گفتاردرمانی که با هدف به کار گیری حداکثر توانایی های گفتاری فرد، به درمان اختلال گفتاری در کودکان می پردازد. در حقیقت گفتاردرمانی یکی از شاخه های توانبخشی است که به آسیب شناسی اختلال گفتاری در کودکان و هم چنین بزرگسالان می پردازد. جهت درمان صحیح اختلالات زبان باید به نکات مختلفی توجه نمود.یکی از این موارد تفاوت های فرهنگی می باشد. گفتاردرمانی با توجه به تفاوت های فرهنگی در فرد می تواند با مدلها و روش متفاوتی اراه شود. برای مثال: خانم ترک زبانی که مشکل روانی گفتار در زبان فارسی دارد متفاوت با یک فارس زبان با اختلال روانی گفتار درمان می شود. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با سابقه بالا در زمینه درمان اختلال گفتاری در کودکان و بزرگسالان، با استفاده از متد های پیشرفته و روز دنیا، رضایت همیشگی مراجعان را به خود جلب می کند.
یک مدل به طور ساده نشان دهنده تفکر ما درباره این موضوع است که چیز ها چگونه کار می کنند؟ مدل نیز مانند یک برچسب، معمولاً بعضی از عقاید و ذهنیات ما را درباره چیزی که ارائه می شود، مجسم می کند. روشی که مدل را از طریق آن مفهوم سازی می کنیم، بر انتخاب ما درباره این که با آن چه کاری می توان انجام داد، تاثیر می گذارد. برای مثال اگر معتقد باشیم که اختلالات زبان ناشی از عملکرد عصب شناختی معیوب است، آن ها را بسیار متفاوت تر از وقتی که اختلالات زبان را ناشی از درون داد نامناسب محیط بدانیم، درمان می کنیم. بنابراین وقتی در مورد یک اختلال زبانی بحث می کنیم، آگاه شدن از مدلی که استفاده می شود مهم است. بسیار امکان دارد که متخصصین درباره اینکه چه مدلی برای ارائه پدیده اختلال زبان بهترین است، توافق نداشته باشند و این نشان دهنده گفتاردرمانی و تفاوت های فرهنگی می باشد. در حقیقت هیچ مدلی در این زمینه وجود ندارد که هر متخصصی آن را تایید کند. اما بحث در مورد چگونگی تاثیر این تفاوت ها در کار بالینی ممکن نیست مگر اینکه مدل ها و فرضیات در ذهن ما روشن باشند. اجازه دهید با بعضی از مدل‌هایی آشنا شویم که برای بحث در مورد اختلالات زبان در کودکان استفاده شده اند.
تفاوت های فرهنگی در گفتاردرمانی
در نظر گرفتن یک اختلال زبان از دیدگاه فرهنگی بدان معناست که ما گمان نمی کنیم همه مشکلات ارتباطی در کودک هستند، بلکه بیشتر در رابطه ای که بین گویندگان برقرار است، وجود دارند. این دیدگاه می رساند که همه راه حل ها تغییر دادن کودک نیست، بلکه بعضی از آن ها شامل ایجاد تغییر در محیط نیز می شوند (نلسون). اگرچه در نگاه اول به نظر نمی رسد که این مدل مربوط به آسیب شناس گفتار و زبان باشد، با این حال کاربرد هایی دارد که در وسعت بخشیدن به تفکر ما درباره اختلالات زبان در کودکان مهم هستند؛ به ویژه تفکر ما در مورد چگونگی غلبه یافتن بر معلولیت های یک کودک که قبلاً آن ها را تعریف کردیم.
راهکارهای درمان اختلال گفتاری در کودکان
اولاً این مدل برای تصمیم گیری در مورد آنچه که یک اختلال زبان را تشکیل می دهد و مخالف با یک اختلاف زبانی است، مهم می باشد. اگر کودکی با لهجه متفاوت با آنچه که توسط معلم یا دیگر همکلاسی هایش استفاده می شود، صحبت کند، ممکن است به عنوان دارنده یک مشکل یا اختلال در نظر گرفته شود. در حقیقت اختلال ممکن است، به هر حال به دلیل عدم تناسب بین سبک گفتاری کودک با آنچه در مدرسه ویژه یا مرکز مراقبت روزانه به کار می رود، باشد. در نظر گرفتن اینکه کودک دچار اختلال است، نشان می دهد که کودک نیازمند «درمان» است یا باید تحت آموزش زبان یا لهجه قالب قرار گیرد. در عوض توجه به این مشکل به عنوان عدم تناسب میان مراجع و بافت، به این معناست که ممکن است نیاز باشد در کودک تغییراتی ایجاد شود، اما ممکن است تغییر در محیط ارتباطی نیز لازم شود. شاید واقعاً لازم باشد که افراد دور و بر کودک از تغییرات گویشی موجود در محیط آگاه شوند یا شاید معلم لازم بداند در مورد مفهوم تغییر در دانگ صدا با آموزش بحث کند. معلم می تواند با دانش آموز برای شناسایی بافت های مناسب ساخت های زبانی متفاوت، کمک کند، تا اندازه‌ای که کودک بتواند بفهمد که می تواند و گاهی اوقات بهتر است که در خانه و مدرسه متفاوت صحبت کند. در هر مورد، به مشکل، بیشتر به عنوان نوعی تعامل نگاه می شود تا اینکه تنها در مراجع وجود داشته باشد. زیرا پیشنهاد یک مدل نظام مند این است که محیط تعاملی، باید مرکز تغییر باشد؛ این مدل هنگام تصمیم گیری درباره یک راهبرد مدیریتی برای مراجعی با تفاوت فرهنگی نیز مفید است. در این مورد، ممکن است مشکل برقراری ارتباط، در خود مراجع، به اندازه واکنشی که از دیگران دریافت می کند، بزرگ نباشد. یک دیدگاه نظام مند به ما اجازه می دهد که برای ایجاد تعامل موثرتر، هم با مراجع و هم با شرکای ارتباطی، کار کنیم.
تفاوت های فرهنگی و روش های برقراری ارتباط
تفاوت های گویشی و فرهنگی، تنها مضامینی نیستند که یک مدل نظام مند می تواند برای آن ها مفید باشد. وقتی با مراجعانی کار می کنیم که ناتوانی های شدید دارند، این مدل اغلب کمک می کند که بیشتر در مورد چگونگی تغییر محیط برای تسهیل برقراری ارتباط یا کاهش موقعیت های ایجاد کننده معلولیت فکر کنیم نه اینکه صرفاً روی آنچه برای برقراری ارتباط نیاز است یاد بگیرد، متمرکز شویم. مثلاً ممکن است یک مراجع مبتلا به اوتیسم بدون کلام، چون نمی تواند به مردم بفهماند که خواسته اش چیست، از یک برنامه تلویزیونی خاص محروم شود و این محرومیت باعث پرخاشگری یا رفتار خودآزاری می شود. اگرچه این مطلب درست است که مشکل عدم توانایی انتقال پیام «در» خود شخص مبتلا به اوتیسم است ولی ممکن است محیط بتواند به اندازه ای تغییر داده شود که کودک بتواند ارتباط برقرار کند، از وسایل در دسترس خود استفاده کند و دور چرخه محرومیت و پرخاشگری را کوتاه کند. احتمالاً عوض کردن برقراری ارتباط کلامی با عکس هایی که برای برچسب گذاری کانال های مختلف استفاده می شوند و می توان آن ها را به تلویزیون چسباند، به گونه ای که کودک بتواند خودش عمل کند، نیاز او به کمک را رفع می کند. احتمالاً بزرگسالانی که در اطراف کودک هستند می توانند یاد بگیرند که علامت کودک برای کمک را شناسایی کرده و قبل از اینکه او به سطح محرومیت و در نهایت رفتار ناسازگار برسد، به او پاسخ دهند. این روش، عدم تناسب بین مشکل برقراری ارتباط کودک و علائمی که از سوی محیط انتظار می رود را از بین خواهد برد.
دیدگاه نظام مند در گفتاردرمانی
یک مفهوم مهم دیدگاه نظام مند آن است که در این مدل لازم نیست سطوح استاندارد یا طبیعی کاربرد زبان هدف قرار گیرند. هنگامی که در حال فکر کردن برای مداخله در مورد مراجعاتی هستیم که ناتوانی های عمیق یا شدید دارند و موقعی که مهارت های زبانی مناسب با سن تقویمی هدف نیستند و زمانی که ما درگیر یافتن راه حلی برای ارسال و دریافت پیام از سوی مراجع برای افراد مهم زندگی خودش هستیم، این مدل اغلب رویکرد کاملاً معقولی است. مهم آن است که به خاطر داشته باشیم، که محیط باید علاقه مند به برقراری ارتباط باشد تا برای هر مراجع، پاداش دهنده باشد. حتی اگر ما معتقد باشیم که اختلال درون مراجع است، همیشه می توانیم سوال کنیم که محیط چگونه می تواند مفیدتر و پرمعنی تر با کودکان ارتباط برقرار کند تا بهترین تلاش های آن ها را تشویق کرده و معلولیت آن ها را در هر موقعیت کاهش دهد. در این راه، دیدگاه نظام مند و خدمات مناسب گفتاردرمانی می تواند یاری دهنده سودمند برای تفکر ما در مورد هر نوع اختلال زبانی و اختلال گفتاری در کودکان باشد.
کودک تان هنگام تولد معمولاً با گریه به دنیا خوش آمد می گوید. احتمالاً از شنیدن اولین گریه او خوشحال می شوید و احتمالاً آخرین باری است که چنین حالتی به شما دست می دهد. طی سال های آینده تلاش بسیار زیادی می کنید تا او گریه اش را قطع کند. تمام نوزادان به طور متوسط ۱ تا ۲ ساعت در روز گریه می کنند. بعضی نوزادان بیشتر – بسیار بیشتر – و بعضی کمتر گریه می کنند. چند روز اول بعد از تولد نوزادتان احتمالاً تمام شبانه روز را خواهد خوابید و به ندرت گریه خواهد کرد. البته هنوز زود است که به این خاطر به خودتان تبریک بگویید. گریه نوزاد اغلب چند هفته بعد از تولد شروع و در شش هفتگی به اوج می‌رسد. اغلب ما در جمع خانواده یا دوستان خود با کودکان و نوزادان بدقلق و ناآرام برخورد داشته ایم. حالت شایع این کودکان گریه کردن، بی قراری، جیغ زدن، تکان دادن دست و پاها و… است که در ابتدا شدید تر بوده و سپس کمتر می شود. با بزرگتر شدن کودک ،کنترل احساسات به کودک اجازه می دهد تا راه حل های پیشگیری از رفتار های پرخاشگرانه را جایگزین کند. رفتاردرمانی کودکان به آن ها کمک می کند تا بدقلقی و ناآرامی را کنار گذاشته و آرام تر شوند. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر کودک بدقلق و ناآرام، با انجام تکنیک های آرام سازی، ریلکسیشن، ماساژ درمانی و رفتاردرمانی کودکان به درمان مشکلات ناآرامی کودکان و نوزادان کمک می کند. متخصصین رفتاردرمانی مرکز با ارائه تکنیک های مختلف و مشاوره والدین شما را در بهبود مشکلات رفتاری و بدقلقی کودکان کمک می نمایند.
کودکی که گریه می کند در تلاش است تا چیزی به شما بگوید. ممکن است بخواهد گرسنگی یا پرخوری و شکم دردش را به شما اطلاع دهد و ممکن است بخواهد بگوید و پوشکش خیس و از این بابت ناراحت است، یا برعکس، او آن پوشک مرطوب و گرم را دوست می داشت و حالا که آن را تعویض کرده اند، سردش شده است و عصبانی است! ممکن است خسته باشد و دوست دارد با تکان تکان دادن او را بخوابانید با حوصله اش سر رفته است و انتظار دارد با چیزی او را سرگرم کنید. شاید هم می خواهد بگوید از اینکه نمی تواند روی فرش بخزد و به همه چیز دست بزند عصبانی است که البته در این صورت او تمام شش هفت ماه آینده را به گریه می گذراند (اما احتمالاً خزیدن را زودتر شروع خواهد کرد). هنگامی که برای اولین بار نوزادتان را در آغوش می گیرید، تصوری از هیچ یک از این موارد ندارید.
روش های آرام کردن کودک بدقلق و ناآرام
گریه کودک موجب افزایش ضربان قلب، بالا رفتن فشار خون و عرق کردن کف دست های مادر و پدر می شود. همچنین دمای پستان های مادر شیرده بالا می رود. شنیدن صدای گریه نوزاد ممکن است موجب ترشح شیر شود. وظیفه شما، درک زبان گریه نوزاد تان است، زیرا گریه نوعی زبان است. با درک هرچه زودتر این زبان، فرصت بیشتری برای گوش دادن به قان و غون او دارید و زمان کمتری را به شنیدن جیغ و فریاد او خواهید گذراند. در این مرحله، آنچه نباید انجام دهید آموزش صبر و حوصله به کودک تان است. در حقیقت، هرچه زودتر نسبت به گریه های او واکنش نشان دهید، بهتر است؛ زیرا آرام کردن کودک در ابتدای شروع گریه آسان تر از آرام کردن او در مرحله هیستریک و عصبانیت و ناراحتی شدید است.
بدقلقی کودکان و نوزادان به چه علت است؟
اگرچه هیچ کس تاکنون فرهنگ لغتی برای ترجمه گریه کودک تهیه نکرده است، اما ریتم و زیر و بم گریه نوزاد تان می تواند کلید جستجو برای یافتن مشکل باشد. گریه زوزه مانند و به نوعی آهنگین، که ممکن است غیر عادی و گاهی همراه با مالش چشم ها و گونه ها باشد به علت خسته شدن از گریه است. درد شدید ناگهانی. جیغ و به دنبال آن یک سکوت طولانی و سپس یک جیغ دیگر، این نوع گریه و جیغ ممکن است به علت نفخ شکم، گیر کردن پای کودک در فاصله نرده های تخت یا فرو رفتن سنجاق پوشک در بدنش باشد.
انواع گریه کودکان و نوزادان
گرسنگی: گریه های کوتاه و موزون و ریتم دار که ناامیدانه به نظر می رسند.
اجابت مزاج: بیشتر با یک گریه یا خرناس شروع می شود و اغلب حین غذا خوردن صورت می گیرد.
احساس گرمای زیاد: بیماری یا تب داشتن، گریه ناله مانند.
عصبانیت یا استیصال: کودک ممکن است هنگام خارج کردن پستانک از دهانش، باز کردن پوشکش یا بدون هیچ دلیل موجهی فریاد های گوش خراشی سر دهد.
