گفتاردرمانی چیست، گفتار درمانی کودکان به مجموعه ای از خدمات توانبخشی اطلاق می شود که به کودکان با نیاز های ویژه و آسیب های گفتاری ارائه می گردد و موجب پیشرفت کودک در مهارت های گفتار و زبان می شود. گفتاردرمانی (که به عنوان آسیب شناس گفتار و زبان هم شناخته میشود) یک رشته بهداشتی درمانی و علمی است که به ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات ارتباطی میپردازد، از جمله اختلالات زبانی بیانی و ترکیبی-بیانی، اختلالات صوتی، اختلالات صدا، ناروانی گفتار، نقصهای زبانی عملی و مشکلات ارتباط اجتماعی، همچنین اختلالات بلع در طول زندگی. این حرفه مرتبط با سلامت توسط سازمانهای حرفهای مانند انجمن گفتار-زبان-شنوایی آمریکا (ASHA) و گفتار درمانی استرالیا تنظیم میشود. حوزه درمان گفتار و زبان توسط یک متخصص شناختهشده به نام گفتار شناسی (SLP) یا گفتاردرمان (SLT) انجام میشود. گفتاردرمانها همچنین نقش مهمی در غربالگری، تشخیص و درمان اختلالات طیف اوتیسم (ASD) ایفا میکنند که معمولاً در همکاری با پزشکان کودک و روانشناسان انجام میشود. مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه ارائه خدمات گفتار درمانی کودکان و بزرگسالان همچنین ارائه خدمات گفتاردرمانی در منزل برای بیمارانی که توانایی مراجعه به مرکز را ندارند فعالیت می نماید. کادر مجرب گفتاردرمانی و تجهیزات پیشرفته مرکز نظیر سوییچ صوتی و اتاق مهارت های شنیداری در کنار گفتار درمانی موجب پیشرفت روز افزون مراجعین به مرکز توانبخشی دکتر صابر کشته است.
برای توضیح این سوال که گفتاردرمانی چیست؟ باید بیان نمودکه گفتاردرمانی اساساً درمان گفتار و زبان را مشابه اجرای برنامه هنری تلقی نمی کنند. درمان گفتار و زبان یک کار نظری یا بالینی و مبتنی بر پژوهش علمی است که کاربرد عملی گستردهای برای بیماران دارد. اجرای برنامه هنری به عنوان نوعی کار هنرمندانه به حساب میآید، و اجرای نمایش به این منظور صورت میگیرد که، تا اندازهای، به طور مثبت روی شنونده ها تأثیر بگذارد. هنگامی که ویژگیهای گفتاردرمانی با اجرای برنامه هنری مقایسه میشود، تفاوت بین این دو علم بی درنگ مشخص می گردد. با این همه، بررسی دقیق تر، میتوان پرسید که «این دو علم واقعاً چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟» مخاطبان مورد نظرشان با یکدیگر تفاوت دارند و اصولاً هدفهای این دو علم با یکدیگر تفاوت دارند، ولی آیا واقعا تمام تفاوتهای این دو علم در تجزیه و تحلیل نهایی است، یعنی هنگامی که هم گفتار درمانی و هم اجرای برنامه هنری روی نیازهای بیماران یا مخاطبان متمرکز میشوند؟تا پایان این بحث،به این پرسش،پاسخ داده می شود.
تاریخچه گفتاردرمانی
تحول گفتار درمانی به عنوان یک حرفه در مناطق مختلف جهان مسیرهای متفاوتی را طی کرده است. سه روند مشخص در تحول گفتاردرمانی در ایالات متحده در اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم تأثیرگذار بود: جنبش بیان، انقلاب علمی و ظهور حرفهایگری. گروههایی از “اصلاحگران گفتار” در اوایل دهه ۱۹۰۰ تشکیل شدند. آکادمی آمریکایی اصلاح گفتار در سال ۱۹۲۵ تأسیس شد که در سال ۱۹۷۸ به انجمن گفتار- زبان- شنوایی امریکا ASHA تبدیل شد.
حرفه گفتاردرمانی
متخصصان گفتار و زبان (SLPs) یا همان گفتاردرمان طیف وسیعی از خدمات را ارائه میدهند، عمدتاً به صورت فردی، اما همچنین به عنوان حمایت برای خانوادهها، گروههای حمایتی و ارائه اطلاعات برای عموم مردم نیز فعالیت می نمایند. گفتاردرمانان برای ارزیابی نیازهای ارتباطی، تشخیص بیماریها بر اساس ارزیابیهای انجام شده، و سپس درمان این تشخیصها یا رسیدگی به نیازهای بیمار کار میکنند. خدمات گفتار/زبان با غربالگری اولیه برای اختلالات ارتباطی و یا بلع شروع میشود و با ارزیابی و تشخیص، مشاوره برای ارائه مشاوره در مورد مدیریت، مداخله و درمان، و ارائه مشاوره و دیگر خدمات پیگیری برای این اختلالات ادامه مییابد. این خدمات در زمینههای زیر ارائه میشوند:
روند رشد زبان و تغذیه زودهنگام، رشد عصبی و پیشگیری؛
جنبههای شناختی ارتباط (مثلاً توجه، حافظه، حل مسئله، عملکردهای اجرایی)؛
گفتار (صدا، ادای کلمات، روانی، طنین و صدا شامل اجزای ساختاری تنفس)؛
زبان (فونولوژی، مورفولوژی، نحو، معناشناسی و جنبههای اجتماعی/عملکردی ارتباط) شامل درک و بیان در فرمتهای گفتاری، نوشتاری، گرافیکی و حرکتی؛ پردازش زبان؛ مهارتهای سوادآموزی و سواد مبتنی بر زبان، آگاهی از صداشناسی؛
ارتباطات تقویتی و جایگزین (AAC) برای افرادی با اختلالات شدید زبانی و ارتباطی؛
بلع یا سایر عملکردهای بالایی دستگاه گوارش مانند تغذیه نوزادان و مشکلات ساختاری (ارزیابی عملکرد مری به منظور ارجاع به متخصصین پزشکی است)؛
صدا (صداهای بم، دیسفونی)، صدای پایین (هیپوفونی)، کیفیت نابههنجار صدا (مثلاً خیشومی، نفسنفسزننده، کشیده گویی). تحقیقات نشان میدهد که درمان صدا به ویژه برای جمعیتهای خاص بیمار مفید است؛ افرادی که بیماری پارکینسون دارند معمولاً به دلیل بیماریشان با مشکلات صوتی مواجه میشوند.
آگاهی حسی مرتبط به ارتباطات اجتناعی، بلع یا دیگر عملکردهای بالایی دستگاه گوارش
یک تصور اشتباه رایج این است که آسیبشناسی گفتار و زبان محدود به درمان اختلالات تلفظ (مانند کمک به افرادی که در صحبت “ر” را به درستی تلفظ کنند) ویا درمان افرادی که لکنت زبان دارند است، اما در واقع، آسیبشناسی گفتار و زبان یا همان گفتاردرمان به طیف وسیعی از مسائل مربوط به گفتار، زبان، سواد، بلع و صدا که در ارتباطات نقش دارند، میپردازد. برخی از این مسائل شامل موارد زیر است:
مشکلات پیدا کردن کلمات و دیگر مسائل معنایی، چه به دلیل ناتوانی خاص زبانی (SLI) مانند تأخیر زبانی یا به عنوان ویژگی ثانویه یک مشکل عمومیتر مانند زوال عقل.
مشکلات ارتباط اجتماعی که شامل نحوه ارتباط و تعامل افراد با دیگران (پرگماتیک) است.
ناتوانیهای زبانی، از جمله مشکلات در ایجاد جملات گرامری (نحو) و تغییر معنای کلمات (مورفولوژی).
اختلالات یادگیری و نقصهای (خواندن و نوشتن) مرتبط با رابطه حرف به صدا (واج شناسی)، رابطه کلمه به معنا (معنایی) و درک ایدههای ارائه شده در یک متن (درک خواندن).
مشکلات صوتی، مانند صدای زبر، صدای خیلی ضعیف، یا دیگر مشکلات صوتی که تأثیر منفی بر عملکرد اجتماعی یا حرفهای فرد دارند.
ناتوانیهای شناختی (مانند توجه، حافظه، و عملکرد اجرایی) به حدی که بر ارتباطات تأثیر بگذارد.
آموزش والدین، مراقبین و دیگر شرکای ارتباطی.
اختلالات گفتاری و زبانی اصلی در کودکان شامل: اختلالات زبان پذیرنده و بیانکننده، اختلالات صوتی، آپرازی گفتار در کودکی (CAS)، لکنت زبان و ناتوانیهای یادگیری مبتنی بر زبان است. آسیبشناسان گفتار و زبان (گفتاردرمانها) با افراد در تمام سنین کار میکنند.
اختلالات بلع شامل مشکلات در هر مرحله از فرآیند بلع (یعنی، دهانی، حلقی، مری) و همچنین دیسفاژی عملکردی و اختلالات تغذیه است. اختلالات بلع میتوانند در هر سنی رخ دهند و میتوانند ناشی از علل مختلف باشند.
مهارت یک گفتاردرمانی چیست
کمتر دیده شده است که گفتاردرمانی، هنر درمان گفتار و زبان را به بحث گذاشته باشند. در این حرفه، معمولاً مردم روی اطلاعات، مهارتها، شگردها، تواناییها، الگوها، نظریه ها متمرکز میشویم. تلاش میکنیم تا اطمینان حاصل نماییم که، کار حرفه ای ما قویا بر پژوهش های پذیرفته شده مبتنی است. پژوهش لازم است تا مطمئن شویم که، گفتار درمان، ساختارهای آناتومیکی، فیزیولوژیکی، نورولوژیکی و عملکرد اندام هایی را که برای تغییر مثبت در بیماران مورد استفاده قرار میگیرند، به اندازه کافی و درست درک کرده اند. ولی هنگامی که با اندام ها و عملکرد آنها آشنا شدند، در حیطه تخصص آنها است که با استفاده از نظریه های یادگیری، علوم پزشکی، رفتاری و اجتماعی، به بهترین شکل ممکن آنها را با یکدیگر ادغام نمایند تا منجر به تغییر مناسبی در مهارتهای بیمار گردد. پژوهش به ما میگوید که درمان گفتار و زبان یعنی چه: چه اندام هایی در گفتار و زبان دخالت دارند، عملکرد این اندامها چیست؟و هدف هایی را که در زمان گفتار و زبان در نظر میگیریم کدامند؟ بنابراین با کار عملی با شیوه انجام کار در این حرفه ای آشنا می شویم: متناسب با نیازهای بیمار، چگونه میتوانیم شگردهای درمانی مناسبی را در مورد بیمار اجرا نماییم و چگونه می توانیم بهترین نتیجه ها را از بیماران به دست آوریم. در واقع در حرفه ما، ادغام کردن چه و چگونه به هیچ وجه کمتر از هنر نیست. این هنر یا کیفیت هنری،یا اثرگذاری ماهرانه (برگرفته از فرهنگ لغت) است.
