دسته: اختلال یادگیری

درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی

دانش آموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری می‌ توانند در مدرسه آن قدر دوران سختی را تحمل کنند که عزت نفس و انگیزه آن ها برای موفقیت کاهش پیدا کند. اگر کودک شما مبتلا به اختلال یادگیری است، لازم است به نیاز‌ های درسی او توجه کنید و محیطی مناسب برای درس خواندن را برایش فراهم کنید تا با محرک‌ های دیداری، شنیداری و … ارتباط گرفته و به طور صحیح آن ها را پردازش کند. اما اگر فرزند تان را به حال خود رها کنید و انتظار داشته باشید این اختلال با گذشت زمان از بین برود، کاملا در اشتباهید. در فرایند درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی در گام اول، بهترین دکتر دکتر اختلال یادگیری کودکان، باید سطح اختلال را بررسی کند. سپس روند درمان آغاز می‌ شود. احتمال دارد کودک شما احتیاج به گفتاردرمانی، کاردرمانی و… نیز داشته باشد. دکتر صابر، بهترین دکتر اختلال یادگیری کودکان در تهران، با تشخیص دقیق نوع اختلال یادگیری در کودکان و انتخاب بهترین گزینه درمانی، رضایت همیشگی مراجعان را جلب می کند.

برنامه روبو ممو برای درمان دانش آموزان اختلالات یادگیری

برنامه روبو ممو یک برنامه رایانه ­ای برای درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی است که شامل تکالیف حافظه شنیداری – کلامی و دیداری – فضایی است. این تکالیف با توجه به سطح عملکرد فرد ارائه می­ شود. این برنامه شامل ۱۲ تمرین مختلف است. در هر مرحله بازخورد کلامی به وسیله برنامه ارائه می­ شود.

مطالعه­ اثربخشی

• عنوان: اثر برنامه تقویت حافظه کاری کامپیوتری بر حافظه کاری، توجه و عملکرد تحصیلی در نوجوانان با اختلال یادگیری شدید همراه با اختلال نقص توجه – بیش فعالی و اختلال یادگیری، یک کارآزمایی بالینی کنترل شده.
• گروه هدف: کودکان دارای اختلال یادگیزی همراه با اختلال نقص توجه – بیش فعالی ۱۷-۱۲ سال، گروه مداخله ۳۰ نفر و گروه کنترل ۳۰ نفر
• مدت دوره­ توانبخشی: ۸ جلسه ۴۵ دقیقه­ ای، ۲ بار در هفته برای ۴ هفته
• ارزیابی و اثربخشی: از زیر آزمون ­های فراخنای عدد مستقیم و معکوس مقیاس هوش وکسلر و آزمون فراخنای فضایی از آزمون عصب روانشناختی کمبریج برای ارزیابی استفاده شد. نتایج نشان داد این برنامه موجب بهبود عملکرد حافظه فعال می­ شود و اثر انتقال به سایر متغیر های مورد بررسی مشاهده نشد.

برنامه تقویت حافظه فعال در درمان اختلال یادگیری

برنامه جنگل برای درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی بر پایه­ سه نوع تکلیف با محرک­ های شنیداری، دیداری و ترکیبی است که به تقویت حافظه­ فعال و درمان اختلال یادگیری می ­پردازد.

مطالعه اثربخشی

• عنوان: آیا تقویت تعاملی حافظه­ فعال موجب بهبود یادگیری می­ شود؟
• گروه هدف: ۴۰ نفر کودک دارای اختلال یادگیری در محدوده­ی سنی ۱۴-۱۱ سال در دو گروه مساوی مداخله و کنترل
• مدت دوره­ توانبخشی: ۲۵ جلسه
• ارزیابی و اثربخشی: از آزمون­ های محاسبه و هجی کردن برای ارزیابی اختلال یادگیری استفاده شد. نتایج نشان دهنده­ بهبود در عملکرد ریاضی کودک بود اما بهبودی در هجی کردن گزارش نشده است.

برنامه توانبخشی هوشمند توجه و حافظه در دانش آموزان ابتدایی

برنامه توانبخشی شناختی حافظه و توجه آرام، مجموعه­ ای از ابزار های توانبخشی شناختی رایانه­ ای برای درمان اختلالات یادگیری در دانش آموزان ابتدایی است که برای تقویت ابعاد مختلف توجه و حافظه طراحی شده است. در طراحی این بسته مدل توجه سولبرگ و متیر و مدل حافظه فعال کاری بدلی مبنا قرار گرفته است و مبتنی بر این مدل­ ها تمرینات پیشرونده هوشمند طراحی شده است.

مطالعه اثربخشی

• عنوان: تأثیر تمرینات تقویت توجه بر عملکرد حافظه کاری و مؤلفه ­های خواندن دانش ­آموزان نارساخوان، یک مطالعه تک موردی
• گروه هدف: دانش ­آموزان ۱۲-۸ ساله با تشخیص نارساخوانی
• مدت دوره توانبخشی: ۱۵ جلسه، دو روز در هفته
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی شامل آزمون توانایی خواندن فارسی و آزمون چند محرک پیشین بود. نتایج این مطالعه نشان داد که تقویت توجه در بهبود دانش ­آموزان نارساخوان تأثیر دارد.

مطالعه اثربخشی دوم

• عنوان: تأثیر توانبخشی شناختی بر حافظه کاری و روانی کلامی دانش ­آموزان نارساخوان، یک مطالعه تک موردی برای اختلال یادگیری
• گروه هدف: دانش ­آموزان ۸ تا ۱۲ ساله با تشخیص نارساخوانی
• مدت دوره توانبخشی: ۱۵ جلسه یک ساعته، دو روز در هفته
• ارزیابی و اثربخشی: ارزیابی شامل آزمون روانی کلامی و آزمون چند محرک پیشین بود. نتایج این مطالعه نشان داد که مداخلات شناختی مبتنی بر برنامه­ های توجهی بر میزان کارایی حافظه کاری و روانی کلامی دانش ­آموزان نارساخوان مؤثر است.

برنامه توانبخشی هوشمند غفلت بینایی در درمان اختلالات یادگیری

تکالیف برنامه پروین برای درمان اختلال یاگیری شامل آگاهی از ویژگی­ های اشکال یا تصاویر مانند اندازه، شکل، رنگ و جهت آن ­ها، آگاهی از ویژگی­ های خاص یک شکل و در عین حال ارتباط دادن آن با سایر اطلاعات زمینه­ ای، یادآوری دیداری مواد و اشیاء ارائه شده در محیط و آگاهی از کلیدها و نشانه ­های موجود در میدان بینایی است. این برنامه تکالیف متعدد رایانه ­ای را به صورت دیداری برای عملکرد های ردیابی، تثبیت، بستگی بینایی و درک هدف از زمینه دارد.

سوالات متداول:

1-نشانه‌های اولیه اختلال یادگیری در کودکان چیست؟
مشکلات در یادگیری حروف، کندی در نوشتن، اشتباهات تکراری در دیکته، ضعف در ریاضی و بی‌توجهی در کلاس از نشانه‌های رایج هستند.

2-چه کسانی در درمان اختلالات یادگیری نقش دارند؟
متخصص کاردرمانی، روانشناس کودک، گفتاردرمانگر، معلمان آموزش ویژه و والدین، همگی در این فرآیند نقش دارند.

درمان اختلال یادگیری در کودکان| درمان اختلال یادگیری خواندن، نوشتن و ریاضی

اختلال یادگیری، نوعی اختلال عصبی شناختی در کودکان و بزرگسالان می باشد. این اختلال، ناشی از وجود تفاوت در مغز می باشد و بر نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز تاثیر می ‌گذارد. کودکان مبتلا به اختلال یادگیری به اندازه هم سن و سالان خود یا حتی بیشتر از آن ها، باهوش می باشند، اما احتمال دارد در صورتی که برای درک مسئله های متفاوت تنها باشند و یا به شیوه‌ های معمولی آموزش ببینند، در خواندن، نوشتن، به یاد آوردن و یا سازماندهی اطلاعات، دچار مشکل شوند. دکتر مهدی صابر، بهترین دکتر درمان اختلال یادگیری در کودکان، با ارائه روش های متنوع و موثر به درمان اختلال یادگیری خواندن، نوشتن و ریاضی در کودکان کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

درمان اختلال یادگیری در دانش آموزان ابتدایی

اکثر کودکانی که شکست مکرر را در مدرسه تجربه کرده‌ اند، ممکن است که از قبل، مشکلات هیجانی و انگیزشی درباره مدرسه و یادگیری در آ‌‌ن‌ ها رشد کرده باشد و به همین دلیل از توانبخشی می‌ ترسند. تشخیص زود هنگام و مداخله قوی و فشرده، اغلب به بازده بیشتر می‌ انجامد. در این بخش تعدادی از برنامه‌ های توانبخشی شناختی برای درمان اختلال یادگیری در کودکان را با تأکید بر محتوا مرور می‌ کنیم. این برنامه‌ ها در یک راهبرد توانبخشی شناختی جبرانی سعی در بهبود مهارت‌ های خواندن، نوشتن و یا محاسبه دارند و یا با راهبرد ترمیمی سعی در بهبود کارکرد های شناختی زیربنایی مهارت‌ ها دارند. برنامه‌ های توانبخشی شناختی متعددی برای بهبود مهارت خواندن و درمان اختلال یادگیری طراحی شده‌ اند. سیستم زنگ لیندامود دربرگیرنده دستورالعمل ۴ ساعته، به صورت روزانه و برای مدت ۶ تا ۸ هفته است. اجزاء این برنامه آموزشی تمرکز بر آگاهی واج‌ شناسی توالی واج، تکنیک‌ های تجسم فکری و آموزش زبان وابسته به قراین دارد. علاوه براین چندین برنامه ساختارمند و چند حسی مبتنی بر روش ارتون گلینگهام وجود دارد که بر آگاهی واج شناسی، رمزگردانی و هجی کردن تأکید دارد. دو برنامه مبتنی بر این روش گوفونیکس جهت خوانندگان پایه دوم مهد کودک و سیستم خواندن ویلسون جهت خوانندگان مدرسه‌ ای است. برنامه خواندن مسیر فست یک نظام آموزشی ۷۰ درسی برای کودکان بوده که داری بخش‌ های آگاهی واج‌ شناسی و راهبرد های فراشناختی برای تشخیص کلمه است.

آیا مشکلات یادگیری قابل درمان است

اصلاح نوشتاری، برای افراد نارسانویس حیطه دیگری است که مداخلات توانبخشی شناختی در آن ورود کرده‌ اند. افراد دارای نارسانویسی، مدت زمان کمی را صرف برنامه‌ ریزی برای نوشتن می‌ کنند و حتی زمان کمتری را صرف بازبینی می‌ کنند. گراهام و هاریس فرایندی را برای کودکان و نوجوانان به منظور کمک به کودک جهت بازبینی و تصحیح نوشته‌ هایش و همچنین برای درمان اختلال یادگیری در کودکان ارائه نموده‌ اند. این فرایند اصطلاحاً راهبرد – خود تنظیم‌ شونده نامیده می‌ شود. این راهبرد به دانش‌ آموزان کمک می‌ کند که یاد بگیرند که چگونه برای نوشتن هدف تعیین کنند، نوشته‌ هایشان را پایش کنند، ساختار هایی درباره خودشان ارائه دهند و کوشش خود را تقویت کنند. کودک راهنمایی را به منظور افزایش میزان نوشته‌ ها دریافت می‌ کند .این فرایند کودکان را به ساخت یک هدف با استفاده از یک طرح کلی برای نوشته‌ هایشان تشویق می‌ کند و در حین نوشتن، برنامه‌ ریزی آنچه که آ‌‌ن‌ ها در حال نوشتن آن هستند را نیز ادامه می‌ دهد. این طرح کلی، مخصوصاً در این مورد که کودک بیاموزد که نظراتش را به طور مستقیم به محتوا ارتباط دهد، مفید است. در چندین مورد، معلم باید الگوی برنامه را با صدای بلند برای دانش‌ آموزان بگوید تا فرایند های تفکرش را به وسیله پرسش سؤالاتش مانند “من الان چه کاری انجام می‌ دهم؟”، “من چه راهبردی را باید استفاده کنم؟” و “آیا آن برای من کار می‌ کند؟” نشان دهد. همچنین جملات خود تقویتی “من یک کار خوب انجام دادم.” می‌ تواند کمک‌ کننده باشد.

اختلال یادگیری در کودکان کلاس اول

اگر فرزند کلاس اول دارید، با گذشت زمان کوتاهی از سال تحصیلی احتمال دارد متوجه این نکته شوید که او با اختلالاتی در یادگیری مواجه است. در اکثر موارد شروع اختلال یادگیری در فاصله زمانی پیش از مدرسه تا کلاس دوم ابتدایی مشخص می شود. سنین کلاس اول تا سوم، بهترین زمان برای شناسایی و درمان اختلال یادگیری در کودکان است. اختلالات یادگیری در پسرها شایع تر از دخترها می باشد. اختلالات یادگیری کودکان ابتدایی را نباید با مشکلات یادگیری کودکان ابتدایی اشتباه گرفت، چرا که اختلال یادگیری موضوع مهم ‌تری نسبت به مشکلات یادگیری کودکان کلاس اول می باشد.

تمرینات

در برنامه درمان اختلال یادگیری در کودکان، گراهام و هاریس پنج ویژگی اصلی راهبرد های درمان اختلال یادگیری را برای عمل نوشتن، پیشنهاد کردند. برای اولین ویژگی، کودکان به طور مستقیم به شیوه‌ های خود – تنظیمی مورد نیاز برای نوشتن می‌ اندیشند. دوم، تعامل بین معلم و کودک در جایی که کودک یک “همدست فعال” است، در طرح تشویق می‌ شود. سوم، کار برای نیازها و مهارت‌ های کودک شخصی‌سازی شده است. چهارم، همه این مراحل تا زمانی که کودک تسلط نشان دهد، دوره و تمرین می‌ شود. نهایتاً این برنامه، فرصتی برای معلم فراهم می‌ آورد که تولید راهبرد های جدید را ادامه داده و در راهبرد های آموزشی قبلی تجدیدنظر کند.

درمان اختلالات یادگیری در بزرگسالان

برای توانبخشی نوشتن و درمان اختلالات یادگیری، برنامه‌ های نرم‌ افزاری، ویرایش‌ هایی را هم برای جوان‌ ترها و هم برای مسن‌ ترها دارد که به ترتیب عبارتند از: کیداسپایریشن و ایناسپایریشن. این برنامه‌ ها به سازماندهی و ایجاد ایده کمک می‌ کنند. استفاده‌ کنندگان می‌ توانند شبکه‌ هایی از نظرات را در قالب نمودار ها و اتصال نظرات و ایجاد ارتباطات مرتبه‌ ای به طور نوشته یا منقوش، خلق کنند. سپس نرم‌افزار یک طرحی را خلق کرده و یک محیط نوشتاری حمایتی جهت انتخاب کلمات مناسب، فراهم می‌ سازد. نرم‌ افزار می‌ تواند به دانش‌ آموزان بزرگ‌ تر در امر جمع‌ آوری تحقیق از طریق منابع مختلف، شامل اینترنت کمک کند. برنامه‌ های مطرح شده در این بخش بیشتر برنامه‌ هایی بود که مهارت‌ های خواندن و نوشتن را هم در کودکان و هم در بزرگسالان تقویت می‌ کنند. در این قسمت برنامه‌ های توانبخشی شناختی که کار کرد های شناختی زیربنای مهارت‌ های خواندن و نوشتن را هدف تقویت قرار داده است، بررسی مروری شده‌ اند.