ملالت و بی‌حوصلگی: از غر شروع و به ضجه و زاری ختم می شود. از جا برداشتن کودک بی حوصله موجب قطع فوری گریه اش می شود.
دیزارتری نوعی اختلال حرکتی در تکلم بوده که به علت آسیب به سلول های عصبی ایجاد می شود و انواع مختلفى دارد. دیزارتری صحبت کردن را برای فرد مبتلا به این اختلال مشکل می کند. هنگامی که عضلات درگیر در صحبت کردن ضعیف باشند، صحبت کردن سخت شده و دیزارتری اتفاق می افتد که ناشی از آسیب مغز است. دیزارتری نوعی اختلال حرکتی گفتار می باشد که می تواند طیف خفیف تا شدیدی داشته باشد. دیزارتری احتمال دارد در بدو تولد یا بعد از بیماری یا جراحی اتفاق بیفتد. به طور کلی هر چیزی که موجب بروز آسیب سیستم اجرایی مغزی شود، می تواند باعث بروز دیزارتری نیز بشود. افراد مبتلا به اختلال دیزارتری باید برای ارزیابی و درمان این اختلال به متخصص گفتاردرمانی دیزآرتری مراجعه کنند. گفتاردرمان متخصص با ارزیابی دیزارتری بررسی می کند که به کدام نوع دیزارتری مبتلا هستید تا درمان دقیق تری برای شما انتخاب کند. گفتاردرمانی و ارزیابی دیزارتری که به طور صحیح و دقیق انجام شود، به درمان این اختلال کمک فراوانی می کند. مرکز تخصصی گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با سابقه بالا در زمینه درمان اختلالات گفتاری از جمله لکنت زبان، دیزارتری اختلالات بلع و تکلمی وابسته به سکته و… با استفاده از درمان های تخصصی و به روز، به ارائه خدمات گفتاردرمانی در منزل و در محیط کلینیک در دو منطقه شمال غرب و شرق تهران مشغول می باشد.
تمام بیماران مبتلا به دیزارتری کاندیدای مناسب برای شروع درمان نیستند و صرفاً داشتن مشکل در گفتار و صوت نمی تواند دلیل خوبی برای شروع درمان باشد، پیش آگهی میزان بهبودی بر اساس این موارد صورت می‌گیرد: شدت و سرعت پیشرفت، پاسخ به مداخلات دارویی، نوع و تعداد سیستم های گفتاری درگیر و علائم حرکتی – شناختی – رفتاری، حمایت شرکای ارتباطی و محیط ارتباطی و انگیزه و امکان اجرای درمان. بعد از ارزیابی رسمی توسط آسیب شناس گفتار و زبان یا همان گفتاردرمانی و درمان آزمایشی (در صورت امکان) اهداف بلند مدت درمانی مشخص می‌شوند. افراد مبتلا به دیزارتری گاهی اوقات با بیماری دیگری متولد می شوند که منجر به آن می شود، یا ممکن است آسیب یا بیماری ای را تجربه کنند که بعداً باعث آن می شود. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با استفاده از درمان های تخصصی و حرفه ای به درمان اختلالات گفتاری کودکان و بزرگ سالان همچون گفتاردرمانی لکنت زبان، گفتاردرمانی دیزارتری، اختلالات بلع و… می پردازد و هم چنین خدمات گفتاردرمانی انلاین،و گفتاردرمانی در منزل را نیز دارا می باشد.
انواع رویکردهای گفتاردرمانی دیزارتری
رویکردهای درمانی مختلفی در درمان دیزارتری مطرح شده‌اند که بستگی به مشکلات خاص بیمار و نتایج مورد انتظار دارند. در این میان، تکنیک های توانبخشی بسیاری مطرح شده است که این موارد را هدف قرار می دهد:
وضعیت مناسب قرار گرفتن بدن، ثبات، تمرینات دهانی، تنفس دیافراگمی، تمرینات تولید و صوت، خود کنترلی فعال، استفاده از تکنیک های جبرانی رفتاری، پروتز و وسایل الکتریکی کمک کننده، حذف رفتار هایی که در انتقال پیام تداخل ایجاد می‌کنند، ارتقاء مهارت های ارتباطی بین بیمار مبتلا به دیزارتری و شریک ارتباطی وی، انتقال مهارت های جدید در درمان های گروهی و جامعه، آموزش ماهیت اختلال و مناسب بودن استراتژی های درمانی به اطرافیان بیمار در مدرسه، محل کار و خانواده و ابزارهای ارتباطی مکمل. انتخاب رویکرد های درمانی مناسب و تصمیم گیری درباره زمان شروع درمان با در نظر گرفتن ویژگی های اختلال گفتاری و تاثیر آن ها بر قابلیت فهم و طبیعی بودن گفتار صورت می گیرد.
دیزارتری نوعی اختلال گفتاری بوده که به دلیل ضعف عضلات ایجاد می شود. برای درمان دیزارتری،
روش های ارزیابی دیزارتری
ارزیابی دیزارتری و دیسفونی به صورت رسمی و غیر رسمی صورت می گیرد. ارزیابی استاندارد شامل موارد زیر می شود:
١) گرفتن اطلاعات زمینه ای
2) بررسی ساختار و عملکرد مکانیزم دهانی لب ها ،دندان ها ،زبان فک پایین، سخت کام و نرم کام.
۳) ارزیابی حمایت تنفسی از طریق ثبت مقدار زمان کشش “آ” یا “ای” توسط بیمار در حالت طبیعی باید بیش از ۲۰ ثانیه باشد.
۴) توصیف عملکرد حنجره از طریق تجزیه و تحلیل کیفیت صداسازی: ممتد، نرم، غیر عادی، با ترمور ،خشن، نفس آلود.
۵) تعیین سرعت و هماهنگی اندام های تولیدی سرعت دیادو کوکنتیک هنگام تولید مکرر و سریع پا تا کا در حالت طبیعی باید ۱۲-۱۰ بار در مدت ۵ ثانیه تولید شود.
6) طبقه بندی اختلالات موجود در تنفس ،آواسازی تولید تشدید و نوای گفتار حین محاوره خود بخودی.
ارزیابی دیزارتری از نوع رسمی
1) آزمون های تولیدی این آزمون ها اختلالات تولیدی خاص را از اختلالات تولیدی عمومی تمییز می دهد، عملکرد فرد را روی واجه ای خاص تعیین می کند و نوع جایگاه و بافت خطا را بررسی می کند. برنتال و بنکسون آزمون های تولیدی مختلف را به طور تفصیلی مرور کردند. اما به دلیل شکست های غیر عادی تولید در اختلالات عصب شناختی عمومی نظیر ام اس غالباً آزمون های رسمی تولیدی کمک کننده نیستند.
2) درجه بندی قابلیت فهم در جملات و واژه ها به این صورت که نمونه گفتار ضبط شده توسط فردی که با موضوع آشنا نیست مورد قضاوت قرار می گیرد. ارزیابی قابلیت فهـم گفتار در دیزار تـری (يوركستون و همکاران).
3) بررسی خواندن شفاهی این آزمون با استفاده از متنی صورت می گیرد که از لحاظ آواشناختی استاندارد شده است و می تواند سرعت خواندن متن را بر حسب تعداد کلمات در دقیقه و نوای گفتار را (مانند) عبارت بندی و طبیعی بودن جریان گفتار مورد بررسی قرار دهد (متر).
4) آوانویسی سه دقیقه نمونه گفتار خود بخودی ضبط شده و تجزیه و تحلیل آن. برای مثال بیمار شغلش را به طور مفصل توصیف می کند و گفتار وی ضبط می شود. این ارزیابی اطلاعاتی درباره این موارد را فراهم می آورد: سرعت گفتار، کنترل و حمایت تنفسی، تعداد کلمات گفته شده در واحد تنفسی، دقت تولیدی، قابلیت فهم گفتار، تعداد کلمات درک شده تقسیم بر تعداد کل کلمات گفته شده و تکیه آهنگ و روان بودن گفتار محاوره ای.
درمان دیزارتری
در زیر لیستی از رویکرد های مختلف برای درمان اختلالات بلندی صدا، کیفیت صوت، تولید و نوای گفتار در گفتاردرمانی دیزارتری آمده است:
-وضعیت مناسب نشستن، حمایت سر و تنه
-یادگیری تکنیک های تنفس دیافراگمی
-استفاده از اسپیرومتر برای کنترل دم لازم و کافی برای گفتار
-تمرین روی عبارت بندی (حداکثر تعداد واژه ها در هر واحد تنفسی) هنگام خواندن با صدای بلند و سپس هنگام محاوره
-بلندی یکنواخت ضبط صدا هنگام خواندن از روی متونی که در آن ها زیر کلمات خاصی خط کشیده شده است (خواننده باید این کلمات را با صدای بلندتر بیان کند زیرا اهمیت معنایی دارند)
-تمرین جهت بهبودی سیستم تنفس برای گفتار
-تمرینات نرم کامی برای بهبودی کفایت کامی – حلقی
-افزایش حمایت تنفسی برای گفتار
-تمرین تولیدی روی همخوان های انفجاری و همخوان های خیشومی هم جایگاه (یعنی تمرین روی تولید «ب، م» و «د، ن» با کمک لیستی از واژه های جفت کمینه)
-ضبط صوت و استفاده از نرم‌افزارهای کامپیوتری گفتار جهت کنترل شکستهای آوازسازی و تشخیص کیفیت صوتی مطلوب
-تمرین روی مهارت‌های جدید هنگام خواندن با صدای بلند و هنگام محاوره
-تمرینات دهانی روی لب‌ها، زبان، نرمکام و فک پایین جهت بهبود دامنه حرکت، قدرت، سرعت و هماهنگی
-استفاده از ضبط صوت یا نرم‌افزار کامپیوتری گفتار برای کنترل دقت تولیدی
-تمرین روی مهارت جدید هنگام خواندن با صدای بلند و محاورات گروهی با تاکید بر وضوح، قابلیت فهم و طبیعی به نظر رسیدن گفتار
-مقابله با الگو های غیر طبیعی یکنواختی گفتار و تمرین روی تغییرات طبیعی در بلندی، کشش و زیر و بمی واژه های کلیدی در عبارات و جملات
-تمرین روی تاکید کردن روی واژه‌های مهم هنگام سوال و جواب: «مریم کجا رفت؟» … «مریم به خانه رفت.»
-خط کشیدن زیر کلمات کلیدی معنادار و تاکید روی آن ها هنگام خواندن متن
-استفاده از ضبط صوت جهت کمک به بیمار در تشخیص پارامتر های تکیه طبیعی صوت هنگام تغییر بلندی، کشش یا زیر و بمی صوت (ارزیابی موارد فوق به صورت جداگانه یا در ترکیب با یکدیگر صورت می گیرد)
-استفاده از نرم‌افزار های کامپیوتری گفتار جهت کمک به اعمال تغییرات مورد نظر در فرکانس پایه و شدت
-زیر و بمی یکنواخت
-شناسایی و تمرین روی تغییرات یا الگو های طبیعی آهنگین گفتار در واحد های تنفسی
-تمرین روی آهنگ افتان هنگام بیان جملات خبری و آهنگ خیزان هنگام بیان جملات پرسشی
-کنترل سرعت گفتار از طریق مکث کردن در مکان های مناسب و منطقی جهت بهبود تولید و هماهنگی سیستم ها، واحد های تنفسی و تسهیل درک توسط شنونده
-استفاده از ابزار های کنترل سرعت نظیر تخته سرعت سنج بازخورد تاخیری شنیداری یا تخته حروف الفبا؛ انتقال توانایی کنترل سرعت در موقعیت های مختلف بدون استفاده از دستگاه
غربال گری وضعیت شناختی، شنوایی و بینایی نیز در برنامه ریزی گفتاردرمانی دیزارتری اهمیت دارد. آموزش فعالانه گوش کردن و خود کنترلی که به مهارت های تمییز و صحت شنیداری نیاز دارد، در حوزه کاری گفتار درمانگر قرار می گیرد. مستیلو گزارش داد که نتایج شنوایی سنجی با تون خالص در بیشتر بیماران مبتلا به ام اس طبیعی است. شنوایی محیطی طبیعی است؛ اما نقایص شنیداری مرکزی که توسط پاسخ های برانگیخته شده شنیداری در ساقه مغز مورد ارزیابی قرار می گیرند، در ۸۰-۶۲ درصد از بیماران دچار نقص بوده است. در نتیجه تمییز آوا های گفتاری در محیط های پر سر و صدا، پردازش اطلاعات به صورت دو گوشی، کنترل بلندی و پیدا کردن جهت صدا صدمه می بیند. علائم بینایی نظیر التهاب عصب بینایی، نیستاگموس، دوبینی و تقطیع بینایی غالباً در بیماران مبتلا به ام اس دیده می شود و روی تصمیمات ارجاعی، محرک بینایی مورد استفاده در درمان و مناسب بودن دستگاه های ارتباطی جایگزین تاثیر می گذارد. رائو و همکاران متوجه شدند که شیوع نقایص شناختی در بیماری ام اس بالا است (۶۰-۴۰) اما معمولاً به صورت خفیف بروز می کند. ارزیابی رسمی شناخت می تواند اختلالات شناختی ناشی از ام اس نظیر مشکل در توجه، سرعت و ظرفیت پردازش اطلاعات حافظه و روانی گفتار را شناسایی کند. رائو یک آزمون غربال گری عصبی – روان شناختی برای بیماران مبتلا به ام اس طراحی کرد که در مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه قابل انجام است. این آزمون اختلالات شناختی در حوزه های خاص را مورد ارزیابی قرار می دهد. اطلاعات کاملی که از وضعیت شناختی بیمار به دست می آید، به تصمیم گیری درباره استراتژی های مورد استفاده برای یادگیری جدید و حافظه کمک کرده و در درمان دیزارتری به روش گفتاردرمانی کار می رود و نتایج مورد انتظار را پیش بینی می کند.
ارزیابی حرکتی گفتار در گفتاردرمانی دیزارتری
در ارزیابی حرکتی گفتار و صوت یا همان دیزارتری می توان از فرم ۲-۱ استفاده کرد.
ارزیابی حرکتی گفتار و صوت
نام بیمار: پزشک ارجاع دهنده:
تاریخ تولد: تشخیص پزشکی:
شغل: تاریخ شروع بیماری:
شرکای اصلی ارتباطی:
داروهای مورد استفاده:
(الف) اطلاعات زمینه ای:
توصیف مشکل گفتار / صوت
تغییرات بیماری تا به امروز:
نیازهای ارتباطی:
آسیب های دیگر خستگی بینایی شنوایی شناخت حرکتی
درمآن های قبلی:
ب) ارزیابی دهانی
لب ها:
زبان:
نر مکام:
دندآن ها:
سخت کام:
فک پایین:
پ) ارزیابی پردازش های حرکتی گفتار و صوت
۱) تنفس
پوسچر : تعادل هنگام نشستن کنترل تنه کنترل سر
الگوی تنفسی: ترقوه ای سینه ای شکمی
– نتیجه آزمون عملکرد ریوی:
– اندازه گیری تلاش دمی: با استفاده از اسپیرومتر
کنترل تنفسی :گفتار کشیدن “آ” …………… ثانیه کشیدن ای ……………… ثانیه هنجار: (۲۳-۲۰ ثانیه)
شمردن از ۱ تا ۵۰ در یک نفس هنجار: ۱۷ ثانيه ……………………..
