر گرفتن نگرش مخاطب
• حل مسئله و منطق
• عملکرد های اجرایی و پردازش ­های فراشناختی: تنظیم اهداف، برنامه ریزی، شروع، کنترل، مدیریت زمان
• نگرش نسبت به ناتوانی و میزان تطابق با ناتوانی
• گفتار: تولید، روانی، صوت، نواخت، زمان­ بندی، تشدید
• ارتباط غیر کلامی: بیانات چهره ­ای، تون صدا، تماس چشمی، زبان بدن
• بررسی مشکلات همراه در زمینه ­های بینایی، شنیداری، ادراکی، درد، خستگی و غیره

پس از گردآوری اطلاعات فوق می­ توان نیمرخ فعلی بیمار را ترسیم نمود و تأثیر آسیب شناختی را بر توانایی ­های ارتباطی فرد مشخص کرد.

تطابق نتایج ارزیابی با ویژگی‌ های دستگاه‌ های ارتباط جایگزین و مکمل در دسترس، در مرحله دوم ما را در انتخاب سیستم ارتباطی مناسب راهنمایی می‌ کند. تصمیمات بر اساس موارد زیر اتخاذ می‌ شود:

• حرکات مورد نیاز (کنترل توسط حرکت سر، چانه، دهان، لب‌ها، زبان، دست، آرنج، شانه، پا، زانو یا چشم)
• درون‌ داد (بینایی یا شنیداری؛ تصاویر، حروف یا کلمات؛ مستقیم یا اسکن شده)
• سیستم نمادین (عدد، اندازه، سازمان‌ بندی و قابلیت‌ های واژگانی)
• برون‌ داد (پیام‌ های چاپ شده در مقابل عدد یا گفتار ترکیبی)
• ویژگی‌ های کلی (پیچیدگی، انعطاف‌ پذیری، قابلیت حمل، دوام و قیمت).

بررسی اختلال گفتاری بزرگسالان و بیماران ام اس

به منظور بررسی میانگین عملکرد روانی معنایی و اختلال گفتاری بزرگسالان و همچنین گفتاردرمانی در ام اس، از دو تکلیف استفاده می­ شود. قبل از اجرای آزمون یک نمونه (نامیدن سبزیجات) به عنوان راهنمای آزمون ارائه می­ شود. پس از انجام راهنمای آزمون و اطمینان از درک تکالیف توسط آزمودنی، آزمون اصلی اجرا می­ شود. در این آزمون از فرد خواسته می­ شود تا اسامی مربوط به دسته حیوانات را تا آنجایی که به یاد می­ آورد در مدت یک دقیقه نام ببرد. این آزمون، زیر آزمون نامیدن حیوانات از آزمون تشخیصی آفازی بوستون می ­باشد، که در سال ۱۹۷۲ توسط گود گلس و کاپلان طراحی شد. تکلیف دیگر نامیدن اسمی مربوط به دسته میوه ­ها در مدت یک دقیقه می­ باشد. زمان کل اجرای آزمون حدوداً ۲۰ دقیقه است. انتخاب دسته­ های حیوانات و میوه ­ها جهت ارزیابی عملکرد روانی معنایی به این علت است که این موارد به وفور در محیط طبیعی و اجتماعی یافت می ­شوند. جهت بررسی میانگین عملکرد روانی واجی، از سه تکلیف استفاده می­ شود. قبل از اجرای آزمون یک نمونه (نامیدن کلماتی که با حرف «م» آغاز می ­شوند). به عنوان راهنما ارائه می ­شود. در این تکالیف، از آزمودنی خواسته می­ شود تا در مدت یک دقیقه تا آنجایی که به یاد می­ آورد، کلماتی را بیان کند که با حروف “س “، “ف”، و “آ” آغاز می ­شوند. از آزمودنی خواسته می­ شود تا از اسامی خاص و واژه ­های یکسان با پسوند های مختلف استفاده نکند. خوشه­ بندی، توانایی تولید واژه ­هایی که با یکدیگر تشابه واجی یا معنایی دارند. خوشه ­بندی خزانه واژگان فرد را ارزیابی می­ کند. خوشه ­های واجی شامل موارد زیر می­ باشد:

• واژه ­های هم نام واژه ­هایی هستند که شکل نوشتاری آن ها متفاوت است (مانند خار، خوار).
• واژه ­های هم قافیه (مانند میدانی، میمانی)
• واژه­ هایی که تنها در یک واکه متفاوت هستند (مانند بور، بار)
• واژه­ های متوالی که دو حرف آغازین آن ها یکسان است (مانند انسان، انگار، انفاق)

خوشه­ های معنایی، گروه­ هایی شامل دو یا بیش از دو واژه متوالی است که به یک زیر مجموعه معنایی تعلق دارند، مانند حیوانات مزرعه، حیوانات خانگی، حیوانات درون باغ وحش، حیوانات آفریقایی، حیوانات آبی. پس از بیان دومین واژه از یک خوشه واجی یا معنایی شمارش آغاز می­ شود. در انتها میانگین اندازه خوشه­ ها در تمامی موارد اعم از موارد تکرار شده و یا خطا، محاسبه می ­گردد. انتقال توانایی جابجا شدن بین خوشه­ ها در یک حوزه معنایی یا واجی است. انتقال پردازش ­هایی را ارزیابی می ­کند که با هدف جستجو انجام می­ شوند. در این آزمون تعداد انتقال­ ها بين خوشه­ ها، در هر یک از حوزه­ های معنایی و واجی، شمرده می­ شود. شمارش تعداد انتقال­ ها با در نظر گرفتن تکرار ها، خطا ها و تک کلمات انجام می­ شود. برای مثال در نمونه «گربه، سگ، قناری، کوسه، نهنگ، موش»، دو انتقال (حیوانات خانگی به ماهی­ ها، و ماهی­ ها به جوندگان) صورت گرفته است.

متخصص گفتاردرمانی ارتباط| گفتاردرمانی کودکان| گفتاردرمانی پاسداران

هدف گفتاردرمانی ارتباط، بهبود مهارت های ارتباطی و هئایت تاخیر ها و اختلالات مربوط به درک زبان است. گفتاردرمانی ارتباط می تواند فواید بسیار زیادی برای کودکان و بزرگسالان همچون بزرگسالان مبتلا به اسکلروز متعدد داشته باشند. متخصص گفتاردرمانی ارتباط به بهبود ارتباطات فرد، بهبود کیفیت کلمات، افزایش اعتماد به نفس، آمادا سازی کودکان برای مدرسه رفتن و… کمک می کند. گفتاردرمانی کودکان و حتی گفتاردرمانی بزرگ سالان مبتلا به اسکلروز متعدد در بهبود مهارت های ارتباطی، شنیدن، بیان افکار و… تاثیر گذار است. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران واقع در پاسداران و سعادت آباد، با انجام خدمات متنوع گفتاردرمانی برای کمک به مبتلایان به اوتیسم، بیش فعالی، اختلال یادگیری، لکنت زبان و اختلالات عصبی در بزرگسالی نظیر سکته و ام اس… تحت نظر بهترین متخصصان گفتاردرمانی ارتباط به درمان این افراد کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

حوزه های کاری متخصص گفتاردرمانی ارتباط

یکی از حوزه ­های کاری آسیب شناسان گفتار و زبان، آسیب­ های شناختی ارتباطی می­ باشد.

شناخت: به فرایند های ذهنی مرتبط با ادراک کسب اطلاعات از جهان پیرامون، سازمان بندی و ذخیره سازی اطلاعات، درک مفاهیم، یادگیری، تفکر استدلال و حل مسئله شناخت می­ گویند.

ارتباط: به هر وسیله­ ای که بتوان از طریق آن خواسته­ ها، نیازها، افکار، احساسات، دانش و تجربیات خود را به دیگران منتقل کرد، زبان می­ گویند. زبان به اشکال مختلف شامل گفتار، زبان اشاره، ایما و اشاره، بیانات چهره ­ای و نوشتن تظاهر می ­یابد.

زبان: زبان یک سیستم قراردادی یا کد مشترک در اجتماع است که مفاهیم را از طریق مجموعه ­ای از نماد های قراردادی و قوانین حاکم بر آن­ ها منتقل می­ کند.

زبان و شناخت رابطه متقابل دارند به گونه­ ای که رشد هر کدام به رشد دیگری کمک می­ کند. در عین حال به طور پیچیده ­ای به یکدیگر گره خورده ­اند و به سختی می ­توان این دو را از هم تفکیک کرد. در جدول ۳-۱ زبان و شناخت را از یکدیگر تمیز داده شده ­اند.

جدول ۳-۱ زبان و شناخت

ارتباط بین زبان و شناخت

برای اولین بار در سال ۱۷۹۱ ارتباط بین زبان و شناخت توسط کمپلن مطرح شد. او ارتباط و یکپارچگی لازم بین سیستم­ های تنفسی آواسازی و تولیدی را کشف کرد و برای نشان دادن تعامل بین این سیستم ­ها یک مدل مکانیکی طرح ریزی کرد. بسیاری از آسیب­ های نورولوژیکی باعث بروز نقایص شناختی و به دنبال آن آسیب ­های ارتباطی می­ شوند که به آن اختلال شناختی ارتباطی می گویند. اختلال شناختی ارتباطی به معنی مشکل در کنش ارتباطی مهارت­ های شنیدن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، محاوره و تعامل اجتماعی است که در اثر یک آسیب شناختی (توجه، حافظه، سازمان بندی، پردازش اطلاعات، حل مسئله و عملکرد های اجرایی) به وجود می­ آید. حال که تعریف اختلالات شناختی ارتباطی را می­ دانیم دوباره به بیماری اسکلروز متعدد باز می ­گردیم. ابتدا تاثیر این بیماری را بر عملکرد های شناختی ارتباطی شرح می ­دهیم و سپس روش­ های غربالگری ارزیابی و درمان این اختلالات را مورد بحث قرار می ­دهیم.