درمان درس نخواندن کودکان| مرکز درمان اختلال یادگیری در کودکان | دکتر صابر

نخستین قدم بسیاری از والدین در مواجهه با درس نخواندن کودکان و مشکل مدرسه رفتن کودکان فریاد زدن است در حالی که فریاد زدن سر کودکان به دلیل نمرات مدرسه می تواند سبب بدتر شدن اوضاع شود. برخی از کودکان با انجام فعالیت های شنیداری و کار های دستی همراه با معلمان یا حتی ترکیبی از همه این موارد، بهتر آموزش می بینند و ما هر کدام به روش های متفاوتی یاد می گیریم و سپس امتحان آن ها بسیار مهم خواهد بود. تشویق برای انجام کار های خوب در مدرسه بهتر از ترس از تنبیه شدن می باشد. وقتی کودکان بیشتر نگران تنبیه هستند، بیشتر به تلاش برای دوری از مشکل فکر می کنند تا انجام کار های خوب. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز درمان اختلال یادگیری در کودکان و بهترین مرکز تقویت حافظه کودکان دبستانی، با در نظر گرفتن روش های درمانی روز دنیا برای اختلالات یادگیری کودکان به درمان درس نخواندن کودکان و درمان توجه و تمرکز کودکان نیز کمک می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

همگامی در درمان درس نخواندن کودکان

همگامی یعنی در کنار یاد گیرنده بودن، همگام شدن با او در کل تکلیف برای درمان درس نخواندن و کمک به او در افزایش تحمل کلاس درس. برای مثال، فرض کنید شما دارید روی آموزش پیروی از یک برنامه یا تکلیفی مثلاً در صبح، ظهر یا شب با یاد گیرنده کار می کنید. در ابتدا، والد با درمانگر باید از این روش استفاده کند تا برای درمان درس نخواندن کودکان اطمینان حاصل شود  که یاد گیرنده می تواند تکلیف را انجام دهد. همگام بودن ضرورتاً شاملِ بودن در کنار یاد گیرنده در کل فرایند تمرین است. این کار شامل استفاده و یا کمک کردن تدریجی یک سری کمک هاست که در بالا نیز توصیف شدند. برای مثال، اگر یاد گیرنده در حال یادگیری توجه پیوسته به یک تکلیف در صبح است که شامل کارهای مختلفی مثل شستن صورت، مسواک زدن، شانه کردن موها و لباس پوشیدن است، همگام شدن شامل همراهی با او برای انجام تک تک این کارها و درعین حال کمک و تذکر به او در مواقع موردنیاز است. این کار می تواند به تدریج فقط در شروع کارهای معمول روزمره انجام شود و بعد فقط به بررسی هر چند دقیقه یکبار برسد. برای مثال، ممکن است چند دقیقه اول کارهای صبح لازم باشد که شما همراه کودک باشید و بعد او را چند دقیقه تنها بگذارید تا ببینید خودش چه می کند. سپس می توانید برگردید و کنترل کنید که آیا یاد گیرنده در حال کار روی فعالیت های روزمره صبحگاهی اش هست یا نه. درس هایی که در این راهنما از روش همگامی استفاده می کنند و می توانند مفید باشند شامل، کارهای معمول صبح و شب، انجام تکالیف، توجه پیوسته، حل مسئله، سازماندهی، مدیریت زمان، برنامه ریزی، اهداف کوتاه و بلندمدت و مبحث برنامه ریزی: برنامه ها و رسانه های اجتماعی، و مهارت های مطالعه است.

کمک های غیر مستقیم برای درمان درس نخواندن

زمانی که یاد گیرنده در مرحله همگامی موفقیت نشان می دهد، می توانید به سراغ استفاده از کمک های غیرمستقیم برای درمان درس نخواندن و انجام تکلیف توسط یادگیرنده بروید. گزینه ها و وسایل مختلفی وجود دارند که می توانند برای این هدف به کار روند مثلاً گوشی های هوشمند تایمرها و اپلیکیشن ها. درس های این راهنما بر اساس وسایلی اند که می توانند؛ مثلاً برای انجام کارهای روزمره صبح و عصر تکالیف روزمره، توجه پیوسته و مدیریت زمان به کار روند. تایمرهای صدادار شمارش معکوس: یک تایمر صدادار شمارش معکوس می تواند برای نشان دادن زمانی که یاد گیرنده در اختیار دارد تا یک تکلیف یا کار معمول روزمره را انجام دهد به کار رود. در ابتدا می توانید تایمر را برای هر کار خاص تنظیم کنید تا فرصت کافی برای یادگیرنده وجود داشته باشد؛ اما زمانی که عملکرد یاد گیرنده بهتر شد، زمان اختصاص یافته به انجام همان کار را کمتر کنید تا او بتواند در مدت زمان کمتری کارهایش را انجام دهد. تایمر تصویری شمارش معکوس: تایمرهای تصویری شمارش معکوس مانند تایمر ساعتی، به رنگ قرمز نشان می دهند که چقدر زمان باقیمانده تا صدای تایمر بلند شود؛ مانند تایمر صدادار شمارش معکوس، می توانید از این تایمر برای انجام هر کار یا برای انجام بخش های مختلف یک کار یا تمرین استفاده کنید. اپلیکیشن های صدادار فاصله ای: یک گزینه دیگر که می توانید استفاده کنید استفاده از یک اپلیکیشن یا نرم افزار برای مشخصکردن یک فاصله زمانی از پیش تعیین شده است که می تواند به صورت ثانیه یا دقیقه باشد تا به یاد گیرنده یادآوری کند چه زمانی باید به سراغ انجام تکلیفش برگردد. اپلیکیشن های آموزش تمرینات می توانند برای این هدف به کار روند. نکته عالی در مورد این اپلیکیشن ها این است که می توانند صدادار شوند تا یک زمان خاص را برای برگشتن یادگیرنده به سرکارش مشخص کنند، می توانند به صورت شمارش معکوس استفاده شوند و همچنین می توانند اتمام زمان انجام یک تکلیف را مشخص کنند؛ بنابراین این گزینه شبیه به تایمر صدادار شمارش معکوس است اما می تواند شامل یک صدای بیب در هر فاصله زمانی مشخص شده نیز باشند تا بتوان یک یادآور صوتی برای برگشتن یاد گیرنده به انجام کارش بخصوص در زمانی که حواسش پرت شده ایجاد نمود. سؤالات هدایت کننده: سؤالات هدایت کننده می توانند به عنوان کمک در زمانی استفاده شوند که تلاش می کنید به یادگیرنده کمک کنید به سراغ انجام کار یا تکلیفش برگردد یعنی یک رفتار کلامی صحبت با خود که شامل کمک به فرد برای ایجاد یک واکنش جدید است. به جای این که جواب را به یاد گیرنده بدهید، با پرسیدن سؤالاتی هدایتش کنید تا بتواند با پرسیدن آن ها از خودش متوجه شود که اکنون زمان برگشتن به سر کارش است. این سؤالات می توانند انواع مختلفی باشند که خود ما نیز در حل مشکلات مان آن ها را از خودمان می پرسیم. برنامه ریزی: برنامه های اجتماعی رسانه های اجتماعی، مهارت های مطالعه، خود تنظیمی هیجان و انعطاف پذیری است. کمک تجربی
به جواب آهان فهمیدم یک کمک تجربی یا آزمایشی به یاد گیرنده امکان می دهد در یک لحظه خاص با گفتن برسد. برای مثال، فرض کنید الان سؤال هدایت کننده ای از یاد گیرنده پرسیدید تا به او کمک کنید بیان کند راه حلی که شناسایی کرده برای مشکل پیشرو مؤثر، نیست بااین وجود نباید مستقیم سراغ اصل مطلب بروید می توانید به او بگویید که ادامه بدهد و راه حل را دوباره امتحان کند یا بخشی از آن را عوض کند، به نحوی که بتواند خودش تجربه کند چرا راه حل مؤثر نیست. سپس دوباره با یک سری سؤالات هدایت کننده شروع کنید تا به او کمک شود راه حل بهتری را شناسایی کند. برای مثال فرض کنید او تصمیم گرفته یک راه حل را برای چسباندن یک پوستر بزرگ به دیوارش با استفاده از نوار چسب امتحان کند؛ اما شما می دانید که این نوع نوارچسب آن قدر قوی فکر « نیست که بتواند پوستر به این بزرگی را روی دیوار نگه دارد؛ بنابراین یک سؤال هدایت کننده می پرسید بعد شما ،» آره « و یاد گیرنده نیز احتمالاً جواب می دهد »؟ این نوارچسب آنقدر قوی هست که پوستر نیفتد با استفاده از یک کمک تجربی می گویید خب” بیا امتحان کنیم و ببینیم” در این حال یاد گیرنده پوستر را روی دیوار می زند و همان لحظه می افتد، حالا دوباره از سؤالات هدایت گر استفاده می کنید و می گویید و یاد گیرنده احتمالاً این بار می گوید فکر می کنی این نوارچسب آن قدر قوی است که پوستر را بالا نگه دارد بیا چیزی مثل پونز را برای چسباندن استفاده کنیم. در این حالت یاد گیرنده متوجه می شود که استفاده از پونز یک راه حل بهتر است و با شما هم نظر می شود.

روش هایی دیگر باری درمان درس نخواندن کودکان

درس هایی از این راهنما که در آن از روش کمک تجربی استفاده شده عبارت اند از حل مسئله، تمیز کردن اتاق خواب، مرتب کردن تکالیف و وسایل مدرسه، مرتب کردن فضای شخصی، مهارت های مطالعه، خود تنظیمی هیجانی و انعطاف پذیری. کمک های تصویری بیشتر درس هایی که در این راهنما ارائه می شوند کمک های تصویری ارائه می کنند که می توانید از آن ها برای کمک به یادگیرنده برای فراگیری مهارت های جدید استفاده کنید. کمک های تصویری به شکل برگه های چکلیست، کاربرگ ها یا برگه های تحلیل تکلیف هستند که می تواند توسط یادگیرنده یا درمانگر تکمیل شوند. اگر شما از یک کمک تصویری استفاده می کنید هدف غالب این است که استفاده از کمک تصویری به تدریج کنار گذاشته شود تا یاد گیرنده بتواند گام های تکلیف را بدون کمک گرفتن از آن انجام دهد. روش های مختلفی وجود دارند که شما می توانید این کار را انجام دهید. اگر یاد گیرنده می خواهد یک چک لیست را تکمیل کند می توانید بخش زیادی از این کار را به او واگذار کنید و با استفاده از کمک های تصویری نصب شده روی دیوار ارتباط آن با انجام تکلیف را مشخص کنید. بعد از گذشت زمان و تداوم انجام موفق تکلیف توسط یاد گیرنده بدون کمک تصویری در نهایت می توانید کلاً این کمک های تصویری را حذف کنید. اگر یاد گیرنده از یک کاربرگ برای فراگیری مهارت برنامه ریزی یا حل مسئله استفاده می کند زمانی که موفقیت خوبی در تکمیل کاربرگ داشت می توانید آن را حذف کنید و در عوض از کلیدواژه هایی که روی کارت های خاصی نوشته اید استفاده کنید تا اگر یاد گیرنده گام های انجام تکلیف را فراموش کرد یک نگاه سریع به آن ها بیندازد در نهایت می توانید این کارت ها را نیز به تدریج حذف کنید طوری که کم کم گام ها یا کلیدواژه هایی که به مراحل تکلیف مربوط است را پاک کنید تا کارت ها یکی یکی خالی شوند.

چیکار کنم بچه ام درس بخونه

با آغاز سال تحصیلی، دغدغه بیشتر خانواده ها این می شود که فرزندشان تکالیف مدرسه خود را در زمان مناسبی انجام نمی دهد. طبیعی است که هر والدینی دوست دارد فرزندش درس خوان بوده و تکالیف مدرسه خود را به درستی انجام دهد. اگر می خواهید فرزندتان درس خوان شود، خودتان هم باید به او کمک کنید. تکالیف مدرسه برای بعضی از کودکان خوشایند نیست پس باید پدر و مادر، کودک خود را تشویق به انجام تکالیف کنند و زمان مشخصی را برای انجام تکالیف در نظر بگیرند. همچنین باید کودک را تشویق کنید. پدر و مادر با خواندن کتاب هم، برای کودک یک الگوی خوب می شوند و با صحبت کردن، گوش دادن به صحبت های کودک، پاسخ به سوالات او و هم چنین درمان اختلال یادگیری در صورت وجود، به او در درس خواندن کمک می کنند. در پاسخ به این سوال والدین که چیکار کنم بچه ام درس بخونه باید گفت در بعضی موارد کودک هرچقدر تلاش می کند نمی تواند خواسته های تحصیلی را به درستی انجام دهد در این شرایط باید کودک را از جهت وجود اختلالات یادگیری و مشکلات همراه بررسی مود. دکتر صابر، بهترین دکتر برای اختلال یادگیری کودکان می باشد که با روش هایی همچون کاردرمانی اختلال یادگیری گفتاردرمانی و روش یکپارچگی حسی به درمان کودکان و کمک به آن ها در یادگیری آسان تر و بهتر یاری می رساند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

کمک ها برای این که بچه که درس بخونه

درحالی که کمک ها می توانند برای آموزش مهارت ها و این که بچه ام درس بخونه بسیار مؤثر باشند، یادگیرنده ها می توانند به تدریج به این کمک ها وابسته شوند، یعنی به جای این که خودشان تلاش کنند، منتظر کمک و راهنمایی می مانند. ازاین رو، اهمیت دارد که کمک ها تا جایی که ممکن است به تدریج حذف شوند و این کار باید به محض این که یادگیرنده انجام تکلیف را با موفقیت به اتمام رساند، شروع شود زمانی که آموزش یک مهارت تازه شروع شده پر واضح است که از کمک های بیشتری شروع می کنید؛ اما بعد که یادگیرنده توانست بخشی یا همه تکلیف را با کمک انجام دهد به تدریج مقداری از کمک خود را حذف کنید. استراتژی اصلی برای حذف تدریجی کمک ها این است که به تدریج این کار انجام شود؛ یعنی کمک خود را به تدریج کم کنید شاید بخواهید سریع کمک خود را حذف کنید تا یادگیرنده سریع تر موفق شود، اما این کار باعث می شود یادگیرنده خطاهای بیش از حدی را در حین کار مرتکب، شود؛ بنابراین فقط باید این کار به تدریج انجام شود تا یادگیرنده بتواند خطاهای خود را تصحیح کرده و چالش های رفتاری اش را برطرف نماید. یک قاعده سرانگشتی خوب برای حذف تدریجی کمک ها این است که سریع انجامش دهید؛ اما در حدی که اجازه ندهید یادگیرنده خطاهای تکراری داشته باشد یا دلسرد شود. اگر یادگیرنده خطاهای زیادی داشته باشد و در انجام یک تکلیف یا یادگیری یک درس پیشرفتی نداشته باشد و به اختلال یادگیری مبتلا باشد، به احتمال زیاد شما کمک های خود را خیلی زود حذف کرده اید. هر چند ایده آل این است که همه کمک ها حذف، شوند؛ اما این موضوع همیشه واقع گرایانه نیست به این فکر کنید که خود شما در یادگیری خودمدیریتی از چه میزان کمک استفاده کردید از آلارم های گوشی تلفن همراه استفاده کردید نکاتی را روی کاغذ به در و دیوار زدید چیزهایی که می خواستید یادتان نرود را جلوی در ورودی یا در ماشین گذاشتید تا در لحظه آخر فراموش نکنید و کارهای مشابه دیگر تا زمانی که یادگیرنده درگیر این نوع رفتارها برای مدیریت خودش، است، مهم نیست چقدر به او کمک تصویری می شود تا یادش بیاید چه کارهایی را باید انجام بدهد.

زنجیره سازی برای این که بچه درس بخونه

زنجیره سازی روشی است که می توانید در زمان آموزش تکلیفی که پُر از مراحل جداگانه و پاسخ به هر یک از آن هاست و زمانی که می خواهم تلاش کنم تا بچه ام درس بخونه، از آن استفاده کنید برای مثال، مسواک زدن دندان شامل گام های زیادی مانند برداشتن مسواک و خمیر دندان، قراردادن خمیردندان روی مسواک، مسواک زدن دندان های بالایی، دندان های پایینی، دندان های کناری، شستن دهان و مسواک و قرار دادن هر چیز سر جای خودش است. خیلی از مهارت های عملکرد اجرایی پیچیده هم شامل زنجیره ای از رفتارهاست. برای مثال، برنامه ریزی کردن شامل شناسایی یک هدف مشخص، شناسایی گام های مورد نیاز برای رسیدن به آن هدف، اجرای این گام ها، خودمدیریتی در اجرا و خود تصحیحی در مورد گام های ناموفق است. سه نوع فرایند زنجیره سازی متداول عبارتند از: ۱: زنجیره سازی مستقیم یا رو به جلو، ۲: زنجیره سازی وارونه یا رو به عقب و ۳: زنجیره سازی کلی تکلیف. قبل از پیاده سازی یک روش زنجیره سازی ابتدا باید فهرستی از گام های مورد نیاز برای انجام تکلیف تهیه کنید. این فهرست گام ها یا مراحل تحلیل تکلیف نامیده می شود با ادامه مطالعه این راهنما، متوجه می شوید که برخی درس ها یک سری تحلیل های تکلیف برای شما ارائه کنند اما می توانید تحلیل های تکلیف خودتان را نیز ایجاد کنید و حتی اگر از موارد ارائه شده در این مطلب بهره می گیرید، می توانید آن ها را در زمان اجرا شخصی سازی کنید و گام های غیر ضروری را حذف کنید یا آن هایی که ارتباط بیشتری با آموزش تان دارند را بسط بدهید. زمانی که تحلیل تکلیف انجام شد، می توانید آموزش را با استفاده از یکی از روش های زنجیره سازی شروع کنید.