به دلیل نیاز ما به این شالوده، گفتار درمانی شاغل را تشویق و ترغیب می کنیم تا در این حرفه روی اطلاعات مبتنی بر پژوهش متمرکز شوند. با وجود این، برای پیشرفت در درمان، نیاز گفتاردرمانی چیست؟ تمرکز روی شیوه ها و روش های کاربردی مناسب نیز از اهمیت برخوردار است. برای اینکه گفتار درمان به سطوح پیشرفته در درمان دست یابند، باید راههای پیدا کنیم تا از طریق یک میانجی، پژوهش را با کاربرد بالینی متصل نماییم و این میانجی همان هنر درمان گفتار درمانی است. ایجاد و اجرای هنر در درمان، همان چیزی است که ما از آن به عنوان تفاوت بین متخصص گفتاردرمان که در درمان «کارش خوب» و یا در درمان «کارش بسیار عالی است» یاد میکنیم. هنر در درمان پلی است بین اطلاعات مبتنی بر پژوهش و کاربرد بالینی در درمان گفتار و زبان.
فعالیت های چندرشتهای
گفتاردرمان یا متخصصان گفتار و زبان (SLPs) با دیگر متخصصین بهداشت و درمان همکاری میکنند و اغلب به عنوان بخشی از یک تیم چندرشتهای فعالیت میکنند. آنها میتوانند اطلاعات و ارجاعات به شنواییشناسان، پزشکان، کاردرمانان، دندانپزشکان، پرستاران، پرستاران عملی، روانشناسان توانبخشی، تغذیهشناسان، معلمان، مشاوران رفتاری (تحلیل رفتار کاربردی) و والدین را بر اساس نیازهای خاص هر مراجع ارائه دهند. به عنوان مثال، درمان بیماران با لب شکری و شکاف کام معمولاً نیاز به همکاری چندرشتهای دارد. متخصصان گفتار و زبان میتوانند در حل مشکلات گفتاری مرتبط با لب شکری و شکاف کام بسیار مفید باشند. تحقیقات نشان دادهاند که کودکانی که در سنین پایینتر مداخله زبانی دریافت میکنند، کمتر احتمال دارد که الگوهای خطای جبرانی را در مراحل بعدی زندگی توسعه دهند، هرچند که نتایج درمان گفتار معمولاً زمانی بهتر است که درمان جراحی زودتر انجام شود. یک حوزه دیگر همکاری به اختلالات پردازش شنوایی مربوط میشود، جایی که متخصصان گفتار و زبان میتوانند در ارزیابیها همکاری کنند و گزارشی ارائه دهند که شواهدی از اختلالات گفتاری، زبانی و یا دیگر اختلالات شناختی-ارتباطی وجود داشته باشد.
خدمات گفتاردرمانی چیست؟
تحت قانون فدرال، دانشآموزان مبتلا به ۱۳ نوع ناتوانی، و به تازگی، تحت عنوان قانون افراد مبتلا به تواناییهای آموزشی (IDEA)، این افراد و دانشآموزان میتوانند واجد شرایط برای دریافت آموزش ویژه و خدمات وابسته به آن باشند. بر اساس قوانین مختلف فدرال، و متمم مربوط به آن ، کودکان از تولد تا ۲1سالگی میتوانند تحت درمان بیقید و شرط قرار گیرند. به علاوه، برای کودکان از تولد تا ۹ سالگی نیز براساس صلاح دید ایالت، خدمات مقید و مشروط در دسترس میباشد.
انواع ناتوانیهایی که تحت عنوان آنها بیشتر کودکان در مدارس و یا سایر مراکز آموزش، توسط گفتار درمانی درمان میشوند، عبارتند از:
۱) اوتیسم
2) ناشنوایی و نابینایی
3) ناشنوایی
۴) اختلال عاطفی
۵) آسیبدیدگی شنوایی
6) عقب ماندگی ذهنی
۷) ناتواناییهای متعدد (چندگانه)
۸) آسیبدیدگی اسکلتی
۹) سایر آسیبدیدگی سلامت عمومی
۱۰) ناتوانی یادگیری ویژه
۱۱) آسیب دیدگی گفتار یا زبان
۱۲) آسیبدیدگی مغزی ناشی از ضربه
۱۳) آسیبدیدگی بینایی و حتی نابینایی
هر یک از انواع ناتوانیِ نیازمندِ آموزش ویژه که در بالا نام برده شدهاند، به طور مختصر در سه جنبه مورد بحث قرار میگیرند:
۱) تعریف ناتوانی
2) ویژگیهای ناتوانی
3) نتیجهگیری برای درمان گفتار و زبان.
تمامی تعریفهای این طبقهبندی برای آموزش ویژه، از قانون فدرال (قوانین شماره ۱۷ – ۱۰۵) ، قانون افراد مبتلا به ناتواناییهای آموزشی (IDEA) ، قانون متممِ ۱۹۷۷، بخش B ، اقتباس شدهاند .
محیطهای کاری گفتاردرمانی
متخصصان گفتار و زبان در انواع مختلفی از محیطهای بالینی و آموزشی کار میکنند. آنها در بیمارستانهای عمومی و خصوصی، مطبهای خصوصی، مراکز پرستاری تخصصی (SNFs)، مراکز مراقبت حاد درازمدت (LTAC)، بیمارستانهای تسکینی و مراقبت در منزل فعالیت میکنند. متخصصان گفتار و زبان ممکن است به عنوان بخشی از ساختار حمایتی در سیستم آموزشی کار کنند و در مدارس عمومی و خصوصی، کالجها و دانشگاهها مشغول به کار شوند. برخی از گفتاردرمانان همچنین در بهزیستی و بهداشت جامعه کار میکنند و خدماتی را در زندانها و مؤسسات جوانان مجرم ارائه میدهند یا در موارد قضایی مربوطه شهادت تخصصی میدهند.
برخی از محیطهای کاری متخصصان گفتار و زبان شامل جلسات خصوصی با مراجع است. پس از تأیید ASHA در سال ۲۰۰۵ برای ارائه خدمات گفتار/زبان از طریق ویدئو کنفرانس یا تلپراکتس، متخصصان گفتار و زبان در ایالات متحده شروع به استفاده از این مدل خدمات کردهاند و گفتاردرمانی آنلاین آغاز شد.
مرکز گفتار درمانی دکتر صابر
ما مسئولیت بزرگ ارائه خدمات درمانی برای بیماران را به عهده داریم. و همواره باید از توانایی های حرفه ای مان به بهترین نحو در جهت کمک به آنها استفاده نماییم. البته احتمالاً موقعیت هایی پیش می آید که در آن موقعیت ها گفتاردرمان احساس میکند که آمادگی ارائه درمان برای گفتار و زبان را ندارد: ما بیمار می شویم و این بیماری ما باید مورد توجه باشد، ما مشکلات و مسائل شخصی داریم و این موارد باید مورد توجه قرار گیرد. با وجود این، اساس کار ما باید این باشد که بیماران همیشه بهترین درمان ممکن را دریافت کنند. مسئولیت گفتاردرمان در ارائه بهترین درمان ممکن، با تجدید قوا کردن هنرمند برابری میکند که بدون وقفه، با فریاد «اجرا کنید» گروه اجرا کننده را با یکدیگر متحد می کند. به همین ترتیب، هنگامی که زمان ارائه درمان گفتار و زبان فرا می رسد از گفتاردرمان انتظار می رود تا به دقت و به نحو احسن، خدمات درمانی را برای بیماران «اجرا» کند. ما به طور خستگیناپذیر آموزش می بینیم تا مهارت های خدمت به بیماران را کسب نماییم. ما گفتاردرمانان بیماران را از نزدیک مشاهده می کنیم، در مورد آنها مطلب میخوانیم درباره آنها به پژوهش می پردازیم و درباره آنها مطلب می نویسیم. ما بیماران را ارزیابی میکنیم و دادههای به دست آمده از آنها را تجزیه و تحلیل و تفسیر میکنیم. با در نظر گرفتن انواع و میزان سرمایه گذاری هایی که گفتاردرمان ها در درک رفتار و نیازهای بیماران به عمل می آورند، چگونه میتوان از ما انتظار داشت که برای درمان بیماران مان کمتر از آنچه که توانایی داریم کاری برای آنها انجام دهیم؟ پاسخ این است که «باید منتهای تلاش خود را برای درمان بیماران به کار ببندیم».
مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در حیطه کودکان بیش فعال و اوتیسم و همچنین اختلالاتی نظیر لکنت زبان، مشکلات تلفظی، کودکان با مشکلات شنوایی و بینایی و… فعالیت می نماید. در ادامه مطلب به توضیح برخی از این خدمات پرداخته می شود.
گفتار درمانی اوتیسم چیست
اوتیسم نوعی ناتوانی در دوران رشد است که، معمولاً پیش از سه سالگی آشکار میشود، و به طور قابل توجهی برقراری ارتباط کلامی، و تعامل اجتماعی را آسیب میرساند، و عملکرد آموزشی کودک را به طور نامطلوبی تحت تأثیر قرار میدهد (دفتر ثبت فدرال، مأخذ آنلاین)
ویژگیهای همراه با اوتیسم، شامل اشکالات در حوزه گستردهای از عملکردها است که عبارتند از: اشکالات اجتماعی-عاطفی، اشکالاتی در فعالیت زندگی روزمره، و اِشکال در برقراری ارتباط. به ویژگیهای همراه با اوتیسم که در زیر شرح داده شدهاند، توجه کنید.
ویژگیهای اشکالات اجتماعی- عاطفی در اوتیسم
۱) فقدان ارتباط چشمی مناسب، بیان نگاه خیرهی غیرعادی و اشخاص.
۲) تغییرات سریع خلق و خو: به آسانی از کنترل خارج میشوند، و غالبا خندهی شدیدی را بیمورد آغاز میکنند.
۳) گسترهی توجه کوتاه است، ولی در بیشتر موارد، با هیجان زدگی همراه است.
۴) ممکن است به شخص خاصّی وابسته باشند، ولی غالباً ترجیح میدهند تا هیچ نوع تماس بدنی با کسی نداشته باشند، یا تماس بدنی کمی داشته باشند.
۵) نسبت به تغییر در زندگی روزمرّه شان، مقاومت نشان میدهند.
