دسته: گفتار درمانی

گفتار درمانی اتیسم

مشکلات زبانی، ارتباط و مهارت‌های اجتماعی هسته اصلی مشکلات ذکر شده در معیار تشخیصی اختلالات طیف اوتیسم می‌باشد. گفتار درمانی اوتیسم با توجه به این مشکلات و اختلالات حسی این کودکان به ارائه برنامه درمانی موثر و همه جانبه در جهت بهبهود مهارت های کلامی و ارتباطی کودکان اوتیسم می پردازد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن گفتاردرمان اوتیسم و کاردرمانان مجرب و متخصص در زمینه اوتیسم به صورت تخصصی به درمان کودکان اوتیسم می پردازند. بهترین گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم با همکاری تیم  کاردرمانی اوتیسم می تواند روند بهبود مهارت های گفتاری و ارتباطی کودکان اوتیسم را به صورت چشمگیری تسریع بخشیده و کودک را در جهت ایجاد یک زندگی طبیعی سوق نماید.

معیارهای تشخیصی دیگر برای اوتیسم عبارتند از یکپارچه‌سازی، پردازش و تفاوت‌های تعدیل‌سازی حسی، از جمله واکنش بیش از حد یا کمتر از حد به ورودی حسی افراد دارای این تفاوت‌ها به سختی تلاش می‌کنند تا به جهانی که نمی‌توانند آن را پیش‌بینی کنند نظم ببخشند یا به طور موثر پاسخ داده و معنا ببخشند. رویکرد همسو بین آسیب‌شناس گفتار و زبان (SLP) و کاردرمانگر (OT) استراتژی درمانی بسیار موثری است چرا که ترکیب دو رویکرد درمانی به گفتاردرمان اوتیسم اجازه می‌دهد تا هسته اصلی مشکلات و نواقص مربوط به اختلالات طیف اوتیسم را مورد توجه قرار دهند.
نظریه پشت یکپارچه‌سازی حسی این است که این نظریه پایه برای تمامی رفتارهای انسانی می‌باشد. همانگونه که دکتر آیرسسال ۱۹۹۵ اطلاع‌رسانی کرد یکپارچه‌سازی حسی “فرآیند سازماندهی ورودی‌های حسی است که متعاقب آن، مغز پاسخ بدنی مفید و همچنین ادراکات، احساسات و افکار مفید را تولید می‌کند. یکپارچه‌سازی حسی مرتب می‌کند، دستور می‌دهد و نهایتاً تمام ورودی‌های حسی را برای کل کارکرد مغز کنار یکدیگر قرار می‌دهد هنگامی که کارکرد مغز کلی و متعادل است حرکات‌ بدن سازگاری بالایی دارد، یادگیری آسان می‌شود و نتیجه طبیعی آن یک رفتار خوب است.
بنابراین اگر ورودی حسی یک فرد هدفمند و مفید یکپارچه‌سازی نشود، فرد قادر نیست پاسخ ثابت و سازگارانه بدهد. این مساله مربوط به توانایی کودک برای برقراری ارتباط موفق با استفاده از اطلاعات زمینه‌ای غیر کلامی و کلامی است. فردی که نمی‌تواند آنچه را که می‌بیند و می‌شنود با سایر ورودی‌های حسی که با ورودی‌های بینایی و شنوایی رقابت می‌کنند- یکپارچه کند قادر به تولید پاسخ سازگارانه که پایه ارتباط است نخواهد بود. در نتیجه، افرادی که به اندازه کافی ورودی حسی دریافت نمی‌کنند یا به آن‌ها پاسخ نمی‌دهند حساسیت‌های حسی یا رفتارهای جستجوگر حسی، رفتارها و صداسازی‌های کلیشه‌ای، آگاهی بدنی یا حرکات غیرطبیعی و/ یا الگوها و صداهای گفتاری غیرطبیعی ایجاد می‌کنند. به منظور درمان این تفاوت‌ها گفتاردرمانگران و کاردرمانگرها ممکن است درمان کارآمدی را پیدا کنند که در زمینه یکپارچه‌سازی ورودی‌های حسی برای استراتژی‌های مبتنی بر شواهد و ارتباط قرار بگیرد. این درمان به فرد اجازه می‌دهد تا برانگیختگی را حفظ کند، توجه مطلوب را نگه دارد با هیجان مورد انتظار واکنش دهد و به صورت هدفمند به یک عمل پاسخ دهد.
این چهار مورد هسته تئوری یکپارچه سازی حسی با توجه به تعدیل‌سازی هستند (تحریک، توجه، احساسات و عمل) بدون اینها مداخلات موفق به سختی قابل دستیابی هستند.

گفتاردرمانی خوب برای اوتیسم چه می کند؟

ارزیابی مهارت‌های حرکتی دهانی در گفتاردرمانی اوتیسم اغلب موارد هنگام ارزیابی نیازهای درمانی و دانش آموزان دارای اوتیسم نادیده گرفته می‌شود. اغلب برنامه‌های مشوق رشد زبان بیانی بر توانایی کودک در پردازش حسی تمرکز نمی‌کنند.
نتیجه این عملکرد سیستمی است که نمی‌تواند حرکات مورد نیاز برای تقلید کلام یا حتی تولید صدا یا هجا را تولید کند. برای مثال اگر کودکی به هر ورودی حسی در دهانش بیش از حد حساس باشد قادر نخواهد بود صدای /d/ یا /t/ را تولید کند چرا که این صداها نیازمند برخورد زبان با کام است. کودکان دارای اوتیسم اغلب توانایی ثبت و تعدیل اطلاعات حسی در یک یا چندین سیستم حسی را ندارند. ناتوانی در ثبت و تعدیل‌سازی اطلاعات حسی در رشد مهارت های حرکت دهانی دخالت دارد که به نوبت خود در مهارتهای خوردن تولید گفتار و ارتباط ایجاد مزاحمت می‌کند.

گفتار ارتباط صوتی در نظر گرفته می‌شود و مرکب از صداهای زبان است. ارتباط از زمان تولد پیش از رشد گفتار شروع می‌شود نوزادان می‌آموزند با استفاده از حس‌ها ارتباط برقرار کنند. آن‌ها از طریق توجه که می‌شنوند، می‌بینند لمس و حس می‌کنند. از طریق حرکات‌شان و تعاملات‌شان با دنیای اطراف‌شان ارتباط برقرار می‌کنند.
پژوهش‌ها تاکید کردند که نوزادان به چهره انسان بیشتر از سایر محرکات، به گفتار بیش از سایر صداهای محیطی، به صدای زنانه بیش از سایر صداها، به صدای مادرشان بیش از صدای سایر زنان توجه نشان می‌دهند. آنها قادرند از سیستم‌های حسی‌شان برای تسهیل و مشارکت مرتبط ترین چیز و برای مهار کردن یا نادیده گرفتن آن چیزی که ارتباط بسیار کمی دارد، استفاده کنند‌ برای برقراری ارتباط موثر افراد باید قادر به تبادل اطلاعات باشند.
نقص ارتباطی برای تشخیص اختلالات طیف اوتیسم مهم است. با این حال نواقص فقط زبانی نیستند، این نواقص بدون در نظر گرفتن مدالیته اساساً ارتباطی است. در اقلیتی حدود ۲۰ – ۳۰ ٪ کودکان دارای اوتیسم از زبان گفتاری به عنوان ابزار اصلی ارتباط استفاده نمی‌کنند. آنها همچنین برای جبران فقدان و گفتار از جستچر یا سایر ابزار ارتباطی استفاده نمی‌کنند و برخی افراد دارای طیف اوتیسم ممکن است قادر به تکرار صدا و گفتار باشند که اغلب به عنوان آکولالیا شناخته می‌شود، اما ممکن است قادر به تولید گفتار و معنادار و خودانگیخته و مورد نیاز برای ارتباط نباشند. سایر افراد قادرند به ارتباط برقرار کنند اما لازم است استفاده از روش‌های افزوده و جایگزین برقراری ارتباط برای جبران فقدان نه صداهای گفتاری قابل درک به آنها آموزش داده شود. اغلب اوقات افراد برای تلاش برای برقراری ارتباط با استفاده از رفتارها، متوسل می‌شوند.

همکاری گفتاردرمان اوتیسم با کاردرمانگر

با توجه به یکپارچه‌سازی توانایی حسی و حرکتی برای رشد مهارت‌های گفتار و زبان یک ارتباط همکاری طبیعی بین کاردرمانگر و گفتار درمانی اوتیسم وجود دارد کاردرمانگر و گفتاردرمانگر اوتیسم تمرینات پایه‌ای مشترکی دارند. هر دو رشته در زمینه بهداشت و سلامت همگانی آموزش می‌بینند و پیش نیازها و کارآموزی های اصلی مشترک زیادی دارند. هر دو متخصص هدفشان عملکردهای روزانه است و در زمینه آناتومی، فیزیولوژی، نورولوژی، بیماری‌شناسی و مدیریت پزشکی اختلالات به منظور درمان جامعه آموزش می‌بینند. کاردرمانگران اغلب تمرین‌های خود مراقبتی، کار، بازی، کارکردهای روانی- اجتماعی، مهارت‌های حرکتی یکپارچه سازی حسی و مشکلات کارکردی مرتبطی را اولویت‌بندی می‌کنند که بر مشارکت در فعالیت‌های روزانه تاثیر می‌گذارند.

بهترین گفتاردرمانی برای اوتیسم، کارکردهای گفتاری، ارتباط، توانایی شناختی و مهارت‌های حرکتی دهان فرد را قادر می سازد تا در فعالیت‌های روزانه مشارکت کند، اولویت‌بندی می‌کنند. ارتباط پایه بین دو تخصص تاثیر سیستم‌های حسی و حرکتی در زندگی روزانه است. چنانچه فرد نتواند اطلاعات حسی را در محیط اطراف‌اش یکپارچه سازد در تولید ارتباط موثر، گفتار یا پاسخ حرکتی در آن محیط مشکل خواهد بود. هر دو رشته تلاش در شناسایی ریشه‌ای مشکلات حاضر و تشخیص افتراقی، نواقص یا مشکلات مهارتی موجود دارند و سپس از پروسه تحلیل تکالیف برای ایجاد برنامه یا رویکرد درمانی موثر استفاده می‌کنند هردو تخصص متعهد به تسهیل رشد حداکثری پتانسیل کارکرد فرد جهت کسب استقلال و موفقیت در مهارت‌های مورد نیاز زندگی روزانه همچون خودمراقبتی، تحرک و ارتباط هستند. به طور خاص در جمعیت کودکان، اغلب پیشرفت‌های رو به رشد کسب مهارت وجود دارد.

برای مثال به منظور موفقیت در غذا خوردن مستقل، که یک فعالیت روزانه زندگی و در زمینه کاری کاردرمانگر است،‌ فرد باید بتواند مهارت‌های حرکتی دهانی برای باز کردن و بستن دهان استفاده کند و از دهان، زبان و مکانیسم بلع برای خوردن موفقیت‌آمیز استفاده کند که در حیطه کاری گفتاردرمانگر است. این هم‌پوشانی در یک فعالیت روزانه نمونه‌ای از چگونگی وجود همپوشانی طبیعی درمانی که منجر به یک متد توزیع می‌شود که اغلب اشاره به درمان مشترک دارد. در جلسه درمان مشترک مهارت‌های چندگانه را می‌توان به صورت یکپارچه با فعالیت یا هدف یکسان مورد توجه قرارداد.
همکاری بین گفتاردرمان اوتیسم و کاردرمانگر به پزشکان اجازه می‌هد تا به طور همزمان مهارت‌ها و توزیع درمان را برای افزایش تاثیر درمان مورد هدف قرار دهند. اگر فرد قادر به بهبود فرایند حسی تعدیل سازی و پاسخ حرکتی باشد، در ایجاد پاسخ سازگار، موثر و با ثبات به محرک موفق‌تر است.
جلسه همکاری بین دو رشته یا درمان مشترک هر دو درمانگر را قادر می‌سازد تا از مهارت‌های تخصصی‌شان برای آماده‌سازی افراد جهت شرکت در جلسه درمانی استفاده کنند و جزئیات تکمیلی رشد مهارت را نشان دهند. همکاری موفق این امکان را برای افراد فراهم می‌کند تا مهارت‌های آموخته شده در جلسات درمانی را به خانه، کلاس درس یا زندگی روزانه تعمیم دهند. در زمان جلسه همکاری یا درمان مشترک بیشتر احتمال دارد فرد (یا گروه) با استفاده از استراتژی‌های حسی، وارد درمان شود، پس از آن روی یک صندلی مناسب یا نقطه‌ای در اتاق، بر خلاف صندلی‌های سنتی خواهد نشست و درس سیستم‌های حرکتی و حسی چندگانه برای یادگیری شرکت خواهد کرد.

نمونه جلسه درمانی گفتار درمانی برای اوتیسم

جلسات درمانی معمولا به عنوان زمانی برای ارائه خدمت مستقیم متخصص گفتاردرمانی به فرد یا گروه خاصی در نظر گرفته می‌شوند. اغلب این طور پذیرفته می‌شود که جلسه وقتی شروع می‌شود که فرد دریافت‌کننده درمان روی صندلی می‌نشیند، آن طرف میز گفتاردرمانگر می‌نشیند و کار مهارتی را شروع می‌کند. این در حالی است که اثربخشی جلسات درمانی در واقع هنگام انتقال از کلاس درس به اتاق درمان یا از فعالیتی به فعالیت دیگر شروع می‌شود به ویژه در یک محیط آموزشی فرا گیرد.

در حقیقت به لطف تکنولوژی مانند آی‌پد یا تبلت، جدول برنامه روزانه را می‌توان از طریق اپلیکیشن‌ها یا برنامه‌های مبتنی بر تقویم مورد استفاده قرار داد می‌دهد تا توانایی‌اش را جهت نیل به انجام و مستقل تکالیف، ارتقا دهد با استفاده از تکنولوژی برای این برنامه‌های روزانه، دیگر گزینه‌ها و ویژگی‌های سازماندهی هم ممکن می‌شود مانند یادآورهای تکالیف پاپ آپ با آلارم‌های انتخابی، از اپلیکیشن‌های مشابه یا برنامه‌های مبتنی بر تقویم می‌توان برای ایجاد لیستی از تکالیف یا برنامه‌های جزئی استفاده کرد. از برنامه‌های جزئی می‌توان برای نشان دادن اتفاقات جلسه درمانی به فرد استفاده کرد. برقراری ارتباط با اصول اولیه تیچ (به عنوان TEACCHing ساختار یافته شناخته می‌شود به فرد این آگاهی را می‌دهد که چه کاری می‌کند، چه قدر کار می‌کند، چه زمانی کار او تمام شده است و کار بعدی چیست به این ترتیب قابلیت پیش‌بینی را بیشتر می‌کند. بیشتر TEACCHing ساختار یافته اضطراب جنبه‌های ناشناخته جلسه درمانی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، تایمر دیجیتالی نیز ممکن است از طریق عملکرد ساعت روی یک دستگاه یا از طریق کاربرد اپلیکیشنی بر روی آی‌پد یا تبلت استفاده شود تایمر را می‌توان به صورت اختیاری برای شمارش معکوس تکالیف جهت انتقال و یا برای ارتباط بینایی جهت آگاهی از مدت مورد انتظار برای هر فعالیت تنظیم کرد. تایمرها برای افرادی مفید هستند که با یادآور‌های بینایی دچار اضطراب نمی‌شوند چنان‌چه کاربرد تایمرها باعث حواس‌پرتی یا افزایش اضطراب می‌شوند، آن‌ها را می‌توان بدون دیده شدن طی انجام یک تکلیف تنظیم کرد.
با توجه به ماهیت طبیعی همکاری جلسه درمانی با گفتاردرمانگر و کاردرمانگر، مهارت‌های مورد هدف می ‌تواند شامل حرکات درشت و ظریف، حرکات دهانی، حرکات حسی، رشد زبان و تولید گفتار، فعالیت‌های روزمره زندگی، نوشتن و کاربرد ابزار، بازی- تفریحی و فعالیت‌های مهارت اجتماعی باشد استفاده از زبان طی فعالیت‌های کارکردی، تعمیم مهارت‌ها را افزایش می‌دهد و چهارچوبی از درک فعالیت‌های اجرا شده ارائه می‌دهد.

