رفتار درمانی اختلال یادگیری
کودکان اختلال یادگیری به علت مشکلات یادگیری که در طول زندگی تجربه می کنند دچار مشکلات رفتاری مختلف می گردند. مرکز رفتاردرمانی اختلال یادگیری دکتر صابر در حیطه رفع مشکلاتی نظیر گوشه گیری، افسردگی ، لجبازی و پرخاشگری فعالیت می نماید. رفتار درمانی اختلال یادگیری علاوه بر بهبود رفتار کودک می تواند در زمینه پیشرفت تحصیلی کودکان اختلال یادگیری نیز موثر باشد. مرکز روانشناسی کودک با در اختیار داشتن کادر درمانی قوی در حیطه بازی درمانی و رفتاردرمانی اختلالات یادگیری در جهت پیشرفت این کودکان پیشگام می باشد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
اختلالات رفتاری کودکان دارای ناتوانی یادگیری
اختلالات هيجاني-رفتاري در کودکان اختلال یادگیری به شرايطي اطلاق ميشود كه در آن پاسخهاي هيجاني و رفتاري در مدرسه با هنجارهاي فرهنگي، سني و قومي تفاوت داشته باشد بطوريكه بر عملكرد تحصيلي کودک با اختلال یادگیری، مراقبت از خود، روابط اجتماعي، سازگاري فردي، رفتار در كلاس و سازگاري در محيط كار نيز تاثير منفي بگذارد. اغلب كودكان و نوجوانان با اختلالات رفتاري، احساسات منفي دارند و با ديگران بدرفتاريميكنند. در بيشترموارد، معلمان و همكلاسيها آنان را طرد ميكنند و در نتيجه فرصتهاي آموزشي آنان، كاهش مي يابد.
کودکان اختلال یادگیری در یک يا چند مورد از تواناييهاي تحصيلي مانند خواندن، نوشتن و رياضيات مشكلات جدي دارند و اين مشكلات ناشي از بهره هوشي پايين، نارساييهاي حسي، آموزش ناكافي و كمبودهاي فرهنگي آنها نيست. با وجود مشكلات بسياري كه کودکان دارای اختلال رفتاری دارند، بيشتر آنان تا سالها پس از ورود به مدرسه شناسايي نمي شوند و تحت آموزش ويژه قرار نمي گيرند، مگر اينكه اختلال رفتاري و مشكلات تحصيلي آنان شديد شود. تاكنون طبقه بندي هاي مختلفي براي اختلالات رفتاري صورت گرفته است. بعضي از پژوهشگران اختلالات رفتاري را به دو دسته بزرگ تقسيم کرده اند .اختلالات رفتاري دروني سازي كه شامل مواردي مانند افسردگي و اضطراب هستند كه با دنياي دروني فرد سروكار دارند كه با تعارضهاي رواني و هيجاني همراه است و اختلالات رفتار بروني سازي که شامل مواردي است كه به مشكلات فرد با ديگران ارتباط دارد. غالب كودكان اختلال يادگيري دارای مشکلات رفتاری متعلق به خانواده هايي هستند كه در دوران رشد خود پيوندهاي عاطفي لازم با والدين خود نداشته اند. به عبارت ديگر اين كودكان از نظر ارتباطات عاطفي ـ رواني با والدينشان، خاطرات و تجارب خوشايندي ندارند. آنها در بسياري موارد از سوي والدين مورد سرزنش، تحقير، تهديد و احيانا تنبيه بدني واقع شده اند.
دانش آموزان مبتلا به نارساييهاي ويژه يادگيري در مقايسه با همسالان طبيعي شان از محبوبيت كمتري برخوردارند و به همين دليل در معرض مشكلات اجتماعي قرار دارند. علاوه بر اين، معلمان كشف كرده اند كه آنها مشکلات رفتاري بيشتري از خود نشان مي دهند و نمي توانند خود را با دستورالعملهاي موجود در كلاس عادي تطبيق دهند.
اين اعتقاد وجود دارد كه مداخله براي تنظيم برنامه هاي درماني براي كودكان داراي ناتواني يادگيري و مشكلات رفتاري ممكن است در دوران پيش از دبستان و دوران دبستان ارزشمند است. اگر بتوانيم كودكان را در دوران دبستان درمان كنيم يعني قبل از اينكه مشكلات يادگيري سبب عوامل شكست در مدرسه شود(براي مثال عزت نفس پايين، مشكل در روابط دوستانه و غيره) و موجب تغيير نگرشهاي بزرگسالان و بدتر شدن تعاملهاي كودك با والدين گردد، ميتوانيم يك مداخله ابتدايي موثر انجام دهيم.
رفتاردرمانی اختلال یادگیری
والدین کودکان اختلال یادگیری به علت عدم همکاری کودک در انجام تکالیف و وظایف تحصیلی خود دچار مشکلات فراوانی با کودکان خود هستند. برای ایجاد رابطه صحیح بین والد و کودک در زیر به ارائه نکاتی در زمینه رفتاردرمانی اختلال یادگیری پزداخته می شود.
- چگونه کودک خود را در انجام تکالیفش هدایت کنیم؟
با معلم یا معلمین کودک آشنا شویم.
از نحوه تدریس شان و از انتظارات آنها از کودک اختلال یادگیری، آگاه شوید از آنها بخواهید شما را راهنمایی کنند که چگونه کودک خود را در انجام تکالیفش هدایت کنید.
- به عنوان ناظر عمل کنیم.