دم عمیق در ۵ ثانیه و بازدم طولانی (۱۰) ثانیه ………………………
بلندی در محدوده طبیعی کاهش یافته یکنواخت کاهش تدریجی بیش از حد متغير شکست آواسازی
افزایش تدریجی بلندی شمارش از ۱ تا ۱۵ نجوا، ۵ (فریاد)
زیر و بمی: در محدوده طبیعی بالا پایین یکنواخت شکست زیر و بمی
کنترل زیر و بمی: با صدای بلند بخوانید دو ،ر ،می ،فا ،سو ،لا تی دو
مناسب ترین زیر و بمی برای بهترین کیفیت صوت ——– زیر و بمی عادتی
– کیفیت: در محدوده طبیعی / خشن پرفشار نفس آلود گرفته ترمور صوتى عرعر چاکنایی
۳) تولید
در محدوده طبیعی تولید غیر دقیق همخوآن ها خرابگویی واکه ها شکستهای تولیدی غیر طبیعی جانشینی یا حذف واجها کاهش سرعت دیادو کو کنتیک در ۵ ثانیه
/p/—/t/—/k/—- هنجار = ۲۸-۲۶ بار در ۵ ثانیه
pataka —- هنجار = ۱۲-۱۰ بار در ۵ ثانیه
قابليت فهم گفتار: – در واژه ها — در جملات — در محاوره
(۴) تشدید
در محدوده طبیعی بیش خیشومی کم خیشومی فرار هوا از بینی
(۵) نوای گفتار
در محدوده طبیعی سرعت آهسته تا سرعت زیاد، سرعت متغیر، فواصل طولانی بین واژه ها، سکوت های نامناسب بین واژه ها، کاهش تکیه تکیه مساوی و بیش از حد گفتار مقطع، بلندی بیش از حد و متغیر
ت) تشخیص افتراقی دیزارتری دیزارتری اسپاستیک
بلندى يکنواخت و کاهش یافته
بیش خیشومی و صوت خشن
توليد غير دقيق
دیزارتری آتاکسیک بلندی متغیر و بیش از حد اختلال در کنترل بلندی صوت خشن یا لرزش صوتی اختلال در کیفیت صوت شکست های غیر عادی تولیدی اختلال تولیدی
دیزار تری مختلط
زیر و بمی یکنواخت و کاهش تکیه تکیه مساوی و بیش از حد
یکی از علائم اوتیسم در کودکان، مشکل در انجام کارهای روزمره زندگی است. کودکان اوتیسم به طور معمول در مدیریت وظایف و کار های روزمره زندگی مانند لباس پوشیدن، مسواک زدن، مرتب کردن میز خود، پوشیدن کفش ها و… دچار مشکل هستند که این یکی از عوارض اتیسم در کودکان است. این موارد می توانند به یک چالش برای کودکان اوتیسم تبدیل شوند که در این صورت به کمک و آموزش اضافی نیاز دارند. یادگیری مهارت های روزمره زندگی در کودکان اوتیسم به منظور کسب استقلال بیشتر، ضروری است. از همین جهت متخصصان و کاردرمانگران اوتیسم باید بهترین راه های آموزش کارهای روزمره زندگی را به کودکان اوتیسم یاد دهند و پدر و مادر کودک هم این راه ها را برای موفقیت کودک شان و هم چنین افزایش اعتماد به نفس کودک خود، بیاموزند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکز اوتیسم تهران، با در نظر گرفتن آموزش های گوناگون در حوزه اوتیسم و کارهای روزمره زندگی،مانند کاردرمانی و گفتاردرمانی و رفتاردرمانی اوتیسم به درمان کودکان اوتیسم در غرب و شرق تهران می پردازد.
جهت تماس باکلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقایدکتر صابر (کلینیکتوانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
یادگیری کارهای روزمره زندگی
یادگیری نگه داری از اسباب بازی‌ها و سایر وسایل شخصی قسمت مهم در رشد کودک است. در این بخش در خصوص مواردی جهت موفقیت در نگه داری از دارایی های کودک صحبت خواهد شد.
در پایان روز یک جا یا فضای در دسترس تهیه کنید تا کودک لباس های کثیف خود را در آن قرار دهد. سبد بدون در بهتر از سبد با سرپوش خواهد بود. سبد بدون سرپوش در تشویق کودک برای انجام این کار مفید و کمک کننده خواهد بود.
تعدادی قلاب نزدیک درب ورودی نصب کنید تا کودک زمانی که وارد خانه می شود لباس های خود را آویزان کند.
مکان هایی که از نظر دیداری واضح و قابل دید هستند برای گروه بندی آیتم ها و وسایل تهیه شود. کتاب ها داخل کتابخانه و هر وسیله سرجای خود قرار بگیرد.
بعد از فعالیت یا اتمام بازی به کودک اجازه بدهید وسایل را مرتب کند. برای مثال اگر کودک ۳۰ دقیقه برای بازی وقت دارد بعد از ۲۰ دقیقه به کودک بگویید که بیش از ۵ دقیقه وقت دارد وسایل را مرتب کند بعد از ۵ دقیقه کودک را در روند مرتب کردن کمک کنید. البته فعالیت های کثیف به زمان بیشتری برای مرتب کردن دارند. از فعالیت ها یا زمان برای تقویت فرایند مرتب کردن استفاده کنید. این مسئله در ایجاد الگوی رفتاری مناسب اثربخش است.
اگر تعداد اتاق های منزل زیاد باشد این مسئله در قرار دادن وسایل و آیتم ها خوشایند خواهد بود. مثلا قرار دادن کتاب ها در قفس و… قرار دادن وسایل به صورت فشرده روی هم نیاز به برنامه‌ریزی دارد و درک آن برای کودک سخت خواهد بود. این مسئله هم چنین منجر به ایجاد استرس و حس اضطرار شده و اشتیاق کودک برای مشارکت در مرتب کردن وسایل را کاهش می‌دهد.
رویکرد کلی و جامع ضروری است به خصوص زمانیکه کودک از تکنولوژی پیچیده استفاده می کند. به کودک نشان دهید که وقتی که از تکنولوژی خاصی استفاده می کند چطور از آن مراقبت کند. نحوه استفاده از آیتم ها را آموزش دهید. به کودک اجازه بدهید نحوه مراقبت از اشیا شکننده را مشاهده کند. به کودک اجازه بدهید که در مرتب کردن وسایل برای استفاده در روز دیگر به شما کمک کند و مشارکت داشته باشد.
کودکان با اختلالات طیف اتیسم به راحتی حواس شان در انتخاب چند چیز یا چند آیتم پرت می شود. بنابراین کثرت را کم کرده و موارد را ساده سازی کنید. به این نکته هم توجه داشته باشید که محل یا فضا های واضح و مشخص در کودک حس آرامش ایجاد می کند.
کودکان کوچکتر از ۳ سال می توانند در تمیز کردن کثیفی نقش داشته باشند. شاید کار خود را خیلی خوب انجام ندهند اما به آن ها اجازه بدهید که مثلا در فرآیند تمیز کردن شیر مداخله کنند. مشارکت در فرآیند تمیز و مرتب کردن در کودک حس مسئولیت پذیری و درک عواقب کارها را ایجاد می کند. غالبا واژه عواقب، منفی قلمداد می شود. عواقب نتایج طبیعی رفتار هستند بنابراین اگر شیر روی میز ریخته می شود نتیجه طبیعی آن نیاز به تمیز کردن است. این چیز بدی نیست و فقط یک قسمت نرمال از نوشیدن یک لیوان شیر است.
در مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با آموزش کارهای روزمره زندگی به کودکان مبتلا به اوتیسم توسط کاردرمانگران حرفه ای، از مشکلات روزمره این کودکان کاسته می شود.
علائم اوتیسم در کودکان و مشکلات برنامه روزانه
اگر کودک در مورد فعالیت های سرزده و ناگهانی به هم می ریزد شما با مشکل مواجه خواهید شد. نگران نباشید خط مشی هایی وجود دارد که به شما کمک خواهد کرد تا این فعالیت ها راحت تر انجام شود:
تهیه برنامه روزانه یا هفتگی برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم بسیار حائز اهمیت است. برنامه در کودک حس امنیت و قابل پیش‌بینی بودن ایجاد می کند. کودک نیاز دارد بداند که چه چیزی و چه زمانی از او انتظار دارند. ایجاد برنامه روزانه در والدین و کودک حس ارامش ایجاد می کند. پیشنهادات زیر کمک کننده خواهد بود:
-کودک ممکن است در کنترل صداها و حرکات خود که دیگران دوست ندارند بشنوند یا ببینند و یا خودش دوست ندارد آن ها را بروز دهد، با سختی و مشکل مواجه شود. او نیاز به زمانی دارد تا این رفتارها را انجام دهد. بنابراین برای او زمان و مکان مناسبی ایجاد کنید تا این رفتارها را بروز دهد.
-کودک را در مورد اتفاقاتی که در طول روز خواهد افتاد، مطلع کنید. قبل از این که کودک این برنامه ها را بخواند از روش های دیداری استفاده کنید. تعدادی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم حتی اگر صحبت هم کنند به آموزش های دیداری بهتر از کلامی واکنش نشان می دهند.
علاوه بر روش های معمول درمان اوتیسم همچون کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، رفتاردرمانی اوتیسم و… ، آموزش مهارت های روزمره زندگی به کودکان اوتیسم نیز کمک شایانی می کند.
راهکارهای درمانی کارهای روزمره زندگی
از بعضی از فعالیت ها مثل خوردن، مسواک زدن و… عکس بگیرید یا تصاویری از مجلات تهیه کنید که مرتبط به فعالیت ها باشد. کارت هایی را ساخته و تصاویر را روی آن ها نصب کنید.
نوار یا برچسب پشت این کارت ها بچسبانید.
کارت ها را روی بورد یا تخت بزرگ بچسبانید به این منظور که این فعالیت ها را انجام خواهد داد.
هر فعالیتی که انجام شد تصویر مربوط به آن را بردارید و در پایین صفحه قرار دهید. یا روی تصویر برچسب انجام شد بچسبانید که نشان دهد این فعالیت انجام شده است.
کودک را تشویق کنید که قبل از شروع هر فعالیت روی تصویر آن علامت بگذارد.
اگر کودک خواندن بلد بود از کلمات به جای تصویر استفاده کنید.
یکی از کارهای دیگری که میتوان به کودکان با اختلالات طیف اتیسم انجام داد آموزش حفظ سازماندهی به کودک و مراقبان است. مرتب و سازمان‌ده ماندن سخت است اما با یک مقدار برنامه ریزی راه طولانی را خواهید پیمود.
در طول هفته زمانی را برای برنامه ریزی در خصوص ضروریات مثل شستن لباس، خرید و… انتخاب کنید. در محیط مدرسه موارد ضروری مورد نیاز برای هر جلسه باید برنامه‌ریزی شود. تمامی اتفاقات، احتیاجات، انتظارات و قرار ملاقات را به صورت هفتگی یا روزانه در تقویم بنویسید. کودک را هر روز از برنامه روزانه آگاه سازید. اگر شما از خود خوب مراقبت کنید توان مندی شما برای مراقبت از کودک بهتر خواهد شد. با یادگیری روش های انجام کارهای روزمره زندگی، کودک از اعتماد به نفس بیشتری برخوردار شده و د رزندگی راحت تر با برنامه روزانه خود مواجه می شود.
نتیجه‌گیری:
این مقاله به بررسی فعالیت‌های روزمره مناسب برای کودکان اوتیسم می‌پردازد و اهمیت برنامه‌ریزی ساختاریافته را در بهبود مهارت‌های حرکتی، اجتماعی و شناختی آنها نشان می‌دهد. با ترکیب کاردرمانی، بازی‌های هدفمند و روال‌های قابل پیش‌بینی، میتوان به کودکان اوتیسم کمک کرد تا استقلال بیشتری کسب کنند و چالش‌های روزمره را بهتر مدیریت نمایند. همچنین، نقش خانواده در ایجاد محیطی حمایتی و هماهنگ با نیازهای کودک حیاتی است. در نهایت، با صبر و تمرین مداوم، این کودکان می‌توانند پیشرفت چشمگیری در انجام فعالیت‌های روزانه داشته باشند.
سوالات متداول:
1-چگونه میتوان به کودک کمک کرد تا حرکات تکراری خود را مدیریت کند؟
به جای تلاش برای متوقف کردن کامل این حرکات که ممکن است برای کودک آرامش‌بخش باشد، سعی کنید فعالیت‌های جایگزین ارائه دهید. مثلاً اگر کودک دست‌زدن دارد، می‌توانید یک توپ استرس به او بدهید تا فشار دهد. به تدریج می‌توانید این رفتارها را در موقعیت‌های خاصی محدود کنید، مثلاً فقط در اتاق خودش اجازه انجام این حرکات را داشته باشد. مهم است که این تغییرات به آرامی و با در نظر گرفتن نیازهای حسی کودک انجام شود.
2-چگونه میتوان به کودک اوتیسم کمک کرد تا با تغییرات کنار بیاید؟
برای کمک به کودک در مواجهه با تغییرات، بهتر است از قبل او را آماده کنید. می‌توانید با استفاده از تصاویر یا برنامه‌های بصری، تغییرات پیش‌رو را به کودک نشان دهید. برای تغییرات بزرگ، بهتر است به تدریج و در مراحل کوچک پیش بروید. حفظ برخی عناصر آشنا در محیط جدید می‌تواند به کودک کمک کند تا احساس امنیت کند. همیشه پس از مواجهه موفقیت‌آمیز با یک تغییر، کودک را تشویق کنید تا انگیزه او برای پذیرش تغییرات آینده بیشتر شود.
