دسته: کاردرمانی جسمی

کاردرمانی چیست؟

عملکرد آکوپیشنال یا کاردرمانی نیازمند استفاده مؤثّر از مهارت­های عملکردی است که به شکل الگوی عملکردی سازمان یافته در حوزه­ های کاردرمانی انجام می­گیرد. این الگو­ها شامل عادات، روتین­ها و نقش­ها می­ باشد. یک برنامه تأثیر­گذار مداخله شامل اهداف شناختی برای رسیدن به الگوهای تأثیرگذاری است که اهداف کاردرمانی موفقیّت در عملکرد را پایه­ ریزی می­کند. اهداف کاردرمانی باید شامل مشخصات قابل مشاهده و اندازه­ گیری از هر الگوی عملکردی باشد تا پیشرفت رو به جلوی آنها قابل اندازه­ گیری و نظارت باشد. اهداف کاردرمانی، پیشرفت مراجع را مشخص خواهند کرد و یک چهارچوب برای برنامه مداخله می­ سازند. هر مرحله از عملکرد (عادات، روتین، نقش و یا مسائل معنوی) بر اساس وضعیت قبلی ساخته می­ شود و با هر مرحله موفقیّت­ آمیز، پیچیدگی تقاضا بر اساس شناخت افزایش می­یابد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز کاردرمانی در تهران، با در نظر گرفتن خدمات متنوع کاردرمانی از جمله کاردرمانی در منزل، کاردرمانی کودکان و بزرگسالان، کاردرمانی اوتیسم و… در زمینه درمان مشکلات توانبخشی به صورت اختصاصی و مناسب با هر مراجع رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

عملکرد عادتی بر اساس رفتارهای خودکار مشخص می­شوند. روتین­ها به ترکیبی از رفتارهای خودکار با قابلیت جابه­جایی نیاز دارند. عملکرد نقش نیاز به توانایی اعمال دامنه­­ای از راهبردها در محیط­های گوناگون با دامنه­ای از نیازها دارد. هر مرحله، نیازهایش بر اساس حل مسأله و سایر عملکردهای اجرایی افزایش می­یابد. مداخله باید شامل سطح عملکردی که فرد مشکلش را در آن نشان می­دهد، باشد. برای مثال، مداخله برای عملکردهای روتین در حالی که عادات ایجاد نشده باشند، نیازهایی بیش از توان فرد تحمیل می­کنند.

انتخاب و به ­کارگیری رویکردهای کاردرمانی

طبقه­بندی حرفه­ای کاردرمانی می­تواند گیج­کننده باشد. برخی واژگان می­توانند در مقاله­های منتشر شده به جای هم استفاده شوند. برای مثال، به ICF ، به عنوان یک چهارچوب اشاره شده است، که توسط انجمن کانادایی کاردرمانی به عنوان مدل و چهارچوب و توسط برخی نویسندگان به عنوان مدل اشاره شده است. در زمینه­ی توانبخشی شناختی واژه­های «رویکرد» و «مدل» به جای هم استفاده می­شوند. به طور خلاصه، مدل­ها و چهارچوب­ها پایه­ای برای سازمان­بندی و اولویت­بندی اطلاعات مراجع و شناسایی اهداف کاردرمانی فراهم می­کنند. واژه­ی رویکرد نشان می­دهد که یک مدل یا چهارچوب چگونه وارد اجرای یک مداخله می­شود. یک رویکرد کاردرمانی معمولاً از یک یا چند تئوری مرتبط نشأت گرفته و نشان می­دهد که چگونه به درمان مشکلات (آسیب­ها و نقایص عملکردی) بپردازیم. اغلب کاردرمانگر به علّت پرداختن به دامنه­ای از مشکلات یا مواجهه با نیازهایی که در طول زمان تغییر می­کنند، چندین رویکرد را برای مراجع انتخاب و استفاده خواهد کرد.

با توانبخشی شناختی، رویکردها برای مداخله به صورت سنّتی در یکی از این دو دسته­بندی قرار می­گیرند: درمانی و جبرانی. کاردرمانگران از هر دو بهره می­برند ولی توانایی بیمار برای عملکرد در زندگی خودش و شرایط محیط را درنظر می­گیرند که منجر به طرح سوّمین رویکرد یعنی «رویکرد عملکردی کاردرمانی» می­شود.

رویکرد کاردرمانی چیست

رویکرد کاردرمانی با هدف بازگرداندن و بهبودی بخشیدن به نقایص عملکردی با حمایت و تسهیل ظرفیت مغزی برای بازیابی و انعطاف­پذیری مغز می­باشد. این رویکرد از تئوری­های بهبودی آسیب­های مغزی نشأت گرفته است. که به عنوان یک ظرفیت برای بازیابی عملکرد درنظر گرفته می­شود، مانند روند جوانه­زنی آکسونی، شکل­پذیری سیناپسی و سازماندهی دوباره­ی عملکرد در نواحی از مغز که آسیب ندیده­اند تا نواحی آسیب دیده را پوشش دهند. روش­های درمانی به هدف بهبودی آسیب­های خاص (مانند آموزش حافظه، تمرینات رومیزی درکی) هستند تا با بهبودی این اجزاء باعث بهبودی در عملکرد شوند.

این رویکرد تأکید می­کند که نقایص شناختی به ایجاد تغییرات در پی آسیب مغزی، مقاومت نشان می­دهند، و بر اساس این فرض است که بهبودی در سیستم عصبی مرکزی محدود می­باشد. تمرکز روی عملکردهای بهینه­ی باقی مانده و استفاده از ظرفیت­های باقیمانده­ی فرد برای یادگیری استراتژی­ها و تکنیک­ها، جهت غلبه بر مشکلات می­باشد و همچنین با دستکاری محیط جهت برآوردن نیازهای فرد هماهنگ می­باشد. بهبودی در توانایی­های عملکردی از طریق استفاده از راهبردها و تکنیک­ها برای جبران نقایص، ایجاد می­گردد. روش­های درمانی از تئوری­های یادگیری بهره می­برند و می­تواند شامل انطباق فعالیت­ها یا محیط برای جبران محدودیت­های دائمی و به حداکثر رساندن استقلال باشد. در مورد فردی با نقایص مداوم در تمایز شکل از زمینه استفاده از رنگ­های روشن برای تفاوت قائل شدن کاسه­های سفالی در یک آشپزخانه شلوغ، به پیدا کردن و شناسایی ظروف کمک می­کند.

هدف اصلی کاردرمانی

این یک وظیفه­ی اخلاقی همه­ی خدمات سلامت است که بهترین نتیجه را برای هر مراجع بخواهند. هدف اصلی همه مداخلات توانمند ساختن مراجع برای رسیدن به سطح بهینه­ی استقلال عملکردی در همه حیطه­های زندگی با بهترین شرایط سلامت ممکن می­باشد. درمان معمولاً اوّلین رویکرد همگرا با هدف بازیابی و جبران ساختارها و عملکردهای بدنی آسیب دیده می­باشد.

تطابق می­تواند به عنوان قسمتی از یک برنامه­ی کلی کاردرمانی و یا اگر که مراجع به یک سطح ثابتی از بهبودی درونی برسد و دیگر هیچ نشانه­ای از پیشرفت بیشتر در او دیده نشود به عنوان یک رویکرد غالب استفاده گردد. برای یک فرد، تطابق یک فعالیت برای کاهش نیازهای شناختی آن در مراحل اوّلیه توانبخشی می­تواند بسیار مهم باشد. هر چقدر که عملکرد بیمار بهبود بیابد، تطابقات برای افزایش چالش فعالیت­ها و نزدیک کردن عملکرد مراجع به پارامترهای طبیعی حذف می­شوند. در این راه، تطابق به عنوان یک تکنیک برای درجه­بندی مداخله، با یک رویکرد درمانی استفاده می­شد.

تطابق به عنوان یک رویکرد می­تواند باعث تطابق محیط مراجع برای آماده­سازی برگشتن او به خانه و یا آموزش استفاده از تجهیزات برای جبران آسیب­های دائمی باشد. برای مثال، در مورد آسیب حافظه، مراجع می­تواند از یک جدول زمانی نوشته شده یا یادآورنده برای حمایت او در کارهای روزمره­اش استفاده کند.

رویکرد عملکردی کاردرمانی

درحقیقت یک درمانگر به ندرت از یک رویکرد برای نادیده گرفتن کامل رویکردهای دیگر، استفاده خواهد کرد. ترکیب رویکردها و تکنیک­ها که با یک برنامه توانبخشی به کار گرفته می­شوند، از ارزیابی و آنالیز قدرت و مشکلات مراجع و حقیقت پاتولوژی یا آسیب، نشأت می­گیرد.

لی و همکارانش یک مدل عملکردی از توانبخشی شناختی را ارائه دادند و این گونه استدلال کردند که مداخلات کاردرمانی تعادلی بین رویکردهای درمانی و جبرانی هست. تمایز بین درجه پلاستیسیتی و پتانسیل برای درمان با سیستم عصبی مرکزی هر شخصی، غیرممکن است. به جای تلاش برای طبقه­بندی که آیا یک مراجع در هر مرحله­ای از روند توانبخشی، پتانسیل برای درمان دارد یا نه، مدل عملکردی، دیدگاه مراجع محور را حمایت می­کند که عملکرد نتیجه تعامل بین فاکتورهای محیطی خارجی با فاکتورهای مربوط به مراجع می­باشد. همچنین، هر فعالیتی که در یک محیط انجام می­شود، ویژگی­های هر دو رویکرد درمانی و تطابقی را خواهد داشت. تعادل بین دو رویکرد درمانی و تطابقی از به رسمیت شناختن و استفاده از هر موقعیت با هدف درمانی تا آن جایی که ممکن باشد و ارزیابی دقیق عملکردها و پیشرفت مراجع، به وجود می­آید.

فاکتورهای محیطی، عملکرد را تسهیل می­کنند و یا باز می­دارند. شواهدی برای این موضوع از تحقیقاتی که در حوزه­ی حافظه و یادآوری به دست می­آید، حاصل می­شود. بسیاری از کاردرمانگران این را در ارزیابی بیماران دمانس می­بینند، فردی که نمی­تواند در یک آشپزخانه ناآشنا اشیاء را مکان­یابی کند یا وظایف را به صورت متوالی انجام دهد، می­تواند همان وظایف را در خانه خود بدون هیچ مشکلی انجام دهد. ما به صورت دائمی راهنمایی­هایی را از محیط به منظور عملکرد مناسب و مؤثّر، می­گیریم. وقتی که راهنماها تغییر کرده یا غائب باشند، نیازهای شناختی بیشتری، برای حل مشکلات، مکان­یابی، شناسایی و یادگیری استفاده از اشیاء ناآشنا، یا اعمال دانسته­های قبلی بر یک موقعیت جدید (انتقال مهارت­ها) بر ما قرار داده می­شود.

دانش در مورد نقش بافتار در عملکرد، کاردرمانگران را قادر می­سازد که محیط و فعالیت را برای درمان با تطابق، دستکاری کنند. رویکرد عملکردی کاردرمانی تشخیص می­دهد که روند پایه­ای شناختی در هر فعالیت یا موقعیتی درگیر می­شود، بنابراین، آیا به دنبال درمان یا تطابق نیازها بر اساس شناخت برای یادگیری و انتقال یادگیری به یک یا چند موقعیت ساخته می­شوند؟ بدون توجّه به رویکرد، تمام مداخلات درمانی نیازمند یادگیری مراجع هستند، حال آن که، یک مراجع نیازمند یادگیری دوباره­ی فعالیت­ها و مهارت­های قبلی است یا یادگیری راه­های تازه برای جبران توانایی­های از دست رفته و یا یادگیری مهارت­های جدید برای اوّلین بار. برای بیشتر خواندن درمورد عمومی کردن درمان به مراجعه شود.

سوالات متداول:

1-چه کسانی نیاز به کاردرمانی دارند؟
افراد در هر سنی با اختلالات جسمی (مثل سکته مغزی، آسیب دست)، ذهنی (او‌تی‌سم، سندرم داون)، شناختی، روانی یا تأخیر رشدی می‌توانند از کاردرمانی بهره‌مند شوند.

2- کاردرمانی چگونه در کودکان مؤثر است؟
با فعالیت‌های هدفمند و بازی‌محور، تمرین هماهنگی، دقت، توجه، مهارت‌های اجتماعی و عملکرد اجرایی، کاردرمانی به رشد شناختی–حرکتی کودکان کمک می‌کند.

کاردرمانی و رویکرد motor learning| بهترین کاردرمانی در تهران| کاردرمانی شرق و غرب

رویکرد motor learning  از رویکردهای کاردرمانی می باشد که از فعالیت های ساختاریافته جهت درمان مشکلات حرکتی استفاده می نماید. این رویکرد کمک می­کند که کودک با استفاده از ۱- حل مسئله ۲- ارائه ­ی تقویت کننده حین تمرین ۳- فعالیت­های whole task  ، اصلاح مهارت در فعالیت­های روزمره، اهداف حرکتی مورد نیاز را بدست آورند. مرکز کاردرمانی دکتر صابر در حیطه مشکلات حرکتی کودکان با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی فعالیت می نماید. خدمات گسترده مرکز شامل کاردرمانی جسمی، کاردرمانی حرکتی، کاردرمانی حسی، سنسوری روم، اتاق شنیداری، اتاق تاریک بینایی ، بازی درمانی و رفتاردرمانی می باشد که به صورت کاملا تخصصی در مرکز ارائه می شود. کاردرمانی در منزل و گفتاردرمانی در منزل از دیگر خدمات مفید این مرکز می باشد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

رویکرد motor learning در کاردرمانی

– در رویکرد motor learning در کاردرمانی از فعالیت­های ساختار یافته استفاده می­شود.

