رفتاردرمانی از روش های درمانی موثر در درمان کودکان اوتیسم می باشد که در مرکز اوتیسم دکتر صابر اراه می گردد. روش های درمان رفتاری اوتیسم شامل رفتاردرمانی کودکان اوتیسم توسط روش فلورتایم، ABA، PRT و… می باشد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با تجهیزات کامل کاردرمانی اوتیسم و گفتاردرمانی اوتیسم در زمینه درمان کودکان به صورت تخصصی فعالیت می نماید. 46 نیروی با تجربه و متخصص، کاردرمان، گفتاردرمان و روانشناس در مرکز اوتیسم همراه با مربیان رفتاردرمانی مشغول به ارائه خدمات به کودکان اوتیسم هستند.
اهداف رفتاری از طریق تحليل آموزشی توسط دکتر اوتیسم مشخص می شود. در تعریف تحلیل آموزشی می توان گفت: فرایندی است که در جریان آن، هدف کلی آموزش، به وظایف و اعمالی که فرد باید انجام دهد تجزیه می شود. این فعالیت به بیانی دقیق و مشخص انتظاری را که رفتار درمان از فرد دارد بیان می کند. چنین هدفی، هدف رفتاری خوانده می شود. همان طور که می توان پیش بینی کرد این دسته از اهداف بر اساس عملکرد و با رفتار فرد یاد گیرنده بیان می شود، و منظور رفتار درمان از آموزش بخش های مختلف یک موضوع درسی را نشان می دهند. قابلیت مشاهده و اندازه گیری از مهم ترین ویژگی هایی هستند که یک هدفی رفتاری باید داشته باشد. اما چه نیازی به این کار وجود دارد و نوشتن این اهداف چه کمکی به آموزش خواهد کرد؟ در پاسخ می توان گفت که اهداف رفتاری
وظیفه ای را که باید یاد گرفته شود، محدود ساخته و تمام ابهامات و مشکلات ناشی از تعبیر و تفسیر آن را بر طرف می کند.
امکان اندازه گیری و سنجش را فراهم می آورد و به این ترتیب می توان کیفیت و اثر بخشی فعالیت های یادگیری را تعیین کند
رفتار درمان و کودک را قادر می سازد که بتوانند وجود تفاوت های بین سطوح مختلف رفتار را تشخیص بدهند
خلاصه ای کامل و گويا از درس را فراهم می کند و به منزله یک ساخت مفهومی با پیش سازمان دهنده برای یادگیری به کار می رود
تعیین اهداف رفتار درمانی در کودکان اتیسم
برای تعیین اهداف رفتار درمان باید سئوال هایی از خود بپرسد :
فرد باید چه کاری انجام دهد یا چه قابلیتی از خود نشان دهد که مشخص کند هدف را یاد گرفته است؟
آیا فرد می تواند بدون انجام این فعالیت به هدف کلی نایل شود؟ اگر پاسخ بله باشد بهتر است این فعالیت حذف شود و فعالیت دیگری جایگزین شود.
هرچند برای طبقه بندی اهداف رفتاری روش های مختلف رفتاردرمانی اوتیسم وجود دارد، مثلا طبقه بندی گانيه که بر اساس آن اهداف رفتاری را در طبقه های مختلفی می توان قرار داد. هدف های رفتاری بر اساس طبقه بندی بلوم در سه طبقه یا حیطه قرار می گیرند: حیطه شناختی؛ حيطه عاطفی و حیطه روانی حرکتی.
لازم به ذکر است که معمولا جداسازی این حیطه ها از یکدیگر ممکن نیست و تنها برای سهولت در توضیح فعالیت های غالب در یک هدف اقدام به جداسازی و طبقه بندی می کنند. بنابراین چنین جداسازی هایی در اصل مجازی هستند و تنها برای سهولت در کار با کودک اوتیسم انجام می شوند درجه بندی اهداف رفتاری با جزیی از لحاظ دشواری به این صورت است که ساده ترین هدف در ابتدا و دشوار ترین هدف در انتها قرار می گیرند. قبل از آنکه آموزش شروع شود یادگیرندگان بایستی دارای توانایی هایی باشند که به عنوان پیش نیاز در نظر گرفته می شوند، و این پیش نیاز ها همانند پایه هایی هستند که ساختار شناختی فرد پسروی آنها بنا خواهد شد و به فرد کمک می کند که بتواند با موفقیت به هدف های رفتاری (جزئی) دست یابد. این بخش پیش نیاز های شناختی نامیده می شود.
مثال : برای یادگیری ضرب اعداد یک رقمی در یک رقمی، کودک باید مهارت جمع و تفریق دو رقمی را بلد باشد، بنابراین تسلط بر مهارت های مربوط به جمع و تفریق اعداد یک رقمی، از پیش نیاز های ضرب اعداد یک رقمی در یک رقمی است. بارها تجربه کرده اید که عنوان فیلمی برایتان جذاب بوده و باعث شده که آن را انتخاب کنید و با علاقه ببینید، اما پس از چند دقیقه خسته می شوید و مشاهده آن را قطع می کنید و به فکر کاری دیگر می افتید. اغلب علت این است که مقدمات و پیش نیاز های مربوط به موضوع فیلم را ندارید و اطلاعات پایه ای برای درک موضوع مطرح شده در فیلم ضروری است .
شاید تجربه کرده باشید که پس از خواندن چند صفحه از یک کتاب با عنوانی نه چندان جذاب، متوجه می شوید که بر عکس تصور اوليه شما، مطالب جذاب و جالب و قابل درک هستند و بنابراین با علاقه به خواندن ادامه می دهید، زیرا که موضوع را به خوبی درک می کنید و با دانسته های پیشین شما در ارتباط است و پیش نیاز های مربوط به آن را دارید. در جلسه درمان کودک اوتیسم هم چنین اتفاقی می افتد، اگر رفتار درمان از فرایند های شناختی شکل گرفته قبلی کودک اوتیسم، اطلاع نداشته باشد، ممکن است که مطالب آموزشی خود را بدون توجه به قابلیت های آنان انتخاب کند، و در نتیجه مطالب بغرنج و غیر قابل فهم به نظر می آیند. این کار باعث می شود که اهداف آموزشی تحقق نیابند و باعث دلسردی رفتار درمان و کوکد اوتیسم شود. گذشته از آن اگر مطالب آموزشی پیش دانسته های دانش آموزان را منعکس کند، باعث کاهش میزان توجه می شود و مطالب دیگر جذابیتی برای کودک اوتیسم نخواهد داشت .
ارزیابی قبل از درمان مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم
در نخستین مرحله، ارزشیابی کودک اوتیسم شروع می شود. این شیوه از ارزیابی، ارزشیابی تشخیصی خوانده می شود و برای سنجش پیش نیاز های شناختی مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این باید میزان اطلاع کودک اوتیسم از اهداف رفتاری مشخص شود. بنابراین، پیش آزمون با اهداف رفتاری در ارتباط است و آنها را می سنجد و ارزیابی تشخیصی پیش نیاز های شناختی مورد نیاز برای آموزش را بررسی می کند. اگر کودک اوتیسم اطلاعات مربوط به هدف رفتاری خاصی را داشته باشند می توان آن هدف را حذف کرد و با زمان بسیار اندکی را برای مرور آن در نظر گرفت. به هر حال ایده آل آن است که فرد علاوه بر اینکه پیش نیاز های شناختی مربوط به موضوع را داشته باشد اما از پیش آزمون نمره صفر بگیرد، و اطلاعاتی که رفتار درمان به عنوان اهداف رفتاری در نظر گرفته است را بلد نباشید و در اثر آموزش وی این اطلاعات در وی ایجاد شود.
گزینش محتوا، شیوه و مواد آموزشی مناسب با اهداف رفتاری
در هر فرصت آموزشی پیامی وجود دارد که باید منتقل شود. این پیام با استفاده از مجموعه ای از محتواها منتقل می شود و برای انتقال محتوا باید رسانه ای وجود داشته باشد. محتوا اصول و مفاهیمی را دربر می گیرد که به دیگران ارائه می شود، تا به مدد آنها هدف های آموزشی تحقق یابند. در هدف های رفتاری، مضمون محتوا را مشاهده می کنیم، رفتاری که در هدف جزئی یا رفتاری بیان می شود راهنمای گزینش محتوا است. بنابراین تدارک هدف های رفتاری به تعیین محتوا کمک می کند.
مهم ترین محتوای موجود، کتاب های آموزشی برای گروه های سنی مختلف است. اما همان طور که مشخص است، کتاب ها همیشه بدون عیب و نقص نیستند و تغییرات پی در پی آنها نشانگر این امر است که آنها نیازمند رفع نقص و کامل شدن هستند. در هر حال کتاب های مختلف آموزشی، فلش کارت ها و وسایل کمک آموزشی را باید با توجه به سؤالات زیر مورد بررسی قرار دهیم :
آیا محتوای انتخاب شده، رفتارهایی را که از کودک اوتیسم انتظار داریم در او پرورش می دهد؟
آیا این محتوا مناسب من و مرحله رشدی کودک اوتیسم است و با توجه به این موضوع تهیه شده است ؟
آیا توالی مناسبی بین مباحث مطرح شده وجود دارد و سلسله مراتب دشواری در آنها رعایت شده است (یعنی از مراحل ساده شروع می شود و بعد کم کم سطح دشواری آن اضافه می شود ؟)
آیا محتوا با مدت زمان در نظر گرفته شده هماهنگی دارد؟
پس از انتخاب محتوا گزینش شیوه ها و رسانه های مناسب برای انتقال محتوا مطرح می شود، که شامل شیوه ها، روش های آموزش و رسانه هایی است که عامل ایجاد ارتباط و شرایط مطلوب بین کودک و مربی و با والد است. در نظر گیری شرایط و امکانات، نیز از عناصر بسیار مهم هستند که در هنگام انتخاب رسانه باید در نظر گرفته شوند .
ویژگی های یک رسانه باید به نحوی باشد که؛
توجه کودک اوتیسم را به خود جلب نماید
باعث تداوم توجه کودک اوتیسم تا اتمام آموزش باشد
کودک اوتیسم را به پاسخ گویی و ابراز واکنش تشویق کند.
چون یک رسانه واحد، دارای تمامی این ویژگی ها نیست در نتیجه از مجموعه ای از رسانه ها برای رسیدن به یک هدف استفاده می شود. در مورد کودکان دارای اوتیسم، بررسی ها نشانگر غلبه رسانه های دیداری بر ارائه اطلاعات شفاهی است.
رفتاردرمانی در منزل برای اوتیسم
مرکز رفتاردرمانی دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در زمینه بازی درمانی و گروه درمانی و استفاده از تکنیک های مختلف رفتار درمانی نظیر پی آر تی، ABA ، فلورتایم، روش تیچ و… و تجربه بالای تیم تخصصی رفتاردرمان و روانشناسان کودک مرکز توانسته است بهترین نتیجه درمانی را در بهبود اختلالات رفتاری کودکان اوتیسم بدست آورد. همچنین مربیان مرکز اوتیسم دکتر صابر با ارائه خدمات رفتاردرمانی در منزل برای کودکانی که توانایی حضور در مرکز را ندارند در ایجاد رفتار های اجتماعی مناسب و بهبود عملکرد این کودکان به صورت حرفه ای فعالیت می نمایند.
چگونه به کودک اوتیسم آموزش دهیم؟ برنامه آموزشی کودکان دارای اوتیسم باید با ارزیابی دقیق اوتیسم از مهارت های کودک آغاز شود و برنامه حاصل از این ارزیابی توسط دکتر اوتیسم باید به شکل یک برنامه آموزشی اوتیسم انفرادی ارائه شود. کودکان دارای اوتیسم در مقایسه با کودکان دارای رشد عادی از نظر یادگیری تفاوت های فراوانی با یکدیگر دارند اما این گروه از کودکان مهارت های مثبت زیادی نیز دارند. مثلا علاقه مندی به نظم و ترتیب، مهارت های بصری نیرومند و علاقه مندی به یکسانی و وجود علائق قوی و قدرتمند هر چند مدرسه مکانی ویژه برای برقراری تعامل است، اما کودکان دارای اوتیسم علاقه ای به برقراری ارتباط اجتماعی ندارند. بنابراین شیوه های آموزشی برای کودکان اوتیسم باید تغییر کند. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر در زمینه درمان و آموزش کودکان اوتیسم با استفاده از تکنیک های روز دنیا و تجهیزات پیشرفته به صورت یک تیم تخصصی و جامع عمل کرده و موجب پیشرفت های چشمگیری در این کودکان می شود.
آموزش استثنایی دارای ساخت روشی برای افزایش توانایی یادگیری کودکان دارای اوتیسم است. با استفاده از این روش آموزش بصری و تکالیف مختلف آموزشی تعدیل می شود. با استفاده از آن موارد نامشخص و پنهان آشکار می شود، اضطراب کاهش می یابد، مناسب سازی افزایش می یابد و زمینه هایی برای یادگیری کودک فراهم می شود.
ارائه ساخت و چارچوب به محیط کودک دارای اوتیسم معنی می بخشد. انتظارات دیگران از وی را در قالب (رفتاری) مشخص می کند و به کنترل محرک های حسی کمک می کند، اضطراب را کاهش می دهد و توانمندی های یادگیری آنان را فعال می کند. در کل با استفاده از ساخته می توان علائم اوتیسم کودک را کنترل کرد. در بخش مربوط به تیچ این اطلاعات به شيوه مشخص تری و با استفاده از الگوهای عملی ارائه می شود.
بر اساس یافته های (اوزنوف) عملکردهای اجرایی عبارتی است که تفاوت های موجود در عملکرد مغز کودکان دارای اوتیسم را توصیف می کند. این اصطلاح بر مهارت هایی مانند عملکرد ذهنی و مهارت های توالی، کنترل تکانه ها رفتارهای حاکی از تمرکز بیش از اندازه و تفکر و دشواری در کند. آموزش دارای ساخت کمک می کند تا این موارد حل شده و سطح یادگیری فرد
افزایش یابد. این امر شامل موارد زیر است:
١. سازماندهی محیط فیزیکی
۲. استفاده از برنامه های انفرادی
3.تعديل محتوا و مواد آموزشی و روش های مداخله ای که منجر به ارائه اطلاعات به شکل بصری می شود.
برنامه آموزشی برای کودکان اوتیسم
ویژگی ها و محیط
محیط مدرسه باید انعکاسی از نیازهای یادگیری و حمایت های مورد نیاز برای انسجام اجتماعی افراد دارای اوتیسم باشد. فضاهای آموزشی باید سازمان داده شده و دارای ساخت مشخص باشند. سادگی محیط و مشخص بودن بخش های مختلف و دوری از محرک های محل و فضاهای شلوغ، نور، رنگ و صدا باید به عنوان عوامل مخل در نظر گرفته و کنترل شوند. این کار باعث می شود تا کودک بتواند بر روی فعالیت و یا بازی تمرکز کرده و آن را انجام دهد، در بخش حسی اطلاعات بیشتری در این زمینه آورده شده است و محيط آرامی برای آرامش و آسودگی و کنترل اضطراب کودک در نظر گرفته شود.
برنامه های انفرادی
برنامه های انفرادی به کودک نشان می دهد که در طی روز در مدرسه چه اتفاقاتی روی خواهند داد. این برنامه های باید منطبق بر سطح توانایی های کودک باشد. اشياء و مواد مورد استفاده باید نشان دهنده کار و فعالیت و مراحل انجام آن باشد. در این برنامه ها می توان از کلمات و تصاویر و نمادها استفاده کرد. هدف این برنامه ها برای کودکان دارای اوتیسم نشان دادن برنامه فعالیت های روزانه با استفاده از نمادها است. این کار باعث کاهش اضطراب و افزایش سطح توان یادگیری کودک می شود. در بخش مربوط به برنامه های انفرادی این اطلاعات به شیوه مشخص تری و با استفاده از الگوهای عملی ارائه می شود.
ارائه اطلاعات بصری
ارائه اطلاعات به شکل بصری می تواند بسیار مؤثر باشد. توجه به این امر نشانگر ضرورت وجود کامپیوتر در فضاهای آموزشی است. در بخش مربوط به تیچ و استفاده از حمایت های بصری این اطلاعات به شیوه مشخص تری و با استفاده از الگوهای عملی ارائه می شود.
رفتارهای مناسب
این علامت ها باعث ارائه نمادهای قابل درکی از مفاهیم ذهنی می شود. برای آموزش مفهوم (نه) و (ایست) و سایر مفاهیم دشوار. البته این نمادهای کارایی جادویی ندارند باید آموزش داده شوند. آموزش با استفاده از برنامه های متحرک نیز یکی از روش های آموزشی است و استفاده از این روش باعث می شود که کودک در برنامه های گروهی نیز شرکت کرده و آموزش های لازم را ببیند.
تعديل مواد آموزشی
مواد آموزش برای قابل کاربرد بودن با این گروه از کودکان باید تغییر یافته و تعدیل شوند. استفاده از علائق کودکان روش مناسبی برای آموزش و افزایش سطح یادگیری آنان است، اما برای رسیدن به این اهداف به ابزارهایی نیاز هست که تعدیل شده و مناسب سازی شده باشند. مثلا یک ماشین لگویی دارای ساخت برای فعالیتی که نیازمند مرتب کردن است. در این مطلب مثال های دیگری نیز وجود دارد. این فعالیت ها هم مورد علاقه کودک است و هم به وی کمک می کند تا با استفاده از فعالیت های بازی گونه تجارب شان را توسعه دهند (همان طور که می دانید کودکان دارای اوتیسم در این حیطه دچار مشکل هستند).
