TEACH یک برنامه آموزشی برای کودکان در حال رشد طبیعی با توجه به گوناگونی و همدردی با کودکان اوتیستیک تبیین کرده است. این برنامه برای درمان کودکان اوتیسم طراحی شده است. مرکز اوتیسم تهران دکتر صابر در حیطه تشخیص علائم اوتیسم توسط دکتر اوتیسم و درمان های مختلف آن نظیر گفتاردرمانی اوتیسم و کاردرمانی اوتیسم فعالیت می نماید.گفتاردرمانان این مرکز با تجربه بالا در حیطه درمان کودکان اوتیسم و استفاده از تکنیک های درمانی روز دنیا نظیر روش تیچ به تسهیل شکلگیری گفتار در کودکان اوتیسم کمک می کنند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
در روش تیچ ،برنامه مقدماتی با توجیه درباره کلاس‌های ویژه و عمومی و کودکانی که در آن شرکت می‌کنند شروع می‌شود. در غیاب کودک اوتیسم نیز بحث گسترده‌ای در رابطه با کودک هدف با گفتاردرمان وجود دارد. معلم باید موافقت و اجازه‌ی والدین و نیز خود کودکان اوتیستیک را جلب کند، البته اگر او بتواند رضایت بگیرد تا این برنامه را اجرا نماید.
پانرای و همکاران گزارش کردند که بسیاری از مطالعات تأثیر پذیری TEACCH برای کودکان اوتیسمی را شرح داده‌اند و امتیازاتی برای کاهش رفتارهای خود ایذایی کودکان اوتیسمی با عملکرد بالا و افرادی که وارد نیروی کار از طریق برنامه‌های حمایتی می‌شدند را بکار می‌برند. پاتری و همکاران تأثیرپذیریTEACCH و اقدام درمانی که برخی از کودکان اوتیسمی در مدرسه دریافت می‌کردند را مقایسه کردند. آنها نتیجه گیری کردند که مشارکت در TEACCI بطور قابل توجه ای مهارت‌های حرکتی ظریف و همکاری چشم و دست را بهبود میدهد. هیچ تغییری در رفتار ناسازگار آنها مشاهده نشد، اما محققان اطلاعات کافی برای مداخلات دیگر که در مدرسه اجرا شده بود؛ به منظور کسب نتیجه¬گیری معتبرتر، به دست نیاوردند. نوجوانان و جوانان اوتیسمی که هیچگونه اقدام درمانی یا مشارکت آموزشی درTEACCH دریافت نکردند، کاهش قابل توجه ای در رفتارهای چالشی‌شان بود و توانائی‌های اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی عملی‌شان افزایش داشت.
شوپلر و همکاران اطلاعاتی از 348 خانواده جمع کردند که در برنامه استفاده از پرسشنامه‌هایی مشارکت کردند. افراد اوتیسمی که در مطالعه شرکت کردند بین سن 2 -6 سال و بهره هوشی‌شان بطور قابل توجه ای متغیر بود. بیشتر والدین گزارش کردند که این برنامه جزء به جزء مفید بود. فقط ۷ درصد افرادی که TEACCH را تمرین کردند، در مقایسه با ۳۹ و ۷۵ درصد از جمعيت كل افراد اوتیسمی، آموزشگاه را به پایان و رساندند. هر چند این مطالعه ویژه چند ضعف روش شناختی منحصر دارد: نمونه‌ها کاملاً ناهمگن بودند؛ شرایط کنترلی ساختاری اصلاً وجود نداشت؛ معیارهای ارزیابی مستقل و استانداردی وجود نداشت؛ و داده‌های نهادینه شده گمراه کننده بود، از آنجایی که برخی از دولت‌ها در طول زمان سیاست خود را در مورد نهادینه سازی تغییر داده‌اند، این امر منجر به کاهش گزارش شده است. بعلاوه، این نتیجه گیری اساساً براساس عقايد والدين بود که ممکن است فاکتورهای ذهنی متعدد آن را تحت تأثیر قرار دهد و تقریباً ۳۰ سال پیش بیان شده است.