کودکانی که از رویکرد motor learning بهره می‌برند:

۱- به طور کلی در کودکی که توان پیروی از دستورالعمل­ها، درگیری در فعالیت­های تکراری، فهم تقویت کننده­ی خاص و توصیفی را داشته باشند.

۲- برای نوزادان مناسب نیست.

۳- در کودکان DCD و cp و بزرگسالان با آسیب مغزی مفید است.

– مراحل یادگیری نشان می­دهد که پروسه یادگیری در طول زمان ادامه دارد و یادگیری نیازمند تکرار در محیط­های مختلف است.

تکنیک­ها و اصول motor learning

-یادگیری کل حرکت برانگیزاننده­ تر از یادگیری جزیی از حرکت است، زیرا به کودک هدف معنی‌دارتری از فعالیت را ارائه می­دهد و توجه بیشتری را جلب می­کند و زمینه­ای برای تکرار آن می­شود.

– فعالیت انتخاب شده باید مورد علاقه کودک باشد.

– برای یادگیری مهارت­های جدید تمرین و تکرار لازم است تا به مرحله یادگیری اتوماتیک برسد.

-تمرین یک فعالیت باید متغیر و در طول زمان­های مختلفی ارائه شوند.

– باید حین تمرین به کودک تقویت کنده ساختار یافته، که شامل فیدبک خاص در خصوص عملکرد کودک است. ارائه شود.

– فیدبک و تقویت کننده باید مکرر و به طور ثابت ارائه شود.

– کودکان ASD و DCD در سطوح بالای عملکرد دست یعنی دستکاری در دست و هماهنگی دو دستی مشکل دارند.

بنابراین در مداخلات آنها باید مهارت­های دستکاری در دست لحاظ شود.

– حرکات بدنی جزو مولفه­ های اولیه بهبود تعادل در کودکان یا DCD محسوب می­شود.

– تمرین­های فشرده  handwriting موثرتر از تمرین­های حسی – حرکتی موجب بهبود خوانانویسی کودک می­شوند.

– مداخلات در کودکانی که تاخیر خفیف در عملکرد دست دارند (محدودیت در مهارت دستکاری در دست دارند):

1- این کودکان اگر یک دستشان روی سطح با ثبات باشد موفقیت بیشتری را نشان می­دهد.

2- فعالیت­هایی که نیازمند حرکات مجزای انگشتان، انتقال اشیا به داخل و خارج دست، چرخش اشیا در درون دست است.

کاردرمانی و رویکرد NDT

رویکرد NDT یکی از رویکرد های بیومکانیک در کاردرمانی است که بر پایه الگوهای حرکتی نرمال در رشد کودکان طراحی شده است. این تکنیک ها برای کودکان فلج مغزی مورد استفاده قرار می گیرند. در  رویکرد NDT کاردرمانگر با handling نقاط کلیدی تون پاسچرال را در کودک تسهیل می‌کند. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر به صورت تخصصی و با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی در حیطه توانبخشی کودکان فلج مغزی فعالیت می نماید.  امکانات این مرکز نظیر مکانو تراپی و کاردرمانی یکپارچگی حسی در حیطه کاردرمانی جسمی و اتاق تاریک بینایی، اتاق سنسوری و اتاق مهارت های شنیداری در زمینه ذهنی به بهبود کودکان cp کمک بسزایی می کند. کاردرمانی در منزل از دیگر خدمات این مرکز در زمینه درمان کودکان فلج مغزی می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تعریف و مبانی نظری NDT

رویکرد NDT (درمان عصبی-تکاملی) در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ توسط مارگوت بوبت و کارل بالایر پایه‌گذاری شد. این روش بر این فرض طراحی شده که مغز کودکان فلج مغزی توانایی یادگیری مجدد الگوهای حرکتی طبیعی را دارد، مخصوصاً اگر تحریک‌های حسی (مانند فشار عمقی یا وزن اندام‌ها حین فعالیت) به شکل صحیح و هدفمند اعمال شود. در NDT، تمرکز بر پیشگیری و کاهش اسپاستیسیتی عضلانی، تقویت ثبات مفاصل پروگزیمال (مانند شانه و لگن)، و تسهیل حرکات طبیعی نظیر چرخش‌ها و انتقال وزن است. کاردرمانگر با کنترل نقاط کلیدی پاسچرال مانند شانه‌ها و لگن، شرایطی ایجاد می‌کند که کودک بتواند حرکات ظریف و دقیق را یاد بگیرد. الگوهای حرکتی پایه مانند چرخش شانه و سوپینیشن برای توسعه حرکات پیچیده‌تر ضروری هستند. این رویکرد به‌دلیل داشتن ساختاری منسجم و مبتنی بر شواهد، جایگاه مهمی در درمان‌های تلفیقی مانند کاردرمانی در منزل، یکپارچگی حسی و مکانو‌تراپی پیدا کرده است.

تکنیک‌های اصلی در NDT

NDT شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌های تخصصی مانند «Handling»، «Positioning»، «Weight-bearing» و تحریک حس عمقی است. Handling به کاردرمانگر اجازه می‌دهد تا با قرارگیری دقیق دستانش روی نقاط استراتژیک، حرکات را هدایت کند و تون عضلانی را تنظیم نماید. Positioning برای قرار دادن بدن کودک در وضعیت صحیح و جلوگیری از انقباضات نامناسب مفید است. Weight-bearing با وارد کردن وزن مناسب روی مفاصل، حس موقعیت‌یابی بدن را تقویت می‌کند. تحریک حس عمقی (Deep pressure) و ورودی حسی هدفمند باعث آگاهی بیشتر کودک از بدن خود می‌شود و به او کمک می‌کند تا حرکات را بهتر کنترل کند. این تکنین‌ها در کنار هم، یک تسهیل سیستماتیک برای حرکات طبیعی فراهم می‌کنند.

نکاتی در مورد رویکرد NDT در کاردرمانی

• از اصول رویکرد بیومکانیک + تکنیک­های handling و وضعیت دهی برای بهبود حرکت در کودک cp استفاده می­کند.
• بوبت معتقد بود که کودک با استفاده از فیدبک حسی می­تواند الگوهای حرکتی نرمال را بیاموزد.
• اصول و تکنیک­های NDT برای کودک با CP که تون عضلانی غیر طبیعی دارد مناسب است.
• هدف NDT‌: مهار اسپاستیسیتی و رفلکس‌های اولیه + تسهیل الگوهای حرکتی نرمال
• تکنیک‌های تسهیل تون پاسچرال : استفاده از دروندادهای حسی مانند فشار عمقی و WB در اندام فوقانی
• برای انجام حرکات ظریف، ثبات پروگزیمال (لگن، شانه، آرنج ، ساعد و مچ) ضروری است.
• در NDT درمانگر با handling نقاط کلیدی تون پاسچرال را در کودک تسهیل می‌کند : شانه و لگن
• کودک زمانی کنترل بازو برای فعالیت­های دو دستی و reach را به دست می‌آورد که کنترل shifing و واکنش­های تعادلی را بدست آورده باشد.
• الگوهای حرکتی چرخشی پایه الگوهای حرکتی نرمال هستند، بنابراین ابتدا باید الگوهای چرخشی تسهیل شوند
  (مانند چرخش شانه، پرونیشن و سوپینیشن)

کاربرد NDT در درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی

کودکان مبتلا به فلج مغزی اغلب با تون عضلانی نامتعادل (هایپرتونی یا هیپوتونی)، کنترل ضعیف پاسچرال و اسپاستیسیتی مواجه هستند. NDT با روش‌های دقیق، مانند موقعیت‌دهی صحیح و فشار متعادل اندام‌ها، به کاهش تون عضلانی غیرطبیعی کمک می‌کند. کاردرمانگران نقاط کلیدی بدنی را شناسایی کرده و با استفاده از دست‌ورزی (Handling)، تعادل حسی را برقرار می‌کنند. این کار نه‌تنها کشش عضلانی و توان حرکتی را بهبود می‌بخشد، بلکه عملکرد کودک در فعالیت‌های روزمره مانند نشستن، راه رفتن و استفاده از دست‌ها برای انجام امور ظریف را تقویت می‌کند. به‌علاوه، توانبخشی چند‌بُعدی همراه با NDT – شامل مکانو‌‌تراپی و تحریک یکپارچگی حسی – باعث هم‌افزایی بیشتر اثرات درمانی می‌شود.

تحمل وزن در روش بوبت در کاردرمانی فلج مغزی

– W.B روی دست‌ها:

۱- باعث بهبود کنترل پاسچرال و ثبات در ناحیه scapulohumeral

2- حفظ co-contraction و ext مچ

۳- بهبود ext مچ و انگشتان دست

– مناسب­ترین پزیشن W.B برای کودکی که tightness دارد:

۱-prone on elbow +  Sidelying

۲- اگر شست کودک در Add و  flex دچار  tightness باشد، اعمال فشار زیاد بر روی MP اول و ایجاد حرکات چرخشی اندک و آرام

– ساده‌ترین شیوه انجام  active supination انجام سوپینیشن در flex ۹۰ درجه یا بیشتر در آرنج است.

-نقطه­ی مهم و کلیدی در حرکات مجزای انگشتان : مفاصل MP و قوس پالمار دست است.

رویکردهای occupation – based

• این رویکردها بر تعامل بین فرد، محیط و فعالیت تاکید دارد.
• بر اساس این رویکردها، تعامل کودک، محیط و فعالیت تعیین کننده نحوه مشارکت کودک در relationship/ADL/Social play/ mobility است.
• ۴ مدلی که بر اساس رویکرد occupation – based موجب بهبود عملکرد دست می‌شوند:

۱.motor learning

۲. pediatric-CIMT

۳.CO – OP

۴.   OT-SI

نقش یکپارچگی حسی در NDT

حس عمقی یکی از ارکان کلیدی NDT است؛ یعنی توانایی بدن در احساس فشار و وزن خود بدون نگاه مستقیم. تحریک این حس به‌خصوص در مغزهای در حال رشد فلج مغزی سبب تقویت مسیرهای عصبی مرتبط با حرکت کنترل‌شده می‌شود. کاردرمانگر با استفاده از فشارهای ملایم و تحمل وزن توسط کودک، سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند تا اطلاعات درست حرکتی را تقویت کرده و الگوهای طبیعی‌تر را در اختیار کودک بگذارد. در کنار این، تحریک یکپارچگی حسی – مانند استفاده از وسایل حسی، اتاق تاریک بینایی و اتاق مهارت‌های شنیداری – می‌تواند اثرگذاری NDT را به مراتب افزایش دهد.

مزایا و محدودیت‌های NDT

مزایای NDT شامل بهبود کنترل پاسچرال، افزایش آزادی حرکت، کاهش اسپاستیسیتی و ارتقای کیفیت زندگی کودک و خانواده است. از طرف دیگر، NDT نیازمند تداوم جلسات منظم تحت نظر کاردرمانگران مجرب است و ممکن است در دسترسی به تجهیزات تخصصی یا هزینه‌های آن محدودیت‌هایی ایجاد کند. علاوه بر این، این روش برای برخی کودکان با ناتوانی‌های چندگانه یا در درجات بسیار شدید فلج مغزی ممکن است به تنهایی کافی نباشد و لازم باشد با روش‌های مکمل مانند اوکولی‌مو‌تورهاپی یا فناوری‌های کمکی همراه شود.

سوالات متداول:

1-چه تفاوتی بین NDT و سایر روش‌های کاردرمانی وجود دارد؟
بر خلاف روش‌های صرفاً تمرینی، NDT مبتنی بر کنترل عصبی مرکزی و بیومکانیک است و با حرکت هدایت‌شده و کنترل‌شده، عملکرد عصبی-حرکتی را اصلاح می‌کند.

2-NDT چگونه اسپاستیسیتی را کاهش می‌دهد؟
با تکنیک‌هایی مانند فشارهای عمقی، هنگام handling و موقعیت‌دهی، تون عضلانی بیش‌فعال را تنظیم کرده و انعطاف‌پذیری عضلات را افزایش می‌دهد.

کاردرمانی برای نشستن کودک و نوزاد

توانایی نشستن در کودکان موجب تغییر نقطه نگاه انان و رشد مهارت های چشم و دست همچنین مهارت های ذهنی کودکان می گردد. به صورت طبیعی یک کودک در سنین 6 تا 7 ماهگی می آموزد که با کمک بنشیند. بیشتر کودکان در سن 8 تا 9 ماهگی می توانند چند دقیقه بدون کمک و تکیه بنشینند. تاخیر در روند رشد کودک به هر دلیلی باید به سرعت مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز درمان های لازم در اولین فرصت آغاز گردد.  مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه کاردرمانی جسمی در منزل و ذهنی در کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. تیم حرفه ای کاردرمانی جسمی مرکز بالغ بر 32 نفر با تجربه بالا در حیطه کودکان و استفاده از ابزار های پیشرفته به تسریع روند رشدی کودکان کمک می گردد. کاردرمانی جسمی و ذهنی در منزل از دیگر خدمات مرکز می باشد که موجب تسریع روند درمان در کودکان می گردد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

تقویت عضلات سر و گردن در کودکان موجب بهبود کنترل سر و آمادگی کودک برای نشستن گردد. تقویت عضلات لگن و تنه همچنین در دستیابی کودک به وضعیت نشته موثر می باشد. یکی از وضعیت های مهم در تقویت عضلات سر و گردن همچنین دست ها پوزیشن دمر می باشد که کودک را وادار می کند سر را ار زمین بلند کرده و نگه دارد.