ارتباط اجتماعی
به منظور برآوردن نیازهای مربوط به برقراری ارتباطات اجتماعی توصیه می شود که کاربرد زبان به پایین ترین سطح خود برسد و هم زمان آموزش های لازم نیز به کودک ارائه شود. استفاده از این‌روش به کودک کمک می کند تا تمرکز کند. کودک را تشویق کنید تا بتواند در کنار یک بزرگسال بازی کند این بزرگسال می تواند بازی را پیش ببرد و کودک را به تداوم برقراری ارتباط تشویق کند. زمانی که کودک آمادگی لازم را کسب کند باید بتواند همراه با یک فرد هم سن فعالیتی معمول و آشنای دارای ساخت را انجام دهد.
نتایج مربوط به کاربردهای آموزش مفاهیم به کودک اوتیسم
در كل، استراتژی های آموزشی پیشنهادی در این مطلب بر اساس درک نوینی است که از اوتیسم ایجاد شده است. در هر حال این استراتژی ها بایستی با توجه به هر کودک تعدیل شوند. امکان آموزش کودک دارای اوتیسم در مدرسه زمانی وجود دارد که با آموزگار دانش و اطلاعات مربوط به اوتیسم را کسب کرده باشد، شیوه های آموزشی مورد استفاده را تعدیل کرده باشد، اهمیت استفاده از استراتژی های مربوط به آموزش با استفاده از تصویر را درک کرده باشد و با استفاده از آن مهارت های ضعیف تر کودک را تقویت کند و با استفاده از آنها برنامه های آموزشی مربوط به اجتماعی شدن و ارتباطات کودک را عینی تر کند .
روش های درمان اوتیسم در کودکان متفاوت است. برای انجام مداخله و کاهش اثر ناتوانی ها و افزایش ظرفیت و توانمندی های افراد دارای اوتیسم روش های مختلفی وجود دارد که بر پایه آنها مداخلات مختلفی انجام می شود. بسیاری از والدین سوال میکنند که واقعا درمان اوتیسم چیست؟ برنامه های درمان اوتیسم ممکن است بر افزایش توانایی انجام مهارت های زندگی روزمره متمرکز باشند، یا برای ارتقاء سطح رفتارهای ارتباطی فرد تدوین شده باشند و یا اینکه توانایی تخیل آنان را هدف قرار داده و تقویت کنند، یا رفتارهای ناسازگارانه و مشکل آفرین آنان مانند آسیب رساندن به خود و یا پرخاشگری نسبت به دیگران را تعدیل کرده یا تغییر دهند. برنامه های دیگری هستند که بر مهارت های آموزشی فرد دارای اختلال اوتیسم، تأکید دارند و اغلب عمومیت بیشتری دارند و در مورد بیشتر اختلالات رشدی کاربرد دارند و استفاده می شوند. مثلا برنامه های مداخله ای گفتار درمانی و یا برنامه های مراکز پیش دبستانی، برنامه هایی هستند که با اندک تغییر و تعدیلی برای کودکان طیف اختلالات اوتیسم کاربرد خواهند یافت. مرکز اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا در حیطه روش های درمان اوتیسم در کودکان پیشتاز می باشد و در قالب یک تیم جامع توانبخشی اوتیسم شامل، دکتر اوتیسم، کاردرمانی، گفتاردرمانی، روانشناسی، بازی درمانی و رفتاردرمانی، ماساژ درمانی در کنار تکنیک های جدیدی نظیر سنسوری روم، اتاق تاریک و اتاق شنیداری، آب درمانی و اتاق تعدبل حسی توانسته است به بهترین نتیجه درمانی برای مراجعین دست یابد.
روش های درمان اوتیسم
تعدادی دیگر از روش های درمان اوتیسم، شامل فعالیت هایی هستند که بر فرصت هایی برای بهبود سطح کیفیت زندگی این افراد و‌اعضای خانواده آنان تأکید دارند. مثلا فرصت هایی به آنان داده می شود تا با استفاده از آن این افراد بتوانند در مراکز عمومی مانند استخر حضور به هم رسانند و با به منظور کسب تجربه شغلی فرصت هایی به دست آورند یا به گروه های حامی از حقوق خود بپیوندند تمامی روش های ذکر شده فوق، فرد دارای اختلال را به طور مستقیم مورد مداخله قرار می دهند اما، روش های درمانی برای اوتیسم نیز وجود دارند که با این افراد به طور غیر مستقیم مداخله کنند، ولی تأكید آنها بر آموزش کسانی است که در ارتباط با افراد دارای اختلالات طیف اوتیسم هستند (مثلا والدین و با مربیان و آموزگاران) تا بتوانند مهارت های مربوط به مراقبت از کودک و با نحوه ارتباط با وی را یاد بگیرند. این روش تأثیر گذاری غیر مستقیم بر کودکان دارای اوتیسم را در نظر دارد، بنابر این تأكيد اصلی آن بر آموزش مربیان و والدین کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم است تا از این طریق سطح اثرگذاری آنان در افزایش توانمندی های کودکان اوتیسم را ارتقاء دهند.
در یک طبقه بندی کلی این روش ها را می توان به چهار گروه عمده تقسیم کرد که در ادامه بحث به هر یک از آنها اشاره می شود
مداخلات کاردرمانی در درمان کودکان اوتیسم
کاردرمانی اوتیسم نقش مهمی را در درمان کودکان اوتیسم ایفا می کند. یک ارزیابی دقیق در زمینه حواس، مهارت ها و توانایی های ذهنی و جسمی کودکان اوتیسم و تدوین برنامه درمانی مناسب برای ارتقاء کارکرد های اجرایی مغز در کودکان اوتیسم و بهبود مشکلات حسی این کودکان از وظایف بخش کاردرمانی می باشد. کاردرمانی کودکان اوتیسم شامل کاردرمانی جسمی، حسی حرکتی، کاردرمانی ذهنی،کاردرمانی دست، کاردرمانی SI می باشد. جهت آشنایی با این درمان به مطلب کاردرمانی کودکان اوتیسم مراجعه نمایید.
درمان گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم
گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم با استفاده ار تکنیک های مختلف درمانی هم در جهت تولید گفتار درکودک و هم در راستای اموزش مهارت های ارتباطی و اجتماعی از قبیل نحوه ایجاد ارتباط، مهارت های دوست یابی، درک گفتار دیگران و توانایی بیان درخواست ها توسط گفتار درکودکان اوتیسم فعالیت می نماید
مداخلات روانی – آموزشی در درمان کودکان اوتیسم
این روش برنامه آموزشی، رفتاری و سایر تکنیک های آموزشی است که معطوف به ایجاد تغییر در رفتار کودک اوتیسم و دادن فرصتی برای رشد و بهبود ذخیره رفتاری وی است.
این حیطه شامل موارد زیر است:
مداخلات رفتاری : به منظور ایجاد تغيير در رفتار یک فرد و تقلیل رفتارهای ناخواسته و افزایش رفتارهای مثبت مورد استفاده قرار می گیرد. بازی های گروهی جزو این گروه می باشد.
مداخلات مبتنی بر مهارت: به منظور ایجاد، نگهداری و حمایت از مهارت های ویژه و مورد نیاز فرد استفاده می شود
مداخلات مبتنی بر ارتباط: به منظور ایجاد حس ارتباط با دیگران، تشویق به نزدیکی و دلبستگی با دیگران انجام می شود
برنامه هایی که در این روش ها استفاده می شوند عبارتند از: مداخلات جامع اولیه رفتاری، تیچ روش برقراری ارتباط با استفاده از مبادله تصوير و برنامه درمان با استفاده از فعالیت های روزانه . در این مطلب اطلاعاتی در مورد اصول اساسی و پایه ای مربوط به آموزش افراد دارای اوتیسم در محیط های آموزشی ارائه می شود. در مورد ظرفیت یادگیری افراد دارای اوتیسم و چگونگی اثر انطباق با محیط و مواد آموزشی در به فعل در آمدن توان یادگیری این کودکان مطالبی ارائه می شود. مدارس مناسب برای افراد دارای اوتیسم راهنمایی های مورد نیاز مربیان و کارکنان را به منظور فراهم کردن تغییرات لازم برای این کودکان در مدرسه فراهم می کند.
با استفاده از این راهنمایی ها برنامه های آموزشی انفرادی برای برآوردن نیازهای انفرادی افراد نیز ایجاد می شود کودکان دارای اوتیسم نیازمند برنامه های ویژه ای هستند تا با استفاده از آنها نیازهای آموزشی خاص شان برآورده شود و به برنامه های آموزشی سایر همکلاسی های خود نیز دسترسی داشته باشد. کلید دسترسی کودکان به تجارب مناسب آموزشی آگاهی مربیان از نیازهای ویژه هر کودک است. معلمان، متخصصان و دستیاران آموزشی باید از نحوه تأثير اوتیسم بر هر کودک و شیوه های یادگیری وی آگاه باشند. باید از چگونگی تأثیر اوتیسم بر توانایی برقراری ارتباط کودک و سازگاری اجتماعی وی آگاه باشند و باید ارتباط مناسبی با والدین برقرار کنند تا اطلاعات دقیق و جامعی در مورد کودک به دست آورند. این اصول و اطلاعات باید به عنوان پایه های اصلی برنامه کاری مدرسه و راهنمایی برای کیفیت برنامه های آموزش انفرادی در نظر گرفته شود.
درمان های مکمل برای درمان کودکان اوتیسم
از درمان های مکمل و نوین در حیطه درمان کودکان اوتیسم می توان به موارد زیر اشاره نمود:
بازی درمانی در جهت کنترل رفتار و آموزش مهارتهای ارتباطی
سنسوری روم جهت تعدیل مشکلات حسی اوتیسم
ماساژ درمانی در اوتیسم جهت آرام سازی و بهبود مشکلات حسی کودکان
اتاق شنیداری جهت پرورش مهارت های شنیداری و تعدیل حساسیت شنیداری کودک اوتیسم
اتاق تاریک در جهت بهبود مهارت های ادراک و توجه بینایی در کودکان اوتیسم
آب درمانی اوتیسم
سوالات متداول:
1- آیا رژیم غذایی خاصی برای درمان اوتیسم مؤثر است؟
برخی خانوادهها از رژیم‌های بدون گلوتن و کازئین (GFCF) استفاده میکنند، اما شواهد علمی قطعی وجود ندارد. بهتر است با متخصص تغذیه مشورت شود.
2-تفاوت درمان اوتیسم خفیف و شدید چیست؟
در اوتیسم خفیف، تمرکز بر تقویت مهارتهای اجتماعی و ارتباطی است. در اوتیسم شدید، درمان‌ها بیشتر روی کنترل رفتارهای چالش‌برانگیز و خودیاری متمرکز هستند.
در بررسی های انجام شده چندین مورد از مشکلات کودکان اوتیسم که والدین را نگران آینده کودکانشان می کند مشخص گردیده است . مشکلات اوتیسم می تواند موجب تاخیر در آموزش، مشکلات ارتباطی و.. شود. همچنین مشکلات اوتیسم در بزرگسالی شامل مشکل در یافتن شغل، تشکیل خانواده و زندگی مستقل می باشد که در زیر به آن اشاره می شود. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن امکانات روز دنیا به درمان کودکان اوتیسم در حیطه کاردرمانی، گفتار درمانی و روانشناسی کودک جهت رفع مشکلات بیماران اوتیسم می پردازد. دکتر اوتیسم با بررسی دقیق مشکلات اتیسم برنامه کاملی جهت درمان کودکان اوتیسم مشخص می نماید.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
مشکلات اوتیسم چیست؟
تعامل اجتماعی عبارت است از توانایی تطبیق یافتن و سازگار شدن با موقعیت‌های اجتماعی موجود و آتی، از طریق الگوبرداری سریع اجتماعی خیلی مهارت ها را بدون هیچ آموزشی به دست می‌آوریم. اما کودکان مبتلا به اوتیسم زمانی که هر یک رابطه دوطرفه قرار میگیرند با مشکلاتی از قبیل شناخت الگوهای اجتماعی و بروز رفتارهای مناسب احساسی و اجتماعی روبرو میشوند.
مشکلات عملکرد اجرایی کودکان اوتیسم
عملکرد اجرایی به توانایی شناختی بالاتری در زمینه برنامه ریزی طولانی مدت، انتخاب و آغاز رفتارهای هدفمند و انجام چندین کار با هم و سازماندهی بین آن ها نیازمند است. اینکه آیا آسیب در عملکرد اجرایی دلیل یا نشانه ای از اوتیسم است. هنوز مشخص نشده است.
نقص در عملکرد اجرایی شامل مشکلاتی در درک احساسات، اشکال در تشخیص بیان چهره های مختلف، همچنین مشکلاتی در تقلید رفتار دیگران و بازی‌های تخیلی است. همچنین مشکل در برنامه ریزی برای شروع و خاتمه یک کار به نقص عملکرد اجرای فرد نسبت داده میشود.
مشکلات ارتباطی کودکان اوتیسم
برقراری رابطه دوستی نیز مثل خیلی از رفتارهای دیگر در مرحله معینی از رشد کودک صورت میگیرد. در مراحل اولیه کودک یاد می گیرد که در موقعیت بازی با کودکی دیگر شریک شده تا با آن کودک بازی کند. به وسیله این تغییر، مهارتهای مشارکت کرده و رعایت نوبت ایجاد میشود اما یادگیری این مرحله به مرحله ی پس از آن که مستلزم درک متقابل در ارتباط دوستانه است، برای اغلب کودکان مبتلا به اوتیسم دشوار است. این قبیل کودکان به منظور پیشبرد رابطه دوستانه نیاز به حمایت دارند. این کودکان برای درک و پیشبرد جنبه‌های رابطه دوستانه نیاز به تمرین و آموزش در زمینه سلام کردن، تحسین کردن، نشان دادن مراقبت و دلسوزی و کمک کردن به دوست خود در مواقع ضروری دارند.
مشکل ارتباطات غیر کلامی
کودکان مبتلا به اوتیسم در درک ارتباطات غیرکلامی مشکلاتی دارند. آنها ممکن است نتوانند حالات چهره ها و طعنه (ادا و اطوار ها) را تشخیص دهند و امکان دارد از یک جوک یا مکالمه برداشت غلطی کنند که این می تواند آنها را در معرض تمسخر دیگران قرار داده و در نتیجه موجب انزوای اجتماعی هر چه بیشتر آنها شود.
مشکل ارتباطات کلامی
یکی از ویژگی های کلینیکی که درباره اوتیسم گزارش شده، رشد نزدیک به زبان طبیعی در آن هاست. اگرچه رشد معنایی ممکن است یک جریان نسبتاً طبیعی را در آن طی کند ولی در عمل، کاربرد قوانین موجود در زمینه های اجتماعی در این گونه کودکان دچار اختلال است. این کودکان در اتمام یک مکالمه، ایجاد تماس چشمی موثر و آغاز کردن مکالمه و حفظ موضوعی که آنها انتخاب نمی‌کنند، با مشکل روبرو هستند. گفتار درمانی اوتیسم در جهت بهبود مهارت های ارتباطی کودکان اوتیسم نقش مهمی دارد.
دستاوردهای تحصیلی
اگرچه کودکان مبتلا به اوتیسم توانایی ذهنی در حد متوسط و متوسط رو به بالا دارند، ولی برای تحصیل نیاز به تلاش زیادی دارند. کودکان مبتلا به اوتیسم که بهره هوشی آنها حداقل در حد متوسط تخمین زده شده است، به دلیل نقص در یکپارچگی عملکرد سیستم عصبی، با مشکلات تحصیلی رو به رو هستند. منظور از این یکپارچگی تلفیق اطلاعات و داده های مختلف برای ایجاد بالاترین حد معناست و به عبارت دیگر ایجاد درکی از موقعیت‌ها و وقایع است. کاردرمانی اوتیسم در جهت افزایش توانایی های ذهنی کودکان اوتیسم نظیر حافظه، توجه و ادراک به بهبود مهارت های تحصیلی کودکان اوتیسم کمک می کند.
مدیریت بر خود و حل مشکلات اوتیسم در بزرگسالی
مدیریت بر خود به چهار گروه کلی تقسیم بندی می شود: کنترل خود، ارزیابی خود، آموزش خود و راهنمایی خود. کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا به راهنمایی مستقیم جهت رشد مهارتهای مدیریتی خود نیاز دارند. این کودکان به خصوص در زمینه‌های کنترل خود، تعادل هوشیاری و ایجاد آرامش درخود، با مشکل روبرو هستند. بعضی از این کودکان برای ایجاد آرامش در خود و کنترل رفتار خود ممکن است به اعمالی مثل رقصیدن، تکان دادن دست ها، دست زدن و یا ضربه زدن با انگشتان روی آورند. آموزش این موارد موجب بهبود عملکرد کودک و حل مشکلات اوتیسم در بزرگسالی می شود.
ادراکات حسی
کودکان مبتلا به اوتیسم در پردازش حسی با مشکلاتی روبرو هستند. اطلاعات حسی که از هفت حوزه حسی (بینایی، بویایی، چشایی، لامسه، عمقی، وستیبولار، شنوایی) دریافت می شوند، اگر به صورت موثر دریافت، سازماندهی و پردازش نشوند، باعث بروز رفتارهای غیر معمول بسیاری در این کودکان می گردند.