در مورد تکالیف و امتحانات از کودک اختلال یادگیری سوال کنید. او را تشویق کنید و تکالیف انجام شده او را کنترل کنید. اگر سوالی داشت به کودک اختلال یادگیری جواب دهید. برخی از والدین تمام مدت در کنار کودک می‌نشینند و یا برایش تکلیف را می‌خوانند، این کار کاملاً اشتباه است. با این شیوه کودک اختلال یادگیری را به خود وابسته می کنیم، او دیگر نمی تواند بدون حضور شما تکالیفش را انجام دهد. ضمن اینکه وقتی شما مطالب را برای کودک می خوانید، در واقع درک آن را برای کودک آسانتر می کنید و به این ترتیب مانع از تفکر عمیق و پردازش کامل مسائل توسط او می شوید. در نتیجه کودک در درک مطلب یا فهم مسائل ریاضی در مدرسه و زمان امتحان، دچار مشکل می‌شود.
- برای برنامه‌ریزی به کودک کمک کنیم.
در برنامه رفتاردرمانی اختلال یادگیری زمان انجام تکالیف را با مشورت خود کودک مشخص کنید و آن را روی کاغذ ثبت کرده و جایی نصب کنید که در حوزه دید کودک باشد.
شبهایی که تکالیف سنگین است یا وقتی تکلیف داده شده دشوار است، فرزندتان را تشویق کنید که کارهایش را تقسیم بندی کند. اگر لازم شد در برنامه‌ریزی به کودک اختلال یادگیری کمک کنید و هر یک ساعت ۱۵ دقیقه استراحت بدهید.
- عواملی که حواس کودک را پرت میکنند،به حداقل برسانیم.
یعنی هنگام مطالعه و انجام تکلیف، تلویزیون روشن نباشد، موسیقی با صدای بلند پخش نشود، یا تماس تلفنی نباشد. البته تماس با همکلاسی در مورد تکلیف شب اشکالی ندارد. اما تدریجا باید وضعیتی فراهم کنیم که کودک بتواند حتی در صورت وجود عوامل مزاحم، تکالیفش را انجام دهد. این روش رفتاردرمانی حساسیت زدایی تدریجی نام دارد.
- بچه‌ها باید خودشان تکلیف مدرسه را انجام دهند.
اگر بچه ها خودشان فکر نکنند و اشتباه نکنند، چیزی یاد نمی گیرند. والدین می‌توانند پیشنهادهایی بدهند و در مسیرها به آنها کمک کنند. ولی این وظیفه کودک اختلال یادگیری است که تکلیفش را انجام دهد. هدف اصلی از انجام تکالیف در منزل این است که کودک مستقل کار کردن را تجربه کند. این یک هدف مهم در رفتاردرمانی اختلالات یادگیری می باشد. بنابراین والدین باید اجازه دهند کودک خود تکالیفش را انجام دهد و آنها صرفا ناظر باشند و در صورت نیاز، او را راهنمایی کنند، در کنارش حضور داشته باشند و شرایط را برای انجام تکالیف مهیا سازند. کمک مستقیم و مداوم، به کودک اختلال یادگیری این احساس را می‌دهد که به تنهایی قادر نیست تکالیفش را انجام دهد.
- محیطی مناسب برای انجام تکالیف مدرسه مهیا کنیم.
سعی کنید محل ویژه‌ای برای انجام تکالیف کودک اختلال یادگیری تعیین کنید. این محل باید از نور کافی برخوردار باشد. وسایلی مانند دفتر،مداد، پاک کن و تراش را در دسترس او بگذارید.
- الگو و نمونه خوبی برای او درست کنیم.
بچه ها نه به توصیه‌ها و پند های شما، بلکه به کارهای شما نگاه می کنند و از آنها تقلید می کنند. والدین باید خود، نمونه خوبی برای فرزندشان باشند.
- کار و تلاش و کودک را تحسین کنیم.
در رفتار درمانی اختلال یادگیری تشویق نقش کلیدی دارد. برای تشویق کودک اختلال یادگیری مثلاً می‌توانید برگه امتحانی را که خوب از پس آن برآمده یا کاردستی و نقاشی او را روی در یخچال بچسبانید. موفقیت های درسی او را برای دوستان و آشنایان بازگو کنید. گاهی والدین تصور می کنند فقط زمانی که کودک نمره ۲۰ می گیرد و یا این که کارش را کاملا بدون نقص انجام می دهد،باید او را تشویق کنند. در حالی که باید به دنبال اصطلاحات و پیشرفت های کوچک و تدریجی باشید. بدین منظور باید هر پیشرفت کوچک کودک اختلال یادگیری را مورد توجه قرار داد و هر رفتار یا تلاشی را که او را به هدف مورد نظر ما نزدیک می‌کند،تشویق نمود.
سوالات متداول:
1-آیا همه کودکان با اختلال یادگیری به رفتاردرمانی نیاز دارند؟
خیر، اما بیشتر کودکان دارای اختلال یادگیری دچار مشکلات رفتاری نیز هستند؛ در چنین مواردی رفتاردرمانی مکملی مؤثر در کنار آموزش و کاردرمانی خواهد بود.
2-رفتاردرمانی چگونه باعث بهبود عملکرد تحصیلی کودک می‌شود؟
با اصلاح رفتارهای مخرب و افزایش انگیزه، کودک می‌تواند با آرامش بیشتری تمرکز کند و مهارت‌های لازم برای یادگیری را در خود پرورش دهد.