چرا برخی نوزادان دیر می‌نشینند؟

نشستن نوزاد یکی از مهم‌ترین مراحل رشدی است که معمولاً بین ۶ تا ۹ ماهگی اتفاق می‌افتد. با این حال، برخی نوزادان با تأخیر در این مهارت مواجه می‌شوند. علت‌های احتمالی این تأخیر ممکن است شامل ضعف عضلات تنه، مشکلات عصبی-عضلانی مانند هیپوتونی، مشکلات بینایی یا شنوایی، زایمان زودرس، و کم‌تحرکی نوزاد به دلیل خواب زیاد یا استفاده زیاد از کریر و کالسکه باشد. گاهی هم این تأخیر هیچ علت جدی ندارد و فقط روند رشد نوزاد کندتر است. آگاهی از این دلایل کمک می‌کند والدین نگرانی‌های غیرضروری نداشته باشند و در صورت لزوم، سریع‌تر به متخصص کاردرمانی مراجعه کنند. ارزیابی به‌موقع، از بروز مشکلات حرکتی یا اسکلتی بعدی جلوگیری می‌کند.

نکاتی در مورد کاردرمانی نشستن کودکان و نوزادان

کاردرمانی نقش کلیدی در توانبخشی نوزادانی دارد که در نشستن تأخیر دارند. در این روش، کاردرمانگر با ارزیابی دقیق وضعیت عضلات، تعادل، و الگوهای حرکتی کودک، تمریناتی هدفمند طراحی می‌کند. این تمرین‌ها شامل تقویت عضلات مرکزی، تحریک حس عمقی (پروپریوسپشن)، بهبود هماهنگی حرکتی، و تقویت تعادل نشسته است. جلسات کاردرمانی معمولاً به صورت بازی‌محور انجام می‌شود تا کودک بدون مقاومت، با تمرین‌ها همراه شود. تکنیک‌های خاصی مانند استفاده از توپ درمانی، قرارگیری در وضعیت‌های نشسته ایمن، و تحریک حرکات فعال نوزاد نیز در روند درمان استفاده می‌شود. با تداوم جلسات و همکاری والدین، بسیاری از نوزادان به سطح رشدی مناسب بازمی‌گردند.

در جلسات کاردرمانی، تمرکز ویژه‌ای بر بهبود حس عمقی و تعادل صورت می‌گیرد. تمرین‌هایی مثل نشستن روی توپ درمانی، قرار گرفتن در موقعیت‌های ناپایدار کنترل‌شده، و بازی‌های حس عمقی مثل لمس اشیای مختلف یا ضربه‌های آرام به بدن کودک، باعث تحریک عصب‌های عمقی و بهبود پاسخ‌دهی عضلات می‌شود. همچنین تمرین با استفاده از اسباب‌بازی‌های خاص که نیاز به کنترل تنه و تعادل دارند، کمک می‌کند کودک به‌تدریج توانایی نشستن پایدار را کسب کند.

کاردرمانی کودکان در زمینه کاردرمانی جسمی و کاردرمانی ذهنی ، ماساژ درمانی و کاردرمانی حسی به کودکان و نوزادان در جهت تسریع روند رشد نوزادان و بهبود تون عضلانی و تقویت عضلات ، نشستن نوزاد و راه افتادن کودک فعالیت می نماید.

• برای استفاده مطلوب از دست حین نشستن، صندلی باید حمایت خوبی برای شانه، لگن و ران ایجاد کند.
• صندلی یا میزهایی که fit کودک هستند باعث ایجاد ثبات پروگزیمال شده و از این طریق مهارته­ای دستکاری کودک مطلوب‌تر می‌شود: زیرا پروگزیمال ثبات دارد و تمام تمرکز کودک بر دیستال مهارت­های دستکاری می‌رود.
• در صورتی که حین نشستن تنه­ی کودک ۰-۱۵ درجه به جلو خم شود: اندام فوقانی مطلوب­ترین عملکرد خود را دارند.
• در وضعیت نشسته کودک باید بتواند:
• در جهات قدامی‌- خلفی و طرفی بتواند انتقال وزن کند.
• تنه­ اش روی pelvis قرار گیرد یا مقداری رو به جلو خم باشد.
• شانه و لگن با ثباتی داشته باشد.

– سایر مواردی که به عملکرد مطلوب اندام فوقانی کمک می‌کند:

• pelvis strap
• foot rest
• cutout tray
• wheelchair tray:
• برای بهبود فعالیت­های حرکتی ظریف در کودکان مبتلا به اختلالات عصبی حرکتی مفید است.
• ارتفاع مطلوب: کمی ‌بالاتر از ارتفاع مفصل آرنج : در کودکی که دچار ضعف عضلانی است موجب reach و carry مؤثرتر می‌شود. (باعث افزایش کنترل دستکاری اشیا می‌شود).
• اگر ارتفاع کم­تر باشد، موجب فلکشن تنه می‌شود.
• اگر ارتفاع بیشتر باشد، موجب Abd و introt شانه می‌شود.
• Elevated / stanted table
• موجب تسهیل مهارت­های ظریف و نوشتن می‌شود.
• اگر زاویه ۲۰-۳۰ میز درجه باشد: موجب تسهیل اکستنشن مچ و افزایش کنترل فلکشن انگشتان در grasp می‌شود.

تمرینات خانگی برای کمک به نشستن نوزاد

کاردرمانی محدود به کلینیک نیست. والدین نقش حیاتی در تمرینات خانگی دارند. تمرین‌هایی مثل قرار دادن کودک روی بالش نرم برای تمرین تعادل، نشاندن کودک با حمایت در مقابل آینه یا اسباب‌بازی محرک، استفاده از توپ بزرگ برای تقویت عضلات تنه و کنترل گردن، و تمرین‌هایی که حس عمقی را تقویت می‌کنند، می‌توانند روند نشستن را تسریع کنند. آموزش صحیح والدین از سوی کاردرمانگر الزامی است تا از تمرین‌های خطرناک یا غیراصولی پرهیز شود. تکرار و استمرار تمرینات خانگی، کلید پیشرفت سریع کودک است.

بهترین سن شروع کاردرمانی برای نشستن کودک چه زمانی است؟

اغلب والدین نمی‌دانند چه زمانی باید برای تأخیر در نشستن کودک نگران شوند. اگر نوزاد تا پایان ۸ ماهگی نشستن مستقل را یاد نگرفته باشد، مراجعه به کاردرمانگر توصیه می‌شود. هرچه مداخله زودتر انجام شود، احتمال موفقیت درمان بالاتر است. در سنین پایین‌تر، مغز کودک انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و می‌توان با تمرین‌های ساده و تحریک حسی، مسیر یادگیری را فعال کرد. منتظر ماندن تا یک‌سالگی، ممکن است فرصت طلایی مداخله را از بین ببرد. بنابراین، حتی اگر تنها شک جزئی در مورد تأخیر حرکتی دارید، ارزیابی اولیه توسط متخصص کاردرمانی می‌تواند بسیار سودمند باشد.

سوالات متداول:

1- آیا همه نوزادانی که دیر می‌نشینند نیاز به کاردرمانی دارند؟
نه الزاماً. برخی فقط روند رشد آهسته‌تری دارند. اما ارزیابی کاردرمانی بهتر است انجام شود.

2- آیا دیر نشستن نشانه اوتیسم است؟
به‌تنهایی خیر، اما اگر همراه با علائم ارتباطی دیگر باشد باید بررسی شود.

کاردرمانی درکی حرکتی

مرکز کاردرمانی درکی حرکتی به صورت تخصصی در زمینه مهارت های حسی حرکتی  کودکان فعالیت می نماید. تمرینات ادراکی حرکتی در کودکان موجب بهبود مهارت های هماهنگی حرکتی و هماهنگی چشم و دست کودکان می گردد. توانبخشی دکتر صابر با تجربه بالا در زمینه کاردرمانی جسمی و کاردرمانی تاخیر حرکتی کودکان با تاخیر حرکتی و مشکلات یکپارچگی حسی با طرح برنامه درمانی مناسب و استفاده از تجهیزات پیشرفته روز دنیا را مورد درمان قرار می دهد. سنسوری روم، کاردرمانی حسی حرکتی، مکانوتراپی از ابزارهای موثر این مرکز می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

کاردرمانی درکی حرکتی

– یکپارچگی بینایی- حرکتی: تعامل بین مهارت­های دیداری، مهارت­های ادراکی – دیداری و مهارت­های حرکتی است.

– عملکرد دست شامل:

• Reach: Ext به دور از بدن برای گرفتن یا گذاشتن
• Grasp: دست­یابی به اشیا با دست / نگه داشتن اشیا با دست
• Carry: انتقال اشیای قابل حمل با دست از مکانی به مکانی دیگر
• Voluntary release (رها کردن ارادی): Ext کردن انگشتان جهت رها کردن اشیای قابل حمل در زمان و مکان مشخص
• In-hand manipulation (دستکاری اشیا در دست): تطابق / حرکت اشیا با دست
• Bimanual skills (مهارت­های دو دستی): استفاده هماهنگ از دو دست به طور متوالی یا همزمان به منظور انجام فعالیت

کاردرمانی درکی حرکتی و تکامل عملکرد دست

عوامل فرهنگی – اجتماعی

– این عوامل اگرچه در رشد مهارت­های پایه ­ای دست تاثیر ندارند اما در مهارت­های دستکاری پیچیده نقش دارند. (مانند کودکی که فقیر است و از مداد استفاده نمی­کند و مهارت استفاده از آن را نمی­آموزد.)

– کودکان با فرهنگ کشورهای شرقی قدرت دست کمتر اما مهارت­های ظریف بیشتر نسبت به کودکان کشورهای غربی دارند.

– با بالغ شدن عملکرد دست در الگوهای گرفتن و رها کردن: هماهنگی چشم و دست، رشد پراکسی و سپس هماهنگی مهارت­های برنامه­ریزی حرکتی و ادراکی – دیداری رخ می­دهد.

عملکردهای حسی – پیکری

– عملکردهای حسی- پیکری در حرکات مجزای شست و انگشتان حیاتی است (در حرکات دقیق و ماهرانه دست و انگشتان مهم است).

– ادراک لامسه در 6 ماهگی پدیدار می­شود: در این سن مهارت گرفتن و رها کردن نابالغ است.

– ادراک لامسه شامل: درک بافت، درک شکل، درک سختی اشیا از طریق لمس فعال است و تا سن 5 و 6 سالگی بالغ نمی­شود.

– پیش­ نیاز ادراک لامسه، دستکاری اشیا در دست است.

– کودک در 6 ساله توانایی شناسایی اشیای 3 بعدی متداول را به همراه تمام ویژگی­ های اشیا فقط با لمس فعال را دارد (یعنی بدون کمک بینایی و سایر حواس).

– در صورتی که کنترل حرکت انگشتان آسیب ببیند؛ دریافت و استفاده از اطلاعات مختل می­شود و فرد در رها کردن و گرفتن دچار مشکل می­شود. به عبارتی چون اطلاعات لامسه به خوبی دریافت نمی­شود عملکردهای حسی پیکری هم مختل می­شود.

– ارزیابی عملکرد حسی پیکری در کودکان زیر 4 سال و کودکان بیمار مشکل است.

– هر چقدر فرد دستکاری کمتری داشته باشد، عملکرد حسی پیکری­اش ضعیف­تر می­شود و مشکلاتی در هماهنگی، زمان و سرعت پاسخ و وارد کردن نیروی بیش از حد یا نیروی کم حین نگه داشتن اشیا به وجود می­آید.

– مشکل در عملکرد حسی پیکری در CP و DCD (اختلال هماهنگی رشد) شایع است.

ادراک دیداری و شناخت

یک کاردرمان با بررسی روند رشد کودک به درمان حرکتی می پردازد.

– کودک در 4 ماهگی از بینایی به عنوان حس غالب برای جهت­دهی بازو و حرکاتش استفاده می­کند.

– رشد دیداری- حرکتی نیازمند بالغ شدن reach دقیق است که در حدود 6 ماهگی رخ می­دهد.

– استفاده از ادراک بینایی و لامسه برای هدایت reach و حمل اشیا و قرار دادن اشیا در 6 ماه اول رخ می­دهد.

در 9 ماهگی کودک با استفاده از یکپارچگی دیداری- حسی پیکری حرکت دستش را هدایت می­کند. یعنی کودک با ترکیب این حواس حرکات بازو و دستش را پیش­بینی می­کند.

– رفتار اکتشاف دستی زودهنگام در رشد مهارت­های دیداری- فضایی مهم است.

– دستکاری اشیا در سنین 6 تا 12 ماهگی موجب درک روابط فضایی می­شود، یعنی در 9 الی 10 ماهگی کودک موقعیت دست خود را مطابق با افقی یا عمودی بودن اشیا تنظیم می­کند و دست خود را بر حسب محدب و مقعر بودن اشیا شکل می­دهد.

– طی سال دوم کودک یک اشیا را به اشیای دیگر به طور دقیق­تر و هدفمندتر ربط می­دهد.

– قبل 18 ماهگی کودک با پیش­بینی وزن اشیا حرکت خود را تطابق می­دهد.

– در نیمه­‌ی دوم سال اول حرکات دستش را بر حسب ویژگی­های اشیا (اندازه، شکل و جنس اشیا) انطباق می­دهد.

– با افزایش کنترل توجه و رشد استراتژی­های حل مسئله: کنترل دو اشیا به طور همزمان کودک بهبود می­یابد:

• در 15 ماهگی با یک دست اشیا را نگه داشته و با دست دیگر آن را دستکاری می­کند.
• در 18 الی 20 ماهگی دو تا چند اشیا را با هم دستکاری می­کند.
• با افزایش مهارت­های توجه و برنامه­ریزی: استفاده از دو دست برای دستکاری اشیا بیشتر می­شود.

یکپارچگی اسکلتی – عضلانی در کاردرمانی

– عملکرد موثر دست به حرکت مناسب گروه عضلات دیستالی که قوس پالمار را کنترل می­کنند بستگی دارد

– قدرت کافی عضلانی برای شروع تمام انواع grasp و حفظ آن­ها حین بلند کردن و حمل کردن ضروری است. این قدرت در سراسر سنین پیش از مدرسه و نوجوانی به طور تدریجی رشد می­کند.