در یک جلسه معمولی درمان مشترک، درمانگران و عموماً با یک تا پنج نفر در هر جلسه بسته به اهداف درمان کار خواهند کرد. هنگام دیدن افراد در جلسه درمانی مشترک، همپوشانی نواحی مورد توجه با اولویت های درمانی طبق اهداف درمان یا تشخیص‌های مربوطه با هم گروه‌بندی می‌شوند. برای مثال هنگام کار با دو فرد دارای اوتیسم با مشکلات حرکتی ظریف، زبان و تولید گفتار برنامه یک جلسه درمانی معمولی ممکن است به شرح زیر باشد:
پس از بررسی اپلیکیشن برنامه بینایی روزانه، عکاسی از اتاق یا محل درمان، یا مختصه برنامه مبتنی بر تقویم، دو نفر برای انتقال به اتاق درمان مشاهده می‌شوند. هنگام رفتن به سمت اتاق درمان دستگاه‌های مشابه برای احوالپرسی یا برای پشتیبانی بینایی جهت یادآوری احوالپرسی از یکدیگر استفاده خواهد شد. با استفاده از خروجی صدا، افراد قادر با بزرگسالان یا همتایان خود طی انتقال احوالپرسی کنند. به هر فرد پشتیبانی و حمایت خاص که لازم است داده می‌شود بنابراین اگر فردی فقط پشتیبانی بینایی لازم دارد سریعاً ارائه می‌شود. اگر فرد دیگر خروجی صدا لازم دارد، تکنولوژی امکان را به او می‌دهد تا با موفقیت با بزرگسالان یا همتایان‌اش احوالپرسی کند.

سایر افراد ممکن است صرفاً قبل از انتقال یادآورهای بینایی لازم داشته باشند. برخی نیز فعالیت‌های بینایی و یا گفتاری و جستچرهای بیشتر برای مشارکت نیاز دارند. هنگام ورود به اتاق درمان هر دو نفر با حمایت‌های بینایی و کلامی به اتاق درمان هدایت می‌شوند. برنامه ساخته شده روزمره به فرد اجازه می‌دهد تا به کمک سرنخ‌ها و حمایت‌های بینایی اتفاقات را و اینکه چه تغییراتی به طور سیستماتیک گنجانده می‌شود پیش‌بینی کند. بسته به تنظیمات درمان، کاردرمانگر ممکن است به طور انتخابی جلسه درمان را با فعالیت‌های حسی و حرکتی ظریف متکی به تکنولوژی‌های پیشرفته یا سطح پایین متنوعی، مثلاً اسپینرهای دستی یا با فعالیت حسی حرکتی درشت؛ مثل استفاده از نرمش‌های درمانی با توپ برای آماده‌سازی جسمانی در جلسه شروع کند. پس از آماده‌سازی مراجعین، ممکن است جداگانه توسط هر کدام از درمانگران دیده شوند و سپس درمانگران یا مراجعین پس از زمان مشخص جای خود را تغییر دهند. گفتار درمانگر از گزینه‌های متنوع تکنولوژی سطح بالا و پایین مانند اپلیکیشنی که مهارت‌های تولید را تمرین می‌کند استفاده می‌کند، در حالی که کاردرمانگر همزمان با فرد دیگر با استفاده از وسیله مشابه مانند آی‌پد و تبلت کار می‌کند، اما ممکن است روی مهارت متفاوتی مانند فعالیت‌های حرکتی بینایی یا ظریف، در حال کار باشد.

استفاده از تکنولوژی در گفتاردرمانی اوتیسم

استفاده از فناوری به درمانگران اجازه می‌دهد تا بر روی گستره‌ای از مهارت‌ها بدون نیاز به تغییر یا مدیریت میزان زیادی از لوازم فیزیکی کار کنند. برای مثال گفتار درمانگر می‌تواند برای مهارت‌های تولیدی که در گذشته از فلش کارت‌ها، کتاب‌ها و برگه‌ها استفاده می‌شد کار کند و کاردرمانگر می‌تواند روی فعالیت‌های حرکتی بینایی و ظریف نیازمند دسترسی به پازل، قطعات، برگه‌ها، مداد و مداد رنگی بود، کار کند. از طریق استفاده از تبلت یا آی‌پد اهداف درمانی مشابهی را می‌توان برطرف کرد و فعالیت‌ها را می‌توان به آسانی تغییر داد یا سازگار کرد. کاردرمانگر می‌توانند ابزارهایی مانند قلم نوری را برای مهارت‌های دست خط بگنجاند.

جمع‌آوری داده‌ها
جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از برنامه‌های چند منظوره تشکیل شده است. کار درمانگر و گفتاردرمانگر می‌توانند انتخاب کنند که از یک برنامه مشابه و نوشتن سریع و سپس ضبط صدای جلسه شخص استفاده کنند و داده‌ها را بر اساس پاسخ‌های دانش‌آموز طی همان جلسه جمع کنند. این فعالیت کامل شده روی اپلیکیشن کامل و ذخیره می‌شود تا داده‌ها را بر اساس اهداف چندگانه درمان مربوط به برنامه فرد جمع‌آوری کند. کاردرمانگر بعداً می‌تواند نمونه نوشتاری دانش‌آموز را از طریق دستیابی به اپلیکیشن یا گرفتن اسکرین شات سریع از نمونه نوشتاری مرور کند و آن را ایمیل کنند یا در یک فایل دیجیتالی ذخیره نماید پس از تکمیل هر فعالیت مراجعه می توانند جابجا شوند یا به صورت همکاری تیمی با درمانگران ادامه می‌دهند مجدد هم گفتار درمانگر هر کار درمانگر قادر خواهند بود داده‌های مربوط به اهداف مشترک یا مستقل شان را جمع‌آوری کنند و نمونه کار افراد را ذخیره کنند.

ایده‌های حسی برای گفتاردرمانی برای اوتیسم بصورت مشترک

فضاها
درمانگران درمان مشترک می‌توانند فضاهای آرام را با لوازم نرم، نور کم و محیط‌های بسته در حوزه‌های درمانی ایجاد کنند که کوک اوتیسم زمانی که غرق کار هستند وقت سازماندهی سیستم‌هایشان را داشته باشند. آن‌ها همچنین می‌تواند به معلمان کلاس درس و کارمندان در مورد چگونگی ترکیب این استراتژی در تمام محیط آموزشی مشاوره بدهند. در فضای درمانی، درمانگران همچنین می‌توانند فرصت‌هایی را برای حرکاتی که سازماندهی می‌کنند مانند تکان دادن صندلی گهواره‌ای یا نشستن روی توپ درمان طی جلسات درمانی فراهم کنند. درمانگران درمان مشترک باید حرکات را با یادگیری همراه کنند.

تعدیل سازی و تحریک
هنگام برنامه‌ریزی فعالیت در یک جلسه درمانی، توجه به سطح برانگیختگی مهم است. سطح برانگیختگی بر عملکرد فرد تاثیر می‌گذارد. اگر سطح برانگیختگی بسیار زیاد باشد عملکرد، به دلیل ناتوانی در حفظ توجه به افزایش اضطراب نسبت به سایر فاکتورها، کاهش می‌یابد. چنانچه سطح برانگیختگی بسیار پایین باشد عملکرد به دلیل ناتوانی در مشارکت هدفمند و پایداری توجه یا انگیزه، در جهت تکلیف ارائه شده کاهش می‌یابد. برای افزایش برانگیختگی فعالیت‌های هشدار‌دهنده ترکیبی را امتحان کنید مانند ایستادن طی برخی فعالیت‌ها، نوشتن روی سطح عمودی، استفاده از صندلی‌های جایگزین و از طریق گنجاندن وقفه‌های کوتاه حرکتی. درمانگر می‌تواند از حرکات تغییریافته مانند حرکات حیوانات یا ربات‌ها و … برای کاهش دانش‌آموزان بزرگتر استفاده کند. برای ایجاد درون‌داد سازماندهی شده، از دانش‌آموزان بزرگتر بخواهید وسایل درمان را با خود به جلسه بیاورد. افراد را وارد عمل کنید. مانند پاک کردن تخته قبل از شروع جلسه، حرکت دهانی و ورودی لمسی در ابتدای جلسه می تواند ورودی‌های حسی لازم برای سازماندهی و مشارکت دانش‌آموزان را فراهم کند. هنگامی که فرد برانگیختگی مطلوب دارد توجه پایدار می‌شود و پاسخ یا عمل هدفمند نتیجه این اقدام است.

دفاع حسی
برای برخی افراد ورودی حسی ممکن است باعث پریشانی شود. برای گفتاردرمانگر و کاردرمانگر در رفع مشکلات حرکت ظریف یا حرکات دهان هنگام مواجهه با دفاع شخصی به خصوص حساسیت‌های شنیداری، دهانی یا لامسه چالش‌برانگیز است. افراد دارای دفاع شخصی بساوایی، مشکلاتی در تحمل لمس شدن، بافت‌های لباس، شانه زدن و فعالیت‌های خودمراقبتی دارند. تامین ورودی‌ای که باعث افزایش اضطراب نشود و فراهم کردن فرصت‌هایی برای فرد جهت کشف ورودی حسی با روشی به سیستم‌هایشان اجازه می‌دهد تا تجربه حسی را برای پردازش و یکپارچه کنند و پاسخ کاربردی و سازگار تولید کنند.
برای حساسیت‌زدایی بساوایی و حس دهانی درمانگران باید، هنگام فشار آوردن به هر ورودی حسی، جانب احتیاط را نگه دارند. مهم است که به فضای خصوصی اشخاص احترام بگذاریم و تعادل بین ملایم بودن و محکم بودن هنگام نزدیک شدن به حساسیت‌ها پیدا کنیم. به هم ریختگی یا علائم اضطراب و ترس توانایی فرد را برای پاسخگویی و سازگاری کاهش می‌دهد. درمانگران باید از مهارت‌های بالینی و قضاوت هنگام انتقال به ورودی قوی‌تر استفاده کنند و سریعاً تشخیص دهند آیا فرد توانایی تحمل ورودی‌های داده شده را دارد یا خیر. استفاده از ورودی‌های مهاری مانند ورودی‌های حس عمقی، به درمانگران اجازه رفع تدافع می‌دهد. نمونه‌ای از این کار استفاده از الیاف مصنوعی کشسان برای ایجاد فشار عمیق استفاده از دندانگیر و لثه‌گیرها، تمرینات فوت کردن، یا انواع اسنک‌های خوردنی مثل چوب شور و … در طی روز می‌باشد.

پراکسس کلامی و دهانی
وقتی که افراد اوتیسم با مشکلات عملکرد دهانی مواجه می‌شوند ممکن است با حرکات زبان، کنترل لب، قورت دادن، مکیدن و خوردن نیز مشکل داشته باشند. آن‌ها ممکن است در تقلید حرکات دهانی مشکل داشته باشند. چنانچه تفاوت‌هایی در پراکسی کلامی دارند احتمالاً برای تولید گفتار و برنامه ریزی و اجرای مکالمه (جمله) تقلا می‌کنند. باز هم تلفیق برنامه‌های سرگرم‌کننده و فعالیت‌های تعاملی و بازی‌ها برای بهبود ایده‌پردازی، آگاهی و برنامه‌ریزی مهارت‌های حرکتی در حالی به درمانگر امکان می‌دهد مشکلات پروکسی دهانی را در یک جلسه درمان برطرف کند. فعالیت‌هایی را بگنجانید که نیازمند تقلید صورت، زبان، لب و گونه می‌باشد و محرک حرکات مستقل باشد.

سوالات متداول:

1-آیا گفتاردرمانی در اوتیسم نیاز به مشارکت خانواده دارد؟
بله، مشارکت خانواده در روند گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار حیاتی است. گفتاردرمانگران معمولاً به خانواده‌ها آموزش می‌دهند که چگونه در خانه از تکنیک‌های گفتاردرمانی استفاده کنند و محیطی حمایتی برای بهبود ارتباط کودک فراهم کنند. این مشارکت باعث می‌شود پیشرفت کودک سریع‌تر و پایدارتر باشد.

2-آیا گفتاردرمانی برای کودکان غیرکلامی مبتلا به اوتیسم هم موثر است؟
بله، گفتاردرمانی برای کودکان غیرکلامی نیز بسیار موثر است. در این موارد، گفتاردرمانگران از روش‌های ارتباطی جایگزین و تقویتی (AAC) مانند استفاده از تصاویر، تابلوهای ارتباطی یا نرم‌افزارهای ویژه کمک می‌گیرند. هدف اصلی، ایجاد یک سیستم ارتباطی است که کودک بتواند نیازها، خواسته‌ها و احساسات خود را بیان کند.

گفتاردرمانی در منزل برای کودکان| گفتار درمانی کودکان | کلینیک گفتاردرمانی تخصصی دکتر صابر

مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر یکی از مراکز تخصصی و شناخته شده گفتاردرمانی کودکان در تهران می باشد. خدمات گسترده کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران در زمینه اختلالات تلفظی، تاخیر کلامی، لکنت زبان، گفتاردرمانی در بیش فعالی و اوتیسم و… به صورت تخصصی توسط گفتاردرمانان با تجربه مرکز ارائه می گردد. خدمات گفتاردرمانی در منزل برای کودکان از دیگر خدمات این مرکز می باشد که توسط گفتاردرمانان مرکز انجام می شود. انجام تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل در کنار استفاده از خدمات پیشرفته مرکز مانند اتاق شنیداری، بازی درمانی و سنوری روم در بهبود روند گفتارکودکان و تسهیل ارتباط مناسب کودک نقش بسزایی دارد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

نقش زبان بدن در گفتاردرمانی کودکان در منزل

علاوه بر واژه‌هایی که بر زبان می آوریم، زبان بدن نیز می تواند پیام های را انتقال دهد. هر کدام از بخش های بدن مثل چشم ها، دستها، حالت ها، حرکات و حالت های چهره، از عوامل ارتباط هستند و می توانند پیام های مختلفی را ارسال کنند. در گفتاردرمانی کودکان، هماهنگی زبان بدن ما با کلاممان، بسیار حائز اهمیت است. ما از طریق حالت چهره، لحن صدا،حالت چشم ها، فاصله ای که هنگام ارتباط با دیگران، رعایت می‌کنیم و همچنین چگونگی گوش دادن و نحوه لمس کردن دیگران، پیام هایی را به آنها ارسال می‌کنیم.

در جلسات گفتاردرمانی در منزل برای کودکان هنگام صحبت با کودک، نباید به طور مصنوعی، صرفاً کلماتی را ادا کنیم، اما صورت و بدن ما کم اهمیت بودن موضوع را نشان دهد. زیرا کودک احساس می کند در حال نقش بازی کردن هستیم و نه گوش کردن به او! اگر دستوری که به کودک میدهیم با حالت چهره، نگاه و وضعیت بدنی ما (زبان بدن) هماهنگ نباشد،کودک گیج و پریشان می شود و نمی فهمد که دقیقاً منظور ما چیست؟ مثلاً وقتی در حالی که لبخند میزنیم به کودک خود بگوییم: عجب حرف بدی زدی ها! و یا زمانی که در اتاق دیگری هستیم و یا در حال انجام کاری هستیم، به کودک می گوییم: تلویزیون را خاموش کن و بخواب. چنین پیام هایی مبهم و نامشخص هستند. در چنین موقعیتی بهتر است جایی بایستیم که کودک به طور واضح صدای ما را بشنود و حرکات صورت و بدن ما را ببیند. معمولاً وقتی زبان بدن ما با کلام ما هماهنگ می شود، تاثیر گذار تر است.

همچنین ضروری است که والدین با زبان غیرکلامی کودکان آشنا شوند و پیام های آن را دریافت کنند. در این صورت کودک را بهتر درک کرده و رفتارهای مناسب را از خود بروز خواهند داد. از مهمترین انواع ارتباط غیر کلامی، بیان چهره ای است. برخی از حالت های چهره عبارتند از: تعجب، خوشحالی، خشم و عصبانیت، غم، ترس و نفرت. بیان چهره‌ای به ۵ جزء تقسیم می شود:

1. حالت های سر

• بالا گرفتن سر و قرار دادن آن رو به روی فرد مقابل،نشان دهنده ی همکاری و گوش دادن است.
• کج کردن سر به یک طرف،علاقه و تمایل برای ادامه گوش کردن را نشان می دهد.
• تکان دادن سر به سمت پایین،نشانه تایید است.
• چرخاندن سر به دو طرف،نشانه مخالفت است.
• آوردن سر به سمت جلو نشان دهنده عصبانیت است.
• حرکت سر به سمت پایین همراه با حرکت بدن نشان دهنده تایید است.

2. حالت های دهان

• دهان آمیخته با لبخند نشان دهنده خوشحالی است.
• لب های پایین افتاده،قم و یاس را نشان می دهد.
• دهان درهم کشیده،عصبانیت،خشم و قاطع بودن را نشان می‌دهد.
• جمع شدن گوشه های دهان به سمت بالا،تمسخر و استهزا را نشان می دهد.
• دهان صاف و بی حالت،بی علاقگی را نشان میدهد.