اوزونوف و کت کاد تأثیرپذیری آموزش بچه‌های اوتیسمی در خانه را با استفاده از روش TEACCH آزمایش کردند. به والدین اقدام درمانی کودکان اتیسمی پیش دبستانی آموزش داده شد که روی بخش‌های شناختی و مهارت‌های آکادمیک که با موفقیت در مدرسه ارتباط داشت تاکید شده بود. گروه اقدام درمانی شامل 11 کودک دبستانی که TEACCH را به مدت چهار ماه در خانه دنبال کردند می‌شد و با PEP- R ارزیابی شدند. گروه گواه TEACCH را دنبال نکردند و با همان معیارها ارزیابی شدند. کودکان گروه اقدام درمانی در بخش تقلید، مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت و مهارت‌های درک بهبود داشتند.
اگر چه این مطالعه مدارکی را ارائه کرد که تأثیرپذیری TEACCH را تأیید میکند، دوباره ملاحظات روان شناختی وجود دارد (فقدان شرایط کنترل تصادفی و فقدان ارزیابی قابلیت اعتبار معیارها). مشخص است که والدینی که بکارگیری درست TEACCH را یاد گرفتند می‌توانند رفتار کودکانشان را موثرتر کنترل کنند و این موارد برای اعتماد به نفس و عملکرد خانواده قابل استفاده است.
پرسون هفت مرد اوتیسمی با عملکرد پایین بین سن ۲۰ تا ۵۰ سال که هرگز روش THACCH را بکار نبردند را آزمایش کرد، او دید آنها بعد از شرکت در برنامه، مستقل‌تر شدند و برخی مهارت‌ها و کیفیت کلی زندگی‌شان بهبود پیدا کرد. وقتی اقدام درمانی کامل شد، مشکلات رفتاری که آنها بروز داده بودند محدود شد در این حالت طبیعی نیست که انتظارات چشمگیر داشته باشیم با توجه به اینکه شرکت کنندگان بزرگسال هستند و اهمیت مداخله زودهنگام ثابت شده است. ون بورگوندین و همکاران ذکر کردند که کاربرد TEACH با کاهش تدریجی مشکلات رفتاری ارتباط دارد، در حالی که هیچ تفاوتی در کسب مهارت‌های جدید مشاهده نشد. هرچند، آنها اطلاعات کافی درباره اینکه چگونه به این نتیجه رسیدند را گردآوری نکردند.
شوپلر ذکر کرد که با بیش از ۲۵۰ مطالعه روی TEACCH یا در رابطه با TEACCHI با توجه به ماهيت اوتيسم، آموزش ساختاری، همکاری با خانواده‌های ارزیابی، گفتار و ارتباطات، استقلال، مهارت‌های تخصصی، مهارت‌های اجتماعی و تفریحی، بعلاوه مدیریت رفتار نتیجه گیری کرده است. غیرعادی‌ترین نتایج در بین کودکان مشاهده شد که قبل از مداخله، زبان توسعه یافته نداشتند. هر چند، برخی از مطالعاتی که انجام شده است توسط محققانی صورت گرفت که یا استفاده از روش TEACCH را تمرین نکرده‌اند یا آموزش ندیده باشند. دکتر گری و میسيو عنوان کرد TEACCH یک برنامه بزرگ و پیچیده است و تأیید اثربخش بودن آن دشوار است. این مسئله به خاطر ماهیت اوتیسم و تاکید روش TEACCH بر تطابق محیط است و خیلی دشوار است که برای یک درمان خاص یک اتاق اختصاص داده شود. تحقیقات صورت گرفته بر پایه TEACCH و برخی گزارشات درباره TEACCH که نتایج امیدوار کننده‌ای را ارائه می‌کرد، اما اثربخشی درمان توسط یک مطالعه مستقل انجام نشده است.
شش اصل وجود دارد که شیوه تحقیقی و کلینیکی TEACCH را هدایت میکند :
1. هدف نهایی مداخله بهبود مهارت‌های کودکان و گسترش پذیرش محیط برای نقص‌های مربوط به اوتیسم است.
