دسته: اوتیسم

تشخیص چپ و راست در اوتیسم

مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در زمینه تشخیص اوتیسم و درمان تخصصی آن فعالیت می نماید. گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم و رفتاردرمانی اوتیسم از خدمات ویژه این مرکز می باشد. یکی از مفاهیم مهم در حیطه کاردرمانی کودکان اوتیسم تشخیص چپ و راست است که در تمرینات کاردرمانی به صورت ویژه مورد آموزش قرار می گیرد. بررسی دقیق علائم اوتیسم و درمان صحیح آن موجب پیشرفت کودکان و بهبود شرایط زندگی او می گردد. مرکز اوتیسم دکتر صابر با استفاده از تجهیزاتی نظیر سنسوری روم، اتاق تاریک و… در پیشرفت توانایی های کودکان اوتیسم به صورت تخصصی فعالیت می نماید.

اوتیسم و مشکل تشخیص چپ و راست

تشخیص چپ و راست در فهم جهان و اینکه مودک بداند کجا قرار گرفته و جهان اطراف او چگونه سازماندهی شده است، بسیار مهم می‌باشد. تشخیص راست و چپ می‌تواند به سه قسمت تقسیم شود.

راست و چپ بدن خود فرد، بدن سایر افراد و اشیا در محیط، محیطی که ما در آن زندگی می‌کنیم در بیشتر مواقع برای افراد راست دست ساخته شده است. اغلب کودکان با اختلالات طیف اوتیسم در تشخیص اینکه راست یا چپ دست هستند، تأخیر دارند و زمانی که دست غالب این افراد مشخص می‌شود، مشاهده می‌شود که بیش از نیمی از آنها چپ دست هستند. این امر زندگی را برای کودکان پیچیده‌تر می‌سازد. اینجا تعدادی از فعالیت‌های روزانه وجود دارند که می‌توانید به واسطة آنها ابزارهای یادگیری را برای کودک فراهم نمایید تا او بتواند راست و چپ بودن را در دنیای خود، بهتر درک نماید. وقتی کودک راست و چپ را دقیق متوجه شود، دیگری نیازی به فکر کردن به آن نخواهد داشت و زمانی که جهتی به او گفته می‌شود به صورت خودکار به آن پاسخ می‌دهد. زمانی که کودک دچار استرس است یا از چپ و راست بودن حرکتی مطمئن نباشد، نیاز دارد تا بیش از زمان معمول تمرکز نماید. بسیاری از شعرهای کودکی از حرکات بدن به ویژه چپ و راست استفاده می‌کند و ابزارهای یادگیری بسیار مناسبی هستند. ممکن است متوجه شده باشید که کودکان با اختلالات طیف اوتیسم از موسیقی لذت می‌برند و می‌توان از این علاقه برا ی آموزش مهارت‌ها استفاده کرد. حتی اگر از شعر و آهنگ خاصی استفاده نکنید، کودک اغلب زمانی که شما اطلاعات را به صورت ریتمیک به او ارائه می‌کنید، توجه بیشتری به شما خواهد کرد که می‌تواند موجب شگفتی شما گردد.
جز در اشکال گرد مانند توپ می‌توانید سمت راست و چپ هر شی را در محیط تشخیص دهید. هر روز که کودک خودش این کار را انجام دهد در واقع فرصت یادگیری خواهد داشت و شما می‌توانید با استفاده از اشیای مورد علاقه کود دانش او را نیز افزایش دهید. ویژگی‌های شی اعم از سمت راست و چپ، شکل، بافت و رنگش را به کودک یادآوری نمایید. برای نمونه اگر شما در حال نگاه کردن به یک کتاب همراه با کودک هستید، به شخصیت مورد علاقه کودک در سمت راست یا چپ صفحه اشاره نمایید. این کار را چند بار در روز و د رموقعیت‌ها و شرایط مختلف انجام دهید تا آگاهی کودک از اینکه اشیا دارای سمت راست و چپ هستند، افزایش یابد.

تمرینات تشخیص چپ و راست در کودکان اوتیسم

دست راست من
گام اول در فمیدن مفهوم راست و چپ در دنیای اطراف این است که کودک بداند بدن او نیز دارای دو سمت راست و چپ است.
1- در زمان حمام کردن سمت راست و چپ بدن را همراه با شستشو مشخص کنید و مثلاً به کودک بگویید «اینها انگشتان پاس راست تو هستند و الی آخر.»
2- در زمان لباس پوشیدن از کودک بخواهید پای راستش را بیاورد و شما جوراب را به پای او بپوشانید. اگر کودک در تشخیص اشتباه کرد یا مطمئن نبود، منتظر پاسخ او بمانید. بعد از 10 الی 15 ثانیه پای راست او را بگیرد و در حالی که جوراب را می‌پوشانید بگویید این پای راست تو است. این کار را با لباس‌های دیگر نیز انجام دهید. اگر برای منتظر ماندن به پاسخ کودک بعد از هر لباس، زمان کافی ندارید، حداقل یک بار این کار را انجام دهید. هر بار با بخش‌های مختلف بدن و نیز با تکه لباس‌های گوناگون این کار را انجام دهید. این کار را هر روز انجام دهید تا کودک متوجه شود که در واقع بدن او دارای دو سمت راست و چپ است.
3- در زمان راه رفتن دست کودک را بگیرید و به او بگویید که کدام دستش را نگه داشته‌اید. این کار سبب می شود تا کودک متوجه شود دو سمت مختلف بدنش در تمام طول روز ثابت باقی می‌ماند. تکان خوردن دست کودک در زمان پیاده‌روی، آگاهی او از دستش را افزایش خواهد داد.
4- وقتی کودک در حال خوردن و آشامیدن چیزی است به او بگویید که در حال انجام چه کاری است و توجه او را با گفتن اینکه «تو فنجان را با دست چپ‌ات نگه داشتی» جلب نمایید.
5- برخی از کودکان یک دستبند یا ساعت که دوست دارند هر روز آنها را به دستشان ببندید. آنها معمولاً دستبند خود را همیشه به مچ یکی از دستانشان می‌بندند. همین کار یک فرصت بسیار خوب برای آموزش سمت راست و چپ بدن است که می‌تواند به عنوان یک راهنما در مدرسه هم مورد استفاده قرار گیرد.
6- بسیاری از آهنگ‌ها و اشعار دوران کودکی به تشخیص سمت راست و چپ یدن می‌پردازد و در واقع انجام حرکات و آواز خواندن یک راه بسیار خوب برای یادگیری است. ذهن کودک اوتیسم نسبت به اطلاعات در زمانی که به صورت ریتمیک و دارای ملودی ارائه می شوند، بیدارتر و هوشیارتر عمل می‌کند.

سمت راست مامان

گام دوم در درک اینکه دو سمت راست و چپ در بدن وجود دارد، کسب آگاهی از این واقعیت است که سایر مردم نیز دارای دو سمت راست و چپ در بدن خود هستند. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم در دیدن اشیا از نگاه دیگران (به شکلی که بقیه می‌بینند)، دچار مشکل ستند. این راه یک راه مناسب برای جلب توجه آنها به این مسئله است که بدن افراد دیگر نیز دارای دو سمت چپ و راست می باشد و اینکه چپ و راست آنها می‌تواند با چپ و راست بدن شما فرق داشته باشد. بهتر است به کودک نشان دهید که وقتی مقابل او هستید دست راست او روبروی دست چپ شما قرار دارد. اغلب بزرگترها به دست چپ خود ساعت می‌بندند. این قضیه را به کودک توضیح دهید که سبب می‌شود با تکرار وگذر زمان او یاد بگیرد که بابا و مامان به مچ دست چپ خود ساعت می‌بندند. رو‌ش‌های دیگری نیز برای نشان دادن چپ و راست در بدن دیگران وجود دارد. برای نمونه اگر شخصی برای ملاقات به سمت کودک می‌آید، می‌توانید بگویید «به مادربزرگ صوفی سلام کن. مامان بزرگ انگشتر آبیش رو به دست راستش کرده.» تکان دادن دست‌ها یا بازی‌های صدادار که تکان دادن دست را هم در خود داشته باشند، راه مناسب دیگری برای نشان دادن این است که دیگران نیز دارای سمت راست و چپ در بدن خود هستند.

سمت راست و چپ تختخواب
دانستن اینکه اشیا در محیط نیر دو سمت دارند، پیچیده‌ترین سطح آگاهی از چپ و راست است. ما معمولاً‌ بدون فکر کردن می‌دانیم که دکمه‌های روشن یا خاموش اشیا در سمت راست آنها قرار دارند. کتاب را از سمت چپ (در زبان فارسی) باز می‌کنیم و از سمت راست به چپ می‌خوانیم. هر روز همراه با کودک دقایقی را صرف تماشای اشیای محیط نمایید. درباره ویژگی های بارز و نیز سمت راست و چپ اشیایی که می‌بیند با صدای بلند و هیجان صحبت کنید. در زیر چند راه برای تقویت مفهون راست و چپ بدون نیاز به گفتن شفاهی آنها ارائه شده است:
1- زمانی که برای کودک کتاب می‌خوانید، او را روی پای خود و یا در نزدیک خود بنشانید تا بتواند کلمات و تصاویر کتاب را ببیند.
2- انگشت اشاره او را بگیرید. (اگر دست غالب کود را می‌شناسید، آن را بگیرید و در غیر این صورت از دست راستش استفاده کنید.)
3- انگشت او را در زیر کلماتی که می‌خوانید، حرکت دهید. اگر کودک خسته می‌شود و یا احساس ناراحتی می‌کند، لازم نیست این کار را در تمام داستان انجام دهید. با این حال هر بار که شروع به خوندن داستانی می کنید این کار را انجام دهید. کودک به مروز از این کار لذت خواهد برد و حتی ممکن است خودش انگشتش را بلند نماید و نشان دهد که می‌خواهد داستان را بخواند.
4- از کودک بخواهید بخش‌هایی از تصویر را با دست راست یا چپش نشان دهد. برای مثال ممکن است از او اینطور بپرسید: کلاه خرسی که در سمت راست قرار دارد، چه رنگی است؟
5- وقتی کودک چپ و راست را یاد گرفت، می توانید با افزودن مفاهیمی مثل بالا، پایین و وسط به بازی‌های روزانه، چالش را بیشتر نمایید.
6- از کودک بخواهید در چیدن میز به روشی که شما می‌خواهید، کمک کند. یک مدل به او نشان دهید و اجازه دهید هر بار فقط یک جزء را اضافه نماید. برای مثال چنگال را در سمت چپ بگذارید.

سوالات متداول:

1-آیا مشکل در تشخیص چپ و راست بر یادگیری نوشتن تاثیر دارد؟
بله، این مشکل می‌تواند در جهت‌یابی حروف و شروع نوشتن اختلال ایجاد کند. بهتر است همزمان با آموزش نوشتن، جهت‌ها را هم تقویت کنید.

2-از چه سنی باید آموزش چپ و راست را شروع کنیم؟
معمولاً از 4-5 سالگی می‌توان آموزش را آغاز کرد، اما در کودکان اوتیسم ممکن است نیاز به زمان بیشتری داشته باشد. بهتر است با مفاهیم ساده‌تر شروع کنید.

کاردرمانی اوتیسم و آگاهی از خود

مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم یکی از مراکز تخصصی در زمینه تشخیص و درمان کودکان در تهران می باشد که با تجربه بالغ بر 18 سال در زمینه گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم و رفتاردرمانی اوتیسم به بسیاری از کودکان اوتیسم در جهت استقلال و بهبود شرایط زندگی کمک نموده است. مرکز اوتیسم دکتر صابر با تشخیص اوتیسم و درمان به موقع و همه جانبه آن با استفاده از تجهیزات و تبحر متخصصین این مرکز در تهران شناخته شده می باشد. کاردرمانی حسی، شکل گیری آگاهی بدنی در کودکان اوتیسم، کاردرمانی ذهنی و گفتاردرمانی از درمان های مفید در حیطه کودکان اوتیسم می باشد که توسط متخصصین مرکز در کلینیک و همچنین در محیط منزل به کودکان ارائه می گردد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید. 