3. حالت های چشم

• چشمهای کاملاً باز،تعجب یا وحشت را نشان می دهد.
• چشم های چین خورده و نیمه باز نشانگر خشم و تنفر است.
• چشم های نیمه باز و افتاده،خواب آلودگی و آرامش را نشان می دهد.
• چشم های به اندازه معمولی باز،حالت عادی و بدون استرس را نشان میدهد.
• چشمهای باز با پلک زدن های متوالی،هیجان زدگی را نشان میدهد.
• ارتباط چشمی ضعیف،بیانگر بی توجهی،بی ادبی و غیر صمیمی بودن است.

4. حالت های ابرو و پیشانی

• ابروهای کمی چین خورده،خشم و قاطعیت را نشان می‌دهد.
• ابروهای کاملا آرام،راحتی،لذت و راضی بودن را نشان می‌دهد.
• ابروهای بالا رفته،نشانگر ابهام،شک به کنجکاوی است.
• ابروهای بالا رفته،با ماهیچه های در هم کشیده ی صورت،ترس و اضطراب را نشان میدهد.
• ابروهای بالا رفته همراه با دهان باز، وحشت و تعجب را نشان می دهد.

5. حالت های زبان

• زبان کاملا به طرف جلو آمده،جسور بودن،خشم و اعتراض را نشان می دهد.
• زبان کمی به طرف جلو آمده،آرامش و خرسندی را نشان می دهند.
• زبان در حال لیسیدن لب ها،انتظار و پیش بینی را نشان میدهد.

6. لحن و حالت بیان کلمات

در گفتاردرمانی کودکان در منزل آهنگ صدا، صدای بلند، صدای آرام، مکث کردن، صحبت کردن سریع، بلندی صدا، مکث های کوتاه و بلند، هر کدام می تواند پیامی بفرستد.حتی فاصله ای که دونفر هنگام برقراری رابطه با هم حفظ می کنند، می تواند پیام یا مفهوم خاصی را ارسال کند.

با توجه به انواع و اقسام پیام های کلامی و غیرکلامی، میتوان پیام های متعارض را شناخت. اگر به کودک خود با استفاده از زبان، ابراز محبت و صمیمیت کنیم، اما به هنگام ایستادن یا نشستن در کنار او فاصله ای شبیه به فاصله نشستن یا ایستادن در کنار یک مدیر کل و کارمند، ایجاد کنیم،در حقیقت یک پیام متعارض فرستاده‌ایم. پیام دوم ما به این معنا است: « من با تو اینقدر ها راحت نیستم،به حریم من نزدیک نشو.»

پیام های دیگری وجود دارند که به دلیل وجود ابهام در آن ها، کودک قادر به درک شان نیست و در نتیجه ممکن است برای درک آن پیام مبهم، از ذهنیت خود استفاده کند. در واقع، در چنین شرایطی به جای دستور کلامی ارسال شده، پیام دیگری که ارسال نشده است، دریافت می شود.

به عنوان نمونه ای از یک پیام مبهم، میتوان کودکی را در نظر گرفت که با تأخیر وارد کلاس شده است و معلم به او میگوید: «توهم دانش آموز هستی؟» چون پیام معلم مبهم است، امکان دارد دانش آموز با توجه به ذهن خوانی های زیر، پیام های متعددی را در کند:

1. معلم نمی‌داند که من دانش‌آموزان این کلاس هستم.
2. معلم دارد می پرسد که علت‌تاخیر من چیست؟
3. معلم به من می‌گوید که بی کفایت به هستم.
4. معلم دارد می گوید،که من به او بی احترامی می کنم.
5. معلم با من دشمنی دارد،از من بدش می آید.
6. معلم دارد من را مسخره می کند.

اینگونه پیام های مبهم، بخش قابل توجهی از ارتباط بین اعضای یک خانواده و مربیان آموزشی را در کودکان اوتیسم و بیش فعال تشکیل می‌دهد. اینها ارتباطاتی هستند که وجود دارند، اما اعضای خانواده غالباً متوجه آن نیستند. ذهن خوانی، حدس زدن و عباراتی چون «دیگر بس است»،« حالا فهمیدم» ،«حالا یک روزی میفهمی»،«تو چرا اینطوری هستی؟»««این چه جور رفتاری است!» و واژه هایی چون:«این» « آن» « چیز،» همگی پیام های مبهم اند که توسط گفتاردرمانی کودکان در خانه آموزش داده می شود. با لحنی با کودک خود صحبت کنیم که به او این امیدواری را بدهیم که تو اساسا دوست داشتنی هستی،فقط در حال حاضر یک رفتار تو خوب نیست،که باید آن را تغییر دهید یا تصحیح کنی.

گفتاردرمانی در اختلال پردازش حسی | اختلال حسی دهانی| گفتاردرمانی تخصصی دکتر صابر

 گفتار درمانگران زبان بیانی و دریافتی، گفتار، زبان عملی( اجتماعی)، مشکلات پردازش شنوایی، و مشکلات حرکتی دهانی مثل ضعف زبان، لب ها و فک که ممکن است با تولید گفتار و خوردن و بلع مشکل ایجاد کند را در نظر می گیرند. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی اختلال پردازش حسی و درمان اختلال حسی دهانی فعالیت می کند. با در اختیار داشتن گفتاردرمانان با تجربه در حیطه حس های داخل دهانی، مرکز گفتاردرمانی حسی دکتر صابر در حیطه رفع اختلالات بلع و حساسیت زدایی ناحیه دهان بسیار موفق می باشد.  بعضی از گفتار درمانگران همانند بعضی از کاردرمانگران در درمان خوردن متخصص می شوند و این مورد نیاز به تجربه و علم بالایی دارد. گفتاردرمانی در منزل از دیگر خدمات کلینیک گفتاردرمانی کودکان می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

گفتاردرمانی اختلال پردازش حسی

این مسئله مهم است که گفتار درمانگران بدانند مشکل حسی چگونه مراجعین آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد. کودکی که بیش حسی لمسی در دهان دارد ممکن است به حساسیت زدایی لامسه در ناحیه ی دهان با استفاده از وسایلی همچون برس های دهانی و ویبراتورهای دهانی در داخل دهان و اطراف آن نیاز داشته باشد. اگر کودک تون پایینی در عضلات دهان دارد و حس های دهانی را خوب پردازش نمی کند ممکن است از وسایل بالا برنده حس دهانی مثل بستنی یخی، طعم های ترش یا تند استفاده کند. افزایش آگاهی حسی دهانی به کودک کمک خواهد کرد که بسیاری از عضلات دهان را هماهنگ کند و هنگام آبریزش دهان بتواند پردازش کند، در داخل گونه هایش غذا قرار بدهد و…

البته گفتاردرمانگر مرکز گفتاردرمانی اختلال بلع نیاز دارد که بداند که کودک مشکل شنوایی دارد. چون این مسئله مستقیما در چگونگی ارائه خدمات گفتار درمانی تاثیر خواهد گذاشت. گفتار درمانگر حسی ممکن است نیاز باشد برای یک مراجع با کم حسی و آگاهی پایین از تون صدای رسا و با زیر و بم کمتر را برای مراجعی که بیش حساس است مورد استفاده قرار دهد. برای کودکی با مشکل پردازش حسی، کارکردن در یک گروه و روی مشکلات گفتار و زبان در مدرسه ممکن است مغایرت داشته باشد.

توصیه گفتار درمانی در پردازش حسی و شنوایی شناسی

• شنوایی شناسی که در خصوص اختلال حسی آگاهی دارد می داند که یک کودک ممکن است یک تست استاندارد شنوایی را با نمرات عالی قبول شود ولی هنوز مشکلات شنوایی داشته باشد. مشکلات با بیش حساسیتی شنوایی یا کم حساسیتی نسبت به فرکانس صداهای خاص تمایز بین صداهای مناسب و صداهای اضافی محیطی و سایر مشکلات پردازش شنوایی ممکن است شنیدن را در بسیاری از محیط ها دچار مشکل کند. شنوایی شناس ممکن است مداخلات و روش های شنیداری را توصیه کند مثل نشستن دانش آموز نزدیک معلم، فراهم کردن جهت های نوشتاری برای جایگزین کردن دستور العمل های شنیداری و استفاده از ( FM unit ) در مدرسه و یا محل کار. این وسیله شامل یک بخش انتقال دهنده که گوینده آن را می پوشد یا نزدیک او قرار می گیرد ( معمولا معلم) و یک بخش گیرنده که گیرنده آن را می پوشد یا نزدیک وی قرار می گیرد، که صدای گوینده را به بالاتر از صداهای محیط افزایش می دهد.

تست شنوایی باید شامل موارد زیر باشد:

• ارزیابی برای حساسیت به طیف گسترده ای از فرکانس های مختلف.
• کمترین سطح ممکن شنیداری، شروع با میزان سطحی که معمولا توسط گوش انسان تشخیص داده نمی شود مثل 15 دسی بل منفی.
• تیمپانو گرام برای بررسی مایع در گوش ها.
• مهارت هایی تمییز گفتاری

گفتاردرمانی در شکاف کام و اختلال تشدید

لب شکری یا شکاف لب از نواقص دهانی می باشد که در طول روند جنینی ایجاد می گردد در کودکان با شکاف لب قسمتی از لب باز مانده است . شکاف کام به حالتی گفته می شود که شکاف تا سقف کام ادامه یابد. شکاف لب و شکاف کام نوزادان موجب اختلال در تولید آواها می شود. کودک با شکاف کام  و لب نیاز به جراحی و گفتار درمانی برای لب شکری و شکاف کام دارند. عدم کفایت دریچه کامی حلقی ( VPI ) ،اختلال در بسته شدن و باز شدن راه بینی به دهان یا عضله نرم کام در موقع مناسب است. به علت مشکل در این دریچه، هوای بازدمی هنگام ادای صداهایی مانند «ت» « ب» « پ» «د» به جای خروج از دهان به صورت اشتباه از بینی خارج می شود. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر با درختیار داشتن کادر گفتاردرمان با تجربه و متخصص به درمان مشکلات گفتاری کودکان با شکاف کام، اختلال تشدید و… می پردازد. گفتاردرمانی در کودکان موجب بهبود تلفظ و وضوح گفتار در کودکان شده و کودک را در ایجاد ارتباط موثر یاری می کند. دیگر خدمات مرکز شامل گفتاردرمانی در منزل و کاردرمانی در منزل و گفتاردرمانی آنلاین می باشد که بسته به شرایط بیمار می تواند از آنها استفاده نماید.

علائم شکاف کام (لب شکری) چیست؟

1. شکاف در سخت کام و یا نرم کام.
2. بعد جفت شدگی دندانی.
3. جبران و یا خطای واجی.
4. عفونت گوش میانی که منجر به افت شنوایی انتقالی شود.
5. بی کفایتی کامی- حلقی.
6. صدای ضعیف،پرفشار و یا گرفته.
7. اشکال در مکیدن،تغذیه،و بلع.
8. تاخیر زبان دریافتی و یا بیانی.

اهداف گفتار درمانی برای شکاف کام ( لب شکری)

1. ایجاد و افزایش گفتار واضح و مفهوم در محاوره.
2. افزایش قدرت و تداوم آواسازی در کودک با شکاف کام.
3. کاهش بیش یا کم خیشومی شدگی.
4. ایجاد و افزایش مهارت‌های زبان دریافتی و بیانی منطبق با سن کودک لب شکری.
5. آموزش راهبردهای تغذیه کودکان لب شکری به والدین.
6. واقعی کردن انتظارات والدین درباره مهارت های ارتباطی کودک و همکاری آنان با گفتار درمانگر و سایر متخصصین برای ارائه راهبردهای گفتاردرمانی موثر.

نکات قابل توجه در گفتار درمانی لب شکری

روند درمان گفتاردرمانی در شکاف کام شامل ارزیابی دقیق و سپس استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی در جهت ایجاد و نحوه صحیح تولید صوت و گفتار در کودکان است.

1. با اجرای ارزیابی های هنجار شده و منطبق با سن کودکان با اختلال شکاف کام،مهارت های زبان بیانی و دریافتی وی را ثبت کنید.
2. مهارت های گفتار و زبان محاوره ای کودکان لب شکری را در هنگام بازی و فعالیت های معمول روزانه یا در حال بحث بر روی موضوعات جالب محاوره‌ای به طریق ویدیویی ضبط و ثبت کنید سپس گفتار پیوسته وی را از طریق تکمیل پرسشنامه آوایی و نمونه‌های زبانی تحلیل نمایید.
3. مهارت های واجی کودکان با اختلال شکاف کام را از طریق ثبت صداهای موجود در غان و غون و گفتار اولیه،پیش و پس از جراحی،ارزیابی کنید.
4. الگوهای خطای واجی کودکان لب شکری را از طریق ارزیابی های هنجار شده و منطبق باسن که به طور خاص تولید همخوانهای پرفشار را می آزمایند،تحلیل کنید.
5. برای تعیین محل شروع خروج هوا از بینی،از کودکان با اختلال شکاف کام بخواهید ترکیبات همخوان پرفشار- واکه (مثلاً انفجاری ها،سایشی ها همراه با واکه های مختلف) را تکرار کند و واکه ‌های /i/ و /u/ را بکشد.
6. با درخواست از کودکان لب شکری جهت تقلید الگوی فرد بزرگسال پس از شنیدن و دیدن نشانه های جایگاه صداها،مهارت تحریک پذیری وی را در مورد صداهای مختلف ارزیابی نمایید.

