بیماری عصبی به تدریج پیشرفت می کند که به غلاف میلین در سیستم اعصاب مرکزی اسیب می رساند . ام اس در بیمار باعث التهاب می شود و غالبا میلین را از بین می برد .شروع معمولا بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی می باشد ؛ شیوع : ۶۰-۱۰۰ نفر در ۱۰۰۰۰ ؛ زنان تقریبا دو برابر بیشتر از مردان است. تست های تشخیص ام اس شامل معاینه متخصص و ام آر ای می باشد که شرایط بیمار را مشخص می کنند. در مرحله بعد یک متخصص کاردرمان با انجام تست خانگی ام اس، وضعیت جسمی بیمار را بررسی می کند و برنامه درمانی مناسب را ارائه می کند. مرکز تشخیص و درمان ام اس دکتر صابر در زمینه تشخیص و درمان ام اس با تیم مجرب و تخصصی خود به ارائه خدمات توانبخشی در کلینیک و انجام تست ام اس در خانه و کاردرمانی ام اس در منزل برای مراجعینی که توانایی حضور در مرکز را ندارند می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی و رفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علت ام اس خاص ناشناخته است . احتمال می رود ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی دخیل باشد . اکثر محققان معتقدند که ام اس یک بیماری خود ایمنی است (نقص سیستم ایمنی بدن و حمله به میلین اعصاب) . شواهدی وجود دارد که نشان می دهد ممکن است ام اس توسط ویروس ایجاد شده باشد و افراد خاصی به دلیل عوامل ژنتیک مستعدتر هستند .
انواع ام اس
انواع اصلی با الگوهای ام اس موارد زیر هستند (۳ نوع اول معمول تر هستند):
1 . عود کننده : مشخص شدن با حملات کاملا مشخص (عود) و به دنبال آن بهبودی جزئی یا کامل . شایع ترین نوع (۷۰٪ در زمان تشخیص)
2 . ام اس پیشرونده اولیه : نسبتا نادر (۱۰ تا ۱۵٪ در زمان تشخیص) ، مبتلایان به این نوع بیماری ام اس از ابتداء بدتر شدن و وخیم شدن بیماری با عود نامشخص
3 . ثانویه – پیشرفت کننده : 2/1 از مبتلایان به نوع عود کننده ، در طی ۱۰ سال تشخیص ، بدتر شدن با افزایش سطح ناتوانی
4 . عود پیشرونده : نسبتا نادر ، حملات با ترکیب وخیم شدن ثابت و عود و بدون بهبودی
5 . ام اس خوش خیم : تعداد حمله کم با دوره طولانی بهبودی و کمی ناتوانی بعد از ۱۵ سال . حدود ۲۰ – ۲۵٪ افرادی که در ابتدا مبتلا به ام اس عود کننده تشخیص داده می شوند دارای این نوع هستند.( ام اس خفیف)
6 . ام اس بدخیم : در طول ۵ سال از تشخیص ناتوانی به سرعت در حال پیشرفت است ؛ بسیار نادر
علائم تشخیص ام اس
علائم و نشانه ها به قسمت یا قسمتهایی از سیستم اعصاب مرکزی که تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد . قسمت های آسیب دیده میلین اغلب ضایعات” یا “پلاک” نامیده می شوند . نتیجه ممکن است طیف گسترده ای از علائم ام اس را نشان دهد و شامل ۳ دسته می باشد :
1 . اولية (مستقیم با دمیلیناسیون) : خستگی زودگذر ، دوبینی ، نوریت اوپتیک ، پارستزی ، ضعف حرکتی ، آتاکسی ، راه رفتن ناپایدار ، اختلال عملکرد روده و مثانه ، درد ، کاهش شناخت ، اسپاسم ، نورالژی دیسارتری ، دیسفاژی
2 . ثانویه (عوارض علائم اولیه) : انقباضات ، عفونت مجاری ادراری ، زخمهای دکوبیتوس ، درد ، اختلالات شناختی
3 . ثالثیه (ناشی از واکنش به علائم اولیه و ثانویه) : تأثير عاطفی ، اجتماعی و شغلی این بیماری بر فرد ، خانواده و جامعه
مدیریت پزشکی در درجه اول روی علائم بیماری ام اس تمرکز دارد:
داروهای ضد التهاب برای محدود کردن التهاب در دوره های تشدید بیماری به عنوان مثال پردنیزون – اما دارای عوارض جانبی گسترده)
چندین داروی جدید برای کند کردن پاسخ سیستم ایمنی بدن برای افراد مبتلا به ام اس عود کننده و جلوگیری از این بیماری تا کند کردن روند بیماری.
