حسهای دیگری علاوه بر آنچه ما در مورد آنها فکر میکنیم، وجود دارند. حس بویایی، لامسه، چشایی، بینایی و شنوایی مهم هستند اما دریافتهای مهم دیگری نیز وجود دارند. مثلا دانستن اینکه شما از نظر فضایی در کجا هستید. حس حرکت و درک آهسته یا تند بودن آن، آگاهی از وضعیت بدن مثلا در حالت نشسته آیا صاف نشسته اید یا به جلو خم هستید. اطلاعات فقط از طریق حواس پنجگانه دریافت نمیشوند بلکه از طریق سایر حواس که اطلاعات زیادی ایجاد میکنند نیز دریافت میشوند. این حواس در جهت یابی اینکه کجا میخواهیم برویم چطور حرکت کنیم و… به ما کمک میکنند. کودکان با اختلالات طیف اوتیسم غالبا به تجربیات حسی متفاوت و کاردرمانی حسی اوتیسم برای درک و شناخت دنیا احتیاج دارند. آنها ممکن است به تجربیات حسی بیشتر یا کمتر از همسن و سالان خود احتیاج داشته باشند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر، بهترین مرکر اوتیسم تهران، با استفاده از متد های تخصصی و به روز دنیا و هم چنین کاردرمانی حسی در منزل، برای درمان کودکان اوتیسم در حال فعالیت می باشد. توانبخشی اوتیسم شامل کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم و خدمات ماساژ درمانی و سنسوری روم در کنار توانبخشی در منزل موجب بهبود مشکلات حسی کودکان و تسریع تطابق انان با محیط می گردد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
این دنیا پر از تجربیات حسی است که ما را احاطه کرده اند و برای درمان کودکان اوتیسم مفید هستند. کامپیوتر، بوی غذا، لرزشهای ماشین نمونه هایی از این تجربیات حسی هستند که در طول روز با آنها مواجه میشویم. البته در زمان ارائه کاردرمانی حسی اوتیسم باید به وضعیت کودک توجه شود و چنانچه علائمی مثل بی قراری، تعریق، قرمزی صورت گردن و گوشها مشاهده شد فعالیت متوقف شود. متخصصین کاردرمانی حسی در انتخاب و ارائه محرک های حسی جهت درمان کودکان با اختلالات حسی تبحر دارند.
کاردرمانی حسی اوتیسم در کودکان
صاف بنشین، به جلو نگاه کن، اسم خودت را در گوشه چپ و بالای کاغذ بنویس. این موارد از درخواستهای معقول یک معلم است اما اگر کودک درکی از آنها نداشته باشد چه خواهد شد؟ اگر کودک حرکت طبیعی داشته و حسهایش به طور معمولی رشد کرده باشند در انجام این درخواست ها مشکل نخواهد داشت. در صورت تاخیر یا رشد ناکامل این حسها کودک در اجرای درخواستهای این چنینی مشکل خواهد داشت. حتی اگر معانی آنها را بداند در اجرای آنها با مشکل مواجه خواهد شد. درک وضعیت بدن در فضا یک مهارت قلم / کاغذ نیست. برای یادگیری این حس کودک باید با چالش مواجه شود تا بتواند راستای بدن و تعادل خود را حفظ کند. در اینجا به معرفی روشهای سرگرم کننده برای کمک به کودک در یادگیری وضعیت بدن در فضا و اینکه چطور در خانه، پارک یا مکانهای دیگر از طریق ابزارهای در دسترس تحرک داشته باشد خواهیم پرداخت.
تاب سواری یک روش ساده و موثر برای آموزش حس وضعیت در کودک و انجام کاردرمانی حسی اوتیسم است. بعضی از کودکان با اختلالات طیف اتیسم علاقه ای به تاب سواری ندارند و حس ناخوشایندی در اوایل زندگی به آن نشان میدهند. بنابراین والدین از انجام این فعالیت دوری میکنند. اگر کودک برای اجرای این فعالیت بی میل است ابتدا با سرعت آهسته شروع کنید و به هر نحوی که شده این فعالیت را انجام دهید.
روش های کاردرمانی حسی اوتیسم برای درمان کودکان اوتیسم
شما می توانید از انواعی از روش ها برای کاردرمانی حسی اوتیسم به منظور درمان کودکان اوتیسم استفاده کنید، از جمله:
- شما میتوانید کودک را روی تاب نگه دارید یا در یک وضعیت صورت به صورت کود پای خود را به دور شما حلقه کند و یا کودک را روی پای خود نشانده و با یک بازو آن را نگه دارید.
2. تاب دادن به عقب و جلو به صورت آهسته و اطمینان از امنیت کودک ( نگه داشتن کودک) نزدیک خود در وی احساس امنیت ایجاد میکند.
- تاب سواری را بعد از ۲ تا ۳ دقیقه متوقف کنید.