مهم ترین عامل برای تمرین و مداخله به افراد سالخورده و بزرگسالان با نیاز های ویژه یا بیماری های گوناگون، شناخت مخاطبان است. هر گروه از سالمندان و بزرگسالانی که دچار بیماری های گوناگون هستند، نیاز های مخصوص به خود را دارند. به منظور کمک به بهتر و شناخت علائم و ضعف و سایر نیاز های ویژه شایع از جمله بیماری آلزایمر و زوال عقل مرتبط با آن، آرتروز، آسیب مغزی و عروق مغزی، سکته (مغزی)، بیماری انسداد مزمن ریوی، بیماری عروق کرونر، دیابت، لگن یا تعویض یا تعویض مفصل ران و تعویض مفصل زانو، فشارخون بالا، ضایعات مچ پا، پوکی استخوان، بیماری پارکینسون، ضایعات حسی حسی و آسیب دیدگی مغزی ایجاد شده است. تمرکز اصلی مداخلات ایمن و کارآمد برای سالمندان ضعیف و بزرگسالانی است که نیاز های ویژه ای دارند. اما بحث اصلی ما بیماری آلزایمر است. بیماری آلزایمر هنگامی اتفاق می افتد که تعدادی پلاک در مغز شکل گرفته و سلاول ها را تحت تاثیر قرار می دهند. پلاک ها هم چنین باعث مختل شدن عملکرد مغز و کاهش ناقلین عصبی می شود. بیماری آلزایمر به کندی آغاز می شود و به تدریج بدتر می شود. شایع ترین علامت این بیماری، اختلال در حافظه کوتاه مدت و اختلال در یادآوری اتفاقات است. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با در نظر داشتن تکنیک های مناسب برای درمان بیماری آلزایمر از جمله کاردرمانی آلزایمر، گفتاردرمانی در منزل برای آلزایمر، توانبخشی بیماران در منزل توسط متخصصین با تجربه مرکز و… در غرب و شرق تهران فعالیت می کند. تلاش تیم توانبخشی دکتر صابر رساندن بیمار به حداکثر استقلال و حفظ توانایی های فیزیکی و ذهنی اوست.
بیماری آلزایمر و درمان آلزایمر
دمانس یا زوال عقل نوعی اختلال عصبی است که پیش رونده است. تعریف مشترک دمانس، از بین رفتن تدریجی عملکرد است. دمانس به خودی خود بیماری نیست بلکه خوشه ای از علائم است. بیماری آلزایمر یکی از بزرگ ترین طبقه بندی زوال عقل است. این بیماری با علامت از دست دادن حافظه آغاز می شود که به تدریج افزایش می یابد و بدتر می شود. علاوه بر کاهش حافظه ممکن است فرد مبتلا به آلزایمر اضطراب را تجربه کند زیرا توانایی عملکرد مستقل در زندگی روزمره را از دست می دهد. افسردگی به دلیل عمیق تر شدن مشکلات شناختی بیشتر بروز می یابد. ترکیبی از این مشکلات روانی، ناشی از عدم توانایی در بیان خود یا درک دیگران غالباً دلیل رفتار های مشکل ساز همراه با زوال عقل است. برخی از رفتار های متداول که ممکن است در بزرگسالان مبتلابه آلزایمر مشاهده شود، شامل بی قراری، سرگردانی ،گریه، پرخاشگری و بی تفاوتی است. این رفتار ها همگی نوعی بیان مشکل برای فرد فاقد زبان کلامی برای به اشتراک گذاشتن احساسات و نگرانی های خود است. تمام تلاش خود را برای برقراری ارتباط واضح، صبورانه و دلسوزانه با افرادی که به بیماری آلزایمر و زوال عقل هستند، به کار ببندید، سعی کنید فراتر از رفتار ها و محدودیت ها و موارد دیگر به شخص نگاه کنید.
بیماری آلزایمر و دمانس های مرتبط، نکات تمرین
-از دست دادن حافظه: از تمرین هایی استفاده کنید که مهارت ها و استعداد های فعلی را تقویت می کنند.
انتظار نداشته باشید که فرد مهارت های آمخته شده را تا جلسه بعدی به یاد داشته باشد.
-بازه توجهی کوتاه: تکرار به یادگیری و حفظ کمک می کند.
جهت ها را به صورت شفاهی و بصری تکرار کنید.
وقتی یک جهت را تکرار می کنید، دقیقا از همان جمله و کلمات به عنوان اولین مجموعه دستورالعمل استفاده کنید.
شمارش یا کف زدن با تمرین باعث افزایش توجه می شود.
-واکنش بیش از حد: صدا و رفتار خود را ارام و اطمینان بخش نگه دارید.
از تلاش بیش از حد برای توضیح وضعیت خودداری کنید. در عوض، حواس فرد را پرت کنید و اطمینان دهید.
یک لبخند گرم به کاهش اضطراب و استرس کمک می کند.
-متوجه مطالب نشدن: از تحریک بیش از حد شرکت کننده خودداری کنید.
دستورالعمل های آسان و پاسخ های مثبت بدهید.
موسیقی بیش از حد یا سر و صدا و بسیاری از جهت ها و حواس پرتی ها می توانند اضطراب را افزایش دهد.
فعالیت را ساده نگه دارید.
-سختی ارتباط: همیشه تماس چشمی برقرار کنید.
به زبان بدن بیشتر از کلمات گفتاری تکیه کنید.
هر روز یک تمرین را با نشانه های دیداری و کلامی معرفی کنید.
از زبان واضح و ساده استفاده کنید. سوالات ساده ای بپرسید که نیاز به پاسخ مثبت یا خیر دارند. وقتی فرد را بهتر بشناسید، می توانید از یک سبک ارتباطی متفاوت استفاده کنید.
-اضطراب و افسردگی: روی توانایی ها و نقاط قوت متمرکز شوید که هنوز آسیب ندیده اند.
به شرکت کننده کمک کنید تا کار هایی که در انجام دادن آن ها بهتر است را انجام دهد.
اگر شرکت کننده دمعتقد باشد که رفتار شما دوستانه است، بهتر به تمرینات پاسخ خواهد داد.
فعالیت بدنی به کاهش بی قراری و اضطراب کمک می کند.
-مشکلات فضایی و درکی: محیط را بدون سر و صدا نگه دارید زیرا این بیماری درک عمق و توانایی قضاوت در مسافت را تغییر می دهد.
از وسایل رنگی روشن و لباس تمرین استفاده کنید.
روبان های رنگارنگ، روسری، توپ، بادکنک، بازی های چتر بازی و بازی های گرفتن Velcro برای این بیماران جذاب تر است.
-آپراکسی: تحرک برای ثبات عملکردی بسیار مهم است. از تمریناتی بر اساس حرکات روزمره مانند جارو کردن کف و گرفتن اشیا استفاده کنید. این فعالیت ها به حافظه بلند مدت وابسته اند که هنوز هم در بسیاری ار افراد مبتلا به زوال عقل آسیب ندیده اند.
-نیاز به محرک های بینایی و حسی: افراد مبتلا به زوال عقل به سادگی به تحریکات بدنی و لمس پاسخ می دهند (به عنوان مثال وقتی که برای انجام فعالیت، دست فرد را می گیرید). به یاد داشته باشید که قبل از تماس با یک شرکت کننده، از او اجازه بگیرید.
-مشکلات تعادلی: قدرت مناسب عضلانی خطر افتادن را کاهش می دهد.
به آرامی از یک موقعیت به موقعیت دیگر حرکت کنید.
سرعت حرکت خود را دقیقا همان طور که دوست دارید فرد انجام دهد، تنظیم کنید.
آرتریت، نکات تمرین
-درد مفصل: از خستگی عضلات شرکت کنندگان خودداری کنید، زیرا این مسئله باعث افزایش درد مفاصل می شود.
تمرینات ایزومتریک خفیف می تواند به تقویت عضلات و کاهش استرس در مفاصل کمک کند، اما این نوع تمرینات باید فقط با تایید پزشک انجام شود زیرا باعث افزایش فشار خون می شود. توصیه بر این است که تمرینات ایزومتریک در صورت انجام به صورت گروهی، فقط در گروه های کوچک ترانجام شود تا درمانگر اطمینان یابد که هیچ کس نفسش را نگه نداشته، یا فشار زیادی را تحمل نمی کند.
به شرکت کنندگان یادآوری کنید که حدود 1 ساعت قبل از فعالیت، تسکین دهنده درد خود را مصرف کنند.
هر فعالیتی که باعث درد مفاصل شود و درد بیشتر از 2 ساعت بعد از مداخله طول بکشد، باید تغییر کرده یا با یک فعالیت دیگر جایگزین شود.
به شرکت کنندگان یادآوری کنید که هنگام استراحت در خانه یک بالش را در زیر مفصل آسیب دیده قرار دهند تا درد مفاصل کاهش یابد.
-اسیب و بی ثباتی مفصل: با کاهش وزن بدن، یک شرکت کننده می تواند فشار روی مفاصل را کاهش دهد.
از موقعیت هایی که می تواند منجر به ناهنجاری مفصل شود، خودداری کنید (به عنوان مثال، گرفتن یک دمبل یا نوار جانبی برای مدت زمان طولانی و به صورت خیلی محکم).
شرکت کنندگان مبتلا به آرتروز باید از کشیدن بیش از حد خودداری کنند، زیرا که می تواند به رباط های حمایتی آسیب برساند.
-سفتی: همیشه به آرامی گرم کنید و در هنگامی که مفاصل سرد و سفت هستند از انجام فعالیت فیزیکی خودداری شود.
شرکت کنندگان باید سعی کنند مفاصل را بیش از حد طولانی در یک حالت نگه ندارند، زیرا که می تواند صاف کردن کامل بدون درد آن ها دشوار شود.
-کاهش دامنه حرکت: به شرکت کنندگان یادآوری کنید که فقط در محدوده بدون فشار و بدون درد حرکت کنند. شرکت کنندگان باید زیر آستانه درد خود بمانند.
اگر شرکت کنندگان دردی را تجربه کردند، باید فعالیت را متوقف کنند.
تمرینات دامنه حرکتی قبل از خواب می تواند سفتی صبحگاهی را کاهش دهند.
-خستگی و کاهش توانایی بدنی: جلسات کوتاه و مکرر بهتر تحمل می شوند.
تمرین هوازی و مقاومتی را در روز های مختلف هفته متفاوت کنید.
در ساعات مختلف روز، مداخلات را انجام دهید. افراد مختلف در ساعات مختلف روز احساس انعطاف پذیری و انرژی بیشتری دارند. استقامت برای ساختن زمان لازم دارد. هر شرکت کننده باید با سرعت خودش حرکت کند.
-ضعف عضلانی: در هنگام فعالیت با مکث های کوتاه اجازه دهید تا از التهاب مفاصل جلوگیری کنید.
فعالیت فیزیکی می تواند باعث تقویت مفاصل و حمایت از عضلات، تاندون ها و رباط ها شود.
-درد حاد در روماتوئید آرتریت: در حین اپیزود های حاد از انجام تمرینات مفاصل آسیب دیده خودداری کنید.
تمرینات دامنه حرکتی در مرحله حاد در صورتی توصیه می شوند که انجام شان ممکن باشد.
برخی از شرکت کنندگان مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است هرگز نتوانند تمرینات مقاومتی را تحمل کنند، اما ممکن است تمرینات مربوط به وزن بدن را بتوانند انجام دهند.
-کاهش انرژی و بد خلقی: تمرینات می تواند روحیه را بالا ببرد و به کاهش افسردگی کمک کند.
تمرینات همچنین باعث افزایش انرژی می شود که با افسردگی و اضطراب مقابله می کند.
-کمر درد: بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز یا فیبرومیالژیا درد کمر را تجربه می کنند.
حرکات آهسته و تمرینات پشت را که با احتیاط انجام می شوند، تشویق کنید.
-بی ثباتی پوسچرال: برای تقویت عملکرد مفصل حین تمرین، تمرینات پوسچرال را آموزش دهید.
وضعیت نامناسب بدن و پوسچر نامناسب بدن بر راه رفتن و گیت تاثیر می گذارد، پتانسیل افتادن را افزایش می دهد و فرد را به راحتی خسته می کند. تمرینات مناسب با این اثرات منفی مبارزه می کند.
در حالت ایستاده و نشسته تمرینات ثبات دهنده را آموزش دهید.
سوالات متدتول:
1-تفاوت آلزایمر با زوال عقل چیست؟
زوال عقل یک اصطلاح کلی برای کاهش توانایی‌های شناختی است؛ آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل محسوب میشود.
2-چگونه از فرد مبتلا به آلزایمر مراقبت کنیم؟
ایجاد محیطی امن، داشتن برنامه روزمره، حمایت عاطفی، تغذیه مناسب و مشاوره گرفتن از کاردرمانگر و روانشناس می‌تواند مفید باشد.
هم اکنون با پیشرفت های بسیار در حوزه درمان اوتیسم کودکان 2،3،4،5 ساله، کاردرمانی اوتیسم، گفتاردرمانی اوتیسم، بازی درمانی، رژیم درمانی، دارو درمانی و رفتاردرمانی اوتیسم از جمله روش های بسیار موثر در درمان کودکان اوتیسم و درمان مشکلات حسی کودکان اتیسم می باشد که بسیاری از علائم و نشانه های اوتیسم را می تواند کاهش دهد. تکنیک های بازی درمانی موجب می شود بسیاری از کودکان در بازی های مختلف مهارت پیدا کنند و در استفاده از دکمه ها برای حرکت دادن تصاویر ماهر شوند اما این مهارت ها به حوزه های کارکردی زندگی منتقل نمی شود. زمانی که کودک در دیدن تصاویر از فاصله ی صندلی تا صفحه ی تلویزیون قوی تر می شود، این قدرت به فاصله های دیگر قابل تعمیم نخواهد بود. کودک نیاز دارد مهارت های بینایی را در فاصله های دورتر و نزدیک تر برای مواقعی مانند تکمیل پازل و گرفتن توپ نیز ایجاد نماید. بازی های رایانه ای به کودک در کارهایی مانند استفاده از خمیردندان برای مسواک زدن کمک نخواهد کرد چرا که فاصله نزدیک تر است. از سوی دیگر ماندن به مدت طولانی در وضعیت راکد اجازه ی افزایش قدرت در عضلات مرکزی بدن را نمی دهد. این عضلات برای وضعیت دادن به بدن، تنفس و به طور کلی داشتن سلامت مناسب، از اهمیت زیادی برخوردارند. وقتی کودکی عضلات مرکزی ضعیفی دارد ممکن است درد در پشت، خستگی کلی، مهارت های ظریف و درشت ضعیف و کاهش حس رفاه را تجریه نماید. تمرینات هدفمند کاردرمانی و گفتاردرمانی در حیطه های مختلفی اجرایی موجب بهبود عملکرد کودکان در محیط زندگی می گردد. در مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم، بهترین مرکز درمان اوتیسم تهران، با فعالیت ها و متد های متنوع و تخصصی زیر نظر کادر مجرب مرکز به درمان کودکان اوتیسم 2،3،4،5 ساله و بهبود عملکرد کودکان اتیسم پرداخته می شود.