– کودکان با ضعف عضلانی در فعالیت­های manipulation عملکرد بهتری نسبت به مهارت­های درشت، جابجایی اشیا و … دارند.

– ناکافی بودن قدرت کودکان به صورت موارد ذیل بروز می­کنند:

1. ناتوانی در EXT انگشتان یا حرکت آپوزیشن شست
2. ناتوانی در flex انگشتان
3. ناتوانی عضلات اینترنسیک
4. ناتوانی در MP flex و IP EXT

– کودکی که دارای قدرت Fair (امتیاز 3 در MMT) است الگوی grasp را دارد اما جسم را بر خلاف جاذبه نمی­تواند بلند کند.

– تاثیر ناهنجاری­های تون عضلانی در عملکرد دست:

• تون بالا: محدودیت ROM و کنترل ضعیف
• تون پایین: ROM بیش از حد و کاهش ثبات
• تون متغیر: کودک ROM کامل دارد و ثبات مفصلی تنها در انتهای دامنه حرکتی (در full flex و ful Ext) وجود دارد و کنترل حرکت کاهش می­یابد.

کاردرمانی درکی-حرکتی، با تمرکز بر تقویت ارتباط میان ادراک حسی و عملکرد حرکتی، نقش بسیار مهمی در توسعه مهارت‌های جسمی و شناختی کودک ایفا می‌کند. همان‌طور که ما مشاهده کردیم، این نوع درمان با ابزارهایی نظیر توپ، تخته تعادل، بازی‌های فضایی-زمانی و تمرینات پیچیده چشم‌–‌دست، به بهبود تعادل، هماهنگی عضلانی، توجه، حافظه و حتی مهارت‌های نوشتاری و خواندن کمک شایانی می‌کند. این فرآیند، از طریق جذب و پردازش مؤثر اطلاعات حسی توسط مغز، باعث شکل‌گیری اتصالات نورونی جدید و تقویت سیناپس‌ها می‌شود که به‌نوعی زیرساخت یادگیری و توان‌مندی‌های حرکتی کودک را فراهم می‌آورد

بدون شک، مداخله در زمان مناسب، شخصی‌سازی فرآیند درمان و ترکیب تمرینات خانگی با جلسات تخصصی در کلینیک—مانند آنچه در مرکز دکتر صابر ارائه می‌شود—می‌تواند تأثیرگذاری درمان را دوچندان نماید. در نهایت، هدف نهایی این رویکرد، ارتقای کیفیت زندگی، تسهیل یادگیری مدرسه‌ای و افزایش اعتماد به نفس کودک است. با توجه به اهمیت کاردرمانی درکی-حرکتی، والدین و متخصصان نباید نسبت به آغاز برنامه درمانی مناسب غفلت کنند و باید مسیر منظم، هدفمند و همراه با پایش منظم را پی‌گیری نمایند.

سوالات متداول:

1- کاردرمانی درکی حرکتی برای چه کودکانی توصیه می‌شود؟

مناسب کودکانی با اختلالات پردازش حسی، اوتیسم، بیش‌فعالی، اختلال یادگیری، دیسپراگزی و فلج مغزی است، چرا که در هماهنگی حسی-حرکتی اختلال دارند

2- اهداف اصلی کاردرمانی درکی حرکتی چه هستند؟

افزایش تعادل، هماهنگی بینایی-حرکتی، مهارت‌های ظریف، تقویت حافظه حرکتی و واکنش سریع به محرک‌ها

کاردرمانی جسمی در منزل| کاردرمانی حرکتی| کاردرمانی کودکان در منزل| کاردرمانی دکتر صابر

کاردرمانی جسمی یکی از خدمات مهم در حیطه توانبخشی می باشد. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه  کاردرمانی مشکلات حرکتی و ارائه تمرینات هماهنگی حرکتی در منزل به صورت تخصصی فعالیت می نماید. کاردرمانان با تجربه مرکز توانبخشی دکتر صابر با استفاده از تکنیک های روز دنیا در زمینه کاردرمانی جسمی در منزل در سراسر تهران بزرگ مشغول به فعالیت می باشند و به بیماران با مشکلات حرکتی نظیر سکته مغزی، فلج مغزی، بیماران پارکینسون و ام اس و… کمک می کنند از حداکثر توان خود جهت حفظ استقلال فردی خود بهرمند شوند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.  

• تعریف motor control: توانایی تنظیم کردن و جهت دادن به مکانیسیم‌های مورد نیاز برای حرکت.
• در رویکرد کنترل حرکتی، تمرکز اصلی بر رفتار حرکتی کودک می‌باشد.
• تعریف دقت حرکتی: هماهنگی چشم و دست و کنترل حرکات

بیمارانی که نیاز به کاردرمانی جسمی دارند

• بیماری‌هایی که نقص حرکتی ایجاد می‌کنند:
• فلج مغزی (CP)
• ناتوانی در کنترل پاسچرال به علت مشکلات حسی و عصبی عضلانی که باعث نقض حرکتی می‌شود.
• تون عضلانی غیرطبیعی و اسپاستی سیتی باعث جلوگیری از حرکت ارادی می‌شود.
• اختلالات حسی باعث برنامه‌ریزی حرکتی و آگاهی بدنی ضعیف می‌شود.
• سندرم داون
• زمان‌بندی ضعیف، کاهش قدرت عضلانی و کاهش کنترل پسچرال
• اوتیسم
• مشکل حرکتی در اوتیسم به دو علت می‌باشد 1) یکپارچگی ضعف اطلاعات برای برنامه‌ریزی حرکتی 2) افزایش تغییرپذیری دروندادهای حسی و بروندادهای حرکتی
• اختلال هماهنگی رشد
• کاهش سرعت واکنش، کاهش دقت فعالیت‌های دو دستی، مشکلات زمانبندی و توالی‌یابی
• مشکل در حرکات پیش‌بینی شده، هماهنگی ریتمیک، عملکرد اجرایی، gait، کنترل پاسچرال، مشکل در عملکردهای حسی – ادرکی
• عملکردهای حسی – ادرکی شامل پردازش حسی – دیداری، ادراک لامسه، کاینستزیا و سرعت پردازش می‌باشد.
• نقص در قدرت در فعالیت‌های نیازمند کنترل بین فلکشن و اکستنشن زانو
• اختلال یکپارچگی حسی
• اختلال سیستم وستیبولار
• مشکل در ادارک بدنی و برنامه‌ریزی بدنی
• مشکل در تنظیم و پردازش حسی

رویکردهای motor control که بر حسب bottom-up هستند:

• Activity – focused motor intervention
• بر تمرین و تکرار اعمال حرکتی معنادار متمرکز است
• از طریق روتین‌های روزمره خانواده باعث بهبود یادگیری حرکتی می‌شود
• Neurodevelopmental treatment
• کودکانی که دچار ضایعه مغزی هستند (مانند CP) از الگوهای حرکتی “feeling” و تکنیک‌های “handling” این رویکرد بهره می‌برند
• نقش درمانگر تسهیل الگوهای حرکتی نرمال است
• هدف این رویکرد ارائه درونداد به کودک جهت نرمال سازی تون عضلانی است
• طبق تئوری NDT، نرمال سازی تون باعث بهبود حرکت می‌شود
• استراتژی‌های این رویکرد شامل:
• در ابتدا درمانگر تون عضلانی را مهار یا تسهیل می‌کند
• برای تسهیل حرکت درمانگر از نقاط کلیدی کنترل بدن و تکنیکهای handling استفاده می‌کند
• استراتژی‌های این رویکرد باعث یکپارچگی رفلکس‌ها می‌شود
• Reflex integration therapy
• بر اساس این رویکرد یکپارچه نشدن رفلکس‌ها باعث تداخل در حرکات نرمال کودک می‌شوند
• اصول این رویکرد بر اساس مدل‌های سلسله مراتبی رشد حرکتی می‌باشد
• استراتژی‌هایی ارائه می‌دهد که باعث یکپارچه شدن رفلکس‌ها می‌شود
• Sensory Integration

• رویکرد SI مولفه‌های زیربنایی حرکات کودک را با درگیر کردن وی در محیط غنی از محرک را مورد هدف قرار می‌دهد و موجب تطابق و پاسخ دادن کودک به محرک‌های حسی می‌شود
• کودک در این رویکرد در چالش‌های just – right درگیر می‌شود
• طبق رویکرد SI، زمانی که کودک پاسخ تطابقی می‌دهد نوروپلاستی سیته اتفاق می‌افتد
• این رویکرد فعالیت‌های لامسه، عمقی و وستیبولار کودک – محور را به منظور پاسخ تطابقی ارائه می‌دهد
• استفاده از ابزار معلق (مانند تاب) از ملزومات SI است
• Strength – based training
• از مقاومت‌های پیشرونده به منظور ایجاد قدرت و تحمل عضلانی استفاده می‌کند
• افزایش قدرت عضلانی موجب بهبود کیفیت حرکت میگردد
• بر ظرفیت‌ها، منابع کودک و خانواده جهت ساختن یک رابطه مثبت و مولد تأکید دارد
• استراتژی‌ها شامل افزایش وزن اشیا با افزایش تکرار حرکات به منظور افزایش قدرت
• Task – specific training
• از تئوری سیستم‌های داینامیک پیروی می‌کند
• شامل تمرین اعمال یا فعالیت‌های بخصوص حین در نظر گرفتن مفاهیم یادگیری حرکتی است
• مراجع فعالیت‌های حرکتی خاص را تمرین می‌کند و فیدبک دریافت می‌کند
• تمرکز این رویکرد بر فعالیت‌های عملکرد است تا اختلال
• این رویکرد با اصول کاردرمانی در هم تنیده است
• اصول استراتژی‌ها: تمرین‌ها تکرارپذیر هستند، هدف تکمیل کل فعالیت است و مراجع باید به طور مثبت تقویت شود

تئوری سیستم‌های داینامیک در کاردرمانی جسمی

• طبق این تئوری، motor control وابسته به سه فاکتور غیرخطی می‌باشد:
• فردی
• شناختی
• حسی
• نورولوژیکال
• اسکلتی عضلانی
• ادراکی
• عاطفی – اجتماعی
• محیطی
• فیزیکی
• اجتماعی
• فرهنگی
• مذهبی
• فعالیت
• ماهیت فعالیت
• اهداف
• نقش‌ها
• ویژگی‌های اشیا (نوع، سایز و شکل)
• اصول تئوری سیستم‌های داینامیک شامل:
• برای کنترل تطابقی حرکات، تعامل بین سیستم‌های بدن ضروری است
• عملکرد نتیجه تعامل بین سیستم‌های تطابقی و انعطاف‌پذیر است
• نقص عملکرد 1 زمانی رخ می‌دهد که تطابق‌پذیری فرد با demandهای فعالیت و محدودیت‌های محیطی مطابقت نداشته باشد
• طبق این رویکرد سیستم‎‌های چندگانه فردی، محیطی و فعالیت باید با هم تعامل کنند تا کنترل تطابقی حرکتی صورت گیرد

فرد

• در فرآیند ارزیابی، کاردرمانگر باید عوامل فردی که ب عملکرد حرکتی تأثیر می‌گذارند را مورد ارزیابی قرار دهد. این عوامل فردی شامل تیترهای زیر است:

شناخت

• فاکتورهای شناختی به سه بخش تقسیم می‌گردند:
• توجه: برای اکتشاف محیط و اشیا ضروری است
• انگیزه
• خود – کارآمدی
  • تعریف: به معنای باور فرد نسبت به توانمندی‌هایش است
  • کودکی که خود – کارآمدی بالایی دارد، یادگیری بیشتری در اعمال جدید دارد و نوروپلاستی سیته بیشتری در او اتفاق می‌افتد

اسکلتی – عظلانی

• هدف کاردرمانی در تئوری سیستم‌های داینامیک، تغییر تون عضلانی نیست بلکه بهبود توانایی فرد در انجام آکوپیشن است.
• Strength
• تعریف: بکارگیری ارادی فیبرهای عضلانی
• برای حرکت بر خلاف جاذبه و برداشتن اشیاء کاربرد دارد
• Posture
• تعریف: شامل ثبات درونی بدن است و عضلات تنه و گردن را دربر می‌گیرد.
• تون پاسچرال برای حرکات عملکردی لازم است و شامل تعامل بین سیستم‌های اسکلتی – عضلانی و حس و حرکت می‌شود

گفتار درمانی در منزل برای پارکینسون

مرکز درمان پارکینسون در حیطه تشخیص علایم بیماری پارکینسون و درمان های توانبخشی مناسب فعالیت می نماید. گفتار درمانی پارکینسون در زمینه آموزش راهکارهای مختلف برای تسهیل فعالیت های روزمره بیماران پارکینسون و همچنین سرعت دادن به گفتار بیماران پارکینسون نقش مهمی را ایفا می کند. خدمات گفتاردرمانی در منزل برای بیماران پارکینسون و کاردرمانی پارکینسون که توسط مرکز توانبخشی دکتر صابر ارائه می شود می تواند به صورت چشمگیری روند درمان را بهبود ببخشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید. 

گفتاردرمانی پارکینسون و ارتباطات

متغییرها در ارتباط حرکتی (پویا) رایج هستند. این تغییرات در افرادی که مبتلا به پارکینسون هستند می­توانند در هر سطحی از شرایط اتفاق بیفتد. این تغییرات معمولا پیش می­روند، تغییرها ممکن است بر روی دو عامل کند. جنسی و ارتباط طولانی با شریک­ها، به علاوه ارتباطات با هم نژادها، بچه­ ها و دوستان تاثیر بگذارد.

این مسئله می­تواند شخص را پرخاشگر کرده و شخص احساس کمبود و ضعف کند. از دست دادن نقش به عنوان متکلف هم چنین ممکن است ایجاد کشش (تنش) و خطاهای مالی، به علاوه کمبود خودبینی و احساس ارزش­های خود، برای فرد مبتلا به پارکینسون کند.