دکتر متخصص گفتاردرمانی در کودکان لب شکری چه کار می کند؟

1. ابتدا با مشاهده ساختارهای قابل مشاهده صورت،لب ها،دندان ها،زبان،سخت کام و نرم کام و سپس ارزیابی حرکت،قدرت و بسته شدن لبها،قدرت و حرکات رو به جلو،عقب و طرفین زبان،حرکت نرم کن و بازسازی اصوات واکدار،دستگاه تولید گفتار کودکان با اختلال شکاف کام را ارزیابی کنید.
2. با استفاده از لارنگوسکوپی مستقیم و غیر مستقیم،کفایت فیزیکی ساز و کار و کامی-حلقه و حنجره را ارزیابی کنید.
3. با درخواست از کودکان لب شکری برای تکرار کلمات یا جملات و حاوی بافت های خاص آوایی برای تشخیص بیش یا ‌کم خیشومی شدگی و قرار دادن آینه زیر بینی وی برای مشاهده خروج هوا یا ترشح از بینی و خروج هوا از بینی مختص واج،کفایت کامی-حلقی بیمار را ارزیابی کنید.
4. در گفتاردرمانی شکاف کام با درخواست از کودکان با اختلال شکاف کام جهت کشش واکه‌های /i/ ، /a/ ، /u/ به مدت بیش از ۱۰ ثانیه و ثبت وجود آسپیراسیون یا گرفتگی صدا در هنگام آزمون،آوا سازی بیمار را ارزیابی کنید.
5. از والدین دیگر متخصصین درخواست کنید درباره شاخص های رشدی کودکان لب شکری،تاریخچه پزشکی و وضعیت فعلی پزشکی و آموزشی او،سایر مداخلات تخصصی،توانایی ارتباط وی در موقعیت های گوناگون،و موارد مرتبط با اجتماع و خانواده اطلاعات لازم را ارائه نمایند.
6. جهت کمک به ارائه مداخلات ارتباطی مناسب،والدین در جستجوی ارزیابی مداوم بین رشته‌ای تیم شکاف کام (ازجمله متخصص اطفال،جراح پلاستیک- ترمیمی ،جراح دهان-صورت و فک, ارتودنتیست ،دندانپزشک کودک،متخصص گوش و گلو و بینی،گفتار درمانگران،روانشناس بالینی،مددکار اجتماعی،شنوایی شناس و معلم) باشند.
7. برای ارائه و اصلاح راهبردهای درمان مشارکتی که باعث پیشرفت کودکان با اختلال شکاف کام می شود،جلسات منظمی را با والدین کودکان لب شکری و سایر متخصصین هدایت کنید.
8. متناسب با سن و نیازهای زبانی،اجتماعی و تحصیلی کودکان با اختلال شکاف کام، در گفتار درمانی لب شکری موقعیت های ویژه ارتباطی را به عنوان هدف انتخاب نمایید.                                                                                                                                                                                  
9. رابطه میان شکاف کام و رشد ارتباطی را برای والدین،معلمین و سایر متخصصین مرتبط تشریح کنید.
10. منابع و کودکان با اختلال شکاف کام مفید درباره شکاف لب و کام را به والدین کودکان لب شکری معرفی کنید،آنها را ترغیب نمایید به گروه های حمایتی محلی بپیوندند.
11. در گفتاردرمانی لب شکری با همکاری والدین کودکان لب شکری و تیم شکاف کام مشخص کنید که علاوه بر مداخلات جراحی،نظیر فلپ حلقی، چه حمایت های محیطی برای به حداکثر رساندن موفقیت ارتباط ای وی مورد نیاز است (از جمله سر پستانک و فنجان های مناسب با ابزارهای تحریک کننده دهانی جهت رشد تغذیه و حرکات دهانی، بالا برنده یا مسدود کننده کامی برای بهبود کفایت کامی- حلقی.)
12. والدین را ترغیب کنید که تعدادی اسباب بازی دهانی بهداشتی برای قرار دادن در دهان کودکان با اختلال شکاف کام تهیه کنند.
13. به والدین آموزش دهید برای تحریک لبهای کودکان با اختلال شکاف کام،از کشیدن محکم مسواک روی آنها،مالیدن وازلین یا کشیدن بر قلب بر روی لب ها استفاده کنند.
14. به والدین آموزش دهید برای تحریک زبان و ستیغ لثوی،روی آنها مسواک کشیده یا خوراکی های چسبناک ( نظیر مربا ، حبوبات یا روغن بادام زمینی) بر روی آنها قرار داده تا کودکان لب‌شکری آنها را لیس بزند.
15. در جلسات گفتار درمانی برای لب شکری به والدین آموزش دهید همراه با کودکان با اختلال شکاف کام در بازی غان و غون شرکت کرده و بیان اصوات دهانی (نظیر بابا، ماما یا نه نه ) را تشویق کنند،تولید اصوات چاکنایی و حلقی را تشویق و تقویت نکنید .
16. در صورت لزوم،راهبردهای درمان اختلال بلع را به کودکان لب‌شکری و والدین او آموزش دهید.
17. از طریق راهنماهای لمسی،شنیداری و بینایی به کودکان با اختلال شکاف کام آموزش دهید به جای استفاده از همخوان های انسدادی چاکنایی و سایشی حلقی از جایگاه‌های صحیح تولیدی استفاده نماید.
18. برای آنکه کودکان لب شکری بتوانند تفاوت تولید انسدادی های چاکنایی و سایشی های حلقی با انسدادی ها و سایشی های دهانی را مشاهده کند،از نمایشگر گفتار استفاده کنید.
19. به کودکان با اختلال شکاف کام آموزش دهید پیش از بیان انسدادی های بیواک /k/ ، /t/ و /p/ ، صدای /h/ را بیان کند.
20. برای آنکه کودکان لب شکری بتوانند تولیدات اصوات دهانی و خیشومی خود را مشاهده کند، از ابزار بینایی (نظیر سی اسکیپ یا خیشوم سنج یا روشهای بازخورد زیستی) استفاده کنید.
21. در جلسه گفتاردرمانی در لب شکری یک نی در وسط دندانهای پیشین کودکان لب شکری قرار دهید و از او بخواهید،همانند تولید صدای /s/ هوا را از طریق نی به بیرون بفرستد.
22. در صورتی که بی کفایتی کامی-حلقه ای کودکان با اختلال شکاف کام شدید بوده و پس از ایجاد جریان هوای دهانی نیز،خروج هوا از بینی و خیشومی شدگی ادامه دارد،نیاز به جراحی یا تعویض پروتز را جهت رسیدن به بسته شدن کامل اسفنکتر،با تیم شکاف کام و والدین کودکان لب شکری بررسی کنید.
23. جهت پیشگیری از استفاده جبرانی کودکان با اختلال شکاف کام از جانشینی های چاکنایی و حلقی،تمرین روی جایگاه همخوان های انفجاری،سایشی و انفجاری سایشی بیواک را آغاز کنید.
24. در جلسات گفتاردرمانی برای شکاف کام برای تقویت جریان هوای دهانی مورد نیاز همخوان های انفجاری،سایشی و انفجاری- سایشی از راهنماییهای بینایی و لمسی (مثل دمیدن آرام به اشیا متحرک و سبک یا تکه های کاغذ) استفاده کنید.
25. در گفتاردرمانی برای ایجاد تقابل میان جایگاه همخوان های پیشین و پسین از قاشقک خوش طعم یا تکه های نخی آغشته به آب میوه استفاده کنید،از کودکان لب شکری درخواست کنید زبان یا لب ها را بر روی نواحی لمس شده قرار دهد و سپس اصوات پیشین و پسین را تقلید نماید.
26. برای هدف قرار دادن عادت پس روی،تمرینی با استفاده از کلمات حاوی جفت های کمینه(مانند زنگ و زن یا کاج و تاج ) ارائه کنید و از کودکان با اختلال شکاف کام بخواهید با استفاده از کلمات دارای همخوانهای متقابل پسین و پیشین،تصاویر یا اشیایی را درخواست کند یا داستان بگوید.
27. در گفتاردرمانی لب شکری پیش از شروع درمان،با دندانپزشک و ارتودنتیست کودکان لب شکری مشورت کنید تا مشخص شود که آیا وضعیت دندانی کودکان لب شکری از جریان یافتن هوا در خط وسط ممانعت می کند یا خیر.
28. اگر کودکان با اختلال شکاف کام می توانند صدای /th/ را به طور واضح تولید کند،به او آموزش دهید که با این صدا شروع کند و سپس به آرامی زبانش را به عقب برده و روی ستیغ لثوی پشت دندان های پایین قرار دهد تا /s/ غیر کناری تولید شود. برای تولید /z/ هم از /th/ استفاده کنید.
29. چنانچه کودکان با اختلال شکاف کام می تواند صدای را به طور واضح تولید کند به او آموزش دهید که زنجیره صدای ( t-t-t-t-t-s ) را به طور سریع و ملایم بیان کند،چرا که اگر به طور سریع و ملایم تکرار شود،صدای /s/ با جریان هوای مرکزی تولید خواهد شد.                                                                                                                                                                                         
30. برای بررسی انسداد احتمالی مسیر خیشومی متخصص گوش و گلو و بینی کودکان لب‌شکری مشورت کنید.
31. در گفتاردمانی شکاف لب،دمیدن از طریق بینی را به کودکان با اختلال شکاف کام آموزش دهید،به این ترتیب که ابتدا لب هایش را روی هم بگذارد و سپس آنقدر هوا را از بینی بیرون بدهد که کاغذ یا دستمال جلوی بینی اش حرکت کند،از والدین وی بخواهید به او کمک کند تا حداقل دو یا سه بار در روز این تمرین را انجام دهد.
32. با استفاده از بازی های ساده جفتهای کمینه خیشومی و غیر خیشومی (مثل نِام و ناب ، مام و بام ، ناس و داس و نق و دق ) را تمرین کنید.
33. از برنامه های رایانه ای (نظیر ویزی پیج یا نمایشگر گفتار) که تغییرات زیر و بمی را به شکل گرافیک نشان می‌دهد و به کودکان با اختلال شکاف کام برای ایجاد تغییرات لازم در سطح زیر و بمی عادتی اش کمک می کند. استفاده کنید.
34. برای افزایش مهارت های زبان بیانی و دریافتی از روش های درمانی متناسب با سن کودکان لب شکری استفاده کنید.

اختلال تشدید

چندین ساختار برای جدا کردن حفره دهان از بینی هنگام حرف زدن و ایجاد انسداد کامی حلقی همراه با هم فعالیت می کنند. دریچه کامی حلقی شامل نرم کام و دیواره های کناری و خلفی حلق است. اگر دریچه کامی حلقی بسته نشود و یا عملکرد بد داشته باشد، ممکن است هنگام گفتار صداهایی که از دهان خارج می‌شوند را از بینی بشنوید.

دو علامت اصلی گفتاری عدم کفایت دریچه کامی حلقی:

بیش خیشومی: گاهی گفتار تو دماغی نامیده می‌شود. صداهای «م» و «ن» در بینی تشدید می‌شوند.بیش خیشومی زمانی اتفاق می‌افتد که سایر صداها غیر از «م» و « ن» در بینی تشدید شوند و میزان تشدید آن صداها از متوسط تا شدید متغیر است.

فرار هوا از بینی: زمانی اتفاق می‌افتد که هنگام ایجاد صداهایی که در داخل حفره دهان ایجاد می شوند به اشتباه هوا از راه بینی فرار میکند و صداهایی شبیه خرخر به وجود می‌آورد و در ایجاد صداها اختلال ایجاد کند.

( VPI )  در کودکان

هر کودکی دارای شکاف کام در معرض خطر ( VPI ) است. رایج ترین علت عدم کفایت کامی حلقی،شکاف کام یا لب شکری یا شکاف زیر مخاطی کام (عدم پیوستگی سقف دهان که توسط لایه ای از مخاط سقف دهان پوشیده شده) است. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد کودکانی که دارای شکاف کام با یا بدون شکاف لب هستند،بعد از عمل جراحی،عدم کفایت دریچه کامی حلقی را بروز می دهند. همچنین درصد پایینی از کودکان دارای شکاف زیر مخاطی کام، ( VPI )  را نشان می دهند.

گاهی اوقات بعد از برداشتن لوزه سوم یا آدنوئید (فرایند جراحی برای برداشتن آدنوئید یا لوزه سوم در خلف بینی) ( VPI ) اتفاق می‌افتد. اغلب ممکن است کودکانی که به علت آسیب مغزی که منجر به شلی عضلات گردن می شود، دچار بدعملکردی دریچه ی کامی حلقی می شوند. و همچنین گاهی علت این اختلال ناشناخته است.

گروه درمانی همراه گفتاردرمانی شکاف کام

گروه درمانی در درمان ( VPI )  نقش موثری دارد.

• آسیب شناسان گفتار و زبان:تشخیص اختلالات گفتاری به علت عدم کفایت دریچه کامی حلقی و تمایز آن از سایر اختلالات گفتاری
• رادیولوژیست: ارزیابی عملکرد کامی حلقی با گرفتن آزمونها و تصویربرداری
• متخصص گوش و حلق و بینی: متخصص بیماریهای گوش و حلق و بینی
• دندانپزشک و جراح فک و صورت: جراحی و ساخت پروتز های دهانی

تشخیص ( VPI )

آسیب‌شناس گفتار و زبان برای تشخیص ( VPI )  ،گفتار کودک را ارزیابی می‌کند.

متخصص گوش و حلق و بینی با روش نیزوآندوسکوپی عملکرد دریچه کامی حلقی را سنجش می کند.

رادیولوژیست با تصویر برداری هنگام گفتار،عملکرد دریچه را مشاهده و ثبت می کند. در این روش حرکات نرم کام و عضلات گلو به صورت واضح مشاهده می شود.

کودکان دارای بد عملکردی دریچه کامی حلقی ممکن است مشکلات دیگری داشته باشند که بر گفتارشان تاثیر بگذارد:

• اختلال در تولید صداهای گفتاری
• هماهنگی گفتار (قرار دادن صدا ها کنار هم)
• صوت (اختلال آواسازی در حنجره)
• گزینه های درمان ( VPI )

گفتار درمانی

بعد از مشکلات گفتاری مانند تلفظ نادرست کلمات با  ( VPI ) ارتباط دارند و می‌توان با روشهای گفتار درمانی آنها را کاهش داد.

علائم گفتاری ناشی از  ( VPI )  در بعضی افراد تنها با روش های گفتار درمانی کاهش پیدا نمی کند.

پروتزها

( VPI obturator ): پروتزی است که در سقف دهان قرار داده میشود.

جراحی

( Furlow palatoplasty ): عضلاتی که به نرم کام متصل هستند و به شکل ناهنجار قرار گرفته‌اند در این نوع جراحی در موقعیت هنجار قرار داده می شوند.

( Sphincter pharyngoplasty ):  جراح در این نوع جراحی بافت خلفی حلق را به نرم کام نزدیک تر می کند.

زمانی که نرم کام عملکرد مناسبی دارد ولی دیواره خلفی حلق نمی تواند به خوبی حرکت کند،این نوع جراحی انجام می شود.

هدف از درمان، حذف بدعملکردی دریچه کامی حلقی و کمک به کودک برای توسعه الگوهای گفتاری هنجار است.

نکته مهم پس از جراحی انجام گفتاردرمانی برای شکاف کام می باشد تا کودک بتواند گفتار صحیح و قابل فهمی را بدست آورد، مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی در شکاف کام به صورت تخصصی فعالیت می نماید.

گفتاردرمانی و مراحل رشد زبانی کودک

زبان آموزی کودکان با آواز سازی کودک در زمان تولد شروع می‌شود و به سمت تولید واژه ها و جملات پیشرفت میکند. گفتار کودکان در سنین ۶ و ۷ سالگی شبیه بزرگسالان می گردد. کودکان در این سنین قواعد دستوری را به طور صحیح به کار می‌برند و قادر به تولید جملات پیچیده و مرکب هستند. گفتاردرمانی به کودکان با مشکلات گفتاری نظیر ناروانی گفتار لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن،همچنین به کودکانی که دیر حرف می زند کمک می کند تا مراحل رشد کلامی را به درستی طی کرده و گفتار خود را بهبود بخشند. این امر موجب بهبود ارتباط کلامی و اجتماعی در کودکان شده و از مشکلات بیشتر در آینده نظیر گوشه گیری، اضطراب و افسردگی در کودک جلوگیری می نماید. گفتاردرمانی می تواند در آموزش مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودکان موثر بوده و مهارت های اجتماعی صحیح را به آنان آموزش دهد. در کودکان با تاخیر کلامی تمرینات گفتاردرمانی و طی مراحل رشد زبانی کودک با انجام تکنیک های گفتاردرمانی موجب تولید گفتار و بهبود کلام در کودکان می گردد. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر به بررسی مراحل رشد زبانی کودکان و تشخیص مشکلات رشد گفتار وکلام در کودک و درمان اختلالات تکلم  می پردازد. متخصصین مجرب این مرکز در کنار تجهیزات پیشرفته مرکز شامل اتاق شنیداری، سنسوری روم و … در جهت برطرف کردن مشکلات گفتاری کودکان فعالیت می نمایند.

مراحل رشد گفتار کودکان

گفتاردرمانی به توضیح مراحل رشد زبانی کودک و پیشرفت زبان در کودکی یا سال های اول زندگی طی مراحل خاص صورت می گیرد که شامل موارد زیر است:

صدا های زیستی پایه مانند گریه کردن: گریه نخستین صوت شیرخواران است که از تولد شروع می شود. گریه کودکان معمولاً نشان دهنده گرسنگی، درد و ناراحتی آنها است.

بغبغو کردن: آواهایی هستند که از دو ماهگی شروع می شوند، مانند: اه ه ه…

غان و غون کردن: آوا هایی که از شش ماهگی شروع میشوند مانند ما ما ما ما و با با با . غان و غون کردن مجموعه‌ای از صداها هستند که با  تکرارثبات بیشتر تولید می‌شوند ولی تقلیدی از اصوات شنیده شده نیستند چون شیرخواران ناشنوا هم غان و غون می کنند.

گفتار های تک کلمه ای که از حدود ده ماهگی شروع می شوند. در طی سال دوم زندگی کودک، تولید و درک کلمات به میزان زیادی افزایش می یابد.

گفتارهای دو کلمه ای که از حدود ۱۸ الی ۲۴ ماهگی شروع میشود ( آغاز ترکیب کلمات)

گفتار تلگرافی: این گفتار شامل دو، سه یا چند کلمه دارای معنا بوده ولی همراه با حذف همه کلمات غیر ضروری است.

کاربرد جملات که از حدود دو و نیم الی ۴ سالگی شروع می شوند. کودکان در این سنین جملاتی را به کار می‌برند که بیشتر دارای ۳ تا ۵ کلمه است. اگر چه قواعد صحیح دستوری در این سنین با بزرگسالان متفاوت هستند ولی به تدریج بهبود می یابند.

عوامل موثر بر رشد کلامی کودک و اکتساب زبان

هم عوامل ذاتی و هم شرایط محیطی در رشد کلامی نقش دارند و هیچ کدام به تنهایی نمی‌توانند توجیه کننده همه جنبه‌های رشد زبان و اکتساب مهارت‌های زبانی باشند. بنابراین در رشد و اکتساب زبان، عوامل فیزیولوژیکی (زیست شناختی) و محیطی با یکدیگر در تعامل هستند.

برخی از عوامل که بر مراحل رشد کلامی کودکان در گفتاردرمانی کودکان به خصوص در دوران کودکی اثر می گذارند عبارتند از:

رسش یا رشد عمومی مانند رشد حسی-حرکتی. رسش عبارت است از آمادگی زیستی مبتنی بر یک نقشه ژنتیکی.