درمان اوتیسم کودکان2-5سال و هماهنگی چشم و دست
هماهنگی دو طرفه اشاره به استفاده ی هم زمان از دو سمت بدن برای انجام یک تکلیف کارکردی دارد. این مهارت بدون این که توجهی به آن داشته باشیم، رشد می کند و ما به صورت طبیعی از آن در تکالیف کارکردی روزمره استفاده می کنیم. هماهنگی دو طرفه از نوزادی شروع به رشد می کند و راه رفتن، بستن بند کفش، دویدن، بالا و پایین رفتن از پله ها، قیچی کردن کاغذ، نخ کردن مهره ها و تایپ کردن نمونه ای از فعالیت هایی هستند که به هماهنگی دو طرفه نیاز دارند. سه چرخه سواری یک تمرین بسیار خوب برای این هدف است و اجازه می دهد قسمت تحتانی بدن به شیوه ای هماهنگ حرکت کند در حالی که قسمت فوقانی ثابت است و به ایجاد وضعیت صاف محکم و قوی کمک می کند. توپ بازی کردن با یک دوست یکی از راه های مناسب برای ایجاد هماهنگی چشم و دست است. ضربه زدن به یک بالون در هوا یا بازی کردن با فرد دیگری یک سرگرمی مفید است. این بازی در هر سنی می تواند انجام شود و ماهیت بده و بستانی بازی، اجتماعی شدن کودک را تقویت می کند. سایر ورزش ها مانند تنیس و پینگ پنگ نیز می توانند این مهارت را تقویت نمایند. با درمان هماهنگی چشم و دست کودک اوتیسم، بسیاری از مشکلات کودکان اوتیسم 2،3،4،5 ساله برطرف می شوند.
مداخله زود هنگام و انواع درمان ها می توانند به کودکان خردسال مبتلا به اوتیسم کمک های قابل توجهی کنند. این درمان ها که متناسب با نیاز های فردی تنظیم می شوند، بر بهبود ارتباطات، مهارت های اجتماعی و مهارت های زندگی روزمره و مدیریت رفتارهای چالش برانگیز تمرکز دارند. رفتاردرمانی، گفتاردرمانی، کاردرمانی و فیزیوتراپی اجزای کلیدی هستند. دارو نیز ممکن است برای رفع علائم خاصی مانند بیش فعالی یا اضطراب استفاده شود. حتی اگر فرزند شما به طور رسمی با اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده نشده باشد، ممکن است همچنان از درمان های خاصی بهره مند شود. نوع درمانی که فرزند شما برای اختلال طیف اوتیسم دریافت می کند، به نیازهای فردی او بستگی دارد. از آنجا که اوتیسم یک اختلال طیفی است (به این معنی که برخی کودکان علائم خفیف و برخی دیگر علائم شدید دارند) و هر کودکی که به آن مبتلا است، منحصر به فرد است، انواع مختلفی از درمان ها وجود دارد. درمان هایی که فرزند شما می تواند بیشترین بهره را از آن ها ببرد، به وضعیت و نیازهای او بستگی دارد، اما هدف یکسان است: کاهش علائم و بهبود یادگیری و رشد او و همچنین کمک به فرزندتان در یادگیری رفتارهای مثبت و کاهش رفتارهای منفی. این رویکرد می تواند برای بهبود طیف وسیعی از مهارت ها استفاده شود. هدف این رویکرد ها حمایت از رشد عاطفی و فکری با کمک به آن ها در یادگیری مهارت های مربوط به ارتباطات و احساسات است. مثلا رویکرد ها برای مشکلات تغذیه ای کودکان اوتیسم ممکن است کمک کند که یک دفترچه غذایی داشته باشید، شامل این که فرزندتان چه چیزی، کجا و چه زمانی می خورد. این می تواند به شما کمک کند تا هرگونه مشکل رایج فرزندتان را متوجه شوید. برای مشکلات خواب نیز می توانید به فرزندتان کمک کنید با:
-نگه داشتن یک دفترچه خواب از نحوه خواب فرزندتان (برای کمک به شما در متوجه شدن هرگونه مشکل رایج)
-پیروی از یک روال ثابت قبل از خواب
-اطمینان از تاریک و آرام بودن اتاق خواب آن ها
بازی درمانی نیز یکی از رویکرد های ارزشمند برای حمایت از کودکان مبتلا به اوتیسم ارائه می دهد که از طریق فعالیت های بازی هدایت شده، رشد اجتماعی، عاطفی و شناختی را تسهیل می کند. این روش به کودکان اجازه می دهد تا خود را به روشی راحت و غیر کلامی بیان کنند، در حالی که به آن ها کمک می کند تا مهارت های حیاتی مانند ارتباط، تنظیم هیجان و تعامل اجتماعی را نیز توسعه دهند.
درمان اوتیسم نوزادان
در نوزادان با رشد طبیعی، یک شی با یک دست نگه داشته می شود و با دست دیگر کودک با آن بازی می کند. برای مثال کودک ممکن است به سمت کابینت آشپزخانه بخزد و یک ظرف را با یک دست بگیرد و با دیگری با قاشق بر روی آن بزند. یادگیری راه رفتن از دیگر مثال های هماهنگی دو طرفه است که در آن حرکت یک پا و سپس دیگری کودک را به جلو می برد و کودک با غلبه بر جاذبه می تواند وضعیت صاف خود را نگه دارد. خواندن آواز همراه با انجام حرکات بازی ها مثلاً گفتن ” پارو بزن، پارو بزن، پاروی قایقت رو بزن “، و گرفتن دستان کودک و نشاندن او مقابل خودتان، نیز منجر به پیشرفت او در این زمینه خواهد شد. هم زمان با خواندن این آواز دست ها و یا پاهای او را به صورت متقابل یعنی کشیدن یکی و هل دادن دیگری، حرکت دهید. این کار هر دو سمت بدن را تمرین می دهد و آ را برای حرکت کردن به صورت هماهنگ آماده می کند. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر همراه با کادری مجرب به درمان اوتیسم نوزادان کمک می کند.
درمان اوتیسم کودکان 2،3،4،5 ساله و نوپایان
در این دوره، دست غالب نوپایان معمولاً شروع به مشخص شدن می کند. با این رشد می توانید ببینید که یک کودک با رشد طبیعی اجزای یک اسباب بازی سه یا چهار تکه را کنار یکدیگر قرار می دهد. با پیشرفت بیشتر، کودک می تواند دکمه های لباس خود را با دو دست باز کند، یک کاغذ را با نگه داشتن آن قیچی کند و یا روی نان کره بمالد. یک فعالیت سرگرم کننده برای استفاده ی هم زمان دست ها با هم و نیز افزایش آگاهی بدنی این است که کودک دور دست خود را بر روی کاغذ بکشد. راه های دیگری نیز برای ترغیب هماهنگی دو طرفه در نوپایان وجود دارد. برای مثال اجازه دهید کودک در کارهای خانه به شما کمک کند. گره زدن ربان روی کادو نیز یک تکلیف هماهنگی مناسب است که اگر کوک بتواند به شکل یک کمان گره بزند، بهتر خواهد بود. پاره کردن کاغذ باطله نیز از فعالیت های مورد علاقه ی کودکان است. چون در زمان پاره کردن کاغذ دست ها در جهات مخالف حرکت می کنند، هماهنگی دو طرفه کودک بهتر خواهد شد. چنین فعالیتی کودک را در فعالیتی خانوادگی درگیر می کند و به او در کسب مهارت کمک می کند. کودک از صدای پاره کردن کاغذ و هیجانی که ایجاد می کند، لذت می برد. اگر میخواهید خلاقانه تر عمل کنید می توانید اجازه دهید کودک از خرده کاغذهای پاره شده، تصاویر موزاییکی بسازد. با مراجعه به مرکز درمان اوتیسم تهران در غرب تهران تحت نظر دکتر صابر می توانید به درمان نوزاد خود بپردازید.
تمرینات درمانی اوتیسم کودکان
یک کودک با رشد طبیعی قادر است از قیچی های کوچک به خوبی استفاده نماید. او هم چنین می تواند لباسش را پوشیده و درآورد و دکمه های معمول لباس ها را ببندد. کودکان در این دوره می توانند غذا را ببرند، از ابزاری مانند پیچ گوشتی استفاده کنند و به صورت خوانا بنویسند. برای کودکانی که در این حیطه مشکل دارند، راه های زیادی برای گنجاندن هماهنگی دو طرفه در زندگی روزمره وجود دارد. برای افزایش هماهنگی دو طرفه، کودک را برای شرکت در فعالیت هایی که نیاز به استفاده از دو سمت بدن دارد مانند لی لی کردن، پریدن، ساخت گردنبندهای مهره ای و یا بازی با عروسک های فنری تشویق نمایید. فعالیت هایی به کودک پیشنهاد کنید که نیاز باشد دست کودک از خط وسط بدن بگذرد. کشیدن یک هشت انگلیسی یا سایر طرح ها با خط های متقاطع نیز تمرین خوبی است. از فضاهای بزرگ شروع و به سمت کوچک پیش بروید. دو بالشت را روی زمین بگذارید و از کودک بخواهید دور آن ها در الگوی هشت راه برود. از وسط شروع کنید و به سمت بالا و چپ بروید. دست هایتان را بر روی هیپ یا شانه های کودک بگذارید و او را نیز در همان مسیر حرکت دهید و یا از او بخواهید شما را بگیرد و پشت سر شما در مسیر حرکت کند. سپس مسیری را که رفته بودید، روی کاغذ بکشید. توجه کنید که کودک هر قسمت را جدا جدا نقاشی نکند بلکه به صورت خط به هم پیوسته باشد. انگشت اشاره کودک را بگیرد و روی خاک یا برنج شکل هشت انگلیسی را بکشید و یا از او بخواهید با گل رس همان شکل را بسازد. این رویکرد چند حسی برای یادگیری بسیار مناسب است چرا که کودک شکل را می بیند، حرکت را حس و لمس بافت های مختلف را تجربه می کند. کشیدن شکل ایکس هم یک راه مناسب برای فعال کردن دو سمت مغز است. اگر مقدور است این کار را در حمام و با کرم ریش تراشی بر روی دیوار انجام دهید تا برای کودک جذابتر باشد. کلینیک کاردرمانی دکرت صابر با دارا بودن کاردی کارآزموده در حیطه کاردرمانی در منزل برای کودکان اوتیسم، به والدین شاغل کمک می نماید.
دیگر روش های درمان اوتیسم کودکان
فراهم کردن فرصت هایی برای برنامه ریزی حرکات درشت از طریق مشارکت در فعالیت هایی مانند گرفتن توپ و عبور از موانع، هر دو اندام فوقانی و تحتای را درگیر می کند. لی لی کردن یک تکلیف دشوار در هماهنگی دو طرفه است اما کودک را به ایستادن روی یک پا و سپس دیگری تشویق می کند. برای کودکان سن مدرسه، درست انجام دادن کارها و خجالت زده نبودن می تواند منجر به صرف انرژی زیادی شود. کودکان با اختلالات طیف اتیسم به خاطر تفاوت هایی که دارند همیشه در جمع ها کنار می ایستند و هیچ چیز بیش از ناهماهنگی نمی تواند آن ها را از همتایان شان دور نگه دارد. اغلب کودکان از فعالیت هایی که نیاز به هماهنگی دو طرفه دارند پرهیز می کنند و بنابراین ضعف آ نها در این حوزه ها مشخص نمی شود. از سوی دیگر هر چه مشارکت کمتر باشد به دنبال آن، رشد مهارت نیز کمتر اتفاق خواهد افتاد. در اینجا این سؤال مطرح میشود که چگونه یک کودک در حال رشد را میتوان در این فعالیتها درگیر کرد ؟ در اینجا نیز مثل سایر حیطههای مهارتی، احساس موفقیت بسیار مهم است و فراهم کردن فعالیت های سرگرم کننده و شاد منجر به تشویق کودک می گردد. چالشی که وجود دارد فراهم کردن تجربه ی احساس موفقیت و کار بر روی آن است. با گام های کوچک شروع کنید. کودک می تواند توپ را به هوا انداخته و بگیرد ؟ اگر توپ برای شروع سخت است از کیسه ی ( کیف ) حبوبات استفاده کنید. وقتی کودک از پس کیسه ی حبوبات برآمد، از او بخواهید پس از هر بار انداختن آن به هوا، یک بار دست بزند و سپس کیسه را بگیرد. زمانی که تسلط کودک بیشتر شد از او بخواهید تعداد دست زدن را بیشتر نماید. هر زمان تعداد دست زدن به سه بار متوالی رسید زمان آن است که از توپ استفاده نمایید. همین کار را با توپ ادامه دید و زمانی که کودک توانست پیش از گرفتن توپ هم سه بار دست بزند، بهتر است با دوستش بازی کند. این فعالیت ساده ی متقابل نه تنها مهارت های هماهنگی کودک را بهبود می بخشد بلکه منجر به رشد مهارت های اجتماعی نیز می گردد. هماهنگی دو طرفه می تواند توسط هر فعالیتی که از دو سمت بدن به شیوه ی هماهنگی استفاده می کند، رشد یابد. مثال دیگر انجام کارهای دستی مثل درست کردت گردنبند با مهره ها، درست کردن خمیر پیتزا و انجام تمریناتی است که کل بدن را درگیر می کنند مانند بالا و پایین پردین. هرگز برای بهبود سطح مهارت دیر نیست. دوچرخه سواری حتی دوچرخه سواری ثابت نیز می تواند در هر سنی مناسب باشد. هماهنگی به طور طبیعی از طریق فعالیت های بازی رشد می کند و یک مهارت ذاتی است. زمانی که بدن به چالش های بیایی، وضعیتی و حرکتی پاسخ می دهد، این مهارت رخ می دهد. با پاسخ به این چالش ها سیستم عصبی، عضلات و استخوان ها هماهنگ تر می شوند. زمانی که فعالیت های بازی چالش زا، به دلیل ابتلا به اختلالات طیف اتیسم رخ نمی دهد، مراقب باید پا پیش بگذارد و فرصت ها و اطلاعات لازم برای تحریک سیستم عصبی را فراهم نماید تا رشد به خوبی اتفاق افتد. این اطلاعات از طریق ترغیب کودک به مشارکت فعالی در بازی ها، فراهم می گردد. به عبارت دیگر، مهیا کردن این تشویق و فرصت ها از طریق فعالیت های مفرح و شاد که کودک در آنها فعالانه حضور دارد، کلید رشد هماهنگی و به طور کلی احساس رفاه در کودک است. از طریق فعالیت های ذکر شده، مراقب هدف هر فعالیت بازی را درک می کند و پاسخی را که از کودک پس از کسب هر مهارت انتظار میرود، می شناسد. با انجام روش های درمانی اوتیسم کودکان چه در کلینیک و چه در منزل، می توانید از مشکلات حسی اتیسم کودک خود کم کنید.