2. ارزیابی‌های رسمی و غیررسمی در گسترش برنامه آموزشی فردی با استفاده از مقیاس درجه بندی اوتیسم دوران کودکی و نسخه تجدیدنظر شده مشخصات روان شناختی وجود دارد که به نوجوانان و جوانان تعمیم داده می‌شود.
3. اولویت به درمان شناختی و رفتاری داده شده است که برای ایجاد یک استراتژی درمانی موفق بررسی شده است.
4. بهبود در مهارت‌ها و توانائی‌های کودکان اوتیسمی مشاهده شده است.
5. استفاده از علائم و نشانه‌های بصری معرفی شده است تا آموزش بهینه برای پذیرش و درمان نقص‌های پردازش شنیداری با امکان فرایندهای بصری را تضمین کند.
6. شيوه كل نگر اجرا شده است که آموزش چند بعدی و استفاده از سمبل‌ها را گسترش میدهد.
برخی انتقادها بیان میکند که TEACCH دخالت افراد در جامعه را گسترش نمی‌دهد، اما به صورت شناختی او را از محيط جدا میکند و بنابراین، پذیرش اجتماعی را کاهش میدهد. این روش بی¬نهایت روی سرنخ‌ها و برنامه‌های روزانه فرد تاکید دارد و بنابراین کودکانی که آن را دنبال می‌کنند بین همسالانشان وجهه خوبی ندارند.
هرچند، برنامه‌هایTEACCH مشارکت کودکان اوتیسمی در محیط مدرسه را هدف قرار میدهد – حقیقتی که یک مرحله مهم نسبت به دخالت کل جامعه را تشکیل میدهد. بطور خاص، نگرش TEACCH، نسبت به مشارکت کودکان اوتیسمی در اصول زیر منعکس شده است :
همه کودکان اتیستی باید آموزش داده شوند تا بطور موثری با حداقل محدودیت‌های ممکن عمل کنند.
هیچ کودک مبتلا به اوتیسمی فرصت مشارکت در محیط آموزشی مناسب را رد نمی‌کند.
فعالیت‌هایی که ارائه می‌شود باید براساس ارزیابی فرد درباره مهارت‌های کودکان و توانائی عملکرد و مشارکت در محیط خاص باشد.
مشارکت کامل در برنامه برای دانش آموزانی مطلوب است که می‌توانند به نیازهای برنامه دست یابند، در حالی که بقیه دانش¬آموزان جزئی از برنامه را دریافت می‌کنند. مدارس خاص فقط باید برای دانش آموزانی انتخاب شوند که بتوانند از آموزش معمول مدرسه سود ببرند.
ترین بیان کرد که TEACCH یک شیوه یا روش ساده نیست، اما یک برنامه رسمی است که سعی در بررسی نیازهای کودکان اوتیسمی با استفاده از قابل دسترس¬ترین شیوه‌ها یا روش‌ها دارد. هدف TEACCH درمان اوتیسم نیست، بلکه کمک به کودکان برای حداکثر استقلالشان از طریق افزایش مهارت‌های اجتماعی، آگاهی اجتماعی و مهارت‌های تصمیم¬گیری مستقل است. لورد و شوپلر گزارش کردند که اهداف اولیه روش TEACCH طراحی محیط‌های حمایتی است که به کودکان کمک میکند از مهارتهایی که قبلاً داشتند استفاده کنند، بجای اینکه کودکان به سمت رشد طبیعی و نرمال سوق دهد. مرحله بعدی تشویق و پرورش استقلال کودکان اتیستیک است طوری که آنها بتوانند بطور موثری در محیط اجتماعی عمل کنند.
یکی از علایم هشدار دهنده اوتیسم دیر حرف زدن کودک می باشد. اما کودکان اوتیسمی وجود دارند که در به حرف افتادن مشکل خاصی ندارند، ولی در درک گفتار، محتوا و تعامل اجتماعی دچار مشکل هستند. به نظر می رسد یکی از علائم واضح اوتیسم اختلال کلامی است. مرکز توانبخشی دکتر صابر در زمینه حرف زدن کودکان اوتیسم و بررسی علل دیر حرف زدن کودک و درمان اختلالات گفتار در اوتیسم فعالیت می نماید. خدمات مرکز توانبخشی دکتر صابر شامل گفتار درمانی اوتیسم ، کاردرمانی و روانشناسی کودک می باشد.