- این فعالیت را روزانه انجام دهید و به طور تدریجی زمان را افزایش دهید تا وقتیکه حس راحتی و آرامش را در کودک مشاهده میکنید . با افزایش زمان میزان حمایت را کاهش دهید و کودک را تشویق کنید تا خودش بدنش را کنترل کند. در نهایت کودک را به سمت خود چرخانده (صورت به صورت) و از وی بخواهید تا بدن خود را کنترل و نگه دارد.
- زمانیکه کودک توانست به تنهایی روی تاب بنشیند اجازه بدهید این فعالیت را خودش انجام دهد.
- بعد از نشست مستقل روی تاب در هر زمانیکه از شما خواست او را هل دهید.
- به کودک آموزش دهید به طور مستقل تاب سواری را با حرکت دست و پای خود انجام دهد.
- هر چقدر کودک بتواند تاب را بیشتر حرکت دهد علاقه بیشتری به ادامه فعالیت خواهد داشت و این مسئله در او احساس کنترل و توانمندی ایجاد خواهد کرد.
نمونه هایی از فعالیت کاردرمانی حسی
این فعالیت یک سرگرمی عالی برای کودکان سنین پایین است.
- روی صندلی نشسته و اجازه بدهید کودک روی زانوی شما بنشیند (پای کودک را بین پاهای خود قرار دهد).
- کودک را از ران و کمر حمایت کنید و بررسی کنید که آیا کودک عضلات پشت خود را فعال کرده و میتواند در یک وضعیت صاف قرار بگیرد؟
- زانوی خود را در حد تحمل کودک بالا و پایین ببرید.
– بازی با توپ تمرین (توپ بادی بزرگ)
این توپها قابل باد کردن و بزرگ بوده و با قیمت مناسب در بازار موجود میباشد اگر شما یکی از این توپها را در منزل دارید میتوانید از آن برای یادگیری موقعیت در فضا به کودک استفاده کنید.
- کودک را در حالیکه صورتش به سمت شماست روی توپ بنشانید.
- ران، لگن و یا کمر کودک را حمایت کنید. این حمایت به اندازهای باشد که در او احساس امنیت ایجاد کند اما اطمینان کامل نداشته باشد.
- اگر کودک نمیتواند با حمایت ران را در حالت صاف نگهدارد. از لگن یا کمر وی را نگهدارید.
- به کودک اجازه دهید تا برای اینکه حواسش پرت شود، اسباب بازی یا شی مورد علاقهاش را در دستانش نگهدارد. این بازی در ایجاد تعادل و فعال شدن عضلات برای حفظ راستای تنه مفید است. از طرفی اسباب بازی به عنوان یک وسیله برای حواس پرتی است که منجر به ریلکس شدن میشود و اجازه فعالیت به بدن خواهد داد این کار برای کاهش استرس، کاهش درگیری ذهنی و کاهش سفتی عضلانی نیز مفید است.
- آرام و ملایم توپ را به سمت جلو عقب و طرفین حرکت دهید. وقتی توپ حرکت میکند، تغییر وضعیت و حفظ راستای بدن کودک را مشاهده کنید. او این تطابقات را بدون اینکه به آن فکر کند ایجاد خواهد کرد.
- همیشه به وضعیت شروع یا وضعیت مرکزی برگردید.
- بین وضعیت شروع و حرکت به جهات مختلف زمان استراحت در نظر بگیرید.
روش هایی برای درمان کودکان اوتیسم
اطلاع از حرکت جهت و سرعت آن حس دیگری است که ممکن است در کودکان با اختلالات طیف اتیسم رشد نکند. آنها ممکن است در مورد حرکت خیلی حساس باشند یا اصلا آن را پردازش نکنند. درک فطری اینکه بدن چطور حرکت میکند از طریق تجربه حاصل میشود. هر چقدر کودک حرکات متنوعتری انجام دهد توانایی درک حرکت در فضا بیشتر خواهد شد. حرکت یک سیستم پیچیده است که چشمها، گوش داخلی و مغز را درگیر میکند.
یک روش برای افزایش آگاهی کودک و درمان کودکان اوتیسم با کاردرمانی حسی اوتیسم، ایجاد سرگرمی ای است که برای انجام این فعالیت به یک اسباب بازی کوچک و نرم مثل عروسک یا توپ نیاز است. این وسیله تقریبا ۵ اینچ (۱۳ سانتیمتر) قطر داشته باشد. ابتدا کودک توپ را در حالیکه بالای سرش نگهداشته به شما میدهد و سپس این کار را در حالیکه توپ بین دو زانو قرار دارد انجام میدهد. شما توپ را برعکس به کودک برگردانید. یعنی اگر توپ بالای سر کودک باشد بین زانوهای کودک قرار دهید. این فعالیت اگر با دوستان انجام شود سرگرم کنندهتر و آسانتر خواهد بود. وقتی توپ به انتهای خط رسید کودک در حالیکه توپ در پشتش قرار دارد به سمت جلو دویده و مجددا این فعالیت را از اول خط آغاز میکند.
روش دیگر انتقال توپ بین کودکان از یک طرف به طرف دیگر است. یعنی همچنانکه توپ به پشت خط منتقل میشود از سمت چپ به راست و راست به چپ جابجا میشود.