مهارت های حرکتی از دیگر مشکلات بیماران اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولاً دست و پا چلفتی به نظر می رسند. تحقیقات نشان داده که این کودکان در حرکت جابجایی، تعادل، نوشتن، استفاده از قیچی، توازن و هماهنگی چشم و دست ها دچار مشکل هستند و به همین خاطر به این نتیجه می‌رسند که باید از فعالیت های ورزشی و بازی کناره گیری کنند که همین باعث تشدید انزوای اجتماعی آنها میشود. برای رفع این مشکل و ایجاد انگیزه در کودک میتواند فعالیت های حرکتی را با کارهای مورد علاقه وی همراه نمود. مثلا اگر کودک مبتلا به اوتیسم در فعالیت‌های فیزیکی و مهارتهای حرکتی مشکل دارد، میتوان در طول این گونه فعالیت‌ها وظایف دیگری از قبیل نگهداری از وسایل محاسبه ی امتیاز ها و یا زمان را به عهده او گذاشت و کودک را از فعالیت حرکتی معاف کرد.
مشکلات خواب در ا.تیسم:
اختلالات خواب یکی از شایعترین چالشهای کودکان مبتلا به اوتیسم است که براساس مطالعات سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حدود ۵۰ تا ۸۰% این کودکان را درگیر میکند. این مشکلات نهتنها کیفیت زندگی کودک را تحت تأثیر قرار میدهد، بلکه فشار قابل توجهی بر خانوادهها وارد میسازد. در این مقاله، به بررسی ریشههای خواب نامنظم، تأثیرات آن بر عملکرد روزانه و روشهای علمی بهبود خواب در کودکان اوتیستیک میپردازیم.
علل اصلی اختلالات خواب در اوتیسم
اختلال در ترشح ملاتونین: ملاتونین، هورمون تنظیم‌کننده چرخه خواب و بیداری، در بسیاری از کودکان اوتیستیک به‌صورت غیرطبیعی ترشح میشود. تحقیقات دانشگاه هاروارد نشان میدهد جهش‌های ژنتیکی مرتبط با اوتیسم، ممکن است بر عملکرد غده پینهآل (مسئول تولید ملاتونین) تأثیر بگذارند.
حساسیتهای حسی: نور، صدا یا حتی جنس لباس خواب میتواند موجب تحریک‌پذیری و بیقراری کودک شود. برای مثال، کودک ممکن است به‌دلیل صدای تیکتاک ساعت یا نور LED شارژر تلفن، ساعت‌ها بیدار بماند.
اضطراب و افکار تکراری: کودکان اوتیسم اغلب در «خاموش کردن ذهن» مشکل دارند. نشخوار فکری درباره اتفاقات روزانه یا نگرانی از تغییرات احتمالی (مثل مسافرت فردا) میتواند خواب را مختل کند.
پیامدهای خواب نامنظم بر کودک و خانواده
کم‌خوابی یا خواب بیکیفیت، افزایش رفتارهای کلیشه‌های، تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز در یادگیری را به دنبال دارد. از سوی دیگر، والدین به‌دلیل بیدار ماندن‌های مکرر کودک، دچار خستگی مزمن و استرس روانی میشوند که این موضوع بر کیفیت مراقبت از کودک تأثیر میگذارد. مطالعه‌های در مجله Autism Research تأکید میکند کودکان اوتیستیک با اختلال خواب، تا ۳ برابر بیشتر از همسالان خود در معرض مشکلات رفتاری شدید قرار دارند.
سوالات متداول:
1-مشکلات تحصیلی کودکان اوتیسم معمولاً چه هستند؟
تمرکز بیشازحد روی جزئیات (مثلاً حفظ کردن کل متن بدون درک مفهوم)، مشکل در پیروی از دستورالعمل های گروهی، و خستگی سریع به دلیل اضافه بار حسی از موانع رایج تحصیلی هستند. استفاده از برنامه های آموزشی فردی (IEP) ضروری است.
2-مشکلات اوتیسم در نوجوانی چگونه تغییر میکند؟
در نوجوانی، مشکلاتی مانند اضطراب اجتماعی، افسردگی، و مشکل در مدیریت هیجانات تشدید میشود. همچنین، تغییرات هورمونی ممکن است حساسیت های حسی یا رفتارهای تکراری را افزایش دهد. حمایت روانشناختی و آموزش مهارت های زندگی در این دوره حیاتی است.
مشکلات کودکان اوتیسم با افزایش سن و شروع دوران نوجوانی و بزرگسالی رنگ دیگری به خود میگیرد.از علائم اوتیسم در بزرگسالی (آسپرگر)می توان به گوشه گیری ، عدم توانایی در ایجاد ارتباط مناسب با افراد و مشکلات تطابقی اشاره کرد. علائم اوتیسم در بزرگسالان موجب عدم توانایی فرد در یافت شغل مناسب و مشکلاتی در زمینه برقراری ارتباط عاطفی صحیح می باشد. تشخیص اوتیسم در بزرگسالی و درمان علایم اوتیسم می تواند کمک بسزایی در بهبود روند زندگی این افراد نماید. مرکز درمان اوتیسم دکتر صابر به ارائه خدمات کاردرمانی اوتیسم، گفتار درمانی اوتیسم و روانشناسی در زمینه کودکان اوتیسم و بزرگسالان مشغول به فعالیت می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
علائم اوتیسم در بزرگسالی
از علائم و نشانه های اوتیسم در بزرگسالی که توسط دکتر اوتیسم تشخیص داده می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشکلات حسی و اختلالات پردازش حسی در بزرگسالی
عدم توانایی در برقراری ارتباط چشمی مناسب با افراد
مشکل در ایجاد روابط عاطفی و عاشقانه
دشواری در استمرار رابطه و دوست یابی
مشکل در ابراز احساسات و بیان نیازهایش
دایره علایق محدود و کلیشه ای
عدم انعطاف پذیری و رفتار های وسواس گونه
تکرار یک برنامه ثابت روزمره
اختلالات اضطرابی و اختلال خواب در افراد اوتیسم در بزرگسالی شایع است
درمان اوتیسم در بزرگسالان
درمان های اوتیسم در بزرگسالی شامل کاهش رفتار های غیر عادی و افزایش ارتباط اجتماعی در فرد اوتیسم است که توسط درمان های زیر صورت می گیرد:
دارو درمانی در جهت کاهش اختلالات خلقی، اضطراب و مشکلات خواب در فرد مبتلا به اوتیسم
درمان مهارت های کلامی توسط گفتار درمانی و گروه درمانی
اصلاح رفتار توسط تکنیک های رفتاردرمانی
درمان مهارت های ارتباطی توسط آموزش های ویژه روابط اجتماعی
مشکلات اوتیسم در بزرگسالان از زبان خودشان
اودل شپرد می گویند ، حقیقتا خاطره انسان همانی است که به دست فراموشی سپرده میشود. دوران دبیرستان من مصداق این ضرب المثل است. شاید این پرده از نمایشنامه زندگیم بسیار غمگین باشد، و همین امر باعث شده است تا تنها قسمت‌های ناچیزی از آن را به خاطر بیاورم. به محض سرک کشیدن به صندوقچه خاطراتم، هجوم بی امان احساسات منفی آغاز میشود و حس انزوا و غربت تمام وجودم را در بر میگیرد. دهان به سرعت خشک میشود و بی اختیار به دنیای درون پناه میبرم. آنجا ماوای امنی است که دیگر از راهروهای شلوغ مملو از دانش‌آموزانی که مرا برآشفته میکنند، خبری نیست و احساس ناهنجار طرد شدن و واکنش های ناخوشایند آموزگارانم مرا نمی آزارد. مانند همه آنهایی که مبتلا به اوتیسم هستند، من هم قابلیت پذیرش تغییرات در کمال آرامش و صبر را نداشتنم.
پس از اتمام دوره در مدرسه، قدم به کلاس هفتم در مدرسه دخترانه ، گذاشتم که مدرسه خصوصی بزرگی مملو از دختران طبقه مرفه جامعه بود. این محیط متفاوت بسیاری با مدرسه ابتدایی ام داشت که تنها سیزده دانش‌آموز در یک کلاس بودیم و یک آموزگار مسئول تمام دروس بود. همچنین دست اندرکاران این مدرسه با والدینم ارتباط تنگاتنگی داشتند. قدم گذاشتن به این مدرسه که بین ۳۰ تا ۴۰ نفر در یک کلاس بودند و هر مبحثی معلم خاص خود را داشت، برایم تجربه گیج کننده و ناگوار بود. من گیج و سردرگم در میان ازدحام و سر و صدای دانش آموزان بودم و ناتوان از عملکرد قابل قبول در دروسی مانند ریاضی و انگلیسی که قابل یادگیری به صورت تصویری نبودند. آنها مفاهیم انتزاعی بودند و قابل بیان در چارچوب شی یا شکل نبودند. تنها موردی که از کلاس ریاضی به خاطر می‌آورم نمایش علمی از معنای عدد (پی) عدد ثابتی که برای محاسبه محیط دایره در نظر گرفته شده است. به یاد دارم که معلم یک دایره مقوایی را برداشت و نخی را پیرامون او پیچید و به کلاس نشان داد که اندازه آن سه برابر قطر و اندکی بیشتر میشود که معادل ۱۴/۳ است. این برایم به مثابه واقعیت بود. من آن را دیدم و فهمیدم. زیست شناسی هم بسیار برایم مطلوب و مفهوم بود، چون یادگیری تصوری بود نه تربیتی و استنتاجی. در دبیرستان نیز در دروسی مانند جواهرسازی و کاردستی بسیار موفق بودم. ما با نقره حقیقی کار می‌کردیم و من در طراحی جواهرات خاص بسیار ماهر بودم. اما در اینجا نیز مثل دبستان اگر مبحثی را درک نمی کردم، بی حوصله می شدم و این بی حوصلگی منجر به شیطنت می شد. وقتی به گذشته فکر می کنم، دو دلیل را برای رفتارهای ناپسند خود پیدا می کنم.
اولین دلیل آن خستگی و کلافگی بود ولی دلیل دوم این بود که می خواستم عکس‌العمل همکلاسی هایم را پس از انجام آن عمل ببینم، یا واکنش همگان را به صورت باز شدن مچم مشاهده کنم. مثال بارز آن کلاس ورزش بود که صبر می‌کردم تا دخترها وارد سالن شوند، سپس لباس‌های فرم شان را قایم می کردم و پس از اتمام کلاس دقایق زیادی را با خود می خندیدم و از این ور و آن ور دویدن دخترها برای یافتن لباس‌هایشان لذت می بردم. آنها اغلب مجبور بودند که لباس ورزش خود را برای حضور در کلاس بعدی به تن کنند و همیشه لباس خودم را هم پنهان می‌کردم تا به من شک نکنند. یکی از کارهای دیگری که مورد علاقه ام بود گره زدن نخ های کره به کشوی میز همکلاسی هایم بود که به محض باز کردن کشوی میز کرکره ها پایین می افتادند و هیاهو جارو جنجال زیادی در کلاس برپا می‌شد. حرکاتی از این قبیل باعث سرگرمی و بیرون آوردن کلاس از آن جو کسل کننده می شد. البته مدرسه گزارش عملکرد ضعیف درسی و رفتاری مرا به مادرم می داد. مادر در تماس تلفنی با روانپزشکم دکتر استین نگرانی های خود را عنوان کرد. او از دوستان مدیر مدرسه چری هیلز بود. دکتر استین در نامه ای خطاب به ایشان نوشت :
خانم گرندین در تماسی تلفنی اظهار نگرانی کرد که شاید در میان معلمان مدرسه تان سوءتفاهمی در مورد تمپل پدید آمده باشد. این خانواده را از جولای ۱۹۵۶ می شناسم، اما کاردرمانی خود را با تمپل از دسامبر ۱۹۵۸ تا ژوئن ۱۹۵۹ ادامه داده‌ام.
تمپل از آن دسته بچه های غیر معمولی است که کودکی بسیار سختی را پشت سر گذاشته است.و اشتباهاً در زمره معلولان مغزی قرار گرفته است. آزمایش های فیزیولوژیکی بسیار دقیق در ۱۹۵۶ و مجددا ۱۹۵۹ و همچنین مشاهدات طولانی مدت من دلایل محکمی بر رد این ادعا هستند. همانطور که مستحضرید، تست های فیزیولوژیکی بیانگر اختلالات ارگانیک اند. تمپل در ۱۹۵۶ امتیازی معادل ۱۲۰ را در تست هوش کسب کرد و مجددا ۱۹۵۹ این امتیاز به ۱۳۷ رسید. اما عملکرد او در حد این هوش فوق العاده نبود و ضعیف تر است. اجازه دهید که نظر خود را به عنوان یک روانشناس مختصرا برای شما عنوان کنم : خلاصه کلام این است که تمپل دختری است با ضریب هوشی بسیار بالا که ضعف ها و مشکلاتش فرصت ابراز و استفاده خلاقانه از این هوش را به او نمی‌دهد. اگر این موضوع را از دیدگاه نه چندان بدبینانه بررسی کنیم، با صاف و سادگی مواجه می‌شویم که کمی بیشتر از حد معمول است، و تحت فشارهای جدی در برخورد با واقعیت ضعیف است، و خصلت مبتنی بر امیال آنی او مناسب یک نوجوان ۱۱ ساله نیست. از دیدگاه خوش بینانه تر هیچ مورد عجیبی در او دیده نمی شود، نیروی عقلانی او کاملا فعال و تحت کنترل است، هوش کاربردی و قابلیت روبه رو شدن با واقعیت های جدید در او مقابل مشاهده است. البته تمام این موارد نیاز به تلاش بیش از اندازه او دارد. تمپل یک بیمار روانی یا حتی در موقعیتی نزدیک و آن هم نیست. شاید بتوان او را بچه ای عصبی یا روان رنجور نامید، شخصیت او شکل یافته و کامل است و توان حفظ این هماهنگی شخصیتی را به جز در موارد فشارهای عصبی حاد کاملاً دارد. در حال حاضر او روی جنبه های سالم تر و پربارتر شخصیت خود کار میکند، و افت و خیزهایی هم که در او دیده میشود جزئی از روند رشد اوست. از ملاقات آخرمان تا به حال تفاوت زیادی در او دیده می شود. به عقیده من تمپل دارای توانایی های خارق العاده‌ای است و بسیار خلاق است، اما بعضی از حرکات عجیبش باعث انگشت نما شدنش میشود. او قدم به دنیای بلوغ گذاشته است و در حال ترک مدرسه ای است که کارکنان آن در بدترین وضعیت او را به شاگردی قبول کرده اند، و در عین حال نهایت حمایت را از او کرده اند، و پیشرفت او نیز برایشان بسیار مطلوب بوده است. لطفاً در صورت نیاز به هر گونه همکاری و یا توضیح بیشتر، مرا در جریان بگذارید. و از اینکه طی دو سال گذشته موفق به دیدار یکدیگر نشده ایم، بسیار متاسفم.
درمان اوتیسم در بزرگسالی
نظر دکتر استین در مورد پیشرفت من کاملا درست بود. من سعی زیادی در هماهنگ شدن با محیط اطراف و عدم ایجاد تنش می کردم و سند موجهی برای اثبات این ادعا دارم و آن انتخاب شدنم در کمیسیون مجمع عمومی بود که افتخار بزرگی محسوب می‌شد. هر هفته یک بار دانش آموزان برای شرکت در این تجمع صف می کشیدند و من نقش پلیس را در این مجموعه اجرا می‌کردم. اگر کسی صحبت می‌کرد یا ادای خاصی را در می آورد، به او نمره منفی می دادم. آنجا که علاقه بسیاری به شرکت در این گردهمایی داشتم حداکثر تلاش خود را برای پرهیز از شوخی های بی مورد از جمله پنهان کردن لباس‌های ورزشی همکلاسی هایم می کردم. موارد دیگری هم برای اثبات پیشرفت من وجود دارد. من سریال تلویزیونی فلق را در تلویزیون دنبال می کردم، از خواندن کتاب های علمی تخیلی لذت می بردم، و علاقه و کنجکاوی هر زیادی در طراحی ماکت هواپیما از خود نشان می‌دادم. طرح های نو و عجیبی را در ساختن آنها به کار می بردم تا شاید موفق به بلند کردن آنها از زمین شوم اشیا پرنده همیشه مورد علاقه من بوده اند. در کودکی یک بادبادک کاغذی درست کردم تا پشت سه چرخه ام پرواز کند. در آن روزها به این نتیجه رسیده بودم که اگر بالهای بادبادک را صاف تخت و انتهای آن ها را به بالا خم کنم، بهترین نتیجه را خواهم گرفت، ولی از دوام بادبادک به مقدار اندکی کاسته خواهد شد و با شیب زیادی در هوا پرواز خواهد کرد. سال‌ها بعد در وال استریت جورنال اعلامیه ای را درباره ساخت نوع جدیدی از جت خواندم که دو بالچه کوچک در انتهای بال های اصلی آن کار گذاشته بودند ،و این درست مانند آن بادبادکی بود که سال‌های پیش ساخته بودم این علاقه شدید به مهندسی را بدون شک از پدربزرگ مهندسم به ارث برده‌ام. او و یکی از همکارانش اصلی ترین قسمت دستگاه هوانوردی اتوماتیک را طراحی و الگوسازی کردند. نام این قطعه سوپاپ شار است. و حرکات باله های هواپیما را از طریق میدان مغناطیسی زمین حس میکند. این اختراع عظیم امروزه نیز در جت های مسافربری استفاده میشود. پدربزرگم رفتاری آرام و صبورانه داشت و هیچ کدام از سال هایم را بی پاسخ نمی گذاشت. (چرا آسمون آبیه؟) یا (چی باعث جزر و مد میشه؟) بی‌وقفه سوال می کردم و او هم پی‌درپی جواب های علمی و صحیح اما در حد درک و فهم من می داد. اما علیرغم این استعداد خلاق در ارتباط با مردم بسیار ضعیف بودم. مردم از رفتار غیر معمول، نحوه سخن گفتن، ایده های عجیب، لطیفه ها و شوخی‌هایم هیچ استقبالی نمی کردند، و از همه بدتر نمرات درسی ام بسیار پایین و تاسف بار بود. اما آنچه که باعث اخراج من از مدرسه دخترانه چری هلیز پس از دو سال و نیم شد، نه نمرات پایین من بود و نه شوخی ها و شیطنت هایم، بلکه قشقرق ها و خشونت ها و عدم کنترل رفتارم بود. همکلاسی هایم را آزار می دادند و من هم در عوض آنها را کتک می‌زدم. بارها به دلیل ناپسند بودن رفتارم اخطار گرفته بودم. روزی یکی از همکلاسی هایم ماری لوری، در راهروی مدرسه از کنارم گذشت تا به کلاس موسیقی برود. او با پوزخندی دماغ خود را بالا کشید و به سمت من چرخید و گفت : عقب افتاده! تو بیشتر از یک موجود عقب افتاده نیستی! خشم با سرعت و حرارت فراوان تمام وجودم را فراگرفت و کتاب تاریخی را که در دست داشتم، به عقب بردم و با شدت به سمت او پرتاب کردم و کتاب نیز مثل یک موشک هدفمند به چشم های ماری اصابت کرد.