روش های زنجیره سازی برای این که بچه درس بخونه

زنجیره سازی رو به جلو: زنجیره سازی رو به جلو شامل آموزش انجام از اولین بخش یک تکلیف مدرسه یا گام اول تحلیل تکلیف است و مستقل انجام دادن گام اول پیشنیاز به دست آوردن تقویت کننده است. سپس زمانی که یادگیرنده توانست گام اول را به صورت مستقل انجام دهد، گام دوم تحلیل تکلیف انجام می گیرد به نحوی که یادگیرنده اکنون باید هر دو گام را با هم انجام دهد و یک تقویت کننده دریافت کند. این فرایند تا جایی ادامه می یابد که وقتی یک گام تمام شد گام بعدی به آن اضافه می شود و کل تمرین به صورت گام های جدا از هم انجام شود و در نهایت یادگیرنده بتواند کل این زنجیره همه تکلیف را با هم انجام دهد. برای مثال زنجیره سازی مستقیم یا رو به جلو یک تکلیف ۳ مرحله ای بدین صورت است:
-اجرای مستقل اولین گام تقویت
-اجرای مستقل اولین و دومین گام تقویت
-اجرای مستقل اولین و دومین و سومین گام تقویت
زنجیره سازی رو به عقب: زنجیره سازی رو به عقب همانند زنجیره سازی رو به جلو است با این تفاوت که شما از یادگیرنده می خواهید آخرین گام تحلیل تکلیف را اول انجام دهد این یعنی شما همه گام های یک تکلیف را بر عکس انجام می دهید و یادگیرنده نیز به تدریج از گام آخر یاد می گیرد چطور کار را انجام دهد. تقویت نیز بر حسب انجام هر مرحله صورت می گیرد. زمانی که یادگیرنده توانست مرحله آخر را به صورت مستقل انجام دهد، به او تقویت کننده
می دهید، بعد از او می خواهید دو مرحله آخر را با هم انجام دهد و بعد دوباره یک تقویت کننده دریافت می کند، و همین طور الی اول، تا جایی که یادگیرنده می تواند کل زنجیره تکلیف را به صورت مستقل انجام دهد و یک تقویت کننده دریافت کند. برای مثال زنجیره سازی وارونه یا رو به عقب یک تکلیف ۳ مرحله ای بدین صورت است:
-اجرای مستقل گام سوم: تقویت
-اجرای مستقل گام سوم و دوم: تقویت
-اجرای مستقل گام سوم و دوم و اول: تقویت
زنجیره سازی کلی تکلیف: زنجیره سازی کلی شامل کار روی همه گام هایی است که یادگیرنده از ابتدا آن ها را شروع می کند. شما در ابتدا کمک می کنید همه گام ها شناسایی شوند و بعد بسته به سرعت یادگیرنده در انجام هر مرحله از تکلیف، روند انجام کل تکلیف را برنامه ریزی می کنید. مثلاً می توانید برای انجام سریع تر گام ها از کمک های دستوری و مستقیم استفاده کنید و یا برای گام های سخت تر، زمان و کمک بیشتری ارائه کنید. شما همچنین می توانید در نظر بگیرید که چگونه می خواهید به پاسخ های مستقل گام ها تقویت کننده بدهید. برای مثال، می توانید از امتیازات، جایزه ها، تشویق ها یا هر چیزی که یادگیرنده دوست دارد استفاده کنید.
اگر تکلیف نیازمند تکمیل و انجام کامل است؛ مثلاً در مورد کارهای روزمره صبح یا در مورد تکالیف مدرسه، می توانید از زنجیره سازی رو به عقب یا وارونه استفاده کنید. این کار به شما امکان می دهد در تمام گام های اولیه تکلیف به یادگیرنده کمک کنید و روی اتمام گام آخر قبل از دریافت تقویت کننده تمرکز کنید.

درمان درس‌نخواندن در کودکان

آیا فرزند شما با بی‌میلی به درس‌خواندن مواجه است، تکالیفش را به تعویق می‌اندازد یا هنگام یادگیری با مقاومت شدید روبه‌رو می‌شود؟ “درس نخواندن” در کودکان همیشه نشانه تنبلی یا کم‌هوشی نیست؛ بلکه اغلب زنگ خطری برای وجود چالش‌های عمیق‌تر یادگیری است. دلایل این رفتار می‌تواند طیف گسترده‌ای داشته باشد: از اختلالات یادگیری خاص مانند دیسلکسیا (مشکل در خواندن)، دیسکلکولیا (مشکل در ریاضی) یا دیسگرافیا (مشکل در نوشتن)، تا مشکلات تمرکز و توجه (مانند ADHD)، اضطراب تحصیلی، فشارهای روانی، مشکلات بینایی یا شنیداری تشخیص‌نشده، یا حتی روش‌های تدریس نامتناسب با سبک یادگیری کودک. مهم است بدانید که اجبار، تنبیه یا نصیحت‌های مداوم نه تنها این مشکل را حل نمی‌کند، بلکه ممکن است باعث تشدید اضطراب و کاهش شدید اعتماد به نفس فرزندتان شود. راه حل واقعی، تشخیص دقیق ریشه مشکل و سپس درمان تخصصی و هدفمند است. مرکز تخصصی دکتر صابر با تمرکز بر ارزیابی‌های جامع عصبی-شناختی و روان‌شناختی، به شناسایی دقیق علل زیربنایی درس نخواندن کودک شما می‌پردازد. تیم متخصصین این مرکز، شامل روان‌شناسان کودک، کاردرمانگران، گفتاردرمانگران و مشاوران تحصیلی، پس از تشخیص، برنامه درمانی فردی‌سازی شده ارائه می‌دهند. این برنامه‌ها می‌توانند شامل آموزش ویژه برای جبران ضعف‌های یادگیری، کاردرمانی ذهنی برای تقویت مهارت‌های پایه پردازش و توجه، گفتاردرمانی برای بهبود درک و بیان، مشاوره کودک و خانواده برای کاهش اضطراب و بهبود روابط، و آموزش راهبردهای یادگیری و جبرانی موثر باشند. هدف نهایی، نه صرفاً وادار کردن کودک به درس‌خواندن، بلکه از بین بردن موانع درونی یادگیری، تقویت نقاط قوت، افزایش انگیزه درونی و بازگرداندن لذت یادگیری به فرزند شماست. اگر نگران مقاومت فرزندتان در برابر درس و مشق هستید و به دنبال راه‌حلی علمی و پایدار می‌گردید، مرکز تخصصی درمان اختلالات یادگیری دکتر صابر آماده است تا با دانش روز و رویکردی حمایتی، همراه شما و فرزند دلبندتان در این مسیر باشد. برای دریافت نوبت ارزیابی و مشاوره تخصصی، همین امروز با شماره تلفن 09029123536 تماس حاصل فرمایید. سرمایه‌گذاری بر روی شناسایی و درمان صحیح علت درس نخواندن، مهم‌ترین هدیه‌ای است که می‌توانید برای آینده تحصیلی و روانی کودک خود ارائه دهید.

سوالات متداول:

1-چگونه با کودکم که هنگام درس خواندن مدام حواس‌پرت می‌شود برخورد کنم؟
حواس‌پرتی معمولاً نشانه‌ای از خستگی ذهنی، نیاز به تحرک فیزیکی یا اختلال در تمرکز است. ابتدا عوامل حواس‌پرتی (مثل تلویزیون یا تلفن همراه) را حذف کنید، بین مطالعه هر ۲۰ دقیقه یک وقفه کوتاه برای حرکات ورزشی ساده قرار دهید و از ابزارهای زمان‌بندی دیداری (مثل ساعت‌شنی رنگی) استفاده نمایید تا بازه‌های تمرکز را ملموس کند.

2-اگر روش‌های انگیزشی را امتحان کردم اما تغییری ایجاد نشد، چه اقدام تخصصی لازم است؟
مقاومت پایدار در مطالعه ممکن است نشانه اختلالات یادگیری تشخیص‌نشده (مثل دیسلکسی)، بیش‌فعالی (ADHD) یا اضطراب تحصیلی باشد. در این صورت مراجعه به مراکز تخصصی مانند مرکز دکتر صابر برای ارزیابی عصبی-شناختی دقیق ضروری است تا ریشه مشکل شناسایی و درمان هدفمند آغاز شود.

یکپارچگی حسی و اختلال یادگیری

یادگیری بهتر و ماندگارتر منوط به مشارکت چند حس در یادگیری است. یادگیری چند حسی اغلب بر استفاده از حواس بینایی، شنوایی و حس پیکری مشتمل بر بساوایی و حس حرکتی تأکید دارد. یادگیری چند حسی عمیق‌تر و ماندگارتر از یادگیری تک حسی است. کودکان با اختلال یادگیری در استفاده از حواس خود به صورت یکپارچه دچار مشکل هستند. اختلال پردازش حسی یکی دیگر از علل مشکلات یادگیری در کودکان است. اختلال حسی در کودکان توانایی پردازش صحیح اطلاعات حسی دریافتی را از کودک گرفته و یا پردازش غلطی را ایجاد می نماید و به همین علت کودک نمی تواند پاسخ صحیح را به نشانه های ارائه شده به او بدهد. مرکز درمان اختلالات پردازش حسی دکتر صابر در زمینه درمان اختلال حسی در کودکان و بهبود اختلال یادگیری به صورت تخصصی فعالیت می نماید. خدمات پیشرفته مرکز نظیر اتاق سنسوری، کاردرمانی یکپارچگی حسی، ماساژ درمانی ، اتاق تاریم بینایی و اتاق تقویت مهارت های شنیداری در تسریع درمان اختلال یادگیری در کودکان موثر می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلال حسی در کودکان

مهارت‌هایی که با یادگیری چند حسی آموخته می‌شوند، دارای پیوندهای بیشتری هستند. این پیوندهای بیشتر در هنگام رمزگذاری اطلاعات، بازیابی آن را تسهیل می‌کند؛ به‌ گونه‌ای که اطلاعات که به ‌صورت چند حسی یاد گرفته می‌شوند، حتی زمانی‌که ارزیابی و آزمون به ‌صورت تک حسی ارائه شود، بهتر از اطلاعاتی که از طریق همان حس ارائه شده‌اند، بازیابی می‌شود (سریواستاوا و سالاخوتدینوف، 20۱۴) .

به‌ طورکلی، مبنای یادگیری چند حسی این است که استفاده از چند حس در یادگیری، به ایجاد پیوندهای بیشتر بین مفاهیم جدید با موقعیت‌های زندگی واقعی و اطلاعات قدیم کمک می‌کند. ایجاد تجربه‌های شبیه به زندگی واقعی از ویژگی‌های شاخص یادگیری چند حسی است که اطلاعات مرتبط با حواس مختلف را تجمیع می‌کند و پیوندهای عمیق‌تری بین دانش جدید و قدیم می‌سازد. در توانبخشی شناختی ایجاد موقعیت‌های شبیه به زندگی واقعی و فراخوانی دانش قدیم برای تسهیل یادگاری جدید ضروری است.

یکی از درمان‌هایی که بر این اصل استوار است، یکپارچگی حسی است که عمدتاً توسط کار درمانگران برای درمان اختلالات با نقایص حسی – حرکتی و شناختی مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکپارچگی حسی فرآیندی است که با سازماندهی حواس مختلف، امکان تعامل مؤثر با محیط را فراهم می‌سازد. این تئوری به ‌وسیلة آیرس (۱۹۷۲) مطرح شد. اجزاء مداخله یکپارچگی حسی با یک محیط حس غنی، بازی محور/کودک محور

با ایجاد چالش‌های پیشرونده، یکپارچه‌سازی حواس برای اجرای تمرین ارائه ‌شده را ممکن می‌سازد. در این درمان علاوه بر این ‌که تعدیل حسی برای توجه و کنترل رفتار هدف قرار می‌گیرد، یکپارچه‌سازی اطلاعات حسی به‌ عنوان پایه‌ای برای بهبود برنامه‌ریزی حرکتی، تقلید، توالی و یادگیری تکالیف جدید، به ‌منظور پیش ‌نیازهای مشارکت در مدرسه و اجتماع در نظر گرفته می‌شود (زیمز و همکاران، 20۱۲) .

در برنامه توانبخشی شناختی باران، از ترکیب و تفکیک تدریجی و هدفمند حواس مختلف بینایی، دهلیزی و پیکری در فرایند اجرای یک تکلیف شناختی همزمان استفاده می‌شود. در این برنامه، مدیریت ظرفیت منابع شناختی جهت یکپارچه‌سازی حواس مختلف مورد نیاز در تکلیف تعادلی به عنوان یک تمرین پیشرونده برای توانبخشی شناختی مورد استفاده قرار گرفته است (نجاتی، ۱۳۹۶) .

 یادگیری فعال در اختلال یادگیری

یادگیری فعال در برابر یادگیری منفعل مطرح است. در یادگیری منفعل، آموزگار یا درمانگر نقش ارائه ‌دهنده دارند؛ فراگیر ساکت و آرام می‌نشیند و آموزگار برای او مباحث را توضیح می‌دهد.

آموزگاران خلاق‌تر از فیلم، عکس و دیگر مواد آموزشی هم استفاده می‌کنند، اما صرف‌نظر از مواد آموزشی، نحوة اداره کلاس یا اتاق درمان یک‌ طرفه است به ‌نحوی که آموزگار فعال است، درس می‌دهد و روند پیشرفت درس و فراگیر را کنترل و مدیریت می‌کند. فراگیر هم با دقت گوش می‌دهد و سعی می‌کند به‌ خوبی گفته‌های آموزگار را به یاد بسپارد یادگیری فعال در نقطه مقابل یادگیری منفعل، مسئولیت آموزش را بر عهده یادگیرنده می‌گذارد (آیسون، ۲۰۱۰) .

یادگیرنده با مشارکت در بحث، انجام آزمایش، بازسازی و فعالیت‌هایی مانند این در یادگیری به ‌صورت فعال مشارکت می‌کنند. مشارکت در درس، امکان تجربه پیوند سازی بین اطلاعات جدید و اطلاعات پیشین را فراهم می‌آورد و پایداری اطلاعات را تعمیق می‌بخشد.

در توانبخشی شناختی اختلال یادگیری، که ایجاد پیوند بین مهارت و دانش اکتسابی با زندگی افراد ارتباط تنگاتنگ دارد، استفاده از یادگیری فعال بسیار مهم است. کسانی که دارای آسیب مغزی هستند، به ‌احتمال بیشتر در یادگیری مشکل دارند. برای ایجاد پیوندهای بیشتر بین اتر ساعات جدید و قدیم، تمرین‌ها باید به‌ گونه‌ای برنامه‌ریزی شوند که یادگیرنده را به‌ صورت فعال در یادگیری مشارکت دهند و محصولات یادگیری را برعهده خود او بگذارند. آیسون (۲۰۱۰) استفاده از مکث در آموزش، ارائه کار گروه و ارائه پرسش‌های هدفمند را بخش از فعالیت‌های یادگیری فعال می‌داند. در توانبخشی شناختی، ارائه تمرین‌های خانگی و ایجاد موقعیت‌های شبیه به زندگی واقعی در کلینیک، بخشی از یادگیری فعال به حساب می‌آید.

مشکلات پردازش حسی و خواندن

تعداد قابل توجهی دانش‌آموزان با مشکلات حسی و توجه، مشکلات پردازش بینایی و یا ضعف شدید بینایی تشخیص داده نشده دارند. نشان‌های آن‌ها شامل: دوبینی، آبریزش از چشم‌ها، پلک زدن، پوشیده شدن یک چشم، کج کردن سر هنگامی که به کتاب یا دیگر اشیای نزدیک نگاه می‌کنند، شکایات مکرر سر درد، خستگی یا کلافه شدن به هنگام خواندن است.