۶) از فضای خصوصیشان محافظت به عمل میآورند، ولی به دیگران علاقهای ندارند.
۷) به اشیای بیجان، بسیار علاقهمندند.
۸) در فعالیتهای تکراری و حرکات کلیشهای شرکت میکنند.
۹) نسبت به تغییر در محیط زندگی، و یا تغییر در فعالیتهای روزمرهشان مقاومت نشان میدهند.
۱۰) نسبت به تجارب حسّی، واکنش غیرعادی نشان میدهند.
۱۱) احساسات را درک نمیکنند، و یا درک آنها پایین است.
ویژگی اشکالاتی در فعالیتهای زندگی روزمرّه در اوتیسم
۱) فعالیتهای خود تحریکی از قبیل: تکان خوردن، چرخیدن به صورت یک دایره کامل کامل کف زدن، بازی پا انگشتان در جلوی صورت، گاز گرفتن بخشهایی از بدنِ خود، چنگ کشیدم و فعالیتهای خودآزاری، زمزمه کردن گام و آواز خواندن، محکم بستن چشمها.
2) کمخواب
3) علاقه به خوردن غذاهای ویژه.
۴) مسائل حسی: در جستجوی محرکهای شنیداری، دیداری، لمسی، حسی-حرکتی، و دستگاههای تعادلی است، و یا این محرکها را طرد میکند.
۵) گاه و بیگاه درمورد مهارتها یا رفتارهای ویژه، دانشمندان رفتار میکنند (استعداد پیش از موقع از خود نشان میدهند) .
ویژگی اشکالاتی در برقراری ارتباط در اوتیسم
۱) فقدان گفتار.
2) گفتار تلگرافی
3) گفتار طوطیوار یا تقلیدی.
۴) گفتار تکراری.
۵) استفاده از چند ضمیر محدود. در گفتار آنها غالباً «من» وجود ندارد.
۶) ضعف در کاربرد زبان.
۷) ضعیف بودن معناشناسی و محو.
نتیجهگیری برای درمان گفتار و زبان
موریس نشان داده است که، طیف اختلالات اوتیسم از موارد خفیف، که غالباً به نامه اسپرگر نامیده میشوند، تا موارد بسیار شدید در نوسان است. گفتار درمانی با خدمات گفتار و زبان، که اغلب مرتبط با خدماتی که تحت راهنمایی قانون فدرال برای کودک مبتلا به اوتیسم ارایه میشود، به عنوان عضوی از تیم (گروه) ، به درمان بیماران مبتلا به اوتیسم میپردازند. به معنای دقیق کلمه، آموزگار کلاس درس میتواند به عنوان نخستین درمانگر برای برنامه درمان کودک مبتلا به اوتیس به حساب آید، ازاین رو، در بسیاری از مواقع، مدارس به سمت و سوئی حرکت میکنند که کودکان مبتلا به و طلسم را به کلاسهای زبان که توسط گفتاردرمانی اداره میشوند، بسپارند، و درنتیجه «آسیب شناسان گفتار و زبان غالباً ازجمله نوخاسته متخصصانی هستند که، با کودکان کم سن و سال مبتلا به اوتیسم کار میکنند.»
هفلین و سیمپسون، گزینههای متعددی را برای کار با کودکان مبتلا به اوتیس شرح دادهاند، که شامل برنامههایی است که، مخصوص درمان کودکان مبتلا به اوتیسم میباشد. هنگام کار با کودک مبتلا به اوتیسم، علاوه بر اجرای مهارتهای مورد نظر برای درمان گفتار و زبان، SLP ها را تشویق میکنیم تا همراه با تصمیمهای تیم (گروه) در مورد مناسبترین برنامههای درمانی برای کودک، درباره برنامه ویژه درمان کودک مبتلا به اوتیسم، به بررسی و تحقیق بپردازند. در میان متخصصان، در خصوص راهکارهای درمانی برای کار با کودک مبتلا به اوتیسم باید توافق و یکپارچگی وجود داشته باشد تا همه آنها در برنامه درمانی مشارکت داشته باشند.
هگد پیشنهادات گوناگونی برای گفتار درمانی کودک مبتلا به اوتیسم ارائه داده است که، ظاهراً صرف نظر از اجرای برنامههای ویژه درمان اوتیسم، قابل اجرا است. از بین این راهکارهای درمانی، پیشنهاداتی چون، استفاده از اشیاء واقعی بهجای تصاویر برای ارایهی محرک، آموزش ارتباط چشمی به عنوان بخشی از تعامل، و آموزشهای مهارتهای نوبتگیری وجود دارند. یافتههای مهم، ماندی، سیگمان، و،کاماری ، در این مورد که، رشد توجه مشترک (دونفر به چیزی نگاه کنند و یا اشاره کنند) ، مقدم بر پیشرفت در رشد زبان بیانی است، گویای این است که، کار کردن روی مهارتهای کودک در اشاره کردند، نشان دادند، و نگاه کردن به اشیاء همراه با فرد دیگر، برای کودک مبتلا به اوتیسم سودمند است . به SLP ها توصیه میکنیم که هنگام کار با کودک مبتلا به اوتیسم، تدابیر گوناگونی را برای القائات بیشتر کامو به کار ببندند. درپایان، هنگام کار با کودک مبتلا به اوتیسم، SLP ها باید از راهکارهای مشاورهای مورد نیاز پدر و مادر و خانواده کودک آگاه باشند.
روشهای ارزیابی گفتاردرمانی
روشهای مختلفی برای ارزیابی زبان، ارتباطات، گفتار و بلع وجود دارد. دو جنبه اصلی ارزیابی میتواند تعیین میزان اختلال (سطح ناتوانی) یا چگونگی حمایت از ارتباطات یا سطح عملکردی مراجع باشد. هنگام ارزیابی سطح ناتوانی، درمانگران آموزش دیدهاند که از رویکرد روانشناسی شناختی عصبی برای ارزیابی استفاده کنند تا بهطور دقیق تعیین کنند که کدام جنبه از ارتباطات آسیب دیده است. برخی از گفتاردرمانگران از ارزیابیهایی استفاده میکنند که بر اساس مدلهای آناتومیکی تاریخی زبان طراحی شدهاند که بعدها نشان داده شدهاند که قابل اعتماد نیستند. این ابزارها معمولاً توسط درمانگرانی که در چارچوب مدل پزشکی کار میکنند، ترجیح داده میشوند، جایی که پزشکان از آنها درخواست میکنند که نوعی از ناتوانی و یک درجه شدت را مشخص کنند. ابزارهای گستردهای که در دسترس هستند و به کلینیکها این امکان را میدهند که بهطور دقیق جنبهای از ارتباطات را که میخواهند ارزیابی کنند، انتخاب کنند. در مرکز تخصصی گفتاردرمانی دکتر صابر نیز تمامی امکانات مورد نیاز جهت انجام تست های تخصصی گفتار موجود می باشد و مورد استفادهقرار می گیرد.
از آنجایی که گفتاردرمانی مبتنی بر مدرسه تحت راهنماییها و بودجههای دولتی انجام میشود، فرآیند ارزیابی و واجد شرایط شدن سختتر است. برای انجام گفتار درمانی در مدرسه، دانشآموزان باید معیارهای مرا مشخص شده استانی در زمینه آزمونهای زبانی و استانداردسازی گفتار برآورده کنند. به دلیل چنین الزاماتی، برخی از دانشآموزان ممکن است در یک بازه زمانی کارآمد ارزیابی نشوند یا نیازهای آنها تحت تأثیر معیارها قرار گیرد. در یک کلینیک خصوصی، احتمال بیشتری وجود دارد که دانشآموزان با تشخیص زودهنگام به درمان مناسب برسد ، زیرا این یک خدمات قابل دسترس تر بوده و نیاز به ماندن در نوبت های پذیرش ماکن های دولتی را ندارند.همچنین می توان هزینه های درمان را از طریق بیمه های تکمیلی دریافت نمود.
مراجعان و بیماران گفتاردرمانی
گفتار درمانگران با مراجعان و بیمارانی کار میکنند که ممکن است با طیف وسیعی از مشکلات مواجه باشند.
نوزادان و کودکان
نوزادان نارس در معرض خطر بیشتری برای نیازهای تغذیهای و زبانی در آینده هستند و SLTS با این گروه کار میکنند تا از مشکلات توسعهای جلوگیری کرده و از مراقبت نوزادی حمایت کنند.
نوزادانی که به دلیل عوارض در هنگام تولد آسیب دیدهاند، مشکلات تغذیه و بلع، از جمله دیسفاژی
کودکان با اختلالات خفیف، متوسط یا شدید:
اختلالات ژنتیکی که بر گفتار، زبان و/یا توسعه شناختی تأثیر منفی میگذارد از جمله شکاف کام، سندرم داون، سندرم دیژورژ،اختلال نقص توجه و بیش فعالی،اختلالات طیف اوتیسم، از جمله سندرم آسپرگر،تاخیر در رشد،اختلالات تغذیهای، از جمله نقصهای حرکتی دهان،آسیب به اعصاب جمجمه،کاهش شنوایی،نقصهای جمجمهای-صورت که به طور منفی بر گفتار، زبان و/یا توسعه شناختی تاثیر میگذارد،تاخیر زبانی،اختلال خاص زبان،مشکل خاص در تولید صداها، که به آن اختلالات بیان میگویند، (شامل /r/ vocalic و لکنت زبان)،آسیب مغزی تروماتیک اطفال،دیسپراکسی زبانی توسعهای
تحقیق
متخصصان گفتار و زبان تحقیقاتی در زمینه علوم و اختلالات ارتباطی، اختلالات بلع، یا سایر عملکردهای بالایی دستگاه تنفسی و گوارشی انجام میدهند.
متدولوژیهای تجربی، عملی و علمی که بر آزمایش فرضیه و استدلال منطقی و قیاسی بنا شدهاند، بر تحقیقات در زمینه آسیبشناسی گفتار نفوذ داشتهاند. سایر انواع تحقیق در این حوزه با تحقیقات کیفی تکمیل شدهاند.
آموزش و تحصیلات یک گفتاردرمان
در ایالات متحده، آسیبشناسان گفتار و زبان باید دارای مدرک کارشناسی ارشد از انجمن معتبر ASHA باشند. پس از فارغالتحصیلی و موفقیت در امتحان شورای ملی، معمولاً متخصصان گفتار و زبان یک سال آموزش کلینیکی خود را آغاز میکنند که در آن یک مجوز موقت دریافت کرده و راهنمایی از ناظر خود میگیرند. در پایان این فرآیند، متخصصان گفتار و زبان ممکن است تصمیم بگیرند برای دریافت “گواهی شایستگی بالینی ASHA” اقدام کنند و برای دریافت مجوز کامل ایالتی درخواست دهند. همچنین متخصصان گفتار و زبان میتوانند تصمیم بگیرند درجات پیشرفتهای مانند دکترا کلینیکی در آسیبشناسی گفتار و زبان، دکتری (PhD) یا دکتری آموزش (EdD) را به دست آورند.