منابع:
webmd.com
blueabatherapy.com
www.nhs.uk
سوالات متداول:
1-آیا کودکان 5 ساله اوتیسم می‌توانند آموزش توالت رفتن را یاد بگیرند؟
بله، اما ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشند. از برنامه‌های تصویری و پاداش‌های فوری استفاده کنید. صبور باشید!
2-چگونه می‌توانم به کودک 2 ساله‌ام که هنوز حرف نمی‌زند کمک کنم؟
از اشاره کردن، تصاویر و تبادل تصویری (PECS) استفاده کنید. حتی اگر کودک حرف نمی‌زند، می‌تواند از راه‌های دیگر ارتباط برقرار کند.
ناهنجاری های مادرزادی یک مشکل یا بیماری است که هنگام رشد کودک در رحم مادر اتفاق می افتد و کودک از بدو تولد به آن مبتلا می شود. ناهنجاری های مادرزادی می تواند طیفی از ضعیف یا شدید داشته باشد و بر ظاهر، عملکرد اعضای بدن و رشد جسمی و روانی کودک تاثیر بگذارد. نقایص زمان تولد، ناهنجاری های مادرزادی و آنومالی های مادرزادی اصطلاحات مشابهی هستند که جهت توصیف اختلالات ساختمانی، رفتاری، عملکردی و متابولیکی موجود در زمان تولد به کار برده می شوند. علمی که این اختلالات را مطالعه می‌کند تراتولوژی (teratology) نامیده می شود (کلمه ی تراتوس اصطلاحی یونانی است و به معنی بد پیکر می‌باشد). ناهنجاری های مادرزادی می توانند از نظر اهمیت بالینی و نیاز به مداخلات بهداشتی و درمانی، جزئی (minor) یا عمده (major) باشند و همین طور می توانند به صورت موردی یا به صورت چند ناهنجاری همراه در نوزاد بروز کنند. آنومالی های عمده ساختمانی در ۲ تا ۳ درصد از نوزادانی که زنده به دنیا می آیند، رخ می دهد و ۲ تا ۳ درصد اضافه بر آن نیز در کودکانی که به ۵ سالگی می رسند، شناخته شده است که در مجموع ۴ تا ۶ درصد را تشکیل می دهند. کلینیک تخصصی کاردرمانی دکتر صابر واقع در غرب و شرق تهران با در نظر گرفتن خدمات توانبخشی برای کودکان مبتلا به ناهنجاری های مادرزادی همچون کاردرمانی ناهنجاری های مادرزادی، گفتاردرمانی ناهنجاری های مادرزادی، کاردرمانی جسمی، کاردرمانی ذهنی و… به درمان این کودکان مشغول می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
ناهنجاری های مادرزادی و مرگ نوزادان
نقایص ساختمانی هنگام تولد از علل اصلی مرگ نوزاد می باشد (به طور تخمین ۲۱ درصد از تمام شیرخواران مبتلا می میرند). این اختلالات پنجمین علت بالقوه مرگ در سنین قبل از ۶۵ سالگی و یک عامل مهم در معلولیت ها هستند. همچنین این ناهنجاری ها وابستگی به نژاد و گروه خاصی ندارد به طوری که مرگ و میری که به علت نقایص زمان تولد رخ می دهد. در آسیایی ها، سیاه پوستان آمریکایی، ساکنین آمریکای لاتین، سفید پوستان و بومیان آمریکایی (سرخ پوستان) تقریباً مشابه می باشد. آنومالی های خفیف به طور تقریبی در ۱۵ درصد از نوزادان اتفاق می افتد. این ناهنجاری های ساختمانی، مثل میکروشیا (کوچکی گوش ها)، لکه های رنگی و کوتاهی شیار پلکی، به خودی خود برای سلامتی فرد زیان آور نیستند اما در برخی از موارد همراه با نقایص اصلی می باشند. مثلاً نوزادان مبتلا به یک آنومالی جزئی ۳ درصد احتمال این را دارند که دچار ناهنجاری های عمده باشند؛ آن افرادی که دارای دو آنومالی جزئی هستند. 10 درصد احتمال داشته و آن هایی که تعداد ۳ یا بیشتر از آنومالی های جزئی را دارا باشند. ۲۰ درصد احتمال ابتلا به ناهنجاری های اصلی را دارا هستند. لذا آنومالی های جزئی به عنوان کلیدی برای تشخیص ناهنجاری های زمینه ای مهم‌تر به کار گرفته می شوند. مخصوصاً ناهنجاری های گوش که نسبت به بقیه نقیصه ها به آسانی قابل تشخیص بوده و نشانه وقوع دیگر نواقص است و در واقع در تمام کودکانی که دچار سندروم های ناهنجاری می باشند، قابل تشخیص است.
انواع ناهنجاری های مادرزادی
ناهنجاری هایی که در طی شکل گرفتن ساختمان ها رخ می دهند، مثلاً در طی دوره عضو سازی آن ها، ممکن است باعث فقدان کامل یا نسبی یک یا قسمتی از ساختمان یک عضو یا باعث تغییر شکل طبیعی آن ها گردند. بیشتر ناهنجاری ها از سومین تا هشتمین هفته بارداری منشا می گیرند. این ناهنجاری ها ممکن است به صورت تخریب (از هم گسیختگی)، تغییر شکل (بدریخت شدن) و یا سندرم دیده شوند. تخریب ایجاد تغییراتی در شکل ظاهری ساختارهایی است که قبلا تشکیل شده اند و علت ایجاد آن یک فرایند تخریبی می باشد. تغییر شکل اعضا ناشی از نیروی مکانیکی است که قالب گیری قسمتی از جنین را در طی یک دوره طولانی باعث می شود یا چنبری (clubfoot) مثالی در این مورد است که بر اثر تحت فشار قرار داشتن جنین در حفره آمنیون ایجاد می شود. بدریختی اغلب در دستگاه عضلانی – اسکلتی دیده می شود و ممکن است بعد از تولد قابل اصلاح باشد. سندروم نیز عبارت است از ناهنجاری هایی که با هم رخ داده و یک علت خاص مشترک دارند (کاربرد این واژه نشان می دهد که تشخیص قطعی مشخص شده و خطر عود آن شناخته شده است). برعکس زمانی که دو یا چند ناهنجاری به صورت شایع اما بدون علت خاص و مشترکی همزمان رخ دهند از واژه همراهی (association) استفاده می شود. ناهنجاری های مادرزادی، بسته به نوع، در یکی از گروه های: ناهنجاری های سیستم عصبی (مانند آننسفالی، آنسفالوسل و اسپاینا بیفیدا)؛ ناهنجاری های دستگاه تناسلی، ادراری و کلیه (مانند هیپوسپادیاس)؛ ناهنجاری های دست ها و پا ها (مانند فوکوملیا؛ همی ملیا و آملیا)؛ ناهنجاری های کروموزومی (سندروم دان)؛ لب شکری (با و بدون شکاف کام)؛ ناهنجاری های قلبی؛ ناهنجاری های عضلانی – اسکلتی (پا چنبری و دست چنبری)؛ ناهنجاری های گوارشی؛ ناهنجاری های گوش و چشم؛ و سایر ناهنجاری ها قرار می گیرند.
علت ناهنجاری های مادرزادی
علل عمده ی ناهنجاری های مادرزادی شامل علل کروموزومی (۱۰ درصد)، علل ژنتیکی (۲۵ درصد)، علل مربوط به عوامل محیطی و تراتوژن ها (۱۰ درصد)، علل چندگانه یا مولتی فاکتوریال (تاثیر متقابل علل ارثی و محیطی که در واقع نیمی از تمام ناهنجاری ها مربوط به این علل هستند)، و علل ناشناخته (۵ درصد) می گردد. با توجه به نقش عوامل محیطی در بروز ناهنجاری های مادرزادی امروزه برنامه های کنترل و پیشگیری به صورت گسترده توسط سازمان جهانی بهداشت توصیه و توسط کشور های مختلف در حال انجام است. از عوامل محیطی شایع می توان به عوامل عفونی (مانند ویروس های سرخچه، سیتومگالوویروس و توکسوپلاسموز) بیماری های مادر (مانند چاقی، دیابت، و مشکلات هورمونی)، عوامل فیزیکی (مانند پرتو های اشعه ایکس)، و عوامل شیمیایی (مانند دارو ها و الکل مصرفی، سرب و جیوه) اشاره کرد.
کاردرمانی ناهنجاری های مادرزادی
متخصصین از روش های گوناگونی برای ارزیابی رشد و نمو جنین و تشخیص ناهنجاری های قبل از تولد استفاده می کنند. از جمله این روش ها می توان به اولترا سونوگرافی، غربالگری سرم مادر، آمنیوسنتز و نمونه برداری از پرز های جفتی اشاره کرد. با تشخیص به موقع ناهنجاری های مادرزادی، می توان برخی از این اختلالات را حتی قبل از تولد درمان کرد. از درمان های جنینی می توان به تزریق خون به جنین، درمان دارویی جنین، جراحی جنین، پیوند سلول های پایه و ژن درمانی اشاره کرد. پس از تشخیص ناهنجاری ها با روش های گفته شده، می توان از روش های کاردرمانی ناهنجاری های مادرزادی یا توانبخشی، کاردرمانی در منزل و… برای درمان استفاده کرد.
سوالات متداول:
1-آیا همه ناهنجاری‌های مادرزادی نیاز به کاردرمانی دارند؟
خیر، بستگی به شدت، نوع ناهنجاری و تأثیر آن بر توانایی‌های عملکردی کودک دارد. تشخیص نیاز به عهده کاردرمانگر و پزشک متخصص است.
2-کاردرمانی چه مهارت‌هایی را در کودکان مبتلا به ناهنجاری مادرزادی تقویت می‌کند؟
مهارت‌های حرکتی درشت (مثل راه رفتن)، حرکات ظریف (مثل گرفتن مداد)، هماهنگی دو دست، مهارت‌های شناختی، تمرکز و خودمراقبتی.
بازی درمانی به طور معمول برای کودکان مبتلا به اوتیسم یک روش درمان کمکی در کنار کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم محسوب می شود. هرچند بازی درمانی برای اوتیسم به عنوان درمان صد در صد در نظر گرفته نمی شود، اما می توان از آن به عنوان یک روش مداخله ای موثر استفاده کرد. بازی درمانی به کودکان مبتلا به اوتیسم که به مشکلات عاطفی و یا اضطراب دچارند، کمک شایانی می کند. بازی، فعالیت طبیعی دوران کودکی همه کودکان است. از طریق بازی، کودکان دنیای خود را کشف می کنند و یاد می گیرند که چیزها چطور کار می کنند، بدن شان چطور کار می کند و ارتباطات چطور برقرار می شود. ارتباط و تعامل اجتماعی به مسئله بزرگ برای کودکان با اختلالات طیف اتیسم است. اغلب این کودکان علائق خاصی دارند و سال های متمادی روی آن تاکید دارند. درگیر کردن کودک در تجربیات خارج از علائقش فرصت هایی را برای یادگیری ایجاد می کند. کودکان ممکن است برای بازی با اسباب بازی، جنس های مختلف و افراد خارج از خواسته یا علائقش به تشویق نیاز داشته باشد. درگیری در این فعالیت ها مهارت های جدید ایجاد خواهد کرد. والدین کودک نقش بسیار حائز اهمیتی در بازی درمانی فرزند خود دارند و بسیاری از بازی درمان ها هم تکنیک های بازی درمانی ساده را به والدین آموزش می دهند تا آن ها بتوانند با فرزند خود تمرین کنند. مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم، بهترین مرکز اوتیسم تهران، با سابقه بالا در زمینه اوتیسم و بازی و پیدا کردن یک بازی ساده برای تشخیص اوتیسم، به درمان اوتیسم کودکان با بازی درمانی می پردازد.
کودکان با اختلالات طیف اتیسم حتی زمانی که دیگران حضور دارند، ترجیح می دهند تنها بازی کنند. این تمایل برای کودک مشکلی ایجاد نمی کند اما فرمت های ایجاد مهارت های ارتباطی و اجتماعی را از کودک می گیرد. در بازی با مهارت ارتباطی کودک ایجاد و تمرین می شود. در زمان بازی کودک نقش های مختلف و نحوه ارتباط با دیگران و تلاش برای اینکه دیگران درکش کنند را تمرین می کند. بازی جایگاه امن و عالی برای رشد کودک است. زمانی از روز را اجازه بدهید تا کودک به تنهایی با خودش بازی کند اما به صورت تدریجی نفر دیگری را وارد بازی کنید. بازی کودک در کنار کودک با اختلالات طیف اتیسم بازی موازی گفته می شود. در کلینیک تخصصی توانبخشی دکتر صابر با انجام روش های مختلف بازی درمانی برای تشخیص اوتیسم به کودکان مبتلا به این اختلال کمک می کند.
بازی موازی و بازی درمانی برای اوتیسم
بازی موازی یعنی بازی دو کودک نزدیک همدیگر اما بدون تعامل با هم. اکثر کودکان در بازی های موازی درگیر می شوند اما نه همیشه. کودکان با اختلالات طیف اتیسم ممکن است همیشه علاقه به بازی تنها داشته باشند. فعالیت های پیشنهادی می تواند کودک را تشویق به تعامل و ایجاد مهارت های اجتماعی در زمان بازی کند. برای نمونه کودک در حال ساختن لگو است. بازی را شروع کنید و بلاک ها را به کودک بدهید. چیزهایی که کودک می سازد اگر خیلی پیچیده نیست از او کپی کنید. این مسئله منجر به جلب توجه کودک به سمت شما می شود. او مشاهده خواهد کرد که شما ساختار مشابهی را می سازید. در زمان کپی کردن با کودک ارتباط برقرار کنید و بگویید که کودک چه چیز جالبی ساخته است. شما هشدار می دهید که او چیزی درست می کند. او یک اثر خلق کرده و شما آن را دیدید و درک کرده اید. هدف این است که اجازه بدهید کودک از بازی لذت ببرد و به طور اهسته و تدریجی اجازه می دهید به او که بداند دارد با شما تعامل می کند و شما کار او را می بینید. با انجام این تمرینات بازی درمانی در منزل، می توانید به کودک مبتلا به اوتیسم کمک بسزایی کنید.