تاثیر اسکلروز متعدد بر عملکرد های ارتباطی

سال­ ها اعتقاد بر این بود که بیماری اسکلروز متعدد به ندرت باعث ایجاد تغییر در عملکرد های شناختی و زبانی بیماران می­ شود. هم چنین تصور می­ شد که اگر هم مشکلاتی در این زمینه ایجاد شود، این مشکلات خود را در آخرین مراحل بیماری نشان می­ دهند. با این وجود، بر اساس تحقیقاتی که از اوایل دهه ۱۹۸۰ انجام شد، امروزه روشن است که آسیب­ های شناختی یکی از علائم شایع بیماری اسکلروز متعدد است. نتیجه چندین مطالعه کنترل شده که در مقیاس بزرگ انجام شده نشان می ­دهد که تقریباً بیش از نیمی از بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد (۴۵ تا ۶۵ درصد) تغییراتی را در عملکرد های شناختی خود تجربه می ­کنند. از آن جایی که در این بیماری دستگاه ایمنی بدن به مغز حمله می ­کند و علاوه بر صدمه زدن به میلین، تا حدودی سلول­ های عصبی را نیز در گیر می­ کند. نقایص شناختی در این بیماران نسبتاً شیوع بالایی دارد. جای تعجب نیست که اختلالات شناختی تاثیر عمیقی بر توانایی شخص برای انجام فعالیت­ های روزمره و مهم در زمینه شغل، ارتباطات اجتماعی، رانندگی، درست کردن غذا و حتی توانایی مراقبت از خود داشته باشند. از آن جایی که بیماری اسکلروز متعدد به چندین ناحیه مغز آسیب وارد می­ کند و مناطق آسیب دیده در بیماران مختلف، متفاوت است، مدل نقص شناختی و علائم ایجاد شده نیز بسیار متغیر است. در برخی از بیماران، تغییرات شناختی جزء علائم اولیه بیماری است، در حالی که ممکن است در برخی دیگر که سال­ ها از این بیماری رنج می ­برند، مشکلات شناختی اصلا دیده نشود. بر اساس مطالعات انجام شده و تجارب بالینی، نقص در حافظه شایع ­ترین مشکل شناختی در اسکلروز متعدد است با این حال غالبا تغییراتی در پردازش اطلاعات و عملکرد های اجرایی نیز دیده می­ شود نقایص بینایی فضایی (مانند مشکل در ادراک بینایی و توانایی­ های ساختمانی) به نسبت دیگر نقایص شناختی شیوع کمتری دارند. مشکل در محاسبه نسبتاً نادر است اما ممکن است فرد در انجام دادن فعالیت­ هایی که نیاز به محاسبه دارند (مانند تنظیم کردن حساب­ ها) دچار مشکل شود که البته این مسئله به دلیل نقص در پردازش اطلاعات حل مسئله، یا سازماندهی ایجاد می­ شود.

مشکلات گفتاری و متخصص گفتاردرمانی ارتباط

مشکلات ارتباطی نیز در بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد دیده می­ شود. مشکل در توجه سرعت و ظرفیت پردازش اطلاعات برنامه ریزی، منطق و کنترل خود، باعث ایجاد تغییراتی در توانایی فرد برای درک و بیان مهارت­ های زبانی سطح بالا می­ شود. برای مثال یکی از مهارت­ های زبانی سطح بالا که در پژوهش­ های بسیاری روی بیماران مبتلا به ام اس مورد بررسی قرار گرفته است، روانی گفتار نام دارد. آزمون روانی، گفتار آزمونی است کوتاه و مختصر که نقص در توانایی تولید کلمات، پردازش های ذهنی آگاهانه و به طور کلی قابلیت برقراری ارتباط شفاهی را بررسی کرده و توانایی تولید محتوای زبان را تجزیه و تحلیل می­ کند. در پژوهشی که در سال ۱۹۸۸ توسط بیتی و همکارانش انجام شد عملکرد ۳۸ بیمار مبتلا به اسکلروز متعدد مزمن پیش رونده با ۲۶ فرد طبیعی مقایسه شد. نتایج نشان داد که نمره عملکرد روانی گفتار افراد مبتلا به اسکلروز متعدد نوع عود کننده بهبود یابنده ۶۱% پایین ­تر از دهمین صدک می­ باشد. او و همکارانش یک سال بعد پژوهش دیگری را با هدف بررسی بد عملکردی لوب پیشانی و اختلال حافظه در بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد مزمن پیش رونده انجام دادند که نشان داد عملکرد این بیماران در حوزه روانی گفتار ضعیف می ­باشد. بر اساس این یافته­ ها آزمون روانی گفتار در شناسایی اختلالات شناختی در اسکلروز متعدد با دقت و صحت بیشتری عمل می­ کند. هر چه معلولیت عصب شناختی بیشتر باشد و بیماری از نوع پیش رونده مزمن باشد، مشکلات بیمار در آزمون ­های روانی واجی و روانی معنایی بیشتر خواهد بود. این نتایج نشان دادند که می­ توان از طریق این آزمون، نحوه پیشرفت بیماری را نیز مشخص کرد. علاوه بر شمارش تعداد واژه­ های تولید شده در مدت ۶۰ ثانیه، می ­توان نتایج آزمون روانی گفتار را به گونه ­ای دیگر نیز مورد بررسی قرار داد که به آن تجزیه و تحلیل کمی می­ گویند. در تجزیه و تحلیل کمی از دو شاخص خوشه بندی و انتقال استفاده می ­شود.

آزمون روانی گفتار در بیماران اسکلروز متعدد

تنها دو پژوهش تا به امروز عملکرد روانی گفتار را به همراه توانایی خوشه بندی و انتقال در بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد بررسی کرده و نتایج را با افراد طبیعی مقایسه کرده است. اولین پژوهش در این زمینه توسط تراستر و همکاران در سال ۱۹۹۸ صورت گرفت که نشان داد بیماران مبتلا به ام اس به طور کلی واژه های کمتری را نسبت به افراد طبیعی تولید می ­کنند و تعداد انتقال­ ها در این بیماران کاهش می ­یابد در حالی که تفاوت معنی داری در اندازه خوشه رخ نمی ­دهد. دومین پژوهش در این زمینه در ایران توسط ابراهیمی پور و همکاران در سال ۱۳۸۷ انجام شد. در این پژوهش عملکرد روانی معنایی و روانی و اجی ۳۰ بیمار مبتلا به اسکلروز متعدد با ۳۰ فرد سالم که از لحاظ سن جنس و میزان تحصیلات با گروه قبل مطابقت داشتند، مورد تجزیه و تحلیل کمی و کیفی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که عملکرد های روانی معنایی و روانی واجی و به طور کلی عملکرد روانی گفتار در بیماران مبتلا به اسکلروز متعدد دچار آسیب می­ باشد. این آسیب خود را به صورت کاهش تعداد واژه­ های صحیح تولید شده و کاهش فرایند انتقال از یک زیر مجموعه معنایی یا واجی به یک زیر مجموعه معنایی یا واجی دیگر نشان می ­دهد. علاوه بر موارد فوق از توانایی خوشه بندی بیمار در تکالیف روانی معنایی نیز کاسته شده که این کاهش باعث ایجاد تفاوت معنادار در میانگین اندازه خوشه، در دو گروه مورد بررسی می­ گردد.

گفتاردرمانی و تفاوت های فرهنگی| اختلال گفتاری در کودکان| گفتاردرمانی کودکان در شهرک غرب

گفتاردرمانی که با هدف به کار گیری حداکثر توانایی های گفتاری فرد، به درمان اختلال گفتاری در کودکان می پردازد. در حقیقت گفتاردرمانی یکی از شاخه های توانبخشی است که به آسیب شناسی اختلال گفتاری در کودکان و هم چنین بزرگسالان می پردازد. جهت درمان صحیح اختلالات زبان باید به نکات مختلفی توجه نمود.یکی از این موارد تفاوت های فرهنگی می باشد. گفتاردرمانی با توجه به تفاوت های فرهنگی در فرد می تواند با مدلها و روش متفاوتی اراه شود. برای مثال: خانم ترک زبانی که مشکل روانی گفتار در زبان فارسی دارد متفاوت با یک فارس زبان با اختلال روانی گفتار درمان می شود. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با سابقه بالا در زمینه درمان اختلال گفتاری در کودکان و بزرگسالان، با استفاده از متد های پیشرفته و روز دنیا، رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

مدل های مختلف در گفتاردرمانی

یک مدل به طور ساده نشان دهنده تفکر ما درباره این موضوع است که چیز ها چگونه کار می‌ کنند؟ مدل نیز مانند یک برچسب، معمولاً بعضی از عقاید و ذهنیات ما را درباره چیزی که ارائه می‌ شود، مجسم می‌ کند. روشی که مدل را از طریق آن مفهوم سازی می‌ کنیم، بر انتخاب ما درباره این که با آن چه کاری می‌ توان انجام داد، تاثیر می‌ گذارد. برای مثال اگر معتقد باشیم که اختلالات زبان ناشی از عملکرد عصب شناختی معیوب است، آن ها را بسیار متفاوت‌ تر از وقتی که اختلالات زبان را ناشی از درون داد نامناسب محیط بدانیم، درمان می‌ کنیم. بنابراین وقتی در مورد یک اختلال زبانی بحث می‌ کنیم، آگاه شدن از مدلی که استفاده می‌ شود مهم است. بسیار امکان دارد که متخصصین درباره اینکه چه مدلی برای ارائه پدیده اختلال زبان بهترین است، توافق نداشته باشند و این نشان دهنده گفتاردرمانی و تفاوت های فرهنگی می باشد. در حقیقت هیچ مدلی در این زمینه وجود ندارد که هر متخصصی آن را تایید کند. اما بحث در مورد چگونگی تاثیر این تفاوت‌ ها در کار بالینی ممکن نیست مگر اینکه مدل‌ ها و فرضیات در ذهن ما روشن باشند. اجازه دهید با بعضی از مدل‌هایی آشنا شویم که برای بحث در مورد اختلالات زبان در کودکان استفاده شده‌ اند.

تفاوت های فرهنگی در گفتاردرمانی

در نظر گرفتن یک اختلال زبان از دیدگاه فرهنگی بدان معناست که ما گمان نمی‌ کنیم همه مشکلات ارتباطی در کودک هستند، بلکه بیشتر در رابطه‌ ای که بین گویندگان برقرار است، وجود دارند. این دیدگاه می‌ رساند که همه راه حل‌ ها تغییر دادن کودک نیست، بلکه بعضی از آن ها شامل ایجاد تغییر در محیط نیز می‌ شوند (نلسون). اگرچه در نگاه اول به نظر نمی‌ رسد که این مدل مربوط به آسیب شناس گفتار و زبان باشد، با این حال کاربرد هایی دارد که در وسعت بخشیدن به تفکر ما درباره اختلالات زبان در کودکان مهم هستند؛ به ویژه تفکر ما در مورد چگونگی غلبه یافتن بر معلولیت­ های یک کودک که قبلاً آن ها را تعریف کردیم.

راهکارهای درمان اختلال گفتاری در کودکان

اولاً این مدل برای تصمیم گیری در مورد آنچه که یک اختلال زبان را تشکیل می‌ دهد و مخالف با یک اختلاف زبانی است، مهم می‌ باشد. اگر کودکی با لهجه متفاوت با آنچه که توسط معلم یا دیگر همکلاسی‌ هایش استفاده می‌ شود، صحبت کند، ممکن است به عنوان دارنده یک مشکل یا اختلال در نظر گرفته شود. در حقیقت اختلال ممکن است، به هر حال به دلیل عدم تناسب بین سبک گفتاری کودک با آنچه در مدرسه ویژه یا مرکز مراقبت روزانه به کار می‌ رود، باشد. در نظر گرفتن اینکه کودک دچار اختلال است، نشان می‌ دهد که کودک نیازمند «درمان» است یا باید تحت آموزش زبان یا لهجه قالب قرار گیرد. در عوض توجه به این مشکل به عنوان عدم تناسب میان مراجع و بافت، به این معناست که ممکن است نیاز باشد در کودک تغییراتی ایجاد شود، اما ممکن است تغییر در محیط ارتباطی نیز لازم شود. شاید واقعاً لازم باشد که افراد دور و بر کودک از تغییرات گویشی موجود در محیط آگاه شوند یا شاید معلم لازم بداند در مورد مفهوم تغییر در دانگ صدا با آموزش بحث کند. معلم می‌ تواند با دانش آموز برای شناسایی بافت‌ های مناسب ساخت‌ های زبانی متفاوت، کمک کند، تا اندازه‌ای که کودک بتواند بفهمد که می‌ تواند و گاهی اوقات بهتر است که در خانه و مدرسه متفاوت صحبت کند. در هر مورد، به مشکل، بیشتر به عنوان نوعی تعامل نگاه می‌ شود تا اینکه تنها در مراجع وجود داشته باشد. زیرا پیشنهاد یک مدل نظام ­مند این است که محیط تعاملی، باید مرکز تغییر باشد؛ این مدل هنگام تصمیم گیری درباره یک راهبرد مدیریتی برای مراجعی با تفاوت فرهنگی نیز مفید است. در این مورد، ممکن است مشکل برقراری ارتباط، در خود مراجع، به اندازه واکنشی که از دیگران دریافت می‌ کند، بزرگ نباشد. یک دیدگاه نظام مند به ما اجازه می‌ دهد که برای ایجاد تعامل موثرتر، هم با مراجع و هم با شرکای ارتباطی، کار کنیم.