• سلامت بدن
• عدم بیماری
• تحصیلات والدین
• اقتصاد والدین
• مدت زمان تعامل و میزان توجه والدین جهت آموزش و رشد گفتار
• کیفیت گفتار والدین
• میزان هوش کودک
• مهارت های حافظه صوتی
• یادگیری زبان در سنین پایین‌تر به خصوص در سالهای اولیه کودکی
• نظارت و کنترل بر اکتساب زبان و مهارت های زبانی (فراشناخت) که بیشتر در ارتباط با کودکان بزرگسال و سنین بالاتر است.
• ارتباطات اجتماعی همانند برقراری ارتباط و بازی با همسالان یا کودکان بزرگتر از خود
• استفاده از وسایل ارتباط جمعی و فناوری
• محیط های آموزشی و پرورشی چون مهدکودک و کودکستان
• استفاده از قصه‌ها و داستان‌های متناسب با سن این کودکان
• تشویق کودکان جهت سخن گفتن و ابراز نظر
• گوش دادن به کودکان کم سن و صحبت کردن آهسته با او
• امنیت و آرامش در محیط خانواده
• پرهیز از ایجاد هیجانات شدید در کودکان
• محیط‌های فرهنگی غنی
• برطرف کردن تعارضات و مشکلات خانوادگی
• تغذیه مناسب
• ارتباط زبان و تفکر

در گفتاردرمانی کودکان در زمینه ارتباط زبان و تفکر سه دیدگاه وجود دارد:

دیدگاه اول: زبان شکل‌دهنده تفکر است

دیدگاه دوم: زبان ابزاری است برای بیان تفکر

دیدگاه سوم: در ابتدا،رشد زبان و تفکر،متوازن و همزمان بود وسپس به هم می آمیزند.

ویژگیهای دیدگاه اول: زبان شکل‌دهنده تفکر است

• به فرضیه ورف- ساپیر یا نظریه نسبیت زبانی معروف است
• زبان قبل از تفکر به وجود آمده و به تدریج تفکر را ایجاد می کند
• مفاهیم و ادراکات هر کشوری وابسته به زبان آن کشور است
• زبان های متفاوت در کشورهای مختلف منجر به ادراکات متفاوت می شوند

اگرچه برخی از تحقیقات، فرضیه ورف- ساپیر را تایید می کنند ولی شواهدی نیز وجود دارند که بر خلاف این فرضیه است.

ویژگیهای دیدگاه دوم :زبان ابزاری است برای بیان تفکر

• این دیدگاه در ارتباط با تئوری رشد شناختی پیاژه است
• عمل کودک روی اشیای جهان واقعی یا محیط از طریق لمس و دستکاری آنها،ابتدا باعث ایجاد نوعی تفکر حسی می شود
• به تدریج در طی رشد کودک، تفکر سیاسی منجر به ایجاد زبان جهت بیان آن افکار حسی می گردد.
• در رشد شناختی کودک، تفکر پیش از یادگیری زبان اتفاق می‌افتد

کار کردن با اشخاص ناشنوا نشان می‌دهد که این افراد علی‌رغم عدم توانایی های زبانی از نظر سخن گفتن، توانایی تفکر و منطق را جهت حل مسائل دارند. همچنین برخی از تحقیقات بر روی کودکان خردسال، تئوری پیاژه مبنی بر اینکه تفکر قبل از یادگیری زبان ایجاد می شود را تایید می کنند. اما در عین حال باید پذیرفت که تفکر انسان تحت تأثیر واژگان یا کلمات نیز هستند. کلمات و به طور کلی زبان باعث تسهیل تفکر و اندیشیدن می گردند. بنابراین، زبان نمی تواند فقط ابزاری در جهت بیان افکار و اندیشه‌ها باشد.

ویژگی های دیدگاه سوم: در ابتدا رشد زبان و تفکر،متوازن و همزمان بوده و سپس به هم می آمیزند

• ترکیبی از دیدگاه اول ( فرضیه نسبیت زبانی ورف- ساپیر) و دیدگاه دوم( تئوری رشد شناختی پیاژه) است.
• این دیدگاه توسط ویگوتسکی محقق و روانشناس روسی مطرح گردید.
• رشد زبان و تفکر در مراحل اولیه رشد موازی بوده،این دو به طور همزمان ولی هر یک به صورت مستقل ایجاد می شوند ( در ابتدا به طور جداگانه و مستقل از هم)
• در حدود دو سالگی با رشد زبان از طریق واژه‌ها و نامگذاری اشیا و جهان پیرامون،زبان و تفکر به تدریج به هم می آمیزند و در یکدیگر ادغام می گردند.

از دیدگاه ویگوتسکی، مراحل رشد زبانی کودک و اکتساب زبان مهم ترین جنبه رشد کودکان محسوب می شود که نقش اساسی و پر اهمیت در رشد شناختی دارد. وی بر این اعتقاد بود که زبان مهمترین ابزار روانشناختی جهت کنترل و سازماندهی رفتار، تعاملات اجتماعی،حافظه،حل مسائل و برنامه‌ریزی است.

از نظر ویگوتسکی ،عوامل فرهنگی و اجتماعی نقش بسیار مهمی در رشد شناختی و عملکردهای ذهنی دارند.کودکان توانایی گفتار و قدرت سخنوری را به علت نیاز به تعاملات اجتماعی و اثرگذاری بر دیگران یاد می‌گیرند. پیشرفت و رشد زبان در کودکان از گفتار بیرونی به طرف گفتار درونی است. در نهایت، گفتار درمانی کودکان به افکار آن‌ها تبدیل می‌شود.

گفتاردرمانی کودکان در منزل| گفتار درمانی در منزل برای کودکان|گفتاردرمانی تخصصی دکتر صابر

 باتوجه به پویایی های یک جلسه گفتاردرمانی در منزل، در چارچوب یک جلسه درمانی خاص درمانگر با کودک و خانواده او صحبت می‌کند، متخصصان بالینی برای مشخص کردن برخی از مهارت های به کار گرفته شده در خلال جلسه گفتار درمانی در منزل برای کودکان، درمانگر کودک را راهنمایی می کنند، هدایت می‌کنند، الگو در اختیار آنان قرار می دهند به کارشان جهت می دهند، به آنان کمک می‌کنند، داده‌ها را جمع‌آوری می‌کنند، کودک را مورد تشویق قرار می‌دهند،و تلاش های آنان را استحکام می بخشند. تمام این مهارت ها به کمک تعامل در گفتاردرمانی اجرا میشوند، که این تعامل در درمان، یک نوع تبادل بسیار ملایم و تاثیر پذیر بین گفتاردرمان و کودک در خلال درمان است. گفتاردرمانی کودکان در منزل یکی از خدمات ویژه مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر می باشد که به صورت تخصصی و توسط گفتاردرمانان با سابقه و دوره دیده مرکز ارائه می شود. بیش از 53 نیروی متخصص مرکز در حیطه درمان کودکان در منزل در اختلالات گفتاری، لکنت زبان، تاخیر کلامی اختلال تلفظ و… فعالیت می نمایند و با بهره گیری از تکنیک های روز دنیا و زیر نظر دکتر صابر خدمات گفتاردرمانی کودکان در منزل را به بهترین نحو انجام می دهند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

گفتاردرمانی کودکان در منزل

با استفاده از یک مجموعه تمرین هایی که به منظور افزایش تبحر و موفقیت در مهارت های گفتاردرمانی کودکان طراحی شده اند، به گفتاردرمان ها آموزش داده می‌شود تا مسیر درمان را از آغاز تا سطح توانمندی حرفه ای، با موفقیت پشت سر بگذارند. این تبحر با استفاده از تجزیه و تحلیل فعالیت صورت می گیرد و تجزیه و تحلیل فعالیت، نوعی مفهوم رفتاری است که از طریق آن، فعالیت ها،و یا مهارت ها، به اجزای کوچکتری خرد می‌شوند، تا این اجزا به صورت جداگانه فراگرفته شوند و سپس این اجزا با یکدیگر ادغام می شوند تا هدف یا فعالیت های مورد نظر نشان داده شوند. با تجزیه و تحلیل هر جزء از درمان، مهارت های لازم برای اجرای موفقیت آمیز آن جز ایجاد می‌شود، و سپس با ادغام این مهارتها با یکدیگر و اجرای توالی هدف کلی، گفتاردرمان می آموزد تا هنر یا نمایش مهارت های بنیادی درمان گفتار و زبان را تجزیه کند.

غالباً متخصص تازه کار گفتاردرمانی نسبت به آنچه که مشاهده کرده است نامطمئن است. جای شگفتی نیست که، آسیب شناسان تازه کار، از فکر اینکه سرانجام شخصاً مسئولیت ارائه درمان را به عهده بگیرند، احساس ترس کنند. هرچند در آغاز، اندیشه ارائه درمان باعث آزردگی خاطر آنان می شود، ولی متخصصان تازه کار، از طریق تمرین های هدایت شده در قالب مهارت های درمانی، نه تنها به عنوان گفتار درمان در هدایت و راهنمایی بیماران احساس راحتی می کنند، بلکه سرانجام شیوه‌ها و شگردهای درمان گفتار و زبان را به نحو شایسته ای اجرا می کنند.

مهارت هایی برای درمان گفتار و زبان کودکان در منزل

بسیاری از توانایی‌ها، مهارتها، شگردها و هر گونه تجربه مربوط به این حرفه ای، متشکل از مجموعه‌ای از خبرگی هایی است که گفتاردرمانگران از خود نشان می دهند. پژوهشگران مختلفی، اطلاعات سودمند مربوط به مهارتهای مورد نیاز گفتاردرمانگر در کار بالینی را در اختیار ما قرار داده اند. به عنوان مثال، هگد، دیویس، اهمیت اطلاعات گسترده ای را که گفتاردرمان کودک در حرفه خود نیاز دارند، توضیح داده‌اند. دو نوع مهارت اساسی وجود دارند که، متخصصان گفتاردرمان هنگام ارائه درمان گفتار و زبان باید از خود نشان دهند: مهارت های برقراری ارتباط بین فردی ، و مهارت های ویژه درمان.  مهارت های برقراری ارتباط بین فردی عبارتند از: رفتار های شخصی و یا تعاملاتی که هنگام گفتگو با دیگران مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهارت های برقراری ارتباط بین فردی، در خلال مراحل مختلف رشد کودک، به شکل های مختلفی پدیدار می شوند. این مهارت ها شامل این نوع ویژگی های رفتاری است: رفتار های جدی، دوستانه، مودبانه، راستگویی در بازخورد، و تعاملات غیر کلامی مناسب (برقراری ارتباط چشمی،زبان بدنی،رفتارهای حاکی از صمیمیت و احساس نزدیکی و غیره) برخی از گفتار درمانان کودک ذاتاً دارای مهارت های برقراری ارتباط بین فردی مناسبی برای درمان گفتار و زبان هستند، در حالی که به برخی دیگر از گفتاردرمانان باید علاوه بر آموزش مهارت‌های ویژه درمان، مهارت های برقراری ارتباط بین فردی هم آموزش داده شود.

مهارت های ویژه درمان، مهارتهای تخصصی اصلی و بنیادی ضروری برای درمان موثر در گفتار و زبان می باشند. اساساً به دلیل اهمیت این مهارت ها در کار بالینی موثر،مهارت های ویژه درمان در ارتباط با کاربردشان در درمان گفتار و زبان آموزش داده می شوند،و دانشجویان باید آنها را یاد بگیرند،اگرچه بسیاری از این مهارت ها در سایر علوم هم کاربرد دارند. صرف نظر از اینکه دانشجویان تا چه اندازه در مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی ورزیده باشند، تمام دانشجویانی که رشته اختلالات برقراری ارتباط را فرا می‌گیرند، باید مهارت های ویژه درمان را آموزش ببینند. به عنوان یک نکته دلگرم کننده، باید گفته شود که، گفتاردرمانگران تازه کار باید بدانند، تمامی مهارت های نشان داده شده در درمان گفتار و زبان، مهارتهای یادگرفتنی هستند. یا گفتاردرمانان باید هم مهارت های برقراری ارتباط بین فردی و هم مهارت های ویژه درمان را آموزش ببینند، و یا این که فقط لازم است تا مهارت های ویژه مربوط به درمان را بیاموزند.

گفتاردرمانی ها تمامی مهارت ها را می آموزند، و سرانجام با استفاده از فعالیت‌هایی به نام تحلیل فعالیت انجام شده، و بدون هرگونه مشکلی، این مهارت ها را  یک به یک اجرا می کنند. مهارت های ویژه ی درمان که باید در زمینه ی درمان گفتار و زبان ارایه شوند.

هنگامی که گفتاردرمان از مهارت های فهرست شده همراه با اطلاعات گسترده حرفه ای خود در مورد هر یک از ناتوانی ها ( تولید واج شناسی، زبان صدا، روانی گفتار، طنین، بلع، وغیره) استفاده می کند، موفقیت در درمان نه تنها دست یافتنی است، بلکه میزان این موفقیت هم بسیار بالا است.

ویژگی های مهم گفتار درمانی در منزل برای کودکان

• انتظارات مربوط به برقراری ارتباط در گفتاردرمانی در منزل
• انگیزه در روند درمان
• شوق، نشاط،و بلندی صدا در روند گفتاردرمانی کودکان در منزل
• جای نشستن، احساس صمیمیت و نزدیکی با کودک، و لمس کردن بیمار در روند درمان
• آمادگی، تعیین سرعت و روانی گفتار در روند گفتاردرمانی در منزل برای کودک
• مقدمات: محرک‌های هشداردهنده، ارائه سرنخ، الگو دادن، تشویق و ترغیب.
• آموزش مستقیم: حس های یادگیری، توصیف/اجرا، پرسش و صبر و انتظار
• ارائه محرک: شکل بخشیدن (نزدیک سازی های پی در پی)
• تقویت کننده های مثبت: تشویق کلامی، جایزه ها و تقویت کننده های اولیه متناسب با علایق کودکان در گفتاردرمانی در منزل
• بازخورد اصلاح کننده در روند گفتاردرمانی در منزل برای کودکان.
• جمع آوری داده ها در روند درمان
• بررسی آزمایشی در روند گفتاردرمانی کودکان در منزل
• هدف گیری مشکل بیمار در روند درمان.

اختلالات گفتاری چیست

 از دیدگاه بسیاری از صاحب نظران و محققان،گفتار و زبان دو اصطلاح و واژه متفاوت هستند. اختلالات گفتار و زبان که به عنوان اختلالات ارتباطی شناخته می‌شوند نیز به صورت مجزا تعریف می‌شوند. جهت تشخیص این موضوع که علت اختلالات گفتاری چیست باید از یک متخصص گفتاردرمان مجرب در زمینه اختلالات گفتار و زمان کمک گرفته شود.  تولید گفتار روندی است مشتمل بر ردیفی از حرکات متداخل که به درجات مختلف سبب انسداد مسیر خروج هوا شده و به طور همزمان موجب تغییر در اندازه، شکل و میزان انطباق حفرات تشدید با یکدیگر می شوند. بدین نحو که هوای بازدم در طی تنفس آرام و طبیعی از شش ها خارج می­شود و از نای عبور می کند، چاکنای ( محل تار آواها) را می گشادید، حنجره و حلق را می پیماید و سرانجام از راه حفره دهان یا بینی به بیرون فرستاده می­شود. هوا بعد از برخورد با تارآواها مرتعش می شود و تولید صدا می کند. این صدا که همان ماده اولیه ی گفتار است، به وسیله ی اندام های گفتاری از جمله لب ها،زبان، سخت کام، نرم کام و زبان کوچک به صدای گفتاری تبدیل می شود. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن بیش از 37 نیروی متخصص گفتاردرمان و کاردرمان در تشخیص و درمان مشکلات و اختلالات گفتاری کودکان و بزگسالان بالغ بر 16 سال مشغول به فعالیت بوده و از به روز ترین تکنیک های و ابزار های درمانی در جهت بهبود بیماران استفاده می نمایند.

اختلالات گفتار چیست

اختلالات گفتاری به گروهی از اختلالات ارتباطی گفته می‌شود که گفتار برای مخاطب غیر واضح و نامفهوم بوده و شامل مشکلاتی در تنفس،تولید صدا ها و کیفیت آنها است (مانند لکنت) . این نوع گفتار غیر طبیعی منجر به جلب توجه می گردد و ممکن است ناراحتی گوینده و مخاطب را به همراه داشته باشد.

اختلال تولید گفتار

براساس جایگاه مانع ایجاد شده در مسیر هوای خروجی انواع صداها تولید می شوند . اگر تولید ماهرانه باشد، گفتار واضح و قابل فهم است ولی اگر ناقص و معیوب باشد، از قابلیت فهم آن کاسته می شود. تولید وجهی از گفتار است که رشد و تکامل طبیعی آن به مغز سالم، حواس سالم، اندام های گویایی سالم، وجود تحریکات محیطی و تشویق و انگیزه و رشد طبیعی دستگاه گفتار نیازمند می­باشد.

اگر گفتار آن قدر باهنجار پذیرفته شده در جامعه تفاوت دارد که توجه را به خود جلب می کند و مانع از برقراری ارتباط و یا موجب عدم سازگاری شخص می گردد، در این صورت تولید صداها اختلال دارد.