گفتاردرمانی در آمریکا و انگلستان چگونه است؟
ایالات متحده امریکا
در ایالات متحده، برخی از کودکان واجد شرایط دریافت خدمات گفتار درمانی هستند که شامل ارزیابی و جلسات آموزشی از طریق سیستم مدارس عمومی میشود. اگر این طور نباشد، درمان خصوصی به راحتی از طریق جلسات شخصی با یک آسیبشناس گفتار و زبان واجد شرایط یا زمینه رو به رشد درمان آنلاین در دسترس است. ابزارهای کنفرانس ویدیویی مانند اسکایپ به طور فزایندهای به عنوان وسیلهای برای دسترسی به مکانهای دور در درمان خصوصی، مانند در جزیره جنوبی نیوزلند با تنوع جغرافیایی مورد استفاده قرار میگیرند. گفتاردرمانی در خانه یا درمانهای ترکیبی برای حل مشکلات خاص گفتاری به راحتی در دسترس شدهاند. همچنین استفاده از برنامههای موبایل در درمان گفتار به عنوان راهی برای ارائه درمان در خانه در حال رشد است.
انگلستان
در انگلستان، کودکان حق دارند توسط تیمهای درمان گفتار و زبان NHS محلی ارزیابی شوند که معمولاً بعد از ارجاع توسط بازرسان بهداشت یا محیطهای آموزشی انجام میشود، اما والدین نیز حق دارند به طور مستقیم درخواست ارزیابی کنند. اگر درمان مناسب باشد، یک برنامه آموزشی تهیه خواهد شد. گفتار درمانگران معمولاً در تیمهای چند رشتهای زمانی که یک کودک تأخیر یا اختلال گفتاری دارد فعالیت می نمایند. در سال 2018، 193,971 کودک در مدارس ابتدایی انگلستان در فهرست نیازهای آموزشی ویژه قرار داشتند که نیاز به خدمات گفتار درمانی داشتند. گفتار درمانگران در محیطهای حاد کار میکنند و معمولاً در تیمهای MDT در چندین زمینه تخصصی برای خدمات نوزادان، کودکان و بزرگسالان ادغام میشوند. این زمینهها شامل ؛ مراقبت نوزادان، تنفسی، ENT، گوارشی، سکته، بیماریهای عصبی، ICU، آنکولوژی و مراقبت از سالمندان است.
یکی از انواع اختلالات گفتاری در کودکان و بزرگسالان، اختلال تلفظی می باشد. اختلال تلفظی ممکن است به صورت لکنت زبان، نامفهوم حرف زدن کودک، نوک زبانی حرف زدن و.. خود را نمایان کند. گفتاردرمانی کودکان با تشخیص دقیق اختلال در کودکان به صورت تخصصی به درمان می پردازد. گفتاردرمانی برای نامفهوم حرف زدن شامل استفاده از تکنیک های مختلف گفتاری جهت کاهش سرعت صحبت کردن و اصلاح تلفظ حروف در کنار فیدبک مناسب به کودک می باشد که در مرکز تخصصی گفتاردرمانی دکتر صابر توسط گفتاردرمانان با تجربه و متخصص انجام می گیرد.
شتابان گویی ( Cluttering ) چیست
نامفهوم حرف زدن کودکان، اختلالی در پردازش گفتار و زبان است که با گفتار سریع و نامنظم ، پراکنده ، سازمان نیافته و غیر قابل درک مشخص می شود و از لکنت زبان متفاوت است . اختلال در سازماندهی زبان مهم ترین مشخصه نامفهوم حرف زدن است.
ویژگیهای این اختلال عبارتند از : سرعت زیاد در گفتار ، تردید در انتخاب واژه ها ، تکرار بیش از حد ، تنفس نامنظم ، در برخی افراد همراه با اختلال در تولید بعضی صداها مانند /r,s/ ، معمولا همراه با کیفیت نامناسب صدا مثلا بچگانه بودن صدا ، مهارت پایین در حرکت های هماهنگ ، دشوار خوانی ، بد بودن دست خط ، دامنه توجه بسیار کوتاه ، گفتار غیرقابل درک ، عدم آگاهی کامل نسبت به مشکل یا داشتن آگاهی بسیار کم نسبت به آن.
گزارش موردی از نامفهوم حرف زدن :
“م” پسری ۱۹ ساله می باشد که به علت سرعت بالا در گفتار روزمره و ناتوانی در کاهش این سرعت به گفتار درمانی مراجعه کرده است.
طبق گفته های مراجع حين صحبت کردن با اطرافیان و خواندن متن سرعت گفتارش به اندازه ای زیاد می شود که اطرافيان بارها از وی می خواهند گفته های خود را تکرار کند تا متوجه گفتارش شوند و این موضوع شدیدا او را آزرده می کند . به همین دلیل ترجیح می دهد در جمع سکوت کند و در بحث های گروهی شرکت نکند . علاوه بر ناتوانی در کاهش سرعت گفتار ، تعریف یک موضوع با شروع ، حفظ و خاتمه دادن مناسب آن انجام نمیشود و پراکنده گویی های زیادی در تعریف موضوع مورد نظر شنیده می شود. (مشکل در فرمول سازی زبان)
از دیگر شکایتهای مراجع بی دقت بودن و سرعت بالا در انجام فعالیت های روزمره ، خوشنویسی ضعیف و خط ناخوانا است . لازم به ذکر است که شروع گفتار مراجع با تأخیر بوده و در سن ۲ سالگی اولین کلمه را گفته است و او در دوران دبیرستان هم زمان با شرکت بیشتر در جمع دوستان ، نسبت به مشکل خود آگاهی پیدا کرده است . سابقه اختلال در خانواده دیده نمی شود . مراجع دو زبانه (زبان مادری ، زبانی به غیر از زبان فارسی می باشد) است و می تواند حین صحبت کردن به زبان فارسی ، با افزایش توجه و تمرکز ، سرعت گفتارش را تا حدودی کاهش دهد . اما این توانایی را در خواندن متون به زبان فارسی و زبان مادری و صحبت کردن به زبان مادری ندارد.
نمونه صوتی در قسمت نمونه های اصلی ، گفتار مراجع حین خواندن متن است.
کلماتی که مراجع اصلاح و تکرار می کند ، با کشیدن خط زیر آنها مشخص شده اند.
متن هدف : بالاخره صبح روز شنبه شد . تابستان بود و دنیا درخشان و شاداب و سرشار از زندگی ، در دلها ترانه بود و در چهره ها شادی و در گام ها جهش . درختان اقاقیا شکوفه داده بودند و عطر شکوفه هایشان هوا را پر کرده بود.
گفته ی بیمار (واج نگاری بر اساس الگوی کتاب یدالله ثمره):
belaXare sobe ruze šambe šod.tâbestân bud va donyâ derâXšân sajab va saršâl Paz zendegi.dâr delhâ tarâne bud va dar chehreha šâdi va dar gâmhâ jaheš.deraXtâne Paqâqiyâ šekufe dade budand va Patre šekufehâyešân havâ râ por karde bud.
بررسی گفتاردرمانی برای نامفهوم حرف زدن
ویژگی های نمونه ی صوتی
1 . سرعت بالای گفتار
2 . ریتم نامنظم و فقدان مکث بین واژه ها
3 . اصلاح و تکرار گفته
4 . یکنواختی آهنگ گفتار
بالاخره صبح روز شمبه شد . تابستان بود و دنیا درخشان و شاداب و سرشار از زندگی . در دل ها ترانه بود و در چهره ها شادی و در گام ها جهش . درختان اقاقیا شکوفه داده بودند و عطر شکوفه هایشان هو را پر کرده بود.
5 . اختلال در ريتم تنفسی به صورت ناهماهنگی گفتار و تنفس
6 . تولید جویده جویده
لازم به ذکر است که صحبت کردن و خواندن متن کاملا با فک بسته انجام می شود.
همان طور که شنیده می شود سرعت بالای گفتار و فقدان مکث بین واژه ها منجر به یکنواختی گفتار شده است . اصلاح و تکرار برخی از کلمات از ویژگی های بارز این اختلال می باشد. گفتاردرمانی در این افراد در جهت اصلاح لحن، تون صدا، کاهش سرعت صحبت کردن و اصلاح تلفظ واژه ها انجام می گیرد.
منبع:
یدالله ثمره،آواشناسي زبان فارسي (آواها و ساخت آوايي هجا)، ناشر مرکز نشر دانشگاهی، سال 1402، چاپ 17
مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی تخصصی کودکان و بزرگسالان فعالیت می نماید. فوق تخصص گفتاردرمانی کودک در اختلالات تلفظی، لکنت زبان و تاخیر کلامی به ازیابی و درمان می پردازد. متخصص گفتاردرمانی با استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی و ابزارهای تخصصی مرکز توانبخشی دکتر صابر به درمان مشکلات تکلمی کودکان و بزرگسالان کمک می کنند. اتاق شنیداری، بازی درمانی و سنسوری روم از بخش های تخصصی کمکی در درمان اختلالات گفتار است. گفتاردرمانی در منزل از دیگر خدمات آسیب شناس گفتار می باشد که توسط متخصص گفتاردرمانی برای کودکان و بزرگسالان در حیط خانه اراه می گرددو موجب تسریع روند درمان و بهبود وضعیت گفتار و تکلم در بیمار می شود.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
متخصص گفتاردرمانی کودکان
صرفنظر از پاسخهای بیمار، گفتاردرمان باید آمادگی داشته باشد تا برای تداوم جلسهی درمان، به طور مناسب اقدام کند، تعامل نماید، و یا واکنش نشان دهد. این روش آمادگی برای پاسخگویی، نتیجهی مهارتهای همکاری متقابل آسیبشناس گفتار و زبان در درمان است. هنگامی که متخصص گفتاردرمانی به نقش تعامل در روند درمان آگاه شود، تعاملات بیمار و درمانگر با یکدیگر، و هر گونه شرح و توضیح از درمان هم برای بیمار و هم برای درمانگر از اهمیت برخوردار میشود: گفتار و اعمال گفتاردرمان در حین درمان، روی درمان تأثیر میگذارد، و همچنین رفتارهای کلامی بیمار در حین درمان نیز، روی درمان اثر میگذارد. در کار کردن بر اساس ذهنیت در درمان، ظاهراً تعاملات اتفاقی آسیبشناس گفتار و زبان، مثلاً پرسش دربارهی کیفیت فعالیتهای پایانیافتهی بیمار مورد ارزیابی قرار گیرند. در حقیقت، متناسب با مشکلات یادگیری بیمار، این نوع پرسشها میتوانند پی بردن به مهارتهای گفتاری، واجی، زیر و بمی، بلندی صدا، روانی گفتار، و سایر مهارتهای مکالمهای بیمار مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل، گفتاردرمان ها را تشویق میکنیم تا احتمالات مربوط به تعاملات را که در چارچوب یک جلسهی درمانی خاص ظاهر میشوند، «با چشمهای بازتری ببینید». البته برای دانشجویان که در مراحل آغازین آموزش قرار دارند، چون اطلاعات پایهای آنها دربارهی این حرفه و ذهنیت در درمان محدود است، گسترده دیدن این موضوع، دشوارتر است. با این وصف، دیر یا زود از دانشجویان انتظار داریم تا با پیوند دادن اطلاعات این حرفه با ذهنیت در درمان، با آمادگی بیشتری هدفهای هر جلسهی درمانی خاص را شناسایی کنند. آسیبشناسان گفتار و زبان از طریق تکرار و تمرین در استفاده از پیشبینی، ارزیابی، و تعاملات در جلسهی درمان، ذهنیت خود را در درمان گسترش میدهند.