کاردرمانی حسی اوتیسم و شکل گیری آگاهی بدنی

شکل گیری آگاهی بدنی و آگاهی از خود در کودکان اوتیسم از مواردیست که نیازمند کمک و تجربه کاردرمانگران مرکز می باشد. شناخت اندام ها و درک صحیح از تصویر بدن در کودک اوتیسم توسط تمرینات مختلفی شکل می گیرد. در زیر به ارائه قسمتی از آن می پردازیم.
فعالیت‌های روی میزی از مهارت‌های حرکتی ظریف استفاده می‌کند و منجر به رشد توالی و استفاده از ابزار می گردد. این کار دستی می‌تواند در چند جلسه انجام شود.
1- از کودک بخواهید دستش را روی برگة کاغذ بگذارد در حالی که انگشتانش را کاملاً از هم باز کرده است.
2- کودک جای دست خود را روی کاغذ بکشد. همزمان با کشیدن دست کودک، برای ایجاد درونداد لمسی بیشتر، فضای میان هر یک از انگشتان را لمس کنید. به کودک کمک کنید تا یکی از دستانش را روی کاغذ نگه دارد و با دست غالب خود، آن دست را بکشد. بعد از بلند کردن دست از روی کاغذ و دیدن جای دست او بگویید «این دست تو است»
3- کودک جای دست خود را بِبُرد که راهی مفید برای رشد مهارت‌های دستی دو طرفه است. این کار می‌تواند برای سمت دیگر بدن نیز تکرار شود و تا کامل کردن بدن یک فرد انجام شود.
4- از کودک بخواهید روی زمین دراز بکشد و دور بدن او را مشخص نمایید. اگر کودک قادر به گفتن قسمت‌های مختلف بدنش باشد، بعد از شما او می‌خواهد این کار را انجام دهد. بخشی از بدن کودک را که هدف شما برای آموزش و کشیدن است، لمس نمایید.
5- از کودک بخواهید تکه‌های بریده شده کاغذ را رنگ یا تزئین نماید تا زمانی که تمام بخش‌ها کامل گردد.
6- این «من کاغذی» را نشان دهید و در طول یادگیری بخش‌های بدن به آن اشاره کنید. اگر کودک در قسمتی از بدنش دچار مشکل است، استفاده از این کاردستی به کودک کمک می‌کند تا با شما ارتباط برقرار کرده و شما را از وضعیت خود مطلع سازد.
کودکان معمولاً زمانی که بزرگترها م به نوبت کاری را با آنها انجام می‌دهند، لذت بیشتری می‌برند. دست خود را روی برگه کاغذ قرار دهید و از کودک بخواهید کناره‌های انگشتان شمار ا مشخص و دنبال نماید، کودک ممکن است فقط روی کاغذ خط خطی کند و هر بار رد یک یا دو انگشت را مشخص نماید. به کودک اجازه دهید که هر بار با میل خودش پیش برود، خواه دست شما روی کاغذ باشد یا دست خودش. پس از آنکه کشیدن هر پنج انگشت شما را به اتمام رساند، دست خود را از روی کاغذ بردارید تا نتیجه کار خود را ببیند. اشتیاق خودتان را با برداشتن و گذاشتن دستتان روی نتیجة کار کودک، با او در میان بگذارید. کودک را تشویق کنید تا همان کار را روی دست خودش دوباره انجام دهد. او را با اشاره به دستش و سپس اشاره به برگه سر شوق بیاورید. هر بار به او زمانی برای واکنش دادن بدهید (30 ثانیه و گاهی بیشتر). این رفتاری تکراری به کودک یاد می‌دهد که او می‌تواند دستش را بکشد و تصویر روی برگه، دارای معنا می‌شود. او سپس یاد می‌گیرد که می‌تواند با هر بار برداشتن دستش از روی کاغذ، نتیجة کار خود را ببیند و این کار اگاهی کودک از دستش را افزایش خواهد داد.

توجه اشتراکی در اوتیسم و آگاهی از خود

آگاه بودن و نگاه کردن به چیزی که یک فرد دیگر هم به آن نگاه می‌کند، توجه اشتراکی نامیده می‌شود. توجه اشتراکی رفتاری است که معمولاً در کودکان با اختلالات طیف اوتیسم، وجود ندارد و یا با تأخیر شکل می‌گیرد. به اشتراک گذاشتن تجربیاتی که در بالا ذکر شد به کودکان اجازة تجربة توجه اشتراکی را می‌دهد. افزایش چنین تجربیاتی اجازة بهبود مهارت‌های ارتباطی و آگاهی از خود و دیگران را به کودک خواهد داد. شاید بخواهید همراه با کودک اوتیسم به برگه نگاه کنید اما تمام تلاشتان را بکنید تا به چهرة کودک نگاه کنید. شاید کودک اوتیسم فقط برای لحظه‌ای به شما نگاه کند اما نباید آن تماس چشمی گرانبها را از دست بدهید. یک راه جذاب دیگر برای کمک به کودک جهت رشد خودآگاهی استفاده از آینه است. به کودک اجازه دهید به آینه نگاه کند و شما پشت سر او قرار بگیرید تا شما را نیز در آینه ببیند. از مقابل آینه کنار بروید طوری که فقط تصویر کودک در آن باشد. این کار را تکرار کندی تا کودک به تفاوت تصویرها توجه کند. کودکان دارای رشد عادی معمولاً با خودشان در آینه صحبت می‌کنند و سعی می‌کنند تا تصویر را با دستشان بگیرند. کودکان دچار اختلالات طیف اوتیسم ممکن است با تصویر دورن آینه مشابه سایر تصویرها برخورد کنند. آنها در حالی که همچنان به آینه نگاه می‌کنند دستشان را حرکت می‌دهد یا صورت خود را لمس می‌کنند. با انجام این کار در واقع شما لمس و حرکت را به صتویر بینایی اضافه کرده‌اید و کودک چند راه مختلف برای درک تصاویر در آینه دارد.
استفاده از فعالیت‌های معمول نیز یک راه دیگر برای افزایش درک کودک از تصویر است. کودک را مقابل آینه بنشانید، در حالی که موهای او را شانه می‌زنید و یا در حال مسواک کردن دندانهایش می‌باشید. در این مواقع کودک همزمان با اینکه لمس شدم موها و دندان‌هایش را احساس می‌کند، می‌تواند آن را نیز در آینه ببیند. این کار می‌تواند برای لباس پوشیدن، نقاشی روی صورت یا هر فعالیت دیگری که مربوط به سرگرمی یا مراقبت باشد، انجام گردد.

سوالات متداول:

1-آگاهی از خود در کودکان اوتیسم چه اهمیتی دارد؟
آگاهی از خود (Self-Awareness) به کودک کمک می‌کند تا بدن، احساسات و نیازهای خود را بهتر درک کند. این مهارت پایه‌ای برای یادگیری خودتنظیمی، ارتباط مؤثر و استقلال است. کودکان اوتیسم اغلب در پردازش اطلاعات حسی و شناختی مربوط به خود مشکل دارند، بنابراین کاردرمانی با تقویت این آگاهی، به آن‌ها در کنترل رفتارها و بهبود تعاملات اجتماعی کمک می‌کند.

2-تفاوت آگاهی از خود در کودکان اوتیسم با کودکان عادی چیست؟
کودکان عادی به‌طور طبیعی آگاهی از خود را توسعه می‌دهند، اما کودکان اوتیسم نیاز به آموزش مستقیم دارند. تفاوت اصلی در مشکل آن‌ها در ارتباط برقرار کردن بین احساسات جسمی و هیجانی، تمرکز بیش‌حد بر جزئیات به جای تصویر کلی، و اختلال در درک مالکیت بدن است. این چالش‌ها باعث می‌شود درک خود و نیازهایشان برایشان دشوارتر باشد.

کاردرمانی اوتیسم چیست

یکی از مهمترین درمان های شناخته شده در حیطه کودکان اوتیسم خدمات کاردرمانی و گفتاردرمانی اوتیسم می باشد. متخصصین حیطه گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم با استفاده از تکنیک های درمانی روز دنیا به درمان اختلالات حسی، بی قراری، مشکلات رفتاری و اختلالات گفتاری کودکان اوتیسم می پردازند. مرکز تخصص توانبخشی اوتیسم دکتر صابر در زمینه توانبخشی کودکان اوتیسم با بیش از 18 سال تجربه در تهران فعالیت می نماید از دیگر خدمات مرکز اوتیسم دکتر صابر در حیطه تشخیص اوتیسم و درمان آن، بازی درمانی و رفتاردرمانی اوتیسم  می باشد که توسط متخصصین این مرکز ارائه می گردد. درمانگران مجرب مرکز در کنار درمان های داخل مرکز به درمان کودکان در منزل نیز پرداخته و روند بهبودی را تسهیل می نمایند.

نکاتی در حیطه کاردرمانی کودکان اوتیسم

برای اینکه کودکان دچار اختلالات طیف اوتیسم، فعالیت‌های حرکتی و ذهنی را بهتر متوجه شوند، همراه با دستورات کلامی و یادآورها آن فعالیت را به او نشان نیز بدهید. تا جای ممکن در کاردرمانی اوتیسم از کلمات کمتری برای توضیح کارهایی که انجام می‌دهید استفاده کنید و بیشتر از نشان دادن فعالیت استفاده کنید. احتمال اینکه کودک دستورالعمل‌های فیزیکی را متوجه شود و بتواند از آنها تقلید کند، بیشتر از دستورات کلامی است. این فرض حتی زمانی که کودک گفتار خوبی نیز دارد و با کارهایی مثل تکان دادن سر نشان می‌دهد گفته‌ها را متوجه می‌شود، نیز صدق می‌کند.

هماهنگی چشم و دست یکی از مهار‌ت‌های اولیه ای است که کودک کسب می‌کند و یکی از مهارت‌ بینایی حرکتی محسوب می‌گردد. وقتی یک کودک با رشد طبیعی دستانش را مقابل صورتش می‌گیرد، در حال یادگیری نشان دادن دست‌ها به خودش و نحوة حرکت آنها می‌باشد. به مرور که کودک بزرگتر می‌شود و شروع به برداشتن اسباب بازی می‌کند با حرکت دادن آن به خودش نشان می‌دهد که قادر به انجام این کار است. در ابتدا یادگیری به صورت اتفاقی و سپس در جهت تعامل هدفمند با محیط است که فرصت رشد هماهنگی چشم و دست در قالب بازی را فراهم می‌آورد. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم اغلب دست‌ها و اسباب بازی‌هایشان را به خودشان نشان نمی‌دهند. از این رو ما باید در ایجاد رشد مشابه، برای این کودکان در حیطه کاردرمانی اوتیسم خلاق باشیم و به آنها در این راستا کمک نماییم. هدف این فعالیت‌ها مجبور کردن کودک برای نگاه کردن به شیء متحرک است. اینکه می‌گوییم شیء متحرک باشد به این دلیل است که کودک اوتیسم آن را حرکت می‌دهد و خودش نیز آن را با چشم‌هایش تعقیب می‌کند. وقتی کودکان با اختلالات طیف اوتیسم بزرگتر می‌شوند لازم است که از اشیاء برای اهداف خود استفاده کنند و نشان دهند که آن هدف را متوجه شده‌اند.