او فریاد زد و من هم بدون آنکه حتی زحمت برداشتن کتاب تاریخ را به خودم بدهم، صحنه را ترک کردم. آن شب در منزل بودیم که زنگ تلفن به صدا در آمد. به محض برداشتن گوشی، صدای مدیر مدرسه آقای هارلو به گوشم رسید. او بدون اینکه سراغی از والدینم بگیرد، خطاب به من گفت، از فردا زحمت مدرسه آمدن را به خودت نده. تو اصلاح شدنی نیستی. مادر لوری خیلی ناراحت است و تو باید این کارت ممکن بود باعث کور شدن او بشوی، و تمام اینها به دلیل رفتار غیر قابل کنترل و زشت توست. گوشی را سر جایش گذاشتم. خشم و بی قراری درونم فوران می‌کرد و در حالی که می لرزیدم، حالت تهوع شدیدی را احساس کردم. آقای هارلو حتی حاضر نشد که ماجرا را از زبان من بشنود. او مطمئن بود که چون من متفاوت هستم، حتما گناهکار هم هستم. تمپل تلفن کی بود؟ کسی با من کار داره؟ این صدای مادرم بود (نه) در حالی که نفس عمیقی کشیدم، وارد اتاق نشیمن شدم جایی که مادرم مشغول کتاب خواندن برای خواهر ها و برادرم بود. پدرم هم روزنامه عصر را مرور می‌کرد.
آقای هارلو بود، مدیر مدرسه ام. سپس هر آنچه را که او گفته بود برای آنها بازگو کردم. مادرم در حالی که کتاب را زمین می گذاشت، به سمت من دوید و گفت اخراج! خدای من تمپل! چه اتفاقی افتاده؟
من تمام ماجرا را برای او توضیح دادم، و او هم مثل همیشه با دقت به حرفهایم گوش داد و از من حمایت کرد. پس از به خواب رفتن بچه های کوچکتر و بیرون رفتن پدرم برای پیاده روی ما دو نفر مشغول برنامه ریزی های جدید شدیم. چند هفته ای به دنبال مدرسه جدید میگشتیم .در نهایت مدرسه ای را که مادرم سال گذشته ارتباط تنگاتنگی با آن داشت، انتخاب کردیم. مادرم برای برنامه های مستند تلویزیونی فیلمنامه می‌نوشت و یکی از فعالیت‌های او مربوط به کودکان عقب مانده بود. فیلمنامه او جایزه ایالت اوهایو را برای بهترین مستند سال دریافت کرده بود. کار دیگر او برای شبکه PBS در مورد کودکانی بود که از لحاظ احساسی مشکلات فراوانی داشتند. تحقیقات او بیشتر در مدرسه مانتین کانتی در ورمونت صورت گرفته بود. پس از بررسی تمام مدارس، این مدرسه را به عنوان بهترین گزینه انتخاب کردیم. این مجموعه نیز مانند دبستانم مدرسه ای کوچک بود و تنها ۳۲ دانش‌آموز داشت، و این خود باعث رسیدگی بیشتر به تک تک دانش آموزان می شد. در آنجا مرا به عنوان تمپل قبول کرده بودند، نه دختری که با باقی دانش آموزان مدرسه چری هیلز متفاوت است. حضور در یک مدرسه کوچکتر که توجه ویژه ای به هر دانش‌آموز می‌شد، دست و پنجه نرم کردن با مشکلاتم را برایم آسان تر کرد. ولی همواره در گوشه‌ای از مغزم رویای ساخت دستگاه خارق العاده ای را می پروراندم که هیجان ها و تفاوت هایم را با دیگران کاهش دهد.
سوالات متداول:
1-آیا بزرگسالان اوتیستیک واقعاً به روابط اجتماعی علاقه‌ای ندارند؟
برخلاف تصور عامه، بسیاری از بزرگسالان اوتیستیک تمایل به برقراری روابط دارند، اما روشهای متفاوتی برای تعامل ترجیح میدهند. مشکل اصلی در فهم قواعد پیچیده اجتماعی و خستگی ناشی از تلاش برای “نرمال به نظر رسیدن” (پدیده‌ای به نام ماسک‌زنی) است.
2- چرا بسیاری از بزرگسالان اوتیستیک از تماس فیزیکی اجتناب میکنند؟
این مسئله میتواند ناشی از ترکیبی از عوامل باشد: پردازش متفاوت حس لامسه (هایپر یا هایپو حساسیت)، مشکل در پیش‌بینی و کنترل محرک‌های لمسی، و اضطراب ناشی از نقص در تفسیر قصد و نیت دیگران از تماس فیزیکی.
در سال های اخیر به دلیل پیشرفت های صورت گرفته در باب نحوه درمان اوتیسم، استفاده از دارو برای درمان اوتیسم روز آمد شده است. دارو های درمان اوتیسم عمده ترین نقش را در تعدیل خلق کودکان اوتیسم و کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان اوتیسم و افزایش توجه کودکان دارد. استفاده از داروهای ضد افسردگی با مقادیر اندک را نیز میتوان در بعضی موارد پیشنهاد نمود. هراز چندگاهی مطلبی درباره کشف داروی جدید اوتیسم مطرح می شود اما باید این نکته را مطرح کرد که متاسفانه هنوز هیچ دارویی به عنوان دارو اوتیسم از طرف ارگان های مربوطه شناخته نشده است و هیچ درمان قطعی برای آن یافت نشده است. مداخلات توانبخشی همچنان بهترین و تاثیر گذارترین درمان برای اوتیسم می باشد و داروهای اوتیسم که توسط دکتر اوتیسم تجویز می شود، درمان علامتی به حساب می آیند.
داروهای درمان اوتیسم یا تغذیه؟ کدام بهتر است
کودکان این طیف که در رده سنی پایینی قرار دارند از روش های زیست پزشکی مانند تکیه بر رژیم غذایی بدون کارئین ( شیر) و بدون گلوتن بهره زیادی برده اند. پروتکل دی ان اِن DNA که از طرف مرکز تحقیقات اوتیسم منتشر می شود، اطلاعات بیشتری را در زمینه تغذیه مکمل های غذایی و درمان های دارویی دیگر ارائه می کند. شایان ذکر است که این روشها در عین مفید بودن بر تعدادی از مبتلایان به اوتیسم بی تاثیر بوده است. اظهارات محققین مبنی بر استفاده از مقادیر پایین داروهای ضدافسردگی امروز هم مورد تایید است. زیرا مقادیر بالا باعث بی خوابی، اضطراب و تحریک پذیری می شود. در صورت مشاهده این علائم مقدار مصرف را باید سریعاً کاهش داد.
عوارض استفاده از دارو برای درمان اوتیسم
مصرف زیاد دارو عارضه معمول بی خوابی و بی قراری را به همراه دارد در صورتی که مصرف پایین دارو در کودک نتایج مطلوبی به بار می آورد کودکان بزرگتر و بزرگسالان مبتلا به اضطراب، وسواس یا افسردگی معمولا به درمان با ضد افسردگی های گروه SSRI همچون پروزاک در مقادیر پایین جواب مثبت میدهند کم ترین مقدار موثر ممکن که گاهی حتی ۴/۱ مقدار پیشنهادی است برای شروع به نظر می رسد. بسیاری از مبتلایان به اوتیسم خفیف ، موقعیت شغلی و زندگی شخصی خود را با مصرف پروزاک از خطر نابودی نجات داده‌اند. برتری این دارو در مقایسه با داروهای رده SSRI این است که در آن هیچ مورد حاکی از اختلال در هوشیاری گزارش نشده است. قوانین دارویی انگلستان تاکید می کند که بعضی از داروهای رده SSRI برای کودکان اوتیسم قابل تجویز نیست اما پروزاک را مستثنی کرده است و تجویز آن را برای رده سنی پایین مجاز می‌داند.
داروی اوتیسم خفیف
طیف اوتیسم بسیار گسترده است به طوری که گروهی نیاز به دارو درمانی ندارد. برای مثال کودکان اوتیسم خفیف کمتر نیاز به دارو درمانی خاصی دارند. اما گروهی دیگر به دلیل عدم مصرف دارو به ورطه نابودی کشیده شده‌اند داروهای آرام بخش نسل دوم دیسپردال وارد بازار شده‌اند که از عوارض جانبی آنها حرکت پریشی دیر رس( اختلال حرکتی) گزارش شده است که بی شباهت به پارکینسون نیست. دکتر جو هاگینز از متخصصان اوتیسم در کشور کانادا موثر بودن ریسپردال را برای کنترل خشم و هیجان نوجوان اوتیستیک فاقد گفتار تاکید کرده است و ادعا می کند که استفاده روزانه حداکثر ۲ میلی گرم از این دارو عوارض جانبی را نیز به حداقل می‌رساند. دکتر هاگینز برای بزرگسالان فاقد گفتار با اوتیسم خفیف بازدارنده هایی مانند پروپرانولول یا ضد تشنج ها مانند والپروئیک اسید را پیشنهاد می کند. از دیدگاه این محقق استفاده از SSRI ها و ضد افسردگی سه حلقه ای به دلیل بودنشان برای این گروه از بیماران مناسب نیست.
داروهای ضد افسردگی برای افراد مبتلا به اوتیسم خفف اغلب موثر تر است. اختلاف نظر بسیاری بین مدافعان تجویز داروهای معمول و علاقه مندان به روش های زیست پزشکی وجود دارد. در مورد مصرف دارو برای کودکان اوتیسم به پیشنهاد اولیه خود مبنی بر امتحان انواع رژیم های غذایی و مکمل ها و درمان توانبخشی مستمر ،پیش از روی آوردن به دارو را باور دارم. در سنین بالاتر تلفیقی از هر دو روش موثر تر است. مرکز توانبخشی اوتیسم در زمینه درمان اوتیسم با همکاری متخصصین روانپزشک کودک و مغز و اعصاب کودکان به صورت کاملا تخصصی فعالیت می نماید.کاردرمانی اوتیسم، گفتار درمانی کودکان اوتیسم از دیگر خدمات مرکز می باشد.
دارو درمانی برای کودکان اوتیسم
با توجه به این نکته که همانند علت بیماری اوتیسم که همچنان ناشناخته می باشد، در تحقیقات علمی تا به امروز هیچ درمان قطعی برای کودکان اوتیسم یافت نشده است. تا کنون درمان اوتیسم با دارو به درمان علائم مختلف بیماری اوتیسم می پردازند. دارو درمانی برای کودکان اوتیسم توسط دکتر مغز و اعصاب یا روانپزشک اطفال انجام می گیرد. استفاده از دارو برای کودکان اوتیسم همیشه برای والدین سخت و ناخوشایند بوده است. دارو برای درمان اوتیسم یکی از چندین درمان رایج و متداول در کنار درمان های توانبخشی می باشد. اما توجه به این موضوع که مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم یکی از معضلات خانواده این کودکان است، به نظر می رسد دارو درمانی در مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم یکی از راه حل های در دسترس می باشد. کلینیک توانبخشی دکتر صابر با سابقه 16 ساله در زمینه رفتار درمانی و توانبخشی کودکان اوتیسم تمام تلاش خود را در زمینه بهبود و اصلاح مشکلات رفتای کودکان اوتیسم توسط تکنیک های مختلف درمانی کودکان اوتیسم می نماید تا مصرف دارو برای درمان کودکان اوتیسم را به حد اقل رسانده و از عوارض آن بکاهد.
درمان مشکلات رفتاری کودک اوتیسم
مشکلات رفتاری می تواند زندگی را برای کودک اوتیسم و خانواده مشقت بار نماید. حتی کارهای ساده و عادی مثل خوابیدن شبانه نیز میتواند به یک مشکل رفتاری تبدیل شود. اغلب مشکلات رفتاری کودکان اوتیسم میتواند معیاری از موفقیت نهایی کودک اوتیسم به دست دهد. رفتارهای دردسرساز کودک اوتیسم نه تنها کیفیت زندگی خودش را بلکه سایر اعضای خانواده را نیز تحت شعاع قرار می دهد. دراین بخش ضمن مرور مجدد نقایص نورولوژیک در اختلال اوتیسم نشان خواهیم داد که چگونه این نقایص منجر به مشکلات رفتاری در کودکان دارای اوتیسم میشود. طی همین روند راهکارهایی برای مدیریت آنها نیز ارائه خواهیم کرد. گاهی اوقات رفتارهای ناهنجار، محصول یادگیری است، لذا باید آنها را به کمک تکنیک های رفتاری خاموش کرد. گاهی نیز ریشه مشکلات رفتاری ناهنجار بیولوژیک است و در این صورت علاوه بر رفتار درمانی مصرف دارو نیز ضروری است.
والدین و مراقبین کودکان اوتیسم بین سن کودک و مهارتهای او همیشه شاهد یک فاصله می باشند. به همین دلیل تکنیک های مدیریت رفتاری که ممکن است برای بچه‌های کوچکتر پاسخگو باشد، در آن ها اثر بخشی اش را از دست می دهد. برای مثال ممکن است گذاشتن یک کودک نوپا در گهواره اش راه خوبی برای مواجهه با مشکل رفتاری اش باشد، اما وقتی کودک اوتیسم ۵ ساله چنین مشکلی را نشان دهد دیگر نمی‌توان او را توی گهواره محبوس کرد چرا که به راحتی از آن بالا رفته و بیرون می آید. کودکان اوتیسم ویژگی هایی از خود بروز می دهند که به واسطه آن بسیاری از تکنیک های رفتاری مورد استفاده برای مشکلات رفتاری کودکان طبیعی را نمی‌توان برای آنها استفاده نمود. برای مثال توجه کردن یا بی توجهی به کودک، ابزار قدرتمندی است که اکثر والدین برای اصلاح رفتار کودک شان از آن بهره می‌برند، اما همین ابزار برای کودک اوتیسم که به والدینش بی توجه است ابزاری بی مصرف است.
داروهای محرک و غیرمحرک برای اوتیسم: تفاوت‌ها و کاربردها
کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) گاهی برای مدیریت علائم مانند بیش‌فعالی، پرخاشگری، یا مشکلات توجه نیاز به دارودرمانی دارند. داروهای تجویزی معمولاً به دو دسته محرک (Stimulants) و غیرمحرک (Non-Stimulants) تقسیم میشوند.
1. داروهای محرک (مثل ریتالین، آدرال)
برای بهبود تمرکز و کاهش بیش‌فعالی استفاده میشوند. ممکن است در برخی کودکان اوتیستیک عوارضی مانند بی‌خوابی یا کاهش اشتها ایجاد کنند. بیشتر برای کودکانی که علائم شدید ADHD همراه با اوتیسم دارند تجویز میشود.
2. داروهای غیرمحرک (مثل گوانفاسین، آتوموکستین)
برای کنترل تحریک‌پذیری، اضطراب و رفتارهای تکراری مؤثرند. عوارض جانبی کمتری دارند و معمولاً برای کودکان با حساسیتهای حسی بالا مناسب‌ترند.
کدام یک بهتر است؟
پاسخ قطعی وجود ندارد! پروتکل درمان اوتیسم بر اساس نیازهای فردی کودک تعیین میشود. برخی کودکان به ترکیب هر دو نوع دارو نیاز دارند، درحالی که برخی دیگر فقط به رفتاردرمانی پاسخ میدهند. همیشه با روانپزشک کودک مشورت کنید.
چه زمانی باید دارودرمانی برای اوتیسم را شروع کرد؟ راهنمای جامع برای والدین
تصمیم گیری درباره شروع دارودرمانی برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) یکی از چالش برانگیزترین مسائل برای والدین است. در این مقاله به بررسی جامع معیارها و شرایط لازم برای شروع دارودرمانی می پردازیم.