اهداف یک گفتاردرمانگر خوب
برای افزایش صحت ارزیابی پاسخ های بیمار مراحل زیر به گفتاردرمان خوب پیشنهاد می شوند:
۱) افزایش آگاهی درباره ی هدف در پاسخ بیمار.
برای مثال اگر هدف پاسخ بیمار درباره ی تولید صدای /س/ است. متخصص بالینی باید با جایگاه و شیوه ی تولید صدای /س/ آشنا باشد و به راحتی بتواند تولید صحیح صدای /س/ را تشخیص دهد.
۲) پاسخ بیمار را با هدف مورد نظر مقایسه کند.
۳) برای تعیین دقیق ویژگی های خاص، درستی پاسخ، پاسخ بیمار را تجزیه و تحلیل کنید. برای مثال، آیا ساختار و عملکرد اندام های گویایی برای تولید صدای /س/ مناسباند؟ آیا وضعیت بدنی بیمار تولید درست صدای /س/ را به اندازهی کافی حمایت می کند؟ آیا زبان بیمار در جایگاه درست تولید صدای /س/ قرار دارد؟ آیا برای تولید صدای س جریان هوا به طور مناسب و آن گونه که لازم است از دهان خارج می شود؟
۴) بر اساس نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل فعالیت تولیدی بیمار، جنبه های مختلف تولید صدای /س/ را که درست بوده است برای بیمار توضیح دهید.
۵) ویژگی یا جنبه ای از صدای /س/ را که نادرست بوده است مورد توجه قرار دهید. این مرحله را با استفاده از روش هایی که برای آموزش طراحی شده اند به پایان برسانید و تولید درست صدای /س/ را با استفاده از الگوی متخصص بالینی و یا سایر روش ها عملاً به بیمار نشان دهید. علاوه بر این، هگد پیشنهاد می کند که با دادن امتیازهای مثبت در خلال بازخورد اصلاح کننده تأثیرات منفی ناشی از بازخورد اصلاح کننده را به حداقل کاهش دهید. على الاصول نخست، همواره درباره ی جبنه های مختلف تولید که درست بود با بیمار صحبت کنید، سپس جنبه هایی را که نادرست بود، همراه با تحلیل این که چرا تولید نادرست بود، به کارتان اضافه كنيد.
نقش آسیبشناسی گفتار و زبان در روند درمان
این امکان وجود دارد تا با استفاده از چندین فعل توصیفگر، نقش گفتاردرمان را در درمان نشان دهیم. از جملهی این احتمالات، موارد زیر را میتوانیم نام ببریم: کمک کننده، پشتیبان، درمانکنندهی زبان، راهنما، ترغیب کننده و تشویق کننده. اگر متخصص گفتاردرمان مسئولیت بهبودی مهارتهای ارتباطی بیمار را به عهده دارد، ولی اساساً گفتاردرمان فقط اختلال در برقراری ارتباط را درمان نمیکند، بلکه در مقابل، نقش او این است که، به بیمار کمک کند تا مهارتهای برقراری ارتباط خود را اصلاح نماید (انجمن گفتار، و شنوایی آمریکا (ASHA 2001). واژهی کمک کننده، به معنای همان ایفای نقش درمان کننده است، چرا که از گفتاردرمان ها انتظار میرود تا اختلال در برقراری مهارتهای ارتباط را بهتر از دیگران درمان کنند.
مهارتهای آسانسازی (تسهیل) مهارتهایی هستند که، یادگیری دانشجویان را مورد پشتیبانی و تأکید قرار میدهند. از جمله کسانی که مهارتهای آسانسازی استادان آموزشی قاعدهمند را مورد بررسی قرار دادند، مکگی، منولاسینو، هبس و منوسک بودند (1987). آنها پی بردند که میتوان استادان را به این صورت دستهبندی نمود: عالی «آسانساز» استادانی بودند که، با دانشجویان خود گفتگوهای طولانی برقرار میکردند، این افراد ذاتاً خودانگیخته، دلسوز، و منحصربه فرد بودند، و دانشجویان را چندان در تنگنا قرار نمیدادند. این گروه از استادان، «دانشجویان را بیشتر مورد تشویق قرار میدادند و شوخطبع بودند، و برنامههای آموزشی خود را به روشنی بیان میکردند.
مرندا و دونلان (1986) پی بردند که، سبک برقراری ارتباط استادان آسانساز به اینگونه بود که، موضوعات اندکی را مطرح میکردند و به ندرت از پرسشهای مستقیم استفاده مینمودند. گفتاردرمان ها تشویق میکنیم تا در روند درمان، از این قبیل درمانهای تسهیل کننده استفاده کنند.
رفتار بین فردی یک متخصص گفتاردرمانی
پیشتر در اینجا گفته شده است که، برخی از دانشجویان برای اجرای درمان، «استعداد ذاتی» دارند، زیرا از قبل دارای نوعی مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی هستند که این امر برای درمان گفتار و زبان از اهمیت برخوردار است. دانشجویانی که گفته میشود برای اجرای درمان دارای استعداد ذاتی هستند، بنا به عادت، ویژگیهای گوناگونی از برقراری ارتباط مناسب را در تعاملات روزانهشان با بیماران، در یکدیگر ادغام میکنند. سماور و میلس (1986)، ده ویژگی متفاوت در برقراری ارتباط را یادآوری کردهاند. اگر چه ضرورت ندارد تا تکتک این ویژگیها در اینجا شرح داده شوند، ولی ارتباط برخی از ویژگیها به آسیبشناسان گفتار و زبان ارزشمند است. سماور و ملیس (1986) یادآوری کردهاند که، برقراری ارتباط فرایندی است برای دستیابی به پاسخ، نمادی دو سویه، و در عین حال واقعی. آنها میافزایند که، برقراری ارتباط یک پدیدهی دریافت کننده است، و پدیدهای است پیچیده، گذرا، مستمر، و مبتنی بر موقعیت. کسانی که تمام یا بیشتر این ویژگیهای برقراری ارتباط را در تعاملاتشان به خوبی رعایت میکنند، به عنوان افراد دارای برقرای ارتباط مؤثر قلمداد میشوند، و کسانی که این ویژگیها را در برقراری ارتباط رعایت نمیکنند، به عنوان افراد ناکارآمد، ضعیف، دست و پا چلفتی، ناوارد، و شاید حتی افراد بینزاکت در برقرای ارتباط محسوب میشوند. سماور و میلس (1986)، پنج نوع متفاوت از تعاملات برقراری ارتباط را شرح دادهاند: گفتگو با خود (درون فردی)، بین فردی، گروه کوچک، اجتماع، و گفتگوی میانجیگرانه. هر یک از این انواع برقراری ارتباط، اهمیت خاص خودش را دارا است. با وجود این، آنچه که در ارتباط با بحث ما دارای ارزش است، مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی است، به ویژه هنگامی که توسط گفتاردرمان به کار گرفته شود.
آسیبشناس گفتار و زبان باید مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی را در حین درمان اجرا نماید، و پیش از اینکه درمان مستقیم گفتار و زبان را آغاز نماید، باید عناصر اصلی برقرای ارتباط مناسب را الگوی خود را قرار دهد. به عنوان مثال، مهم است که گفتاردرمان پیش از آن که واقعاً درمان اختلال گفتار بیمار را آغاز نماید شخصیت و نیازهای اساسی کودک را به عنوان یکی از عملکردهای مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی مدّ نظر داشته باشد. همچنین در راه تلاش به منظور دستیابی هدفهای درمان، مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی دارای اهمیت هستند. هر چه مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی در تعاملات درمانی مورد تکرار و تمرین قرار میگیرند، متخصص گفتاردرمانی و زبان تشویق و ترغیب میشوند تا عناصر برقراری ارتباط خوب را مورد توجه قرار دهد، و این عناصر را به عنوان بخشی از تعاملات درمانی اجرا نماید. رفتار بین فردی لازم برای پیش بردن درمان گفتار و زبان، در چارچوب عناصر مناسب برقراری ارتباط قرار دارد.
رفتارهای غیرکلامی فوق تخصص گفتاردرمانی کودک
برای موفقیت بیمار در درمان، رفتارهای غیرکلامی ارایه شده از سوی گفتاردرمان مهم میباشند. ارتباط چشمی، سرنخهای چهرهای، احساس صمیمیت و نزدیکی، زبان بدنی، و سایر روشهای برقراری ارتباط غیرکلامی، همگی نتایج درمان را تحت تأثیر قرار میدهند، و در نتیجه به عنوان بخشی از مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی باید توسط گفتاردرمان کنترل بارها نمونهای از هر یک از هیجانات را تمرین کنند: هیجانزدگی و ترغیب این دو رفتار از جملهی احساساتی هستند که، گفتاردرمان باید در موقع درمان از آنها استفاده کند، هم به صورت کلامی و هم به صورت غیرکلامی. با استفاده از این اصطلاحات، یعنی: هیجانزده، غمگین، عصبانی، و خوشحال، هر یک از تصاویر را نامگذاری کنید.
شوند. همراه با رفتارهای برقراری ارتباط غیرکلامی، مفهوم رفتار عاطفی به کار میرود. نیکولوسی، هاریمان و کرشک (2004)، رفتار عاطفی را اینگونه توصیف کردهاند، «احساسات، عواطف، خلقوخو، و حالتهای روانی همراه با یک اندیشه (ص 5)».