تفاوت های فرهنگی و روش های برقراری ارتباط

تفاوت‌ های گویشی و فرهنگی، تنها مضامینی نیستند که یک مدل نظام مند می‌ تواند برای آن ها مفید باشد. وقتی با مراجعانی کار می‌ کنیم که ناتوانی‌ های شدید دارند، این مدل اغلب کمک می‌ کند که بیشتر در مورد چگونگی تغییر محیط برای تسهیل برقراری ارتباط یا کاهش موقعیت‌ های ایجاد کننده معلولیت فکر کنیم نه اینکه صرفاً روی آنچه برای برقراری ارتباط نیاز است یاد بگیرد، متمرکز شویم. مثلاً ممکن است یک مراجع مبتلا به اوتیسم بدون کلام، چون نمی‌ تواند به مردم بفهماند که خواسته‌ اش چیست، از یک برنامه تلویزیونی خاص محروم شود و این محرومیت باعث پرخاشگری یا رفتار خودآزاری می‌ شود. اگرچه این مطلب درست است که مشکل عدم توانایی انتقال پیام «در» خود شخص مبتلا به اوتیسم است ولی ممکن است محیط بتواند به اندازه‌ ای تغییر داده شود که کودک بتواند ارتباط برقرار کند، از وسایل در دسترس خود استفاده کند و دور چرخه محرومیت و پرخاشگری را کوتاه کند. احتمالاً عوض کردن برقراری ارتباط کلامی با عکس‌ هایی که برای برچسب گذاری کانال‌ های مختلف استفاده می‌ شوند و می‌ توان آن ها را به تلویزیون چسباند، به گونه‌ ای که کودک بتواند خودش عمل کند، نیاز او به کمک را رفع می‌ کند. احتمالاً بزرگسالانی که در اطراف کودک هستند می‌ توانند یاد بگیرند که علامت کودک برای کمک را شناسایی کرده و قبل از اینکه او به سطح محرومیت و در نهایت رفتار ناسازگار برسد، به او پاسخ دهند. این روش، عدم تناسب بین مشکل برقراری ارتباط کودک و علائمی که از سوی محیط انتظار می‌ رود را از بین خواهد برد.

دیدگاه نظام مند در گفتاردرمانی

یک مفهوم مهم دیدگاه نظام ­مند آن است که در این مدل لازم نیست سطوح استاندارد یا طبیعی کاربرد زبان هدف قرار گیرند. هنگامی که در حال فکر کردن برای مداخله در مورد مراجعاتی هستیم که ناتوانی‌ های عمیق یا شدید دارند و موقعی که مهارت‌ های زبانی مناسب با سن تقویمی هدف نیستند و زمانی که ما درگیر یافتن راه حلی برای ارسال و دریافت پیام از سوی مراجع برای افراد مهم زندگی خودش هستیم، این مدل اغلب رویکرد کاملاً معقولی است. مهم آن است که به خاطر داشته باشیم، که محیط باید علاقه مند به برقراری ارتباط باشد تا برای هر مراجع، پاداش دهنده باشد. حتی اگر ما معتقد باشیم که اختلال درون مراجع است، همیشه می‌ توانیم سوال کنیم که محیط چگونه می‌ تواند مفیدتر و پرمعنی‌ تر با کودکان ارتباط برقرار کند تا بهترین تلاش‌ های آن ها را تشویق کرده و معلولیت آن ها را در هر موقعیت کاهش دهد. در این راه، دیدگاه نظام­ مند و خدمات مناسب گفتاردرمانی می‌ تواند یاری دهنده سودمند برای تفکر ما در مورد هر نوع اختلال زبانی و اختلال گفتاری در کودکان باشد.

گفتاردرمانی دیزارتری

دیزارتری نوعی اختلال حرکتی در تکلم بوده که به علت آسیب به سلول های عصبی ایجاد می شود و انواع مختلفى دارد. دیزارتری صحبت کردن را برای فرد مبتلا به این اختلال مشکل می کند. هنگامی که عضلات درگیر در صحبت کردن ضعیف باشند، صحبت کردن سخت شده و دیزارتری اتفاق می افتد که ناشی از آسیب مغز است. دیزارتری نوعی اختلال حرکتی گفتار می باشد که می تواند طیف خفیف تا شدیدی داشته باشد. دیزارتری احتمال دارد در بدو تولد یا بعد از بیماری یا جراحی اتفاق بیفتد. به طور کلی هر چیزی که موجب بروز آسیب سیستم اجرایی مغزی شود، می تواند باعث بروز دیزارتری نیز بشود. افراد مبتلا به اختلال دیزارتری باید برای ارزیابی‌ و درمان این اختلال به متخصص گفتاردرمانی دیزآرتری مراجعه کنند. گفتاردرمان متخصص با ارزیابی دیزارتری بررسی می کند که به کدام نوع دیزارتری مبتلا هستید تا درمان دقیق تری برای شما انتخاب کند. گفتاردرمانی و ارزیابی دیزارتری که به طور صحیح و دقیق انجام شود، به درمان این اختلال کمک فراوانی می کند. مرکز تخصصی گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با سابقه بالا در زمینه درمان اختلالات گفتاری از جمله لکنت زبان، دیزارتری اختلالات بلع و تکلمی وابسته به سکته و… با استفاده از درمان های تخصصی و به روز، به ارائه خدمات گفتاردرمانی در منزل و در محیط کلینیک در دو منطقه شمال غرب و شرق تهران مشغول می باشد.

تمام بیماران مبتلا به دیزارتری کاندیدای مناسب برای شروع درمان نیستند و صرفاً داشتن مشکل در گفتار و صوت نمی‌ تواند دلیل خوبی برای شروع درمان باشد، پیش ­آگهی میزان بهبودی بر اساس این موارد صورت می‌گیرد: شدت و سرعت پیشرفت، پاسخ به مداخلات دارویی، نوع و تعداد سیستم‌ های گفتاری درگیر و علائم حرکتی – شناختی – رفتاری، حمایت شرکای ارتباطی و محیط ارتباطی و انگیزه و امکان اجرای درمان. بعد از ارزیابی رسمی توسط آسیب شناس گفتار و زبان یا همان گفتاردرمانی و درمان آزمایشی (در صورت امکان) اهداف بلند مدت درمانی مشخص می‌شوند. افراد مبتلا به دیزارتری گاهی اوقات با بیماری دیگری متولد می شوند که منجر به آن می شود، یا ممکن است آسیب یا بیماری ای را تجربه کنند که بعداً باعث آن می شود. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با استفاده از درمان های تخصصی و حرفه ای به درمان اختلالات گفتاری کودکان و بزرگ سالان همچون گفتاردرمانی لکنت زبان، گفتاردرمانی دیزارتری، اختلالات بلع و… می پردازد و هم چنین خدمات گفتاردرمانی انلاین،و گفتاردرمانی در منزل را نیز دارا می باشد.

انواع رویکردهای گفتاردرمانی دیزارتری

رویکردهای درمانی مختلفی در درمان دیزارتری مطرح شده‌اند که بستگی به مشکلات خاص بیمار و نتایج مورد انتظار دارند. در این میان، تکنیک‌ های توانبخشی بسیاری مطرح شده است که این موارد را هدف قرار می‌ دهد:

وضعیت مناسب قرار گرفتن بدن، ثبات، تمرینات دهانی، تنفس دیافراگمی، تمرینات تولید و صوت، خود کنترلی فعال، استفاده از تکنیک‌ های جبرانی رفتاری، پروتز و وسایل الکتریکی کمک کننده، حذف رفتار هایی که در انتقال پیام تداخل ایجاد می‌کنند، ارتقاء مهارت‌ های ارتباطی بین بیمار مبتلا به دیزارتری و شریک ارتباطی وی، انتقال مهارت‌ های جدید در درمان‌ های گروهی و جامعه، آموزش ماهیت اختلال و مناسب بودن استراتژی‌ های درمانی به اطرافیان بیمار در مدرسه، محل کار و خانواده و ابزارهای ارتباطی مکمل. انتخاب رویکرد های درمانی مناسب و تصمیم گیری درباره زمان شروع درمان با در نظر گرفتن ویژگی‌ های اختلال گفتاری و تاثیر آن ­ها بر قابلیت فهم و طبیعی بودن گفتار صورت می‌ گیرد.

دیزارتری نوعی اختلال گفتاری بوده که به دلیل ضعف عضلات ایجاد می شود.  برای درمان دیزارتری،

روش های ارزیابی دیزارتری

ارزیابی دیزارتری و دیسفونی به صورت رسمی و غیر رسمی صورت می گیرد. ارزیابی استاندارد شامل موارد زیر می شود:

١) گرفتن اطلاعات زمینه ای

2) بررسی ساختار و عملکرد مکانیزم دهانی لب ها ،دندان ها ،زبان فک پایین، سخت کام و نرم کام.

۳) ارزیابی حمایت تنفسی از طریق ثبت مقدار زمان کشش “آ” یا “ای” توسط بیمار در حالت طبیعی باید بیش از ۲۰ ثانیه باشد.

۴) توصیف عملکرد حنجره از طریق تجزیه و تحلیل کیفیت صداسازی: ممتد، نرم، غیر عادی، با ترمور ،خشن، نفس آلود.

۵) تعیین سرعت و هماهنگی اندام های تولیدی سرعت دیادو کوکنتیک هنگام تولید مکرر و سریع پا تا کا در حالت طبیعی باید ۱۲-۱۰ بار در مدت ۵ ثانیه تولید شود.

6) طبقه بندی اختلالات موجود در تنفس ،آواسازی تولید تشدید و نوای گفتار حین محاوره خود بخودی.

ارزیابی دیزارتری از نوع رسمی

1) آزمون های تولیدی این آزمون ها اختلالات تولیدی خاص را از اختلالات تولیدی عمومی تمییز می دهد، عملکرد فرد را روی واجه ای خاص تعیین می کند و نوع جایگاه و بافت خطا را بررسی می کند. برنتال و بنکسون آزمون های تولیدی مختلف را به طور تفصیلی مرور کردند. اما به دلیل شکست های غیر عادی تولید در اختلالات عصب شناختی عمومی نظیر ام اس غالباً آزمون های رسمی تولیدی کمک کننده نیستند.