معیارهای اصلی برای شروع دارودرمانی در اوتیسم
1. رفتارهای پرخطر و خودآزاری:
– زمانی که کودک رفتارهای خودآزارانه شدید مانند ضربه زدن به سر، گاز گرفتن یا کندن پوست نشان میدهد
– مواردی که این رفتارها باعث آسیب فیزیکی جدی به کودک یا اطرافیان میشود
– وقتی این رفتارها بیش از 5-10 بار در روز تکرار میشوند
2. پرخاشگری غیرقابل کنترل:
– حملات مکرر به دیگران (والدین، معلمان، همسالان)
– تخریب اموال و وسایل به صورت مداوم
– رفتارهایی که مانع حضور کودک در محیط‌های اجتماعی میشود
3. اختلالات شدید خواب:
– بی‌خوابی‌های مکرر که بیش از 3 شب در هفته اتفاق می‌افتد
– بیدار شدن‌های مکرر در طول شب
– مشکلات خواب که باعث اختلال در عملکرد روزانه میشود
4. بیش‌فعالی و نقص توجه شدید:
– عدم توانایی در تمرکز حتی برای کارهای ساده
– فعالیت بیش از حد که مانع یادگیری میشود
– رفتارهای تکانشی که خطرناک هستند
مراحل قبل از تصمیم به دارودرمانی:
1. ارزیابی جامع توسط تیم تخصصی:
– بررسی توسط روانپزشک کودک
– ارزیابی توسط روانشناس بالینی
– مشورت با متخصص مغز و اعصاب در صورت نیاز
1. دارودرمانی باید آخرین راه حل باشد:
– ابتدا تمام روشهای غیردارویی را امتحان کنید
– برای تصمیم‌گیری عجله نکنید
– نظر حداقل دو متخصص را جویا شوید
2. نظارت دقیق بر عوارض جانبی:
– تغییرات اشتها و وزن
– اختلالات خواب
– تغییرات خلق و خو
3. ترکیب دارو با سایر روشهای درمانی:
– دارو به تنهایی کافی نیست
– ادامه رفتاردرمانی ضروری است
– کاردرمانی و گفتاردرمانی را قطع نکنید
هشدارهای مهم:
– هرگز بدون نسخه پزشک به کودک دارو ندهید
– از داروهای گیاهی بدون مشورت پزشک استفاده نکنید
– دوز داروها را خودسرانه تغییر ندهید
– در صورت مشاهده عوارض جدی فوراً به پزشک مراجعه کنید
به یاد داشته باشید که دارودرمانی برای اوتیسم درمان قطعی نیست، اما در مواردی که رفتارهای کودک خطرناک است یا کیفیت زندگی او و خانواده را به شدت تحت تأثیر قرار داده، میتواند کمک کننده باشد. تصمیم نهایی باید با مشورت تیم درمانی و پس از بررسی تمام جوانب گرفته شود.
رفتار درمانی یا دارو درمانی در درمان کودکان اوتیسم؟
سوالی که برای والدین مطرح می شود این است که، خوب پس چه باید کرد؟ نگران نباشید تغییر رفتار کودکان اوتیسم هرچند دشوار و زمانبر است اما بالاخره عملی است. کودکان اوتیسم هرچند به سرنخ‌های اجتماعی حساس نیستند اما هنوز به تقویت کننده های دیگری حساس هستند. لذا با تحلیل دقیق رفتار و کارکردهای آن برای مشکلات رفتاری کودک اوتیسم می توان سرنخ هایی برای باز کردن این کلاف پیدا نمود. گاهی برای ترمیم رفتار کودکان اوتیسم باید دست به دامن دارو درمانی اوتیسم شد. شاید والدین کودک نظر مثبتی درباره مصرف دارو برای درمان اوتیسم نداشته باشد اما باید به خاطر داشت که اتیسم یک اختلال پزشکی مثل دیابت است. اگر بدن کسی انسولین تولید نکند باید انسولین تزریق نمود. انسولین دیابت را درمان نمی‌کند اما فرد را قادر می سازد تا زندگی نسبتاً طبیعی داشته باشد. به همین ترتیب مغز کودکان اوتیسم برخی از نروترنسمیترها را نمی سازد (مواد شیمیایی که باعث تنظیم رفتار و هیجانات ما میشود.) دارو درمانی در اوتیسم باعث می شود که عملکرد این نوروترنسمیترها درست انجام شود. درست مثل اینکه دارو به کودکان دارای دیابت کمک می کند سطح قند خون تنظیم شود. داروهای روانگردان باعث درمان اوتیسم نمی‌شود (درست مثل انسولین) اما به کودک اوتیسم کمک میکند که به حداکثر توان خود دست یابد. هرچند مصرف دارو برای کودکان اوتیسم خطراتی هم به دنبال دارد اما خطر عدم مصرف دارو در صورت نیاز هم کم نیست. رفتارهایی که دارای منشا بیولوژیک هستند، چرخه خاص خود را دارند و می‌توانند عمیقاً ویژگی‌های رفتاری کودک تان را تحت شعاع قرار دهند. اغلب ترکیب دارو درمانی برای کودک اوتیسم و مداخلات رفتاری و توانبخشی در کنار هم نتایج موفقیت آمیز تری به بار می آورند.
سوالات متداول:
1-کدام داروها بیشتر برای کاهش پرخاشگری تجویز میشوند؟
ریسپریدون و آریپیپرازول (داروهای ضدروان‌پریشی) بیشترین تأثیر را در کنترل پرخاشگری و تحریک‌پذیری داشته و توسط FDA تأیید شده‌اند.
2-آیا داروهای اوتیسم اعتیادآور هستند؟
خیر. داروهای تجویزی برای اوتیسم (برخلاف برخی داروهای اضطراب) معمولاً اعتیادآور نیستند، اما قطع ناگهانی آنها بدون نظر پزشک خطرناک است.
با توجه به عدم وجود راه قطعی درمان اوتیسمهمیشه درمان های مکمل برای اوتیسم مطرح بوده است. پژوهشگران بر این باورند که با وجود علاقهٔ والدین به طب جایگزین و درمان های مکمل، تاکنون هیچ درمان جایگزین گفتار درمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم نشده است.با توجه به منشا بیماری اوتیسم و ناشناخته بودن علت اوتیسم، اکسیژن درمانی در اوتیسم، سم زدایی در اوتیسم، استفاده از اسید چرب در درمان اوتیسم، دارو امگا 3 در درمان اوتیسم و … مطرح می باشد که تأثیر آن به طور قطع ثابت شده باشد، اما در نهایت برخی درمان‌های جایگزین به شکلی پذیرفته میشود. دکتر صابر متخصص در درمان کودکان اوتیسم در مرکز توانبخشی اوتیسم توصیه هایی را برای والدین مطرح می کنند. نخست آگاهی لازم را در زمینه بیماری اوتیسم و شدت اوتیسم در فرزند خود بالا ببرید، در گام دوم درمان های توانبخشی را به صورت جدی پیگیری کنید، سوم اینکه در مورد درمان های نوین و هزینه و میزان اثر گزاری آنها تحقیق کنید و با متخصصان مربوطه صحبت کنید. در آخر در صورت تمایل یک درمان مکمل را پیگیری نمایید.
سم زدایی در اوتیسم
داده های معتبر قابل توجهی برای اینکه جیوه علت اوتیسم باشد وجود ندارد. با این حال بسیاری از والدین به امید اینکه جیوه و سایر فلزات از بدن کودک شان بیرون بکشند آنها را در معرض سم زدایی قرار میدهند. هیچ مطالعه کنترل شده ای در مورد سم زدایی در اوتیسم وجود ندارد که از این فرض که سم زدایی منجر به بهبود عملکردهای کودکان دارای اوتیسم میشود، حمایت کند. به علاوه مطالعات نشان داده است که ساکسیمر محبوب ترین عامل سم زدایی خوراکی خود باعث صدمات مغزی می شود. این یک داستان فاجعه بار است چرا که والدین با این باور که ساکسیمر هیچ عارضه جانبی ندارد به مصرف ساکسیمر برای فرزندان شان ادامه می دهند. دیان استانگل و همکارانش در سال ۲۰۰۷ با بررسی فواید و مضرات ساکسیمر در سم زدایی سرب در موش ها به این باور پایان دادند. آنها در مطالعه شان به جای جیوه از سرب استفاده کردند. چرا که باور عمومی بر آن است که کودکان به طور مداوم در معرض سطوح پایین سرب می باشند و لازم است به واسطه مسمومیت با سرب سم زدایی شوند. استانگل دو گروه تشکیل داد. یک گروه موش هایی که در معرض مسمومیت سرب قرار داشتن و گروهی که مسمومیت با سرب نداشتند. سپس برای هر دو گروه ساکسیمر تجویز گردید. در گروه دارای مسومیت هرچقدر ساکسیمر مسمومیت زدایی می کرد وضعیت یادگیری موش های مسموم تیز بهتر می‌شد و به سطح طبیعی نزدیک تر می‌شد. این مشاهده با این فرضیه که سرب باعث کاهش عملکرد مغز میشود همسو است و جای تعجب ندارد. اما محققان از کشف دیگری متعجب شدند. آنها مشاهده کردند که نمرات تست هوش موش‌های گروه غیر مسموم که ساکسیمر استفاده کرده بودند، افت کرده است. پس از مصرف ساکسیمر کارایی مغزی آنان به سطح عملکرد موش های مسموم پیش از درمان افت کرده بود. به نظر می رسد که اگر ساکسیمر ، سربی در مغز پیدا نکند، خود سلول‌های مغزی را مورد حمله قرار می دهد. در نتیجه این پژوهش موسسه سلامت ملی آمریکا به خاطر خطر ضایعات مغزی ناشی از مصرف ساکسیمر پروژه درمان کودکان اوتیسم با ساکسیمر را متوقف کرد. حتی اگر این ادعا که جیوه علت اوتیسم است و سم زدایی در اوتیسم به درمان آن کمک میکند. درست باشد (هرچند در حال حاضر شواهد بسیار کمی در حمایت از آن وجود دارد) باز با نقطه عطفی مواجه خواهیم بود که از یک سوی آن خطر مسمومیت با جیوه و در سوی دیگر آن خطر صدمات مغزی ناشی از خود ساکسیمر قرار دارد. اگر سطح جیوه کودک به حد کافی بالا نباشد، ساکسیمر به جای جیوه به خود مغز حمله ور خواهد شد. هنوز هیچ کس نمی داند این نقطه عطف کجاست؟! آیا شما حاضر چنین قماری بکنید؟
اکسیژن درمانی با فشار بالا در اوتیسم
طرفداران درمان اوتیسم با اکسیژن درمانی فشار بالا بر این باورند که اگر کم خوب است بیشتر بهتر است ! متاسفانه این ضرب المثل در مورد اکسیژن درمانی در اوتیسم صدق می کند. تصور کنید جلوی یک شومینه گرم لم داده اید کسی بیاید و بگوید تو که جلوی آتش انقدر کیف می کنی میخوای تو بگذرم تو آتش بیشتر کیف کنی! ارائه اکسیژن اضافی به مغز همینطور است! اکسیژن درمانی در اوتیسم در بافت‌ها از دو راه ممکن است :
افزایش میزان اکسیژن، در هوایی که فرد تنفس میکند هوا تقریبا ۲۱ درصد اکسیژن دارد و این مقدار میتواند به ۲۵، ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش یابد.
افزایش فشار، اکسیژن درمانی پرفشار عبارت است از اکسیژن در فشار اتمسفریک بالاتر از حد نرمال. حاصل هر دو روش افزایش سطح اکسیژن در بافت‌های بدن هایپر اکسیا میباشد هایپر اکسیا در موارد محدود پزشکی مثل کمک به عضلات قلبی پس از یک حمله قلبی یا ترمیم زخم ها استفاده می شود اما عموما هایپراکسیا ایده خوبی نیست چراکه:
باعث افزایش استرس اکسیداسیونی می شود.
موش هایی که در معرض سطوح بالای اکسیژن درمانی قرار میگیرند، سطح بالای اکسیژن از طریق استرس اکسیداسیونی منجر به بروز صدمات مغزی در آنها میشود.
یکی از هر ۱۵ کودک دارای اوتیسم دارای اختلال میتوکندری می باشد که خود با استرس‌های اکسیداسیونی همراه است. لذا اگر این کودکان اوتیسم در معرض اکسیژن درمانی با فشار بالا قرار بگیرند احتمالا صدمات شان دوچندان خواهد شد.
هایپر اکسیا باعث برانگیختن مرگ سلول ها از طریق فرآیند خزان سلولی آپوپتوز می شود.
هایپر اکسیا باعث بروز تغییرات در مغز می شود که مرتبط با بیماری آلزایمر می باشد.
وحشتناک خواهد بود که ۱۰ ، ۲۰ یا ۳۰ سال دیگر بفهمیم اکسیژن درمانی با فشار بالا در کودکان اوتیسم منجر به بیماری آلزایمر میشود! تاریخ علم پزشکی مملو از موارد مشابه می باشد. با همه آنچه در مورد خطرات اکسیژن درمانی با فشار بالا می دانیم عجیب است که باز برخی از درمانگران و والدین از این روش برای درمان اوتیسم حمایت میکنند. در اولین مطالعه تصادفی ۶۲ کودک تحت درمان اکسیژن درمانی با فشار بالا و روش پلاسبو (اتاق دارای هوای نسبتا متراکم) قرار گرفتند.
محققان برای بررسی نتایج درمان از سه مقیاس آتک ، آ ب س ، سی جی ای استفاده کردند. نتایج مطالعه نشانگر تفاوت‌هایی بین نتایج درمانی حاصل از دو روش، به نفع روش درمان با اکسیژن فشار بالا بود. این تفاوت ها مربوط به یکی از چهار خرده مقیاس آ ب س، یکی از پنج خرده مقیاس آتک و سه تا از هشت خرده مقیاس سی جی آی ای بود. اما همین فواید محدود نیز با هم سازگار نمی باشد . برای مثال در حالی که بر اساس سی جی ای به دنبال استفاده از اکسیژن با فشار بالا، تماس چشمی و زبان ادراکی شرکت کنندگان بهتر شده بود آگاهی اجتماعی، تعامل اجتماعی و گفتار شرکت کنندگان تغییر نکرده بود!
اسیدهای چرب امگا ۳ در درمان اوتیسم
اسیدهای چرب امگا ۳ که بیشتر در روغن ماهی یافت می شود آنتی اکسیدان هستند. آنتی اکسیدان ها برای کاهش استرس های اکسیداسیونی ضروری می باشند بر اساس برخی گزارش ها نشانگر های بیوشیمیایی مبین افزایش استرس اکسیداسیونی در بیماری‌های رشدی – عصبی شامل عقب ذهنی، سندروم رت، اسکیزوفرنی اضطراب و اوتیسم دیده می‌شو.د بنابراین منطقی خواهد بود که اگر فرض کنیم که هر چیزی که باعث کاهش استرس اکسیداسیونی بشود برای درمان این بیماری‌ها مفید خواهد بود. گزارش‌های زیادی از پژوهش‌هایی درمورد منشا اوتیسم نشان میدهد. اسیدهای چرب امگا ۳ برای درمان بیماری‌های مختلف مفید است چاپ شده است. دست کم دو آزمایش پلاسبو – کنترل وجود دارد که نشان میدهد مصرف این اسیدهای چرب باعث بهبود رفتار کودکان اوتیسم میشود. حدس زده میشود که این بهبودی ناشی از کاهش استرس اکسیداسیونی میباشد. ممکن هم هست که مصرف اسیدهای چرب امگا ۳ به صورت مستقیم بر انتقال عصبی اثر گذار باشد.
برخی متخصصان با مفید بودن دارو امگا ۳ موافق نیستند. در حال حاضر داده های کافی برای اینکه به طور قطعی بگوییم اسید های چرب امگا ۳ در درمان اختلالات رشدی کارآمد است. در اختیار نداریم. همچنین هنوز نمی‌دانیم که آیا مصرف مقادیر زیاد دارو امگا ۳ برای اوتیسم در دراز مدت در کودکان ایمن هست یا نه؟ با این وجود بر خلاف روشهای سم زدایی، رژیم غذایی فاقد گلوتن و کازئین و درمان با اکسیژن فشار بالا آزمونهای مربوط به علیت و اثربخشی احتمالی در مورد اسیدهای چرب امگا ۳ انجام شده است. هنگامی که هم آرزومند موضوعی هستید و هم باید آن را به طور سالم نقد کنید تصمیم گیری و مدیریت رفتار کار دشواری است. این کار مثل آن است که بخواهید همزمان با یک دست روی سرتان ضربه بزنید و با دست دیگرتان شکمتان را بمالید! هنگام ارزیابی و تصمیم گیری در مورد روشهای درمانی مورد استفاده برای فرزندتان دقیقاً در چنین حالتی هستید. هنگامی که قرار است در مورد انتخاب یک روش درمانی به ویژه از انواع بیومدیکال آن تصمیم بگیرید، ابتدا همه مدارک و شواهد علمی مربوط به آن را چک کنید. اجازه ندهید امید و آرزوهایی که برای فرزندتان دارید منطق تان را کور کند. در مورد عوارض آن بپرسید ، ببینید آیا چه کسی غیر از ذینفعان مالی آن روش، نیز استفاده از آن را توصیه می کند؟ اجازه ندهید هیجانات تان به جای شما تصمیم بگیرند. هیچ درمانی وجود ندارد که هم قدرتمند باشد و هم عاری هز عوارض و کاملاً ایمن باشد! تاریخ پزشکی مملو از این درمان هاست که عوارض غیر منتظره ای به بار آورده است. شما موظف نیستید با این امید که شاید فرزندتان با احتمال یک در میلیون خوب شود، هر روش درمانی را روی فرزندتان امتحان کنید. بلکه کار شما این است که تصمیم بگیرید کدام روش ایمن است و با یک احتمال منطقی به فرزندتان کمک خواهد کرد.