اختلال خواب در کودکان به صورت های مختلف و علائم متفاوتی بروز پیدا می کند و سبب ایجاد فشار های عصبی، استرس، اضطراب در سنین کودکی و نوجوانی، کاهش اعتماد به نفس می شود. کودک یا نوزادی که با اختلالات خواب دست و پنجه نرم می کند، احتمال دارد با مشکلاتی رو به رو شود. برخلاف تصور عموم که گمان می کنند اختلال خواب فقط افراد بزرگ سال را درگیر می کند، باید گفت که نه این اختلال کودکان و حتی نوزادان را نیز درگیر می کند. بعد از سه ماهگی اختلال خواب آثار خود را بر شما نشان خواهد داد و با خود خواهید اندیشید که آیا هرگز نوزادتان شب ها را کامل خواهد خوابید. اثر اختلال خواب بیش از خسته بودن است؛ ضمن این که شما متوجه واکنش تأخیری شلختگی و تاری دید در خود خواهید شد. ممکن است بسیار فرسوده تر و بی رمق تر از آن باشید که متوجه اختلال در استدلال و قضاوت، بی توجهی و بی علاقگی، آشفتگی و اضطراب و افزایش حساسیت به درد در خود شوید. علاوه بر فراموشکار بودن سردرگمی و زود خشمی و تحریک پذیری فزاینده شما جداً به مادرانی که نوزادانشان از ۷ شب تا ۷ صبح می خوابند حسادت خواهید کرد. چنین افرادی را خواهید دید و به این فکر خواهید افتاد که اشکال روشتان در کجاست؟بنابر این باید انرژی خود را برای چالش بعدی که فرزندتان پیش خواهد آورد ذخیره کنید. کلینیک توانبخشی پایا و کلینیک غرب تهران تحت نظر بهترین دکتر متخصص اختلال خواب کودکان در تهران با روش های تخصصی و به روز، به درمان اختلال خواب نوزادان و کودکان می پردازد. استفاده از ماساژ های آرام سازی، تغییر عادات غذایی با مشاوره متخصص تغذیه و درمانهای ذهنی به درمان اختلالات خواب کودکان کمک می کند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اصول خواباندن نوزاد یا کودک
اصول چندی – البته نه تمام آن ها – در برنامه های خواب مشترک هستند. چنانچه میل ندارید یک روش را تا انتها ادامه دهید، می توانید عناصر زیر را هنگام شروع روش شخصی خود در نظر بگیرید:
-سعی کنید هنگامی که نوزاد خواب آلود ولی بیدار است، او را در محل مخصوص خودش قرار دهید. این کار را به او می آموزد که پس از بیدار شدن، چگونه دوباره به خواب برود.
-پیش از خواب تشریفاتی انجام دهید و از آن تخطی نکنید. درباره طول مدت این تشریفات و اینکه شامل خواندن کتاب ها یا آواز هایی باشد که شما تا سال ها از خواندن آن ها خسته نشوید، دقت لازم را داشته باشید.
-نوزاد خود را به یک شی «مورد علاقه» که «شیء انتقالی» نیز نامیده می شود، وابسته کنید. ایده اصلی اینجاست که کودک برای آرامش یافتن به جستجوی شی «دوست داشتنی مورد علاقه اش» می پردازد. این امر برای برخی از والدین پرسش برانگیز است. میل دارید نوزادتان به شما – مادرش – وابسته باشد، یا مثلاً به یک اردک زرد رنگ؟ زمانی که قادر نیستید در کنار کودک باشید، «اشیای مورد علاقه» واقعاً مفید هستند.
-اگر مایلید کودک خود را به وابستگی به «شیء مورد علاقه» (یک پتو، یک عروسک پشمالو یا شیء آرامش بخشی به استثنای گرمای پوست بدن خود) تشویق کنید، او را به سمت شیئی هدایت کنید که به تعداد زیاد می توانید خریداری کنید.
-هیچ کار خاصی انجام ندهید. فرزند شما سرانجام تمام شب را خواهد خوابید – حداقل زمانی پیش از نوجوانی؛ که در این صورت مشکل شما بیرون کشیدن او از رخت خواب پیش از ظهر خواهد بود.
روش فربر در خواباندن نوزاد یا کودک
در برنامه‌ای که توسط ریچارد فربر در سال ۱۹۸۵، در کتابش به نام «مشکل خواب کودک خود را حل کنید» پیشنهاد شده است (که توسط مادران فربراسیون نامیده می شود)، هدف، آموختن تنها خوابیدن در تخت به کودک و در صورت بیدار شدن در طول شب، دوباره بدون سر و صدا به خواب رفتن است. این امر تجربه مثبتی است که به تدریج به خواب رفتن خود به خودی را به کودک می آموزد. فربر این روند را به خواب رفتن فرد بالغی تشبیه می کند که استفاده از بالش برای او ممنوع شده است. ابتدا او برای به خواب رفتن دچار مشکل می شود، در مرحله بعد بارها بیدار می شود، اما بعد از چند شب به این حالت عادت می کند و به راحتی به خواب فرو می رود. روش فربر، مانند بسیاری از روش های دیگر، با تشریفات پیش از خواب شروع می شود (ابتدا احتمالاً گرفتن دوش، به دنبال آن مطالعه کتابی یا سر دادن آوازی)، سپس شما یا شوهرتان، در حالی که هنوز کودک بیدار است، او را در محل خوابش قرار می دهید و اتاق را ترک می کنید (و کودک گریه را سر می دهد). سپس به فاصله پنج، ده و پانزده دقیقه و بعد از آن به فاصله ۱۵ دقیقه ای برای اطمینان یافتن از وضعیت مناسب کودک، به اتاق او سرکشی می کنید. در این روش والد در اتاق باقی نمی ماند، کودک را نمی جنباند و هیچ نوع تکیه گاهی (مثل بطری یا پستانک) در اختیار او قرار نمی دهد و به هیچ وجه کودک را از تختش بیرون نمی آورد. این عمل با هر بار بیدار شدن کودک در طول شب تکرار می شود. در دومین شب فاصله ورود به اتاق هر بار ۵ دقیقه طولانی تر می شود. اگرچه فربر جایگزین های تدریجی (نشستن روی صندلی کنار تخت کودک و هر شب صندلی را قدری دورتر از تخت قرار دادن) را پیشنهاد می کند، اما بر روش ترک کردن اتاق در دوره های متوالی تاکید بیشتری دارد. روش فربر ممکن است چندین ساعت، چندین شب و روز و حتی چندین هفته ادامه یابد، ولی در نهایت معمولاً موثر واقع خواهد شد. پرسش این است که آیا شما قادر به ادامه آن تا «نهایت» خواهید بود یا خیر. (در اغلب موارد پدر دارای توانایی های بهتری برای انجام این برنامه است، زیرا هورمون های ترشح شده در مادران شیرده، هنگام شنیدن صدای جیغ و فریاد کودک برای مدت طولانی، انجام این کار را برای ایشان تقریبا غیر ممکن می سازد). از زمان انتشار کتاب فربر، برنامه های مشابه ولی بهینه سازی شده ای به چاپ رسیده اند. تحقیقات جدید نشان داده است که تکرار هر شبه روند فربر هنگام بیدار شدن کودک در طول شب الزامی نیست. این برنامه را یک بار در ابتدای شب انجام دهید و سپس هنگام بیدار شدن او را با تکان تکان دادن بخوابانید. در اغلب موارد این کار در خواب طولانی شب خللی وارد نمی کند.
تاثیر خواب بر شیردهی و درمان اختلال خواب نوزادان
در صورتی که به اندازۀ کافی استراحت نکنید میزان شیر شما کاهش می یابد، در نتیجه نوزاد گرسنه خواهد بود و به دفعات بیدار خواهد شد و به این ترتیب میزان خواب شما باز هم کمتر خواهد شد. برای من عدد مبارک و نیکو پنج است. چنانچه پنج ساعت خواب متوالی و چند ساعت خواب منقطع داشته باشم از نظر روانی فردِ به نسبت معقولی خواهم بود. در چنین شرایطی می توانم محل قرار دادن کلید خودرو ام را به خاطر بیاورم، بدون سکندری خوردن راه بروم و در یک گفت و گوی منطقی شرکت کنم. اما چند هفته ای بدون آن پنج ساعت خواب متوالی کافی است تا مشکلات من شروع شوند. زمانی که دخترم نوزاد بسیار کم خوابی بود، روزی بعد از حمام پسر چهار ساله ام و خشک کردن بدن او، به سختی سعی می کردم تا یک پوشک سایز ۱ را دور کمر او محکم کنم و از این که این پوشک جفت و جور نمی شد، بسیار ناراحت شده بودم. نمی دانم چرا در این بین پسرم کاملاً ساکت و آرام مانده بود، آیا بر اثر شوک سکوت کرده بود یا می ترسید که اگر بخواهد از این کار منصرفم کند، به کار واقعاً بدتری دست بزنم؟ بنابراین پرسش این است که به عنوان مادر و برای انجام وظایف مادری آیا به اندازه کافی می خوابید و چند ساعت خواب متوالی دارید؟ فقط خود شما می دانید که چند ساعت خواب کافی است و چطور می توانید آن را به دست آورید. چنانچه به صورت خطرناکی دچار اختلال خواب هستید و نوزادتان از پستانک تغذیه می شود، گاهی سعی کنید به تنهایی روی مبل یا در محل مشابه دیگری بخوابید و همسرتان وظایف شبانه مراقبت از نوزاد را انجام دهد. یک شب خواب و استراحت کافی می تواند تفاوت مثبتی در شما ایجاد کند. با مراجعه به کلینیک پایا در پاسداران و انجام روش های درمانی، می توانید اختلال خواب خود و نوزاد تان را درمان کنید و به آرامش بیشتری دست یابید.
راهکارهایی برای درمان اختلال خواب نوزادان و کودکان
اینک ببینیم آیا می توانیم با روش هایی نوزادان مان را به کمی خواب بیشتر و اداریم؟ احتمالاً به این منظور از روش های متفاوت و متعددی می توانیم استفاده کنیم. بعضی از این روش ها برای نوزاد فعلی شما مؤثرند ولی ممکن است برای فرزند بعدی بی اثر باشند. پاره ای ممکن است به نظر شما بسیار منطقی باشند در حالی که از دید مادر دیگری احمقانه هستند. پیش از رسیدن به برنامه های متفاوت اجازه دهید مسائل نسبتاً مهم خواب را بررسی کنیم. شاید در جایی اهمیت یادگیری خوب خوابیدن نوزادتان و در نتیجه آن ایجاد اتکاء به نفس در او را مطالعه کرده باشید. من شخصاً به این مسئله معتقد نیستم. فکر نمی کنم به علت این که در شش ماهگی خواب رفتن در تنهایی را به آن ها یاد نداده ام، آنان دربارۀ توانایی های شان در مورد پایین رفتن از سرسره یا جدا شدن از من در اولین روز دوره پیش دبستانی دارای اعتماد به نفس کمتری بوده اند. شاید در جایی خوانده باشید که نوزادها اگر در تخت شان تنها باشند، بهتر میخوابند؛ ولی اگر نوزاد را تمام مدت در آغوش بگیرید، راحت و طولانی مدت می خوابد؛ در حقیقت او در چنین حالتی عالی می خوابد. وقتی کودک را می خوابانید چراغ ها را خاموش کنید. نوزادان تا دو سالگی از تاریکی نمی ترسند بنابراین چرا عادت روشن بودن لامپ را در آن ها ایجاد کنیم؟ با انجام بعضی از این روش ها ی توان به درمان اختلال خواب نوزادان و کودکان کمک کرد.
دیگر راهکارهای درمان اختلال خواب نوزادان
علاوه بر روش های خواب برنامه ریزی شده، کارهای ساده و مفید دیگری می توان انجام داد؛ البته مانند هر روش دیگری این کارها برای تمام نوزادان مؤثر نیستند، اما سودمند هستند و ممکن است برای فرزندان شما کارآمد باشند. زمان نوزادی فرزندتان اجازه دهید او در آغوش تان به خواب فرو برود، سپس به آرامی او را در محل مخصوص قرار دهید. در حالی که تمام مدت یک دست را روی قفسه سینه اش قرار داده اید، بعد از پایین گذاشتن او برای لحظه ای هر دو دست را روی بدنش قرار دهید و سپس به آرامی آن ها را بردارید. بیدار نگه داشتن کودک در روز زمانی که خسته است موجب خواب بهتر او در شب نمی شود، بلکه او را بد قلق تر می کند. در هر صورت تنظیم ساعت چرت های کوتاه مدت آثاری دارد و خواب بعد از ظهر کودک بسیار بهتر از بیدار ماندن او در تمام بعد از ظهر و سپس خوابیدن در ساعت ۵ است. نگران ایجاد عادت ناخوشایند در کودک زیر سه ماه نباشید؛ اگر این روش برای شب مؤثر باشد به اندازه کافی مفید بوده است. هنگام خواب نوزاد، منزل شما نباید الزاماً سکوت یک کتابخانه را داشته باشد. اجازه دهید رادیو روشن باشد، ظرف و ظروف صدا کنند و زنگ در به صدا درآید. کودک به زودی خوابیدن با این سر و صداها را خواهد آموخت و شما به جای راه رفتن روی نوک انگشتان پا قادر به یافتن و داشتن آرامش خواهید بود. با توجه به عادات فرزند خود می توانید یکی از روش های گفته شده را انتخاب کنید تا به درمان اختلال خواب نوزاد خود بپردازید.