2) درجه بندی قابلیت فهم در جملات و واژه ها به این صورت که نمونه گفتار ضبط شده توسط فردی که با موضوع آشنا نیست مورد قضاوت قرار می گیرد. ارزیابی قابلیت فهـم گفتار در دیزار تـری (يوركستون و همکاران).

3) بررسی خواندن شفاهی این آزمون با استفاده از متنی صورت می گیرد که از لحاظ آواشناختی استاندارد شده است و می تواند سرعت خواندن متن را بر حسب تعداد کلمات در دقیقه و نوای گفتار را (مانند) عبارت بندی و طبیعی بودن جریان گفتار مورد بررسی قرار دهد (متر).

4) آوانویسی سه دقیقه نمونه گفتار خود بخودی ضبط شده و تجزیه و تحلیل آن. برای مثال بیمار شغلش را به طور مفصل توصیف می کند و گفتار وی ضبط می شود. این ارزیابی اطلاعاتی درباره این موارد را فراهم می آورد: سرعت گفتار، کنترل و حمایت تنفسی، تعداد کلمات گفته شده در واحد تنفسی، دقت تولیدی، قابلیت فهم گفتار، تعداد کلمات درک شده تقسیم بر تعداد کل کلمات گفته شده و تکیه آهنگ و روان بودن گفتار محاوره ای.

درمان دیزارتری 

در زیر لیستی از رویکرد های مختلف برای درمان اختلالات بلندی صدا، کیفیت صوت، تولید و نوای گفتار در گفتاردرمانی دیزارتری آمده است:

-وضعیت مناسب نشستن، حمایت سر و تنه

-یادگیری تکنیک‌ های تنفس دیافراگمی

-استفاده از اسپیرومتر برای کنترل دم لازم و کافی برای گفتار

-تمرین روی عبارت بندی (حداکثر تعداد واژه‌ ها در هر واحد تنفسی) هنگام خواندن با صدای بلند و سپس هنگام محاوره

-بلندی یکنواخت ضبط صدا هنگام خواندن از روی متونی که در آن­ ها زیر کلمات خاصی خط کشیده شده است (خواننده باید این کلمات را با صدای بلندتر بیان کند زیرا اهمیت معنایی دارند)

-تمرین جهت بهبودی سیستم تنفس برای گفتار

-تمرینات نرم کامی برای بهبودی کفایت کامی – حلقی

-افزایش حمایت تنفسی برای گفتار

-تمرین تولیدی روی همخوان‌ های انفجاری و همخوان‌ های خیشومی هم جایگاه (یعنی تمرین روی تولید «ب، م» و «د، ن» با کمک لیستی از واژه‌ های جفت کمینه)

-ضبط صوت و استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری گفتار جهت کنترل شکست‌های آوازسازی و تشخیص کیفیت صوتی مطلوب

-تمرین روی مهارت‌های جدید هنگام خواندن با صدای بلند و هنگام محاوره

-تمرینات دهانی روی لب‌ها، زبان، نرمکام و فک پایین جهت بهبود دامنه حرکت، قدرت، سرعت و هماهنگی

-استفاده از ضبط صوت یا نرم‌افزار کامپیوتری گفتار برای کنترل دقت تولیدی

-تمرین روی مهارت جدید هنگام خواندن با صدای بلند و محاورات گروهی با تاکید بر وضوح، قابلیت فهم و طبیعی به نظر رسیدن گفتار

-مقابله با الگو های غیر طبیعی یکنواختی گفتار و تمرین روی تغییرات طبیعی در بلندی، کشش و زیر و بمی واژه‌ های کلیدی در عبارات و جملات

-تمرین روی تاکید کردن روی واژه‌های مهم هنگام سوال و جواب: «مریم کجا رفت؟» … «مریم به خانه رفت.»

-خط کشیدن زیر کلمات کلیدی معنادار و تاکید روی آن­ ها هنگام خواندن متن

-استفاده از ضبط صوت جهت کمک به بیمار در تشخیص پارامتر های تکیه طبیعی صوت هنگام تغییر بلندی، کشش یا زیر و بمی صوت (ارزیابی موارد فوق به صورت جداگانه یا در ترکیب با یکدیگر صورت می‌ گیرد)

-استفاده از نرم‌افزار های کامپیوتری گفتار جهت کمک به اعمال تغییرات مورد نظر در فرکانس پایه و شدت

-زیر و بمی یکنواخت

-شناسایی و تمرین روی تغییرات یا الگو های طبیعی آهنگین گفتار در واحد های تنفسی

-تمرین روی آهنگ افتان هنگام بیان جملات خبری و آهنگ خیزان هنگام بیان جملات پرسشی

-کنترل سرعت گفتار از طریق مکث کردن در مکان‌ های مناسب و منطقی جهت بهبود تولید و هماهنگی سیستم‌ ها، واحد های تنفسی و تسهیل درک توسط شنونده

-استفاده از ابزار های کنترل سرعت نظیر تخته سرعت سنج بازخورد تاخیری شنیداری یا تخته حروف الفبا؛ انتقال توانایی کنترل سرعت در موقعیت‌ های مختلف بدون استفاده از دستگاه

غربال گری وضعیت شناختی، شنوایی و بینایی نیز در برنامه ریزی گفتاردرمانی دیزارتری اهمیت دارد. آموزش فعالانه گوش کردن و خود کنترلی که به مهارت های تمییز و صحت شنیداری نیاز دارد، در حوزه کاری گفتار درمانگر قرار می گیرد. مستیلو گزارش داد که نتایج شنوایی سنجی با تون خالص در بیشتر بیماران مبتلا به ام اس طبیعی است. شنوایی محیطی طبیعی است؛ اما نقایص شنیداری مرکزی که توسط پاسخ های برانگیخته شده شنیداری در ساقه مغز مورد ارزیابی قرار می گیرند، در ۸۰-۶۲ درصد از بیماران دچار نقص بوده است. در نتیجه تمییز آوا های گفتاری در محیط های پر سر و صدا، پردازش اطلاعات به صورت دو گوشی، کنترل بلندی و پیدا کردن جهت صدا صدمه می بیند. علائم بینایی نظیر التهاب عصب بینایی، نیستاگموس، دوبینی و تقطیع بینایی غالباً در بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود و روی تصمیمات ارجاعی، محرک بینایی مورد استفاده در درمان و مناسب بودن دستگاه های ارتباطی جایگزین تاثیر می گذارد. رائو و همکاران متوجه شدند که شیوع نقایص شناختی در بیماری ام اس بالا است (۶۰-۴۰) اما معمولاً به صورت خفیف بروز می کند. ارزیابی رسمی شناخت می تواند اختلالات شناختی ناشی از ام اس نظیر مشکل در توجه، سرعت و ظرفیت پردازش اطلاعات حافظه و روانی گفتار را شناسایی کند. رائو یک آزمون غربال گری عصبی – روان شناختی برای بیماران مبتلا به ام اس طراحی کرد که در مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قابل انجام است. این آزمون اختلالات شناختی در حوزه های خاص را مورد ارزیابی قرار می دهد. اطلاعات کاملی که از وضعیت شناختی بیمار به دست می آید، به تصمیم گیری درباره استراتژی های مورد استفاده برای یادگیری جدید و حافظه کمک کرده و در درمان دیزارتری به روش گفتاردرمانی کار می رود و نتایج مورد انتظار را پیش بینی می کند.

ارزیابی حرکتی گفتار در گفتاردرمانی دیزارتری

در ارزیابی حرکتی گفتار و صوت یا همان دیزارتری می توان از فرم ۲-۱ استفاده کرد.

ارزیابی حرکتی گفتار و صوت

نام بیمار:                                                   پزشک ارجاع دهنده:

تاریخ تولد:                                                تشخیص پزشکی:

شغل:                                                     تاریخ شروع بیماری:

شرکای اصلی ارتباطی:

داروهای مورد استفاده:

(الف) اطلاعات زمینه ای:

توصیف مشکل گفتار / صوت

تغییرات بیماری تا به امروز:

نیازهای ارتباطی:

آسیب های دیگر خستگی بینایی شنوایی شناخت حرکتی

درمآن های قبلی:

ب) ارزیابی دهانی

لب ها:

زبان:

نر مکام:

دندآن ها:

سخت کام:

فک پایین:

پ) ارزیابی پردازش های حرکتی گفتار و صوت

۱) تنفس

پوسچر : تعادل هنگام نشستن    کنترل تنه     کنترل سر

الگوی تنفسی:   ترقوه ای           سینه ای            شکمی

– نتیجه آزمون عملکرد ریوی:

– اندازه گیری تلاش دمی: با استفاده از اسپیرومتر

کنترل تنفسی :گفتار کشیدن “آ” …………… ثانیه           کشیدن ای ……………… ثانیه هنجار: (۲۳-۲۰ ثانیه)

شمردن از ۱ تا ۵۰ در یک نفس هنجار: ۱۷ ثانيه ……………………..

دم عمیق در ۵ ثانیه و بازدم طولانی (۱۰) ثانیه ………………………

کشیدن “س ” —– .ثانیه کشیدن “ز” …………… ثانیه هنجار نسبت (۱:۱ ، ۲۰-۱۸ ثانيه)

(۲) آواسازی

بلندی در محدوده طبیعی کاهش یافته یکنواخت کاهش تدریجی بیش از حد متغير شکست آواسازی

افزایش تدریجی بلندی شمارش از ۱ تا ۱۵ نجوا، ۵ (فریاد)

زیر و بمی: در محدوده طبیعی بالا پایین یکنواخت شکست زیر و بمی

کنترل زیر و بمی: با صدای بلند بخوانید دو ،ر ،می ،فا ،سو ،لا تی دو

مناسب ترین زیر و بمی برای بهترین کیفیت صوت ——– زیر و بمی عادتی

– کیفیت: در محدوده طبیعی / خشن پرفشار نفس آلود گرفته ترمور صوتى عرعر چاکنایی

۳) تولید

در محدوده طبیعی تولید غیر دقیق همخوآن ها خرابگویی واکه ها شکستهای تولیدی غیر طبیعی جانشینی یا حذف واجها کاهش سرعت دیادو کو کنتیک در ۵ ثانیه

/p/—/t/—/k/—- هنجار = ۲۸-۲۶ بار در ۵ ثانیه

pataka —- هنجار = ۱۲-۱۰ بار در ۵ ثانیه

قابليت فهم گفتار: – در واژه ها — در جملات — در محاوره

(۴) تشدید

در محدوده طبیعی بیش خیشومی کم خیشومی فرار هوا از بینی

(۵) نوای گفتار

در محدوده طبیعی سرعت آهسته تا سرعت زیاد، سرعت متغیر، فواصل طولانی بین واژه ها، سکوت های نامناسب بین واژه ها، کاهش تکیه تکیه مساوی و بیش از حد گفتار مقطع، بلندی بیش از حد و متغیر

ت) تشخیص افتراقی دیزارتری دیزارتری اسپاستیک

بلندى يکنواخت و کاهش یافته

بیش خیشومی و صوت خشن

توليد غير دقيق

دیزارتری آتاکسیک بلندی متغیر و بیش از حد اختلال در کنترل بلندی صوت خشن یا لرزش صوتی اختلال در کیفیت صوت شکست های غیر عادی تولیدی اختلال تولیدی