با توجه به منشا بیماری اوتیسم کاردرمانی اوتیسم و گفتار درمانی اوتیسم از روش های درمان اوتیسم می باشد که با توجه به بی خطر بودن آن ها و نتایج علمی موجود به نظر می رسد بهترین درمان کودکان اوتیسم باشد.
کلینیک درمان اوتیسم دکتر صابر با بهره گیری از تمام امکانات تخصصی در زمینه درمان کودکان اوتیسم به تجهیز مرکز تخصصی توانبخشی اوتیسم در تهران پرداخته است. مرکز درمان کودکان اوتیسم با در نظر گرفتن روش های مختلف یادگیری در کودکان اوتیسم به طرح درمان منسجم و گروهی در حیطه اوتیسم نموده و با استفاده از متخصصان گفتار درمانی، دکتر کاردرمان برای اوتیسم و روانشناسان کودک به درمان همه جانبه کودکان اوتیسم می پردازد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
در فرایند انتخاب روش درمان برای کودک دارای اوتیسم والدین با انبوهی از پیشنهادات متفاوت از سوی متخصصین مختلف مواجه می شوند. شنوایی شناس بر نقص در پردازش حسی متمرکز میشود، از منظر گفتار درمانی هم کودک دچار اختلال زبانی کاربرد شناختی یا دیس فازی است. دغدغه مربی فلورتایم واکنش هیجانی و درک هیجانات کودک خواهد بود برعکس تحلیل گر رفتار بدون توجه به هیجانات و علائق کودک بر فرآیند شکل دهی رفتار متمرکز خواهد شد هر یک از آنها تا حدی درست می‌گویند اما هیچ یک از آنها به تنهایی قادر به برطرف کردن نیاز درمانی کودکتان نخواهند بود. یک متخصص توانبخشی باتجربه باید تمام مشکلات کودک را ببیند و اولویت بندی کند. به این ترتیب نیازهای کودکتان مشخص خواهد شد. ما در این بخش به معرفی روش های درمانی مختلف خواهیم پرداخت و شما را با آن آشنا خواهیم کرد.
جناب آقای دکتر صابر به عنوان یکی از مدرسین مجرب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی وبا تجربه بالینی در زمینه کاردرمانی اوتیسم بالغ بر 15 سال، یکی از متخصصین توانمند توانبخشی اوتیسم در تهران می باشد. دکتر تشخیص اوتیسم در تهران پس از تشخیص دقیق اختلال به درمان مشکلات کودک می پردازد. دکتر صابر با احداث دو مجموعه بسیار قوی در زمینه کودک اوتیسم در شرق تهران( کلینیک توانبخشی پایا) و غرب تهران( کلینیک توانبخشی غرب تهران) به کاردرمانی، گفتار درمانی و روانشناسی کودک مشغول به کار هستند. هر مجموعه با فضایی حدود 400 متر مربع در سه طبقه مجزا می باشد که به تشخیص اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم به صورت تخصصی می پردازد. بخش های مختلف بهترین مراکز کاردرمانی در اوتیسم شامل کاردرمانی ذهنی اوتیسم، کاردرمانی حسی اوتیسم، کاردرمانی برای کودکان اوتیسم در اتاق تاریک، کاردرمانی در کودک اوتیسم در بخش بهبود مهارت های شنیداری، کاردرمانی اوتیسم در آب درمانی، کاردرمانی برای اوتیسم در ماساژ درمانی، بخش بازی درمانی برای اوتیسم، کاردرمانی اوتیسم در بخش تخصصی سنسوری روم، رفتار درمانی برای اوتیسم، کاردرمانی جسمی در کودکان اوتیسم، کاردرمانی درکی حرکتی طیف اوتیسم، آموزش مفاهیم پایه و کاردرمانی اوتیسم در مهارت های دستی می باشد. که به صورت تیمی با بخش روانشناسی و گفتار درمانی در درمان کودکان اتیسم فعالیت می نماید.
جناب آقای صابر به دکتر اوتیسم در تهران به علت ارزیابی دقیق و تخصصی در زمینه طیف اوتیسم به عنوان بهترین دکتر تشخیص اوتیسم در ایران معرفی شده است.پس از تعیین سطح کودک اوتیسم توسط جناب آقای دکتر صابر به عنوان بهترین دکتر اوتیسم در تهران، پروتکل درمانی کودک مشخص می گردد. و جلسات درمانی در حیطه های مختلف با توجه به سطح و نیاز کودک در بخش های مختلف از جمله، کاردرمانی کودکان اوتیسم و گفتار درمانی اوتیسم برنامه ریزی می شود.
جناب آقای دکتر صابر به عنوان دکتر فوق تخصص به صورت دوره ای تمام مراجعین را ویزیت کرده و هر 2/5 ماه یکبار روند پیشرفت کودک را کاملا بررسی می نماید و در صورت لزوم در هر دوره پروتکل درمانی و جلسات کاردرمانی را با توجه به نیاز کودک اوتیسم تغییر می دهند.
خدمات مرکز کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر
بخش آب درمانی کودکان در کاردرمانی کودکان اوتیستیک: این بخش تخصصی کاردرمانی اوتیسم موجب گردیده کلینیک کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر به عنوانبهترین مرکز کاردرمانی اوتیسم در تهران از دیدگاه والدین معرفی نماید. بخش آب درمانی کودکان اوتیسم مجهز به تردمیل در آب، بالانس بیم در آب، تخته تعادل در آب، پلکان در آب، نودل های مختلف،وزنه های مخصوص و وسایل ارتباطی در داخل آب و… می باشد.
فواید کاردرمانی کودکان اتیستیک در داخل آب درمانی:
تعدیل حسی در حس وستیبولار، حس عمقی، حس لامسه و…
کاهش ناامنی جاذبه ای و ترس از ارتفاع توسط کاردرمان کودک اوتیسم
افزایش body image و طرحواره بدنی که باعث افزایش سطح هوشیاری و کاهش در خودماندگی کودکان اوتیسم می شود.
کاردرمانی اوتیسم در داخل آب موجب بهبود هماهنگی حرکتی و تخلیه انرژی و ایجاد حالت ریلکسیشن با توجه به خاصیت ویژه آب می گردد، که این امر به بهبود رفتار های کلیشه ای و کاهش حرکات اضافه کودکان اوتیستیک کمک می نماید.
افزایش تحمل عضلات در کودکان طیف اوتیسم توسط کاردرمان اوتیسم که باعث افزایش تحمل کاری در این کودکان می شود.
حفظ پوزیشن های مختلف در داخل آب که منجر به افزایش سطح توجه پایدار توسط کاردرمانی اوتیسم در داخل آب می شود.
انجام تمرینات مربوط به گفتار درمانی و حجم تنفسی از جمله فوت کردن در داخل آب با نی های مختلف جهت کمک به مهارت های کلامی کودک.
انجام تمرینات ریتمیک و تعادلی در داخل آب توسط کاردرمانی برای کودکان اوتیسم
انجام تمرینات کششی در داخل آب توسط کاردرمانگر اوتیسم جهت کنترل راه رفتن روی پنجه پا در کودکان طیف اوتیسم.
درمان کاردرمانی در کودکان اوتیسم در آب درمانی به صورت انفرادی صورت گرفته و هر کودک اوتیسم توسط کاردرمان مجرب درمان می گردد، در نتیجه روند پیشرفت کودک را تسریع می بخشد.
اتاق تاریک کاردرمانی برای کودکان اوتیسم در بهترین مراکز کاردرمانی اوتیسم در تهران:
در این بخش کاردرمانگر اوتیسم با استفاده از برنامه های مختلف کامپیوتری که برای سطوح مختلف طیف اوتیسم طراحی شده است. با ارائه برنامه های مختلف توسط ویدئو پرژکتور به تقویت مهارت های مختلف در زمینه توجه و تمرکز کودکان اوتیسمی می پردازد. از جمله اهداف اتاق تاریک برای درمان کودکان اوتیسم شامل موارد زیر می باشد.
افزایش ارتباط چشمی با استفاده از ابزار های مختلف توسط بهترین کاردرمان اوتیسم
بهبود انواع توجه و تمرکز از جمله توجه پایدار، توجه انتخابی، توجه تقسیم شده و… با استفاده از پاورپوینت های مختلف توسط بهترین کاردرمانی در کودکان اوتیسم.
بهبود مهارت های ادراک بینایی از جمله تشخیص شکل از زمینه، ثبات شکل، اکمال بینایی، ادراک فضایی و دیداری با استفاده از تمرینات درجه بندی شده برای سنین مختلف توسط بهترین کاردرمانی اوتیسم.
تقویت حافظه دیداری در حیطه های مختلف و همچنین تمرینات حافظه کاربردی و حافظه تاخیری بینایی با استفاده از تمرینات مختلف کاردرمانی خوب برای کودکان اوتیسم
افزایش هماهنگی چشم و دست و ارتباط دو نیمکره مغز توسط کاردرمانی خوب اوتیسم به صورت طبقه بندی شده از ساده به پیشرفته
بهبود سرعت پردازش دیداری با کمک اسلاید هایی تایم بندی شده که توسط درمانگران مرکز کاردرمانی اوتیسم در تهران طراحی شده است.
بهبود مهارت های حرکات چشمی از جمله فیکسیشن حرکات چشمی، همگرایی و واگرایی حرکات چشمی و… در بهترین کلینیک کاردرمانی اوتیسم در تهران.
بهبود هماهنگی بینایی، شنیداری، حرکتی با برنامه های پیشرفته کامپیوتری در بهترین مرکز کاردرمانی برای کودکان اوتیسم در تهران
سنسور های داخل اتاق تاریک مراکز کاردرمانی کودکان اوتیسم امکان تنظیم نور اتاق را بسته به شرایط کودک فراهم می کند.
بهبود مهارت های حل مسئله در کودک اوتیسم توسط انجام تمرینات چند مرحله ای با ابزار های مختلف اتاق سنسوری به صورت همزمان
انجام تمرینات ذهنی مختلف جهت افزایش درک و شناخت کودکان اوتیسم مانند شناخت اشکال و تصاویر مختلف که به صورت نوری در مراکز کاردرمانی برای کودکان اتیسم در تهران پرداخته می شود.
بخش سنسوری روم بهترین کلینیک کاردرمانی اوتیسم در تهران:
بخش سنسوری روم یکی از بخش های نوین در درمان کودکان اوتیستیک در مراکز کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر می باشد. این بخش با استفاده از ابزارهای دیجیتالی و نوآوری شده که برای کودکان اوتیسم بسیار جذاب می باشد به کاردرمانی اوتیسم با اهداف زیر پرداخته می شود.
انجام فعالیت های ساده تا پیچیده توسط ابزار نوری جهت بالا بردن تحمل کاری کودکان اوتیستیک توسط بهترین مرکز کاردرمانی در اوتیسم تهران
آموزش مهارت های سلف کنترل جهت بهبود مهارت های مهاری در کودکان اوتیسم که باعث کاهش بیقراری و رفتار های کلیشه ای کودک اوتیسم در مراکز کاردرمانی خوب اوتیسم در تهران می شود.
ایجاد تحریکات حسی مختلف به صورت مرحله به مرحله در حس های مختلف حرکتی، بینایی، شنوایی و…. توسط بهترین کاردرمانی برای کودکان اوتیسم
استفاده از ابزار sound switch که با استفاده از آن می توان جهت گفتار خود انگیخته کودک اوتیسم بسیار کارآمد باشد. این وسیله طوری طراحی شده که کودک با ایجاد ساده ترین آوا می تواند یک گوی بزرگ را به صدا در آورده و تغییر رنگ دهد. از این وسیله می توان برای بهبود مهارت های کلامی کودکان اوتیسم در مرکز کاردرمانی در اوتیسم بیشترین استفاده را نمود.
آموزش مفاهیم پایه مانند آموزش رنگ با استفاده از ابزار مکعب تعاملی در بهترین کلینیک کاردرمانی برای کودکان اوتیسم به نحوی که با پرتاب یک مکعب با وجوه رنگی بسته به رنگ مکعب به صورت اتوماتیک کل اتاق به رنگ وجه مشخص مکعب تغییر می کند.این ابزار در آموزش مفاهیم به کودک اوتیسم مفید می باشد.
بهبود سرعت پردازش ذهنی با استفاده از ابزارآلات ابداعی در سنسوری روم توسط بهترین کاردرمان اوتیسم در تهران
انجام تمرینات مختلف به صورت پلکانی توسط ابزار پیشرفته دیجیتالی جهت افزایش دستور پذیری و بهبود تقلید های حرکتی توسط بهترین کاردرمانی اوتیسم در تهران.
تقویت حس عمقی و حس وستیبولار با استفاده از تخته تعادل دیجیتالی که سرعت حرکت آن توسط سنسور های دیجیتالی قابل کنترل می باشد.و با توجه به شرایط کودک اوتیسم توسط کاردرمانی کودک اوتیسم تنظیم می شود.
بهبود توجه و تمرکز کودک اوتیسم توسط تخته وایت برد نوری که در کاردرمانی اوتیسم با استفاده از تمرینات مختلف به افزایش توجه و تمرکز در کودکان اوتیسم کمک می کند.
بخش ماساژ درمانی مراکز کاردرمانی اوتیسم در تهران
در بخش ماساژ درمانی کلینیک کاردرمانی اوتیسم دکتر صابر به انجام ماساژ درمانی با تکنیک های علمی و تخصصی به درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم ، آرام سازی و کاهش رفتار های کلیشه ای کودک اوتیسم کمک بسزایی می شود. از اهداف بخش ماساژ درمانی مرکز اوتیسم تهران می توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش سطح هوشیاری کودک اوتیسم
آرام سازی و ریلکسیشن در کودک اوتیسم
کاهش رفتار های کلیشه ای
افزایش حس عمقی و آگاهی از بدن در کودک اوتیسم
تعدیل حسی در کودک اوتیسم
کاهش حساسیت های لمسی در کودکان اوتیسم
بخش کاردرمانی حسی در مرکز کاردرمانی کودکان اوتیسم
در این بخش با ارائه مدالیته های مختلف حسی در حواس مختلف مانند بویایی، چشایی، لامسه، حس عمقی ، شنیداری و… به درمان مشکلات حسی کودکان اوتیسم پرداخته می شود.اهداف این بخش شامل:
کاهش حساسیت لمسی در کودک اوتیسم با مدالیته های حسی مختلف
تعدیل حس بویایی برای کاهش بی قراری های کودک اوتیسم در مکان های جدید
تعدیل مشکلات حس عمقی جهت بهبود راه رفتن روی پنجه پا در کودکان اوتیسم
کاهش حساسیت حس چشایی برای بهبود تغذیه کودک اوتیسم
تعدیل حس تعادل در کودکان اوتیسم و بهبود نا امنی جاذبه ای در کودک اوتیسم
اتاق بهبود مهارت های شنیداری در مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم در تهران
بخش مهارت های شنیداری با طراحی دقیق و پیشرفته برنامه های شنیداری در جهت بهبود حس شنیداری و تمییز شنیداری در کودکان اوتیسم ساخته شده است. دکتر صابر در مرکز کاردرمانی کودکان اوتیسم با ایجاد اتاق شنیداری تلاش دارد حساسیت های شنیداری کودکان اوتیسم را تعدیل و با استفاده از ابزار های دیجیتالی و طبقه بندی شده مهارت های توجه شنیداری، تمییز شنیداری و حافظه شنیداری را در کودک اوتیسم تقویت نماید.
کاردرمانی ذهنی در مرکز درمان کودکان اوتیسم در تهران
کاردرمانی ذهنی یکی از مهم ترین بخش های کاردرمانی در کودکان اوتیسم می باشد. که به بهبود توجه و تمرکز ، افزایش سطح هوشیاری، تقویت مهارت های حافظه و شناخت در کودکان اوتیسم کمک بسزایی می کند. اهداف بخش کاردرمانی ذهنی مراکز کاردرمانی کودکان اوتیسم شامل:
بهبود توجه بینایی و شنیداری کودک اوتیسم
افزایش قدرت حل مسئله در کودکان اوتیسم
بهبود حافظه کوتاه مدت و تاخیری در کودک اوتیسم
بهبود درک و شناخت در کودک اوتیسم
آموزش مهارت های ارتباطی در کودکان اوتیسم
کاهش رفتار های کلیشه ای کودک اوتیسم
آموزش مفاهیم پیش دبستانی به کودکان اوتیسم
بخش بازی درمانی بهترین مرکز توانبخشی کودکان اوتیسم تهران
در بخش بازی درمانی کودکان اوتسم تلاش شده است با انجام بای های مختلف متناسب با توانایی های کودک اوتیسم به اصلاح موارد زیر پرداخته شود:
آموزش مهارت های ایجاد ارتباط با دیگران در کودکان اوتیسم
بهبود مهارت های حل مسئله در کودکان اوتیسم
ایجاد تعمیم در آموزش های بدست آمده به کودک اوتیسم جهت استفاده از مهارت ها در محیط های مختلف
آموزش مهارت های دوست یابی و مراقبت از خود
انجام بازی های متناسب با مشکلات حسی کودک مانند بازی با گل رس جهت کاهش حساسیت های لمسی کودک
آموزش مفاهیم پایه در کودک اوتیسم در غالب بازی
اصلاح رفتار های غلط و ایجاد رفتار های اجتماعی مناسب در کود
تخلیه انرژی و کاهش بی قراری و پرخاشگری در کودکان
بخش تست های هوش و آموزش در کلینیک کاردرمانی کودکان اوتیسم
کلینیک کاردرمانی اوتیسم در تهران مجهز به بخش تست های تشخیصی می باشد که به صورت تخصصی به انجام تست های هوش مختلف مانند تست هوش وکسلر، بینه، تست های توجه بینایی، تست فراستیگ، تست های توجه شنیداری، تست مهارت های حرکتی و…. می باشد که توسط تستر متخصص مرکز انجام می شود.