اهیمت رفتار عاطفی، دههها قبل مطالعه شده بود، یعنی هنگامی که کرات وُل، بولوم و برترام (1868) مشخص کرده بودند که، توجه درمانگر، پاسخگویی، ارزشگذاری، سازمانبندی، و توصیف اطلاعات همگی مکمل یادگیریاند. علاوه بر این مفهوم، جانسون، موسیال، هال، گل نیک، دوپیس (2005) پی بردند که، یک بخش اجتنابناپذیر از آموزش، در نظر داشتن نگرشها و باورهای دانشجویان است، زیرا عناصر رفتار عاطفی به رفتارهای موجود در کلاس درس بستگی دارد (ص 437). همانگونه که جانسون و همکاران (2005) اشاره کردهاند، اگر چه گفتاردرمان ها مسئول رفتار دانشجویان در کلاس درس نیستند، ولی، مسئول رفتارهای عاطفی بیماران در درمان هستند. سرانجام اینکه، گفتاردرمان ها را تشویق و ترغیب میکنیم تا: a) یادبگیرند که نشانههای رفتار مناسب در درمان، شادی، برانگیختگی، اشتیاق، زیر و بمی و بلندی صدا، و بلندی حاکی از نشاط در صدا، و نظایر اینها) را دستکاری کنند. b) یاد بگیرند تا رفتارهای عاطفی بیماران را «مطالعه» کنند، تا نگرشها، باورها، احساسات، عواطف، خلقوخو و حالتهای روانی همراه با فعالیت بیمار در خلال درمان گفتار و زبان را تعیین نمایند. از این رو متخصصان گفتاردرمانی (آسیبشناسان گفتار و زبان) را تشویق میکنیم تا رفتارهای عاطفی بیماران را در خلال درمان «تشخیص دهند.» با این وصف، این کار به اصطلاح، یک خیابان دو طرفه است. بسیاری از بیماران نیز میتوانند حالات چهره و زبان بدنی گفتاردرمان را در خلال درمان «تشخیص دهند.»
خلاصه:
متخصص گفتاردرمانی کودکان، فردی است که با دانش و تجربه خود به بهبود اختلالات گفتاری و زبانی در کودکان کمک میکند. این متخصصان با استفاده از روشهای نوین و برنامههای درمانی شخصیسازی شده، به کودکانی با مشکلاتی مانند لکنت زبان، تأخیر در گفتار، اختلالات تلفظ و اختلالات ارتباطی مانند اوتیسم کمک میکنند. دکتر صابر، به عنوان یکی از متخصصان برجسته در این حوزه، تأکید میکند که تشخیص بهموقع و شروع درمان در سنین پایین، نقش کلیدی در موفقیت فرآیند درمان دارد.
اگر به دنبال بهترین خدمات گفتاردرمانی برای فرزند خود هستید، میتوانید با دکتر صابر و تیم مجرب ایشان مشورت کنید. این تیم با سالها تجربه و استفاده از روشهای مؤثر، همراهی مطمئن برای بهبود گفتار و ارتباط کودکان شما خواهد بود.
سوالات متداول:
1-چگونه میتوانیم محیط مدرسه را برای کودکان با اختلالات گفتاری مناسبتر کنیم؟
مدیران مدارس میتوانند با برگزاری کارگاههای آموزشی برای معلمان، ایجاد فضایی حمایتی در مدرسه، و همکاری با متخصصان گفتاردرمانی مانند دکتر صابر، به بهبود شرایط کودکان با اختلالات گفتاری کمک کنند.
2-آیا گفتاردرمانی سخت و خستهکننده است؟
خیر! گفتاردرمانی برای کودکان معمولاً به صورت بازیهای سرگرمکننده و فعالیتهای جذاب طراحی میشود. متخصصان گفتاردرمانی مانند دکتر صابر از روشهایی استفاده میکنند که کودکان از آن لذت ببرند و در عین حال مهارتهای گفتاری خود را بهبود بخشند.
مشکلات زبانی، ارتباط و مهارتهای اجتماعی هسته اصلی مشکلات ذکر شده در معیار تشخیصی اختلالات طیف اوتیسم میباشد. گفتار درمانی اوتیسم با توجه به این مشکلات و اختلالات حسی این کودکان به ارائه برنامه درمانی موثر و همه جانبه در جهت بهبهود مهارت های کلامی و ارتباطی کودکان اوتیسم می پردازد. مرکز توانبخشی اوتیسم دکتر صابر با در اختیار داشتن گفتاردرمان اوتیسم و کاردرمانان مجرب و متخصص در زمینه اوتیسم به صورت تخصصی به درمان کودکان اوتیسم می پردازند. بهترین گفتاردرمانی برای کودکان اوتیسم با همکاری تیم کاردرمانی اوتیسم می تواند روند بهبود مهارت های گفتاری و ارتباطی کودکان اوتیسم را به صورت چشمگیری تسریع بخشیده و کودک را در جهت ایجاد یک زندگی طبیعی سوق نماید.
معیارهای تشخیصی دیگر برای اوتیسم عبارتند از یکپارچهسازی، پردازش و تفاوتهای تعدیلسازی حسی، از جمله واکنش بیش از حد یا کمتر از حد به ورودی حسی افراد دارای این تفاوتها به سختی تلاش میکنند تا به جهانی که نمیتوانند آن را پیشبینی کنند نظم ببخشند یا به طور موثر پاسخ داده و معنا ببخشند. رویکرد همسو بین آسیبشناس گفتار و زبان (SLP) و کاردرمانگر (OT) استراتژی درمانی بسیار موثری است چرا که ترکیب دو رویکرد درمانی به گفتاردرمان اوتیسم اجازه میدهد تا هسته اصلی مشکلات و نواقص مربوط به اختلالات طیف اوتیسم را مورد توجه قرار دهند.
نظریه پشت یکپارچهسازی حسی این است که این نظریه پایه برای تمامی رفتارهای انسانی میباشد. همانگونه که دکتر آیرسسال ۱۹۹۵ اطلاعرسانی کرد یکپارچهسازی حسی “فرآیند سازماندهی ورودیهای حسی است که متعاقب آن، مغز پاسخ بدنی مفید و همچنین ادراکات، احساسات و افکار مفید را تولید میکند. یکپارچهسازی حسی مرتب میکند، دستور میدهد و نهایتاً تمام ورودیهای حسی را برای کل کارکرد مغز کنار یکدیگر قرار میدهد هنگامی که کارکرد مغز کلی و متعادل است حرکات بدن سازگاری بالایی دارد، یادگیری آسان میشود و نتیجه طبیعی آن یک رفتار خوب است.
بنابراین اگر ورودی حسی یک فرد هدفمند و مفید یکپارچهسازی نشود، فرد قادر نیست پاسخ ثابت و سازگارانه بدهد. این مساله مربوط به توانایی کودک برای برقراری ارتباط موفق با استفاده از اطلاعات زمینهای غیر کلامی و کلامی است. فردی که نمیتواند آنچه را که میبیند و میشنود با سایر ورودیهای حسی که با ورودیهای بینایی و شنوایی رقابت میکنند- یکپارچه کند قادر به تولید پاسخ سازگارانه که پایه ارتباط است نخواهد بود. در نتیجه، افرادی که به اندازه کافی ورودی حسی دریافت نمیکنند یا به آنها پاسخ نمیدهند حساسیتهای حسی یا رفتارهای جستجوگر حسی، رفتارها و صداسازیهای کلیشهای، آگاهی بدنی یا حرکات غیرطبیعی و/ یا الگوها و صداهای گفتاری غیرطبیعی ایجاد میکنند. به منظور درمان این تفاوتها گفتاردرمانگران و کاردرمانگرها ممکن است درمان کارآمدی را پیدا کنند که در زمینه یکپارچهسازی ورودیهای حسی برای استراتژیهای مبتنی بر شواهد و ارتباط قرار بگیرد. این درمان به فرد اجازه میدهد تا برانگیختگی را حفظ کند، توجه مطلوب را نگه دارد با هیجان مورد انتظار واکنش دهد و به صورت هدفمند به یک عمل پاسخ دهد.
این چهار مورد هسته تئوری یکپارچه سازی حسی با توجه به تعدیلسازی هستند (تحریک، توجه، احساسات و عمل) بدون اینها مداخلات موفق به سختی قابل دستیابی هستند.
گفتاردرمانی خوب برای اوتیسم چه می کند؟
ارزیابی مهارتهای حرکتی دهانی در گفتاردرمانی اوتیسم اغلب موارد هنگام ارزیابی نیازهای درمانی و دانش آموزان دارای اوتیسم نادیده گرفته میشود. اغلب برنامههای مشوق رشد زبان بیانی بر توانایی کودک در پردازش حسی تمرکز نمیکنند.
نتیجه این عملکرد سیستمی است که نمیتواند حرکات مورد نیاز برای تقلید کلام یا حتی تولید صدا یا هجا را تولید کند. برای مثال اگر کودکی به هر ورودی حسی در دهانش بیش از حد حساس باشد قادر نخواهد بود صدای /d/ یا /t/ را تولید کند چرا که این صداها نیازمند برخورد زبان با کام است. کودکان دارای اوتیسم اغلب توانایی ثبت و تعدیل اطلاعات حسی در یک یا چندین سیستم حسی را ندارند. ناتوانی در ثبت و تعدیلسازی اطلاعات حسی در رشد مهارت های حرکت دهانی دخالت دارد که به نوبت خود در مهارتهای خوردن تولید گفتار و ارتباط ایجاد مزاحمت میکند.
گفتار ارتباط صوتی در نظر گرفته میشود و مرکب از صداهای زبان است. ارتباط از زمان تولد پیش از رشد گفتار شروع میشود نوزادان میآموزند با استفاده از حسها ارتباط برقرار کنند. آنها از طریق توجه که میشنوند، میبینند لمس و حس میکنند. از طریق حرکاتشان و تعاملاتشان با دنیای اطرافشان ارتباط برقرار میکنند.
پژوهشها تاکید کردند که نوزادان به چهره انسان بیشتر از سایر محرکات، به گفتار بیش از سایر صداهای محیطی، به صدای زنانه بیش از سایر صداها، به صدای مادرشان بیش از صدای سایر زنان توجه نشان میدهند. آنها قادرند از سیستمهای حسیشان برای تسهیل و مشارکت مرتبط ترین چیز و برای مهار کردن یا نادیده گرفتن آن چیزی که ارتباط بسیار کمی دارد، استفاده کنند برای برقراری ارتباط موثر افراد باید قادر به تبادل اطلاعات باشند.