تکنیک های کاردرمانی اوتیسم

نوزادان: از تولد تا دو سالگی
توجه کودک را با صداهایی مانند نام او یا هر صدای دیگری که کودک به آن توجه می‌کند، جلب نمایید. یک شیء با تضاد رفنگی بالا را در معرض دید او قرار دهید و هر زمان که کودک به آن نگاه کرد، ‌بلافاصله پاداش مثبت داده و او را تشویق نمایید. اسباب بازی‌های سیاه و سفید برخلاف آنهایی که رنگ ملایمی دارند از تضاد رنگی بالایی برخوردارند. پاداش می‌تواند گفتن کلمه‌ای مثل خیلی خوب یا حرکت دادن و یا لمس کردن به گونه‌ای باشد که می‌دانید کودک لذت می‌برد. سپس شیء را در دست کودک قرار دهید. اگر اسباب بازی به کشی وصل باشد بهتر است چرا که کودک تجربة نگه داشتن شیء را به طور مستقل به دست خواهد آورد. مشارکت فعال برای احساس کنترل زودهنگام و استقلال و نیز آگاهی از داشتن اثر بر دنیای پیرامون بسیار مهم است. وقتی کودک به شیء نگاه می‌کند، حرکت دادن آن را ادامه دهید. وقتی شیء خیلی آرام به مچ کودک وصل است می‌تواند آن را حرکت دهد اما زمانی که متوجه شدید کودک دیگر به شیء‌ نگاه نمی‌کند، آن را از مچش جدا کرده و مراحل بالا را دوباره انجام دهید. این کار را 5 بار و هر بار 3 الی 4 مرتبه در روز انجام دهید. وقتی کودک شروع به نگاه کردن به شیء که در دستش است، کرد دیگر نیاز به اتصال کش نخواهد بود. برای ایجاد تنوع حداقل از سه نوع متفاوت اسباب بازی استفاده کنید.

نوپایان: دو تا 5 سالگی
نگاه کردن کودک به صورت فعالانه در جهتی که شما می‌خواهید شیء را با چشمانش دنبال کند، اهمیت زیادی دارد. در کودکان با رشد طبیعی لمس اتفاقی یک شی‌ء از طریق حرکت، خواه تلاش برای گرفتن و خواه برای راندن شیء دیده می شود. کودک آگاهی از محیط را با تصدیق این که چیزی را لمس می‌کند، نشان می‌دهد. این تصویق کردن می‌توند به صورت تولید صدای شاد یا تلاش برای حرکت دادن یا لمس کردن دوبارة شیء باشد. وقتی کودک بزرگتر می شود از اشیا به ورت هدفمند استفاده خواهد کرد. او ممکن است از تراشیدن ریش و یا شانه کردن موی پدرش تقلید کند. کودک درک می‌کند که اشیای اطراف باید استفاده شوند و او قدرت استفاده از آنها را دارد. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم الزاماً اگاهی خود از لمس اشیاء را نشان نمی‌دهند و بنابراین تمرین مهارت‌ةای حرکتی ظریف لرا که لازمة دستکاری کردن اشیای‌م محیط است، انجم نخواهند داد. وقتی کودک بزرگتر می‌شود تأخیر در هماهنگی چشم و دست او هم ادامه می‌یابد چرا که به صورت فعالانه در جستجوی اسباب بازی و یا سایر اشیاء‌ برای استفادة معنادار نخواهد بود. این نبود استفاده از دست بر دستکاری اشیا منجر به تأخیر حرکات ظریف خواهد شد و کودک از دست هایش تنها به یک صورت و بدون تنوع در حرمات استفاده خواهد کرد. یک بازی که کودک را به استفاده از دت‌هایش به شکل‌های گوناگون تشویق می‌کند، جمع‌آوری اشیای مختلف و قرار دادن آنها در یک کیف یا قفسه است. مطمئن باشید که اشیاء جنس و شکل‌های مختلفی دارند. زمانی که اشیا را در کیف می‌گذارید به کودک نشان دهید و نامشان را بگویید. اشیا باید در راستای دید کودک باشند. از کودک بخواهید دستش را به سمت کیف ببرد و یکی از وسایل را بردارد. در ابتدا ممکن است او نیاز به کمک داشته باشد. وقتی شیء را برداشت باید آن را به شما و خودش نشان دهد. همزمان با این مراحل همه چیز را به او بگویید و به او نشان دهید که چگونه با وسیله‌ای که برداشته است، کار کند. در نهایت به او اجازه دهید به صورت مستقل شیء را حرکت دهد و لمس کند. اشیایی که کودکان درد این سن می‌توانند داشته باشند شامل توپ، فنرهای بازی، مجموعه ای از کلیدها، قاشق، اسباب بازی کوکی و مجموعه حیوانات کوچک است. این بازی کودک را به تصویرسازی ذهنی ترغیب می‌کند و به رشد مهارت بقای اشیا در او کمک می‌کند. علاوه بر این دستکاری اشیای گوناگون به استفاده و تقویت عضلات مختلف دست منجر می‌شود. از اسباب بازی‌های که با باطری کار می‌کنند و یا با فشردن یک دکمه راه می‌افتند تا جای ممکم استفاده نکنید. هدف این است که کودک روی محیط پیرامونش تأثیر بگذارد که اسباب بازی‌های باطری‌دا کمکی نمی‌کند. شنا کردن یک فعالیت خارق‌العاده برای بسیای از مهارت‌های است. در این حالن کودک همزمان با نگاه به اطرافش حرکت می‌کند. این حرکت کردن تمرینی مناسب برای چشم‌ها است چرا که کودک دائماً نیاز دارد بر توجه بینایی‌اش تمرکز نماید.

کاردرمانی اوتیسم و مدرسه

کودکان با رشد طبیعی تا این سن غلبة طرفی را در دست خود پیدا کرده‌اند و مشخص شده است که راست یا چپ دست هستند. آنها از دست غالب و گرفتن انبری برای نگه داشتن مداد یا مداد شمعی استفاده می کنند و یا خط نسبتاً خوانایی می‌نویسند. کودک در این سن می‌تواند به صورت هدفمند بنویسد و زمانی که بزرگتر می‌شود از فضای موجود برای نوشتن آنچه نیاز است، استفاده نماید. در کنار نوشتن، در سال‌های مدرسه کودکان بازی‌های ورزشی و نواختن ابزارهای موسیقی را یاد می‌گیرند و به کارهای دستی خاصی که نیاز به استفاده از ابزار و مهارت دست دارد،‌ علاقه نشان می‌دهند.

حرکت ظریف یا مهارت‌های هماهنگی چشم و دست ضعیف در کودک می‌تواند منجر به ناامیدی بزرگی گردد. کودکان نیز برای شرکت در فعالیت‌هایی که باعث ناامیدی و حتی ناراحتی ‌آنها شود، علاقه ای ندارند. این امر می‌توند آغاز یک سراشیبی باشد. وقتی کودک برای استفاده از دست هایش مقاومت می‌کند در واقع تمرین‌های روزمره و طبیعی زندگی که می‌توانستند این مهارت‌ها را بهبود بخشند، مورد غفلت واقع می‌شوند. از این رو مهارت‌های دست کودک رشد نخواهد یافت و مهارت‌های کارکردی او رفته رفته بدتر خواهد شد. باید حواسمان باشد که اگرچه کودکان با اختلالات طیف اوتیسم روند رشد کودکان با رشد عادی را طی نمی‌کنند اما به احتمال زیاد می‌توانند به نتایج مشابهی برسند و قادر خواهند بود تکالیف را به طور مستقل کامل نمایند.
ردیابی بینایی دنبال کردن یک شیء متحرک با چشم‌ها است. سر یا بدن حرکت نمی‌کند و تنها چشم‌ها هستند که شیء یا فرد متحرک را دنبال می‌کنند. ردیابی بینایی برای کودکان با اختلالات طیف اوتیسم دشوار است. این کودکان اغلب در نگاه کردن به دیگران اکراه دارند اما به چیزهایی که دوست دارند، نگاه می‌کنند. چیزی را که کودک دوست دارد در دستان بگیرد و ببیند که کودک به سمت آن دست دراز می‌کند یا فقط زمانی که آن را بالا / پایین و طرفین حرکت می‌دهید، به آن نگاه می‌کند. اگر کودک درک می‌کند از او بخواهید ت افقط با چشم‌هایش نگاه کند بدون اینکه سرش را بچرخانید. فعالیت‌های دیگر که هماهنگی چشم و دست را ترغیب می‌کند شامل جور کردن اشکال و حرکت دادن توپ با یک ماشین یا کامیون در یک مسیر جاده مانند است. وقتی کودک یک اسباب بازی متحرک را با چشمش دنبال می‌کند در حال تمرین دادن سیستم بینایی خود است. ار کودک یک ماشین یا قطار مورد علاقه دارد آن را حرکت دهید. وقتی با کودک بر روی زمین بازی می‌کند آن قطار را در مسیر دایره‌ای یا در الگوی هشت انگلیسی حرکت دهید. کودک وقتی بازی کردن شما را ببیند، در حال تمرین دادن عضلات چشمش است. قل دادن توپ به سمت کودک برای او سرگرمی بسیار خوبی است. کودک از اینکه توپ روی یک مسیر مستقیم به سمتش قل می‌خورد و شما نیز توپ را می‌گیرید، احساس رضایت می‌کند. برای ایجاد یک تجربة موفقیت‌آمیز نزدیک به کودک بنشینید و توپ را در دو جهت قل دهید تا کودک منظور شما را متوجه شود.
شکل هشت انگلیسی (8) از اشکال مورد علاقه درمانگران است. این شکل به کودک امکان عبور از خط وسط یا خط مرکزی بدن را می‌دهد و موجب می‌شود هر دو سمت مغز با هم در ارتباط باشند. بازی کردن با ماشین ها و کامیون‌ها و حرکت دادن آنها در این الگو یک راه عالی برای رشد مهارت هماهنگی چشم و دست است. با این حال چنانچه استفاده از این بازی منجر به احساس بی معنی و معمولی بودن اسباب بازی را در کودک تقویت کند و کمکی به درک هدف اسباب بازی در محیط نکند، زمان کمتری به آن اختصاص دهید. خوب است که بدانیم همه ما به ویژه افراد دچار اختلالات طیف اوتیسم در زمان‌هایی احساس بی‌حوصلگی می‌کنیم، بنابراین پس از چند دقیقه حرکت دادن کامیون مورد علاقه در الگوی هشت انگلیسی، به کودک اجازه دهید این کار را با بقیه ماشین‌هایش نیز انجام دهد. بازی‌های رایانه‌ای جوابگوی چالش‌های هماهنگی چشم و دست نیستند چرا که بسیاری از کودکان در بازی‌های مختلف مهارت پیدا می‌کنند و در استفاده از دکمه‌ها برای حرکت دادن تصاویر ماهر می‌شوند اما این مهارت‌ها به حوزه‌های کارکردی منتقل نمی‌شود. زمانی که کودک در دیدن تصاویر از فاصلة صندلی تا صفحة تلویزیون قوی‌تر می‌شود، این قدرت به فاصله‌های دیگر قابل تعمیم نخواهد بود. کودک نیاز دارد مهارت‌های بینایی را در فاصله‌های دورتر و نزدیک‌تر برای مواقعی مانند تکمیل پازل و گرفتن توپ نیز ایجاد نماید. بازی‌های رایانه‌ای به کودک در کارهایی مانند استفاده از خمیردندان برای مسواک زدن ک مک نخواهد کرد چرا که فاصله نزدیک تر است. از سوی دیگر ماندن به مدت طولانی در وضعیت راکد اجازة افزایش قدرت در عضلات مرکزی بدن را نمی‌دهد. این عضلات برای وضعیت دادن به بدن، تنفس و به طور کلی داشتن سلامت مناسب، از اهمیت زیادی برخوردارند. وقتی کودکی عضلات مرکزی ضعیفی دارد ممکن است درد در پشت، خستگی کلی، مهارت‌های ظریف و درشت ضعیف و کاهش حس رفاه را تجربه نماید. توپ بازی کردن با یک دوست یکی از راه‌های مناسب برای ایجاد هماهنگی چشم و دست است. ضربه زدن به یک بالون در هوا یا بازی کردن با فرد دیگری یک سرگرمی مفید است. این بازی در هر سنی می‌تواند انجام شود و ماهیت بده و بستانی بازی، اجتماعی شدن کودک را تقویت می‌کند. سایر ورزش‌ها مانند تنیس و پینگ پنگ نیز می‌توند این مهارت را تقویت نماید.