همچنین بخش آموزش مرکز کاردرمانی دکتر صابر به ارائه آموزش های پیش دبستانی جهت آماده سازی کودکان اوتیسم برای تست ورود به دبستان و سنجش پیش دبستانی می باشد که توسط معلمین با سابقه آموزش و پرورش و تستر های آموزش و پرورش انجام می گیرد.
کاردرمانی در منزل در مراکز کاردرمانی کودکان اوتیسم در تهران:
یکی دیگر از خدمات مرکز کاردرمانی کلینیک کاردرمانی دکتر صابر بخش کاردرمانی در منزلمی باشد که برای مراجعینی که امکان حضور در کلینیک را ندارند ایجاد شده است کودکان اوتیسم می توانند خدمات درمانی مورد نیاز خود را به صورت کاملا تخصصی توسط کاردرمانگران خوب اوتیسم در محیط منزل دریافت نمایند.
رشد در مقابل یادگیری
واژگان رشد و یادگیری، واژگان در هم تنیده اند اما نمی‌خواهیم بین آنها تمایز قائل شویم. رشد پدیده‌ای با زیرساخت بیولوژیکی، بلندمدت و برگشت ناپذیر است. برای مثال راه رفتن یک فرایند رشدی است که وابسته به بلوغ سیستم عصبی نوزاد در ۱۲ ماهگی است. هر چقدر هم که تلاش کنید نمی توانید به یک کودک چهار ماهه راه رفتن بیاموزید. به علاوه نمی توان راه رفتن را از کودکی که راه رفتن را به دست آورده است گرفت. راه رفتن برگشت ناپذیر است.
اما یادگیری (رفتار) هم میتواند زیرساخت بیولوژیک داشته باشد و هم محیطی و برگشت پذیر هم هست . تصور کنید کودکی هر گاه چیزی می‌خواهد که کج خلقی میکند و قشقرق به راه می‌اندازد. اگر کج خلقی او به ثمر برسد یعنی کودک به چیزی که می خواهد برسد کودک یاد خواهد گرفت که کج خلقی چطور کار میکند ! در این حالت می گوییم رفتار (کج‌خلقی) کودک توسط بزرگسالان تقویت شده است لذا کج خلقی ادامه خواهد یافت اما اطرافیان کودک می‌توانند رفتار کج خلقی را با متوقف کردن پاداش خاموش کنند. به این ترتیب به کودک کمک میکنند که کج خلقی را فراموش کند. اما رفتارهای دارای زیرساخت بیولوژیک مثل تیک را نمی‌توان از یاد برد هرچند فرد ممکن است برای مدتی آن را سرکوب کند. بعضی رفتار ها هم بیولوژیک هستند و هم محیطی مثل رفتار خود زنی، خود زنی یکی از مشکلات شدید برخی از کودکان اوتیسم است. برخی از این کودکان اوتیسم ذاتاً بیش برانگیخته هستند. یعنی مکانیزم های حمله و گریز شان به مویی بند است ! با کمترین محرکی یا بدون محرک به بیرونی برافروخته شده و خشم شان را سر خودشان خالی میکنند مثلاً به صورتشان ضربه می‌زنند خود را گاز میگیرند پوستشان را خراش می دهند سرشان را به زمین می کوبند.
خود زنی می تواند محیطی باشد. برای مثال کودک اوتیسم چیزی می‌خواهد و والدین او امتناع میکنند کودک کج خلقی میکند و والدین باز مقاومت میکنند کودک اوتیسم با کج خلقی بیشتری به صورتش سیلی می زند. در اینجا والدین وحشت‌زده جا می‌زنند به این ترتیب والدین با ارائه خواسته‌های کودک اوتیسم ناخواسته خودزنی کودک را تقویت میکنند گاهی هم منشأ خودزنی هم بیولوژیک و هم محیطی است. بسیاری از بچه‌های اوتیسم آستانه ناکامی شان پایین تر از همسالان طبیعی شان می باشد. لذا با تجربه کوچکترین استرس به سمت خود زنی می روند هر چه شدت خودزنی کودک اوتیسم بیشتر باشد احتمال اینکه والدین با توجه کردن به وی رفتارش را تقویت کنند بیشتر است. چرا تمایز رشد و رفتار انقدر مهم است ؟ فرایند رشد بدون دریافت درمان هم آشکار می شود. کودک صرف نظر از میزان و نوع درمان به هرحال روند رشد خود را طی خواهد کرد چرا که مبنای رشد وی بیولوژیک است. لذا گاهی لازم نیست خود را به زمین و زمان بزنید. بسیاری از روشهای درمان بخشی از اعتبارشان را مدیون روند رشد طبیعی بچه ها هستند.
درمان های توانبخشی اوتیسم پایین به بالا و بالا به پایین
عصب شناسان فعالیت‌های سیستم عصبی را به دو دسته پایین به بالا و بالا به پایین تقسیم میکنند این رویکرد سیستم عصبی را همچون یک کیک لایه به لایه می‌بینند که قشر مغز در بالاترین سطح و عضلات و اندام های حسی در پایین ترین سطح قرار دارند منظور از اصطلاح پایین به بالا فعالیت هایی است که مستقیماً بر روی ورودی های حسی ( لامسه ، درد ، بینایی ، شنوایی ، بویایی وچشایی) در سطوح پایین سیستم عصبی استوار است. عملکرد هایی مثل استدلال، قضاوت، برنامه ریزی برای آینده موسوم به روند بالا به پایین هستند این روند از درون ذهن و قشر مغز منشا میگیرد وقتی پزشک با چکش معاینه روی زانوی تان ضربه می‌زند و پای شما می پرد یک محرک پایین به بالا باعث یک پاسخ سطح پایین سیستم عصبی شده است. در واقع رفلکس باعث پرش پا میشود و قشر مغز به لایه‌های بالای سیستم عصبی در آن دخیل نیستند این امر توسط حلقه رفلکسی که از پا به نخاع و از نخاع به پا بر می‌گردد کنترل می شود. و هیچ تفکر هوشیاری از آن دخیل نیست. رفلکس ها حتی در کسی که خواب است یا به کما رفته است نیز مشاهده میشود در مقابل پردازش‌های بالا به پایین مستلزم برخی فعالیت های ذهنی می باشد برنامه ریزی درخواست، تصور و تخیل وقتی شما در حال تکمیل یک پازل هستید قشر مغزتان فعال است. شما در حال تکمیل یک پازل هستید در این حالت ذهن شماست که حرکات دست تان را به شیوه بالا به پایین برای پر کردن جاهای خالی هدایت میکند. یا هنگامی که در حال بازی فوتبال هستید و می خواهید یک پنالتی بزنید این ذهن شماست که پایتان را به شیوه بالا به پایین برای گل زدن و پاس دادن هدایت میکند. در هر دو مثال پا حرکت میکند.
اما در اولی حرکت پا یک تحریک پایین به بالا می باشد (چکش معاینه) در حالی که در دومی یک فعالیت ذهنی بالا به پایین است که پا را هدایت میکند هم مانند حرکت پا ادراک حسی را هم میتوان از این منظر دید. ادراک حسی پایین به بالا تنها مستلزم داده‌های حسی می باشد در مقابل ادراک بالا به پایین مستلزم فعالیت قشر است و علاوه بر داده های حسی خام مستلزم انتظارات نیز می باشد. زبان هم دارای جنبه های بالا به پایین و پایین به بالا است برای مثال اگر به شما بگوییم جوجه آماده خوردن است شما می توانید با پردازش کلمه به کلمه آن به روش پایین به بالا و استخراج معنی کلمات از فرهنگ لغت ذهنی تان معنی کلمات را پیدا کنید. اما درک معنای کلیه جمله منوط به در نظر گرفتن بافت مربوطه است. آیا در مورد جوجه داخل حیاط کنار ظرف دانه صحبت می شود که جوجه آماده خوردن دانه هاست یا سر میز ناهار درباره جوجه توی دیس که داغ و پخته آماده خورده شدن است ؟ است. درک لطیفه نیز حاصل تضاد بین انتظارات بالا به پایین (که ما فکر می‌کنیم قصه آنطور باید پیش برود) و محرک‌های پایین به بالاست ما طعنه را از طریق تعارض بین معنای ساده کلمات با بافتی که در آن گفته شده درک می‌کنیم. برای مثال هنگام کشیدن غذایی ضمن تف کردن آن با چندش می گوییم عجب غذای خوشمزه ای ؟
درمان ها توانبخشی هم یک تاریخ طبیعی دارند
کودک در حال سفر از رفتارهای پایین به بالا و سوی رفتارهای بالا به پایین است. بال بال زدن یک رفتار پایین به بالا ست که در کودکان اوتیسم دیده می شود. دوست گرفتن یک رفتار بالا به پایین . همانطور که پردازش های مغز و رفتارها را به بالا به پایین یا پایین به بالا تقسیم می‌کنیم. درمان‌های اوتیسم هم به درمان‌های بالا به پایین و بالا به پایین تقسیم بندی می شوند. این شیوه سازماندهی به ما کمک میکند تا از میان آشوب روشهای درمانی کودکان اوتیسم به سلامت عبور کنیم و از آنها به ترتیب خاصی بهره ببریم. به کارگیری روشهای درمانی تابع یک توالی است که با روشها و مداخلات شدیدن پایین به بالا
درمان های اوتیسم بالا به پایین در مقابل پایین به بالا
بالا به پایین
قشر مغز (به ویژه لبهای فرونتال و تمپورال)
پاسخ های پیچیده ( کشف و زبان )
انتظارات فرد و شرایط موقعیتی هدایتگر ادراک است
درمان در حوزه اوتیسم
مفهوم محور
کودک محور کودک نقشی فعال دارد
متمرکز بر مهارتهای اجتماعی و زبانی پیچیده
هدف درمان درک آگاهانه موضوع است
پایین به بالا
ساقه مغز، مخچه و ورودی های حسی
پاسخ های ثابت ( مثل رفلکس زانو )
ویژگی های فیزیکی محرک هدایتگر ادراک
محرک محور
درمانگر محور، میزان مشارکت کودک متغیر است
تمرکز بر مهارت های اجتماعی
درک آگاهانه از موضوع ، هدف درمان نیست
بالا به پایین در مقابل پایین به بالا در فعالیت های بالا به پایین ( کشف و شهود ، زبان بیانی ، زبان ادراکی ، برنامه ریزی ، همدلی و.. ) قشر مغز فعال است، در حالی که در شیوه پایین به بالا این سیستم های حسی هستند که خوراک اطلاعاتی را مهیا می کنند. آغاز و با بلوغ کودک به سمت روشهای بالا به پایین حرکت به طور کلی کودکانی که از سن کمتری برخوردارند غیر عادی بودن آنها شدید تر است و با همبودی اختلالات رشدی مواجه هستند مثل (کم توانی ذهنی) به روش‌هایی نیازمند اند که ماهیت پایین به بالای بیشتری داشته باشد. در حالی که برای کودکان مسن تر با غیر عادی بودن خفیف تر و یا هوش نرمال روش های دارای ماهیت بالا به پایین بهتر است. اینجاست که تشخیص رشدی درست اهمیت می‌یابد چرا که تشخیص صحیح کلید انتخاب درمان‌های صحیح و مناسب با کودک است. یک کودک نوپا ( 2/5 تا ۳ ) ساله که نه تماس چشم دارد و گفتار و رفتار های خود تحریکی شدید ( جستجوی حسی) دارد نیازمند یک روش پایین به بالا است.
در حالی که کودک ۶ ساله دارای اوتیسم سطح یک اولین بار در پیش دبستانی تشخیص گرفته است به هیچ وجه نیازمند مداخله شدید نمی باشد چنین کودکی بیشتر یک برنامه بالا به پایین پاره وقت لازم دارد. این بدان معناست که نیازهای درمانی کودک اوتیسمتان در طی زمان و با پیشرفت کودک تغییر میکند. درمان های اوتیسم پایین به بالا بر ( چی ) و ( چگونه ) متکی است در حالی که درمان‌های بالا به پایین اوتیسم بر بافت و عوامل اجتماعی متمرکز است کی کجا و مهمتر از آن چرا؟ ادراک بینایی بالا به پایین آیا یک مربع میبینید بسیاری از افراد ادعان می کنند که یک مربع سفید می بینند مربعی که حواشی اش سفیدتر است در حالی که واقعا مربعی ترسیم نشده است و تمام صفحه دارای رنگ سفید یکدستی است. اما مغز شما بر اساس تجربیات قبلی اش می خواهد که یک مربع ببیند در اینجا انتظارات مغز شماست که ادراک را هدایت می کند و بر ورودی های حسی فائق می آید و شما چیزی می بینید که واقعا وجود خارجی ندارد. توهم های بینایی حاصل تضاد بین فرایند ادراکی بالا به پایین و پایین به بالاست.
آغاز کاردرمانی در اوتیسم
درمان کودکان اوتیسم پایین به بالا توسط کاردرمانگر هدایت میشود. کودک هدف درمان یا مفعول پذیرای درمان است. کاردرمانگر اوتیسم روند جلسه را از قبل چیده و کار را انجام میدهد نمونه‌ای از یک مداخله پایین به بالای خالص جلسه کاردرمانی است که طی آن کاردرمان برای افزایش دامنه حرکت به کودک اوتیسم تمرین‌های کششی میدهد. در ادامه از استراتژی غیرفعال به سمت حرکات فعال می رود و کودک اوتیسم می‌خواهد مورد نظر را خم و راست کند. در قالب آموزش نیز یک روش پایین به بالا مثل ارائه دستورهای مستقیم به کودک است. متخصص کاردرمانی اوتیسم توپی را روی زمین می گذارد و می گوید (توپ را بردار) سپس کودک وقتی دستور را اجرا کرد به او پاداش می دهد. ممکن است طی ارائه دستور کاردرمانگر به نحوی کودک اوتیسم را ترغیب نماید.
مرکز کاردرمانی ذهنی برای کودک اوتیسم
بهترین مرکز کاردرمانی کودکان اوتیسم زیر نظر جناب آقای دکتر صابر به درمان کودکان اوتیسم در زمینه مشکلات ذهنی اوتیسم مشغول به فعالیت می باشد. تشخیص اوتیسم در کودکان و تعیین سطح کودکان اوتیسم (اوتیسم خفیف– اوتیسم متوسط- اتیسم شدید) نقش مهمی را در روند درمان کودک اوتیسم ایفا می کند.کاردرمانی ذهنی در کودکان اوتیسم با بررسی هوش کودک اوتیسم و علائم اوتیسم و طرح برنامه درمانی در جهت رشد ذهنی کودکان اوتیسم و بهبود خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم فعالیت می کند.
رشد ذهنی کودکان اوتیسم-مشکلات ذهنی اوتیسم
اکثر پسر بچه های دارای اوتیسم به مرور زمان پیشرفت قابل توجهی نشان می دهند. هرچند که سرعت و میزان پیشرفت کودکان اوتیسم متغیر است. در برخی کودکان اوتیسم میزان پیشرفت آنقدر هست که پس از مدتی دیگر نمی توان تشخیص اوتیسم را برای آنان صادق دید. البته باید توجه کرد که برداشته شدن تشخیص اوتیسم از این گروه به معنای درمان اوتیسم نمی باشد، چرا که با این وجود، میراث برخی از جنبه های شناختی و علائم رفتاری اوتیسم همچنان در آنها باقی می‌ماند در برخی از کودکان اوتیسم نیز پیشرفت در همه حوزه‌ها به شدت کند است. اینکه چرا برخی از کودکان اوتیسم بهتر از دیگران پیشرفت میکنند، سوالی است که سعی داریم در این مقاله به آن پاسخ دهیم.
در پزشکی اصطلاح پیشرفت در بهبودی به منحنی تغییرات یک بیماری در طول زمان اشاره دارد. در روند رشد ذهنی کودکان اوتیسم هرچند جزئیات آن برای هر کودک خاص خود اوست اما در گذر زمان از یک الگوی قابل پیش بینی تبعیت می کند. با بیان یک مدل سه بعدی از بیماری اوتیسم که در برگیرنده میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم، میزان هوش عمومی و سن کودک اوتیسم می باشد. به تبیین رشد ذهنی اوتیسم خواهیم پرداخت. برای کمک به کودک اوتیسم و استفاده از حداکثر ظرفیت کودک باید این سه متغیر و نحوه تعامل آنها را بررسی کرد.
هرچند این مدل نمی‌تواند پاسخگوی همه سوالات در حوزه درمان اوتیسم باشد. اما نقطه شروع خوبی برای ارائه یک چارچوب و تجمیع اطلاعات کودکان اوتیسم می باشد.