علل ایجاد مشکلات تولیدی:

از مهم ترین علل به وجود آورنده مشکلات تولیدی می توان به این موارد اشاره کرد:

1. ناهنجاری های ساختمانی در مجرای گفتار ( مانند ناهنجاری های دندانی، شکاف لب و کام، بزرگی زبان و یا کوتاه بودن بند زیرزبان )
2. اختلالات عصبی – عضلانی (دیزآرتری و آپراکسی)
3. اختلالات حسی – عصبی ( به دلیل نقص در تکامل دستگاه شنوایی و یا ضایعه به قسمت فوقانی لوب گیجگاهی )
4. عقب ماندگی ذهنی ( کودک عقب مانده ذهنی به دلیل نقص در تفکر انتزاعی توانایی فهم نظام واج شناختی را ندارد )
5. اختلال شنوایی (عواملی مانند عفونت گوش، تومور و یا پارگی پرده ی صماخ و مانند این موارد قبل یا بعد از زبان آموزی )
6. اشکالات محیطی ( مانند شرایط نامساعد خانواده و شرایط عاطفی نامساعد)

از مشکلات دندانی که ممکن است سبب بروز مشکلات تولیدی شوند می توان به سه مورد اشاره کرد:

1) تنها دندان های خلفی به هم می رسند. این افراد در تلفظ صداهای /S/, /Z/, /Z/ , /S/ , /P/ , /b/, /m/ مشکل دارند.

2) فک پایین جلوتر از فک بالا قرار گرفته است. این افراد در تلفظ صداها /f/ , /v/ مشکل دارندو=.

3) دندان بالا نامتقارن و اریب روی دندان پایین قرار گرفته است. این افراد در تلفظ صداهای /s/ , /z/ , /s/ , /z/ مشکل دارند.

انواع اختلالات صداهای گفتار:

قبل از توضیح انواع اختلالات صدای گفتاری بهتر است به توضیح انواع خطاها بپردازیم.

انواع خطاهای اختلالات صداهای گفتار:

1) خطاهای حذفی (Omission)

در این نوع خطاها، بیمار واج هدف را اصولاً تولید نمی کند و هیچ واج دیگری را جانشین نمی کند ( مار ß ما)

2) خطاهای جانشینی (Substitution)

در این گونه خطاها بیمار یک واج طبیعی را به غلط جانشین واج هدف می کند ( سیب ß تیب )

3) خطاهای خراب گویی (Distortion)

در این نوع خطاها بیمار به جای واج هدف یک صدای غیر طبیعی و ناموجود در آن زبان را جایگزین می کند (سیب ß ثیب)

4) خطاهای اضافه گویی (Addition)

در این نوع از خطاهای تولیدی، بیمار یک صدا یا یک هجا را به غلط در جایی بین مجموعه اصلی صداهای تولیدی می آورد و در واقع یک صدا یا یک هجای نابجا را وارد واژه ی اصلی می نماید (پنیر ß پندیر)

در برخی از اختلالات صداهای گفتار، نوعی از خطا تحت عنوان خروج خیشومی (Nasal emission) رخ می دهد که در تقسیم بندی بالا قرار نمی گیرد؛ این نوع خطا ناشی از ساختار و عملکرد ضعیف دریچه ی کامی – حلقی می باشد. به عبارت دیگر خروج خیشومی نوعی اختلال صداهای گفتار است که همخوان های پرفشار مانند /p/ , /t/ , …  را درگیر می کند.

خروج خیشومی ممکن است با کاهش فشار هوای دهانی مورد نیاز برای همخوان های پرفشار همراه شود؛ در نتیجه برخی از همخوان ها، ممکن است خیشومی (Nasality) شنیده شوند.

دیدگاه علامت شناسی در اختلالات تولید گفتار

داد و همکارانش برای اختلالات صداهای گفتار چهار گروه در نظر گرفتند. با برخی از آزمون­های طراحی شده در این زمینه نظیر آزمون تشخیصی اختلالات تولید و واج شناختی می­توان کودکان دچار اختلال را در یکی از آن گروه­ها قرار داد. چهار گروه اختلالات صداهای گفتار به شرح زیر می باشند:

1) اختلال تولیدی (Articulation Disorder): خطاهای فرد از نوع جانشینی یا خرابگویی و به صورت باثبات هستند که تنها در چند واج محدود ( اغلب /s/ , /r/ ) رخ می دهند؛ خطاهای این گروه چه در تولید خودانگیخته و چه در تولید تقلیدی بدون تغییر و باثبات اند. 12/5 درصد از اختلالات صداهای گفتار در این گروه قرار می گیرند.

2) تأخیر واج شناختی (Phonological Delay) : خطاهای این گروه شامل ماندگار شدن فرآیندهای واجی می شود که به طور طبیعی در کودکان سنین پایین تر مشاهده می شوند. 57/5 درصد از کودکان دچار اختلالات صداهای گفتاری در این گروه قرار می گیرند.

3) اختلال واج شناختی با ثبات (Consistent Phonological Disorder) : کودکانی هستند که علاوه بر الگوهای رشدی، الگوهای غیررشدی ( خطاهایی که وجودشان در دوران رشد طبیعی نیست) را نیز تولید می کنند، 20/6 درصد کودکان در این گروه قرار می گیرند.

4) اختلال واج شناختی بی ثبات ( Inconsistent Phonological Disorder) :

کودکانی در این گروه قرار می گیرند که الگوهای خطای غیر رشدی را به صورت بی ثبات تولید می کنند؛ به عبارت دیگر این کودکان یک کلمه را هربار به یک شیوه ی متفاوت  و بی ثبات تولید می کنند. این گروه 9/4 درصد را به خود اختصاص می دهند.

اختلالات زبان

اختلالات زبان به گروهی از اختلالات گفتاری ارتباطی گفته می‌شود که شامل مشکلاتی در توانایی فهم یا استفاده از لغات است ( مانند زبان پریشی یا آفازی).

سه نوع  اختلال زبان وجود دارد که عبارتند از:

• اختلال زبان دریافتی
• اختلال زبان بیانی
• ترکیبی از اختلال زبان دریافتی و بیانی

اگر فرد در فهم آن چه که دیگران می‌گویند یا ادراک آنچه که می خواند مشکل داشته باشد،اختلال زبان دریافتی گفته می‌شود ولی در اختلال زبان بیانی شخص در بیان ایده ها و نیازهایش یا تولید زبان مشکل دارد.

علت اختلالات گفتار و زبان چیست

برخی از عوامل و بیماری هایی که در ایجاد اختلالات گفتار و زبان نقش دارند شامل موارد زیر است:

• آسیب ضربه ای مغزی
• فلج مغزی
• عوامل ژنتیکی مانند سندروم داون
• کم شنوایی و از دست دادن شنوایی
• استفاده نادرست و نامناسب از سیستم صوتی
• مشکلات تغذیه‌ای در دوران بارداری
• بیماری هایی چون ام اس،پارکینسون و ای ال اس
• اختلالات عضلانی
• تاخیر رشدی
• مشکلات رفتاری
• سکته مغزی
• عقب ماندگی ذهنی
• عفونت گوش
• آسیب های فیزیکی
• سوء مصرف دارو
• تومورها
• اوتیسم ( درخودماندگی)
• استرس های محیطی
• اختلالات یادگیری
• بدون علت مشخص

در صورت بروز هرگونه اختلالات گفتار در اعضای خانواده یا فرزندتان در اولین فرصت به گفتاردرمانی مراجعه و در جهت تشخیص و درمان به موقع اقدام نمایید. متخصص گفتاردرمانی می تواند در این زمینه شما را به درستی راهنمایی نماید

برنامه TEACCH در درمان اوتیسم

یکی از روش های درمانی در درمان کودکان اوتیسم برنامه TEACCH است. آموزش در برنامه تیچ با استفاده از یک ارزیابی دقیق و مناسب آغاز می شود. هدف از ارزیابی کسب اطلاعات در موارد مختلف است. مواردی مانند سطح مهارت کودک اوتیسم، شیوه یادگیری وی، الگوی واحد و منحصر به فرد توانایی کودک اوتیسم و نیازها و علائق وی، ارزیابی می تواند به دو شیوه رسمی و غیر رسمی انجام شود. در مرکز اوتیسم دکتر صابر تأکید بر ارزیابی غیر رسمی است تا با استفاده از آن اطلاعات پایه ای در مورد کودک اوتیسم برای آماده سازی برنامه انفرادی مناسب به دست آید. مرکز اتیسم دکتر صابر در زمینه درمان اوتیسم با استفاده از تکنیک های روز دنیا در حیطه کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم مشغول به فعالیت می باشد.

درمان اوتیسم با برنامه TEACCH یا رویکرد تیچ

درمانگر باید به خاطر داشته باشد که رشد مهارت ها در اختلالات طیف اوتیسم مختل شده است و ارزیابی نیازمند اتخاذ شيوه متوالی رشد است تا با استفاده از آن دریافته شود که فرد بر کدام مهارت ها غلبه یافته است و کدامین مهارت ها را یاد نگرفته است. توجه به درجه استقلال و میزان اتکاء به خود فرد بایستی نکته اصلی ارزیابی فرد باشد. ارزیایی توانمندی ها و علائق می تواند سرنخی برای تدوین برنامه های آموزشی و فعالیت ها و محتواهای مرتبط با آن باشد. ارزیابی مهارت های ظاهر شده در فرد به برنامه ریز نقطه آغاز فعالیت ها را نشان می دهد و نحوه سازمان دهی و عادات کاری فرد نیز در سازمان دهی محیط و فضای انجام فعالیت های آموزشی به برنامه ریز کمک خواهد کرد. لازم به ذکر است که مرحله ارزیابی می تواند اطلاعات بسیار مهمی را در زمینه مناسب سازی فرایند رشد برای فرد، میزان عملی بودن برنامه های موجود با توانمندی های فرد و خواسته ها و آرزوهای والدین در اختیار برنامه ریز قرار دهد.

در برنامه تیچ در درمان اوتیسم ارزیابی می تواند با استفاده از مطالعه پرونده فرد و اطلاعات نوشتاری در مورد وی به دست آید. در زمان انجام کار اطلاعات اصلی مورد نیاز را باید در ارتباط با موارد زیر به دست آورد تا با استفاده از این اطلاعات ساختار اصلی برنامه و اهداف آن را تعیین کرد :

• توانمندی ها
• علائق
• مهارت های درسی، بازی و عملکردی
• ناتوانی و ضعف ها و یا نکاتی که باید تمرکز بیشتری بر آنها کرد
• سطح و میزان برقراری ارتباط
• مهارت های اجتماعی – درخواست کمک، کار در گروه و غیره
• شیوه های یادگیری و میزان توجه، سطح عملکرد، سازماندهی، موضوعات حسی، تغییر در موضوعات

گاری ماسیبو مدیر مرکز رویکرد تیچ معتقد است که :

با استفاده از ارزیابی مشخص می شود که یادگیری را بر کدامین مهارت علائق و نیازهای فرد دارای اوتیسم می توان بنا نهاد، بررسی و مرور مدل های آموزشی موجود برای این افراد نشان دهنده غلبه الگوی رفتارهای “طبیعی” بر فعالیت های شناختی و آموزشی است و اغلب این برنامه ها به این امر توجهی ندارند که منطبق شدن با آن رفتار “طبیعی” امری دشوار و گاه غیر ممکن است علت این ناتوانی محدودیت دامنه تمرکز و گرایش به سمت توجه به جزئیات است و حواس آنان از انسجام کمتری برخوردار است. باید به آنها کمک کنیم تا بتوانند پیوندهایی برقرار سازند. یعنی به جای کنترل چراغ چشمک زن باید سعی در گسترش شعاع نور داشته باشیم”

شیوه های یادگیری افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم

ساخت انفرادی برنامه های آموزشی رمز موفقیت آموزش است و متخصصان برنامه تیچ همانند افرادی عمل می کنند که گستره مشکلات ایجاد شده توسط اوتیسم را می شناسند و از آن آگاه هستند. برنامه ریزان سعی در تهیه برنامه ای انفرادی دارند که بر اساس شیوه یادگیری فرد تنظیم شده باشد و باعث ارتقاء سطح سازگاری افراد دارای اوتیسم شود. این سازگاری با استفاده از شیوه های مختلفی مانند افزایش مهارت های افراد، تعديل محیط به گونه ای که اثر نقایص موجود در فرد به حداقل میزان خود کاهش یابد و استفاده از استراتژی های مربوط به آموزش ساخت دار و سایر حمایت های بصری به منظور افزایش یادگیری و تسهیل در برقراری ارتباط ایجاد شود. در این برنامه آموزش با استفاده از ساخت بصری دنبال می شود این نوع ساخت به منظور افزایش توانمندی فرد انجام می شود.

با توجه به ویژگی های افراد قرار گرفته در طیف اختلالات اوتیسم در روش تیچ نیازهای یادگیری آنان به صورت زیر توصیف شده است :

• نیاز مندی به حمایت برای ادراک و جهت گیری به سمت محیط های اجتماعی
• نیازمندی به حمایت های بصری برای زبان ادراکی و بیانی
• نیازمندی به ساخت های فیزیکی به منظور کم کردن محرک های مخل یادگیری در این افراد
• نیازمندی به برنامه های مختلف برای جبران تفاوت های موجود در شیوه پردازش اطلاعات
• نیازمندی به سیستم های کاری متفاوت و مطابق با توانمندی های شناختی
• نیازمندی به متن های مختلف برای درک هر چه بیشتر و بهتر دستورالعمل ها و راهکارها
• نیازمندی به سیاهه و لیست های متنوع برای مشخص کردن در خواست ها و الزام های موجود در محیط های کاری و آموزشی

یکی از مهم ترین اصول در رویکرد تیچ در درمان اوتیسم، استفاده از سازمان دهی و توالی گام های تشکیل دهنده یک فعالیت و با برنامه آموزشی است، با استفاده از این توالی و سازماندهی وی قادر خواهد بود که موارد زیر را درک کند :

• چه چیزی درخواست شده است؛
• تدوین و اجرای برنامه به صورت عملی چگونه است و هر گام به چه صورتی باید انجام شود
• و یادگیری و حفظ دقیق نظم و توالی تکلیف درخواست شده برای وی قابل درک خواهد بود.

راهکارهایی که برای تسهیل سازمان دهی و توالی پیشنهاد شده است عبارتند از:

• سازمان دهی افراد و مواد مورد استفاده در آموزش
• استفاده از نمادهای مشخص و واضح، برای زمان آغاز و پایان فعالیت
• حمایت های بصری به منظور درک مفاهیم ذهنی

آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان اوتیسم با روش TEACCH

برنامه TEACCH (درمان و آموزش کودکان مبتلا به اوتیسم و ناتوانی‌های ارتباطی مرتبط) یکی از مؤثرترین روش‌ها برای آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان طیف اوتیسم است. این برنامه با ساختاردهی محیط و فعالیت‌ها، یادگیری را برای این کودکان قابل‌دسترس‌تر می‌کند.

مهارت‌های اصلی که با TEACCH آموزش داده می‌شوند:

خودمراقبتی: لباس پوشیدن، مسواک زدن، توالت رفتن

مهارت‌های خانگی: مرتب کردن وسایل، کمک در کارهای ساده خانه

اجتماعی: رعایت نوبت، پیروی از قوانین ساده

سازماندهی: مدیریت زمان و وظایف روزانه

راهکارهای TEACCH برای آموزش مؤثر:

-استفاده از برنامه‌های بصری:

تصاویر و نمادها به جای دستورات شفاهی

جدول‌های زمانی تصویری برای پیش‌بینی روال روز

-تقسیم کار به مراحل کوچک:

هر مهارت به بخش‌های قابل‌مدیریت تقسیم می‌شود

تسلط بر هر مرحله قبل از رفتن به مرحله بعد

-محیط‌های یادگیری ساختاریافته:

فضای فیزیکی مشخص برای هر فعالیت

کاهش عوامل حواس‌پرتی

-نقش خانواده در این فرآیند:
والدین می‌توانند با ایجاد ثبات در خانه و استفاده از همان راهبردها، یادگیری را تسریع کنند. مطالعات نشان داده‌اند که ترکیب TEACCH با سایر روش‌ها مانند ABA می‌تواند نتایج بهتری ایجاد کند.

آیا TEACCH می‌تواند به بهبود ارتباطات غیرکلامی در اوتیسم کمک کند؟

برنامه TEACCH به عنوان یکی از جدیدترین روش درمان اوتیسم، تأثیر قابل‌توجهی بر بهبود ارتباطات غیرکلامی دارد. بسیاری از کودکان طیف اوتیسم با چالش‌های ارتباطی مواجهند و TEACCH با راهکارهای منحصر به فرد به آن‌ها کمک می‌کند.