دیر حرف زدن کودک و اوتیسم
با وجود عملکرد ضعیف و چالش های معنادار، کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است خرده مهارتهایی داشته باشند مثل هایپر لکسیا یا مهارت زود هنگام خواندن که می تواند نشان دهنده عملکرد بالا باشد که توسط دکتر اوتیسم تشخیص داده می شود. برخی کودکان اوتیسم ممکن است در زمینه غیرکلامی سالم نباشند در حالی که برخی دیگر از کودکان اوتیسم به سطوح بالایی از مهارت‌های زبانی دست می یابند و فقط مشکلاتی را در حیطه کاربرد شناختی دارند. گفتار، زبان و ارتباط کودک مبتلا به اوتیسم بسیار زیاد وابسته به سطح رشدی، ویژگی های فردی و فاکتورهای محیطی است. افراد مبتلا به اوتیسم در حیطه‌های شکل، محتوا و کاربرد زبان و تعامل شان دچار مشکل می‌شوند. در ارزیابی کودکان اوتیسم ارزیابی جنبه‌های رشدی خیلی مهم است زیرا همراهی قدرتمندی بین اوتیسم و ناتوانی هوشی وجود دارد. پروفایل های خاص جهت ارزیابی کودک اوتیسم بستگی به پروفایل رشدی کودک دارد.
تاخیر در گفتار در کودکان مبتلا به اوتیسم می تواند به روش های مختلفی بروز کند، از جمله: تأخیر در شروع غان و غون کردن، غان و غون کردن معمولاً در حدود 7 ماهگی شروع می شود. اگر کودکی تا 12 ماهگی شروع به غان و غون نکرده باشد، می تواند نشانه ای از تأخیر در گفتار باشد، واژگان محدود، تا سن 2 سالگی، بیشتر کودکان می توانند 50 کلمه یا بیشتر بگویند و شروع به ترکیب کلمات در جملات ساده کنند. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است به این نقاط عطف نرسند. اکولالیا نیز زمانی است که کودک کلمات یا عباراتی را که می شنود تکرار می کند، اغلب بدون درک معنای آن ها. این در کودکان مبتلا به اوتیسم رایج است. همچنین کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در حفظ یک مکالمه رفت و برگشتی مشکل داشته باشند، حتی اگر واژگان خوبی داشته باشند. هیچ رویکرد یکسانی برای خدمات درمانی که تأخیر گفتار در اوتیسم را درمان می کنند، وجود ندارد، اما چندین روش درمانی وجود دارد که می تواند کمک کند. به یاد داشته باشید، اگر مشکوک هستید که فرزندتان ممکن است تأخیر در گفتار یا زبان داشته باشد، ضروری است که به دنبال مشاوره حرفه ای باشید. مداخله زود هنگام می تواند تفاوت قابل توجهی در پیشرفت کودک در توسعه مهارت های گفتار و زبان خود ایجاد کند. گفتاردرمانی یک جزء ضروری در درمان تأخیر گفتار اوتیسم است. این درمان بر بهبود مهارت های ارتباطی کلی کودک، از جمله توانایی های کلامی و غیر کلامی تمرکز دارد. گفتاردرمانگران با کودکان کار می کنند تا درک زبان، توسعه گفتار و زبان، و مهارت های ارتباط اجتماعی را توسعه دهند. تأخیر گفتار اوتیسم می تواند تأثیر زیادی بر تعاملات اجتماعی و روابط کودک داشته باشد. ارتباط اجتماعی شامل ترکیبی پیچیده از نشانه های کلامی، مانند لحن صدا و انتخاب کلمه و نشانه های غیر کلامی، مانند زبان بدن و حالات چهره است. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در تفسیر این سیگنال ها و پاسخ مناسب به آن ها چالش داشته باشند. اغلب، ظرافت های تبادل اجتماعی روزمره، مانند کنایه یا شوخ طبعی، ممکن است برای آن ها قابل درک نباشد. علاوه بر این، شروع و حفظ یک مکالمه ممکن است دشوار باشد، که باعث می شود آن ها در موقعیت های اجتماعی بی علاقه یا گوشه گیر به نظر برسند. این می تواند منجر به احساس انزوا و مشکل در ایجاد دوستی شود، به همین دلیل گنجاندن آموزش مهارت های اجتماعی در استراتژی های درمانی بسیار حیاتی است. این آموزش ها با هدف افزایش توانایی کودک در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران و درک پیچیدگی های ظریف ارتباط اجتماعی است.