نقص ارتباطی برای تشخیص اختلالات طیف اوتیسم مهم است. با این حال نواقص فقط زبانی نیستند، این نواقص بدون در نظر گرفتن مدالیته اساساً ارتباطی است. در اقلیتی حدود ۲۰ – ۳۰ ٪ کودکان دارای اوتیسم از زبان گفتاری به عنوان ابزار اصلی ارتباط استفاده نمیکنند. آنها همچنین برای جبران فقدان و گفتار از جستچر یا سایر ابزار ارتباطی استفاده نمیکنند و برخی افراد دارای طیف اوتیسم ممکن است قادر به تکرار صدا و گفتار باشند که اغلب به عنوان آکولالیا شناخته میشود، اما ممکن است قادر به تولید گفتار و معنادار و خودانگیخته و مورد نیاز برای ارتباط نباشند. سایر افراد قادرند به ارتباط برقرار کنند اما لازم است استفاده از روشهای افزوده و جایگزین برقراری ارتباط برای جبران فقدان نه صداهای گفتاری قابل درک به آنها آموزش داده شود. اغلب اوقات افراد برای تلاش برای برقراری ارتباط با استفاده از رفتارها، متوسل میشوند.
همکاری گفتاردرمان اوتیسم با کاردرمانگر
با توجه به یکپارچهسازی توانایی حسی و حرکتی برای رشد مهارتهای گفتار و زبان یک ارتباط همکاری طبیعی بین کاردرمانگر و گفتار درمانی اوتیسم وجود دارد کاردرمانگر و گفتاردرمانگر اوتیسم تمرینات پایهای مشترکی دارند. هر دو رشته در زمینه بهداشت و سلامت همگانی آموزش میبینند و پیش نیازها و کارآموزی های اصلی مشترک زیادی دارند. هر دو متخصص هدفشان عملکردهای روزانه است و در زمینه آناتومی، فیزیولوژی، نورولوژی، بیماریشناسی و مدیریت پزشکی اختلالات به منظور درمان جامعه آموزش میبینند. کاردرمانگران اغلب تمرینهای خود مراقبتی، کار، بازی، کارکردهای روانی- اجتماعی، مهارتهای حرکتی یکپارچه سازی حسی و مشکلات کارکردی مرتبطی را اولویتبندی میکنند که بر مشارکت در فعالیتهای روزانه تاثیر میگذارند.
بهترین گفتاردرمانی برای اوتیسم، کارکردهای گفتاری، ارتباط، توانایی شناختی و مهارتهای حرکتی دهان فرد را قادر می سازد تا در فعالیتهای روزانه مشارکت کند، اولویتبندی میکنند. ارتباط پایه بین دو تخصص تاثیر سیستمهای حسی و حرکتی در زندگی روزانه است. چنانچه فرد نتواند اطلاعات حسی را در محیط اطرافاش یکپارچه سازد در تولید ارتباط موثر، گفتار یا پاسخ حرکتی در آن محیط مشکل خواهد بود. هر دو رشته تلاش در شناسایی ریشهای مشکلات حاضر و تشخیص افتراقی، نواقص یا مشکلات مهارتی موجود دارند و سپس از پروسه تحلیل تکالیف برای ایجاد برنامه یا رویکرد درمانی موثر استفاده میکنند هردو تخصص متعهد به تسهیل رشد حداکثری پتانسیل کارکرد فرد جهت کسب استقلال و موفقیت در مهارتهای مورد نیاز زندگی روزانه همچون خودمراقبتی، تحرک و ارتباط هستند. به طور خاص در جمعیت کودکان، اغلب پیشرفتهای رو به رشد کسب مهارت وجود دارد.
برای مثال به منظور موفقیت در غذا خوردن مستقل، که یک فعالیت روزانه زندگی و در زمینه کاری کاردرمانگر است، فرد باید بتواند مهارتهای حرکتی دهانی برای باز کردن و بستن دهان استفاده کند و از دهان، زبان و مکانیسم بلع برای خوردن موفقیتآمیز استفاده کند که در حیطه کاری گفتاردرمانگر است. این همپوشانی در یک فعالیت روزانه نمونهای از چگونگی وجود همپوشانی طبیعی درمانی که منجر به یک متد توزیع میشود که اغلب اشاره به درمان مشترک دارد. در جلسه درمان مشترک مهارتهای چندگانه را میتوان به صورت یکپارچه با فعالیت یا هدف یکسان مورد توجه قرارداد.
همکاری بین گفتاردرمان اوتیسم و کاردرمانگر به پزشکان اجازه میهد تا به طور همزمان مهارتها و توزیع درمان را برای افزایش تاثیر درمان مورد هدف قرار دهند. اگر فرد قادر به بهبود فرایند حسی تعدیل سازی و پاسخ حرکتی باشد، در ایجاد پاسخ سازگار، موثر و با ثبات به محرک موفقتر است.
جلسه همکاری بین دو رشته یا درمان مشترک هر دو درمانگر را قادر میسازد تا از مهارتهای تخصصیشان برای آمادهسازی افراد جهت شرکت در جلسه درمانی استفاده کنند و جزئیات تکمیلی رشد مهارت را نشان دهند. همکاری موفق این امکان را برای افراد فراهم میکند تا مهارتهای آموخته شده در جلسات درمانی را به خانه، کلاس درس یا زندگی روزانه تعمیم دهند. در زمان جلسه همکاری یا درمان مشترک بیشتر احتمال دارد فرد (یا گروه) با استفاده از استراتژیهای حسی، وارد درمان شود، پس از آن روی یک صندلی مناسب یا نقطهای در اتاق، بر خلاف صندلیهای سنتی خواهد نشست و درس سیستمهای حرکتی و حسی چندگانه برای یادگیری شرکت خواهد کرد.
نمونه جلسه درمانی گفتار درمانی برای اوتیسم
جلسات درمانی معمولا به عنوان زمانی برای ارائه خدمت مستقیم متخصص گفتاردرمانی به فرد یا گروه خاصی در نظر گرفته میشوند. اغلب این طور پذیرفته میشود که جلسه وقتی شروع میشود که فرد دریافتکننده درمان روی صندلی مینشیند، آن طرف میز گفتاردرمانگر مینشیند و کار مهارتی را شروع میکند. این در حالی است که اثربخشی جلسات درمانی در واقع هنگام انتقال از کلاس درس به اتاق درمان یا از فعالیتی به فعالیت دیگر شروع میشود به ویژه در یک محیط آموزشی فرا گیرد.
در حقیقت به لطف تکنولوژی مانند آیپد یا تبلت، جدول برنامه روزانه را میتوان از طریق اپلیکیشنها یا برنامههای مبتنی بر تقویم مورد استفاده قرار داد میدهد تا تواناییاش را جهت نیل به انجام و مستقل تکالیف، ارتقا دهد با استفاده از تکنولوژی برای این برنامههای روزانه، دیگر گزینهها و ویژگیهای سازماندهی هم ممکن میشود مانند یادآورهای تکالیف پاپ آپ با آلارمهای انتخابی، از اپلیکیشنهای مشابه یا برنامههای مبتنی بر تقویم میتوان برای ایجاد لیستی از تکالیف یا برنامههای جزئی استفاده کرد. از برنامههای جزئی میتوان برای نشان دادن اتفاقات جلسه درمانی به فرد استفاده کرد. برقراری ارتباط با اصول اولیه تیچ (به عنوان TEACCHing ساختار یافته شناخته میشود به فرد این آگاهی را میدهد که چه کاری میکند، چه قدر کار میکند، چه زمانی کار او تمام شده است و کار بعدی چیست به این ترتیب قابلیت پیشبینی را بیشتر میکند. بیشتر TEACCHing ساختار یافته اضطراب جنبههای ناشناخته جلسه درمانی را کاهش میدهد. علاوه بر این، تایمر دیجیتالی نیز ممکن است از طریق عملکرد ساعت روی یک دستگاه یا از طریق کاربرد اپلیکیشنی بر روی آیپد یا تبلت استفاده شود تایمر را میتوان به صورت اختیاری برای شمارش معکوس تکالیف جهت انتقال و یا برای ارتباط بینایی جهت آگاهی از مدت مورد انتظار برای هر فعالیت تنظیم کرد. تایمرها برای افرادی مفید هستند که با یادآورهای بینایی دچار اضطراب نمیشوند چنانچه کاربرد تایمرها باعث حواسپرتی یا افزایش اضطراب میشوند، آنها را میتوان بدون دیده شدن طی انجام یک تکلیف تنظیم کرد.
با توجه به ماهیت طبیعی همکاری جلسه درمانی با گفتاردرمانگر و کاردرمانگر، مهارتهای مورد هدف می تواند شامل حرکات درشت و ظریف، حرکات دهانی، حرکات حسی، رشد زبان و تولید گفتار، فعالیتهای روزمره زندگی، نوشتن و کاربرد ابزار، بازی- تفریحی و فعالیتهای مهارت اجتماعی باشد استفاده از زبان طی فعالیتهای کارکردی، تعمیم مهارتها را افزایش میدهد و چهارچوبی از درک فعالیتهای اجرا شده ارائه میدهد.
در یک جلسه معمولی درمان مشترک، درمانگران و عموماً با یک تا پنج نفر در هر جلسه بسته به اهداف درمان کار خواهند کرد. هنگام دیدن افراد در جلسه درمانی مشترک، همپوشانی نواحی مورد توجه با اولویت های درمانی طبق اهداف درمان یا تشخیصهای مربوطه با هم گروهبندی میشوند. برای مثال هنگام کار با دو فرد دارای اوتیسم با مشکلات حرکتی ظریف، زبان و تولید گفتار برنامه یک جلسه درمانی معمولی ممکن است به شرح زیر باشد:
پس از بررسی اپلیکیشن برنامه بینایی روزانه، عکاسی از اتاق یا محل درمان، یا مختصه برنامه مبتنی بر تقویم، دو نفر برای انتقال به اتاق درمان مشاهده میشوند. هنگام رفتن به سمت اتاق درمان دستگاههای مشابه برای احوالپرسی یا برای پشتیبانی بینایی جهت یادآوری احوالپرسی از یکدیگر استفاده خواهد شد. با استفاده از خروجی صدا، افراد قادر با بزرگسالان یا همتایان خود طی انتقال احوالپرسی کنند. به هر فرد پشتیبانی و حمایت خاص که لازم است داده میشود بنابراین اگر فردی فقط پشتیبانی بینایی لازم دارد سریعاً ارائه میشود. اگر فرد دیگر خروجی صدا لازم دارد، تکنولوژی امکان را به او میدهد تا با موفقیت با بزرگسالان یا همتایاناش احوالپرسی کند.