دیزار تری مختلط

زیر و بمی یکنواخت و کاهش تکیه تکیه مساوی و بیش از حد

اختلال در زیر و بمی و تاکید

کاهش سرعت عبارات کوتاه

سرعت متغیر فواصل طولانی

اختلال در سرعت و نوای گفتار

نوع و شدت دیزارتری

پیش آگهی

ت) توصیه ها

مشکلات سالمندان| کاردرمانی سالمندان| گفتاردرمانی سالمندان| توانبخشی سالمندان غرب و شرق تهران

فرایندهای توانبخشی همچون کاردرمانی و گفتاردرمانی برای تمامی سنین از کودک و نوزاد گرفته تا فرد کهن سال و مسن مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی درباره سالمندان می توان گفت که اگر سالمندان در استقلال عملکرد های شان با مشکل رو به رو شده یا به کمک نیازمند اند، توانبخشی سالمندان می تواند گزینه بسیار خوبی برای از بین بردن مشکلات سالمندان باشد. ضعیف بودن معمولاً به ترکیبی از شرایط مربوط می‌ شود که در آن فرد قادر به انجام فعالیت‌ های عادی زندگی روزمره به صورت مستقل نیست. برخی از افرادی که سالخورده هستند ممکن است از نظر جسمی ضعیف به نظر برسند اما این‌طور نیست. ظاهر می‌ تواند فریب‌ دهنده باشد. عملکرد چیزی است که ضعیف بودن یا نبودن را تعیین می‌ کند. این احتمال که ما ممکن است بر اساس ظاهر در مورد سطح فعالیت بدنی و توانایی یک سالمند نظر دهیم، می‌ تواند فریبنده باشد. کلینیک تخصصی توانبخشی دکتر صابر، بهترین مرکز درمان سکته مغزی در تهران، با انجام خدمات کاردرمانی سالمندان در منزل و گفتاردرمانی سالمندان به این افراد کمک های شایانی می نماید. این کلینیک شامل دو مرکز تخصصی در غرب و شرق تهران می باشد و با امکانات مختلفی نظیر مکانوتراپی و کاردرمانی جسمی در جهت بهبود وضعیت تعادلی و قدرت عضلانی سالمندان فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

ضعف و مشکلات سالمندان

باید بدانید که همه‌ی ضعف‌ ها مزمن یا طولانی‌ مدت نیست. برخی از افراد به دلیل جراحی یا بیماری خود را در وضعیتی ضعیف می‌ بینند. هنگام بهبودی، ضعف ممکن است کاهش یابد یا ناپدید شود. همچنین ممکن است افراد با افزایش فعالیت بدنی، ضعف را کاهش دهند. تحقیقات تأکید کرده‌ اند که فعالیت بدنی باعث تقویت قدرت، تعادل، هماهنگی و آمادگی قلبی عروقی حتی در افراد ضعیف و مسن‌ تر می‌ شود. به ویژه مشخص شده است که تمرینات مقاومتی به افراد دچار ضعف بدنی (در شرایط جسمی ضعیف یا متوسط ناشی از سبک زندگی بی‌تحرک) کمک می‌ کند. ضعف عضلات اسکلتی فرد را بیشتر در معرض خطر افتادن قرار می‌ دهد. این افتادن می‌ تواند منجر به شکستگی استخوان‌ ها و بستری شدن در بیمارستان شود. تمرینات تقویتی و کششی (به خصوص تمرین‌های تعادل ویژه) به حفظ تعادل و دامنه حرکت کمک می‌ کند و در بسیاری از مطالعات برای پیشگیری از افتادن توصیه می‌ شود. خستگی حوزه دیگری است که ممکن است در درک شخص به عنوان ضعف نقش داشته باشد. بزرگسالان مسن اغلب به ما می‌ گویند که دچار خستگی می‌ شوند و انرژی لازم برای ورزش یا انجام فعالیت‌ های خاص زندگی روزانه را ندارند. در ارزیابی یک فرد، باید تمام این عوامل را در نظر بگیرید. بسیاری از اختلالات شایع می‌ توانند بر انرژی تأثیر بگذارد و احساس خستگی ایجاد کنند. با انجام خدمات کاردرمانی سالمندان و گفتاردرمانی سالمندان یا به طور کلی توانبخشی سالمندان در منزل، می توان از شدت ضغف آن ها کم کرد.

دلایل مشکلات سالمندان

ضعیف اصطلاحی است که می‌تواند هر کسی را از جوان و پیر توصیف کند. دلایل ضعف در افراد متفاوت است. دلایل ضعیف که معمولاً موارد زیر را شامل می‌شود:

• وضعیت پزشکی
• از دست دادن یک یا چند حس
• یک اختلال مزمن
• یک اختلال مزمن به همراه یک بیماری جدید
• تشخیص پزشکی
• تغییرات نامطلوب در سیستم اسکلتی عضلانی
• مسائل روان‌شناختی
• سارکوپنی (از دست دادن توده عضلانی)
• سن بالا
• عدم تعادل تغذیه‌ای
• معلولیت‌های شناختی
• عدم تحرک بدنی

نقش انگیزه در کاردرمانی سالمندان

انگیزه نقش مهمی در انجام فعالیت‌ های گوناگون دارد. صرف توصیه به انجام فعالیت‌ های فیزیکی نمی‌ تواند منجر به بهبود و افزایش میزان فعالیت‌ های فیزیکی و مشارکت در جامعه شود. خود انگیزه یک عامل ایستای مشخص و یک ویژگی شخصیتی فردی نیست. انگیزه خود از عوامل گوناگونی تشکیل شده است. برخی از پژوهشگران فرمولی را برای انگیزه توصیه کرده‌اند. این فرمول از چهار قسمت تشکیل شده است که همه‌ی چهار قسمت به وسیله‌ی آموزش، تجربه و هدایت مؤثر قابل تغییرند. به وسیله‌ی مشخص کردن عوامل خطر و تغییر این عوامل می‌ توانید میزان ترک جلسات درمان و پیگیری نکردن جلسات درمان را کاهش دهید. وجود روحیه و انگیزه کافی در سالمندان، علاوه بر فعالیت های توانبخشی سالمندان، به آن ها در درمان سریع تر کمک می کند.

نیازهای ویژه و مشکلات سالمندان

یک شرکت کننده ممکن است یک یا چند نیاز ویژه داشته باشد که هنگام ترکیب، وضعیتی ضعیف ایجاد می‌ کنند. به عنوان مثال،‌ ممکن است یک شرکت‌کننده به دلیل سن 98 سالگی و وضعیت جسمی نامساعد، ضعیف باشد. هر کسی، جوان یا پیر بتواند نیاز های ویژه‌ ای داشته باشد. یک نیاز خاص می‌ تواند موقت یا دائمی باشد. اصطلاح خاص نشان می‌ دهد که درمانگر قبل از شروع برنامه‌ی مداخله‌ ای برای آن شخص باید بداند که اختلال یا محدودیت فرد چیست. برخی نیاز های ویژه به شرح زیرند:

• اختلال پزشکی
• اختلالات حسی (از دست دادن بینایی، از دست دادن شنوایی، از دست دادن حس لمس)
• مشکلات ارتباطی از جمله آفازی (از بین رفتن یا کاهش توانایی صحبت کردن، درک، خواندن یا نوشتن) و موانع زبانی
• اختلالات شناختی
• سبک زندگی بی‌ تحرک
• سارکوپنی

یک نیاز ویژه می‌ تواند شامل موارد زیر باشد:

• تجهیزات پزشکی خاص (به عنوان مثال: اکسیژن، IV)
• حمایت عاطفی ناشی از مسائل بهداشت روان (مانند افسردگی)
• داروهای خاص
• تجهیزات خاص یا
• کمک‌های بدنی با حرکت

همان‌ طور که یک جلسه کاردرمانی جسمی یا کاردرمانی ذهنی را اداره می‌ کنید، حتماً این نیازها و ترکیب آن‌ ها را در خاطر داشته باشید. به عنوان مثال: بیماری که مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه است، ممکن است در صورت شروع به احساس کلاستروفوبیک نیاز به فضایی داشته باشد که در آن اکسیژن در دسترس باشد. یا یک فرد که دچار سکته‌ی مغزی شده و مبتلا به آفازی است باید در نزدیکی شما قرار گیرد تا بتوانید به راحتی با نشانه‌ های دیداری و کلامی ارتباط برقرار کنید. برای کم کردن میزان نیاز های ویژه سالمندان و از بین بردن ضعف آن ها می توان از خدمات کاردرمانی سالمندان یا گفتاردرمانی سالمندان در منزل و… بهره برد.

تأثیر داروها و توانبخشی سالمندان 

همه‌ی داروها عوارض جانبی دارند که می‌ تواند بر توانایی شرکت‌ کنندگان در مشارکت کامل یا ایمن در فعالیت فیزیکی تأثیر بگذارد. مطالبی وجود دارد که باید در موارد داروها،‌ سالمندان بیمار و بزرگسالان دارای نیاز های ویژه بدانید. افراد مسن و سالمندان بیمار نسبت به سایر گروه‌ های سنی دارو های بیشتری مصرف می‌ کنند. بسیاری از آن‌ها 6 تا 8 دارو مصرف می‌ کنند. اگرچه ویتامین‌ ها دارو نیستند، اما در برخی دسته‌ بندی‌ ها ممکن است به عنوان دارو حساب شوند، بنابراین تعداد دارو ها می‌ تواند به روزانه 10 تا 12 عدد برسد. برخی از دارو ها مانند آنتی‌ بیوتیک‌ ها به صورت کوتاه‌ مدت مصرف می‌ شوند؛ اما سایر دارو ها ممکن است به صورت طولانی‌ مدت و برای اختلالات مزمن مانند دیابت، آرتروز، سکته‌ی مغزی و مشکلات قلبی مصرف شوند. همه‌ی دارو ها پتانسیل عوارض جانبی دارند و مصرف چندین داروی روزانه در کنار هم می‌ تواند فرد را در معرض خطر بیشتری برای بروز عوارض جانبی قرار دهد. افراد مسن و سالمندان ضعیف، متابولیسم کندتری دارند، بنابراین دارو ها برای مدت زمان طولانی‌ تری در سیستم بدنی‌ آن‌ ها باقی می‌ مانند. علاوه بر این، درصد زیادی از دارو ها دارای عوارض جانبی مانند سرگیجه و سردرگمی هستند. این دارو ها و عوارض جانبی بر توانایی سالمند در فعالیت، تعادل،‌ پیاده‌ روی ایمن و در بعضی مواقع، درک جهت‌ ها تأثیر می‌ گذارند. درمانگر باید بداند که یک شرکت‌ کننده چه نوع دارو هایی مصرف می‌ کند. به عنوان مثال: دسته دارو های روان (داروهای ذهنی،‌ خلقی و رفتاری) دارای عوارض جانبی قابل توجهی هستند که باید از نزدیک مورد بررسی قرار گیرند. چهار نوع داروی روان وجود دارد:

• داروهای ضد افسردگی
• ضد روان‌پریشی
• ضد اضطراب
• آرام‌بخش‌ها

وقتی فرد بیش از یکی از این دارو های مربوط به روان را مصرف ‌کند، خطر افتادن بیشتر می‌ شود.