غیر عادی بودن علائم اوتیسم
یک قطار را در نظر بگیرید وقتی یک یا چند چرخ آن از ریل خارج شود قطار هم از خط خارج خواهد شد برای تعیین میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم باید ببینیم چند تا از چرخها از ریل خارج شده و چقدر از خط فاصله گرفته است؟ برای مثال علایم اوتیسم نظیر تماس چشمی چقدر آسیب دیده است؟ کودک چقدر چسبیدن به عادات خاص خودش اصرار دارد؟ با چه میزان و شدت بال بال می زند؟(از دیگر علایم اوتیسم) چقدر رژیم غذایی کودک محدود است؟ اگر همه ی این ویژگی ها ی کودک اوتیسم را در قالب عددی دربیاوریم خواهیم توانست رشد کودک اوتیسم را روی یک محور با عنوان محور پیشرفت کودک توصیف کنیم. اگر کودک اوتیسم شما دارای صفات غیر عادی شدید باشد، تشخیص کودکان اوتیسم سطح سه یا همان اوتیسم شدید است ولی اگر میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم شما متوسط باشد، و دارای اوتیسم سطح ۲ یا اوتیسم متوسط می باشد. و چنانچه کودک دارای هوش عادی بوده و رفتار کلامی وی پرحرفی باشد و میزان غیر عادی بودن کودک اوتیسم خفیف باشد تشخیص اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف که قبلا آسپرگر نامیده می شد می باشد.
اگر کودک اوتیسم در حد خفیف غیر عادی باشد ولی دارای رفتارهای کلیشه‌ای و تکراری نباشد احتمالا دارای اختلال ارتباط اجتماعی می باشد. اگر در واقعیت هم مساله به همین سادگی این نمودار می بود خیلی خوب می شد. اما در واقعیت مرزبندی بین این اختلالات بسیار دشوار است. البته نسخه پنجم دی اس ام با ادغام آسپرگر پی دی دی – ان اُ اس در یک اصطلاح با عنوان اختلالات طیف اوتیسم و سطح بندی آن کار را قدری آسان‌تر کرده است. اما بازهم مرزبندی بین اختلالات هم مرز با اوتیسم اختلال یادگیری غیر کلامی یا اختلال کاربرد شناختی – معنای شناختی زبان اختلالات رشدی زبان، دیس فازی، اختلال ارتباط اجتماعی همچنان دشوار است حتی اختلالاتی مثل آپراکسی هم با اوتیسم اشتباه گرفته میشود.
هوش عمومی در رشد مهارت های ذهنی کودک اوتیسم
دوباره به مثال قطار برمیگردیم ممکن است هر تعداد از چرخ‌های قطار از ریل خارج شده باشد این یعنی همان درجه غیرعادی بودن. اما جدای از این قطار ممکن است تاخیر داشته باشد سر وقت طبق برنامه باشد یا حتی جلوتر از برنامه ! هوش کودک اوتیسم به مثابه قدر موتور قطار است و سرعت رشد کودک اوتیسم معادل سرعتی است که موتور واگن ها را می کشد در مسئله اوتیسم نیز باید علاوه بر میزان غیر عادی بودن مشخص نماییم که جریان رشد ذهنی کودک اوتیسم آیا با تاخیر مواجه است، به موقع است یا جلوتر از جدول رشد است؟ هوش یک مختصه همگن نیست بلکه مزائیکی مرکب از اجزاء مختلف است. به خاطر همین است که در کودک اوتیسم نقاط قوت و ضعف کنار هم قرار می گیرند. و روانشناسان متخصص مرکز اوتیسم ،هوش را به روشهای مختلف تقسیم می کنند که دو تا از آشنا ترین آنها عبارتند از : هوش کلامی در مقابل هوش غیر کلامی و هوش کریستالی در مقابل هوش سیال
بررسی هوش کلامی در مقابل هوش غیر کلامی در کاردرمانی ذهنی کودکان اوتیسم
این شیوه تقسیم بندی رایج ترین شکل در تقسیم توانایی‌های ذهنی کودکان اوتیسم و دیگر کودکان است. بخش کلامی یک تست هوش بر توانایی هایی مثل ذخیره واژگان، استدلال کلامی و موارد مشابه متکی است در حالی که بخش غیر کلامی، ریاضی، هندسه و دیگر مهارت های غیر کلامی را می‌سنجند.
مقایسه هوش کریستالی در مقابل هوش سیال در کاردرمانی ذهنی اوتیسم
هوش کریستالی اشاره به محفوظات کلامی (پایتخت فرانسه کجاست؟) یا غیرکلامی (؟= ۲+۲ ) دارد هوش سیال اشاره به توانایی الگویی و تشخیص روابط اشکال به صورت کلامی (شباهت توپ و چرخ چیه؟) یا غیرکلامی (جای خالی را پر کن ۲،۴،۶ ) دارد. هوش سیال ارتباط تنگاتنگی با جامعیت مرکزی دارد. وقتی از این منظر به هوش نگاه کنید آنگاه بسیاری از تعارضات بین رفتارهای مختلف کودک اوتیسم برایتان معنادار خواهد شد. شما ممکن است بین هوش کریستالی و هوش سیال کودک اوتیسم خود تفاوت ببینید. ممکن است حفظ کردن اعداد، حروف، مسیرها و مکالمات فیلم ها برای فرزندان تان مثل آب خوردن باشد، اما در دریافتن روابط بین آنها ناتوان باشد. برای همین ممکن است کودک اوتیسم در نام بردن اشیا بسیار ماهر باشد اما از یک مکالمه ساده عاجز باشد، این موارد از خصوصیات ذهنی کودکان اوتیسم می باشد. این مسئله ممکن است شما را گیج کند به خصوص اگر دارای یک مهارت فوق‌العاده هم باشد و طوری مطالب خاصی را به خاطر بسپارد که همگان را مبهوت خود کند. اما دریغ از یک کلمه صحیح کوتاه ! تئوری ذهن یعنی توانایی تشخیص احساسات و افکار دیگران و درک نیات آنها با توجه به احساسات و افکارشان من اگر بتوانم احساسات و افکار شما را تشخیص بدهم خواهم توانست بفهمم قصد شما چیست و رفتار بعدی شما راحت بزنم و علت رفتار شما را بفهمم. بدیهی است که این رفتارها که بیشتر مبتنی بر هوش سیال است. برای کودک دارای اوتیسم دشوار باشد.
تست های هوش جدید به جنبه های دیگری از توانمندی های ذهنی معطوف است مهارت هایی مثل سرعت پردازش دامنه توجه و حافظه کوتاه مدت که در قالب کارکردهای اجرایی میگنجد. کارکردهای اجرایی مثل جعبه دنده در ماشین عمل میکند. نیروی موتور را به چرخ ها منتقل میکند در صورتی که جعبه دنده درست کار نکند شما نخواهید توانست نیروی موتور را برای حرکت به چرخ ها منتقل کنید. به همین ترتیب ما نیز برای اعمال هوش خود به کارکردهای اجرایی متکی هستیم. افراد دارای بیش فعالی یا صدمات مغزی، نقایصی در کارکردهای اجرایی نشان میدهند که باعث علائمی چون بی‌توجهی، آستانه تحمل پایین، فراموشی، نقص در مهارتهای حرکتی ظریف و سرعت حرکت پایین و بهم ریختگی می شود.
فهم تمرین در کاردرمانی ذهنی اوتیسم
در درمان اوتیسم از پایین به بالا لزومی ندارد که کودک درمان را بفهمد و آن را بیان کند همین که کودک آن را اجرا کند کافی است. اما درمان های بالا به پایین در کاردرمانی کودکان اوتیسم طوری طراحی می شوند که کودک برای مهارت در تکلیف باید آنها را بفهمد. تنها انجام حرکات و اجرای تکلیف مورد نظر کافی نمی باشد. هدف مداخله آن است که کودک به نقطه‌ای برسد که بگوید ( آها فهمیدم ! ) مثال قبلی که کاردرمانگر توپ را روی زمین می گذاشت و به کودک اوتیسم می گفت (آن را بردار) و در صورت موفقیت به او پاداش می داد را به خاطر بیاورید. این بار بدون جلب توجه کودک اوتیسم چند شی از جمله توپ را در جاهای مختلف می گذارد و سپس به کودک اوتیسم می گوید : ( میتونی یه توپ بیاری!) کودک باید بفهمد از میان وسایل اتاق کدام یک توپ است. اگر کودک اوتیسم شی دیگری را بیاورد کاردرمانگر با مزاح به کودک می‌گوید (این توپه ؟) دفعه بعد در صورتی که کودک اشتباه کند کاردرمانگر کمی جدی تر می گوید ( نه این توپ نیست؟) توپ کجاست؟ در اینجا کودک اوتیسم به جای اینکه فقط یک دستور ساده (توپ رو بیار) را اجرا کند درگیر یک حل مسئله می شود و باید بفهمد چه چیزی کاردرمان را راضی میکند. در مرحله بعد کاردرمان ذهنی اوتیسم ممکن است تکلیف را پیچیده تر کند. مثلاً به جای نام بردن از توپ (می تونی یه توپ بیاری؟) بگوید : (یه چیز گرد و آبی بیار) حل این مسئله قدری پیچیده تر است. هر بار که کودک موفق میشود موضوع را قدری انتزاعی می کنیم. برای مثال (یه چیزی بیار که شوتش می‌کنیم !) روند پیچیدگی از ادراک عینی به ادراک مفهومی پیش می رود. یعنی از یک نام مستقیم توپ به سمت صفات (گرد آبی) و نهایتاً توصیف کارکردی (نحوه استفاده از شی) پیش می رویم. حال از حل مسئله در محیط اشیا به سمت حل مسئله در محیط اجتماعی می‌رویم. برای مثال اگر کودک اوتیسم عادت دارد که افراد غریبه یا بچه های دیگر را بغل کند راهکار پایین به بالا برای حل این مشکل ارائه پاداش و تنبیه برای خاموش کردن رفتار است. در این روش فقط باید بغل کردن را انجام ندهد. همین! اما در روش بالا به پایین کودک اوتیسم باید بفهمد که چرا نباید افراد غریبه را بغل کند. برای این منظور ممکن است در کاردرمانی ذهنی اوتیسم از تصاویر، داستان، ایفای نقش در گروه تعاملات اجتماعی و… استفاده کنیم.
تقویت مهارت های کودک اوتیسم در مرکز اوتیسم
مدل های پایین به بالا عمدتاً در مهارت های پایه متمرکز اند. چراکه پیش‌فرض این روش ها آن است که کسب مهارت های پایه دروازه پیشرفت در کارکردهای سطح بالاست. برای مثال پیش فرض روش های پایین به بالا این است که مهارت های حرکتی ظریف از طریق کاردرمانی کودکان اوتیسم منجر به بهبود دست خط و مهارت های خود مراقبتی میشود. یا کار بر روی پردازش حسی پیش نیاز بهبود مهارتهای زبانی و اجتماعی می باشد. در مقابل روش های بالا به پایین معمولا معطوف به هدف اند مثل وقتی که در کاردرمانی ذهنی کودک اوتیسم برای بهبود تعامل اجتماعی کودک او را وارد گروه مهارتهای اجتماعی می کنیم.
راه حل در کاردرمانی برای کودک اوتیسم
تکالیف پایین به بالا مستلزم راه حل یابی نیست. این تکالیف ،تکالیفی سر راست و مکانیکی هستند مثل حفظ جدول ضرب. اما تکلیف بالا به پایین مستلزم تحلیل یک موقعیت و انتخاب بهترین راه حل می باشد. برای مثال حل مسئله ای مثل (علی روزی دو شکلات می خورد، در یک هفته علی چند شکلات می خورد؟) برای حل این مسئله تنها دانستن ۱۴= ۷×۲ کافی نیست. کودک اوتیسم باید اول مسئله را بخواند آن را بفهمد، آن گاه سر وقت ریاضی برود. همین طور در مورد موقعیت‌های اجتماعی مثلاً درخواست بازی از یک کودک اوتیسم در کاردرمانی اوتیسم نیز مستلزم آن است که بر اساس مهارتهای تئوری ذهن یک راهکار قابل استفاده پیدا کند. مسئله‌ای که اغلب کودکان اوتیسم در آن مشکل دارند.
بسیاری از بچه های دارای اوتیسم در مراکز توانبخشی کودکان اوتیسم یاد می گیرند که با رعایت قواعد استاندارد رفتاری، ارتباط را شروع کنند. مثلاً جلو بروند. تماس چشمی برقرار نمایند، دستشان را برای دست دادن جلو برده و به نام طرف مقابل را بپرسند و… چون این الگو را میتوان از طریق روش های پایین به بالا در مرکز کاردرمانی اوتیسم کودک آموزش داد. اما در تداوم ارتباط که رفتارهای اجتماعی سطح بالا محسوب میشود، تابع قوانین مشخص و تعریف شده ای نیست. شرکت کودک در گروه‌های مهارتهای اجتماعی در مرکز توانبخشی اوتیسم در تهران این شانس را به کودک اوتیسم می دهد تا بسیاری از این قوانین نانوشته را تمرین کند. هرچه علائم توانمندی‌های کودک اوتیسم در گذر زمان تحول می یابد روشهای درمانی برای اوتیسم هم از روشهای پایین به بالا به سمت به روش های بالا به پایین تغییر میکند. در جدول پایین خلاصه روند پیشرفت مهارت های زبانی و اجتماعی کودکان اوتیسم آورده شده است. از این سر خط ها می توان به عنوان نشانه‌ای برای تغییر روش درمان برای کودک اوتیسم استفاده کرد.
کاهش غیر عادی بودن
حوزه
شدید
متوسط
خفیف
اجتماعی
فاقد تماس چشمی یا به ندرت
فاقد ارتباط اجتماعی دو سویه
تماس چشمی گاه و بیگاه
ارتباط اجتماعی دو سویه گاه و بیگاه
تعامل چشمی و دوسویه مطمئن مشکل در تکالیف تئوری ذهن فضای شخصی ،
فضای شخصی،محاوره اجتماعی
شدید
فاقد گفتار
یا گفتار بدون کارکرداجتماعی
پژواک گویی فوری و تاخیر
برچسب زدن اسامی ، درخواست ، فاقد آغاز گری یا به ندرت (دستور دادن یا پرسیدن)
بر خی آغازگری ها
مشکل در تکالیف مستلزم تئوری ذهن (شوخی ، فریب)
بررسی مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم
تاکنون غیر عادی بودن و هوش کودک اوتیسم را جداگانه بررسی کردیم و می‌خواهیم هر دو را در کنار هم بررسی کنیم تا مشکلات ذهنی کودکان اوتیسم را بهتر بشناسیم. یک کودک اوتیسم هم میتواند درجاتی از غیر عادی بودن را داشته باشد و هم درجه ای از هوش. ما این امر را در یک قالب یک محور مختصات به تصویر می کشیم محور عمودی نشانگر هوش و محور افقی نشانگر غیر عادی بودن است و بدیهی است که بپرسیم هر یک از تشخیص های مختلف این حوزه در کجای این نمودارها میگنجد؟
اصطلاحاتی که در روزمره شایع است در دی اس ام جایی نداشته را هم اضافه کرده ایم. برای مثال غیرعادی بودن متوسط تا شدید با بهره هوش طبیعی تحت عنوان اوتیسم با عملکرد بالا نامگذاری شده است. در حالی که همان سطح از غیر عادی بودن با هوش بهر زیر ۷۰ اوتیسم با عملکرد پایین نامیده میشود. غیرعادی بودن متوسط تا خفیف با هوش بهر طبیعی یا کم توانی ذهنی نیز میتواند وجود داشته باشد. کودکان اوتیسم دارای غیر عادی بودن خفیف و هوش بهره هوشی عادی پر حرف هستند، علائق محدود و چسبنده ای دارند و شلختگی حرکتی نیز در آنها دیده می شود. این خصوصیات اوتیسم. این گروه از افراد سابقا برچسب سندروم آسپرگر می گرفتند ولی در حال حاضر برچسب اوتیسم سطح یک یا اوتیسم خفیف میگیرند. در مدل بعدی اوتیسم ما فقط به سه اختلال آسپرگر ، اوتیسم پی دی دی – ان . اُ. اس یا سطح ۱،۲،۳ اوتیسم محدود نیستیم. بسیاری از کودکان و بزرگسالان می‌توانند در حوزه‌های هم مرز با اوتیسم قرار بگیرند. کسانی که مهارتهای زبانی و اجتماعی شان مشابه اوتیسم است اما غیر عادی بودن شان آنقدر خفیف است که در انتخاب برچسب برای آنها دچار تردید می شویم ولی واقعا نمی توان مرز مشخصی هم بین آنها ترسیم کرد.
سوالات متداول:
1-آیا مرکز کاردرمانی دکتر صابر تهران خدمات توانبخشی آنلاین هم ارائه میدهند؟
بله، مرکز پیشرفته توانبخشی دکتر صابر ، جلسات آنلاین کاردرمانی را برای خانواده‌هایی که دسترسی راحت به مرکز ندارند یا در شرایط خاص (مثل بیماری) هستند، ارائه میدهند. البته تأثیر جلسات حضوری معمولاً بیشتر است.
2-طول دوره درمان در مرکز کاردرمانی اوتیسم چقدر است؟
این موضوع کاملاً به سطح اختلال کودک بستگی دارد. برخی کودکان پس از 6 ماه تا 1 سال پیشرفت چشمگیری نشان میدهند، اما برخی ممکن است به سال‌ها کاردرمانی منظم نیاز داشته باشند. معمولاً جلسات 2 تا 3 بار در هفته توصیه میشود.