سختی­ های ارتباط، افسردگی، و نوسانات خلق، همه­ ی این­ها می­تواند مانع از رسیدن به یک زندگی نرمال شوند. خستگی، خواب پریشان و کمبود علاقه به رابطه­ ی جنسی نیز سبب بر هم زدن تعادل زندگی می­گردند. فهمیدن اطلاعات در مورد شرایط و پیشرفت بیماری باید توسط فرد و خانواده انجام شود.

اگرچه تمام تیم یک نقش را در جهت برقراری و حفظ ارتباطات انجام می­دهند، اما کاردرمانگر با حضور در جلسات درمانی در منزل، به فرد و سایر اعضای خانواده بصیرت لازم در راستای حفظ ارتباطات را می­دهد.

راهکارهای گفتاردرمانی در پارکینسون

کارت های نشانه ­ای ( Cue cards)

نوشته های مختصر دستوری برای یک فعالیت حاضر می توانند به عنوان یک سرعت دهنده حرکات استفاده شوند. متن به صورت استاندارد یا شخصی شده ممکن است استفاده شود. بسته به نياز با توالی مناسب کلید واژه­ها برای سرعت حرکات مورد نیاز مناسب است. در زیر مثالی از یک پوشیدن لباس ساده با کارت نشانه­ای (بدون نمره) آمده است.

برای بستن دکمه ها: بنشینید و به خودتان بگویید …..

دکمه را بگیر … سوراخ را پیدا کن … دكمه را درون سوراخ فشار بده …. و …. بکش ..

نشانه­ های شنوایی

همانطور که در بخش قبل به نشانه های ذاتی اشاره شد، صدای خود شخص مبتلا به پارکینسون میتواند استفاده شود تا آغازگر و حفظ كننده اجرای فعالیت های حرکتی و یا توالی حرکات باشد. این شکل از نشانه ها گاهی اوقات در مراحل انتهایی بیماری تاثیرگذارتر از صداهای کوتاه یا صحبت کردن با خود است. نشانه های تولید شده درونی به وسیله راه های شنوایی به مغز رله می شوند .نشانه های شنوایی ممکن است به دیگر شکل ها مانند مثال های زیر نیز فراهم شوند.

دستورات کلامی: آموزش مختصر صحبت بوسیله یک فرد دیگر (مراقب و تراپیست و غیره) ممکن است برای نشانه گذاری و راه اندازی اولیه توالی مهارت های حرکتی استفاده شود. صحبت کردن با لحن محاوره یا خیلی با کیفیت، اثر خیلی پایین­تری دارد و باید از آن اجتناب شود. نتایج می تواند برای افرادی که به این شکل از نشانه­های شنوایی پاسخ می دهند. فوری باشد. ازمایشات فردی نشان می دهد که نشانه های شنوایی پیش نیاز شروع یک توالی حرکتی است و اگر لازم باشد این نشانه ها را در طول فعالیت باید تکرار کنیم (مخصوصا هنگام رفتن). دستوراتی مثل یک، دو – یک، دو / چپ، راست / یا گام های بلند می تواند تکرار شود تا طول گام افزایش یابد و راه رفتن اشتباه کاهش یابد. بلند شدن از حالت نشسته، بصورت یکبار آماده و مهیا اغلب در شروع برای افراد مبتلا به پارکینسون سخت است. در این مراجعین دستورات بانی مثل 1 و 2 و 3 و … می تواند بعنوان یک نشانه مقدماتی عمل کند و فرد را برای برخاستن آماده کند. دیگر دستورات زبانی هم می تواند با توجه به نیازهای شخصی انجام شود. همیشه دستورات را بصورت روشن، مختصر و همراه با توالی درست حفظ کنید. با یک آموزش کوچک و تمرین، خانواده و مراقبین ممکن است توانا شوند تا بجای دادن کمک های فیزیکی برای جابجایی ها و راه رفتن از دستورات زبانی سریع به تنهایی استفاده کنند.

مترونوم (یک ابزار تمرینی)

مطالع ه­ای که روی استفاده از مترونوم ها انجام شده است، نشان می دهد که این ابزار برای غلبه بر آغاز – تردید یا انجماد و بلاک حرکتی در طول حرکات استفاده می شود. این مطالعات نشان می دهد که پاسخ های تشویقی به صدای مترونوم در این شکل از محرک ها بصورت حسی است. در مجموع، مترونوم یک ابزار تمرینی- تجاری در دسترس است که می تواند بصورت یک کمربند توسط بیمار پارکینسون پوشیده شود. یک گوشی کوچک صدا با انعطاف پذیری خوب گاهی با یک استراتژی های خاص برای شروع و ادامه حرکات در مترونوم وصل می شود. گوشی های کوچک ارزان مترونوم در حال حاضر نیز موجود است. در بعضی از مراجعین بهترین سرعت تنظیم شده 120 – 110 ضربان قلب برای زنان و 115- 105 ضربان در هر دقیقه برای مردان است که متناظر با اهنگ سرعت عادی برای بالغین نرمال است. برای فائق آمدن بر آغاز – تردید، راه رفتن موثر بوسیله چرخیدن روی مترونوم و تمرکز به زمان برای ضربان قلب و نبض باید باشد. یکی از راه رفتن های تسهیل سازی شده، مترونوم خاموش است (منجر به حواس پرتی می شود که می تواند مانع پیشرفت شود.). مترونوم ممکن است از تامین کننده های ابزار موسیقی و تجهیزات جانبی تهیه گردد.

موسیقی و ریتم

اثرات سودمند موسیقی و ریتم برای کمک به آماده سازی و حفظ جریان حركات انتخابی، مورد توجه بعضی از فیزیوتراپیست­هاست که شامل رقص همراه با موسیقی در پایان کلاس های تمرین گروهی افراد مبتلا به پارکینسون است. استفاده از این شکل محرک های شنوایی ممکن است منجر به محبوبیت بیشتر در آینده شود. شواهد اخیر از فواید رقص تانگو روی بهبود تحرک و کیفیت زندگی افراد مبتلا به پارکینسون حمایت می کند. آموزش Conductive نیز برای تسهیل ریتم و استفاده از آن بوسیله بعضی از افراد مبتلا برای مدیریت حركات و فعالیت های مشکل بکار گرفته می شود.

دستورالعمل­‌های کاربردی در گفتار درمانی در منزل پارکینسون

برای کمک به کاردرمانگرهاست تا توانایی های عملکردی را در افراد مبتلا به پارکینسون افزایش دهند. سفارش

شده است که:

از تکنیک های موثر و نشانه های بیرونی در افراد مبتلا که باید آزمایش شود دریک محیط تطابقی استفاده کنید و باید با همه افرادی که کمک می کنند تمرین شود.

هنگامی که زمان آموزش مفهوم نشانه ها و تکنیک هایی که بطور خلاصه در بالا آورده شده باشد، کاردرمانگر باید کمک کند تا تمرکز و توجه پایدار درهنگام فعالیت درگیر شود.

مفهوم را از طریق آموزش درباره عملکردهای پایه­ای سخت افزایش دهید.

طیف کوچکی از تکنیک های متناوب فراهم کنید (به خود فرد مبتلا و خانواده و یا مراقبان مورد آزمایش) تا مشکلات عملکردی خاص نمود پیدا کند.

استراتژی های حرکتی را تثبیت کنید تا یک چهارچوب بینایی فراهم شود.

در پروسه یادگیری تا حد امکان چند حس را درگیر کنید.

از بازخوردهای حمایتی و صادقانه برای اینکه انگیزه دهد و اعتماد بنفس را بالا ببرد استفاده کنید.

فرصت های فراوان برای تمرین فراهم کنید تا یادگیری را تقویت کند.

از کمک های یاد آوری کننده استفاده کنید (کارت های یادآوری صفحات آماده و نوشته های کوتاه یادآور)، ولی از استفاده زیاد این ها جلوگیری شود.

تفکیک مراحل پیچیده به قسمت­های کوچک­تر و ساده­ تر

برای مراجع، افزایش دامنه توجه و تمرکز را از طریق محرک های زبانی و بینایی انجام دهید وقتی فرد مبتلا می خواهد میان کارها یکی را برگزیند او را تشویق کنید تا زمان کافی را به آن کار اختصاص دهد و از محرک ها استفاده کند.

فاکتورهای موثر روی درگیر شدن، انگیزه، یادگیری و مراقبت بهتر:

تقریبا %۷۵ افراد مبتلا به پارکینسون درجاتی از نقایص شناختی یا هیجانی را در طول مدت بیماری خود تجربه کرده­ اند. افسردگی و اضطراب در افراد مبتلا به پارکینسون معمول است. NICE (۲۰۰۶) بیان کرد: در بیماری پارکینسون اثرات افسردگی در ۵۰- ۴۰ % افراد مبتلا است. تغییرات خلق در افراد مبتلا ممکن است نتیجه بهم خوردن تعادل عصبی – شیمیایی باشد و نیز پاسخی که به عنوان علامت این بیماری می باشد. تفاوت های متابولیکی در بعضی از زیرساختارهای سیستم لیمبیک (مغز هیجانی که بین هسته­ های قاعده­ای و قشر مغز واقع شده) وجود دارد که محققان گزارش کرده­اند و اخيرا از روی تصاویر ثبت مغزی که پایه فیزیکی افسردگی را در افراد مبتلا نشان می دهد به این نتایج دست یافته­ اند.

سوالات متداول:

1-چه مشکلاتی در پارکینسون با گفتاردرمانی بهبود می‌یابد؟
مشکلاتی مانند کاهش بلندی صدا، وضوح گفتار، اختلال در بلع و ارتباطات اجتماعی.

2-چه مدت زمانی برای مشاهده بهبود نیاز است؟
مدت زمان بهبود بستگی به شدت علائم و میزان تمرین دارد، اما معمولاً پس از چند هفته تمرین منظم، پیشرفت مشاهده می‌شود.

آرتریت روماتوئید چیست

آرتریت روماتوئید با سندرم مزمن که با التهاب غیر‌اختصاصی معمولاً متقارن مفاصل محیطی مشخص می‌شود، معمولاً منجر به تخریب تدریجی ساختارهای مفصلی و اطراف مفصلی می‌شود. مرکز تخصصی کاردرمانی صابر در زمینه توانبخشی بیماران آرتریت روماتوئید فعالیت می نماید. بخش های تخصصی مرکز شامل مکانوتراپی و ماساژ درمانی و آب درمانی موجب کاهش دردهای مفصلی در بیماران و حفظ توانایی های حرکتی آنان می گردد. همچنین خدمات کاردرمانی در منزل برای بیماران آرتریتی که توانایی مراجعه به مرکز توانبخشی را ندارند موجب تسهیل در روند درمان می شود.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

نشانه‌های آرتریت روماتوئید چیست

• خستگی، کاهش اشتها، تب، احساس درد کلی و سفتی و کاهش وزن
• شروع معمولا با مشارکت پیشرونده مفصل است اما ممکن است ناگهانی باشد. درگیری در مفاصل معمولاً دو طرفه است. اگر یک دست درگیر باشد، معمولاً دست دیگر نیز درگیر می‌شود.
• سینویت از ویژگی‌های بالینی برجسته – التهاب غشاء سینوویال در اطراف مفصل.
• درگیری بیشتر در مچ دست، شست و دست
• معمولاً از دست دادن دامنه حرکتی، استحکام و استقامت
• شروع تقریباً در حدود ۲۵-۵۰ سالگی است اما ممکن است در هر سنی رخ دهد
• ‌۲ تا ۳ برابر شیوع بیشتر در زنان

علل و عوامل ریسک آرتریت روماتوئید: ژنتیک، محیط و سبک زندگی

اگرچه علت دقیق RA هنوز معلوم نیست، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند:

• ژنتیک: وراثت‌پذیری حدود ۴۰–۶۵٪ برای RA فاکتور مثبت گزارش شده است. وجود ژن‌های HLA‑DRB1 یک عامل مهم است

• عوامل محیطی: سیگار کشیدن، عفونت‌های ویروسی/باکتریایی و قرارگیری در مواجهه با آلاینده‌هایی مانند آزبست یا سیلیس خطر را افزایش می‌دهند

• هورمون‌ها: زنان بیشتر مبتلا هستند و در دوران بارداری عمدتاً بهبود علائم مشاهده می‌شود، اما بعد از زایمان علائم ممکن است بازگردد

• استرس: فشار روحی و جسمی سیستم ایمنی را تحریک کرده و می‌تواند شروع یا تشدید بیماری را تسریع کند .

در کاردرمانی، آگاهی از این عوامل ریسک در طراحی برنامه‌های پیشگیری و آموزش به بیماران حائز اهمیت است. دکتر صابر با ارائه آموزش‌هایی مانند ترک سیگار، مدیریت استرس و سبک زندگی سالم، مسیر درمان را همگام با توانبخشی هموار می‌کند.

دفورمیتی‌های رایج همراه با آرتریت روماتوئید

• Swan neck: منجر به هایپر اکستنشن PIP و خم شدن DIP می‌شود که که ممکن است انگشت را قفل کند و عملکرد آن را کاهش دهد.
• Boutonniere: منجر به هایپر اکستنشن DIP و خم شدن PIP می‌شود که ممکن است انگشت را قفل کند و عملکرد آن را کاهش دهد.
• Ulnar drift/deviation: سبب تغییرات مفصل به خصوص تخریب و شل شدن لیگامان جانبی رادیال می‌شود.
• ناهنجاری‌های انگشت شست Nabebuff: نوع I – معمولاً در RA نوع II – معمولاً در OA دیده می‌شود، و نوع RA – III و OA
• ‌شلی مفصل: ناپایداری رباط‌های جانبی

ب- استئوآرتریت

تعریف: اختلال پیشرونده که با تغییر غضروف هيالین، از بین رفتن غضروف مفصلی و هیپرتروفی استخوان ایجاد می‌شود و سبب ایجاد استئوفیت می‌شود.