تکنیک‌های نوین کاردرمانی در بهبود علائم اوتیسم

کاردرمانی به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های توانبخشی برای کودکان مبتلا به اوتیسم شناخته می‌شود. امروزه با پیشرفت علوم اعصاب و روانشناسی، تکنیک‌های نوین کاردرمانی تحول بزرگی در بهبود علائم اوتیسم ایجاد کرده‌اند. این روش‌ها نه‌تنها بر مهارت‌های حرکتی، بلکه بر تقویت تعاملات اجتماعی، پردازش حسی و خودمراقبتی نیز تمرکز دارند.

1. یکپارچگی حسی (Sensory Integration)
یکی از روش‌های پیشرفته، درمان یکپارچگی حسی است که به کودک کمک می‌کند تا محرک‌های محیطی را بهتر پردازش کند. کاردرمانگران از ابزارهایی مانند سنسوری روم، توپ‌های تعادلی و وسایل لمسی استفاده می‌کنند تا واکنش‌های حسی کودک را تنظیم کنند.

2. بازی‌درمانی هدفمند
بازی‌های ساختارمند، ابزاری قدرتمند در کاردرمانی اوتیسم هستند. تکنیک‌هایی مانند بازی‌های تقلیدی، نقش‌آفرینی و استفاده از اسباب‌بازی‌های آموزشی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی و شناختی خود را تقویت کنند.

3. روش‌های مبتنی بر فناوری
امروزه از ربات‌های اجتماعی، واقعیت مجازی (VR) و اپلیکیشن‌های تعاملی برای جذب توجه کودکان اوتیسم استفاده می‌شود. این ابزارها به ویژه در بهبود تماس چشمی، توجه و یادگیری مؤثرند.

4. کاردرمانی اوتیسم در منزل
برخی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند جلسات کاردرمانی را در محیط آشنا برای کودک برگزار کنند. در این روش، درمانگر از وسایل خانگی و فعالیت‌های روزمره برای تقویت مهارت‌ها استفاده می‌کند.

5. برنامه‌های ABA و TEACCH
تکنیک‌های تحلیل رفتار کاربردی (ABA) و برنامه‌ریزی ساختاریافته (TEACCH) نیز در کاردرمانی کاربرد دارند. این روش‌ها با ایجاد روال منظم، به کودک کمک می‌کنند تا استقلال و انعطاف‌پذیری بیشتری کسب کند.

با ترکیب این تکنیک‌ها، کاردرمانی می‌تواند کیفیت زندگی کودکان اوتیسم را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد. برای دریافت بهترین نتیجه، مشاوره با متخصصان کاردرمانی توصیه می‌شود.

سوالات متدا.ل:

1-نقش والدین در کاردرمانی اوتیسم چیست؟
والدین نقش کلیدی در موفقیت کاردرمانی دارند. آن‌ها می‌توانند با یادگیری تکنیک‌های ساده، تمرینات را در خانه ادامه دهند، محیط مناسبی برای کودک فراهم کنند و با کاردرمانگر همکاری نزدیکی داشته باشند. مشارکت فعال والدین می‌تواند روند پیشرفت را تسریع کند.

2-آیا کاردرمانی می‌تواند به مهارت‌های ارتباطی کودکان اوتیسم کمک کند؟
بله، کاردرمانی می‌تواند به طور غیرمستقیم مهارت‌های ارتباطی را بهبود بخشد. از طریق تقویت تماس چشمی، زبان بدن، بیان احساسات و استفاده از ابزارهای ارتباطی جایگزین، کاردرمانی به کودک کمک می‌کند تا بهتر با دیگران تعامل داشته باشد.

اوتیسم و اسباب بازی های حسی

استفاده از ابزارها و اسباب بازی برای کودکان اوتیسم باید با دقت و تخصص خاصی انجام گیرد . نظر به اینکه کودک هرچه تجربیات بیشتر و بهتری داشته باشد به همان اندازه اطلاعات بیشتری را از محیط کسب خواهد کرد و به دنبال آن چیزهای بیشتری یاد خواهد گرفت. اسباب بازی‌ها رنگ‌ها و جنس‌های گوناگونی دارند و با لمس صداهایی را تولید می‌کنند، یک متخصص کاردرمانی می تواند والدین را در انتخاب بهترین وسایل و ابزار نظیر اسباب بازی حسی برای پیشرفت کودک اوتیسم در منزل یاری رساند. مرکز گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر با بهرگیری از تجهیزات و ابزار های روز دنیا و تخصص درمانگران مجرب مرکز به صورت تیمی در حیطه تشخیص و درمان کودکان اوتیسم و رفتاردرمانی اوتیسم  فعالیت می نماید. مرکز تخصص توانبخشی اوتیسم همچنان در زمینه گفتاردرمانی و کاردرمانی در منزل به این کودکان خدمات ارائه می دهد.

اسباب‌بازی حسی برای کودکان اوتیسم

وقتی برای کودکی که احتمال می‌دهید مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم است، اسباب‌بازی تهیه می‌کنید از ویژگی‌های آن اسباب بازی به خوبی مطلع باشید. اسباب بازی‌ها رنگ‌ها و جنس‌های گوناگونی دارند و با لمس صداهایی را تولید می‌کنند. به واکنش کودک نسبت به هر وسیله توجه کنید چرا که بسیاری از کودکان با اختلالات طیف اوتیسم به ویژگی‌های مختلف یا اطلاعاتی که به طور همزمان برای آنها فراهم می‌شود، حساس هستند. اسباب بازی‌های اول کودک باید سفید و سیاه باشند و حداکثر تضاد رنگی را داشته باشند. وقتی متوجه شدید که کودک از این فعالیت لذت می‌برد، ببینید افزودن یک اسباب بازی با یک رنگ و صدای مشابه مثل یک جغجغه، می‌تواند واکنش کودک راتغییر دهد.

اگر کودک اوتیسم از صدای جغجغه آشفته و ناراحت شد، می‌توان گفت او در حال دریافت اطلاعات بیش از اندازه می‌باشد. جغجغه را حذف کنید و به او اجازه دهید تا همچنان با وسایل کم صدا تر بازی کند. زمانی که کودک بزرگتر می‌شود، ممکن است از اسباب بازی‌های صدادار لذت ببرد. چنین کاری را برای جنس یا بافت‌های مختلف اسباب بازی‌ها نیز انجام دهید. اغلب اسباب بازی‌های کودکان نرم و مخملی و برخی سفت و نیز در جنس‌های مختلف هستند. باید توجه کرد که کودک از کدام بافت‌ها لذت بیشتری می‌برد و راحت‌تر بازی می‌کند. اگر کودک اسباب بازی را بیشتر بگیرد و نگه دارد و با در دهانش بگذارد می توان گفت که آن را بیشتر دوست دارد. به یاد داشته باشید که کودک هرچه تجربیات بیشتر و بهتری داشته باشد به همان اندازه اطلاعات بیشتری را از محیط کسب خواهد کرد و به دنبال آن چیزهای بیشتری یاد خواهد گرفت. یادگیری به دست آمده از این تجربیات به این شکل خواهد بود که کودک متوجه خواهد شد از دنیای پیرامون خودش جدا است. اگر چه باید میان فراهم آوردن اطلاعات بیش از حد و اطلاعات کافی و مناسب توازن مناسبی وجود داشته باشد تا کودک بتواند یاد بگیرد و به چالش کشیده شود. به یاد داشته باشید که چیزی که ممکن است در یک روز برای کودک جذاب باشد و فرصتی مناسب برای یادگیری او فراهم نماید، در روز دیگر می‌تواند کسل کننده باشد. همانند کودکان با رشد عادی، کودکان با اختلالات طیف اوتیسم نیز روز خوب و بد دارند و از چیزهایی خوششان یا بدشان می‌آید که بر اساس سلیقه شخصی آنها است.
شما بهترین متخصص برای فرزندتان هستید و بهتر از همه او را می‌شناسید. زمانی که مشاهده کردید ککودک از اسباب بازی، جنس یا صدای خاصی ناراحت می‌شود، آن را از دسترس او خارج کنید. کودک ممکن است پس از مدتی با همان محرک احساس راحتی کند. زمانی که کودک (بزرگسال و هر فردی در هر سنی) استرس داشته باشد،‌ یادگیری اتفاق نخواهد افتاد. به عبارت دیگر، زمانی که کودک به خاطر چیزی ناراحت باشد، نمی‌تواند از موقعیت ایجاد شده برای یادگیری بهره بگیرد. در واقع کودک با پاسخ منفی ناشی از چیزی که برای او ناراحت کننده یا آزار دهنده است، تحت تأثیر قرار می‌گیرد. تمام انسان‌ها دارای ساز و کارهای پایه‌ای برای بقا هستند که در زمان ناراحتی فعال می‌شوند. اگر چیزی استرس‌زا باشد، کلیه سیستم بدن فرد به سمتی می‌رود که بر آن غلبه نماید. در چنین شرایطی است که عضلات سفت می شوند و تنفس و فشار خون افزایش می‌یابد. واکنش جنگ و گریز اشاره به واکنشی دارد که ناشی از ترس یا استرس باشد. آدرنالین وارد عمل می‌شود و خشم یا آمادگی برای فرار و گریختن به وجود می‌آید.

استفاده از اسباب بازی حسی در یادگیری اوتیسم

تصور کنید کودکی در حال گریه کردن است. او مشت‌هایش را گره می‌کند و دست و پاهایش را خم کرده و صورتش نیز قرمز می‌شود. هر فردی که او را ببیند به سادگی متوجه خواهد شد که او در شرایط نامطلوبی است. در چنین شرایط هیچ یادگیری رخ نخواهد داد. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم گاهی نمی توانند در زمانی که تحت استرس قرار دارند، آن را نشان دهند اما برخی علائم را نشان می‌دهند. برای مثال گاهی تمام چهره آنها قرمز نمی‌شود و تنها گوش‌هایشان تغییر رنگ می‌دهد. این حالت می‌تواند برای نوزادان و کودکان با سن بیشتر رخ دهد. برخی اوقات با وجود اینکه کودک شرایط خوبی ندارد و اذیت می‌شود، ممکن است هیچ حرکتی نکند و در مقابل گوش‌ای او به رنگ قرمز دربیایند. این کودکان گاهی کلمه‌ای برای برقراری ارتباط ندارند و لذا حمایت از آنها می‌تواند بسیار مفید باشد. گفتن جملاتی مانند «اگر تو از رفتن به درون سالن تاریک تئاتر می‌ترسی مشکلی نیست ما مجبور نیستیم به آنجا برویم.» می‌تواند اثر بسیار خوبی بر کودک داشته باشد. چرا که در یان شرایط اولا اینکه شما با او ارتباط برقرار می‌کنید و نشان می‌دهید که از شرایط او اطلاع دارید و ثانیاً در واقع به و کمک می‌کنید دلیل ناراحتی‌اش را بداند و برای رفتار مناسب با آن، یعنی داخل نشدن را اتخاذ نماید. چنین اقداماتی موجب می‌شود که کودک تواناتر شده و در ضمن متوجه باشد که برای هر چیزی که موجب آزار او می‌شود، راه حلی وجود دارد. در روند این فرایند در واقع شما به کودک کمک می‌کنید تا آگاهی از خویش را افزایش داده و از خود رفتار متناسب نشان دهد. در فصل‌های آتی روش‌های دیگری آورده شده است که به کودک کمک می‌کنند تا یاد بگیرد چگونه در شرایط استرس‌زا و دشوار خود را آرام سازد.
کشف راه‌های مختلف یادگیری، می‌تواند یک ماجراجویی هیجان‌انگیز و جذاب باشد. کار درمانگران از رویکرد چند حسی استفاده می‌کنند و در واقع اطلاعات مشابه را به شیوه‌های گوناگونی ارائه می‌دهند تا مشخص نمایند که کدام روش برای کودک جذاب‌تر است و کودک کدام روش را بیشتر متوجه می‌شود. اطلاعات می‌تواند در قالب حرکت، صدا و یا از طریق بینایی به کودک ارائه شود. لامسه برای افزایش آگاهی بدن در کودکان با سن بسیار کم، مفیدتر است. بغل کردن کودک با فشار نسبتاً‌زیاد نه تنها احساس خوبی در فردی که کودک را بغل کرده است، ایجاد می‌کند بلکه به سیستم عصبی کودک اطلاعاتی می‌دهد که می‌گوید «کودک وجود دارد.» برخی کودکان لمس قوی را ترجیح می‌دهند در حالی که عده دیگری لامس سبک و آرام را دوسن دارند. شما کودک خود را بهتر می‌شناسید و می‌توانید علاقه اورا تشخیص دهید. در واقع این توصیه‌ها کلی هستند. باید بر اساس نیاز هر کودک تنظیم گردند.