اگر هر نگرانی درباره بینایی کودک وجود دارد، خصوصا اگر کودک در خواندن دچار مشکل است، باید یک معاینه کامل بینایی از طریق یک فراهم‌کننده مراقبت‌های بینایی انجام شود. این کار باید از طریق یک اپتومتریست یا چشم پزشک اطفال انجام شود. چشم پزشک اطفال کسی است که در رشد عملکرد‌های بینایی کودکان که فقط با بیماری‌ها و جراحی چشم‌ها در ارتباط است، تخصص دارد. تمیز بینایی که توسط والدین، پرستار مدرسه یاحتی یک متخصص اطفال انجام می‌شود، یک معاینه درکی بینایی نیست. البته، دانش‌آموزان با مشکلات شدید بینایی، باید از عینک‌های مخصوص خواندن استفاده کنند، در صورتی که برایشان تجویز شده باشد.

عینک‌ها همچنین ممکن است برای راحتی عضلات چشم‌ها تجویز شود، در صورتی که کودک با همگرایی ناکافی یا همگرایی شدید مشکل داشته باشد.  معلم باید  استفاده از عینک را به همان صورتی که پیشنهاد شده تقویت کند و به طور مکرر لنز‌های عینک را چک کند که تمیز باشند و لکه نداشته باشند.

روشنایی خوب خیلی مهم است که کودک یاد می‌گیرد بخواند و با دقت متن‌ها را برای ساعت‌ها ببیند. حتی با جود بینایی خیلی خوب، برخی از دانش‌آموزان که از نظر بینایی حساس هستند ممکن است با تضاد بین کاغذ و خطوط مشکل داشته باشند. در واقع، چشم‌ها و مغز آنها نمی‌تواند با کنتراست شدید بین کاغذ سفید و خطوط سیاه کنار بیاید. کنتراست را کم کنید و چشم‌ها را آرام کنید، تا دانش‌آموزان تقویت شوند که بهتر بخوانند. در حالی که از کودکان انتظار می‌رود که قادر باشند صفحه نوشته شده را به آسانی از چپ به راست، کلمه به کلمه اسکن کنند و به سمت چپ خط بعدی بروند، ولی بعضی از دانش‌آموزان کمی ‌حمایت نیاز دارند تا این کار را انجام دهند.

سوالات متداول:

1-چطور بفهمم مشکلات خواندن پسرم به دلیل یکپارچگی حسی است نه نارساخوانی؟
اگر کودک در فعالیت‌های غیرکلامی مثل دوچرخه‌سواری، گره زدن بند کفش یا تحمل برچسب لباس هم مشکل دارد، احتمالاً اختلال یکپارچگی حسی نقش کلیدی دارد. ارزیابی توسط کاردرمانگر حسی ضروری است.

2-تمرینات یکپارچگی حسی چطور روی دقت خواندن اثر می‌ذارن؟
فعالیت‌هایی مثل فشردن توپ استرس قبل از خواندن یا استفاده از جلیقه وزندار، با تنظیم سیستم عصبی، توجه بصری را افزایش می‌دهند. تحقیقات نشان داده این تمرینات تا ۴۰% دقت خواندن را بهبود می‌بخشد.

اختلال یادگیری ریاضی

اختلال یادگیری ریاضی به نوعی مشکل در یادگیری ریاضی در کودکان گفته می شود که خود را با ناتوانی در شمارش، درک اعداد و به خاطر آوری شکل عدد و مفهوم عملیات ریاضی نشان می دهد. شیوع اختلال یادگیری ریاضی حدود 7 درصد می باشد. اطلاعات مربوط به توانایی­ ها و مهارت­های ریاضی دانش­ آموزان را می­توان از طریق آزمون­های رسمی و مقیاس­های غیررسمی به دست آورد. ابزارهای رسمی شامل آزمون­های زمینه­ یابی استاندارد، آزمون­های پیشرفت که به طور انفرادی اجرا می ­شوند و آزمون­های تشخیصی ریاضی است. روش­های غیر رسمی شامل مصاحبه­ های بالینی، پرسشنامه ­های غیر رسمی، روش­های ارزیابی پویا، ارزیابی مبتنی بر برنامۀ تحصیلی و تحلیل اشتباهات دانش ­آموزان است. اما جهت تشخیص علل اختلال یادگیری ریاضی نیاز به تست های تشخیصی عملکردهای ذهنی کودک می باش که توسط گفتاردرمانی اختلال یادگیری و کاردرمانان انجام می شود. مرکز اختلالات یادگیری دکتر صابر در زمینه تشخیص مشکل یادگیری ریاضی کودکان و درمان اختلال ریاضی به صورت تخصصی فعالیت می نماید. بخش های مختلف مرکز نظیر کاردمانی ذهنی، اتاق شنیداری، اتاق تاریک توجه بینایی، سنسوری روم وکاردرمانی یکپارچگی حسی و… به کودکان در زمینه بهبود مشکل یادگیری ریاضی کمک می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

شاخص های ناتوانی در ریاضیات ناتوانی یادگیری

در ریاضیات نیز مثل دیگر قلمرو های یادگیری محتوایی هر دانش آموز منحصر به فرد است ، دانش آموزانی نیز که مشکلاتی در زمینه ریاضیات دارند خصوصیات یکسانی ندارند. برخی از ویژگی‌های ناتوانی های یادگیری نظیر مشکلاتی در زمینه درک بر روابط فضایی ، ادراک بینایی ، تشخیص نمادها ، توانایی های زبانی و ارتباطی ، حافظه ، مهارت های ترسیمی حرکتی و راهبردهای شناختی بر یادگیری کمی تاثیر می گذارند. اصطلاح اختلال در محاسبه واژه ای پزشکی است که بیانگر ناتوانی شدید در یادگیری و کاربرد ریاضیات است. به اصطلاح مشابه نارسا خوانی است که اشاره به عارضه ای پزشکی دال بر ناتوانی شدید در زمینه خواندن است. اختلال در محاسبه ، اختلال در یادگیری مفاهیم ریاضی و محاسباتی است که با اختلال کارکرد دستگاه اعصاب مرکزی همراه است .

آزمون­‌های رسمی برای غربالگری مشکل یادگیری

آزمون­های رسمی ریاضیات شامل آزمون­های زمینه ­یابی استاندارد است که برخی برای اجرای گروهی و برخی نیز برای اجرای انفرادی طراحی شده ­اند. افزون براین­ ها، آزمون­های تشخیصی ریاضی نیز وجود دارد. وارسی اعتبار، پایایی و شیوه­ های استاندارد کردن آزمون­ها قبل از به کارگیری آن­ها از اهمیت خاصی برخوردار است.

آزمون­‌های زمینه ­یابی استاندارد. آزمون­های زمینه­ یابی اطلاعاتی دربارۀ سطح کلی کارامدی ریاضی دانش ­آموز به دست می­دهد.

آزمون­‌های زمینه­ یابی گروهی. آزمون­های زمینه ­یابی گروهی برای اجرای گروهی طراحی شده ­اند. اطلاعات مربوط به اعتبار، پایایی و روش­های استاندارد کردن آزمون معمولاً در دسترس است. آزمون­ها اغلب کتابچۀ راهنما و جدول ­هایی برای تفسیر نمرات گوناگون: کلاسی، نمرات سنی، نمرات استاندارد و درصدها به همراه دارند. آزمون­ های سنجش ریاضی قسمتی از مجموعه آزمون­های پیشرفت عمومی است.

آزمون­های استاندارد پیشرفت ابزارهای مفیدی برای سرند کردن است، زیرا دانش ­آموزانی را که امتیاز عملکردی آن­ها پایین­تر از سطح پذیرش باشد مشخص می ­نماید. مجموعه آزمون­های اصلی از ساختاری خوب برخورداند، عموماً ویژگی­های فنی­شان بسیار عالی است و بیشتر عناوین برنامۀ درسی ریاضیات را شامل می­شوند. این آزمون­ها از آنجا که آزمون­هایی مداد و کاغذی و متکی به پاسخ­ های چند گزینه ­ای­ اند، اطلاعات به دست آمده از آن­ها برای تشخیص محدود است.

از آزمون­های زمینه ­یابی گروهی همچنین می­تون به طور انفرادی نیز استفاده کرد. دانش­ آموزان دچار اختلال یادگیری ریاضی اغلب با این آزمون­ها آزمایش می­شوند.

تشخیص اختلال یادگیری ریاضی

پس از غربالگری کودکان با اختلال ریاضی توسط تست های استاندارد، نیاز به بررسی وضعیت تحصیلی کودک به صورت دقیق تر می باشد تا درمانگر متوجه شود این مشکل در ریاضیات مربوط به آموزش ناکافی بوده یا کودک مبتلا به اختلال یادگیری ریاضی است؟ برای پاسخ به این سوال از آزمون های تشخیصی، مصاحبه با والدین و شرح حال از معلم استفاده می شود تا دکتر اختلال یادگیری بتواند تشخیص دقیق تری داشته باشد.

آزمون­های انفرادی پیشرفت. از نوع دوم آزمون­های زمینه­ یابی پیشرفت عموماً هنگامی استفاده می­شود که برای دانش ­آموزی تشخیص اختلال ­های یادگیری مطرح باشد. این آزمون­ها برای ارزیابی انفرادی طراحی می­شوند. آن­ها اغلب در مقایسه با آزمون­های زمینه­ یابی گروهی اطلاعات تشخیصی بیشتری در اختیار ما می­گذارند. این آزمون­ها اطلاعاتی نیز راجع به زمینه­ های خاصی از مشکلات ریاضی کودکان و راهنمایی­های بیشتری در خصوص برنامه ­ریزی آموزشی در دسترس ما قرار می­دهند. مقیاس­های رایجی که معمولاً به آن­ها رجوع می­شود عبارت­اند از : آزمون گسترۀ وسیع پیشرفت 3 (WRAT3)، آزمون پیشرفت فردی پی­بادی – تجدید نظر شده (PIAT-R) و آزمون پیشرفت تحصیلی کافمن (K-TEA). چند مقیاس ملاکی پر کاربرد نیز در دسترس است، مانند: پرسشنامۀ تشخیصی

آزمون­های تشخیصی ریاضیات. آزمون­های تشخیصی ریاضیات هم برای اجرای فردی و هم برای اجرای گروهی در دسترس است. از آزمون­های گروهی به دو منظور استفاده می­شود: کسب اطلاعات تشخیصی برای تنظیم برنامۀ دانش ­آموز و کمک به ارزیابی برنامه برای اهداف اجرایی. آزمون­های فردی عموماً برای ارزیابی نقاط ضعف و قوت یا شناسایی مهارت­های کسب شده یا کسب نشده در زمینۀ محاسبه به کار می­رود. آزمون­های تشخیصی ریاضیات شامل آزمون تشخیصی ریاضیات استانفورد (SDMT)، ریاضیات کلیدی – تجدید نظر شده، فهرست تشخیصی مهارت­های ریاضیات پایۀ انرایت، پرسشنامه ­های ارزیابی متوالی ریاضیات، آزمون توانایی­های ریاضیات (TOMA) و آزمون توانایی­های اولیۀ ریاضیات. آزمون­های انفرادی تشخیصی ریاضیات از نظر خصوصیات فنی و اطلاعاتی که راجع به دانش­آموزان دچار اختلال­های یادگیری در اختیار ما قرار می­دهند، با یکدیگر متفاوت­ اند.

برنامه های درمانی در کاردرمانی برای اختلال یادگیری

مقیاس­های غیررسمی یکی دیگر از راه­های کسب اطلاعات دربارۀ کارآمدی کودک با اختلال یادگیری ریاضی و توانایی­های ریاضی وی است (وان و ویلسون، 1994). درمانگران به کمک مقیاس­های غیررسمی می­توانند به سؤالات زیر پاسخ دهند: دانشی که دانش­ آموز برای حل این مسئله از آن سود جسته، چه بوده است؟ نظریات او تا چه حد صحیح و کامل است؟ دانش­ آموز برای حل این مسئله از چه راهبردی استفاده کرده است؟ کودک در حال حاضر آمادگی یادگیری چه چیزی را دارد؟ (بارودی و گینزبرگ، 1991). از طریق مشاهدۀ رفتار روزانۀ دانش­آموز در زمینۀ ریاضیات و کارامدر او در انجام دادن تکالیف خانه و آزمون­هایی که معلم طراحی کرده و نیز آزمون­های کتاب­های درسی می­توان اطلاعاتی برای اتخاذ تصمیم در مورد ارزیابی اولیه به دست آورد.

در این بخش نگاهی به روش هایی برای ارزیابی و بهبود ریاضیات در کودکان می پردازیم: پرسشنامه ­های غیررسمی، مصاحبۀ بالینی، تحلیل خطاها در ریاضیات و ارزیابی براساس برنامۀ درسی می­اندازیم.

طراحی سوالات غیر رسمی. درمانگران برای ارزیابی مهارت­های ریاضی دانش ­آموزان می­توانند آزمون­های غیر رسمی طراحی کنند. زمانی که زمینۀ کلی مشکل مشخص باشد می­توان از آزمون­های تشخیصی وسیع­تری در آن زمینه استفاده کرد. کاردرمانگران می­توانند برای ارزیابی پیشرفت دانش ­آموزان در مهارت ریاضی خاصی یا در تعدادی از مهارت­های ریاضی آزمون­های غیررسمی بسازند. می­توان آزمون­هایی مناسب هر دانش ­آموز نیز طراحی کرد.

مصاحبه­ های بالینی. در این شیوه مسئله ­ای ریاضی در اختیار دانش ­آموز قرار می­گیرد و از او خواسته می­شود که «بلند فکر کند» یعنی که تمام افکارش را ضمن کارکردن دربارۀ مسئلۀ مورد نظر بر زبان بیاورد. با ثبت کلمات دانش ­آموز درمانگران اغلب می­تواند علت برداشت­های غلط دانش­ آموز را مشخص کند. این روش به کاردرمان اجازه می­دهد تا نگاه سریعی به روند تفکر دانش ­آموز در زمینۀ ریاضیات بیندازد.

تحلیل خطاهای ریاضی. درمانگران باید قادر باشند انواع خطاهایی را که دانش ­آموزانِ دچار اختلال یادگیری ریاضی مرتکب می­شوند مشخص نمایند تا بتوانند راهنمایی­های خود را در جهت اصلاح همان خطاها متمرکز کنند. این اطلاعات با بررسی کار دانش­ آموزان یا پرسش از دانش ­آموزان راجع به نحوه حل مسئله به دست می­آید. درمانگران ضمن مشاهدۀ روش­های مورد استفادۀ دانش ­آموز برای حل مسئله می­توانند جریان تفکر مورد استفادۀ دانش­ آموز را حدس بزنند. می­توان چهار خطا از شایع­ترین خطاهای ریاضی را نام برد:

ارزش مکانی. ارزش مکانی جنبه­ ای از نظام اعداد است که اهمیت موقعیت یک رقم را در یک عدد نشان می­دهد. دانش­ آموزانی که مرتکب این خطا می­شوند، مفاهیم ارزش مکانی، جمع­ کردن، انتقال دادن یا قرض کردن را نمی ­فهمند. به طور مثال:

این دانش ­آموزان نیاز به تمرین عینی در زمینۀ ارزش یکان، دهگان، صدگان و هزارگان دارند. ابزارهای مؤثر برای چنین تمرینی چرتکه و نیز جعبه یا جدول ارزش مکانی به همراه تقسیمات آن است. دانش ­آموزان می­توانند، برای نشان دادن ارزش مکانی، اشیایی مانند چوب یا نی یا مهره را به گروه­ هایی طبقه ­بندی کنند.

اعمال محاسبه ­ای. دانش ­آموزانی که در مراحل مختلف جمع، تفریق، ضرب و تقسیم دچار اشتباهاتی می­ شوند، نیاز به تمرین و تکرار بیشتری دارند. همراه داشتن جدول ضرب، برای کنترل کار مفید است. به طور مثال:

استفاده از پردازش غلط. علت اشتباه ­های برخی از دانش ­آموزان این است که از پردازش غلطی برای محاسبه استفاده می­کنند. به طور مثال به جای ضرب یا تفریق جمع می­کنند:

این دانش ­آموزان نیاز به تمرین در زمینۀ تشخیص نمادها و علائم دارند.

تمرین از راست به چپ. برخی از دانش ­آموزان در جهت عکس محاسبه می­کنند و از چپ به راست کار می­کنند. به طور مثال:

این دانش ­آموزان نیاز به تمرین در زمینۀ ارزش مکانی اعداد دارند.

علاوه بر این­ها، مهارت کم در نوشتن نیز باعث بسیاری از خطاها در ریاضی می­شود. وقتی دانش ­آموز نتواند دستخط خود را بخواند یا اعداد را زیر هم در یک ستون ردیف کند ممکن است تشخیص ندهد که باید چه کاری انجام دهد.