علت

نتیجه یک سیستم پیچیده از حلقه‌های بازخورد مکانیکی، بیوشیمیایی و آنزیمی (ژنتیک، عفونت، بیمار عصبی)

علائم آرتریت مفصلی

• درد اولین علامت است
• مفصل هیپ، زانوها، ستون فقرات، اولین مفاصل متاتارسوفالنژیال، کارپومتاکارپال و DIP و PIP به طی مشترک درگیر می‌شوند.
• ‌در مردان قبل از سن ۴۵ سالگی و زنها بعد از ۵۴ سالگی شایع‌تر است، معمولاً در ۳۰ تا ۳۰ سالگی شروع می‌شود. به تدریج ابتدا یک یا تعداد کمی مفصل را درگیر می‌کند.
• مانند آرتریت روماتوئيد التهاب سیستمیک وجود ندارد
• بدشکلی‌های رایج همراه با آن
• گره Herberden: شکل‌گیری استئوفیت (گره) در DIP
• ‌گره Bouchard: تشکیل استئوفیت در PIP
• Trigger finger: ناشی از گره یا ضخیم شدن تاندون‌های فلکسور انگشتان پا انگشت شست در اثر عبور از میان قرقره‌های انگشتی. گره‌های موجود در قرقره‌های فلکسور دیژیتروم سوپرفیشیالیس مانع از حرکت و کشیدن تاندون در غلاف می‌شوند که منجر به گسیختن می‌شود.

ارزیابی

• مشاهده jt: برای گرما، قرمزی، ورم، ناهنجاری، وضعیت پوست، بزرگ شدن
• تنگی و گرفتگی (اسفیجمومانومتر و دینامومتر)
• ROM (گونيامتر)
• ادم (نوار دور و یا حجم سنج)
• درد (مقیاس درد)
• توانایی‌های عملکردی در فعالیت‌های روزمره زندگی، کار و اوقات فراغت
• تست جبسن از عملکرد دست. (۵ سال و بالاتر؛ تست استفاده مؤثر از دست‌ها در فعالیت‌های روزمره زندگی)
• مقیاس عملکرد کاری کانادایی .

تفاوت آرتریت روماتوئید با آرتروز در چیست؟

آرتروز یک بیماری فرسایشی ناشی از افزایش سن است، در حالی‌که آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است که سیستم ایمنی بدن به مفاصل حمله می‌کند. در آرتروز معمولاً فقط مفاصل تحمل‌کننده وزن آسیب می‌بینند، اما در آرتریت روماتوئید، مفاصل کوچک (مانند انگشتان) هم به طور قرینه درگیر می‌شوند

روش‌های تشخیص آرتریت روماتوئید: از تشخیص زودهنگام تا مهار پیشرفت بیماری

تشخیص RA شامل مراحل زیر است:

1. معاینه بالینی: آرایش متقارن مفاصل، وجود تورم و سفتی صبحگاهی بررسی می‌شود

2. آزمایش‌های آزمایشگاهی: شامل سنجش RF (فاکتور روماتوئید)، آنتی‑CCP، و نشانگرهای التهابی مانند CRP و ESR

3. تصویربرداری: رادیوگرافی، سونوگرافی یا MRI برای غربال و تشخیص تخریب مفصل به‌کار می‌رود.

4. معیارهای تشخیص: ترکیبی از علائم بالینی، آزمایش‌ها و تصویرسازی، بر اساس راهنماهای بین‌المللی (مانند ACR/EULAR) .

تشخیص زودهنگام، پیش از بروز تخریب مفصل، کلید پیشگیری از ناتوانی است. دکتر صابر با همکاری تیم چندرشته‌ای، از جمله پزشک روماتولوژیست و فیزیوتراپیست، برنامه توانبخشی دقیقی را برای حفظ عملکرد و بهبود کیفیت زندگی ارائه می‌دهد.

مداخله کاردرمانی در آرتریت روماتوئید

هدایت شده توسط بیومکانیکال، جبرانی، اصلاح محیطی و فناوری کمکی.

1.بیومکانیکی:

• نگرانی از پایداری ساختاری، استقامت پایین، کنترل ادم، دامنه حرکتی، استحکام و استقامت سطح پایین

٢. جبران کننده

• آموزش تکنیک‌های جبرانی، استفاده از تجهیزات تطابقی و کمکی و اصلاح محیط برای رفع موانع عملکرد شغلی.
• ‌حفظ انرژی، دستگاه‌های کمکی، تکنیک‌های محافظت از مفصل، استراحت، پوزیشن‌دهی (امتداد قرارگیری خوب) مدالیته‌ها (گرما، تنس، بیوفیدبک)، ماساژ (جلوگیری از اسپاسم عضلات) فعالیت درمانی (تقویت عملکرد، قدرت و استقامت) و تمرینات دامنه حرکتی.
• ‌اسپلینت
• استراحت و اسپلینت: TX از سینوویتیت حاد مچ، انگشت و انگشت شست استراحت برای مفاصل و جلوگیری از انقباضات چندگانه مفصلی
• بی‌حرکت شدن مپ دست با اسپلینت: مچ دست را بی‌حرکت می‌کند در حالی که اجازه می‌دهد عملکرد دست باقی بماند

تاثیر رژیم غذایی و سبک زندگی در کنترل آرتریت روماتوئید

رژیم غذایی ضدالتهاب می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم بیماری داشته باشد. مصرف ماهی چرب، سبزیجات برگ‌دار، میوه‌ها و آجیل‌های سالم توصیه می‌شود. از طرف دیگر، کاهش مصرف قند، گوشت قرمز و غذاهای فرآوری‌شده نیز مفید است. فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن، خواب کافی و مدیریت استرس به کنترل بیماری کمک می‌کند.

سوالات متداول:

1-تفاوت آرتریت روماتوئید با نقرس چیست؟
نقرس ناشی از تجمع اسیداوریک در مفاصل است و اغلب به صورت ناگهانی بروز می‌کند، در حالی‌که آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی پیشرونده است.

2-آیا آرتریت روماتوئید فقط مفاصل را درگیر می‌کند؟
خیر، در موارد پیشرفته، ارگان‌های دیگر مانند قلب، ریه‌ها و چشم نیز ممکن است درگیر شوند.

اسپاینابیفیدا چیست

اسپاینابیفیدا چیست؟ بسته نشدن لوله عصبی در طی رشد جنین به علت نقص مادرزادی قوس مهره و ستون فقرات را اسپاینابیفیدا گویند. این نقص میتواند به صورت جزئی یا کیستیک باشد. درمان های جراحی و توانبخشی از درمان های شایع در این بیماری می باشد. مرکز کاردرمانی جسمی دکتر صابر در حیطه توانبخشی به صورت تخصصی در زمینه کاردرمانی اسپاینابیفیدا فعالیت می نماید. تیم تخصصی کاردرمانی حرکتی و تجهیزات مرکز نظیر مکانو تراپی، آب درمانی، کاردرمانی حسی و… بهترین نتیجه درمانی را برای این بیماران حاصل می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

انواع اسپاینابیفیدا چیست؟

1.اسپاینا بیفیدا مخفی: نقص جزئی بدون ناهنجاری در نخاع.

۲. اسپاینا بیفیدا کیستیک: شامل یک دهانه گسترده ستون فقرات و یک کیسه باز ساخته شده از مایع مغزی نخاعی و مننژها.

الف. مننگوسل: شیوع کمتر، فتق مننژ به دلیل نقص قوس مهره‌ای. فاقد بافت عصبی بودن کیسه تکال یا

دورال ساک (ترکیبی از سخت شامه و عنکبوتیه) به بیرون رانده شده (عدم فتق نخاع یا ریشه‌های آن).

تجمع مایع در فضای ساب آراکنوئید و برجستگی روی پوست بیمار.

ب. میلومننگوسل: شایعتر از مننگوسل، باز بودن قسمت خلفی مهره‌ها و بیرون زدن مجموعه‌ای از نخاع و مایع مغزی نخاعی به شکل یک کیسه.

• هیدروسفالی: افزایش فشار داخل جمجمه و بزرگ شدن بطن‌ها به دلیل اختلال در تخلیه مایع مغزی نخاعی

و غالبا همراه با میلومننگوسل. بستگی داشتن میزان اختلال به میزان و درجه درگیری نخاع.

علت

• رخ دادن نقص در هفته چهارم بارداری
• امکان شناسایی با آمنيوسنتز
• نقش داشتن عوامل محیطی و ژنتیکی
• شامل بودن وراثت و کمبود اسید فولیک در اکثر موارد

توصیف اسپاینابیفیدا

• مشاهده اختلالات حسی و حرکتی در زیر سطح ضایعه غالباً با ضایعات (غالبا نیاز به جوشکاری).
• بیشتر ضایعات در ستون فقرات قفسه سینه یا کمر و فلج بودن‌اندام تحتانی
• مشاهده اختلال پردازش حسی و مشکلات ادراکی (و مشکلات حرکتی ریز مربوط به مربوط به مسائل ادراکی) در کودکان با هیدروسفالی و یا نقص قابل توجهی حرکتی
• ناتوانی‌های ذهنی و تشنج
• منجر شدن به سندرم مهمانی كوكتيل (گفتار زیاد، زبان بیانگر پیشرفته‌تر از گیرنده)
• امکان مشاهده مشکلات ارتوپدی مانند اسکولیوز، کلاپ فوت، آرتروگریپوز یا دررفتگی ران
• دچار شدن به مشکلاتی در هماهنگی چشم و دست (درکی-حرکتی)، توجه، بیش فعالی، مشکلات یادگیری، حافظه، سازماندهی، توالی، استدلال و حل مسئله و انگیزه
• رایج بودن آلرژی لاتکس (به دلیل حساسیت‌های ایجاد شده توسط جراحی‌ها).

درمان اسپاینابیفیدا چگونه است؟

درمان و توانبخشی مبتنی بر تیم یکی از مؤثرترین رویکردها در مراقبت از بیماران دچار مشکلات نورولوژیک، سکته مغزی و سایر اختلالات جسمی و حرکتی است. در این روش، تیمی از متخصصان با یکدیگر همکاری می‌کنند تا یک برنامه جامع و شخصی‌سازی‌شده برای بیمار تدوین کنند. این تیم معمولاً شامل پزشک متخصص، فیزیوتراپیست، کاردرمانگر، گفتاردرمانگر، روانشناس، پرستار، و در صورت لزوم مددکار اجتماعی است. هر یک از این اعضا، نقش خاص و مکملی را در روند درمان ایفا می‌کنند. در مرکز تخصصی توانبخشی دکتر صابر، درمان مبتنی بر تیم نه‌تنها یک شعار، بلکه یک رویکرد عملی و دقیق است که با هدف بهبود همه‌جانبه عملکرد بیماران دنبال می‌شود. دکتر صابر با سال‌ها تجربه در زمینه توانبخشی بیماران سکته مغزی، پارکینسون، آسیب‌های نخاعی و بیماری‌های حرکتی، معتقد است که بدون هماهنگی میان تخصص‌های مختلف، نمی‌توان به نتایج پایدار و مؤثر دست یافت.

یکی از مزیت‌های مهم درمان تیمی این است که هر بیمار به‌صورت چندبعدی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال، اگر بیماری دچار مشکلات حرکتی و گفتاری باشد، فیزیوتراپیست و گفتاردرمانگر هم‌زمان و هماهنگ روی بهبود وضعیت او کار می‌کنند. همچنین روانشناس می‌تواند بر جنبه‌های روانی بیماری مانند اضطراب، افسردگی یا کاهش انگیزه تمرکز داشته باشد. این هماهنگی سبب می‌شود که روند درمان با سرعت و کیفیت بهتری پیش رود و از اتلاف وقت و هزینه جلوگیری شود.

دکتر صابر در جلسات تیمی هفتگی با تمامی اعضای تیم درمانی، وضعیت هر بیمار را بررسی می‌کند و در صورت نیاز برنامه درمانی را بازنگری و به‌روزرسانی می‌نماید. این جلسات فرصت مناسبی برای همفکری، تبادل نظر و تصمیم‌گیری دقیق‌تر در خصوص روند توانبخشی بیماران است.

درمان و توانبخشی مبتنی بر تیم، به‌ویژه در بیماران دچار اختلالات مزمن و پیچیده، یک انتخاب هوشمندانه و علمی است که در مرکز دکتر صابر به‌خوبی پیاده‌سازی می‌شود و نتایج قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی بیماران به همراه داشته است.