راهکارهای TEACCH برای ارتباط غیرکلامی:

سیستم ارتباطی تبادل تصویر (PECS):

استفاده از کارت‌های تصویری برای بیان نیازها

تقویت درخواست‌های کاربردی

زبان بدن و حالات چهره:

آموزش تشخیص و بیان احساسات از طریق تصاویر

تمرین‌های آینه‌ای برای تقلید حالات صورت

اشارات و حرکات هدفمند:

آموزش اشاره‌های کاربردی (مثل اشاره به شیء مورد نظر)

ترکیب حرکات با ارتباط تصویری

مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج:
پیشرفت معمولاً پس از 3 تا 6 ماه تمرین منظم قابل مشاهده است، اما این زمان بسته به سطح عملکرد کودک متفاوت خواهد بود. ترکیب TEACCH با گفتاردرمانی می‌تواند نتایج را بهبود بخشد.

سوالات متداول:

1- آیا TEACCH جایگزین گفتاردرمانی یا کاردرمانی می‌شود؟
خیر، TEACCH مکمل این روش‌هاست. ترکیب آن با گفتاردرمانی و کاردرمانی حسی نتایج بهتری دارد.

2-آیا TEACCH می‌تواند مشکلات حسی در اوتیسم را کاهش دهد؟
بله، با سازماندهی محیط فیزیکی (مثل نور مناسب، کاهش سروصدا) و فعالیت‌های حسی ساختاریافته، به تنظیم حسی کمک می‌کند.

آپراکسی چیست

آپراکسی چیست؟ آپراکسی گفتاری دوران کودکی یک اختلال حرکتی گفتار است. افراد دارای آپراکسی کلامی در گفتن صدا ها، هجاها و کلمات مشکل دارند. این مشکل به علت ضعف ماهیچه‌ها و یا فلج عصبی نیست بلکه مغز در برنامه ریزی حرکات اندام های گفتاری (مانند لب ها،فک و زبان) مشکل دارد. فرد دارای آپراکسی گفتاری چیزی که می‌خواهد بگوید را می‌داند ولی مغز در برنامه‌ریزی و هماهنگی ماهیچه های لازم برای گفتن مشکل دارد. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر؛ متخصص گفتاردمانی کودکان با در اختیار داشتن تیم تخصصی گفتاردرمانی در کنار تمرینات گفتاری در حیطه مهارت های ذهنی نیز فعالیت می نماید.

آپراکسی گفتاری دوران کودکی چگونه تشخیص داده میشود؟

شنوایی شناس برای شناسایی آسیب شنوایی که علت احتمالی مشکلات گفتاری کودک دارای آپراکسی است، بهتر است یک ارزیابی شنوایی انجام دهد.

آسیب‌شناس گفتار و زبان کودک دارای آپراکسی را ارزیابی می‌کند. وی توانایی‌های حرکتی-دهانی، نوای گفتار و رشد صداهای گفتاری را ارزیابی می کند. او می‌تواند آپراکسی را شناسایی کند و از مشکلات گفتاری دیگر جلوگیری کند.

-ارزیابی دهانی حرکتی:

بررسی نشانه های ضعف یا تونوس ضعیف ماهیچه های لب، فک و زبان که به آن دیزآرتری گفته می شود. کودکان دارای آپراکسی معمولاً این علائم را ندارند.

مشاهده هماهنگی حرکات دهانی با استفاده از فعالیت‌های غیر گفتاری (مانند حرکت زبان از یک سمت به سمت دیگر،خندیدن،جلو آوردن و عقب بردن لب ها)

بررسی هماهنگ و با ترتیب بودن حرکات ماهیچه های گفتاری هنگام انجام فعالیت هایی مانند دیادوکوکنزیک با تکرار زنجیره‌ای از صداها مثل /پا/ تا/ کا/ .

بررسی توانایی های روزمره با ارزیابی مهارت کودک با اختلال آپراکسی کلامی در هنگام عملکرد و یا در محیط های واقعی زندگی( مانند لیس زدن بستنی)  و مقایسه آن با همان مهارت ها اما در محیط ساختگی و غیر عملکردی(مانند تظاهر به لیس زدن بستنی.)

-ارزیابی نوای گفتار ( آهنگ):

گوش دادن به کودک با آپراکسی کلامی برای اینکه مطمئن شویم کودک قادر است به صورت صحیح تکیه هجاها در کلمات و کلمات در جملات را انجام دهد.

مشخص کنید که کودک آپراکسی می تواند از زیر و بمی یا مکث برای ایجاد جملات متفاوت ( مانند سوالی،تعجبی، دستوری) و مکث در جاهای مناسب داخل جمله(مثلاً مکث بین دو عبارت) استفاده کند.

-ارزیابی صداهای گفتاری (تلفظ صدا داخل کلمه):

ارزیابی صداهای همخوان ( صامت) و واکه( مصوت)

ارزیابی گفتن صدا ها به تنهایی و در هجا و کلمه

آیا دیگران می‌توانند گفتار کودک را درک کنند.

علائم و نشانه‌های آپراکسی گفتاری دوران کودکی چیست؟

علائم کودکان دارای آپراکسی گفتاری شبیه هم نیستند. امکان دارد همه علائمی که در زیر فهرست شده‌اند در هر کودک بروز نکند. آپراکسی گفتاری دوران کودکی باید توسط آسیب شناس گفتار و زبان ارزیابی شود. علائم آپراکسی کلامی دوران کودکی شامل موارد زیر است:

کودک کم سن و سال تر:

• در دوران نوزادی قانون نمی کند.
• لغات اولیه تاخیر دارند و ممکن است صداهایی را از قلم بندازند.
• مشکل در ترکیب صداها: مکث زیاد بین صداها
• ساده سازی کلمات با جایگزین کردن صداهای آسان با مشکل یا حذف صداهای مشکل
• ممکن است مشکل غذا خوردن داشته باشد.

کودک بزرگتر:

• داشتن خطاهای تلفظی غیر ثابت که ناشی از رشد ناکافی نیست.
• درک زبان خیلی بهتر از حرف زدن است.
• مشکل در تقلید گفتار،اما گفتار تقلید شده از گفتار خود به خودی واضح تر است.
• هنگام تلاش برای تولید صداها یا هماهنگی لبها زبان و فک برای اهداف هدفدار به نظر تلاش و تقلای زیادی در اندامها وجود دارد.

توجه:
آسیب شناس گفتار و زبان امکان دارد برای شناسایی مشکلات همراه با آپراکسی، مهارت های زبان بیانی و درک و مهارت خواندن و نوشتن را نیز ارزیابی نماید.

انواع مختلف آپراکسی

Geschwindبه وجود انواع مختلف آپراکسیا اشاره کرد که شامل بوکو فاشیال، ساختاری، لباس پوشیدن، راه رفتن، نگاه کردن، گفتاری و اندامی می باشند. واژه آپراکسی برای هر یک از این اختلالات به کار گرفته می‌شود، بسیاری از آنها به ریشه خود ارتباطی ندارند.

آپراکسی ساختاری

Concha آپراکسیای ساختاری را به عنوان نقص فضایی همراه مشکلاتی در برنامه ریزی و شروع حرکت معرفی کرد. آپراکسیای لباس پوشیدن به عنوان این که به طور یک نوع جدا باشد مورد بحث قرار گرفته است. در یک بررسی متون که در مورد توانایی لباس پوشیدن بعد از سکته مغزی انجام گرفت، نتیجه این بود که فقدان توانای لباس ‌پوشیدن ممکن است برخاسته از نقایص زبانی، اختلالات درک بینایی و طرحواره بدنی، یا بی توجهی یک طرفه باشد. مشکل در لباس پوشیدن تظاهر عملکری نقص می باشد. هم آپراکسیای بوکو فاشیال وهم اندامی به عنوان ناتوانی در ایجاد حرکات هدفمند صورت و اندام مطرح می شوند. با این وجود یک دلیل برای جدا کردن آپراکسی بوکو فاشیال از اندام به خاطر زمینه ی توزیع سیستم لیمبیک برای عصب دهی عضلات صورتی که وابسته به بیان احساسات هستند می باشد. دو نوع اصلی آپراکسی ایده ای و ایده ای – حرکتی هستند که توضیح داده خواهد شد. مشکل بیرون آمدن زبان و شلی زبان از عوامل ساختاری می باشد.

آپراکسیای ایده ای

این نوع به عنوان یک “آگنوزی استفاده” که فقدان آگاهی در استفاده از اشیا است مطرح می گردد. این تعریف می تواند در مدل پردازش Roy وSquare برای آپراکسی اندام در سطح سیستم معنایی رسم شود. بنابراین آپراکسیای ایده ای به عنوان یک اختلال در عملکرد حرکات هدفمند به علت فقدان آگاهی معنایی از حرکات وابسته مطرح می گردد.در آپراکسی فقدان حافظه عملی وابسته به عملکرد شی به معنی این است که اطلاعات بینایی و شنوایی وابسته به عملکرد اشیا نمی‌توانند به سیستم معنایی و پانتومیم که آسیب دیده اند دسترسی داشته باشند. تقلید به عنوان روش ژستی – بینایی سالم باقی می ماند و می تواند استفاده شود. خطاها زمانی استفاده از اشیا و ابزار در تکلیف های روتین و به همراه دستور دادن صورت میگیرند. افرادی که آپراکسیای ایده‌ای دارند ممکن است در نام گذاری و توضیح عملکرد اشیا با استفاده از اطلاعات لمسی و بینایی توانا باشند اما نمی‌توانند این آگاهی را به صورت اعمال یکپارچه کنند که علت آن اختلالی است که در سطح مفهومی عملکرد حرکتی وجود دارد.

آپراکسی های ایده ای حرکتی

این نوع به عنوان اختلال در انتخاب زمان بندی و سازماندهی فضایی حرکات هدفمند به علت اختلال در ایجاد یک پاسخ حرکتی سازمان یافته و کنترل شده می باشد که به علت اختلال در سیستم تولید که توسط Roy و Square توضیح داده شده است.

فردی که دچار آپراکسی ایده ای – حرکتی می باشد نمی تواند آنچه را که قصد دارد انجام دهد و پانتومیم و تقلید نیز دچار اختلال می باشد این نوع با پراکسیای ایده ای که تقلید سالم تفاوت دارد. خطا زمانی که از فرد خواسته می شود تا حرکات جهت‌ دهی شی را با دستور بینایی (پانتومیم) و توسط کپی کردن حالات آزمونگر (تقلید) انجام دهد رخ می‌دهد ویژگی های فضایی و زمانی حرکات، اغلب تحت تاثیر قرار می گیرند. در متون مختلف در مورد اینکه آپراکسی ایده ای و ایده ای – حرکتی دواختلال جدا هستند یا با هم همپوشانی دارند چالش وجود دارد. چالش حاضر به خاطر کارهای اولیه است که توسط Liepman انجام شده است به خاطر اینکه وی ابتدا بین ایده و اجرا تفاوت قائل شده است. به هر حال استفاده از سیستم مفهومی – تولیدی گواه بر این است که آپراکسیا به علت مشکلات در سطوح مختلف ایجاد می‌شود، که بخشی از همان شبکه ی پراکسیا می باشد آپراکسیای ایده ای به اختلال در سطح معنایی و آپراکسیای ایده ای – حرکتی به اختلال در مرحله تولید مربوط می شوند.

روش‌های درمانی آپراکسی گفتاری دوران کودکی چیست؟

تحقیقات نشان داده است که کودکان دارای آپراکسی در صورت دریافت 3-5 بار خدمات درمانی متمرکز و مستمر در هفته پیشرفت چشمگیری نشان می‌دهند. برای این افراد تاثیر درمان فردی بهتر از درمان گروهی است. هنگامی که کودک بهبود پیدا می کند نیاز به جلسات درمانی کمتری است و تاثیر گروه درمانی بهتر است.

تاثیر مداخلات درمانی بر کودکان دارای آپراکسی در بهبود برنامه‌ریزی و هماهنگی حرکات ماهیچه های تولید گفتاری است. تمرینات دامنه حرکتی ماهیچه های گفتاری به تنهایی به بهبود گفتار کمک نمی کند و آپراکسی اختلال هماهنگی گفتاری است نه اندام های گفتاری.

برای بهبود گفتار باید کودک تمرینات گفتاری را انجام دهد. دریافت بازخورد حسی مانند لمسی و بینایی (نگاه کردن خود در آینه) و شنیداری کمک کننده است. کودک با استفاده از بازخورد های حسی چندگانه میتواند هجاها، کلمات و جملات و گفته های طولانی را برای بهبود هماهنگی حرکتی ماهیچه ها تکرار کند.

توجه:خانواده ها به یاد داشته باشند که درمان آپراکسی گفتاری نیاز به زمان و تحمل آنان دارد. کودکان دارای آپراکسی برای احساس موفقیت در ارتباط نیاز به محیطی حمایتگر دارند.همچنین خانواده ها و درمانگران کودکانی که خدمات فیزیوتراپی و کاردرمانی دریافت می‌کنند نیاز به خدماتی دارند که کودک و خانواده از فرآیند درمان خسته نشوند و از زمان درمان بهترین استفاده را ببرند.

نتیجه:

آپراکسی گفتاری یک اختلال عصبی-حرکتی است که بر توانایی برنامه‌ریزی و هماهنگی حرکات لازم برای تولید گفتار تأثیر می‌گذارد. این اختلال به دو نوع آپراکسی گفتاری کودکی (CAS) و آپراکسی گفتاری اکتسابی تقسیم می‌شود. علائم آن شامل مشکل در تلفظ صحیح کلمات، ناهماهنگی در گفتار و تلاش زیاد برای بیان جملات است. درمان آپراکسی گفتاری معمولاً شامل جلسات منظم گفتاردرمانی با تمرکز بر تمرینات تکراری، تقویت عضلات گفتاری و استفاده از روش‌های چندحسی است. تشخیص به‌موقع و شروع درمان در سنین پایین، نقش کلیدی در بهبود این اختلال دارد.

سوالات متداول:

1-چه روش‌هایی در گفتاردرمانی برای آپراکسی گفتاری استفاده می‌شود؟
روش‌های درمانی شامل تمرینات تکراری برای تقویت حرکات گفتاری، استفاده از ابزارهای بصری و لمسی، و تمرینات ریتمیک برای بهبود هماهنگی گفتار است. این روش‌ها به کودک کمک می‌کنند تا گفتار خود را بهتر برنامه‌ریزی و اجرا کند.

2-چقدر طول می‌کشد تا بهبودی در گفتار کودک دیده شود؟
مدت زمان بهبودی بستگی به شدت اختلال و میزان مشارکت کودک و خانواده در فرآیند درمان دارد. برخی کودکان پس از چند ماه پیشرفت قابل توجهی نشان می‌دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به جلسات بیشتری نیاز داشته باشند.

لکنت زبان چیست؟

 لکنت زبان چیست؟ روانی گفتار در اختلال لکنت آسیب می‌بیند. لکنت زبان به تدریج از دوران کودکی شروع می‌شود و در بعضی افراد بعد از این دوران بروز می کند. لکنت زبان با اختلال در ایجاد صداهای گفتاری که به آن « ناروانی گفتاری» گفته می‌شود، مشخص می شود. بیشتر افراد گاه به گاه ناروانی گفتاری مختصری دارند. برای مثال بعضی کلمات تکرار می شوند و بقیه کلمات با استفاده از صداهای اضافی « امم» یا « ااه» پیش بینی می شوند. ناروانی گفتار الزاماً به تنهایی مشکل ساز نیست هر چند تعداد زیاد ناروانی گفتاری می تواند یک مانع ارتباطی باشد.  مرکز درمان لکنت زبان دکتر صابر با بررسی دقیق علائم لکنت زبان در کودکان و طبقه بندی نشانه های لکنت زبان به تشخیص لکنت زبان و علل احتمالی آن پرداخته و بهترین برنامه درمانی را برای گفتاردرمانی لکنت زبان در کودکان ارائه می دهند.

از برخی جهات، لكنت شبیه مشکلی است که شما ممکن است با اتومبیل­تان داشته باشید. تصور کنید اتومبیلی داشتید که ناگهان در هنگام رانندگی در ترافیک متوقف می‌شود. گاهی اوقات هنگامی‌ که می‌خواهید از پشت چراغ قرمز حرکت کنید به جلو می‌پرد و سر و صدایش بالا می‌رود. زمانی دیگر ممکن است دنده خلاصی گیر کند و موتور به سرعت کار کند اما چرخ‌ها نچرخند. حتی زمانی دیگر ممکن است ترمز‌ها خود بخود گیر کنند و تا زمانی که شما چندین مرتبه روی پدال نکوبید ر‌ها نشوند.