ارزیابی براساس برنامۀ درسی. شیوۀ ارزیابی اختلال یادگیری ریاضی و مشکل یادگیری ریاضی کودکان براساس برنامۀ درسی راه مفیدی برای سنجش یادگیری و پیشرفت در ریاضی برای مشکل یادگیری ریاضی کودکان در اختیار ما قرار می­دهد. ارزیابی براساس برنامۀ درسی ارتباط نزدیکی با ارزیابی مطالبی دارد که در برنامۀ درس ریاضی تدریس می­شود. این شیوه معمولاً شامل آزمون­هایی است که معلم طراحی می­کند تا میزان پیشرفت دانش ­آموز را در موضوع­های برنامه درسی مرتبط با اهداف برنامۀ آموزش و پرورش انفرادی دانش ­آموز بسنجد. ارزیابی ریاضیات بر اساس برنامۀ درسی شامل چهار مرحله است:

1. تعیین مهارت­های هدف. (مهارت ممکن است محاسبۀ ریاضی مثلاً جمع اعداد دو رقمی باشد.)
2. تعیین اهداف مورد نظر در دورۀ چهار هفته­ای. (به طور مثال، دانش­آموزان جواب 20 مسئلۀ دو رقمی را ظرف 5 دقیقه بنویسند).
3. تعیین سؤال­ها و مواد امتحانی آزمون هر مهارت (جمع­آوری مجموعه­ای از مسائل اعداد دو رقمی.)

4. تعیین معیارهای سنجش پیشرفت. (دانش ­آموز باید بدون هیچ اشتباهی به بست مسئلۀ دو رقمی ریاضی، که به طور تصادفی انتخاب شده است، ظرف 5 دقیقه پاسخ دهد.)

برنامۀ درسی ریاضیات

هم معلمان عادی و هم معلمان ویژه برای اختلال یادگیری ریاضی باید تصویری کلی از برنامۀ درسی ریاضیات داشته باشند. دانستن این که دانش ­آموز تا آن مقطع چه مفاهیمی را در برنامۀ درسی ریاضیات آموخته است و در مقاطع بعد قرار است چه مفاهیمی را یاد بگیرد، از اهمیت خاصی برخوردار است.

ترتیب درس ریاضی در کلاس­های درس

ریاضیات ماهیتاً موضوعی انباشت شونده است که در هر کلاس مهارت­های معینی از آن به ترتیب معرفی و تدریس می­شود. به طور مثال، یادگیری عمل ضرب منوط به دانستن عمل جمع است. سرفصل­های اصلی درسی ریاضی از مهد کودک تا کلاس 8 شامل این موارد است: اعداد و شمارش؛ هندسه؛ و آموزش رایانه که به تدریج جای خود را در اغلب برنامه ­های ریاضیات باز می­کند.

اگر چه توالی این موضوعات در برنامه­های مختلف قدری تفاوت می­کند، جدول زمانی کلی آموزش به قرار زیر است:

کودکستان. معانی اعداد اصلی، شمارش، طبقه­بندی، ردیف کردن یا مرتب کردن، تشخیص اعداد، نوشتن اعداد.

کلاس اول. جمع اعداد تا 20، تفریق اعداد تا 20، ارزش مکانی یکان و دهگان، بیان ساعت و نیم ساعت، شمارش پول، اندازه­گیری­های ساده.

کلاس دوم. جمع اعداد تا 100، تفریق اعداد تا 100، ترتیب اعداد از 0 تا 100، 2 تا 2 تا شمردن، ارزش مکانی صدگان، گروه­بندی مجدد برای جمع و تفریق.

کلاس سوم. ضرب اعداد تا 9، شمارش اعداد فرد یا زوج، ارزش مکانی هزارگان، جمع و تفریق اعداد دو و سه رقمی، بیان زمان.

کلاس چهارم. اعمال تقسیم، تمرین بیشتر اعمال ضرب و تقسیم وابسته به آن تا عدد 9، ضرب دو رقمی.

کلاس پنجم. اعداد کسری، جمع و تفریق­ کسرها، اعداد مختلط، تقسیم طولانی، تقسیم دو رقمی، اعشار.

کلاس ششم. درصدها، ضرب سه رقمی، تقسیم دو رقمی، جمع و تفریق اعداد اعشاری و اعشار مختلط، ضرب و تقسیم اعشاری و اعشاری مختلط به کمک اعداد صحیح.

کلاس هفتم. هندسه، گرد کردن اعداد، نسبت­ها، احتمالات ساده.

کلاس هشتم. نظریه­های علمی، استفاده از شکل­ها، کسرهای پیچیده، کاربردهای پیچیده­تر، مسئله­های کلامی

برنامۀ درسی ریاضیات در دورۀ متوسط

کمیسیون تعیین معیارها برای ریاضیات مدرسه به نمایندگی از طرف انجمن ملی معلمان ریاضی (1989) فهرست موضوعات ریاضی از کلاس 9 تا 12 را به این شرح تعیین کرده است:

1. جبر
2. توابع
3. هندسه از منظر ترکیبی
4. هندسۀ از منظر جبری
5. مثلثات
6. آمار
7. احتمالات
8. ریاضیات گسسته
9. درک مبانی حساب دیفرانسیل و انتگرال

10. ساختار ریاضی

سوالات متداول:

1-آیا مشکل در جهت‌یابی (چپ/راست) مرتبط با این اختلال است؟
بله، ضعف در پردازش فضایی باعث گم‌کردن مسیرهای آشنا یا اشتباه در جهات می‌شود.

2-چرا این کودکان از ریاضی متنفر می‌شوند؟
تجربه مکرر شکست، مقایسه شدن با همسالان و احساس ناتوانی باعث اضطراب ریاضی و بیزاری از این درس می‌شود که نیاز به حمایت عاطفی دارد.

کاردرمانی اختلال یادگیری

کاردرمانی اختلال یادگیری یکی از روش های مفید در بهبود شرایط کودکان و بزرگسالانی می باشد که به این اختلال دچار هستند. اختلال یادگیری نوعی اختلال عصبی است که سبب می‌ شود مغز فرد نتواند اطلاعات را به درستی دریافت، ارسال و پردازش کند. کاردرمانی اختلال یادگیری در طول چرخه زندگی فرد به روش های گوناگون از بیمار پشتیبانی می‌ کند. کاردرمانگر در ابتدا به ارزیابی مهارت‌ های مختلف بیمار همچون مهارت‌ های حرکتی،‌ بینایی،‌ شنوایی و … می‌ پردازد. هدف کاردرمانگر از کاردرمانی اخلال یادگیری کمک به بهبود مشارکت اجتماعی فرد می باشد. به‌ علاوه کاردرمانگر در طول جلسات کاردرمانی اختلال یادگیری با ارائه روش های متنوع به توسعه مهارت‌ هایی همانند مهارت های شناختی، مهارت های لازم برای یادگیری، مهارت های فرا شناختی و… می‌ پردازد. کلینیک کاردرمانی دکتر صابر با تشکیل جلسات کاردرمانی اختلال یادگیری به افراد مبتلا به اختلالات یادگیری کمک های شایانی می کند. یکی از بهترین روش های درمان اختلال یادگیری که دکتر صابر، بهترین دکتر تشخیص اختلال یادگیری، ارائه می دهد، درمان اختلال یادگیری در منزل یا به صورت آنلاین می باشد که برای مراجعینی که امکان مراجعه به کلینیک را ندارند انجام می گیرد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

از پایه چهارم ابتدایی به بعد، تکالیف تحصیلی به‌طور فزاینده‌ ای بر فرایند های حافظه کاری در اختلال یادگیری تأکید می‌ کنند. در نتیجه معمولاً دانش‌ آموزان مبتلا به اختلال یادگیری راهبرد های موفقیت را بیشتر در تکالیفی دنبال می‌ کنند که نیازمند تمرکز بر روی چندین فرایند به‌طور همزمان باشد. به‌ عنوان مثال، دنبال کردن مسیر ها، پاسخ به سؤالات شفاهی و تکمیل دستورات چندمرحله‌ ای. همچنین، درک مطلب و زبان نوشتاری به‌طور گسترده بر حافظه کاری تکیه دارد. در این حوزه‌ ها دانش‌ آموزان برای درمان اختلال یادگیری باید جزئیات زیادی را به یاد بیاورند و آن‌ ها را مورد استفاده قرار دهند. مثلاً جزئیات مربوط به هجی کردن کلمات و تلفظ آن‌ ها و به‌طور همزمان تمرکز بر یاد آوردی ایده‌ های اصلی، سازماندهی ایده‌ ها در ذهن خود در زمان خواندن، اولویت‌ بندی اطلاعات مهم و تشخیص جزئیاتی که باید نادیده گرفته شوند. به علاوه، دانش‌ آموزان پایه‌ های پایین‌ تر باید به دست‌ خط و همچنین نوشتن صحیح حروف توجه کنند که این مهارت‌ ها ممکن است به صورت خودکار نباشد. همچنین خلاصه کردن، یادداشت‌ برداری و درس خواندن برای امتحانات، همگی نیازمند این است که دانش‌ آموزان مبتلا به اختلال یادگیری به چندین فرایند به‌ طور همزمان، توجه داشته باشند و بتوانند ایده‌ های کلیدی را به یاد بیاورند. در زمان شنیدن بتوانند یادداشت‌ برداری کنند و در زمان خواندن بتوانند موضوعات کلی را تشخیص دهند.

وسایل یادیار در درمان اختلال یادگیری

راهبرد های توانبخشی شناختی جبرانی حافظه کاری برای درمان اختلال یادگیری، دارای ارتباط تنگاتنگی با راهبرد های سازماندهی و اولویت‌ بندی اطلاعات پیچیده برای کاهش بار حافظه هستند. وسایل یادیار، یکی از مؤثر ترین روش‌ های تقسیم‌ بندی اطلاعات و به یاد آوردن جزئیات مهم و البته یکی از بهترین راه ها در درمان اختلال یادگیری هستند به‌ طوری که اطلاعات را می‌ توان به صورت ذهنی در حافظه کاری مورد استفاده قرار داد. وسایل یادیار به دانش‌ آموزان مبتلا به اختلال یادگیری کمک می‌ کنند تا بتوانند اطلاعات جدید را به اطلاعاتی که می‌ دانند مرتبط ساخته و ارتباطات معنا داری را با اطلاعات غیرمرتبط ایجاد کنند. انواع مختلف وسایل یادیار باعث بهبود یادگیری اطلاعات، ارتقای حافظه کاری، به خصوص در مورد کلمات کلیدی، مخفف‌ ها، کلمات کوتاه‌ شده و تصاویر می‌ شوند. برای مثال وقتی از دانش‌ آموزان خواسته می‌ شود تا ایالت‌ ها و مرکز آن‌ ها را به یاد بیاورند، برخی اصطلاحات خنده‌ دار می‌ تواند به آن‌ ها کمک کند تا اطلاعات را سازماندهی و طبقه‌ بندی کرده و به بخش‌ های کوچک‌ تر تقسیم کنند، به‌ طوری که جزئیات کمتری حفظ شود.

روش های دانش آموزان

بعضی دانش‌ آموزان ترجیح می‌ دهند تا از راهبرد های دیداری در درمان اختلال یادگیری استفاده کنند. مانند برخی از نمودار ها، کارتن‌ ها، وسایل گرافیکی سازمان‌ دهنده و الگو های از پیش تهیه شده. غالباً وسایل یادیار، در قالب وسایل سازمان‌ دهنده ارائه می‌ شوند تا بتوانند اثر بخشی بیشتری داشته باشند. آهنگ‌ های ساده، قافیه‌ ها و ترانه‌ ها، اغلب برای دانش‌ آموزانی که وابستگی زیادی به راهبرد های کلامی یا شنیداری برای حفظ کردن دارند، مؤثر است. دانش‌ آموزان برای درمان اختلال یادگیری و به یاد آوردن راهبرد های حافظه‌ ای نیاز به زمان دارند. مادامی که دانش‌ آموزان راهبرد های حافظه را که توسط بزرگسالان الگو سازی شده یاد می‌ گیرند و تمرین می‌ کنند، باید برای ایجاد راهبرد های حافظه‌ ای خود که منطبق با شیوه‌ های یادگیری خودشان باشد تشویق شوند. با در نظر گرفتن بار زیاد حافظه برای یادگیری در مدارس، تدریس راهبرد های حافظه به صورت آشکار به منظور بهبود توانایی دانش‌ آموزان برای حفظ یادگیری حقایق، فرایند ها و مفاهیم، اهمیت زیادی دارد. معلمین باید به دانش‌ آموزان کمک کنند تا یاد بگیرند که چگونه اطلاعاتی که باید حفظ شود را اولویت‌ بندی و انتخاب کنند تا بار روی حافظه کاری کاهش یابد. مهم‌ تر از همه این که دانش‌ آموزان باید زمان کافی برای پردازش و تمرین راهبرد های حافظه‌ ای و راهبرد های شخصی خودشان برای به یادآوردن اطلاعات مورد چالش داشته باشند.

توانایی خود پایی

خود بازبینی و خود پایی کارکردی در درمان اختلال یادگیری است که در آن فراگیران می‌ توانند فرایند های شناختی و فراشناختی خود را برای تغییر کارایی خود مدیریت کنند و با بررسی موقعیت خود میزان پیشرفت خود به سوی اهداف را مرور کرده و در صورت لزوم تلاش‌ های خود را در راستای هدف دیگر تغییر دهند. استفاده از راهبرد های خود بازبینی توسط فراگیران بستگی به توانایی آن‌ ها برای تشخیص زمان، چرایی و چگونگی راهبرد ها دارد. همچنین باید بتوانند آن را مورد ارزیابی قرار داده و به‌ طور مستمر راهبرد ها را بر اساس نیاز های تکلیف، تنظیم کنند. بسیاری از فراگیران، به خصوص آن‌ هایی که دارای مشکلات یادگیری و توجه هستند در زمینه پایش میزان یادگیری خودشان و ارزیابی ارتباط بین تلاش، استفاده از راهبرد و عملکرد دچار مشکل هستند. راهکار های مدیریت خود عموماً شامل عادات خود- دستوری هستند که به فرد کمک می‌ کنند تا توجه خود را بر تکلیف متمرکز نماید. به کمک این روش فرد می‌ آموزد تا در متمرکز کردن توجه خود، تأمل بیشتری داشته باشد. برخی از راهکار های درمان اختلال یادگیری در اینجا آورده شده است:

روش‌ های جهت‌ یابی: این روش‌ ها برای مراجعینی مورد استفاده قرار می‌ گیرند که در حفظ پایداری توجه و غربال کردن عوامل برهم زننده توجه مشکل دارند. در این روش‌ ها فرد پایش آگاهانه فعالیت‌ های خود را می‌ آموزد تا از این طریق از انحراف توجه خود جلوگیری نماید. برای مثال فرد می‌ آموزد که با شنیدن صدای زنگ، رأس هر ساعت از خود سه سؤال جهت‌ گیری را بپرسد: “من در حال انجام چه کاری هستم؟ پیش از این مشغول انجام چه کاری بودم؟ پس از این چه کاری باید انجام دهم؟”

روش گام به گام: مراجعین دارای اختلالات توجهی اغلب در انجام فعالیت‌ ها در طول زمان، خسته می‌ شوند. جهت حل این مشکل، آموزش روش گام به گام سودمند است. در این روش دو هدف عمده وجود دارد، اول کمک به مراجع جهت واقع‌ بینی سطح کارایی خود و دوم کمک در جهت حفظ انگیزه برای ادامه فعالیت در طول زمان. راهکار ها در این روش برای هر فردی به‌طور مجزا باید تعیین شوند. گاهی تنظیم زمان‌ ها در فواصل انجام فعالیت مفید است. برای مثال، پس از ۱۰ صفحه مطالعه استراحت کنند. زمان‌ بندی روزانه نیز یکی دیگر از راهکار ها در این روش است. برای مثال، برخی افراد صبح‌ ها احساس بهتری داشته و کمتر خسته می‌ شوند، در حالی که عصر ها قادر به انجام فعالیت نیستند. برای این افراد انجام فعالیت‌ های دشوار و شغلی در صبح و موکول کردن فعالیت‌ های سبک‌ تر به عصر توصیه مناسبی است.