ارزیابی کاردرمانی اسپپاینابیفیدا

• حیطه‌ها
• ADL
• IADL
•  مهارتهای بازی
• حرکت ظریف مانند دستخط (به علت اختلال ادراکی بینایی، دیس پراکسیا)
• بینایی و ادراک
• برنامه‌ریزی حرکتی
• حس (هیچ حسی در زیر سطح ضایعه وجود ندارد، امکان تحریک‌پذیری بالا یا پایین)
• کنترل روده و مثانه
• شناخت
• مشکلات روانی اجتماعی (خودپنداره، سازگاری)

ابزار ارزیابی

استاندارد:

• مقیاس رشد نوزاد Bayley
• VMI (یکپارچگی دیداری حرکتی، ۳-۱۸ سالگی)
• TVPS (ادراک بینایی، ۴-۱۲ سالگی)
• مقیاس‌های رفتاری Vineland (مراقبت از خود، مهارت‌های زندگی کردن مستقل)
• WeeFIM (مراقبت از خود، مهارت‌های زندگی کردن مستقل، ۶ ماهگی تا ۷ سالگی)
• پروفایل حسی (۳-۱۰ سالگی)

علائم، آسیب‌ها و تشخیص اسپینا بیفیدا

علائم اسپینا بیفیدا بسته به نوع و محل نقص متفاوت است. در اکولتا، ممکن است تنها اختلال جزئی حس یا یک ناحیه پرمویی در کمر دیده شود. ولی در میلومننگوسل، نوزاد با کیسه‌ای برجسته در ستون فقرات متولد می‌شود، ممکن است تورم، بی‌حسی، اختلال کنترل مثانه و روده، فلج یا کجی ستون فقرات را تجربه کند. تشخیص قبل از تولد از طریق آزمایش AFP در هفته ۱۶–۱۸ بارداری و سونوگرافی آنومالی رایج است؛ در صورت شک، آمنیوسنتز و MRI نیز انجام می‌شود

مداخله توانبخشی اسپاینابیفیدا

• تجويز ارتودیک، جلوگیری از شکستگی‌ها
• تجویز ویلچیر
• لزوم کنترل فشار به دلیل کاهش حساسیت تحرک و بی‌اختیاری
• تجویز وسایل کمکی

مراقبت از خود: روتین‌های روده و مثانه، مراقبت از پوست (جلوگیری از درد)

• IADL ها، یکپارچگی جامعه و ایمنی
• مدرسه و دستخط
• جابجایی

پیشگیری و اهمیت اسیدفولیک در دوران بارداری

کمبود اسیدفولیک قبل از بارداری تا سه ماهه اول، به‌طور قابل‌توجهی خطر اسپینا بیفیدا را افزایش می‌دهد. توصیه می‌شود تمام زنان در سن باروری روزانه حداقل ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک مصرف کنند تا احتمال نقص لوله عصبی کاهش یابد. سایر عوامل مؤثر شامل ژنتیک، مصرف داروهای ضدتشنج، دیابت کنترل‌نشده، چاقی، تب بالا و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی هستند . زوج‌هایی با سابقه خانوادگی نقص لوله عصبی می‌توانند با مشاوره ژنتیک و غربالگری دقیق ریسک بارداری سالم را بالا ببرند.

سوالات متداول:

1-آیا اسپینا بیفیدا روی هوش اثر دارد؟
تأثیر سخت‌افزاری ندارد؛ اکثر افراد دارای هوش طبیعی هستند، اگرچه در برخی موارد خفیف مشکلات یادگیری گزارش شده‌اند.

2-مصرف اسیدفولیک چه زمانی مؤثر است؟
حداقل یک ماه قبل از بارداری و تا پایان سه ماهه اول، مصرف روزانه ۴۰۰ میکروگرم اسیدفولیک به‌طور قابل‌توجهی خطر را کاهش می‌دهد.

اختلال تکاملی کودکان

اختلال تکاملی کودکان به دسته ای از اختلالات گفته می شود که کودک در یک یا چند زمینه رشدی دچار مشکل می باشد. کودکانی دچار تاخیر تکاملی هستند که یا از ابتدا با مشکلات رشدی روبه رو بوده مثلا وزنشان زیر صدک سوم یا پنجم برای سنشان است یا سرعت رشدشان کاهش یافته. یعنی به میزانی که انتظار می­رود در رشد تکاملی پیشرفت نمی کنند یا این که ابتدا رشدشان طبیعی است ولی بعد به میزان 2 صدک یا بیشتر در منحنی رشد سقوط می­ کنند و وزن شان کمتر از 80% وزن ایده آل می­باشد. مرکز کاردرمانی در اختلال تکاملی در زمینه تشخیص علت اختلال تکاملی و درمان تاخبر رشدی به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید. متخصصین کاردرمانی و گفتاردرمانی مرکز دکتر صابر با استفاده از تکنیک های درمانی روز دنیا و تجهیزات پیشرفته مرکز به درمان تاخیر تکاملی در کودکان کمک می نماید.

اختلال تاخیر حرکتی در نوزادان نارس

بدکارکردی های کوچک اعصاب مرکزی می‌تواند ناشی از تولد نارس باشد. بین تولد نوزاد زودرس یا نارس و اختلال هماهنگی رشدی ارتباطی بسیار قوی وجود دارد،به طوری که با کاهش یک هفته از زمان تولد ۱۹ درصد احتمال ابتلا به اختلال هماهنگی رشدی افزایش می‌یابد. 5 / 12 تا  50  درصد از کودکان با تولد نارس دچار اختلالات هماهنگی رشدی می‌شوند.

بین کاهش وزن زمان تولد و ابتلا به اختلال تاخیر تکاملی ارتباط معنی داری وجود دارد. سن مادر در دوران بارداری،احتمال خطر سقط، استرس های شغلی در دوران بارداری،اختلالات مزمن ریوی بدو تولد و میزان زردی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در دوران بارداری،حین تولد و دوران نوزادی در ابتلا به اختلال هماهنگی رشد حرکتی می باشند.

گیلگر معتقد است عدم رشد نرمال اعصاب باعث ایجاد اختلال تاخیر حرکتی می گردد و به علت اینکه اختلالات رشدی (مانند اختلالات یادگیری،هماهنگی و توجه) دارای ماهیت علتی یکسانی هستند.

کاپلان پیشنهاد می کند احتمالاً بیش از یک نقطه در اعصاب مرکزی کودکان اختلال تاخیر تکاملی آسیب می بیند و به همین دلیل است که این کودکان معمولاً اختلالات توجه،یادگیری و زبانی نیز دارند میزان اختلالات همراه با اختلال هماهنگی رشدی به میزان و وسعت ضایعات رشدی مغز بستگی دارد.

دو فرضیه در مورد نقش مخچه در ایجاد اختلال تاخیر تکاملی وجود دارد.فاوست و نیکولسون یک فرضیه به نام فرضیه اختلال اتوماسیون را معرفی می کنند،کاگرر، ویلیام و ویلسون فرضیه دیگری به نام مدلسازی داخلی مخچه را معرفی می‌کنند. در فرضیه اتوماسیون کودکان با اختلال هماهنگی رشدی در تولید مهارت های حرکتی به صورت اتوماتیک (یعنی بدون فکر کردن و با استفاده از برنامه های حرکتی که گذشته در ذهن خود ذخیره کرده است) مشکل دارند،انسان پس از دریافت محرک های یادگیری (مانند دیدن و شنیدن) در مورد یک فعالیت حرکتی یک برنامه حرکتی در مغز خود طراحی می کند آن را اجرا می‌کند و پس از به نتیجه رسیدن آن را ویرایش و در مغز خود ذخیره می کند که به این عمل برنامه حرکتی یا پراکسیا می گویند و این کودکان در این مهارت ضعف دارند و نمی‌توانند برنامه‌های حرکتی را به  راحتی ذخیره و از آن بدون فکر کردن و توجه کردن استفاده نمایند که این امر خود دلیل درگیری مخچه در اختلال تاخیر تکاملی می باشد.معمولاً بچه‌های اختلال هماهنگی رشدی با این ضایعه دچار اختلال نارساخوانی ( دیس لکسیا) نیز می باشند.

فرضیه مدلسازی داخلی مخچه بدین صورت می باشد که زمانی که یک دستور حرکتی از قشر مغز صادر می گردد، مخچه دستور حرکتی را دریافت کرده و پیش بینی می کند آیا این دستور حرکتی به نتیجه مطلوب خواهد رسید یا خیر،و چنانچه به نتیجه مطلوب نرسد دستور حرکتی را ویرایش کرده و خطاهای حرکتی (از نظر سرعت حرکت اندام ها،میزان دامنه حرکتی مفاصل،زمان توقف اندام ها و غیره) را به صورت یک سیگنال به قشر مخ بازخورد می‌دهد تا اصطلاح حرکتی صورت گیرد در این فرضیه کودکان با اختلال هماهنگی حرکتی در پیش‌بینی خطاهای حرکتی و بازخورد آن به قشر مغز مشکل دارند در واقع در این فرضیه (مدلسازی داخلی) کودکان اختلال هماهنگی رشد حرکتی در تصویرسازی حرکتی،برنامه ریزی حرکتی و کنترل سریع و همزمان حرکت مشکل دارند و این مشکل به خصوص در تصویرسازی ذهنی و برنامه ریزی حرکتی حتی در فعالیت های حرکتی ساده در مقایسه با کودکان عادی به صورت معناداری مشهود می‌باشد.در برنامه‌ریزی حرکتی کودکان با تاخیر حرکتی بیشتر در برنامه‌ریزی جهت آسان شدن انجام فعالیت مشکل دارند و هر چه فعالیت دقت بیشتری بطلبد ضعف کودکان با اختلال هماهنگی رشدی نمایان تر می شود و ضعف این کودکان در برنامه‌ریزی حرکتی را نمی‌توان با اختلال حس وضعی در این کودکان توجیه کرد زیرا تفاوت خاصی بین این کودکان و کودکان عادی در وضعیت مفاصل در یک عمل ساده وجود ندارد.

نقش ماده سفید مغز در اختلال تاخیر کلی رشد

یکی دیگر از بخش های موثر در علت شناسی اختلال تاخیر حرکتی تغییرات عملکردی (نه ساختاری) ماده یا بخش سفید مغز می‌باشد بررسی‌ها با تصویر برداری دیفیوژن تانسور بر روی بزرگسالانی که احتمالاً اختلال هماهنگی رشدی داشته اند نسبت به بزرگسالان عادی نشان می‌دهد فرکشنال آنیزوتروپی راه قشری نخاعی و کلاف طرفی فوقانی به صورت معناداری کاهش یافته و در کلاف طرفی تحتانی و جسم پینه ای تا حدودی نسبت به بزرگسالان عادی کاهش یافته است که نشان‌دهنده کاهش یکپارچگی ماده سفید دربخش های پریوفرونتال و راه کورتیکواسپاینال و قاعدتاً افزایش جبرانی یکپارچگی ماده سفید در شبکه ی اکسیپیتال جلویی و در طول مسیر بینایی شکمی دیده می‌شود این تغییرات راه های ماده سفید در کودکان دارای اختلال تاخیر تکاملی نیز دیده می‌شود و یکی از علل اختلال تاخیر تکاملی کودکان در یادگیری حرکتی، شناخت است.

فعالیت های جسمی و بازی و علت اختلال هماهنگی رشدی

برجن وی بیان کرد بازی در رشد فیزیکی، شناختی زبانی و اجتماعی کودکان بسیار موثر است. راکیسون معتقد است انجام فعالیت‌های فیزیکی و بازی در طول دوران رشد،از بدو تولد بر رشد و تقویت اعصاب مرکزی و مهارت حرکتی بسیار تاثیر دارد در گذشته تصور می‌شد مشکل حرکتی نوزاد متولد شده تماما غیر ارادی و رفلکسی است و تاثیری در رشد آینده نوزاد ندارد،ولی مطالعات اخیر نشان می‌دهد نوزاد از همان بدو تولد درگیر فعالیت های حرکتی می‌شود و این فعالیت‌ها در رشد حرکتی نوزاد در آینده بسیار تاثیرگذار است. بازی های جسمی نوزادان 6 ماهه در رشد مهارت های حرکتی اساسی بسیار موثر است به عنوان مثال نوزاد از حدود ۶ ماهگی توانایی گرفتن اشیا را دارد و انجام این فعالیت ها در بهبود اختلال حرکتی نوزاد بسیار تاثیر دارد. و از حدود 10 ماهگی توانایی دستکاری کردن اشیا را در انگشتان به دست می آورد و انجام این فعالیت ها در این سنین،پایه و اساس انجام مهارت های کنترل اشیا نظیر پرتاب اشیا،مهارت های نوشتاری و پیش دبستانی،در سنین بالاتر می باشد.

رشد حرکتی در برخی دوره های مهم رشد نظیر نشستن،چهاردست و پا رفتن،راه رفتن نیز در رشد مهارتهای حرکتی کودکان بسیار تاثیرگذار است،و هر چه نوزاد این مهارت ها را زودتر به دست آورد و تجربه و تکرار حرکتی بهتری داشته باشد مهارت حرکتی بهتری به دست می آورد و منجر می شود کودک در بازی ها و فعالیت های حرکتی خانه و مدرسه موفق تر باشد.

به نظر می‌رسد عدم انجام فعالیت های حرکتی و تجربه حرکتی ناکافی مناسب از بدو تولد در عدم رشد مهارت های حرکتی و ایجاد اختلال هماهنگی رشدی موثر می باشد و همین موضوع اهمیت فعالیت های جسمی-حرکتی را پس از تولد مشخص می‌کند.

تصویربرداری از اعصاب مرکزی کودکان با اختلال تاخیر حرکتی

مطالعات اخیر نشان می‌دهد که مغز این کودکان از نظر نحوه فعالیت با کودکان بدون اختلال تاخیر تکاملی اختلافاتی دارد. کویرنه نشان داد که شبکه توجه مغز کودکان با مشکل حرکتی بد کار کردی های را نشان می دهد. وی با استفاده از ام آر آی فلورسانت نشان داد که میزان فعالیت این منطقه واقع در بخش پشتی- طرفی قشر پره فرونتال(جلو پیشانی) نسبت به کودکان سالم ( گروه کنترل) در فعالیتهای دستوری از قبیل برو و نرو کمتر می باشد.

کاشی واگی نشان داد که میزان فعالیت قسمت های بالایی و پایینی لوب آهیانه چپ به صورت معنی داری در فعالیت هایی که احتیاج به تعقیب بینایی و حرکتی دارند در مشکل حرکتی کودکان نسبت به کودکان سالم کمتر می باشد. که دلالت بر این امر دارد که لوب آهیانه (پریتال) در بدکارکردی های هماهنگی رشدی نقش دارد.

زیکر بیان کرد لوب های پیشانی،گیجگاهی و آهیانه در کودکان با اختلال هماهنگی رشدی در فعالیت های ظریف و تعقیب حرکتی،فعالیت بسیاری را از خود نشان می دهند در حالیکه در کودکان عادی (در انجام همین فعالیت ها) بیشتر منطقه ی پره کانوس و مناطقی که در یادگیری حرکتی و کنترل حرکتی و ویرایش خطاهای حرکتی نقش دارند فعالیت می کنند.