سوالات متداول:

1-بهترین اسباب بازی های حسی برای کودکان اوتیسم کدامند؟
برخی از بهترین گزینه ها شامل توپ های بافت دار، پتوهای سنگین، خمیر بازی حسی، تخته های لمسی، مهره های جویدنی، اسباب بازی های صدادار ملایم و وسایل ویبره دار هستند. انتخاب باید بر اساس نیازهای خاص کودک انجام شود.

2-چگونه اسباب بازی حسی مناسب برای کودکم انتخاب کنم؟
ابتدا نیازهای حسی کودک را شناسایی کنید (آیا به تحریک بیشتر نیاز دارد یا کمتر؟). سپس اسباب بازی هایی را انتخاب کنید که واکنش مثبت نشان می دهد. بهتر است با یک کاردرمانگر مشورت کنید.

اوتیسم و بازی های گروهی| بازی درمانی اوتیسم| رفتاردرمانی اوتیسم| مرکز اوتیسم تهران دکتر صابر

مرکز تخصص توانبخشی اوتیسم در حیطه گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم فعالیت می نماید از دیگر خدمات مرکز بازی درمانی اوتیسم دکتر صابر و رفتاردرمانی اوتیسم می باشد که توسط متخصصین مجرب مرکز ارائه می گردد. بازی درمانی گروهی در کنار بازی های حسی، درکی و شناختی موجب تسریع روند درمان کودکان اوتیسم می گردد. بخش تخصصی بازی درمانی مرکز اوتیسم با استفاده از ابزارهای ویژه ای نظیر سویچ صوتی، پگ بورد نوری، تخته وایت برد نوری و تخته تعادل مکانیکی اوتیسم و بازی های گروهی به درمان اختلالات حسی و رفتاری کودکان اوتیسم کمک می نماید.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید. 

بازی  های گروهی

گروه‌های بازی یکپارچه، به کودکان اوتیسم امکان مشارکت در بازی با همسالان عادی در حال رشد تواناتر در محیط طبیعی مثل خانه، مدرسه، بخش‌‌های تفریحی یا پارک‌‌های مجاور را ارائه می‌کند. هر گروه شامل سه تا پنج کودکی است که مهارت‌های اجتماعی شان پیشرفت کرده است (خواهر یا برادر یا همسالان) و بازیکنانی که تجربه دارند. و کودکان اوتیسمی  که بازیکن تازه هستند. کودکان اوتیسم در بازی گروه ی کوچک سازماندهی شده درباره یک بازی با فعالیت مشارکت می‌کنند که با سطح رشدی شان مطابقت دارد و توسط بزرگسالی نظارت می‌شود.اوتیسم و بازی گروهی- بازی درمانی اوتیسم

(متخصص یا والدین) که آموزش دیده اند تا بازی‌‌های متقابل با همسالان را بسازند؛ این تعاملات ناخواسته هستند و روی کودک اوتیسمی تأکید دارند. افرادی با خصوصیات رشدی یکسان هماهنگ می‌شوند و بعد آن‌ها باهم جفتی یا گروهی قرار می‌گیرند تا به یادگیری همدیگر کمک کنند، که این کار منجر به رشد تعلق خاطر خیلی قوی میشود.

مدل گروه‌‌های بازی یکپارچه براساس تئوری فرهنگی اجتماعی و بر اساس اصول “راهنمایی مشاركت” است. کودکان فعالانه با راهنمایی، تأیید و دعوت همسالانشان شرکت می‌کنند که با توجه به شرایط مهارت‌‌هایشان و وضعیت اجتماعی فرق دارند. تغییرات رشدی در ابتدا در زمینه تعاملات اجتماعی با بزرگسالان و همسالان تواناتر دیگر اظهار شده است، که می‌توانند کمکشان را برای تسهیل و آموزش بازیکنان تازه کار و بی تجربه تر سازگار کنند. مسلماً کودکان اتیستیک به امور عادی و ساختاری خوب پاسخ می‌دهند، این گروه بطور منظم دو یا سه دفعه در هفته به مدت ۳۰ دقیقه تا یک ساعت تشکیل می‌شود. برنامه‌‌های بصری فردی یا روزانه وجود دارد که به بازیکنان کمک می‌کند تا جلسه بعدی بازی را پیش بینی کنند. آدابی باید برای شروع و اتمام هر جلسه برای نمونه یک خلاصه یا برنامه کوتاه از رویداد‌ها یا آهنگ وجود داشته باشد. اسباب بازی‌ها و فضا باید به روشی سازماندهی شوند که قابل دسترس و قابل دید باشند و طبق فعالیت‌ها یا عناوین طبقه بندی شوند. برای سازماندهی و تعریف فعالیت‌ها که توسط گروه انجام خواهد شد، ابتدا بزرگسالان باید مهارت‌های کودک اتیستیک را به تنهایی یا با بچه‌‌های دیگر ارزیابی کنند.

استراتژی‌‌هایی که برای راهنمایی بازی بکار گرفته میشود از آشنایی (مشاهده همسالان و فعالیت‌‌ها) تا معکوس کردن (تقلید فعالیت‌‌های همسالان) ، بازی موازی (بازی بعد از کودک دیگر با استفاده از همان فضا و مواد مشابه) و در نهایت تا توجه مشترک (اشتراک گذاری و نوبت در فعالیت)، فعالیت مشترک و بازی ایفای نقش متغیر هستند.

ولفبرگ و شولر (۱۹۹۹) تاثیر این مدل روی ابعاد شناختی و اجتماعی بازی سه کودک اوتیسم را ارزیابی کردند. آن‌ها کاهشی در بازی کلیشه ای و انفرادی و افزایش در بازی دوتائی را مشخص کردند. تغییرات مثبت در نگرش‌ها، عقاید و اطلاعات همسالان عادی در حال رشد در نتیجه مشارکت شان در یک گروه بازی یکپارچه مشاهده شد. در ابتدا، آن‌ها خودشان را به عنوان کمک کننده ای بررسی کردند که با کودکان با نیازهای آموزشی ویژه کار می‌کنند، در حالی که بعد آن‌ها لذت از نقش شان را شروع کردند. آن‌ها روابط دو سویه و متعادل تری و دوستی‌‌هایی را گسترش دادند که در مدرسه، خانه و در جامعه بسط پیدا کرد. بوچر و لویس (۱۹۹۰)، چارمن و بارون کوهن (۱۹۹۷) و جارولد و همکاران (۱۹۹۶) گزارش کردند که کودکان اتیستیک می‌توانند در بازی سمبلیک مشارکت و آن را درک کنند وقتی به آن‌ها زیر ساخت‌های حمایتی اضافی داده می‌شود؛ اما وقتی این حمایت از محیط برداشته می‌شود آیا آن‌ها می‌توانند مهارت‌‌های کسب کرده و عملکرد‌ها را بطور مؤثر تعمیم دهند؟ اگر اینطور نیست، پس کودکان به طور اساسی مستقل نیستند و آن‌ها یاد نگرفته اند بازی کنند و از بازی لذت ببرند. همچنین باید خاطر نشان کرد که اصول این اقدام درمانی با TEACCH سازگاری دارد.

 بازی درمانی اوتیسم

همه اقدامات درمانی که اینجا ارائه شده برای مدتی اجرا شده و تا حدودی رضایت بخش آزمایش شده است. در بعضی موارد، اقدام درمانی به صورت رسمی‌ ارزیابی شده است و نویسندگان به صورت گسترده به منافع شان، همچنین به محدودیت‌‌هایشان اشاره کرده اند. اقدامات درمانی براساس بازی کاملاً جذاب، موفق و امیدبخش هستند، اما آن‌ها گسترده و بکار گرفته نمی‌شوند. همچنین شما باید بررسی کنید تا چه حدودی منفعت شان می‌تواند تعمیم داده شود و به تغییر در کودک یا اصلاح در محیط نسبت داده می‌شود. برای این-که بتوانید به این سوالات پاسخ دهید، باید در نظر داشته باشید که:

1. شما باید بازی که نقش آموزشی دارد را درک کنید و فقط نباید بهانه ای باشد که استراحت کند یا به کودکی راهی برای وقت گذارنی بدهد.

2. باید یک هدف هر دفعه برای هر فعالیت تنظیم کنید و کودک باید تبحر داشته باشد.

3. نباید از بازی کودکان اتیستیک با عملکرد پایین با کودکان لال مستثنی باشد.

4. در ابتدا، حداقل باید سعی کنید تا علایق کودک را در نظر بگیرید.

5. باید بازی اجتماعی، تقلیدی و نمایشی را گسترش دهید.

6. باید به کودک آموزش دهید چگونه با عروسک و عروسک نمایشی بازی کند.

7. باید به کودک آموزش دهید چگونه از دستوری پیروی کند، ارکان جدید را به تدریج اضافه کند و در نهایت دستور خودش را بسازد.

8. باید به تدریج افراد بیشتری را به بازی دعوت کند (ترجیحاً خواهر یا برادر یا همسالان)، که قبلاً آموزش دیده اند چگونه به کودک اوتیسمی نزدیک شوند و چه انتظاری از او داشته باشند (لطفا به خاطر داشته باشید همانطور که رویرز (۱۹۹۶)، نشان داد با توجه به تعمیم پذیری موفق تر خواهد بود اگر همسالان بیشتر کمک شوند تا آموزش ببینند).

9. باید مطمئن باشید که کودک می‌تواند خلاقانه خودش بازی کند و بازی اش را به اشیا، افراد و محیط دیگر تعمیم دهد.

اقدامات درمانی که بازی اجتماعی را تعلیم میدهند اینجا آنالیز شده اند و تنها بازی نیستند، اما تعداد کمی ‌هستند که مطالعه شده اند. یک مشاهده کلی این است که تنها مهارتی که به نظر می‌رسد رشد داشته است مهارت تعامل اجتماعی است و زبان یا اصول پایه ارتباطات رشد نداشته است. درک این که بازی باید در همه برنامه‌‌های اموزشی یا درمانی شرکت داشته باشد مهمترین قسمت است و به عنوان یک فعالیت ساده که چیزی ارائه نمیدهد بررسی نشود. خیلی از درمانگران بازی را بکار می‌برند تا فقط کودک را سرگرم کنند در حالی که استراحت می‌کنند یا مواد برای کار بعدی شان را آماده می‌کنند. بازی کودکان اتیستیک نباید به تکرار کلیشه ی محدود باشد، اما باید یک فرصت پرفایده برای یادگیری و اجتماعی شدن باشد.