تاثیر فعالیت بدنی منظم بر مشکلات سالمندان

شواهد رو به رشدی مبنی بر این‌که فعالیت بدنی منظم خطر ابتلا به بیماری‌ ها و بیماری‌ های مزمن متعدد از جمله بیماری‌ های قلبی عروقی،‌ فشار خون بالا، دیابت نوع 2، پوکی استخوان،‌ چاقی، سرطان روده بزرگ، سرطان پستان، اختلال شناختی، اضطراب و افسردگی و سکته‌ی مغزی را کاهش می‌دهد، وجود دارد. قبل از شروع نگاه دقیق‌تر به 14 حوزه‌ی بیماری‌ های گوناگون، به یاد داشته باشید که ممکن است برخی بیماران دارای اختلالات پزشکی و نیاز های خاص باشند. بسیاری از این موارد، مواردی هستند که ما آن را اختلالات نامرئی می‌ نامیم مانند: پوکی استخوان، مشکلات قلبی، دیابت، افسردگی، تعویض مفصل ران یا زانو، فشار خون بالا و غیره. این به آن معنی است که برخی از افراد دچار چندین نوع بیماری هستند. به عنوان مثال سالمندی که دچار سکته‌ی مغزی است، ممکن است به پوکی استخوان هم دچار باشد. یکی از راه‌ حل‌ های مناسب برای این مسئله بررسی کامل و با جزئیات پرونده‌ی پزشکی بیمار و پرسش از وی و خانواده‌اش در مورد عوامل و بیماری‌ های زمینه‌ ای است. در کنار توانبخشی سالمندان می توان از فعالیت های بدنی منظم و روزمره برای پیشرفت هر چه بهتر و سریع تر این افراد، بهره برد.

سالمندی چیست؟| کاردرمانی سالمندان در منزل| گفتاردرمانی سالمندان در منزل|توانبخشی شهرک غرب

در تعریف این سوال که سالمندی چیست باید گفت سالمندی یعنی تغییرات جسمی، روحی و روانی فیزیولوژیک، خود به خودی و پیش رونده و غیر قابل برگشت. سالمندی بخش پایانی چرخه حیات انسان می باشد. پیر شدن یک پدیده‌ی جهانی است. با این حال، ایده‌ هایی در مورد آن‌چه سن پیری را تشکیل می‌ دهد، این‌ که سالمندی چیست، نحوه‌ی برخورد با افراد سالمند و این‌ که چه کسی در صورت نیاز به مراقبت از آن‌ ها مراقبت می‌ کند. همه‌ی این‌ ها در جوامع متفاوت و در طول زمان متفاوت بوده است. سالخوردگی به سنین نزدیک یا فراتر از امید به زندگی انسان‌ها می‌ گویند و بنابراین پایان چرخه‌ی زندگی انسان است. افراد سالمند قدرت تجدید قوای شان محدود است اما خوشبختانه به کمک روش های کاردرمانی سالمندان در منزل یا گفتاردرمانی سالمندان در منزل، می توان از مقدار کسالت آن ها کم کرد. کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر با در نظر گرفتن خدمات کاردرمانی سالمندان در منزل و هم چنین گفتاردرمانی سالمندان در منزل به منظور آسایش و رفاه این افراد، به درمان مشکلات سالمندان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

سالمندی چیست؟

اصطلاحات و واژه‌ های گوناگونی برای این شرایط استفاده می‌ شود که شامل افراد مسن، سالمندان (استفاده در سراسر جهان)، OAP (استفاده‌ی انگلیسی از Old English Pensioner)، سالمندان (استفاده‌ی آمریکایی)، شهروندان سالمند (استفاده‌ی آمریکایی)، افراد مسن (در علوم اجتماعی) و بزرگان (در بسیاری از فرهنگ‌ها از جمله فرهنگ‌های شرقی) می‌ شوند. افراد مسن اغلب توانایی بهبود محدودی دارند و نسبت به بزرگسالان مستعد ابتلا به بیماری، سندروم، صدمات و بیماری هستند. سالمندان همچنین با سایر مسائل اجتماعی در مورد بازنشستگی و تنهایی نیز روبرو هستند. سن پیری یک مرحله‌ی مشخص زیست‌شناختی نیست، زیرا دوره‌ی زمانی که با عنوان پیری مشخص می‌ شود از نظر فرهنگی و تاریخی متفاوت است.

فعالیت بدنی و کاردرمانی سالمندان

با افزایش نسبت سالمندان در جوامع گوناگون، امید به زندگی آن‌ ها نیز افزایش می‌ یابد. با این‌ که فعالیت بدنی روزمره (فعالیت‌ های بدون ساختار در زندگی روزمره) و مشارکت در فعالیت‌ های بدنی ساختارمند (فعالیت‌های ساختاری و برنامه‌ریزی شده) دارای مزایای سلامتی زیادی هستند، سطح فعالیت بدنی روزمره و مشارکت در فعالیت‌ های بدنی ساختارمند با افزایش سن کاهش می‌ یابد. افزایش سن با کاهش توانایی جسمی مرتبط است و می‌ تواند منجر به کاهش انجام فعالیت‌ های روزانه شود که در نهایت می‌ تواند به کاهش فعالیت بدنی روزمره و فعالیت‌ های بدنی ساختارمند ختم شود. این روند نگران‌ کننده‌ ای است که می‌ توان با حفظ فعالیت بدنی در پیری از آن پیشگیری کرد. در کنار کاردرمانی سالمندان در منزل و گفتاردرمانی سالمندان در منزل، استفاده از یک فعالیت بدنی منظم و روزانه به سالمندان کمک کرده تا امید به زندگی بیشتری داشته باشند.

اصطلاح سالمندی چیست؟

چه سنی برای شما پیر است؟ ما هر کدام با توجه به تجربه خودمان با اعضای خانواده و افراد مسن و روشی که خودمان را از نظر جسمی می‌ بینیم به این سؤال پاسخ می‌ دهیم. ممکن است یک مرد 40 ساله در دهه 1800 پیر شمرده می‌ شده است. امروزه ممکن است یک مرد 80 ساله اسکی روی آب کند و از نظر جسمی نیز فعال باشد. بسیاری از ما احتمالاً تا دهه‌ی 70، 80، 90 یا 100 عمر خود زندگی خواهیم کرد. در سال 2008، حدود 39 میلیون نفر (13 درصد از جمعیت) در سن 65 سالگی و بالاتر بودند. تا سال 2030، 20 درصد از آمریکایی‌ها و در حدود 72 میلیون نفر، 65 سالگی خود را پشت سر می‌ گذارند. سریع‌ ترین رشد جمعیت در سالخورده افراد 85 ساله و مسن‌ تر خواهد بود.

آیا تاکنون اصطلاح خیلی پیر را شنیده‌اید؟ این اصطلاح برای تمایز بین افراد پیر و پیرتر ایجاد شده است. ما به این تمایز احتیاج داریم زیرا مردم بسیار طولانی‌ تر از گذشته زندگی می‌ کنند. اگر یک 65 ساله پیر است، پس کسی که 80 ساله است را چه بنامیم؟ فرتوت به بخش مسن‌ تر نسل قدیمی اشاره دارد، اما این تعاریف بیشتر به خود افراد بستگی دارد. امروزه بسیاری از افراد 80 ساله دوچرخه یا تنیس‌ بازی می‌ کنند یا درگیر فعالیت‌ های دیگری هستند. بسیاری از آن‌ ها هنوز هم بسیار فعال هستند. بنابراین، آن‌ چه مهم است این است که چگونه در سنین بالا احساس می‌ کنیم و چقدر خوب می‌ توانیم از نظر جسمی، ذهنی و عاطفی عملکردی داشته باشیم (به آن وضعیت عملکردی گفته می‌شود). معمولاً بین وضعیت عملکردی فرد، سلامتی و کیفیت زندگی رابطه مستقیمی برقرار می‌ شود. با این حال، سازمان بهداشت جهانی (WHO 2013) سلامتی را به صورت وضعیت بهزیستی کامل ذهنی، جسمی و اجتماعی و نه صرفاً فقدان بیماری یا ضعف تعریف می‌ کند. این تعریف بسیار مهم است زیرا این واقعیت را مورد توجه قرار می‌ دهد که حتی در هنگام زندگی با اختلالات مزمن و سایر مشکلات بهداشتی، سلامتی و بهزیستی را می‌ توان تجربه کرد. در نهایت باید گفت که وضعیت عملکردی فرد تعیین کننده‌ی اصلی پیری موفقیت‌ آمیز است. استفاده از خدمات کاردرمانی سالمندان در منزل و گفتاردرمانی سالمندان درمنزل برای درمان ضعف ها و مشکلات سالمندان کمک کننده است.

گفتاردرمانی لکنت زبان

در درمان لکنت زبان از روش های مختلف نظیر گفتاردرمانی و رفتاردرمانی استفاده می شود. یکی از این تکنیک ها استفاده از بازخورد توسط ولدین می باشد که در روش لیدکامب مورد استفاده قرار می گیرد. برنامه لیدکامب، یک رویکرد رفتاري است که از اصول شرط سازي کلاسیک و ابزاري براي کاهش ناروانیها استفاده می کند و در گفتاردرمانی لکنت زبان موثر است. عامل درمان در این برنامه، بازخوردهاي کلامی والدین به گفتار داراي لکنت و گفتار بدون لکنت کودك در زندگی روزمره می باشد. درمانگر به والدین نحوه ارائه بازخوردهاي کلامی را آموزش می دهد و شیوه ارایه این بازخوردها، در هر جلسه درمانی بصورت عملی تمرین می شود. در صورت مشاهده علائم لکنت زبان در کودک خود می توانید با مراجعه به مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز درمان لکنت زبان تهران، از درمان های گوناگون لکنت زبان از جمله گفتاردرمانی در منزل یا گفتاردرمانی لکنت زبان یا گفتاردرمانی با روش لیدکامب در گفتاردرمانی در منزل بهره مند شوید.

بازخوردهاي کلامی والدین نباید تهدید کننده، شدید و یکنواخت باشند. زیرا در غیر این صورت نتایج درمان ناخوشایند خواهد بود. در گفتاردرمانی لکنت زبان به روش لیدکامب والدین یاد می گیرند، پس از گفتار داراي لکنت یا بدون لکنت کودك، یکی از انواع بازخوردهاي کلامی را (شامل آگاه سازي نسبت به پاسخ، تحسین پاسخ و درخواست خود اصلاحی پاسخ از کودك) ارائه دهند. بنابراین بازخوردهاي کلامی والدین، تنها عامل درمانی روش لیدکامب است و این برنامه به تغییر سرعت گفتار یا محیط زندگی کودك نمی پردازد.

گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب

در ادامه به توضیح انواع بازخوردهاي کلامی به گفته هاي روان یا ناروان کودك، می پردازیم. همچنین در ادامه، مراحل روش لیدکامب و معیارهاي مطلوب براي هر مرحله ذکر می شود. تحریک کلامی وابسته به پاسخ عامل اصلی درمان در روش لیدکامب تحریک کلامی وابسته به پاسخ می باشد. این اصطلاح بدین معناست که والدین پس از انجام برخی اعمال (یعنی پاسخها) توسط کودکشان عباراتی را به آن ها میگویند. در روش لیدکامب دو پاسخ اصلی تحت عنوان گفتار بدون لکنت زبان و لکنت زبان واضح وجود دارد. این پاسخها به طور جزئی تر نیز مدنظر قرار می گیرند و شامل دو پاسخ فرعی دیگر هستند که در این برنامه مایل به مشاهده آن ها می باشیم، و بروز چنین پاسخهایی را در کودك تشویق می نماییم. البته گفتنی است که این برنامه بدون وجود آن ها نیز قابل اجراست. گفتار بدون لکنت مهم ترین پاسخ در روش لیدکامب گفتار بدون لکنت است. گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب درست مانند همانند سایر درمان هاي حوزه آسیب شناسی گفتار باید براي کودك تجربه اي لذت بخش و مثبت را به همراه داشته باشد. این کار براي موفق شدن در روش لیدکامب امري کاملاً ضروري است. قانون عملی این کار آن است که والدین باید گفتار بدون لکنت کودك را پنج برابر بیشتر از لکنت وي مورد توجه قرار دهند. لکنت واضح در روش لیدکامب، تنها پاسخی است که والدین و درمانگران به دنبال کاهش (یا حتی ناپدید شدن) آن می باشند.

پاسخ های گوناگون روش لیدکامب

سایر پاسخها در روش لیدکامب مطلوب تلقی می شوند و جهت افزایش آن ها تلاش می شود. شاید تشخیص لکنت از برخی ناروانی ها واضح نباشد این رویدادهاي گفتاري مبهم جزء پاسخهاي روش لیدکامب نیستند و تنها موارد واضح لکنت ارائه بازخوردهاي کلامی را در پی خواهد داشت. در این جا باید خاطر نشان نمود که در این مرحله والدین نباید همه پاسخهاي داراي لکنت کودك را بازخورد دهند. در واقع موارد اندکی از لکنت در گفتار روزمره بازخورد دریافت می کند. در این بخش زبان مورد استفاده والدین در توصیف لکنت مهم است. اصطلاحاتی که در این زمینه معمولاً توسط والدین به کار می رود عبارتند از: اشتباه، کلمه اشتباه، گیر و کلمه داراي گیر و در صورت لزوم از کلمه لکنت استفاده می شود. پاسخهاي فرعی که درمانگران لیدکامب، مایل به مشاهد ه آن ها در کودك هستند، اصلاح خود انگیخته و ارزیابی گفتار توسط کودك میباشد. البته این پاسخها، پاسخهاي اصلی این درمان نیستند. زیرا درمان بدون آنها نیز اجرا می شود. با این وجود همه درمانگران لیدکامب ، معتقدند که بروز چنین پاسخهایی در کودك نشانگر پیشرفت درمان است. چرا که این پاسخها تسلط شناختی کودك بر ماهیت درمان و کوشش سرسختانه در اصلاح لکنتش را نشان می دهد. طبیعتاً از والدین خواسته می شود تا تحسین هاي ویژه اي براي خود اصلاحی هاي خود انگیخته کودك در نظر بگیرند (نظیر عالی بود، تو خودت به تنهایی آن کلمه اشتباه را درست کردي). پاسخ فرعی و مطلوب دیگري که از کودك مشاهده می نمائیم، خود ارزیابی گفتارش می باشد. درمانگر از والدین می خواهد تا خودارزیابی کودك را تحسین کنند. نوع دیگري از این پاسخها که گاهاً اتفاق می افتد و مشاهده آن از نظر بالینی جالب است، طلب کردن کودك براي ارزیابی شدن توسط والدین است. احتمالاً چنین اتفاقی در مرحله دوم درمان صورت می گیرد، زیرا در این مرحله ممکن است والد به دلیل از بین رفتن لکنت، دیگر به تشویق گفتار بدون لکنت زبان کودك نپردازند.

هدف گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب

انواع تحریکات کلامی وابسته به پاسخ از سوي والدین انتخاب بازخورد صحیح در زمان صحیح امر مهمی است. در مجموع چهار نوع بازخورد کلامی وجود دارد که والدین هنگام وقوع یک پاسخ در کودك می توانند انتخاب کنند. به طور خلاصه والد به محض مواجهه با گفتار بدون لکنت زبان می تواند به آگاه سازي و تحسین پاسخ کودك اقدام نماید، یا این که از کودك بخواهد تا خود به ارزیابی پاسخ بپردازد. همچنین والد به محض مواجهه با لکنت می تواند از آگاه سازي، یا درخواست براي خود اصلاحی استفاده کند. این تحریکات می توانند به طور هم زمان نیز ارائه شوند. توجه داشته باشید که والدین در روش لیدکامب از کودك نمی خواهند تا گفتار داراي لکنت خویش را مورد ارزیابی قرار دهد. دو دلیل براي این موضوع وجود دارد؛ اول آن که هدف گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب، گفتار بدون لکنت می باشد. دوم اینکه خود ارزیابی در روش لیدکامب ، یک پاسخ مطلوب محسوب می شود، بنابراین نباید آن را با پاسخ نامطلوب لکنت همراه نمود.

آگاه سازي نسبت به گفتار بدون لکنت و لکنت واضح آگاه سازي برخلاف تحسین با کلمات و واکنش هایی که حاکی از رضایت والد باشد همراه نیست. آنچه را که والد در این جا انجام می دهد تنها آگاه سازي کامل و سریع کودك در لحظه وقوع پاسخ می باشد، و پس از آن مکالمه ادامه می یابد. مثالهایی که از عبارات به کار رفته براي آگاه سازي “درست گفتن؛ گفتارت صحیح بود؛ فکر کنم یک کلمه را گیر داشتی؛ یک اشتباه کوچک داشتی؛ بدون اشتباه بودي”.مزیت آگاه سازي آن است که جریان گفتگو را مختل نمیکند. اما دردرخواست خود اصلاحی جریان گفتگو متوقف می شود. تحسین کودك نیز می تواند جریان گفتگو را قطع کند.

انواع بازخورد ها در روش لیدکامب

البته در روش لیدکامب ارائه چنین درون داد مثبتی بسیار مهم است. اما همین تحسین چنانچه بیش از حد صورت بگیرد، جذابیت خود را ازدست خواهد داد و حتی ممکن است براي کودك ناخوشایند شود. تحسین گفتار بدون لکنت تحسین نوعی ارزیابی مثبت است. تحسین گفتار بدون لکنت بر خلاف آگاه سازي گفتار بدون لکنت یک بازخورد کلامی خنثی محسوب نمی گردد. بدیهی است که تحسین براي گفتار بدون لکنت زبان، خودارزیابی و اصلاح خود انگیخته ارائه می شود. نمونه هایی از تحسین والدین؛ دوستداشتنی حرف زد ي، عالی بود، هیچ اشتباهی نداشت، گفتارت خیلی خوب بود، کاملاً درست و بدون اشتباه بود، تو خودت آن کلمه اشتباه رو درست کردي کارت خوب بود. درخواست خودارزیابی گفتار بدون لکنت والد تنها باید بخش هایی از گفتار بدون لکنت را جهت خود ارزیابی کودك انتخاب نماید. نمونه هایی از درخواست خودارزیابی؛ درست گفتی؟ آیا هیچ اشتباهی داشتی؟ آن کلمه را اشتباه گفتی؟ طبیعتاً چنانچه کودك ارزیابی صحیح از گفتار خود ارائه دهد (هیچ لکنتی نداشتم)، والد در پاسخ به کودك می گوید خیلی خوب بود” یا “بله درست گفتی “درخواست خود اصلاحی لکنت واضح درخواست خود اصلاحی لکنت زبان از کودك مؤثرترین عامل درمانی در روش لیدکامب است. در این حالت والد تنها با با درخواست خود اصلاحی از کودك، روش آگاه سازي کودك از لکنت را توسعه می بخشد.

نمونه هایی از درخواست خود اصلاحی

یک کلمه را اشتباه گفتی می خواي دوباره بگی؟ ببین می تونی کلمه سگ را بدون اشتباه بگی؟ روي یک کلمه گیر کردي؟ زمانی که کودك لکنت خویش را اصلاح نمود، اکنون نوبت والد است تا به شیوه بالینی مناسبی به وي پاسخ دهد. به عنوان مثال او می گوید “خیلی خوب بود. تو بر اشتباهت غلبه کردي”، “حالا عالی شد “. البته اگر کودك موفق به اصلاح لکنت خویش نشد، والد همچنان باید از کلامی تشویق کننده و حمایتآمیز براي وي استفاده نماید. والدین در روش لیدکامب در زمان ارائه بازخوردهاي کلامی به ویژه هنگام درخواست خود اصلاحی باید از تحمل و خلق وخوي مناسبی برخوردار باشند. در واقع همیشه این خطر وجود دارد که والدین درج حالت روحی منفی قرار بگیرند و هم زمان با درخواست خود اصلاحی، اضطراب یا شتابزدگی را به کودك خود منتقل نمایند. درخواست براي اصلاح باید به شیوه اي مثبت و حمایت آمیز صورت گیرد.

والد و کودك باید اجازه داشته باشند تا با استفاده از هر 4 روش تحریک کلامی بازخوردي، شیوه مخصوص به خود را پیدا نمایند. همانگونه که پیش تر نیز ذکر شد، در این درمان براي هر کودك به طور فردي اجرا می شود. در واقع به تعداد خانواده هایی که داراي کودك پیش دبستانی لکنتی هستند، روش هایی براي اجراي گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب وجود دارد. این درمان به صورت کامل بر ارتباط میان کودك و والدین استوار است و از آنجا که هر کودك و والد وي افراد متفاوتی می باشند، چنین ارتباطی نیز متفاوت از بقیه روابط خواهد بود. با وجود اینکه درمانگر در همه موارد پیگیر بازخوردهاي کلامی والدین به پاسخهاي کودك در گفتگوهاي روزمره می باشد، اما باز هم شیوه ارائه این برنامه در هر فرد به گونه اي متفاوت خواهد بود.