جدا از تمایز مناطق فعال شده در مغز بین دو گروه کودکان عادی و کودکان اختلال هماهنگی رشدی میزان این فعال شدن نیز فرق دارد به طوری که در کودکان مشکل هماهنگی رشدی بیشتر مناطق مغز دو برابر بیشتر نسبت به کودکان عادی فعالیت می کنند و این خود نشان دهنده و توجیه کننده این امر است که کودکان با اختلال تاخیر تکاملی کار ها را با تلاش بیشتری انجام می دهند. هنگام بررسی این کودکان در مشاهدات بالینی دیده می شود این کودکان در فعالیت های حرکتی درگیری بیشتری دارند. و به همین دلیل معمولا هنگام انجام مهارت های حرکتی به علت تلاش خیلی زیاد توجه و تمرکز شان از سایر قسمت‌های بدن برداشته می شود. علیرغم اینکه مغز کودکان اختلال حرکتی فعالیت بیشتری دارد ولی مشاهده می شود که فعالیت مغز کودکان با مشکلات حرکتی در مناطقی که مربوط به یادگیری حرکتی است نسبت به کودکان عادی کمتر از حد نرمال میباشد. زیکر و همکارانش سه بار در سه روز متوالی آزمایشات تصویربرداری خود را بر روی عملکرد مغز کودکان اختلال هماهنگی رشدی بر روی حرکات ظریف و تعقیب حرکتی نسبت به کودکان عادی (گروه شاهد) سنجیدند و در هر سه روز اختلاف های معنی داری در فعالیت مغز دو گروه مشاهده شد و تمایز ها بیشتر مربوط به مناطقی بود که مربوط به یادگیری حرکتی بوده به انضمام مناطقی در قسمت های تحتانی لوب آهیانه در دو طرف،ناحیه طرفی-پشتی قشر پرفرونتال مغز سمت راست و مخچه نیز تفاوت هایی را نشان می دادند.

فعالیت کم مغز در مناطقی که مربوط به یادگیری و کنترل حرکتی است در واقع توجیه کننده این مطلب است که کودکان با اختلال تکاملی نسبت به کودکان عادی یادگیری حرکتی ضعیف‌تری دارند.

تفاوت ساختار در مغز کودکان تاخیرحرکتی 

یکی دیگر از قسمت های اعصاب مرکزی که در ایجاد اختلال هماهنگی رشدی نقش دارد نحوه عملکرد و فعالیت راه های حسی-حرکتی نخاع است  که به مغز وارد و یا از آن خارج می‌شوند. زیکر و همکارانش در ارزیابی های شان از نخاع با دی تی آی مشکل حرکتی کودکان نشان دادند که میزان فعالیت در راه های کورتیکو اسپاینال خلفی و تالامیک خلفی به صورت معنی‌داری کمتر از کودکان عادی (شاهد) می باشد و به این میزان این کاهش فعالیت در راه های ذکر شده و کاهش نمره تست های توانایی حرکتی ارتباط مستقیمی وجود دارد که احتمالاً در دوران رشد راه های حسی و حرکتی ضایعات بسیار کوچک میکروسکوپی ساختمانی در کودکان اختلال تاخیر حرکتی پیدا می کنند.

لازم به یادآوری است که تمام تغییراتی که در مغز و نخاع کودکان با تاخیر تکاملی نسبت به کودکان سالم مشاهده می شود مربوط به میزان فعالیت آنها می باشد و این تغییرات فقط با استفاده از ( FMRI و DTI ) (این دستگاهها میزان فعالیت اندام ها و وضعیت فیزیولوژیک را نشان می دهند) قابل مشاهده می باشند. این اعضا از لحاظ ساختمانی و آناتومی تفاوتی ندارند و چنانچه آسیب هم وجود داشته باشد چنان میکروسکوپی بوده که در ام آر آی و سی تی اسکن مشاهده نمی شود و مغز این کودکان از نظر ظاهر با کودکان سالم هیچگونه فرقی ندارد.

تاخیر ذهنی و اختلال تکاملی زبان

از علائم تاخیر تکاملی در کودکان می توان به تاخیر در مهارت های ذهنی و شناخت کودکان اشاره نمود برای مثال کودکان در سن دو سالگی اشیا آشنا را می شناسد و تشخیص می دهد، می تواند خواسته های خود را با اشاره و بیان بعضی کلمات بیان کند. نحوه بازی با اسباب بازی هایش را میشناسد . در تاخیر تکاملی کودک نمی تواند متناسب با سنش نسبت به محیط واکنش نشان دهد. همچنین ممکن است در زمینه رشد زبان دچار اختلال و تاخیر گردد. بسیاری از والدین با تصور غلطی که کودک تاخیر کلام دارد و به گفته اطرافیان خود به خود برطرف می شود، درمان را به تاخیر می اندارند که این امر خود موجب تاخیر در روند رشد کودک می گردد. توانبخشی در زمینه کاردرمانی و گفتاردرمانی کودکان موجب تسریع روند رشد کودکان با اختلالات تکاملی می گردد.

کودکان دارای اختلال تاخیر حرکتی ، طیف وسیعی از اختلالات زبانی شامل اختلالات تلفظی،درکی،بیانی،تاخیر رشد زبانی،اختلالات درکی رشدی زبانی،تاخیر درک زبانی،و اختلالات سیلابی را تجربه می‌کنند و ارتباط بین این موارد و اختلال هماهنگی رشدی بسیار بالاست.

یکی از مشکلات درک گفتار در کودکان اختلال تاخیر حرکتی ضعف در درک و پردازش افعال دستوری یا افعال کاری است،همین امر یکی از علل تاخیر آنها در پاسخ به افعال کاری است این کودکان این تاخیر در پردازش و درک افعال کاری را حتی در موارد تکراری و مشابه بر خلاف کودکان رشد طبیعی نشان می دهند این مشکل نشان می‌دهد عواملی که با ایجاد اختلال هماهنگی رشدی در مغز شده‌اند احتمالاً مراکز درک و پردازش افعال کاری در مغز را نیز تحت تاثیر قرار داده اند.

مشکلات گفتاری و بلع کودک تاخیری

سه اختلال یا مشکل عمده زیر باعث بروز انواع اختلالات مربوط به حوزه گفتار و بلع در این کودکان می گردند که عبارتند از:

• عدم هماهنگی حرکتی و دیس پراکسیا در عضلات صورت و دهان،حدود ۳۶ درصد
• عدم غلبه طرفی مناسب در مغز
• دیس پراکسیا بیانی حدود ۲۶ درصد

مشکلات فوق باعث می شوند این کودکان نتوانند حالت های هیجانی را به خوبی در صورت نشان دهند (بیش از حد یا کمتر از حالت عادی) و تا حدودی صورتی عروسکی داشته باشند،بلع مناسبی نداشته و به همراه عدم هماهنگی حرکتی از جملات تاثیر گذار،آبریزش دهانی داشته باشند،جدیدن و خوردن مناسبی نداشته باشند و همواره مقداری غذا از گوشه لبها بیرون ریزد،انواع مشکلات صوت را تجربه کنند و اکثراً نتوانند کلمات و جملات مناسب با سن خود به کار ببرند.

ناراحتی های قلبی در کودکان تاخیری

بین علائم کودک تاخیری و ظرفیت قلبی و تنفسی پایین ارتباط معنی داری وجود دارد. حدود ۷۰ درصد از پسران مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی،ظرفیت قلبی و تنفسی پایینی دارند. که احتمالا ناشی از بی حرکتی و بی انگیزگی این کودکان در شرکت جستن در فعالیت ها و بازی های حرکتی می باشد.همچنین کودکان با اختلال تاخیر حرکتی که علت مبتلا شدن آنها تولد زودرس و کم وزنی است غالباً مشکلات آریتمی دارند.

تاخیر حرکتی در کودکان و چاقی

بین چاقی و تاخیر حرکتی کودکان ارتباط مستقیمی وجود دارد،به علت کاهش تحرک میزان چربی و اضافه وزن در کودکان مبتلا به تاخیر حرکتی نسبت به کودکان عادی بیشتر است و چاقی احتمال مبتلا شدن به اختلالات هماهنگی رشدی شدید را افزایش می دهد.پزشکان معتقد است ممکن است چاقی باعث ایجاد اختلال نگردد ولی در ایجاد افزایش شدت آن تاثیرگذار است به گونه‌ای که بین افزایش چاقی و علائم کودکان تاخیری ارتباط مستقیم وجود دارد و جلوگیری از چاقی در سنین پایین احتمالاً باعث جلوگیری از اختلال هماهنگی رشدی شدید می‌شود.

جنسیت نیز در این ارتباط موثر است. تاثیر چاقی در پسرها بیشتر است.افزایش سن تاثیر منفی بر میزان شاخص توده بدنی و دور کمر کودکان تاخیر حرکتی دارد به نحوی که این کودکان با افزایش سن نسبت به کودکان عادی بیشتر چاق می شوند و شاخص توده بدنی و دور کمر آنها بیشتر افزایش می یابد و بی تحرکی عامل اصلی این افزایش وزن است،جنسیت نیز تاثیر گذار بوده و در طول زمان روی افزایش شاخص توده بدنی و دور کمر (افزایش وزن) پسرها تأثیرگذارتر است.همچنین عدم رشد مناسب مهارتها و تواناییهای حرکتی باعث افزایش اضافه وزن و چاقی در انتهای دوره دبستان می‌گردد و این چاقی و اضافه وزن باعث کاهش تناسب قلبی ریوی تا ۶ برابر نسبت به کودکان عادی می گردد در واقع بین چاقی و اختلال هماهنگی رشدی یک رابطه دو طرفه وجود دارد.

ارزیابی اختلال تکاملی در کودک

زیر مجموعه­ های اختلال رشدی شامل:

1. اختلال رشد ارگانیک

اختلال در جذب یا متابولیسم مواد مغذی و افزایش نیاز به انرژی دریافتی به دلیل افت رشد به دلیل وجود یک بیماری حاد یا مزمن(مثل عفونت).

ناشی از یک وضعیت جسمی قابل تشخیص (اختلالات در سیستم های اصلی بدن؛ اختلالاتی مانند سندرم داون، سیستیک فیبروز، دیابت، پرکاری تیروئید، برگشت اسید معده به مری، شکاف کام)

2- اختلال رشد غیرارگانیک

عدم رشد به دلیل غفلت محیطی (به عنوان مثال، کمبود مواد غذایی) یا محرومیت

همراه بودن با عوامل روانی اجتماعی (خلق و خوی و رفتار نوزاد، افسردگی ثانویه) یا عوامل محیطی (به عنوان مثال اختلالات در تعامل والدین و فرزند، مراقبت نامناسب، مشکلات مالی در خانواده، تأمین ناکافی شیر مادر)

3- مختلط

هم پوشانی فاکتورهای اختلال رشدی ارگانیک و غیر ارگانیک

ارزیابی اختلال تکاملی کودکان نیاز به یک رویکرد تیمی هماهنگ برای ارزیابی اطلاعات از نمودار رشد، سابقه رژیم غذایی کودک، ارزیابی الگوی از بین بردن بیماری کودک، تاریخچه پزشکی، تاریخچه خانوادگی و اجتماعی برای تشخیص.

به طور ویژه نقش کار درمانی ارزیابی حیطه ­های زیر است:

ارزیابی جامع رشدی

مهارت های حرکتی ظریف و درشت

هماهنگی دوطرفه

پوسچر

رفلکس­ها

مهارت های ارتباطی

مهارت­های تعامل اجتماعی

ارزیابی تغذیه

ارزیابی حرکتی دهان و جویدن

ارزیابی رفتارهای تغذیه ای

ارزیابی محیطی

ارزیابی تعاملات نوزاد با مراقبت و دیگران هنگام بازی

مداخله درمانی در تاخیر تکاملی چیست

چارچوب نظری در تاخیر تکاملی شامل:

درمان اختلال تکاملی با استفاده از مدل های عصبی رشدی و پردازش حسی

شناسایی علت اصلی اختلال در شد توسط کاردرمانگران

پیش بردن جلسات درمانی به منظور کاهش تأثیر این علت.

اهداف مداخلات کاردرمانی در اختلال تکاملی کودکان

بهبود مهارت­های حرکتی تغذیه ای دهان (کاهش حساسیت لمسی دهانی، اصلاح الگوی جویدن)

دستیابی به مهارت های رشدی متناسب با سن (افزایش مهارت­های حرکتی ظریف/ درشت، بهبود توجه و حافظه)

تسهیل مراقبل از خود و بازی ها مطابق با سن کودک برای کاهش علائم بی­حسی، تحریک پذیری و افزایش کارآمدی کودک

ایجاد یک محیط مناسب از طریق آموزش به مراقب در حیطه­ های زیر:

رشد و بلوغ نرمال در نوزادان و کودکان

تغذیه مناسب

استراتژی­هایی برای افزایش تعامل والد- کودک ، ایجاد تماس چشمی، آواز خواندن یا حرکت دادن کودک، لمس یا بغل کردن کودک، بازی های مناسب

اهمیت اطمینان از عدم تحریک بیش از حدکودک یا خستگی کودک

سوالات متداول:

1.برای درمان تاخیر تکاملی در کودکان چه درمان هایی وجود دارد؟

توانبخشی از درمان های مفید در حیطه تاخیر تکاملی می باشد که شامل خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی می باشد.

2. علت اختلال تکاملی در کودکان چیست؟

علل مختلفی برای اختلال تکاملی در کودکان وجود دارد که شامل تغییرات عملکردی ماده سفید مغز، کمبود مواد غذایی، مشکلات حسی حرکتی، ژنتیک و غیره می باشد.