PRT یا آموزش پاسخ محور چیست

PRT یا آموزش پاسخ محور یکی از روش های درمانی مفید در زمینه ایجاد ارتیاط و تولید گفتار درکودکان اوتیسم می باشد. که در  مرکز اوتیسم دکتر صابربه صورت تخصصی مورد استفاده قرار می گیرد. کلینیک دکتر صابر با تجهیزات کامل در حیطه گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم در زمینه درمان کودکان اوتیسم فعالیت می نماید.رفتاردرمانی شناختی اوتیسم در کنار استفاده از تکنیک های مختلف درمانی نظیر PRT موجب بهبود روند رشد گفتار و ایجاد ارتباط صحیح در کودکان اوتیسم می گردد. مرکز تخصصی اوتیسم با استفاده از تیم درمانی بالغ بر48 نفر و استفاده از ابزارهای روز دنیا در زمینه درمان کودکان اوتیسم کوشا می باشد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید. 

آموزش پاسخ محور

آموزش پاسخ محور اقدام درمانی طراحی شده برای افرادی است که با بچه‌‌ها و نوجوانان اتیستیک به عنوان درمانگر، معلم، والدین، خواهر یا برادر و همسالان زندگی یا کار می‌کنند. اقدام درمانی می‌تواند در یک محیط متنوع مثل مدرسه، خانه یا جامعه بزرگتر اجرا شود. از رفتار محوری استفاده می‌کند تا رفتار دیگر را تغییر دهد.

رفتار محوری می‌تواند در خیلی از بخش‌های رشد موثر باشد (برای مثال، تعاملات اجتماعی و رفتاری) محققان بسیاری استفاده از آموزش محوری را برای افزایش زبان (برای مثال، استفاده از لغات) و شروع تعاملات در زمينه بازی توسعه دادند تا مقدار زمانی که کودک اتیستیک برای افزایش مهارت‌های توجه مشترک بازی میکند را افزایش دهند. مقدار زمانی که کودکان در تعاملات اجتماعی مثبت صرف می‌کنند به دلیل بازی نمایشی و اجتماعی که از طریق آموزش محوری تعلیم داده شده افزایش پیدا می‌کند. استامر (۱۹۹۵) ذکر کرد که بعد از اجرای آموزش محوری، کودکان اوتیسمی  بطور قابل توجه تری در بازی سمبلیک تر مشارکت کردند.

کودکان عادی در حال رشد باید آموزش داده شوند تا آموزش پاسخ‌‌های محوری را از طریق بازی ایفای نقش، مدل‌های نقش و دستورات استفاده کنند. بعد این همسالان استراتژی‌‌هایی را بکار می‌برند که به آن‌ها در یک محیط با کودک اوتیسمی یاد داده شده جایی که معلمان می‌توانند کل فرایند را کنترل کنند و نظرات سازنده درباره استفاده از این استراتژی‌‌ها بدهند. آموزش مدتی که برای کودک عادی در حال رشد لازم به نظر می‌رسد طول میکشد تا در موثرترین استراتژی‌‌های تعاملی تبحر پیدا کند.
بعد از آموزش، همسالان هم قادر خواهند بود اقدام درمانی را در محیط کلاس پیاده کنند. استامر (۱۹۹۵) آموزش واکنش محوری را برای تعلیم مهارت‌های بازی سمبلیک متقابل برای کودکان اتیستیک بکار برد و فهمید که معلم باید محیطی را ارائه کند که آن‌ها را تحریک به مشارکت در بازی سمبلیک بکند. در ابتدا معلم اگر می‌خواهد تشخیص دهد که چگونه او را تحریک کند باید کودک اتیستیک را مشاهده کند. بعد معلم قادر خواهد بود تا فعالیت‌‌ها و موادی که کودک ترجیح میدهد، کودکان و بزرگسالانی که اغلب اوقات کودک به آن‌ها نزدیک می‌شود، بعلاوه انواع پاداش / تقویت که در کودک تاثیرگذار هستند را تعیین کند. تأکید روی رفتار محوری در مدت دستورات فعالیت‌‌های معین تمایل کودک را برای مشارکت و یادگیری مهارت جدید افزایش میدهد.

سوال بحث

اگر از شما خواسته شود همسالی را برای آموزش انتخاب کنید، چه معیار‌هایی را استفاده می‌کنید؟ چگونه از پذیرش همسال و والدین اش مطلع خواهید شد؟ چگونه انتخاب تان را برای همسال منتخب شده و همسالان دیگر توضیح می‌دهید؟

تراپ و همکاران اش (۱۹۹۵) استدلال کردند که بازی نمایشی – اجتماعی می‌تواند از طریق آموزش پاسخ محوری تعلیم داده شود، که می‌تواند توسط یک معلم با یک والد اصلاح و سازگار شود تا آن را در کلاس یا در گروه بازی پیاده کند. مراحل پرورش بازی نمایشی – اجتماعی عبارتند از:
1. بزرگسال اسباب بازی به کودک می‌دهد که طبق علاقه اش انتخاب میکند.
2. بزرگسال منتظر می‌ماند و به نوبت با اسباب بازی، بازی می‌کند و بازی نمایشی – اجتماعی مناسب را گسترش می‌دهد. تا زمانی که کودک واکنش نشان دهد این کار تکرار می‌شود.
3. بزرگسال باید پاسخ‌‌های درست را تقویت کند و سعی کند به درستی پاسخ دهد.
4. بزرگسال باید فعالانه کودک را تشویق کند تا به عنوان مدل نقشی عمل کند تا بازی نمایشی – اجتماعی مناسب را تقویت کند و طرح‌‌های نمایشی اجتماعی را توسعه دهد.
کودکان اوتیسمی که در برنامه‌‌های آموزشی پاسخ محوری شرکت می‌کنند قادر به مشارکت در سطوح بالای تعامل در بازی‌‌های متنوع با اشیاء و در مکالمات بعد از پایان اقدام درمانی هستند، در حالی که مهارت شان به زمینه‌‌های مختلف، محرک‌ها و همسالان تعمیم داده می‌شود. تعاملاتی که جزء لاینفک آموزش پاسخ-محوری را شکل می‌دهند تعاملات والدین – کودک طبیعی تری را نشان می دهند و برای والدین لذت بخش تر است. تروپ و همکاران (۱۹۹۵) آموزش واکنش محوری را برای کمک به شرکایشان بکار بردند تا نقش‌‌های اجتماعی و رویداد‌های اجتماعی را بهتر مفهوم سازی کنند آموزش پاسخ محوری روی افزایش انگیزه یادگیری تأکید دارد، به کودکان اوتیسمی  امکان انتخاب می‌دهد، تلاش‌‌هایی که به درستی پاسخ داده اند را تقویت می‌کند، از مدل‌های نقشی کافی استفاده می‌کند و نتایج طبیعی تر را پیشنهاد می‌کند.

تغییرات مثبت در بازی مهارت‌های اجتماعی و زبانی گزارش شده است. در حالی که تعمیم پذیری محدودی به افراد دیگر و محیط‌های دیگر دارد. این بهبود می‌تواند تا حدودی به علت حساسیت به محیط با نیاز‌های کودکان باشد و زیاد به افزایش رفتار‌های مثبت مربوط نیست. همچنین باید در نظر گرفته شود که خیلی از کودکان اوتیسمی ‌به تغییر واکنش نشان می‌دهند و دخالت شخص سوم که بازی شان را قطع خواهد کرد و سعی در اصلاح آن دارد را نمی‌پسندند.

مزایای آموزش پاسخ محور (PRT) برای یادگیری مؤثر

آموزش پاسخ محور یا PRT (Response-Based Training) یک روش نوین یادگیری است که بر اساس تعامل مستقیم و بازخورد فوری طراحی شده است. این متد آموزشی به جای روش‌های سنتی سخنرانی و حفظ‌کردن، بر مشارکت فعال یادگیرنده تأکید دارد و به همین دلیل، امروزه در سیستم‌های آموزشی پیشرفته و حتی آموزش آنلاین به‌طور گسترده استفاده می‌شود. اما چرا PRT برای یادگیری مؤثرتر است؟ در این مقاله، به مزایای کلیدی آموزش پاسخ محور می‌پردازیم.

1. افزایش تعامل و مشارکت فعال یادگیرنده

برخلاف روش‌های سنتی که در آن یادگیرنده منفعل است، PRT با طرح سؤالات، چالش‌ها و تمرین‌های تعاملی، ذهن فرد را درگیر می‌کند. این تعامل باعث می‌شود مطالب بهتر در حافظه بلندمدت ثبت شود و یادگیری عمیق‌تر صورت گیرد.

2. بازخورد فوری و اصلاح خطاها در لحظه

یکی از مهم‌ترین مزایای آموزش پاسخ محور، ارائه بازخورد سریع است. وقتی یادگیرنده پاسخ می‌دهد، بلافاصله تحلیل می‌شود و اگر خطایی وجود داشته باشد، اصلاح می‌شود. این ویژگی در یادگیری زبان، مهارت‌های فنی و حتی آموزش‌های سازمانی بسیار مؤثر است.

3. شخصی‌سازی آموزش بر اساس نیاز فرد

PRT با استفاده از هوش مصنوعی و سیستم‌های تطبیقی، محتوا را بر اساس سطح و سرعت یادگیری هر فرد تنظیم می‌کند. این یعنی اگر در مبحثی ضعف داشته باشید، سیستم تمرین‌های بیشتری برای شما در نظر می‌گیرد و از اتلاف وقت جلوگیری می‌کند.

4. تقویت حافظه بلندمدت با تکرار فضایی

تحقیقات نشان داده‌اند که یادگیری مبتنی بر پاسخ، به‌ویژه با تکنیک‌هایی مانند تکرار فاصله‌دار (Spaced Repetition)، به تثبیت بهتر اطلاعات در حافظه کمک می‌کند. این روش در آموزش زبان، پزشکی و مهندسی بسیار کاربردی است.

5. کاهش خستگی و افزایش انگیزه یادگیری

از آنجا که PRT یادگیری را به صورت گام‌به‌گام و تعاملی پیش می‌برد، از یکنواختی و خستگی جلوگیری می‌کند. همچنین، سیستم‌های پاداش‌محور در برخی پلتفرم‌های PRT، انگیزه یادگیرنده را افزایش می‌دهند.

سوالات متداول:

1-تفاوت اصلی PRT با آموزش سنتی چیست؟
در آموزش سنتی، معلم محور اصلی است و یادگیرنده منفعلانه مطالب را دریافت می‌کند. اما در PRT، یادگیرنده با تعامل مستقیم، آزمون‌های کوتاه و اصلاح خطاها در لحظه، یادگیری عمیق‌تری تجربه می‌کن

2-مزیت اصلی PRT نسبت به دیگر روش‌ها چیست؟
بزرگترین مزیت PRT، بازخورد فوری است که به یادگیرنده کمک می‌کند اشتباهاتش را بلافاصله اصلاح کند. همچنین، این روش حافظه بلندمدت را تقویت می‌کند.

اوتیسم نحوه ارتباط کودکان اوتیسم

مرکز توانبخشی اوتیسم در حیطه درمان کودکان اوتیسم با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی فعالیت می نماید. گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم از درمان های مهم در زمینه کودکان اوتیسم می باشد. کلینیک اوتیسم دکتر صابر با تجربه ای بالغ بر 18 سال فعالیت در حیطه اوتیسم و تجهیز مرکز اوتیسم تهران در همه حیطه های درمانی نظیر بازی درمانی، گروه درمانی، ماساژ درمانی، کاردرمانی ذهنی، کاردرمانی حسی، اتاق تاریک، سنسوری روم، اتاق شنیداری، گفتاردرمانی تخصصی ورفتاردرمانی شناختی اوتیسم جزو شناخته شده ترین مراکز درمان اوتیسم می باشد. از دیگر خدمات این مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی در منزل می باشد.

 جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید. 