این وضعیت را با آنچه «اصل» رفتار لکنت است، مقایسه کنید. لکنت با توقف­ هایی که بسامد وقوع و /یا دیرش آن‌ها بطور نابهنجاری بالاست، مشخص می‌شود. این توقف‌ها معمولاً به صورت (الف) تکرار صداها، هجا‌ها یا کلمات تک هجایی؛ (ب) کشیده­گویی صدا‌ها و یا (ج) «انسداد» یا «قفل» جریان هوا یا صداسازی در حین گفتار نمود پیدا می‌کنند.

باز می‌گردیم به مثال اتومبیل: پس از این‌که شما چندین مرتبه مشکلاتی با اتومبیل­تان داشتید، احتمالاً راهکارهای مواجهه با آن‌ها را به منظور راه­اندازی مجدد اتومبیل خواهید آموخت. ممکن است اگر به­جلو بپرد و صدا کند، محکم‌تر بر پدال گاز فشار دهید تا تلاش کنید که سرعت آن را بیش‌تر کنید و به همین صورت، افرادی که لکنت می‌کنند معمولاً به تکرارها، کشیده­گویی‌ها یا قفل­هایشان با تلاش بیشتر برای بیرون انداختن کلمات از دهان ، یا استفاده از صدا‌ها ، کلمات یا حرکات اضافه در تلاش برای «رهایی از گیر» یا جلوگیری از گیر کردن، واکنش نشان می‌دهند.

اگر مشکل اتومبیل شما برای چند روز یا بیشتر باقی بماند، احتمالاً احساسات بدی در مورد آن خواهید داشت. اولین مرتبه که این اتفاق می‌افتد، تعجب خواهید کرد. سپس، هنگامی‌که این اتفاق بیشتر و بیشتر رخ می‌دهد، تعجب جایش را به سرخوردگی می‌دهد. اگر اتومبیل شما متناوباً در میان ترافیک خاموش کند و نزدیک باشد که سایر رانندگان به شما بزنند و شروع به داد زدن کنند، شما شروع به پیش­بینی مشکلات خواهید کرد و می‌ترسید از این‌که هر وقت شما اتومبیل را می‌رانید، این اتفاقات بیفتد.

کودکی که شروع به لکنت می‌کند، بسیاری از این احساسات را تجربه می‌کند. تعجب سرخوردگی، شرم و ترس. این احساسات – در ترکیب با مشکلی که کودک در صحبت کردن دارد- ممکن است باعث شود که فرد لکنتی خود را در مدرسه، موقعیت­های اجتماعی و کار محدود کند.

ممکن است این همانند واکنش شما به آن اتومبیل مشکل­ساز باشد. پس از این‌که اتومبیل­تان چندین مرتبه شما را در ترافیک گذاشت، احتمالاً شما در تعمیرگاه رهایش می‌کنید و پیاده می‌روید یا تنها در خانه می‌مانید. جنبه دیگری از توصیف لكنت شامل مشخص کردن هر آنچه که لکنت نیست، می‌باشد. برای مثال، می‌بایست بین رفتارهای لکنت که به تازگی توصیف شد و مکث­های طبیعی، تمایز قایل شد. کودکانی که گفتار و زبانشان به طور طبیعی رشد می‌کند، اغلب تكرارها، بازبینی‌ها و مکث­هایی را نشان می‌دهند که لکنت نیستند. تکرارهای کوتاه، بازبینی‌ها و مکث­های موجود در گفتار بیشتر بزرگسالان غیرلکنتی زمانی که عجله می‌کنند یا (از حرف خود) مطمئن نیستند نیز، همین­طور است. فصل ۷ تفاوت­های بین ناروانی طبیعی و لکنت را با جزئیات بیشتر شرح می‌دهد تا شما را برای تکلیف تشخیص افتراقی لکنت در کودکان آماده کند.

بین لکنت و سایر اختلالات روانی شناخته شده نیز، می‌بایست تمایز گذاشته شود. ناروانی ناشی از آسیب مغزی یا بیماری یا ضربه روانی با لکنتی که در کودکی آغاز می‌شود متفاوت است. به علاوه، لکنت با تندگویی متفاوت است که یکی دیگر از اختلالات روانی است که شامل گفتار سریع و تحریف شده است و من درباره­اش در فصل ۱۵ صحبت خواهم کرد. شاید درمان این اختلالات تا اندازه­ای متفاوت باشد، هرچند برخی از تکنیک­هایی که درمان­گران برای لکنت استفاده می‌کنند برای سایر اختلالات روانی نیز مفید هستند.

یک دهه پیش، WHO طبقه بندی­ اش را به دسته ­بندی بین المللی عملکرد، ناتوانی و سلامت (ICF) تغییر داد. (WHO 2001) در پاراگراف­های بعدی،روش­هایی را که ممکن است در آن‌ها ایـن سیستم برای لکنت به کار برده شود،پیشنهاد خواهم کرد.

طبقه ­بندی با «عملکرد و ناتوانی » آغاز می‌شود که در آن ساختارهای بدن و عملکردهای بـدن در نظر گرفته می‌شوند.ساختارهایی که در لكنـت اختلال کارکردی دارند، همان­طور که مطالعات تصویربرداری مغزی نشان داده است،ساختارهای قشری و زیر قشری، مانند مسیرهای ماده سفید که ممکن است برای هماهنگی طرح­ریزی، اجرا و بازخورد حسی برای گفتار ضروری باشند، هستند. عملکردهایی که در لکنت متفاوت هستند وقفه­هایی در جریان گفتار هستند که اختلال را مشخص می‌کنند. سیستم ICF زمانی که «فعالیت و مشارکت در نظر گرفته شوند، مفیدتر می‌شود. ممکن اسـت افرادی که لکنت می‌کنند کم و بیش در دو حوزه­ی ICF شامل «سخنرانی» و «مکالمه» مشکل داشـته باشند. این‌ها حیطه­هایی هستند که لکنت در آن‌ها مورد توجه است.همچنین ممكـن اسـت حـوزه­ی سوم ، یعنی «تعاملات بین فردی» هم، تحت تأثیر قرار گیرد، اگر که سخنرانی و مکالمه به میزانی توسط لكنت محدود شوند بطوری­که شخصی که لکنت می‌کند از صحبت کردن با دیگران خـودداری کند.

یک قسمت جدید و مهم از آخرین سیستم ICF «عوامل بافتی» نام دارد. یک جز از این قسمت «محیط» است. این بخش بویژه مربوط به افرادی است که به دلیل این‌که مردم در محیط ممکن اسـت دامنه­ای از غیرپشتیبان (برای مثال، خانه­ای که در آن استرس زیاد است یا همکلاسی­هایی که کودکی را اذیت می‌کنند) تا بسیار پشتیبان (برای مثال، خانواده­ای که کودک را می‌پذیرد و مشارکتش را ترغیب می‌کند) داشته باشند، لکنت می‌کنند.همچنین در زیر «عوامـل بـافتی» طبقه «عوامل شخصی» قرار دارد. این‌ها خصوصیت­های شخصی است که لکنت می‌کند. منش و شخصیت او.

تأثیر عوامل محیطی و فردی را بر روی دو نفر که لکنت می‌کنند، در نظر بگیرید. نفر اول ، جک ولچ، مدیر عامل موفق سابق شرکت جنرال الکتریک است که کتاب «جک؛رک و پوست­کنده» را نوشته است. بدون شک طبع جسور او و پذیرش اولیه لکنتش توسط خانواده ­اش در کمک به موفقیتش در دنیای پرفشار هیات­های رئیسه ، مهم بوده است. از سنین کم، ولج اجازه نمی‌داد لکنت در مسیر اهدافش قرار بگیرد. در مقابل ، بازیگر جیمز ارل جونز ، در آغاز به لکنتش به روش بسیار متفاوتی واکنش نشان داد. زمانی که ۶ ساله بود بسیار از لکنتش معذب بود، او وانمود می‌کرد که لال است بنابراین او نمی‌بایست صحبت می‌کرد. تنها مدتی بعد، با حمایت فردی در محیطش – معلم انگلیسی دبیرستان – شروع به یادگیری این کرد که می‌تواند با مواجه­شدن با موفقیت­های دشوار و تمرین خواندن با صدای بلند در مقابل شنوندگان ، بر لكنتش غلبه کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

علائم لکنت زبان

لکنت زبان در بعضی افراد روی فعالیت‌های روزمره تاثیر می‌گذارد. فعالیت هایی که فرد در آنها مشکل دارد برای افراد مختلف متفاوت است. برای بعضی افراد تنها در فعالیت‌های خاص مانند صحبت کردن از طریق تلفن و یا مقابل گروهی از مردم مشکلات ارتباطی بروز می‌کند. ولی برای بقیه افراد در تعداد زیادی از فعالیت‌ها در محیط های مختلف خانه، مدرسه یا کار مشکلات ارتباطی اتفاق می‌افتد. بعضی افراد ممکن است شرکت در یک سری از فعالیت‌ها را محدود کنند. این اعمال محدودیت شرکت در فعالیت ها به دلیل نگرانی فرد از واکنش مردم به گفتار ناروان است.

افراد زیادی ممکن است سعی کنند که با تغییر دستوری کلمات در جمله، تظاهر به فراموش کردن کلمه ای که می خواستند بگویند و یا کاهش جملات، ناروانی های گفتار خود و لکنت زبان را از مردم پنهان کنند. بقیه افراد ممکن است به علت وجود لکنت زبان شرکت در بسیاری از فعالیت ها را ناممکن بدانند. واکنش فرد و دیگران در مورد اختلال لکنت زبان می تواند بر میزان آسیب لکنت زبان بر زندگی روزانه موثر باشد.

چگونه با کودکان مبتلا به لکنت زبان بهتر ارتباط برقرار کنید؟

انجام کارهایی مانند هنگامی که فرد لکنت زبان می کند شنونده به جای دیگر نگاه می‌کند، متوقف کردن فرد هنگام لکنت زبان کردن، کمک هنگام لکنت کردن و یا به صورت ساده‌تر شنونده با فردی که لکنت می کند حرف نمی‌زند، عدم اطمینان شنونده را به اثبات می رساند. به هر حال هیچ کدام از این واکنش ها کمک کننده نیستند. به عبارت دیگر افرادی که لکنت می کنند می خواهند همانند دیگران با آنها رفتار شود. آنها در مورد تفاوت گفتار خود با گفتار دیگران و اینکه گفتن جملات بیشتر طول میکشد آگاه هستند.

 نشانه‌های لکنت چیست؟

1. تکرار: در گفتار افرادی که لکنت می کنند اغلب تکرار کلمه یا قسمتی از کلمه مشاهده می شود.مثال: ت ت ت توپ
2. کشش: در گفتار افرادی که لکنت می کنند اغلب کشش صداهای گفتاری مشاهده می شود. مثال: سسسسسوت
3. قفل: امکان دارد گفتار کاملاً متوقف یا قفل شود. قفل زمانی است که دهان بدونِ بیرون آمدن هیچ صدایی برای گفتن یک صدا در وضعیت خود قرار گرفته است. مثال: توقف جریان هوا و اندام گفتاری در وضعیت گفتن صدای اول کلمه کارتون.

لکنت چگونه تشخیص داده میشود؟

شناسایی لکنت زبان در گفتار افراد به نظر کار آسانی است. ناروانی های گفتاری اغلب قابل مشاهده هستند و ارتباط شخص را مختل می کنند. شنونده ها وقتی فردی لکنت می کند معمولاً می‌توانند آن را تشخیص دهند. لکنت زبان می تواند بر چیزی فراتر از گفتار قابل‌ مشاهده فرد تاثیر گذار باشد و عوارض لکنت زبان بسیار است. بعضی از ویژگی‌های گفتار همراه لکنت زبان برای شنونده ها قابل شناسایی نیست. پس از تشخیص لکنت نیاز به مهارت یک آسیب‌شناس گفتار و زبان معتبر دارد.

توجه : هنگام ارزیابی آسیب‌شناس گفتار و زبان و دکتر لکنت زبان تعداد و نوع ناروانی های گفتاری ای که شخص در موقعیت و محیط های مختلف تولید می کند را ثبت می‌کند. همچنین وی روشهایی که شخص به ناروانی های گفتاری واکنش نشان می دهد و یا با آنها سازگار می شود را ارزیابی می کند. همچنین وی باید اطلاعاتی در مورد عوامل تشدید کننده مشکل جمع آوری نماید. ممکن است به ارزیابی های دیگری مانند سرعت کفتار، مهارت های زبانی و… نیاز باشد.

کودکان کم سن و سال تر:

پیش بینی احتمال تداوم یافتن لکنت زبان بسیار مهم است. ارزیابی شامل یکسری آزمون ها، مشاهدات و مصاحبه‌ها است. عوامل هشداردهنده احتمال تداوم یافتن لکنت زبان که بین آسیب شناسان گفتار و زبان مشترک است به شرح زیر هست:

• تاریخچه خانوادگی لکنت کردن
• لکنت کردن بیش از 6 ماه تداوم داشته است
• وجود مشکلات گفتار و زبان و دیگر
• ترس های عجیب یا نگرانی های کودک یا والدین در مورد لکنت

کودکان بزرگتر و بزرگسال:

پرسیدن سوال آیا احتمال دارد لکنت زبان تداوم پیدا کند؟ اهمیت کمتری دارد زیرا لکنت زبان به اندازه کافی تداوم پیدا کرده است و در زندگی شخصی فرد مشکل ایجاد کرده است. ارزیابی این افراد شامل آزمون ها، مشاهدات و مصاحبه‌هایی برای بررسی شدت کلی علائم لکنت زبان است و علاوه بر این تاثیر لکنت بر توانایی شخص برای برقراری ارتباط و شرکت در فعالیت های روزانه را ارزیابی می‌کنند.

بهترین کار هنگام صحبت کردن با افرادی که لکنت می کنند دادن زمان کافی برای گفتن چیزی است که می‌خواهند بگویند است. سعی نکنید کلامش را قطع کنید و یا گفتارش را تکمیل کنید. انجام این کارها نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه فشار بیشتری بر فرد وارد می کنید. همچنین توصیه هایی مانند آهسته تر، آرامش داشته باش یا نفس عمیق بکش می‌تواند باعث شود شخص احساس راحتی نکند.

روش‌های درمانی لکنت چیست؟

اغلب برنامه های درمانی برای افراد مبتلا به لکنت زبان روش های رفتاری است. گفتاردرمان لکنت زبان به افرادی که لکنت می کنند برای بهبود ارتباط کلامی مهارت‌های خاصی را آموزش می‌دهند. برای مثال کنترل یا تنظیم سرعت گفتار را به افرادی که لکنت می کنند، آموزش می‌دهند. علاوه بر این ممکن است فرد با یک سرعت پایین تر گفتن کلمات را آغاز کند و حالت کشش ماهیچه های گفتاری کمتر مشاهده شود. همچنین ممکن است نحوه کنترل یا تنظیم تنفس را یاد بگیرند. فرد پس از تسلط بر کنترل سرعت گفتار، اغلب با سرعتی پایین‌تر از گفتار طبیعی با استفاده از عبارات و جملات کوتاه، تمرین گفتار نرم و روان را شروع می‌کند. فرد با گذشت زمان با سرعت طبیعی، در جملات طولانی و محیط‌های دشوار می تواند گفتار روان داشته باشد.

نتیجه‌گیری:

لکنت زبان یک اختلال گفتاری با ریشه‌های چندوجهی (عصبی، روانی و محیطی) است که با تکرار، کشش یا توقف غیرارادی در تولید صداها و کلمات همراه است. این پدیده نهتنها یک چالش فیزیکی، بلکه تحت تأثیر عوامل هیجانی مانند استرس، ترس از قضاوت یا کمبود اعتمادبه نفس تشدید میشود. آگاهی عمومی درباره لکنت زبان به کاهش انگ اجتماعی و ایجاد محیطی حمایتی برای افراد مبتلا کمک میکند. تشخیص به موقع و مراجعه به متخصصان گفتاردرمانی و روانشناسی، نقش کلیدی در بهبود کیفیت زندگی این افراد دارد. در نهایت، لکنت نباید به عنوان یک محدودیت دیده شود، بلکه بخشی از تنوع انسانی است که با درک و همراهی جامعه قابل مدیریت است.

سوالات متداول:

1-آیا لکنت زبان بر هوش یا توانایی های ذهنی فرد تأثیر میگذارد؟
خیر، لکنت هیچ ارتباطی با سطح هوش یا توانایی های شناختی فرد ندارد. بسیاری از افراد مبتلا به لکنت، از هوش بالایی برخوردارند و در حوزههای مختلف موفقیت های چشمگیری داشته‌اند.

2-آیا لکنت زبان قابل پیشگیری است؟
پیشگیری کامل ممکن نیست، اما کاهش استرس‌های محیطی، تشویق گفتار آرام در کودکان و مراجعه به موقع به متخصص در صورت مشاهده علائم اولیه، خطر تبدیل شدن لکنت موقت به مزمن را کاهش میدهد.