روش ثبت افکار کلیدی: یکی دیگر از مشکلات چالش برانگیز توجه در فعالیت‌ های روزمره، نارسایی در انتقال توجه بین تکالیف مختلف است. مشکل اصلی در این گونه موارد، گسستن جریان توجه و ناتوانی در برگشت به فعالیت قبلی در هنگام توجه به فعالیت جدید است. جهت مدیریت این مشکل، افراد می‌ توانند افکاری را که به ذهن شان خطور می‌ کند و نیاز است که بعداً به آن‌ ها پرداخته شود، سریعاً یادداشت یا ضبط نمایند. این روش به افراد کمک می‌ کند تا فعالیت در حال انجام را ادامه داده و در عین حال ایده جدید را نیز حفظ نموده تا بعداً به آن بپردازند.

روش استپس: در نوشتار، راهبرد های خود بازبینی حائز اهمیت زیادی هستند زیرا دانش‌ آموزان باید انگاره‌ های ذهنی خود و انگاره‌ های ذهنی نویسنده را برای تشخیص اشتباهات خود بازنمایی کنند. یک چک لیست ویرایش کلی، اغلب نمی‌ تواند برای همۀ دانش‌ آموزان مؤثر باشد چرا که اشتباهات آن‌ ها متفاوت است. هرچند ممکن است دانش‌ آموزی به‌ طور مستمر دچار خطا های هجی کردن شود، اما مشکلی در زمینه سازماندهی نداشته باشد. با ایجاد چک لیست‌ های شخصی، دانش‌ آموزان می‌ دانند که چه چیز هایی را مورد بررسی قرار دهند تا اشتباهات شان کاهش پیدا کند.

روش استپس در درمان اختلال یادگیری

یکی از روش‌ هایی که می‌ توان به‌عنوان چک لیست برای درمان اختلال یادگیری استفاده نمود، روش استپس است. غالباً دانش‌ آموزان می‌ دانند که نوشته آن‌ ها ضعیف است، اما نمی‌ دانند که چگونه متن را اصلاح کنند تا محتوا، ساختار و سازماندهی متن بهبود یابد. حتی زمانی که به آن‌ ها یک دستور کار داده می‌ شود که انتظارات در آن ذکر شده، باز هم ممکن است در تعیین این که متن آن‌ ها باید چه معیار هایی را برآورده کند دچار مشکل شوند. دانش‌ آموزان می‌ توانند از فرایند راهنما برای تجزیه و تحلیل چند نمونه از نوشتار خود استفاده کنند تا بتوانند رایج‌ ترین اشتباهات را تعیین کرده و با استفاده از این فرایند، چک لیست‌ هایی را برای ویرایش خود، ایجاد کنند. آن‌ ها همچنین نیاز به سیستم‌ های کلی دارند که به آن‌ ها کمک کند تا بتوانند در تکالیف خود، بهبود حاصل کنند.

نتیجه‌گیری:

کاردرمانی به عنوان یک راهبرد کلیدی در درمان اختلالات یادگیری، با تمرکز بر تقویت مهارت‌های پایه عصبی-رشدی (هماهنگی حرکتی، پردازش حسی، توجه و ادراک فضایی)، به کودکان کمک می‌کند موانع یادگیری را پشت سر بگذارند. این روش با به‌کارگیری تکنیک‌های منحصربه‌فردی مانند یکپارچگی حسی، تمرینات حرکتی هدفمند و بازی‌های شناختی، نه تنها چالش‌های تحصیلی را هدف می‌گیرد، بلکه اعتمادبه‌نفس و خودکارآمدی کودک را نیز بازمی‌گرداند. همکاری مستمر کاردرمانگران با خانواده‌ها و سیستم آموزشی، امکان تطبیق محیط یادگیری با نیازهای منحصربه‌فرد کودک را فراهم کرده و موفقیت بلندمدت را تضمین می‌کند. در نهایت، مداخله به‌هنگام کاردرمانی، مسیر رشد تحصیلی و اجتماعی کودکان را دگرگون ساخته و پتانسیل‌های پنهان آنان را به شکوفایی می‌رساند.

سوالات متداول:

1- تفاوت کاردرمانی با کلاس‌های تقویتی مدرسه چیست؟
کاردرمانی به جای آموزش مستقیم دروس، علت عصبی مشکلات یادگیری (مثل ضعف حافظه دیداری یا هماهنگی حرکتی) را درمان می‌کند تا کودک خود بتواند مطالب را بیاموزد.

2-کاردرمانی چطور اضطراب تحصیلی را کاهش می‌دهد؟
پاسخ: با تجربه موفقیت‌های کوچک پلکانی در جلسات، افزایش اعتمادبه‌نفس و آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی هنگام استرس امتحان.

مشکل املا نویسی در کودکان| مشکلات دیکته نویسی| درمان اختلال دیکته با کاردرمانی

مشکل املا نویسی در کودکان بعد از ورود به کلاس اول به تدریج دیده می شود. مثلاً ‌مشکل قرینه یا وارونه نویسی بیش تر در کودکان کلاس اولی دیده می شود. دلیل اصلی این مشکل این است که کودک هنوز دست چپ و راست خود را به خوبی نمی شناسد و یا سمت چپ و راست صفحه را نمی تواند به خوبی تعیین کند. اختلال‌ های یادگیری و مخصوصا مشکل املا نویسی در کودکان جز شایع‌ ترین مشکلات کودکان دبستانی است. در صورتی که بتوانیم با استفاده از بازی‌ های ساده، حساسیت شنیداری و حافظه دیداری کودکان را قبل از ورود به مدرسه و در سال های ابتدایی تحصیلی به حد کافی تقویت نماییم، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که شاهد مشکلات کمتری در یادگیری کودکان مخصوصا املا نویسی کودکان در دوره دبستان باشیم. کلینیک تخصصی کاردرمانی دکتر صابر تحت نظر بهترین دکتر تشخیص اختلال یادگیری با جمعی از متخصصین در حیطه درمان مشکل املا نویسی کودکان و درمان اختلال دیکته با کاردرمانی تلاش می کند.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

آزمون های تشخیص مشکل املا نویسی در کودکان

آزمون­ های غیر رسمی و ابتکارات خود معلم ­ها برای ما بسیار سودمند است. ارزیابی مبتنی بر برنامۀ درسی نیز روشی برای کسب اطلاعات دربارۀ املا پیشنهاد می ­کند که مستقیماً با آموزش رابطه دارد. آزمون غیر رسمی کوچکی را می ­توان با انتخاب واژه­ هایی از فهرست واژه­ های پر بسامد درست کرد. می­ توان از دانش ­آموز خواست که املا نویسی واژه­ های فهرست شدۀ خاص کلاس ­های گوناکون را روی کاغذ بنویسد. هرجا که املای سه واژه را غلط نوشت آزمون متوقف می­ شود. سطح املا نویسی کودکان در حد کلاسی است که املای نوشته شده با واژه ­های معمول در آن فقط دو غلط داشته باشد. آزمون­ های گزینش تشخیصی برای نارساخوانی رشدی، آزمونی است که برای طبقه­ بندی انواع خطا های املا نویسی کودکان طراحی شده است. خطا های املا نویسی را می­ توان در سه مقوله طبقه­ بندی کرد:

-نارساخوانی ناشی از نارسا آوایی( خطا های املا نویسی کودکان بازتاب نادرست هجی کردن آوا ها). در خطا های املا نویسی این مقوله هرچند حروف درسته نوشته می­ شود اما در جای غیر مأنوس قرار می­ گیرد، نظیر نارجن به جای نارنج،فیک به کیف، یا استان به جای انسان، این خطا بازتاب اشکال اولیه در هماهنگی صدا و نماد است. دانش ­آموزانِ دچار این مشکل عمدتاً از طریق تجسم دیداری می­ خوانند و می­ نویسند.

-نارساخوانی ناشی از نا واضحی( خطا های املا نویسی بازتاب خطا های معادل آوایی). خطا های املا نویسی این مقوله شامل اشتباهاتی نظیر گُش به جای گوش، نویی به جای نوعی، اشتماعی به جای اجتماعی، دران به جای دوران، و دسگاه به جای دستگاه است. این خطاها بازتاب اشکال اولیه در توانایی درک و یادآوری کل واژه به منزلۀ یگ گشتالت است. دانش ­آموزانِ دچار این مشکل عمدتاً از طریق فرایند تحلیل آوایی می­ خوانند و می­ نویسند.

-نارسایی ناشی از نارسا آوایی و ناواضحی( نوع مختلط که بازتاب هردو خطاست). دانش­ آموزان که هر دو نوع خطا را مرتکب می­ شوند مورد های حادتر را تشکیل می­ دهند.

بعضی از آزمون­ های رسمی املا، آزمون ­های املای انفرادی اند و بقیه بخشی از مجموعه آزمون­ های درکی پیشرفت تحصیلی به حساب می­ آیند. جدول 13-5 برخی از آزمون­ های رایج املا نویسی کودکان را نشان می ­دهد.

جدول 13-5 آزمون ­های املا

اهمیت دست­خط در املا نویسی

در مدارس معمولاً نوشتن به سه روش مختلف آموزش داده می­ شود: 1) نوشتن کتابی( نوع چاپی)، 2) شکسته ­نویسی( گاهی خط تحریری هم گفته می­ شود) و 3) صفحه کلیدی( یا تایپ کردن). اگرچه کاربرد رایانه در مدارس امریکا روز به روز رایج ­تر می­ شود، نوشتن با دست را همیشه و همه ­جا مهارتی ضروری می­ دانند. معلم ­ها هنوز برای بررسی مطالبی که دانش ­آموزان یادگرفته­ اند از روی دست­ نوشتۀ کودکان قضاوت می ­کنند. در موقعیت­ های زیادی در زندگی بزرگسالان پیش می ­آید که نوشتن با دست ضرورتی اجتناب­ ناپذیر محسوب می­ شود. دست نوشته از عینی­ ترین مهارت­ های ارتباطی است. می توان آن را مستقیماً مشاهده، ارزشیابی و نگه­داری کرد و امکان حفظ همیشگی آن را فراهم آورد. فرایند نوشتن با دست فرایندی است پیچیده و به مهارت ­ها و توانایی­ های زیادی وابسته است. نوشتن به ادراک صحیح الگو های نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت های دیداری و حرکتی صحیح الگو های نمادی ترسیمی نیاز دارد. عمل نوشتن مستلزم مهارت­ های دیداری و حرکتی بسیار زیادی است که به دیدن با چشم، هماهنگی حرکات چشم، هماهنگی حرکات ظریف چشم و دست و مهار عضلات بازو، دست و انگشتان نیاز دارد. نوشتن هم چنین مستلزم داشتن حافظۀ دقیق دیداری و حرکتی از حروف و واژه­ های نوشتاری است. دست­خط بی ­نهایت بد را گاهی نارسانویسی در اختلال دیکته نویسی می­ نامند. این عارضه ممکن است منعکس کنندۀ اشکالات زیربنایی دیگری باشد. دست­خط بد ممکن است بازتابی از مشکلات حرکتی ظریف باشد؛ یعنی کودک قادر نباشد جنبش ­های حرکتی لازم برای نوشتن یا رونویسی کردن از روی حروف یا شکل ­های نوشتاری را به نحوی مؤثر انجام برای نوشتن یا رونویسی کردن از حروف یا شکل­ های نوشتاری را به نحوی مؤثر انجام دهد. دانش آموز ممکن است قادر نباشد درون داد اطلاعات دیداری را به برون­داد جنبش­ های ظریف حرکتی تبدیل کند؛ یا ممکن است در فعالیت­ هایی که مستلزم داوری­ هایی حرکتی و فضایی است، مشکل داشته باشد. مشکلات نارسانویسی در برخی از دانش ­آموزان وقتی نمایان می­ شود که نمی ­توانند تکلیف دیداری فاصلۀ دور، یعنی حرف یا واژه ای را از روی تخته سیاه، به تکلیف دیداری فاصلۀ نزدیک، یعنی نوشتن آن روی کاغذ، تبدیل کنند. برخی دیگر دچار کمبود هایی زیربنایی هستند که در کارآمدی نوشتن آن­ ها اختلال ایجاد می­ کند. این کمبود ها ممکن است مربوط به ضعف مهارت­ های حرکتی، نقص ادراک دیداری حروف و واژه­ ها و اشکال در به خاطر سپاری نقش ­های دیداری باشد. آموزش ضعیف نیز ممکن است به بدخط نوشتن منتهی شود.

نوشتن با خط کتابی در املا نویسی

آموزش نوشتن در کودکستان، که معمولاً کودکان نوشتن حروف الفبا را در آنجا آغاز می ­کنند، یا خط کتابی شروع می­ شود، نوشتن با خط کتابی در کلاس اول، دوم و سوم نیز معمولاً ادامه می ­یابد. نوشتن با خط کتابی محاسن خاصی دارد: یادگیری آن راحت است زیرا فقط از خطوط دایره ­ای و مستقیم تشکیل می­ شود و از طرف دیگر شکل حروف به اشکال حروف متونی که از روی آن­ ها خوانده می­ شود، نزدیک ­تر است. بعضی از مربیان معتقدند تا زمانی که خط کتابی مجاز و خواناست ضرورتی ندارد که صرفاً برای سریع نوشتن دانش ­آموز به نوشتن با خط شکسته متوسل شد. برای بسیاری از کودکانِ دچار ناتوانی­ های یادگیری نوشتن با خط کتابی راحت ­تر از شکسته­ نویسی است.

شکسته نویسی در املا نویسی

در شکسته نویسی در زبان انگلیسی حروف به یکدیگر متصل می­ شوند. با آن­که تدریس شکسته ­نویسی را در مدارس تا کلاس پنجم به تعویق می ­اندازند ولی تبدیل خط کتابی به شکسته مشخصاً از کلاس سوم شروع می ­شود. در دوره­ های گذشته به هنگام آموزش نوشتن بر تزئینات نگارشی تأکید می­ شد اما امروزه هدف تدریس دست نوشته عملکردی است. شکسته ­نویسی محاسن خاصی دارد: مشکلات داوری فضایی دانش ­آموزان را به حداقل می ­رساند و کلیت و پیوستگی موزونی دارد که خط کتابی فاقد آن است. افزون براین، خطا های وارونه ­نویسی در شکسته ­نویسی( خط شکسته) واقعا از بین می­ رود. به هرحال بسیاری از دانش ­آموزانِ دچار ناتوانی­ های یادگیری پس ازفراگیری خط کتابی مشکلی می­ توانند آن را خط شکسته تبدیل کنند. شکل دیگری از  دست نوشته نظام نوشتاری دی نیلیان است. این نظام به دانش ­­آموزان کمک می ­کند تا شکسته نویسی را راحت­ تر یاد بگیرند. نظام دی نیلیان شیوه ­ای ساده­ شده از خط شکسته است که در آن اشکال حروف خط کتابی همان اشکال پایه­ ی حروف خط شکسته را دارند. بیشتر حروف خط کتابی در این نظام با چرخشی دنباله­ دار نوشته می­ شود که نوعی خط متصل کتابی را ایجاد می­ کند و دانش ­آموز مجبور نیست مداد خود را از روی کاغذ بلند کند. دانش ­آموزانِ دچار ناتوانی­ های نوشتن می­ توانند خط کتابی را با این شکل تعدیل یافته به آسانی به خط شکسته تبدیل کنند.

اختلال دیکته نویسی | اختلال املا نویسی| درمان اختلال دیکته |مرکز درمان اختلال یادگیری

اختلال دیکته نویسی یکی از اختلالات یادگیری است که در آن کودک با توجه به بهره هوشی نرمال به کرات در نوشتن لغت ها و املا نویسی دچار مشکل بوده و غلط های بسیاری در طول دیکته نویسی دارد. کودک در نوشتن فرم صحیح کلمات ناتوان است و این امر با تکرار برطرف نمی گردد. اختلال املا نویسی ممکن است به علت مشکلات ادراک فضایی، جهت یابی، حافظه دیداری، اختلال در درک صداهای پیرامون و… به وجود آید. تشخیص دقیق علت اختلال دیکته نویسی و درمان آن کمک بسزایی در روند تحصیل این کودکان می نماید. مرکز کاردرمانی و گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه تشخیص و درمان اختلال یادگیری و بهبود مهارت های املا نویسی در کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. امکانات پیشرفته ای نظیر اتاق توجه شنیداری، اتاق تاریک و ادراک بینایی، سنسوری روم و… به تسریع روند درمان کودکان با اختلال دیکته نویسی کمک می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

راهبردهای خودپرسش­گری برای اختلال املا نویسی

راهبردهای یادگیری شناختی در مورد نوشتن املا فعالیت­هایی نظیر خود پرسش­گر خود هدایت­گری است. وانگ گزارش می­کند که خود پرسش­گری به دانش ­آموز دچار اختلال یادگیری کمک می­کند. راهبردهای نوشتن حفظی کلمات را یاد بگیرند. در این راهبرد به دانش ­آموزان یاد داده می­شود سؤال­ هایی را که روی کارت­های ویژۀ یادآوری نوشته شده است از خودشان بپرسند:

مثال موردی: شنیدن حقیقتی هولناک در مورد نوشتن

برخی از کودکانی که از املای ابداعی سود می­جویند وقتی بفهمند قواعد خشک درسته نویسی را زیر پا گذاشته­ اند به شدت ضربه می­خورند. کارلا بعد از دوهفته که از نیم سال اول سال تحصیلی درکلاس سوم می­گذشت از مادرش خواست او را به کلاس دیگری منتقل کند. دلیل کارلا این بود که معلم فعلی او معلم خیلی خوبی نیست. موقعی که مادرش از او توضیح بیشتری خواست، کارلا گفت که معلم کلاس سوم فعلی او فکر می­کند. یک کلمه را فقط به یک صورت می­توان نوشت.