مصاحبه بالینی برای علائم هشدار دهنده اوتیسم
سوالات کلیدی مصاحبه ی بالینی
فرایند مصاحبه بالینی شرایطی را فراهم میکند که اطلاعات از والدین کسب و اولویت ها و نگرانی های آنها تعیین شود. در ارزیابی گفتار ، زبان و ارتباط در کودکان اوتیسم درون داد والدین خیلی مهم است چون والدین بهتر کودک خود را می‌شناسند. بنابراین فرآیند ارزیابی شامل نمونه گیری زبانی و بازی هم می شود. سوالات مصاحبه که در طول یک مصاحبه بالینی پرسیده می شود بستگی به سطح رشدی کودک دارد. ادامه روند سوالات بر اساس سطح عملکردی و غالب ارتباطی – زبانی کودک پیگیری می‌شود.
کودک در سطح Prelinguistic intentionality
آیا کودکتان با دیگران ارتباط برقرار میکند؟ اگر بله چگونه؟
آیا کودکتان تا به حال چیزی را آورده تا به شما نشان دهد؟
آیا کودکتان اشاره می کند یا صدا سازی می کند تا شما به چیزی توجه کنید؟
آیا کودکتان به چیز دوری اشاره می کند و آیا به آن نگاه می کند؟
آیا کودکتان با بدنش شما را به سمت چیزی که می خواهد هدایت می کند؟
آیا کودکتان از بخش‌هایی از بدنش به عنوان ابزار استفاده می کند برای مثال ضربه زدن به دست شما روی یک دستگیره که میخواهد موقعیت آنها را تغییر دهد؟
کودک درسطح Early language comprehension
آیا کودکتان به نامش واکنش می دهد؟
آیا کودکتان کلمات خارج از روتین را که می شنود پاسخ می دهند؟
آیا کودکتان دستورات ساده را بدون سرنخ های ژستی دنبال میکند؟
آیا کودکتان از دستورات پیچیده را پیگیری میکند؟ مثل ماشینت رو بگیر و اون رو روی میز بگذارد؟
کودک درسطح Early language production
آیا کودکتان از کلمات معنادار استفاده می کند؟ (به طور مداوم و برای یک هدف خاص) یا کلمات خود انگیخته؟
آیا کودکتان کلمه ای را که نفهمیده تکرار میکند؟
ارجاع اجتماعی در کودکان اوتیسم
آیا کودکتان به صورت شما نگاه می کند یا عکس العمل شما را در یک مورد یک اتفاق ناشناس چک کند؟
تعامل اجتماعی و بازی در علائم هشدار دهنده اوتیسم
آیا کودک در حالی بازی لذت می برد؟
آیا کودکتان بازی های وانمودی انجام میدهد؟
آیا کودکتان با شما یا کودکان دیگر بازی می کند؟
آیا کودکتان در بازی‌های نوبت گیری را رعایت میکند؟
آیا کودکتان دوستی دارد؟
کودکتان به صورت موازی با دیگر فرزندانتان در خانه و یا با کودکان دیگر در مدرسه عادت میکند؟
آیا کودکتان با علاق محدودی دارد که در مورد آن زیاد صحبت کند؟
مهارت های اجتماعی در نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا
چه قدر در موقعیت‌های اجتماعی راحت هستید؟
آیا دوست پیدا کردن برای تان آسان است؟
چگونه به دیگران عادت میکنید در خانه، مدرسه یا محل کارتان؟
رفتار
کودکتان رفتارهای تکراری انجام میدهد؟ (مثل تکان دادن دست ها)
آیا کودکتان نسبت به تغییرات روتین واکنش نشان می دهد؟
آیا کودکتان حرکاتی را در دستان یا انگشتانش نشان می دهد؟
آیا کودکتان نست به محرکات و پاسخ کمتر یا بیشتر از حد معمول نشان میدهد؟ مثل بو، لمس و .. اگر بله توضیح دهید.