تاثیر حرکت بر درمان اختلال خواب نوزادان
در زندگی روزمره مادران کتاب های بسیاری دربارۀ خواب مطالعه می کنند، دربارۀ آن با دوستان شان گفت وگو می نمایند و سپس آنچه را برای شان مؤثر است، انجام می دهند. البته گاهی با هیچ کس دربارۀ آن صحبت نمی کنند؛ زیرا از رعایت نکردن قوانین احساس شرمندگی و تقصیر می نمایند. مادری که در پارک ملاقات می کنید به شما می گوید نوزادم حتماً تمام شب را می خوابد ولی نمی گوید که از نظر او تمام شب از ساعت ۱۲ تا ۴ نیمه شب است. در حالی که متخصصان خواب ممکن است به مادرانی که در فروشگاه های بزرگ چرخ خرید شان را از لوازم کمک خواب از ویبراتور های لرزاننده های خودکار تخت نوزاد تا نوار های صوتی صدا های اقیانوس انباشته اند، بخندند اما بعضی از مادران ادعا می کنند، که این محصولات مؤثر بوده اند. حرکت معمولاً مؤثر است بنابراین دنبال وسیله ای باشید که کودک را بجنباند یا حرکت ریز جهشی داشته باشد. علاوه بر استفاده از یک صندلی جنبان یا سبد آویخته مخصوص بچه می توانید در حالی که روی توپ مخصوص ورزشی نشسته اید، کودک را در آغوش بگیرید. نشستن روی این توپ و حرکت مختصری روی آن علاوه بر این که موجب استراحت شماست، بر قدم زدن در اتاق برای خواب کردن کودک ارجح است. اگر روش بدون استفاده از دست مورد نظر شما باشد یک تاب کوکی یا صندلی لرزنده و جهنده کودک را آرام به خواب فرو می برد. در ضمن آشپزی، او را در آشپزخانه قرار دهید یا صندلیش را روی ماشین لباسشویی بگذارید اما هرگز او را بدون نظارت رها نکنید. زمزمه زیر لبی مداوم ممکن است برای اختلال خواب نوزادتان مؤثر باشد. دستگاه ضبط صوت خودکاری تهیه و نوار های لالایی یا آهنگ های آرام بخش مورد علاقه تان را برای کودک پخش کنید. در صورتی که هیچ یک از این روش ها موفقیت آمیز نبود، می توان از خودرو استفاده کرد. مجموعه سرعت گیر های بالا و پایین برنده، حرکت ریز و یکنواخت خودرو و صدای کارکرد موتور آن، بسیار مؤثر خواهد بود. شاید بسیار غیر عملی و یا به نظر شما آرام بخش باشد ولی مسیر مورد علاقه من برای رانندگی و خواباندن نوزادم رفتن به کنار دریا بود که در آنجا خودرو را رو به امواج پارک می کردم و سپس از مطالعۀ کتابی لذت می بردم.
سوالات متداول:
نوزادان چند ساعت در شبانه‌روز باید بخوابند؟
میزان خواب نوزادان بستگی به سن دارد. نوزاد تازه متولدشده به طور میانگین ۱۴ تا ۱۷ ساعت در شبانه‌روز می‌خوابد. با افزایش سن، ساعات خواب کاهش یافته و معمولاً در یک‌سالگی بین ۱۲ تا ۱۴ ساعت خواب کافی در نظر گرفته میشود. اگر کودک بسیار کمتر از این مقدار بخوابد، احتمال وجود اختلال خواب مطرح است.
چه نشانه‌هایی نشان می‌دهد که کودک دچار اختلال خواب است؟
برخی علائم رایج عبارتند از: سخت به خواب رفتن، بیدار شدن‌های مکرر در شب، کابوس یا وحشت شبانه، تنفس صدادار یا خر و پف، و خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز. اگر این نشانه‌ها تکراری و مزمن باشند، والدین باید به متخصص مراجعه کنند.
در سن تقویمی کودک، سن کودک را بر اساس تاریخ تاریخ تولدش در نظر می گیرند و بر اساس سال هایی که زندگی کرده، سن کودک را تخمین می زنند اما سن عقلی متفاوت است و تحت تاثیر عواملی همچون ژنتیک، خانواده، محیط جغرافیایی و تربیتی و… قرار می گیرد. سن عقلی بر اساس آزمون های تعیین شده مشخص می شود. این آزمون ها به کودک کمک می کنند تا بسیاری از ناتوانی ها را شناسایی کرده و در استعداد یابی های کودک نیز کمک می کند. یک راه برای توصیف کودکان دچار ناتوانی های تکاملی، آن است که بگوییم سطح رشدی آن ها به طور معنی داری کمتر از سن تقویمی آن هاست. این توصیف به هیچ وجه کامل نیست، شرایط دیگری لازم اند تا مثلاً کودکی به عنوان عقب مانده ذهنی تشخیص داده شود. سن عقلى، شاخصی از سطح تکاملی و یک نمره معادل سنّی ۴ است که از یک اندازه گیری استاندارد از توانمندی شناختی به دست آمده است. کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز گفتاردرمانی در تهران، با استفاده از متد های تخصصی و تست گفتار کودک، گفتاردرمانی کودکان، گفتاردرمانی در منزل و… به گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اختلالات زبان و گفتار می پردازد.
سن عقلی و سن حرف زدن کودک
در استفاده از سنّ عقلی برای تشخیص اختلالات زبان، سعی ما بر این است که از آزمون های شناختی استفاده کنیم که تولید یا درک گفتار را در بر نمی گیرند یا حتی الامکان بسیار کم در بر می گیرند. ما قصد نداریم توانایی شناختی کودکان مبتلا به آسیب های زبانی را بر اساس توانایی های زبانی آن ها ارزیابی کنیم. حالا دیگر می دانیم که مهارت های زبانی این کودکان خیلی خوب نیستند یا در اولین قدم به این دلیل ارجاع داده نمی شوند. اکثر تست های گفتاری و آزمون های هوش فاکتورهای زبانی پایه را به طور وسیعی به کار می برند زیرا در رشد طبیعی زبان و سطح ذهنی عمومی ارتباط بسیار بالایی باهم دارند اما بعضی از آزمون های مهارت شناختی که برای ارزیابی جنبه های تفکر و حل مسأله طراحی می شوند، مداخله زبان را به حداقل می رسانند.
تست اختلال زبان کودک
چرا ما می خواهیم از سن عقلی بیشتر از سن تقویمی به عنوان مَرجعی جهت تصمیم گیری در مورد وجود یا عدم اختلال زبان در کودک استفاده کنیم؟ اولاً به علت این که ما معمولاً توقع نداریم مهارت های زبانی کودک بهتر از سطح عمومی رشد او باشد. آیا انتظار براین است که کودک در سن ۳ سالگی مهارت های زبانی را متناسب با سن عقلی ۸ سالگی کسب کند؟ بسیاری از درمانگران و به خصوص میلر اظهار می کنند که به طور کلی برای فراگیری زبان به ویژه در اکثر اشخاص عقب مانده سن عقلی غیر کلامی پیش قدم می شود. تحقیق میلر بیان می کند که در افراد مبتلا به تأخیر رشد، ندرتاً سطح زبان بر سطح شناخت غیر کلامی برتری می یابد. با وجود این که در رشد طبیعی رابطه بین زبان و شناخت پیچیده تر و متغیرتر است، کراسوسکی و پلانت میلر و چپمن برانستون و ریچل؛ نوتاری کول ومیلز DSM-IV نیز در تشخیص اختلالات زبان، سن عقلی غیر کلامی را به عنوان نماینده مهارت های زبانی می پذیرد.
تست گفتار کودک و اختلالات زبان
دومین دلیلی که مقیاس بر پایه اختلاف برای تشخیص اختلالات زبان بیان کرده است، احتیاجات محققانی را بازگو می کند که مشکلات زبانی در کودکان را مطالعه می کنند. استارک و تلال کاربرد وسیع یک رویکرد بر پایه اختلاف را در تحقیق، به عنوان یک مرحله در نظر گرفتند. آن ها تعریف آسیب های ویژه زبانی (SLI) را بر طبق مجموعه معیار هایی پیشنهاد کردند که در آن ها بهره هوشی در محدوده طبیعی و نمرات سن زبانی حداقل ۶ تا ۱۲ ماه کمتر از سن عقلی بدست آمده از آزمون هوش گزارش می شود. آن ها این روش را برای انجام دو هدف انتخاب کردند: (۱) محدود کردن مطالعه SLI به کودکان دارای هوش طبیعی، (۲) ابداع روشی استاندارد جهت انتخاب کودکان مبتلا به SLI. بنابراین مطالعه روی این گروه از کودکان از لحاظ توصیف ویژگی های شخصی آن ها، در بین محققین مختلف ثابت خواهد بود. این رویکرد برای محققان اختلالات زبانی کودکان به عنوان استاندارد در نظر گرفته شد و از آنجا که هیچ جایگزین اختیاری برای آن وجود ندارد، طبیعتاً بیشتر جهت استفاده در شرایط بالینی به کار می رود.
کاربرد سن عقلی غیر کلامی
آیا در مورد کاربرد معیار سن عقلی غیر کلامی به جای اندازه گیری مهارت زبانی، توافق جهانی وجود دارد؟ شاید حدس بزنید که این طور نیست. الاهی احتمالاً نخستین کسی بود که علیه مراجعه به سن عقلی، موضع گرفت. او نشان داد که اندازه گیری سن عقلی با مشکلات روان سنجی زیادی روبرو است. اولاً از نظر روان سنجی قابل قبول نیست که نمره های سنی استنتاج شده ازتست های گفتار و زبانی و شناختی مختلف را که از نظر ساختاری قابل مقایسه نیستند و شاید خطاهای استاندارد یا دامنه تغییرات مشابهی در اندازه گیری نداشته باشند، با هم مقایسه کنیم. ثانیا در استفاده از نمره های معادل ستی برای مشخص کردن این که آیا نمره کودک خارج از محدوده طبیعی می افتد یا نه، مشکلات اساسی وجود دارد. الاهی هم چنین بر مشکلات نظری ارزیابی شناخت غیر کلامی تأکید کرد که مرکزیت بحث او در توجیه تصمیم گیری در مورد این موضوع است که کدام جنبه از جنبه های بسیار زیاد ممکن در شناخت غیر زبانی باید در مقایسه استاندارد باشند. به این دلایل الاهی اظهار داشت که سن تقویمی پایا ترین مقیاس و مدرکی معتبر است برای این که مهارت زبانی را در برابر آن بسنجیم و اختلالات زبانی را تشخیص دهیم.
ارزیابی سطح شناختی و سن عقلی
کول، میلز و کلی هم چنین بر علیه استفاده از سطح شناختی جهت تصمیم گیری درباره نیاز به ارائه خدمات مربوط به زبان بحث کردند. تحقیق آن ها نشان داد که میان نیمرخ های مربوط به روابط شناختی زبانی بسته به این که چه نوع آزمون هایی استفاده شوند، یک عدم توافق اساسی وجود دارد. در نتیجه کودکان از نظر نیم رخ های زبانی و شناختی و نهایتاً از نظر شایسته بودن برای مداخله زبانی فقط بر اساس مقیاس های مورد استفاده در ارزیابی از هم متمایز می شوند. فرانسیس، فلچر، شیوتیز، شیوتیز و رورک هم بحث مشابهی را در مورد دشواری استفاده از مقیاس اختلاف بهره هوشی برای شناسایی کودکان مبتلا به ناتوانی درخواندن مطرح کردند. کول، شوارتز نوتاری دیل و میلز هم نشان دادند که کودکان دارای نیم رخ های SLI در مقایسه با کودکان دارای IQ پائین که از نظر سطوح زبانی با آن ها جور شده بودند، از نظر کنش ازمون زبانی، تفاوت قابل توجهی نداشتند. لئونارد بحث دیگری را مطرح کرد. او اشاره کرد که در مواردی ،نادر مهارت های زبان شناختی در کودکان عقب مانده بر سطوح شناختی آن ها پیشی گرفته اند. این مطلب را ،بلوگی مارکز بیرل و سابو و کرامر نیز شرح داده اند. بنابراین حداقل از لحاظ نظری این امکان وجود دارد که زبان رشد شناخت را رهبری کند. بنابراین اگر برای همه افراد دچار ناتوانی های تکاملی، مداخله زبانی پیشنهاد شود، بعضی از آن ها ممکن است در نتیجه بهبود ایجاد شده در پیشرفت مهارت های زبانی تا حدی در عملکرد شناختی پیشرفت نمایند. بسیاری از درمانگران این مطلب را فقط به این دلیل می پذیرند که این وضعیت به همه کودکان عقب مانده امکان کاندید شدن برای استفاده از خدمات گفتار و زبان را می دهد. حتی اگر مهارت های زبانی آن ها نسبت به دیگر جنبه های عملکردی کمتر رشد کرده باشند. جمی را به خاطر دارید؟ دو درمانگری که با او سروکار داشتند، مشخصاً در این باره با هم اختلاف نظر داشتند. با این که هنوز این بحث داغ است به نظر می رسد حداقل در میان محققان بالینی در طی سال های نه چندان دور آثار یک توافق عمومی در این مورد در حال ظاهر شدن است ،کول ،شوارتز ،نوتاری دیل و میلز فرانسیس و همکاران کراسووسکی و پلانت؛ پلانت. این نویسندگان بر علیه استفاده از مقیاس عقلی جهت تشخیص کودکان مبتلا به اختلالات زبان، هم بحث ها و هم مدارکی ارائه کرده اند که اساساً برپایه مشکلات روان سنجی موجود در مقیاس بر پایه اختلاف است که در مورد آن صحبت کردیم.
اختلال زبان کودک و تست گفتاردرمانی
اما حتی اگر ما مقیاس بر پایه اختلاف – سن عقلی را برای تشخیص کودکان مبتلا به اختلالات زبان استفاده نکنیم، باز هم سن عقلی همراه با بعضی اصول راهنما، در تعیین اهداف مداخله به ما کمک می کند. از طریق دستیابی به ایده ای عمومی در مورد سطح تکاملی کودک با استفاده از آزمون های استاندارد همراه با ابزارهای مخصوص اندازه گیری رفتار سازشی می توانیم رفتارهای هدف را به طور مستدل در برنامه درمانی مشخص کنیم. مثلاً انتظار نداریم کودکی عقب مانده در اهداف زبانی، متناسب با سن تقویمی خود عمل کند. حتی اگر آن سن به عنوان مرجعی برای شناسایی نیاز به مداخله زبانی به کار رفته باشد. در عوض قصد ما براین است که سطح عملکردی متداول کودک و رفتارهای زبانی هدف را که به سطح رشد همه جانبه او نزدیکتر ،هستند ارزیابی کنیم. با استفاده ازتست گفتار کودک که نیم رخ سازی درون زبانی نامیده است. می توانیم مهارت های کودک را در گستره حیطه هایی شامل معناشناسی نحو، سن عقلی غیر کلامی و مهارت حرکتی، ترسیم کنیم. بنابراین ما می توانیم این اجزای زبانی را با مهارت های زبانی هدف که به تازگی و به شدت تنزل یافته اند مقایسه کرده و برای راه انداختن آن ها متناسب با سطح رشد کلّی کودک تلاش کنیم. هم چنان که دیدیم، ممکن است همه آسیب شناسان گفتار و زبان با کاربرد سن عقلی غیر کلامی به عنوان مرجعی برای تعریف اختلالات زبان موافق نباشند. با این حال امروزه همه آسیب شناسان در مورد ایجاد بعضی از این مقیاس ها توافق دارند. اما این مطلب همیشه به این صورت نبوده است. تنها مدت کوتاهی است که به کودکان مبتلا به محدوده وسیعی از اختلالات زبان ناشی از انواع وضعیت های فیزیولوژیکی از این نظر توجه می شود که به استفاده از خدمات تخصصی در زمینه زبان و اختلالات آن نیاز دارند. از جمله این خدمات تخصصی می توان به خدمات گفتاردرمانی در کلینیک های تخصصی توانبخشی اشاره کرد.