• آیا این کلمه را بلدم؟
• در این کلمه جند بخش شنیدم؟( تعدادشان را بنویس).
• من باید این کلمه را حفظ بنویسم.
• آیا تعداد بخش­ها را درست شمردم.
• الف) اگر تعداد بخش­ها را درست شمرده باشم به املای کدام بخش شک دارم؟ باید زیر آن بخش را خط بکشم و سعی کنم دوباره کلمه را بنویسم. خب، حالا یعنی این کلمه از نظز من درست نوشته شده است؟ اگر درست است دیگر نباید به آن دست بزنم. اگر هنوز به نظر درست نمی­سد، باید زیر آن بخشی را که به آن مطمئن نیستم خط بکشم و سعی کنم آن را دوباره بنویسم.

5 –ب) اگر تعداد بخش­های کلمه را درست ننوشته باشم، باید دوباره این کلمه را در ذهنم تکرار کنم. بخش جاافتاده را پیدا کنم. بعد دوباره به مرحلۀ 2 برگردم.

• وقتی دیکته را تمام کردم به خودم می­گویم که دانش­آموز خوبی هستم. تلاش زیادی کردم و املای کلمه را نوشتم.

رویکردهای چند حسی در املا نویسی

استفاده از چند حسی به یادگیری نوشتن واژه­ ها از حفظ کمک می­کند. در یادگیری چند حسی از حس­ های بینایی، شنوایی، حرکتی و بساوایی در یادگیری استفاده می­شود. دو رویکرد چند حسی در مورد اختلال املا نویسی عبارت است از روش چندحسی و روش فرنالد که در بخش راهبردهای تدریس املا در همین فصل به آن­ها پرداخته می­شود.

دو نظریه دربارۀ انتخاب کلمه در تدریس املا

برای انتخاب واژه هنگام تدریس املا دو رویکرد مختلف وجود دارد: رویکرد زبان­شناختی و رویکرد بسامد واژه.

رویکرد زبان شناختی برای املا نویسی : رویکرد زبان­شناختی چنین استدلال می­کند که چون املای انگلیسی امریکایی کاملاً قاعده ­مند است پس برای آموزش دیکته نویسی باید از روشی سود جست که در آن قواعد آواشناختی، صرفی و نحوی یا الگوی واژه ­ها تأکید می­شود. این رویکرد را هم­چنین می­توان رویکرد آوایی یا رویکرد خانواده- واژه به املا نامید، زیرا کلمه ­هایی را برای تدریس تعمیم­ دهی­ های آوایی، تحلیل ساختاری و الگوهای زبان­ شناختی انتخاب می­کند.

رویکرد زبان شناختی در تدریس املا نویسی برقواعد زیربنایی بین عناصر آوا شناختی و صرفی دارد. تحلیلی اساسی در مورد هفده هزار واژه صورت گرفته و نشان داده است که وقتی بر واقعیت­های آوایی جایگاه حروف در هجاها، تکیۀ هجاها و مقیدکننده­ های درونی موجود در رسم­الخط توجه کافی مبذول شود در 90 درصد دفعات صدای واج­ها از الگوهای املایی پیش­بینی پذیر پیروی می­کنند.(هانا، هاجز و هانا، 1971).

معلم­ها برای آموزش دیکته نویسی می­توانند از الگوهای زبان­شناختی استفاده کنند و یا انتخاب واژه­­ ها به دانش ­آموزان کمک کنند تا الگوهای زیربنایی زبان­ شناختی را کشف کنند. برای نمونه، به هنگام تدریس الگوی دیکتۀ واج« اوی»، معلم باید با انتخاب واژه­ هایی نظیر موی، روی، خوی و کوی به یادگیرندگان کمک کند تا به تعمیم­ دهی آواها بپردازند. تدریس املا نویسی را می­توان با آموزش آواها همراه کرد تا آواها و مهارت­های تحلیل واژه در خلال درس املا تمرین شوند.

رویکرد بسامد واژه در اختلال دیکته نویسی

در رویکرد بسامد واژه از واژه­ هایی در تدریس املا استفاده می­شود که بیشتر از سایر الگوهای آواشناختی کاربرد دارند. ضابطۀ انتخاب کلمه بسامد کاربرد آن، استمرار و چندکاره بودن آن است. مجموعۀ واژه ­های پرکاربرد املایی از طریق بررسی­ های گستردۀ نوشته ­های کودکان و بزرگسالان مشخص و انتخاب شده است

( فیترجرالد، 1951). درواقع تعداد نسبتاً کمی واژه کاربرد زیاد دارند. ( رینزلند 1945) برآورد زیر را از واژه­ های املایی مورد نیاز ارائه داده است:

بیش از 60 درصد نوشته­ های کودکان دورۀ ابتدائی از 100 واژه تشکیل می­شود.

بیش از 82 درصد نوشته­ های کوددکان دورۀ ابتدایی از 500 واژه تشکیل می­شود.

بیش از 89 درصد نوشته­ های کودکان دورۀ ابتدایی ازاژ 1000 واژه تشکیل می­شود.

بیش از 95 درصد نوشته­ های کودکان دورۀ ابتدایی از 2000 واژه تشکیل می­شود.

در زبان انگلیسی تعدادی از واژه­ ها به مراتب بیشتر از واژه­ های دیگر کاربرد دارند. درواقع، 265 واژه مشتقات تکراری آن­ها حدود 95 درصد نوشته­ های کودکان مدارس ابتدایی تشکیل می­دهد. 3500  واژۀ پایه نیازهای کودکان دورۀ ابتدایی را رفع می­کند. فیتزجرالد، 1955) ، 60 درصد نوشته­ های ما از یک­صد واژه­ای تشکیل می­شود که در یک جدول  آمده است.

روی­کرد بسامد واژه در مورد اختلال دیکته نویسی براین نظر استوار است که استثناهای موجود در قواعد املایی آن­قدر زیاد است که در پربسامدترین واژه­ ها نیز دیده می­شود و این امر یادگیری الگوها و قواعد املایی را برای یادگیرندگان مبتدی دشوار می­سازد. نمونه­ هایی از رابطۀ بی­قاعده بین واج­ها( صداهای گفتاری) و نویسه­ ها( نمادهای نوشتاری) را به آسانی می­توان ذکر کرد. جورج برنارد شاو، یکی از طرفداران اصلاح خط، گفته است که واژۀ fish را به صورت ghoti هم می­توان نوشت: gh همان صدای ف در کلمۀ o, cough صدای ای در کلمۀ women وit صدای ش در کلمۀ nation­ است.

تناقض­ های زیادی در املای زبان انگلیسی وجود دارد. به طور مثال در تعمیم ­دهی آوایی واژۀ natural  را می­توان به صورت pnatchurile نوشت.

معلمی متوجه این نکته شد که دانش ­آموزان املای واژۀ awful را به شکل­های غیر offle,offel,awfull, offul می­ نویسند. هریک از این نوشته­ ها از نظر رونویسی آوایی صداهای شفاهی واژۀ درست است.

گفتاردرمانی لکنت زبان

در درمان لکنت زبان از روش های مختلف نظیر گفتاردرمانی و رفتاردرمانی استفاده می شود. یکی از این تکنیک ها استفاده از بازخورد توسط ولدین می باشد که در روش لیدکامب مورد استفاده قرار می گیرد. برنامه لیدکامب، یک رویکرد رفتاري است که از اصول شرط سازي کلاسیک و ابزاري براي کاهش ناروانیها استفاده می کند و در گفتاردرمانی لکنت زبان موثر است. عامل درمان در این برنامه، بازخوردهاي کلامی والدین به گفتار داراي لکنت و گفتار بدون لکنت کودك در زندگی روزمره می باشد. درمانگر به والدین نحوه ارائه بازخوردهاي کلامی را آموزش می دهد و شیوه ارایه این بازخوردها، در هر جلسه درمانی بصورت عملی تمرین می شود. در صورت مشاهده علائم لکنت زبان در کودک خود می توانید با مراجعه به مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر، بهترین مرکز درمان لکنت زبان تهران، از درمان های گوناگون لکنت زبان از جمله گفتاردرمانی در منزل یا گفتاردرمانی لکنت زبان یا گفتاردرمانی با روش لیدکامب در گفتاردرمانی در منزل بهره مند شوید.

بازخوردهاي کلامی والدین نباید تهدید کننده، شدید و یکنواخت باشند. زیرا در غیر این صورت نتایج درمان ناخوشایند خواهد بود. در گفتاردرمانی لکنت زبان به روش لیدکامب والدین یاد می گیرند، پس از گفتار داراي لکنت یا بدون لکنت کودك، یکی از انواع بازخوردهاي کلامی را (شامل آگاه سازي نسبت به پاسخ، تحسین پاسخ و درخواست خود اصلاحی پاسخ از کودك) ارائه دهند. بنابراین بازخوردهاي کلامی والدین، تنها عامل درمانی روش لیدکامب است و این برنامه به تغییر سرعت گفتار یا محیط زندگی کودك نمی پردازد.

گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب

در ادامه به توضیح انواع بازخوردهاي کلامی به گفته هاي روان یا ناروان کودك، می پردازیم. همچنین در ادامه، مراحل روش لیدکامب و معیارهاي مطلوب براي هر مرحله ذکر می شود. تحریک کلامی وابسته به پاسخ عامل اصلی درمان در روش لیدکامب تحریک کلامی وابسته به پاسخ می باشد. این اصطلاح بدین معناست که والدین پس از انجام برخی اعمال (یعنی پاسخها) توسط کودکشان عباراتی را به آن ها میگویند. در روش لیدکامب دو پاسخ اصلی تحت عنوان گفتار بدون لکنت زبان و لکنت زبان واضح وجود دارد. این پاسخها به طور جزئی تر نیز مدنظر قرار می گیرند و شامل دو پاسخ فرعی دیگر هستند که در این برنامه مایل به مشاهده آن ها می باشیم، و بروز چنین پاسخهایی را در کودك تشویق می نماییم. البته گفتنی است که این برنامه بدون وجود آن ها نیز قابل اجراست. گفتار بدون لکنت مهم ترین پاسخ در روش لیدکامب گفتار بدون لکنت است. گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب درست مانند همانند سایر درمان هاي حوزه آسیب شناسی گفتار باید براي کودك تجربه اي لذت بخش و مثبت را به همراه داشته باشد. این کار براي موفق شدن در روش لیدکامب امري کاملاً ضروري است. قانون عملی این کار آن است که والدین باید گفتار بدون لکنت کودك را پنج برابر بیشتر از لکنت وي مورد توجه قرار دهند. لکنت واضح در روش لیدکامب، تنها پاسخی است که والدین و درمانگران به دنبال کاهش (یا حتی ناپدید شدن) آن می باشند.

پاسخ های گوناگون روش لیدکامب

سایر پاسخها در روش لیدکامب مطلوب تلقی می شوند و جهت افزایش آن ها تلاش می شود. شاید تشخیص لکنت از برخی ناروانی ها واضح نباشد این رویدادهاي گفتاري مبهم جزء پاسخهاي روش لیدکامب نیستند و تنها موارد واضح لکنت ارائه بازخوردهاي کلامی را در پی خواهد داشت. در این جا باید خاطر نشان نمود که در این مرحله والدین نباید همه پاسخهاي داراي لکنت کودك را بازخورد دهند. در واقع موارد اندکی از لکنت در گفتار روزمره بازخورد دریافت می کند. در این بخش زبان مورد استفاده والدین در توصیف لکنت مهم است. اصطلاحاتی که در این زمینه معمولاً توسط والدین به کار می رود عبارتند از: اشتباه، کلمه اشتباه، گیر و کلمه داراي گیر و در صورت لزوم از کلمه لکنت استفاده می شود. پاسخهاي فرعی که درمانگران لیدکامب، مایل به مشاهد ه آن ها در کودك هستند، اصلاح خود انگیخته و ارزیابی گفتار توسط کودك میباشد. البته این پاسخها، پاسخهاي اصلی این درمان نیستند. زیرا درمان بدون آنها نیز اجرا می شود. با این وجود همه درمانگران لیدکامب ، معتقدند که بروز چنین پاسخهایی در کودك نشانگر پیشرفت درمان است. چرا که این پاسخها تسلط شناختی کودك بر ماهیت درمان و کوشش سرسختانه در اصلاح لکنتش را نشان می دهد. طبیعتاً از والدین خواسته می شود تا تحسین هاي ویژه اي براي خود اصلاحی هاي خود انگیخته کودك در نظر بگیرند (نظیر عالی بود، تو خودت به تنهایی آن کلمه اشتباه را درست کردي). پاسخ فرعی و مطلوب دیگري که از کودك مشاهده می نمائیم، خود ارزیابی گفتارش می باشد. درمانگر از والدین می خواهد تا خودارزیابی کودك را تحسین کنند. نوع دیگري از این پاسخها که گاهاً اتفاق می افتد و مشاهده آن از نظر بالینی جالب است، طلب کردن کودك براي ارزیابی شدن توسط والدین است. احتمالاً چنین اتفاقی در مرحله دوم درمان صورت می گیرد، زیرا در این مرحله ممکن است والد به دلیل از بین رفتن لکنت، دیگر به تشویق گفتار بدون لکنت زبان کودك نپردازند.

هدف گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب

انواع تحریکات کلامی وابسته به پاسخ از سوي والدین انتخاب بازخورد صحیح در زمان صحیح امر مهمی است. در مجموع چهار نوع بازخورد کلامی وجود دارد که والدین هنگام وقوع یک پاسخ در کودك می توانند انتخاب کنند. به طور خلاصه والد به محض مواجهه با گفتار بدون لکنت زبان می تواند به آگاه سازي و تحسین پاسخ کودك اقدام نماید، یا این که از کودك بخواهد تا خود به ارزیابی پاسخ بپردازد. همچنین والد به محض مواجهه با لکنت می تواند از آگاه سازي، یا درخواست براي خود اصلاحی استفاده کند. این تحریکات می توانند به طور هم زمان نیز ارائه شوند. توجه داشته باشید که والدین در روش لیدکامب از کودك نمی خواهند تا گفتار داراي لکنت خویش را مورد ارزیابی قرار دهد. دو دلیل براي این موضوع وجود دارد؛ اول آن که هدف گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب، گفتار بدون لکنت می باشد. دوم اینکه خود ارزیابی در روش لیدکامب ، یک پاسخ مطلوب محسوب می شود، بنابراین نباید آن را با پاسخ نامطلوب لکنت همراه نمود.

آگاه سازي نسبت به گفتار بدون لکنت و لکنت واضح آگاه سازي برخلاف تحسین با کلمات و واکنش هایی که حاکی از رضایت والد باشد همراه نیست. آنچه را که والد در این جا انجام می دهد تنها آگاه سازي کامل و سریع کودك در لحظه وقوع پاسخ می باشد، و پس از آن مکالمه ادامه می یابد. مثالهایی که از عبارات به کار رفته براي آگاه سازي “درست گفتن؛ گفتارت صحیح بود؛ فکر کنم یک کلمه را گیر داشتی؛ یک اشتباه کوچک داشتی؛ بدون اشتباه بودي”.مزیت آگاه سازي آن است که جریان گفتگو را مختل نمیکند. اما دردرخواست خود اصلاحی جریان گفتگو متوقف می شود. تحسین کودك نیز می تواند جریان گفتگو را قطع کند.