اولین نشانه‌های دیر حرف زدن در کودکان اوتیستیک
تأخیر در گفتار یکی از مهم‌ترین نشانه‌های هشداردهنده اوتیسم در کودکان محسوب می‌شود. معمولاً والدین اولین بار زمانی متوجه این مسئله می‌شوند که کودک در مقایسه با همسالان خود پیشرفت گفتاری قابل توجهی ندارد. در حالت طبیعی، بیشتر کودکان تا 12 ماهگی چند کلمه ساده مانند “ماما” یا “بابا” را بیان می‌کنند، اما کودکان اوتیستیک ممکن است تا 18 ماهگی یا حتی دیرتر هم هیچ کلمه‌ای نگویند. از دیگر نشانه‌های اولیه می‌توان به عدم اشاره کردن (مثل نشان دادن اشیا با انگشت)، نداشتن تماس چشمی هنگام صحبت کردن و عدم پاسخ به اسم خود اشاره کرد.
نکته مهم این است که دیر حرف زدن در اوتیسم معمولاً با تفاوت‌های ارتباطی دیگر همراه است. برای مثال، این کودکان ممکن است به جای استفاده از گفتار، دست والدین را می‌گیرند و به سمت چیزی که می‌خواهند هدایت می‌کنند. همچنین، برخی از آنها اصواتی تکراری تولید می‌کنند یا به جای کلمات معنادار از صداهای نامفهوم استفاده می‌نمایند. در مواردی نیز کودک کلماتی را یاد می‌گیرد، اما پس از مدتی آنها را فراموش میکند که این می‌تواند نشانه‌ای هشداردهنده باشد.
تشخیص به موقع این نشانه‌ها و شروع زودهنگام توانبخشی اوتیسم می‌تواند تأثیر چشمگیری در بهبود مهارت‌های ارتباطی کودک داشته باشد. برنامه‌های گفتاردرمانی تخصصی که شامل تمرینات تقلید صدا، استفاده از تصاویر و بازی‌های تعاملی هستند، می‌توانند به کودکان کمک کنند تا دیرتر از موعد اما با کیفیت بهتر گفتار را یاد بگیرند. والدین باید توجه داشته باشند که هر کودک اوتیستیک منحصر به فرد است و مسیر رشد گفتاری او ممکن است با دیگران متفاوت باشد. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، مشورت با متخصصان رشد کودک و گفتاردرمانگران می‌تواند راهگشا باشد.
منابع:
goldencaretherapy.com/autism
eccm.org
سوالات متدوال:
1-آیا ممکن است کودک اوتیسم اصلاً حرف نزند؟
بله، حدود ۲۵-۳۰% کودکان اوتیسم غیرکلامی باقی می‌مانند. اما حتی در این موارد هم روش‌های ارتباطی جایگزین (مثل تصاویر، زبان اشاره یا دستگاه‌های ارتباطی) می‌توانند کمک کننده باشند. شروع زودهنگام گفتاردرمانی تخصصی شانس بهبود را افزایش میدهد.
2-آیا دارویی برای درمان دیر حرف زدن در اوتیسم وجود دارد؟
خیر، هیچ داروی خاصی برای این مسئله وجود ندارد. اما اگر کودک مشکلات همراه مانند تشنج یا بیش‌فعالی دارد، درمان این موارد ممکن است به طور غیرمستقیم به گفتار کمک کند. گفتاردرمانی همچنان روش اصلی است.
