ارگوتراپیست مهدی صابر

یکپارچگی حسی در کودکان

یکپارچگی حسی در کودکان| اختلال یکپارچگی حسی| مرکز کاردرمانی حسی دکتر صابر

سر فصل مطالب

کاردرمانی حسی  در زمینه درمان یکپارچگی حسی  در کودکان  و بهبود عملکرد فرد فعالیت می نماید. متخصصین کاردرمانی مرکز توانبخشی دکتر صابر با استفاده از ابزارهای ویژه حسی به بهبود یکپارچگی حسی می پردازند. سنسوری روم و اتاق SI از امکانات ویژه این مرکز می باشد که جهت بهبود عملکرد کودکان با اختلالات پردازش حسی و بیش فعالی، همچنین کودکان اوتیسم  مورد استفاده قرار می گیرد. تخته تعادل برقی، برج گردان ، وایت برد نوری ، سوند سویچ و… از ابزار های مفید این بخش می باشد. کودکان با اختلالات پردازش حسی می توانند از امکانات این مرکز جهت بهبود مهارت های حرکتی و یکپارچگی حسی استفاده نمایند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

یکپارچگی حسی در کودکان

یکپارچگی حسی دارای دو معنای رفتار زیستی و بالینی است:

  1. معنای رفتارزیستی: روشی برای بررسی نحوه سازماندهی اطلاعات حسی در نورون­ها و ایجاد رفتار عملکردی
  2. معنای بالینی: به اصول تئوری­ها، روش­های ارزیابی و استراتژی­های مداخله اشاره دارد.

مقدمه ­ای بر تئوری یکپارچگی حسی

– آیرز (پایه­گذار تئوری یکپارچگی حسی) از عبارات یکپارچگی حسی، پاسخ تطابقی و پراکسیا برای نشان دادن نظر خود در مورد یکپارچگی حسی استفاده می­نمود.

– تعریف آیرز از عبارت یکپارچگی حسی: «Organization of Sensation for Use» (سازماندهی کردن حواس به منظور استفاده کردن از آن­ها). عبارت “For use” نماد آیرز است، زیرا پردازش حسی را به فعالیت­های فرد مرتبط می­سازد.

مفاهیم زیستی عصب­ شناختی

نقش تجربیات حسی در رشد و عملکرد مغز

– درونداد حسی برای عملکرد مطلوب مغز ضروری است. مغز طوری طراحی شده که به طور مداوم اطلاعات حسی دریافت کند و اگر این اتفاق رخ ندهد عملکرد مغز دچار مشکل می­گردد.

– آزمایش­های اولیه در سال­های 1950 الی 1960 نشان دادند که اگر مغز به قدر کافی اطلاعات حسی دریافت نکند، به طور خودکار دروندادهایی خودانگیخته به شکل توهمات ایجاد کرده و محرک حسی تحریف شده­ای را از محیط ادراک می­کند.

– اگر کودک در دوره­های طلائی رشد از تجربیات حسی محروم باشد، ارتباط­های مغز و نورون­ها دچار ناهنجاری می­گردند و این امر بر رفتار کودک تاثیر گذاشته و عملکرد او را محدود می­کند.

– آیرز دروندادهای حسی را «تغذیه حسی» برای مغز نامید، مانند غذا برای بدن.

– ویلبارگر یک برنامه مداخله­ای به نام «رژیم حسی» طراحی کرد، بدین معنا که کودک در طول روز با تجربیات و فعالیت­های حسی مواجه می­شود که با چالش­های یکپارچگی حسی نیز همراه هست.

– اگر مغز بیش از حد درونداد حسی دریافت کند، باعث ایجاد استرس در کودک می­گردد.

کاردرمانی یکپارچگی حسی کودکان

یکپارچگی حسی و پاسخ­های تطابقی

– مغز کودک به طور غیرفعال اطلاعات حسی را از محیط دریافت نمی­کند، بلکه به طور فعال مفیدترین این اطلاعات را از محیط انتخاب کرده و از آن برای رسیدن به اهداف خود استفاده می­کند. این امر نیازمند پردازش­های مغزی در یکپارچگی حسی است. زمانی که این پردازش­ها به خوبی صورت بگیرند کودک می­تواند در محیط یک عمل موفق و هدف- محور انجام دهد، که این همان پاسخ تطابقی است.

– زمانی کودک پاسخ تطابقی ایجاد می­کند که به خوبی از پس چالش­های محیط بربیاید. در واقع زمانی که مغز کودک به طور موثر بتواند اطلاعات حسی محیط را سازماندهی کند، پاسخ تطابقی ایجاد می­شود.

– یکپارچگی حسی منجر به ایجاد پاسخ تطابقی می­شود و پاسخ تطابقی ظرفیت مغز را برای یکپارچگی بیشتر، افزایش می­دهد. آیرز آموخته دوچرخه سواری را به عنوان یک مثال برای نشان دادن این پروسه مطرح کرد. کودک باید برای یادگیری چگونگی حفظ تعادل خود در دوچرخه­سواری، حواس مختلف بخصوص حواس وستیبولار و عمقی را با یکدیگر یکپارچه کند. زمانی که کودک در معرض افتادن قرار می­گیرد باید به سرعت حواس دیداری، وستیبولار و عمقی خود را به کار بگیرد و آن­ها را با یکدیگر یکپارچه کند تا بتواند پاسخ حرکتی مناسبی در جهت جلوگیری از افتادن ایجاد کند. در پی افتادن­های مکرر، کودک حواس خود را به تدریج یکپارچه می­کند تا در نهایت موفق می­شود به نحوی وزن خود را در دو طرف دوچرخه انتقال دهد تا تعادلش به خوبی حفظ شود. این پاسخ تطابقی باعث می­شود کودک به خوبی تعادل دوچرخه را حفظ کند و آن را براند.

– در ایجاد پاسخ تطابقی، کودک یک عامل فعال است نه غیر فعال و این پاسخ از درون کودک سرچشمه می­گیرد و هیچ چیز نمی­تواند کودک را مجبور به دادن این پاسخ کند. تنها می­توان محیط را طوری طراحی کرد که احتمال ایجاد پاسخ تطابقی در کودک بالاتر برود.

– آیرز «تمایل کودکان به تکامل یکپارچگی حسی از طریق پاسخ تطابقی» را سائق درونی نامید ومنشا آن را سیستم لیمبیک بیان کرد. (سیستم لیمبیک نقش مهمی در انگیزش و حافظه دارد).

پلاستی سیته نورونی

– پاسخ تطابقی باعث ایجاد تغییراتی در سیناپس­ها و مدارهای عصبی می­شود که این تغییرات، همان عملکرد پلاستی سیته مغز است.

– تعریف نوروپلاستی سیته: تغییرات بخصوص در ساختار و عملکرد نورون­ها که بیش از چند ثانیه باقی بمانند و مختص دوره زمانی معینی نباشند. عادت کردن، یادگیری­های تجربه محور، حافظه و ترمیم سلول­ها پس از آسیب همگی مثال­هایی از نوروپلاستی سیته هستند.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.