بازی غیردستوری جهت افزایش رشد تعاملات اجتماعی و درک و بیان زبانی به کار برده میشود. نقش درمانگر یا والدین پیروی از علاقه کودک است. بازی غیردستوری در یک سطح سیستماتیک کار میکند و روی مهارت‌های فردی هر کودک توجه دارد و بر رشد زبانی و ارتباطی تأکید می‌کند. با هدف تجهیز کودک با تجارب زبانی و استراتژی‌‌های ارتباطی است که پویا و موثر هستند، طوری که او میتواند آنها را در هر زمینه ممکن بکار برد. اصل آموزشی پایه بازی غیر دستوری چیدمان محیط است که باید انگیزه و فرصت‌های کودک برای پاسخ به محرک‌های محیطی گوناگون را افزایش دهد.
در این تکنیک بازی با کودک در یک محیط نقش دارد که می‌تواند توسط والدین، معلمان با درمانگر ساختاربندی شود. کودک در فعالیتی مشارکت می‌کند، در حالی که بزرگسال بعد از او بازی می‌کند، کارش را تقلید میکند و گفته ای تولید می‌کند که با سطح کلامی‌ کودک یا سطح زمینه تناسب دارد. اگر کودک بخواهد مؤثرتر بازی ‌کند، او باید قادر به ارتباط باشد، مرحله توجه مشترک یا نقطه عطف مشترک را تعیین کند تا در امور عادی بازی درگیر شود و به تناسب زبانی پاسخ دهد. این‌ها ارکان پایه بازی غیردستوری هستند:

1. بزرگسال با پیروی از مثال کودک به نقطه توجه مشترکی می‌رسد.
2. بزرگسال کمی‌ در سطح یادگیری کودک چالش ایجاد می‌کند، در ابتدا با تقلید از رفتار یا فعالیت اش و بعد به او راهی را برای تغییر یا گسترش آن‌ها نشان می‌دهد.
3. بزرگسال بطور موافق و سازگار به تلاش کودک برای ارتباط واکنش نشان می‌دهد.
4. بزرگسال زمینه و فرصت‌‌هایی برای کودک ایجاد می‌کند تا بازی اش رشد پیدا کند.
5. بزرگسال درباره فعالیت یا اشیایی که کودک شرکت می‌کند یا به آن‌ها علاقه دارد نظراتی می‌دهد.

سوال بحث
بسیاری از کودکان اتیستیک در رفتار‌های بازی کلیشه ای شرکت می‌کنند (مثل اجسام در حال چرخش) چگونه شما می‌توانید در این نوع فعالیت شرکت کنید و آن را گسترش دهید؟ فکر می‌کنید کودک چگونه واکنش نشان می‌دهد؟

هریس (۱۹۹۲) ذکر کرد که ضروری است مطمئن شویم نظرات با فعالیت کودک همگام و مرتبط هستند. تیگمن و پریماورا (۱۹۸۷) نشان دادند که تقلید منجر به درصد بالاتری از بازی اکتشافی می‌شود، در حالي که داوسون و ادام (۱۹۸۴) کشف کردند که تقلید منجر به الگو‌های بازی گوناگون ترک می‌شود. خیلی از کودکان اتیستیک فاقد ایده‌‌های بازی خود به خودی هستند که باید به آن‌ها آموزش داده شود.
بازی غیردستوری می‌تواند در هر مرحله ارزیابی و اقدام درمانی با کودکان اتیستیک و مشکلات ارتباطی مختلف بکار گرفته شود. می‌تواند بصورت فردی و هم بصورت گروهی و در مکان‌‌های عمومی یا در خانه با سطح شدتی کمتر یا بیشتر اجرا شود. بزرگسال محیط امنی برای کودک با اسباب بازی ایجاد می‌کند که تصادفی یا عمداً انتخاب کرده است. در مدت جلسه، بزرگسال زمان زیادی کنار کودک صرف می‌کند و هر دفعه که او فعالیتی را اجرا می‌کند، بزرگسال آن را تقلید می‌کند و یا یک نظر مناسب می دهد. اندربای و امرسون (1995) بیان کردند که این تکنیک به اندازه کافی تحقیق نشده است، اما مطالعاتی وجود دارد که منافع شخصی را در بر می‌گیرد. برای نمونه کنی و وینسک (۲۰۰۰) درمان بازی غیردستوری را برای یک دختر ۱۱ ساله اتیستیک بکار بردند که افزایش رفتار اجتماعی و سازگاری در خانه را گزارش کرده بود بعلاوه تحریک پذیری و کج خلقی کاهش پیدا کرده بود. همچنین، باید تأکید کنم که برخلاف این حقیقت که یکی از اهداف اقدام درمانی افزایش زبان است، مدرکی برای این مسئله وجود ندارد. به نظر می‌رسد بهبودی در توانائی کودک بخاطر تعامل با همسالان بوده است.

اوتیسم و مشکلات ارتباطی| گفتاردرمانی اوتیسم| برقراری ارتباط اوتیسم| مرکز اوتیسم دکتر صابر

مرکز اوتیسم دکتر صابر در حیطه توانبخشی کودکان فعالیت می نماید. کاردرمانی اوتیسم ، گفتار درمانی کودکان اوتیسم از جمله امکانات مهم این مرکز است که موجب بهبود شرایط زندگی این کودکان می شود. مرکز توانبخشی اوتیسم در زمینه تشخیص و درمان اوتیسم با استفاده از امکانات پیشرفته این مرکز نظیر اتاق شنیداری، سنسوری روم، اتاق تاریک به صورت تخصصی فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) با شماره 09029133536 تماس حاصل فرمایید.

برای کودکان اتیستیک این سخت است که درک کنند؛ ارتباط چگونه عمل می‌کند. این مسئله سخت‌ترین چیزی است که شما باید به کودک اوتیسمی یاد دهید و شما نمی‌توانید صرفاً با استفاده از تصاویر و سمبل‌ها به آن دست یابید. برای مثال، گانز و همکاران (2008) گزارش کردند که کودکان اوتیسمی که در PECS تبحر پیدا کرده‌اند ایجاد لغات قابل فهم را کنترل و مدیریت نمی‌کنند. سیستم ارتباطی مبادله تصویر به آسانی استفاده می‌شود و نیاز به تجهیزات یا اموزش گران ندارد.

بعضی وقت‌ها ممکن است کودکانی را ببینید که کتاب مصورشان را با خودشان در مکان‌های عمومی همراه دارند تا خواسته و نیازهایشان را بیان و برآورده کنند اما لازم نیست کاملاً ارتباط برقرار کنند.
شما می‌توانید از PECS برای معرفی مفهوم انتخاب استفاده کنید – برای نمونه با غذا. وقتی شما درک ارتباط با سمبل‌ها تا غذا را ایجاد کردید، پس می‌توانید آن‌ها را برای نشان دادن انتخاب‌های موجود به کار ببرید و کودک اوتیسمی را تشویق به ارتباط برای انتخاب دلخواه بکنید. شما می‌توانید جدولی از انتخاب‌ها برای بازی یا فعالیت تفریحی به کار برید و می‌توانید کودک را تشویق نمایید که فعالیت موجود را انتخاب نمایید (به جای آن که صرفاً در یک فعالیت واحد، کم تأثیر و متداوم قرار بگیرد). با این روش شما به کودک نشان می‌دهید که او می‌تواند مقداری تأثیر و کنترل روی محیط داشته باشد، بنابراین احساس اعتماد به نفس و امنیت را در او افزایش می‌دهید. زمانی که یاد می‌دهید چگونه انتخاب کند در درک مفاهیم رد یا تأیید مفید است که باید در مراحل اولیه رشد تبحر پیدا کند.
کودکان اوتیسمی چه زبانی یا غیرزبانی ممکن است از سمبل‌های بصری در برنامه‌های فردی که ترتیب امور روتین روزانه را ترسیم می‌کنند سود ببرند. در این روش، شما می‌توانید از کج خلقی پرهیز کنید. به علاوه تکمیل مستقل فعالیت‌های معین مثل لباس پوشیدن را تشویق کنید. می‌توانید نمودارهایی برای استفاده آن‌ها در خانه، مدرسه یا محل کار یا در مکان زندگی مستقل درست کنید. سمبل‌های بصری دنیا را مرتب و قابل پیش‌بینی می‌سازند و رفتار دلخواه را تشویق می‌کنند. همچنین می‌توانید درک را تقویت کنید که بعضی فعالیت‌ها تمام می‌شود و رفتن به فعالیت بعدی اهمیت دارد. زمانی که کودک اوتیسمی فعالیتی که انتخاب کرده است را تکمیل می‌کند، پس می‌تواند یاد بگیرد تا سمبل‌های مربوطه را در یک جعبه قرار دهد و با فعالیت بعدی ادامه دهد در این مرحله باید ذکر شود که بیشتر این ارکان از TEACCH گرفته شده‌اند.
پاندی و فراست (1994) اعلام کردند که 60 درصد کودکان با حداکثر سن 5 سال که PECS را به مدت بیشتر از یک سال به کار بردند در نهایت رشد کلامی پیدا کردند. درصد پیش‌دبستانی‌هایی که رشد کلامی مستقلی داشتند قبل از تکمیل اولین سال استفاده از PECS به طور قابل توجه‌ای کمتر بودند (تقریباً 10 درصد). به علاوه، آن‌ها اعلام کردند که در ابتدا برخی از کودکان کلام را فقط در ترکیب با PECS به کار بردند. گانز و سیمسون (2004) ذکر کردند که PECS به کودکان اوتیسمی کمک می‌کند تا تعداد لغاتی را که با ساختاری گرامری پیچیده‌تری به کار می‌برند افزایش دهند.

برخی کودکان دیگر کلام‌شان هم در تعداد کلمات و پیچیدگی ارتباطی از طریق PECS بهبود پیدا کرد. باندی و فراست (1994) توصیه کردند که PECS به عنوان یک ابزار ارتباطی حمایتی حفظ می‌شود تا زمانی که کودک قادر باشد به همان اندازه مؤثر بدون آن ارتباط برقرار کند. پیشرفت‌های کودک این تصمیم را تعیین خواهد کرد که آیا PECS مورد استفاده قرار گیرد یا خیر؟
این ادعا کاملاً خودسرانه است، چون مشخص نیست آیا زبان کودکان اوتیسمی به دلیل PECS رشد پیدا کرده یا به دلیل برنامه‌های آموزشی دیگر که هم‌زمان شرکت می‌کردند یا به دلیل این که آن‌ها بزرگ شده‌اند و ارتباط مؤثرتری را شروع کرده‌اند. کار و فلچی (a2007) گزارش کردند که کودکان در گروه PECS رشد پیوسته‌ای در شروع یا واکنش به ارتباطات کارکنان بعد از آموزش فشرده نشان دادند، در حالی که فقط یک کودک در گروه کنترل افزایش حداقل مشابهی را اثبات کرد.