تست ام اس در خانه
تست خانگی ام اس شامل
تمام حیطه های کاری (مراقبت از خود ، بهره وری و اوقات فراغت)
اجزای عملکردی
جسمی : قدرت ، استقامت / خستگی ، تون ، هماهنگی ، چابکی ، عملکرد دست ، کنترل تعادل / پوسچر ، دامنه
حرکتی فعال/ دامنه حرکتی غیرفعال / عملکردی ، تحرک ، فرایند حسی ، درک بصری
شناختی : توجه ، تمرکز ، حافظه ، یادگیری ، حل مسئله ، تصمیم گیری
عاطفی : ارزش ها ، اعتقادات ، خودپنداره ، مهارتهای مقابله ، مهارتهای ارتباطی
محیط : موانع در خانه و محل کار و همچنین اصلاحات
نمونه هایی از ارزیابی های استاندارد برای استفاده : MMSE , FIM , COPM ؛ قدرت گریپ دست ، Qual – OT (ابزار ارزیابی کیفیت زندگی) ؛ مقياس تأثیر خستگی ؛ مقیاس اصلاح شدهAshworth (تون عضلانی) ؛ آزمون تعادل برگ ؛ ارزیابی ادراکی OSOT ؛ تست درک بصری مستقل از حرکتی
درمان توانبخشی ام اس پس از تست تشخیصی
مدل های درمانی شامل : درمانی ، جبرانی ، نگهداری ، پیشگیری و سازگاری با محیط است.
جسمی : کلید ، فعال بودن است . استفاده از یک برنامه ورزشی و آموزش در مورد مکانیک بدن خور بهبود قدرت و شرایط کلی بدنی . آموزش تکنیکهای مختلف برای کمک به مدیریت ضعف اندام فوقانی و یا هماهنگی . آموزش مهارت های مدیریت خستگی (به عنوان مثال ، قدم زدن ، ساده سازی کار) برای کر حفظ انرژی و در نتیجه لذت بردن از فعالیتها . اسپلینت ، کشش و دامنه حرکتی برای جلوگیری از انقباضات ارائه تجهیزات سازگار به عنوان تکنیک جبرانی در افراد دارای مشکل در انجام فعالیت های روزمره زندگی . ارائه دستورالعمل در مورد جابجایی های ایمن . مداخلات نشستن و پوزیشن دهی مناسب.
شناختی : استفاده از تکنیکهای درمانی و جبرانی برای درمان اختلالات شناختی .
– درمان
استفاده از برنامه های رایانه ای و یا کارهای کاغذی برای افزایش توجه ، حافظه و غیره . به عنوان مثال ، تکنیک های جبرانی ؛ نوشتن یا استفاده از تایمر برای کمک به افراد در به یادآوری اطلاعات . برای افراد دارای اختلال شناختی شدید ، دریافت آموزش های لازم توسط خانواده در مورد اختلالات و سازگاری در خانه و یا حفظ امنیت فرد . سایر زمینه های آموزش عبارتند از : مهارتهای مدیریت زمان ، برنامه ریزی ، ایمنی و غیره .
عاطفی : استفاده از تغییرات نقش ، فعالیتهای ایجاد اعتماد به نفس و مهارتهای مقابله ای برای کمک به افراد در تنظیم فرایند این بیماری و تغییر شرایط ؛ مفید بودن تعامل گروهی برای یادگیری از یکدیگر . زمینه های دیگر عبارتند از : آموزش مدیریت استرس ، تعیین اهداف ، افزایش احساس کنترل در زندگی فرد ، ا تشویق همکاری و پشتیبانی خانواده و غیره
محیط : توصیه هایی برای افزایش ایمنی و حفظ انرژی ، آموزش برای بیمار ام اس و خانواده در مورد بیماری ام اس و چگونگی تأثیر آن بر عملکرد آموزش پشتیبانی در اجتماع و جستجوی خدماتی مانند حمل و نقل عمومی (در صورت عدم امکان ادامه رانندگی) . آموزش مدیریت خستگی و عملکرد دستگاه های کمکی و غیره