انواع بازخورد ها در روش لیدکامب

البته در روش لیدکامب ارائه چنین درون داد مثبتی بسیار مهم است. اما همین تحسین چنانچه بیش از حد صورت بگیرد، جذابیت خود را ازدست خواهد داد و حتی ممکن است براي کودك ناخوشایند شود. تحسین گفتار بدون لکنت تحسین نوعی ارزیابی مثبت است. تحسین گفتار بدون لکنت بر خلاف آگاه سازي گفتار بدون لکنت یک بازخورد کلامی خنثی محسوب نمی گردد. بدیهی است که تحسین براي گفتار بدون لکنت زبان، خودارزیابی و اصلاح خود انگیخته ارائه می شود. نمونه هایی از تحسین والدین؛ دوستداشتنی حرف زد ي، عالی بود، هیچ اشتباهی نداشت، گفتارت خیلی خوب بود، کاملاً درست و بدون اشتباه بود، تو خودت آن کلمه اشتباه رو درست کردي کارت خوب بود. درخواست خودارزیابی گفتار بدون لکنت والد تنها باید بخش هایی از گفتار بدون لکنت را جهت خود ارزیابی کودك انتخاب نماید. نمونه هایی از درخواست خودارزیابی؛ درست گفتی؟ آیا هیچ اشتباهی داشتی؟ آن کلمه را اشتباه گفتی؟ طبیعتاً چنانچه کودك ارزیابی صحیح از گفتار خود ارائه دهد (هیچ لکنتی نداشتم)، والد در پاسخ به کودك می گوید خیلی خوب بود” یا “بله درست گفتی “درخواست خود اصلاحی لکنت واضح درخواست خود اصلاحی لکنت زبان از کودك مؤثرترین عامل درمانی در روش لیدکامب است. در این حالت والد تنها با با درخواست خود اصلاحی از کودك، روش آگاه سازي کودك از لکنت را توسعه می بخشد.

نمونه هایی از درخواست خود اصلاحی

یک کلمه را اشتباه گفتی می خواي دوباره بگی؟ ببین می تونی کلمه سگ را بدون اشتباه بگی؟ روي یک کلمه گیر کردي؟ زمانی که کودك لکنت خویش را اصلاح نمود، اکنون نوبت والد است تا به شیوه بالینی مناسبی به وي پاسخ دهد. به عنوان مثال او می گوید “خیلی خوب بود. تو بر اشتباهت غلبه کردي”، “حالا عالی شد “. البته اگر کودك موفق به اصلاح لکنت خویش نشد، والد همچنان باید از کلامی تشویق کننده و حمایتآمیز براي وي استفاده نماید. والدین در روش لیدکامب در زمان ارائه بازخوردهاي کلامی به ویژه هنگام درخواست خود اصلاحی باید از تحمل و خلق وخوي مناسبی برخوردار باشند. در واقع همیشه این خطر وجود دارد که والدین درج حالت روحی منفی قرار بگیرند و هم زمان با درخواست خود اصلاحی، اضطراب یا شتابزدگی را به کودك خود منتقل نمایند. درخواست براي اصلاح باید به شیوه اي مثبت و حمایت آمیز صورت گیرد.

والد و کودك باید اجازه داشته باشند تا با استفاده از هر 4 روش تحریک کلامی بازخوردي، شیوه مخصوص به خود را پیدا نمایند. همانگونه که پیش تر نیز ذکر شد، در این درمان براي هر کودك به طور فردي اجرا می شود. در واقع به تعداد خانواده هایی که داراي کودك پیش دبستانی لکنتی هستند، روش هایی براي اجراي گفتاردرمانی لکنت زبان با روش لیدکامب وجود دارد. این درمان به صورت کامل بر ارتباط میان کودك و والدین استوار است و از آنجا که هر کودك و والد وي افراد متفاوتی می باشند، چنین ارتباطی نیز متفاوت از بقیه روابط خواهد بود. با وجود اینکه درمانگر در همه موارد پیگیر بازخوردهاي کلامی والدین به پاسخهاي کودك در گفتگوهاي روزمره می باشد، اما باز هم شیوه ارائه این برنامه در هر فرد به گونه اي متفاوت خواهد بود.

اهداف گفتار درمانی در لکنت زبان و نوک زبانی حرف زدن کودک

1. ایجاد و گسترش گفتار مکالمه ‌ای در کودک با لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن که حداقل در ۹۵ درصد موارد ناروانی گفتار نداشته باشد.
2. در گفتار درمانی لکنت زبان حفظ روانی از طریق کاربرد دائمی راهکارهای خود-کنترلی در درمان لکنت زبان موثر است.
3. تقویت و ترغیب گفتار روان در موقعیت های روزمره توسط خانواده و سایر بستگان نزدیک فرد مبتلا به لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن

نکات قابل توجه گفتاردرمانی لکنت زبان و گفتار درمانی در درمان نوک زبانی حرف زدن کودک

1. یک ارزیابی کامل گفتار-زبان با تمرکز خاص روی روانی گفتار ترتیب دهید،انواع ناروانی گفتار و نیز بسامد وقوع و شدت این ناروانی گفتار را در خواندن و مکالمه ارزیابی کنید،رفتارهای تقلایی در لکنت زبان را یادداشت نمایید (برای مثال پلک زدن, تنش سر و گردن).
2. اگر کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار دانش آموز است،یک جلسه تفسیر اطلاعات با افراد مرتبط ترتیب دهید تا یافته‌های ارزیابی به بحث گذاشته شده و برنامه مداخله ای جهت درمان نوک زبانی حرف زدن ارائه شود.
3. با کودک مبتلا به لکنت زبان انواع ناروانی های گفتار او را به بحث بگذارید( مانند کشیده گویی کلمات،تکرار آواها،کلمات یا عبارات،به میان اندازی،استفاده از کلمات شکسته). نوع ناروانی گفتارش را تقلید کنید و رفتارهای مختلفی که با ناروانی طبیعی گفتار ایجاد می شوند را برایش شرح دهید.
4. از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید تا موقعیت هایی را که در آنها لکنت زبان او زیاد میشود (مثل صحبت کردن با غریبه ها یا صحبت کردن با تلفن) و یا کم میشود یا اصلا وجود ندارد (مثل گفت و گو با دوستان نزدیک) توصیف می‌کند،از او بپرسید که آیا در موقعیت های گفتاری حساس اضطراب یا شرم و خجالت دارد.
5. سلسله مراتبی از موقعیت‌های گفتاری مربوط به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار تهیه کنید،آنها را به ترتیب از کمترین شدت لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن تا بیشترین شدت تنظیم نمایید.
6. به کودک با اختلال ناروانی گفتار شیوه های آرمیدگی پیشرونده عمیق عضلانی و تنفسی را آموزش دهید تا او تمایز بین حالت تنش عضلانی و آرامش را متوجه شود.
   
7. کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن را به سمت تمرینات تجسم کنترل شده،هدایت نمایید. هنگام تجسم موقعیت های گفتاری،سلسله مراتب ساده ترین تا سخت ترین موقعیت را رعایت نمایید،از او بخواهید که گفتار روان را در هر یک از سطوح مجسم کند.
8. موقعیت هایی را که از فهرست سلسله مراتب اضطراب کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار انتخاب کرده‌اید به نمایش بگذارید،به تدریج مشکل را اضافه کنید،از او بخواهید تا میزان آرامش خود را در آن موقعیت بررسی نماید،حداقل به ۹۵ درصد روانی در هر سطح دست پیدا کنید.
9. کودک مبتلا به لکنت زبان را در موقعیت های واقعی زندگی خارج از کلینیک گفتار درمانی همراهی نمایید،با موقعیت هایی که در آن روانی به سهولت ایجاد می‌شود،شروع کنید (برای مثال صحبت کردن با دوستان) و سپس به سمت موقعیت‌های مشکل پیش بروید (مثلاً صحبت کردن کودک مبتلا به نوک زبانی حرف زدن با فروشنده یا تماس تلفنی) از اطمینان آفرینی،رهنمودهای آرامبخش و تقویت موفقیت‌ها استفاده نمایید.
10. به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار بیاموزید که دم عمیق و بازدم آهسته انجام بدهد،و مسیر هوا را باز و بدون تنش نگه دارد و این کار را چندین بار تکرار کند.
11. جریان هوای کنترل شده را به کار بگیرید،از کودک مبتلا به لکنت زبان بخواهید که چند بار به آرامی صدای را آوا سازی نماید
12. آوا سازی با شروع راحت را به کار بگیرید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که هجا ها و کلماتی را که با واکه ها شروع می شوند ادا کند،سپس این کار را تا بیان عبارات کوتاه توسعه دهید.
13. انواع مختلف ناروانی طبیعی گفتار را الگو دهید و از کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بخواهید که آنها را تقلید کند،از کودک با مشکل نوک زبانی حرف زدن بخواهید که متن های کوتاه را بخواند و تعمدا روی کلمات مشخصی ،مکث نماید و سپس کلمه هدف را به صورت روان ادا کند. (من سا-سا-سا- سالاد می خواهم).
14. در گفتار درمانی لکنت زبان به کودک آموزش دهید تا جایگاه تولیدی مربوط به لب ها و زبان را به آرامی ایجاد کند تا شدت فشار در تولید همخوان های انفجاری در موقعیت آغازین کلمات کمتر شود،تمرینات تولیدی گفتار درمانی در لکنت زبان را که منجر به تماس خفیف اندام های گویایی در جایگاه های تولید می شود،به کار بگیرید.
15. لکنت زبان ارادی و تماس خفیف اندام‌های تولیدی را به کار ببرید،به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که به سهولت و با سرعت کم رویی هجاهای لکنت شده روش واگویی را به کار بگیرد (تو-تو- تو- توپ) زمانی که کودک مبتلا به لکنت زبان روی روش واگویی تسلط پیدا کرد،تمرین را به سطح عبارت و جمله توسعه دهید،به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که روش واگویی را در حالت محاوره وقتی که مشکل را پیش بینی می کند،به کار بگیرید.
16. به کودک با اختلال ناروانی طبیعی گفتار روش های خود – بازبینی را بیاموزید تا از این طریق تعیین نماید کدام علائم جسمانی (نظیر تنش عضلانی یا علائم غیر ارادی) لحظه شروع احتمالی لکنت زبان یا نوک زبانی حرف زدن را نشان می دهند.
17. نشانه هایی که منجر به پیش‌بینی میشوند را به کار بگیرید،به کودک مبتلا به لکنت زبان بیاموزید هنگامی که لکنتش را پیش بینی می کند (قبل از کلمه پیش بینی شده) سرعت گفتارش را کاهش دهد،شروع راحت را به کار بگیرد یا روی کلمه هدف واگویی کند،و سپس ناروانی گفتار کنترل شده را در کلمات بعدی به کار گیرد تا سرعت گفتار به حالت طبیعی برگردد.
18. به کودک با اختلال گفتار نوک زبانی حرف زدن روش رهایی اصلاحی را بیاموزید به این طریق که کلمه لکنت شده را در همان ابتدا متوقف کرده و سپس بقیه آن را با کاهش سرعت ناروانی گفتار ادا کند و بدون مکث کلمه را کامل کند ( غَ-  غذا) .
19. به کودک با اختلال ناروانی گفتار بیاموزید که بعد از کلمه لکنت شده مکث کند و رفتارهای ناروانی اش را تحلیل کند،تصمیم بگیرد که چه تغییراتی ایجاد کند،سپس کلمه را با تغییرات مناسب تکرار کند (ناروانی: غَ – غَ – غَ غذا مکث : آرامش، اجرای روش حذف: غذا ) .
20. در درمان نوک زبانی حرف زدن بیاموزید که سرعت گفتارش را به سطحی که در آن مشکل اتفاق نمی افتد برساند و این کار را با خواندن متون با سرعت 60 کلمه در دقیقه انجام دهد،به تدریج تعداد کلمات در دقیقه را افزایش دهد،روانی را در هر سطحی حفظ کند تا به ۱۲۰ تا ۱۵۰ کلمه در دقیقه برسد.
21. در درمان لکنت زبان از کودک بخواهید که متن را برعکس (به سمت عقب) بخواند تا برون ده کلامی با سرعت کم را حس نماید،از او بخواهید که متن را به جلو بخواند و سرعت کند گفتارش را حفظ نماید.
22. بعد از تنظیم مترونوم در سرعت پایین،گفتاری با سرعت یک هجا در هر ضربه را الگو بدهید،از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که تقلید کند. در حین انجام تمرین گفتار درمانی لکنت زبان به تدریج سرعت مترونوم را افزایش دهید،وقتی که به سرعت قابل قبول بدون لکنت زبان رسید،مترونوم را به این ترتیب حذف  کنید که در ابتدا گفتار با یک ضربه (تیک) مترونوم آغاز شود و سپس آن را خاموش کنید،کودک مبتلا به لکنت زبان را ترغیب نمایید که گفتار را با همان سرعت ادامه بدهد. در مراحل آخر،قبل از شروع گفتار،سرعت را با مترونوم تثبیت نمایید،آن را خاموش کنید،و از او بخواهید که با همان سرعت صحبت کند.
23. از کودک با اختلال ناروانی گفتار بخواهید که فهرستی از تک کلمات را بخواند،اگر روی کلمه لکنت کرد،او را متوقف کنید،تولید صحیح کلمه را الگو بدهید،از کودک با لکنت زبان بخواهید که آن را روان بگوید و سپس ادامه بدهد،این روش را ادامه دهید،به تدریج طول گفته ها را افزایش دهید تا 90 الی 95 درصد روانی را به دست آورد.
24. در گفتار درمانی در ناروانی گفتار بعد از ایجاد الگوی گفتار آهسته با تولید اغراق‌آمیز،از کودک مبتلا به بخواهید که از این الگو در زمانی که متون کوتاه خوانده می شود و در زمان کاربرد گفتار خود انگیخته تقلید کند،روی یک نظام علامتی به توافق برسید برای مثال،بالا بردن دست که در زمان غیر قابل قبول شدن سرعت و وضوح گفتار به او نشان دهد که باید سرعت را کم کند و با دقت بیشتری صحبت کند.
25. به منظور آموزش کودک مبتلا به لکنت زبان جهت ایجاد مکث های اغراق آمیز بین عبارات و جملات در خواندن و گفتار خود انگیخته،از الگو دادن و تمرین گفتاردرمانی لکنت زبان استفاده نمایید،یک نظام علامتی را برای نشان دادن زمانی که مکث او کافی نیست به کار بگیرید.
26. در گفتار درمانی ناروانی گفتار الگو دادن و تمرین رفتاری را برای آموزش کودک با اختلال نوک زبانی حرف زدن به کار بگیرید تا با تاکید بیشتری روی هجا هایی که به طور طبیعی غیر موکد هستند، صحبت کند،جهت تفهیم آن که هنگام خواندن یا گفت و گو باید تاکید بیشتری بر هجاها داشته باشد از یک نظام علامتی استفاده کنید.
27. در جلسات گفتاردرمانی ناروانی گفتار از طریق ثبت موقعیت های گفتاری و ترسیم نمودار ناروانی گفتار  که اتفاق می‌افتد،کودک مبتلا به لکنت زبان را تشویق نمایید تا مهارت های خود کنترلی را بسط و توسعه دهد،آنچه را که در دفتر روزانه قید می‌شود،تحلیل نمایید تا شیوه های انطباقی که در آینده باید به کار گرفته شود،تشخیص داده شوند.
28. به خانواده کودک با اختلال ناروانی گفتار و سایر بستگان نزدیک آموزش دهید که انقطاع روانی را تشخیص بدهند و گفتار روان را از طریق همراهی کردن،الگو دادن و تقویت گفتار مناسب ترغب نمایند.
29. کودک مبتلا به لکنت زبان را در گردش های خارج از کلینیک گفتاردرمانی همراهی کنید تا اطمینان حاصل نمایید او گفتار روان را به موقعیت های روزمره انتقال داده و راهکارهای خود کنترلی را دائماً استفاده می کند.
30. در تشخیص لکنت زبان و درمان لکنت زبان همچنین درمان نوک زبانی حرف زدن، گفتاردرمانی در ناروانی گفتار موثر است.

سوالات متداول:

1آیا لکنت زبان در کودکان با بزرگسالان متفاوت است؟
بله، لکنت در کودکان معمولاً به دلیل رشد ناکافی سیستم گفتاری است و ممکن است به مرور زمان بهبود یابد. اما در بزرگسالان، لکنت اغلب پایدارتر است و نیاز به درمان تخصصی دارد.

2-آیا تمرینات خانگی برای بهبود لکنت موثر هستند؟
بله، تمرینات خانگی مانند تنفس عمیق، خواندن با صدای بلند و صحبت کردن آهسته می‌توانند مفید باشند. اما این تمرینات باید تحت نظر گفتاردرمانگر انجام شوند.