گفتاردرمانی اوتیسم

کامینگز و ویلیامز (2000) پنج پسر بین 3 – 5 سال اوتیسمی را مطالعه کردند که درمان رفتاری روزانه را در خانه دریافت کردند. به همه آن‌ها یاد داده شد چگونه اشیا را با اشیا، اشیا را با تصاویر و در نهایت تصویر را با تصویر هماهنگ کنند. سپس چهار تا از این کودکان یاد گرفتند به درستی به PECS واکنش نشان دهند و آن‌ها زود شروع به تقلید صداهای ساده کردند. در این مورد، محققان خیلی سریع این بهبود در یادگیری را به PECS نسبت دادند، در حالی که نقش ABA که ارکان مشترک زیادی با PECS داشت، کاملاً شناسایی نشده است. علاوه بر این، مشخص نیست آیا این کودکان در نهایت ارتباط گفتاری را به دست آوردند یا آیا به استفاده از تصاویر کفایت کردند، در نتیجه، تقلید کردند و صداهایی به جای تولید لغات و جملات کامل ایجاد کردند. نگرانی‌های زیادی در مورد استفاده از PECS (یا سایر سیستم‌های ارتباطی دیداری) و همچنین در مورد پیامدهای آن در توسعه و استفاده از گفتار وجود دارد. اعتماد بر ابزارهای غیرکلامی ارتباطی ممکن است تلاش‌های کودک اتیستیک و خانواده‌اش برای رشد گفتار را به خطر بیاندازد. همچنین مشخص نیست که کودکان ASD تا چه حد می‌توانند به طور کافی قوانین ارتباط را درک کنند تا از PECS به طور آگاهانه و مؤثر استفاده کنند، چرا که این روش اساساً یک سیستم ارتباطی است. هاولین و همکاران (2007) یک مطالعه کارآزمایی بالینی را انجام دادند و نتیجه گرفتند که هیچ گونه افزایشی در رتبه بندی ADOS-G، فراوانی گفتار یا نمرات آزمون زبانی پیدا نشد. هر گونه بهبودی، زمانی که اقدام درمانی کنار گذاشته شد مشاهده نگردید.
به طور خلاصه، اگر شما از PECS به صورت حمایتی استفاده کنید، می‌توانید به کودک اوتیسمی یاد دهید تا مهارت‌های ارتباطی خاصی را که اعلب نیازهای پایه‌اش را برآورده می‌کند را توسعه دهد. می‌توانید به او یاد بدهید که شی را که می‌خواهد بگیرد یا یک فعالیت را انجام دهد، اما توضیح این که چگونه او می‌تواند ایده، احساس، افکار یا تجارب‌اش را به اشتراک بگذارد سخت است. علاوه بر این، ایجاد نیاز به ارتباط با محیط اطراف او حتی دشوارتر است. این ممکن است به این دلیل باشد که حتی آن دسته از کودکان مبتلا به ASD که به طور مؤثری استفاده از PECS را آموخته‌اند، معمولاً به طور خود به خود تعامل با شخص دیگری را آغاز نمی‌کنند و آن‌ها به میزان زیادی به نشانه‌های دیگران در محیط خود وابسته‌اند. نشان دادن کارت‌های ارتباطی به گیرنده مورد نظر بدون اطمینان از این که آیا او به کارت‌ها توجه کرده است، منجر به ناامیدی می‌گردد. کودکان همه آنچه که نیاز دارند را انجام می‌دهند، اما نتایج دلخواه را نمی‌گیرند. هر چند، باید خاطر نشان شود که PECS ممکن است اساساً به والدین کودکان اتیستیک بدون کلام کمک کند تا حداقل نیازهای پایه‌شان را شناسایی کنند. در نتیجه کودکان اتیستیک بد اخلاقی و ناامیدی کمتری بروز خواهند داد و والدین‌شان اعتماد و تأثیر بیشتری در مهارت‌های فرزندانشان احساس خواهند کرد. به طور کلی، شما باید به خاطر داشته باشید که PECS جایگزین درمانی قطعی برای اوتیسم نیست، اما وقتی به طور مناسب و در ترکیب با TEACCH، ABA یا شیوه‌های مؤثر دیگر استفاده شود، می‌تواند بیان نیازهای پایه را افزایش دهد.

آیا اوتیسم درمان دارد

اختلال طیف اوتیسم، موقعیتی است که رفتارهای فرد، روابط اجتماعی و تعامل او با سایرین را تحت تاثیر قرار می دهد. این شرایط شامل بیماری های مختلف از جمله سندرم آسپرگر است. باید گفت که هیچ درمان قطعی برای بیماری اوتیسم وجود ندارد، اما چندین روش می تواند به بهبود عملکرد اجتماعی، یادگیری و کیفیت زندگی کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم کمک کند. به یاد داشته باشید که اوتیسم، یک شرایط طیف محور است. برخی از افراد ممکن است نیاز به درمان کمی داشته باشند یا نیاز به درمان کمتری داشته باشند در حالی که سایرین ممکن است حتی نیاز به درمان‌‌های تهاجمی داشته باشند. یک درمان اساسی و مهم در طیف اوتیسم کاردرمانی ، گفتار درمانی کودکان اوتیسم می باشد که موجب بهبود شرایط زندگی این کودکان می شود. مرکز توانبخشی اوتیسم در زمینه تشخیص و درمان اوتیسم فعالیت می نماید. دکتر صابر با فراهم آوردن امکانات پیشرفته و مفید در مجموعه توانبخشی اوتیسم به بهبود مهارت های ارتباطی کودکان اوتیسم و پیشرفت روند یادگیری کودکان کمک می کنند.

همچنین جالب است بدانیم که تعداد زیادی از پژوهش ها در مورد درمان اوتیسم، روی کودکان تمرکز دارند. این بدین علت است که تحقیقات پیشنهاد کرده اند که درمان زمانی که قبل از سه سالگی آغاز شود، موثرتر خواهد بود. تا امروز، بسیاری از درمان هایی که برای کودکان طراحی شده اند می توانند به بزرگسالان نیز کمک کنند. یکی از بهترین مراکز درمان اوتیسم در تهران، مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر می باشد.

درمان اوتیسم در خانه

محققان سه دسته گسترده از درمان‌ها را در نظر داشته‌اند. مداخلات شامل برنامه‌هایی است که سعی دارد گرایشات مبتلا به اوتیسم را در کودکان با سن زیر 2سال، مورد بررسی قرار دهد. به‌طور کلی، این مطالعات که از بازی‌درمانی مبتنی بر تشویق به زبان و مهارت‌های اجتماعی استفاده می‌کند.

بهترین زمان درمان اوتیسم

تحقیقات  بسیاری نشان می‌دهند که تشخیص و مداخله‌ی زودهنگام برای اوتیسم می‌تواند اثر قابل توجهی بر رفع علائم و ایجاد مهارت‌ها در کودک داشته باشند. اختلالات طیف اوتیسم بعضاً قبل از سن 2 سالگی در کودک تشخیص داده می‌شوند. کودکانی که روند رشد آن‌ها تا 2 سالگی طبیعی است نیز ممکن است از این سن به بعد علائم اوتیسم را نشان دهند.

مداخلات زودهنگام قبل از سن مهدکودک و در ۲ تا ۳ سالگی شروع می‌شوند. در این دوره مغز کودک هنوز در حال شکل گیری بوده و با داشتن انعطاف پذیری بیشتر نسبت به سنین بالا، به شکل بهتری می‌توان آن را تغییر داد. به دلیل همین انعطاف پذیری، تأثیر عمیق تر و طولانی مدت درمان در سنین پایین‌تر بیشتر خواهد بود. مداخلات زودهنگام نه تنها شروع خوبی برای کودک خواهند بود، بلکه به او کمک می‌کنند تا به حداکثر توانایی‌های بالقوه‌ی خود دسترسی پیدا کند. این ثابت شده است که هر چقدر کودک زودتر تحت درمان قرار بگیرد، شانس او برای پیشرفت و یادگیری بیشتر خواهد بود. در واقع توصیه می‌شود که مداخلات رشد و رفتار به محض تشخیص اوتیسم و یا در زمانی که شک زیادی برای اوتیسم وجود دارد آغاز شوند.

آیا اوتیسم درمان دارد

همانند سایر انواع اختلالات عصبی روانشناختی، اوتیسم نیز درمان خود را دارد که شامل موارد زیر است:

رفتاردرمانی( دادن پاداش برای آموزش رفتارهای مناسب)

بازی یا توسعه درمانی( استفاده از فعالیت های مبتنی بر بازی برای ایجاد ارتباطات احساسی و ارتباطی)

دارودرمانی( گاهی از اوقات برخی از داروها را می توان برای درمان نشانه هایی همچون اضطراب و اختلال خلق و خوی مرتبط با اوتیسم به کار برد)

گفتاردرمانی( با اوتیسم خفیف، گفتاردرمانی معمولا مرتبط با مهارت های گفتاری و زبان بدن است)

کار درمانی( اغلب برای مشکلات حسی و حرکتی مفید است)

درمان فیزیکی( بیشتر کودکان اوتیسمی ممکن است تن عضلانی کمی داشته باشند)

جدیدترین درمان برای اوتیسم

یکی از جدیدترین درمان های شناخته شده برای بهبود وضعیت کودکان اوتیستیک روش درمانی(ΑΒΜ) می باشد.

روش آنت بنیل رویکردی علمی مبتنی بر یادگیری است، با تمرکز بر مغز کودک و توانایی های قابل توجه مغز که می تواند منجر به یادگیری، تغییر و رشد در تمامی کودکان شود، هرچند که آنها دارای نیازهای خاص باشند. این درمان توضیح روش درمانی است برای بیدار شدن مغز کودک و رشد آن و تبدیل محدودیت ها به قدرت و توانایی. در واقع از طریق آگاهی کودک از تمامی حرکات بدن و محیط اطراف و داده های حسی از محیط، اطلاعات لازم برای شکل گیری ارتباطات عصبی جدید و نهایتاً رشد مغز را ایجاد می کنند. آنت بنیل به واسطه ملزومات خود و دیدگاه حرکت عصبی(حرکات آرام و ملایم همراه با آگاهی )روش خود را تدوین نمود. روش آنت بنیل استفاده از حرکات ساده، آرام است. تازه ترین پژوهش های مغز  نیز از این روش حمایت می کنند.

بهترین کشور برای درمان اوتیسم

در خصوص انتخاب بهترین کشور برای درمان اوتیسم ، یکی از ابهامات  اینجاست که بیمه های خدمات درمانی تا چه اندازه نیاز این بیماران را تحت پوشش قرار می دهد و اساسا چنین بیمه ای در ایران وجود دارد؟! پاسخ به صراحت منفی است و متاسفانه خانواده های بیماران زیادی درگیر هزینه های بسیار سنگین درمانی و مشکل نبود بیمه هستند! اما آیا در کشورهایی مانند آمریکا، انگلستان، آلمان و… وضعیت به همین گونه است؟

براساس روزنامه واشنگتون پست، از هر 45 آمریکایی یک نفر به اوتیسم مبتلا است و بالغ بر 6 میلیون نفر در این کشور مبتلا به اوتیسم و بیماری های مشابه جسمی و حرکتی هستند.

همچنین هزینه یک فرد با بیماری ASD بدون داشتن معلولیت فکری 1.4 میلیون دلار در ایالات متحده و 0.92 میلیون پوند (1.4 میلیون دلار) در انگلیس بود. باید توجه داشت که هزینه های درمانی برای بزرگسالان بسیار بیشتر از کودکان است.

اما بنابر پاسخ های دریافتی از مراکز خدمات درمانی اوتیسم در آمریکا، نتایج درمانی این کودکان در بخش دولتی آنچنان چشمگیر نمی باشد.همچنین در انگلستان هم انجمن ملی اوتیسم، امکانات و خدماتی را به شکل مجانی برای بیماران فراهم می آورد. اما این کودکان به صورت تخصصی از امکانات درمانی کافی بهرمند نمی گردند.

هزینه های جاری طیف اوتیسم بیش از دو برابر هزینه های سکته قلبی و فشار خون بالا است و با هزینه های دیابت برابری می کند. هرچند که سازمان بهزیستی در سالهای اخیر تلاشهای جدی برای تقبل بیشتر هزینه های درمانی نموده ولی همچنان به علت تحت پوشش بیمه نبودن هزینه های درمانی این کودکان از جمله کاردرمانی، گفتاردرمانی، بازی درمانی، رفتار درمانی و…. بار سنگینی بر دوش والدین است.

سوالات متداول:

1-آیا اوتیسم با افزایش سن بدتر می شود؟
خیر، اوتیسم یک بیماری پیشرونده نیست. با مداخلات مناسب، بسیاری از افراد بهبود عملکردی پیدا می کنند

2-آیا موسیقی درمانی در اوتیسم واقعاً تأثیر دارد؟
بله، موسیقی درمانی می تواند در بهبود ارتباطات، بیان احساسات و کاهش اضطراب بسیار مؤثر با