اهداف گفتار درمانی در لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن کودک

1. ایجاد و گسترش گفتار مکالمه ‌ای در کودک با لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن که حداقل در ۹۵ درصد موارد ناروانی گفتار نداشته باشد.
2. در گفتار درمانی لکنت زبان حفظ روانی از طریق کاربرد دائمی راهکارهای خود-کنترلی در درمان لکنت زبان موثر است.
3. تقویت و ترغیب گفتار روان در موقعیت های روزمره توسط خانواده و سایر بستگان نزدیک فرد مبتلا به لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن

نکات قابل توجه گفتاردرمانی لکنت زبان و گفتار درمانی در درمان نوک زبانی حرف زدن کودک

1. یک ارزیابی کامل گفتار-زبان با تمرکز خاص روی روانی گفتار ترتیب دهید،انواع ناروانی گفتار و نیز بسامد وقوع و شدت این ناروانی گفتار را در خواندن و مکالمه ارزیابی کنید،رفتارهای تقلایی در لکنت زبان را یادداشت نمایید (برای مثال پلک زدن, تنش سر و گردن).
2. اگر کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار دانش آموز است،یک جلسه تفسیر اطلاعات با افراد مرتبط ترتیب دهید تا یافته‌های ارزیابی به بحث گذاشته شده و برنامه مداخله ای جهت درمان نوک زبانی حرف زدن ارائه شود.
3. با کودک مبتلا به لکنت زبان انواع ناروانی های گفتار او را به بحث بگذارید( مانند کشیده گویی کلمات،تکرار آواها،کلمات یا عبارات،به میان اندازی،استفاده از کلمات شکسته). نوع ناروانی گفتارش را تقلید کنید و رفتارهای مختلفی که با ناروانی طبیعی گفتار ایجاد می شوند را برایش شرح دهید.
4. از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید تا موقعیت هایی را که در آنها لکنت زبان او زیاد میشود (مثل صحبت کردن با غریبه ها یا صحبت کردن با تلفن) و یا کم میشود یا اصلا وجود ندارد (مثل گفت و گو با دوستان نزدیک) توصیف می‌کند،از او بپرسید که آیا در موقعیت های گفتاری حساس اضطراب یا شرم و خجالت دارد.
5. سلسله مراتبی از موقعیت‌های گفتاری مربوط به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار تهیه کنید،آنها را به ترتیب از کمترین شدت لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن تا بیشترین شدت تنظیم نمایید.
6. به کودک با اختلال ناروانی گفتار شیوه های آرمیدگی پیشرونده عمیق عضلانی و تنفسی را آموزش دهید تا او تمایز بین حالت تنش عضلانی و آرامش را متوجه شود.
   
7. کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن را به سمت تمرینات تجسم کنترل شده،هدایت نمایید. هنگام تجسم موقعیت های گفتاری،سلسله مراتب ساده ترین تا سخت ترین موقعیت را رعایت نمایید،از او بخواهید که گفتار روان را در هر یک از سطوح مجسم کند.
8. موقعیت هایی را که از فهرست سلسله مراتب اضطراب کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار انتخاب کرده‌اید به نمایش بگذارید،به تدریج مشکل را اضافه کنید،از او بخواهید تا میزان آرامش خود را در آن موقعیت بررسی نماید،حداقل به ۹۵ درصد روانی در هر سطح دست پیدا کنید.
9. کودک مبتلا به لکنت زبان را در موقعیت های واقعی زندگی خارج از کلینیک گفتار درمانی همراهی نمایید،با موقعیت هایی که در آن روانی به سهولت ایجاد می‌شود،شروع کنید (برای مثال صحبت کردن با دوستان) و سپس به سمت موقعیت‌های مشکل پیش بروید (مثلاً صحبت کردن کودک مبتلا به نوک زبانی حرف زدن با فروشنده یا تماس تلفنی) از اطمینان آفرینی،رهنمودهای آرامبخش و تقویت موفقیت‌ها استفاده نمایید.
10. به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار بیاموزید که دم عمیق و بازدم آهسته انجام بدهد،و مسیر هوا را باز و بدون تنش نگه دارد و این کار را چندین بار تکرار کند.
11. جریان هوای کنترل شده را به کار بگیرید،از کودک مبتلا به لکنت زبان بخواهید که چند بار به آرامی صدای را آوا سازی نماید
12. آوا سازی با شروع راحت را به کار بگیرید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که هجا ها و کلماتی را که با واکه ها شروع می شوند ادا کند،سپس این کار را تا بیان عبارات کوتاه توسعه دهید.
13. انواع مختلف ناروانی طبیعی گفتار را الگو دهید و از کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بخواهید که آنها را تقلید کند،از کودک با مشکل نوک زبانی حرف زدن بخواهید که متن های کوتاه را بخواند و تعمدا روی کلمات مشخصی ،مکث نماید و سپس کلمه هدف را به صورت روان ادا کند. (من سا-سا-سا- سالاد می خواهم).
14. در گفتار درمانی لکنت زبان به کودک آموزش دهید تا جایگاه تولیدی مربوط به لب ها و زبان را به آرامی ایجاد کند تا شدت فشار در تولید همخوان های انفجاری در موقعیت آغازین کلمات کمتر شود،تمرینات تولیدی گفتار درمانی در لکنت زبان را که منجر به تماس خفیف اندام های گویایی در جایگاه های تولید می شود،به کار بگیرید.
15. لکنت زبان ارادی و تماس خفیف اندام‌های تولیدی را به کار ببرید،به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که به سهولت و با سرعت کم رویی هجاهای لکنت شده روش واگویی را به کار بگیرد (تو-تو- تو- توپ) زمانی که کودک مبتلا به لکنت زبان روی روش واگویی تسلط پیدا کرد،تمرین را به سطح عبارت و جمله توسعه دهید،به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که روش واگویی را در حالت محاوره وقتی که مشکل را پیش بینی می کند،به کار بگیرید.
16. به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار روش های خود – بازبینی را بیاموزید تا از این طریق تعیین نماید کدام علائم جسمانی (نظیر تنش عضلانی یا علائم غیر ارادی) لحظه شروع احتمالی لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن را نشان می دهند.
17. نشانه هایی که منجر به پیش‌بینی میشوند را به کار بگیرید،به کودک مبتلا به لکنت زبان بیاموزید هنگامی که لکنتش را پیش بینی می کند (قبل از کلمه پیش بینی شده) سرعت گفتارش را کاهش دهد،شروع راحت را به کار بگیرد یا روی کلمه هدف واگویی کند،و سپس ناروانی گفتار کنترل شده را در کلمات بعدی به کار گیرد تا سرعت گفتار به حالت طبیعی برگردد.
18. به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن روش رهایی اصلاحی را بیاموزید به این طریق که کلمه لکنت شده را در همان ابتدا متوقف کرده و سپس بقیه آن را با کاهش سرعت ناروانی گفتار ادا کند و بدون مکث کلمه را کامل کند ( غَ-  غذا) .
19. به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که بعد از کلمه لکنت شده مکث کند و رفتارهای ناروانی اش را تحلیل کند،تصمیم بگیرد که چه تغییراتی ایجاد کند،سپس کلمه را با تغییرات مناسب تکرار کند (ناروانی: غَ – غَ – غَ غذا مکث : آرامش، اجرای روش حذف: غذا ) .
20. در درمان نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که سرعت گفتارش را به سطحی که در آن مشکل اتفاق نمی افتد برساند و این کار را با خواندن متون با سرعت 60 کلمه در دقیقه انجام دهد،به تدریج تعداد کلمات در دقیقه را افزایش دهد،روانی را در هر سطحی حفظ کند تا به ۱۲۰ تا ۱۵۰ کلمه در دقیقه برسد.
21. در درمان لکنت زبان از کودک بخواهید که متن را برعکس (به سمت عقب) بخواند تا برون ده کلامی با سرعت کم را حس نماید،از او بخواهید که متن را به جلو بخواند و سرعت کند گفتارش را حفظ نماید.
22. بعد از تنظیم مترونوم در سرعت پایین،گفتاری با سرعت یک هجا در هر ضربه را الگو بدهید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که تقلید کند. در حین انجام تمرین گفتار درمانی لکنت زبان به تدریج سرعت مترونوم را افزایش دهید،وقتی که به سرعت قابل قبول بدون لکنت زبان رسید،مترونوم را به این ترتیب حذف  کنید که در ابتدا گفتار با یک ضربه (تیک) مترونوم آغاز شود و سپس آن را خاموش کنید،کودک مبتلا به لکنت زبان را ترغیب نمایید که گفتار را با همان سرعت ادامه بدهد. در مراحل آخر،قبل از شروع گفتار،سرعت را با مترونوم تثبیت نمایید،آن را خاموش کنید،و از او بخواهید که با همان سرعت صحبت کند.
23. از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که فهرستی از تک کلمات را بخواند،اگر روی کلمه لکنت کرد،او را متوقف کنید،تولید صحیح کلمه را الگو بدهید،از کودک با لکنت زبان بخواهید که آن را روان بگوید و سپس ادامه بدهد،این روش را ادامه دهید،به تدریج طول گفته ها را افزایش دهید تا 90 الی 95 درصد روانی را به دست آورد.
24. در گفتار درمانی در ناروانی گفتار بعد از ایجاد الگوی گفتار آهسته با تولید اغراق‌آمیز،از کودک مبتلا به بخواهید که از این الگو در زمانی که متون کوتاه خوانده می شود و در زمان کاربرد گفتار خود انگیخته تقلید کند،روی یک نظام علامتی به توافق برسید برای مثال،بالا بردن دست که در زمان غیر قابل قبول شدن سرعت و وضوح گفتار به او نشان دهد که باید سرعت را کم کند و با دقت بیشتری صحبت کند.
25. به منظور آموزش کودک مبتلا به لکنت زبان جهت ایجاد مکث های اغراق آمیز بین عبارات و جملات در خواندن و گفتار خود انگیخته،از الگو دادن و تمرین گفتاردرمانی لکنت زبان استفاده نمایید،یک نظام علامتی را برای نشان دادن زمانی که مکث او کافی نیست به کار بگیرید.
26. در گفتار درمانی ناروانی گفتار الگو دادن و تمرین رفتاری را برای آموزش کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن به کار بگیرید تا با تاکید بیشتری روی هجا هایی که به طور طبیعی غیر موکد هستند، صحبت کند،جهت تفهیم آن که هنگام خواندن یا گفت و گو باید تاکید بیشتری بر هجاها داشته باشد از یک نظام علامتی استفاده کنید.
27. در جلسات گفتاردرمانی ناروانی گفتار از طریق ثبت موقعیت های گفتاری و ترسیم نمودار ناروانی گفتار  که اتفاق می‌افتد،کودک مبتلا به لکنت زبان را تشویق نمایید تا مهارت های خود کنترلی را بسط و توسعه دهد،آنچه را که در دفتر روزانه قید می‌شود،تحلیل نمایید تا شیوه های انطباقی که در آینده باید به کار گرفته شود،تشخیص داده شوند.
28. به خانواده کودک با اختلال ناروانی گفتار و سایر بستگان نزدیک آموزش دهید که انقطاع روانی را تشخیص بدهند و گفتار روان را از طریق همراهی کردن،الگو دادن و تقویت گفتار مناسب ترغب نمایند.
29. کودک مبتلا به لکنت زبان را در گردش های خارج از کلینیک گفتاردرمانی همراهی کنید تا اطمینان حاصل نمایید او گفتار روان را به موقعیت های روزمره انتقال داده و راهکارهای خود کنترلی را دائماً استفاده می کند.
30. در تشخیص لکنت زبان و درمان لکنت زبان همچنین درمان نوک زبانی حرف زدن، گفتاردرمانی در ناروانی گفتار موثر است.

سوالات متداول:

1آیا لکنت زبان در کودکان با بزرگسالان متفاوت است؟
بله، لکنت در کودکان معمولاً به دلیل رشد ناکافی سیستم گفتاری است و ممکن است به مرور زمان بهبود یابد. اما در بزرگسالان، لکنت اغلب پایدارتر است و نیاز به درمان تخصصی دارد.

2-آیا تمرینات خانگی برای بهبود لکنت موثر هستند؟
بله، تمرینات خانگی مانند تنفس عمیق، خواندن با صدای بلند و صحبت کردن آهسته می‌توانند مفید باشند. اما این تمرینات باید تحت نظر گفتاردرمانگر انجام شوند.