سایر افراد ممکن است صرفاً قبل از انتقال یادآورهای بینایی لازم داشته باشند. برخی نیز فعالیتهای بینایی و یا گفتاری و جستچرهای بیشتر برای مشارکت نیاز دارند. هنگام ورود به اتاق درمان هر دو نفر با حمایتهای بینایی و کلامی به اتاق درمان هدایت میشوند. برنامه ساخته شده روزمره به فرد اجازه میدهد تا به کمک سرنخها و حمایتهای بینایی اتفاقات را و اینکه چه تغییراتی به طور سیستماتیک گنجانده میشود پیشبینی کند. بسته به تنظیمات درمان، کاردرمانگر ممکن است به طور انتخابی جلسه درمان را با فعالیتهای حسی و حرکتی ظریف متکی به تکنولوژیهای پیشرفته یا سطح پایین متنوعی، مثلاً اسپینرهای دستی یا با فعالیت حسی حرکتی درشت؛ مثل استفاده از نرمشهای درمانی با توپ برای آمادهسازی جسمانی در جلسه شروع کند. پس از آمادهسازی مراجعین، ممکن است جداگانه توسط هر کدام از درمانگران دیده شوند و سپس درمانگران یا مراجعین پس از زمان مشخص جای خود را تغییر دهند. گفتار درمانگر از گزینههای متنوع تکنولوژی سطح بالا و پایین مانند اپلیکیشنی که مهارتهای تولید را تمرین میکند استفاده میکند، در حالی که کاردرمانگر همزمان با فرد دیگر با استفاده از وسیله مشابه مانند آیپد و تبلت کار میکند، اما ممکن است روی مهارت متفاوتی مانند فعالیتهای حرکتی بینایی یا ظریف، در حال کار باشد.
استفاده از تکنولوژی در گفتاردرمانی اوتیسم
استفاده از فناوری به درمانگران اجازه میدهد تا بر روی گسترهای از مهارتها بدون نیاز به تغییر یا مدیریت میزان زیادی از لوازم فیزیکی کار کنند. برای مثال گفتار درمانگر میتواند برای مهارتهای تولیدی که در گذشته از فلش کارتها، کتابها و برگهها استفاده میشد کار کند و کاردرمانگر میتواند روی فعالیتهای حرکتی بینایی و ظریف نیازمند دسترسی به پازل، قطعات، برگهها، مداد و مداد رنگی بود، کار کند. از طریق استفاده از تبلت یا آیپد اهداف درمانی مشابهی را میتوان برطرف کرد و فعالیتها را میتوان به آسانی تغییر داد یا سازگار کرد. کاردرمانگر میتوانند ابزارهایی مانند قلم نوری را برای مهارتهای دست خط بگنجاند.
جمعآوری دادهها
جمعآوری دادهها با استفاده از برنامههای چند منظوره تشکیل شده است. کار درمانگر و گفتاردرمانگر میتوانند انتخاب کنند که از یک برنامه مشابه و نوشتن سریع و سپس ضبط صدای جلسه شخص استفاده کنند و دادهها را بر اساس پاسخهای دانشآموز طی همان جلسه جمع کنند. این فعالیت کامل شده روی اپلیکیشن کامل و ذخیره میشود تا دادهها را بر اساس اهداف چندگانه درمان مربوط به برنامه فرد جمعآوری کند. کاردرمانگر بعداً میتواند نمونه نوشتاری دانشآموز را از طریق دستیابی به اپلیکیشن یا گرفتن اسکرین شات سریع از نمونه نوشتاری مرور کند و آن را ایمیل کنند یا در یک فایل دیجیتالی ذخیره نماید پس از تکمیل هر فعالیت مراجعه می توانند جابجا شوند یا به صورت همکاری تیمی با درمانگران ادامه میدهند مجدد هم گفتار درمانگر هر کار درمانگر قادر خواهند بود دادههای مربوط به اهداف مشترک یا مستقل شان را جمعآوری کنند و نمونه کار افراد را ذخیره کنند.
ایدههای حسی برای گفتاردرمانی برای اوتیسم بصورت مشترک
فضاها
درمانگران درمان مشترک میتوانند فضاهای آرام را با لوازم نرم، نور کم و محیطهای بسته در حوزههای درمانی ایجاد کنند که کوک اوتیسم زمانی که غرق کار هستند وقت سازماندهی سیستمهایشان را داشته باشند. آنها همچنین میتواند به معلمان کلاس درس و کارمندان در مورد چگونگی ترکیب این استراتژی در تمام محیط آموزشی مشاوره بدهند. در فضای درمانی، درمانگران همچنین میتوانند فرصتهایی را برای حرکاتی که سازماندهی میکنند مانند تکان دادن صندلی گهوارهای یا نشستن روی توپ درمان طی جلسات درمانی فراهم کنند. درمانگران درمان مشترک باید حرکات را با یادگیری همراه کنند.
تعدیل سازی و تحریک
هنگام برنامهریزی فعالیت در یک جلسه درمانی، توجه به سطح برانگیختگی مهم است. سطح برانگیختگی بر عملکرد فرد تاثیر میگذارد. اگر سطح برانگیختگی بسیار زیاد باشد عملکرد، به دلیل ناتوانی در حفظ توجه به افزایش اضطراب نسبت به سایر فاکتورها، کاهش مییابد. چنانچه سطح برانگیختگی بسیار پایین باشد عملکرد به دلیل ناتوانی در مشارکت هدفمند و پایداری توجه یا انگیزه، در جهت تکلیف ارائه شده کاهش مییابد. برای افزایش برانگیختگی فعالیتهای هشداردهنده ترکیبی را امتحان کنید مانند ایستادن طی برخی فعالیتها، نوشتن روی سطح عمودی، استفاده از صندلیهای جایگزین و از طریق گنجاندن وقفههای کوتاه حرکتی. درمانگر میتواند از حرکات تغییریافته مانند حرکات حیوانات یا رباتها و … برای کاهش دانشآموزان بزرگتر استفاده کند. برای ایجاد درونداد سازماندهی شده، از دانشآموزان بزرگتر بخواهید وسایل درمان را با خود به جلسه بیاورد. افراد را وارد عمل کنید. مانند پاک کردن تخته قبل از شروع جلسه، حرکت دهانی و ورودی لمسی در ابتدای جلسه می تواند ورودیهای حسی لازم برای سازماندهی و مشارکت دانشآموزان را فراهم کند. هنگامی که فرد برانگیختگی مطلوب دارد توجه پایدار میشود و پاسخ یا عمل هدفمند نتیجه این اقدام است.
دفاع حسی
برای برخی افراد ورودی حسی ممکن است باعث پریشانی شود. برای گفتاردرمانگر و کاردرمانگر در رفع مشکلات حرکت ظریف یا حرکات دهان هنگام مواجهه با دفاع شخصی به خصوص حساسیتهای شنیداری، دهانی یا لامسه چالشبرانگیز است. افراد دارای دفاع شخصی بساوایی، مشکلاتی در تحمل لمس شدن، بافتهای لباس، شانه زدن و فعالیتهای خودمراقبتی دارند. تامین ورودیای که باعث افزایش اضطراب نشود و فراهم کردن فرصتهایی برای فرد جهت کشف ورودی حسی با روشی به سیستمهایشان اجازه میدهد تا تجربه حسی را برای پردازش و یکپارچه کنند و پاسخ کاربردی و سازگار تولید کنند.
برای حساسیتزدایی بساوایی و حس دهانی درمانگران باید، هنگام فشار آوردن به هر ورودی حسی، جانب احتیاط را نگه دارند. مهم است که به فضای خصوصی اشخاص احترام بگذاریم و تعادل بین ملایم بودن و محکم بودن هنگام نزدیک شدن به حساسیتها پیدا کنیم. به هم ریختگی یا علائم اضطراب و ترس توانایی فرد را برای پاسخگویی و سازگاری کاهش میدهد. درمانگران باید از مهارتهای بالینی و قضاوت هنگام انتقال به ورودی قویتر استفاده کنند و سریعاً تشخیص دهند آیا فرد توانایی تحمل ورودیهای داده شده را دارد یا خیر. استفاده از ورودیهای مهاری مانند ورودیهای حس عمقی، به درمانگران اجازه رفع تدافع میدهد. نمونهای از این کار استفاده از الیاف مصنوعی کشسان برای ایجاد فشار عمیق استفاده از دندانگیر و لثهگیرها، تمرینات فوت کردن، یا انواع اسنکهای خوردنی مثل چوب شور و … در طی روز میباشد.
پراکسس کلامی و دهانی
وقتی که افراد اوتیسم با مشکلات عملکرد دهانی مواجه میشوند ممکن است با حرکات زبان، کنترل لب، قورت دادن، مکیدن و خوردن نیز مشکل داشته باشند. آنها ممکن است در تقلید حرکات دهانی مشکل داشته باشند. چنانچه تفاوتهایی در پراکسی کلامی دارند احتمالاً برای تولید گفتار و برنامه ریزی و اجرای مکالمه (جمله) تقلا میکنند. باز هم تلفیق برنامههای سرگرمکننده و فعالیتهای تعاملی و بازیها برای بهبود ایدهپردازی، آگاهی و برنامهریزی مهارتهای حرکتی در حالی به درمانگر امکان میدهد مشکلات پروکسی دهانی را در یک جلسه درمان برطرف کند. فعالیتهایی را بگنجانید که نیازمند تقلید صورت، زبان، لب و گونه میباشد و محرک حرکات مستقل باشد.
سوالات متداول:
1-آیا گفتاردرمانی در اوتیسم نیاز به مشارکت خانواده دارد؟
بله، مشارکت خانواده در روند گفتاردرمانی کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار حیاتی است. گفتاردرمانگران معمولاً به خانوادهها آموزش میدهند که چگونه در خانه از تکنیکهای گفتاردرمانی استفاده کنند و محیطی حمایتی برای بهبود ارتباط کودک فراهم کنند. این مشارکت باعث میشود پیشرفت کودک سریعتر و پایدارتر باشد.
2-آیا گفتاردرمانی برای کودکان غیرکلامی مبتلا به اوتیسم هم موثر است؟
بله، گفتاردرمانی برای کودکان غیرکلامی نیز بسیار موثر است. در این موارد، گفتاردرمانگران از روشهای ارتباطی جایگزین و تقویتی (AAC) مانند استفاده از تصاویر، تابلوهای ارتباطی یا نرمافزارهای ویژه کمک میگیرند. هدف اصلی، ایجاد یک سیستم ارتباطی است که کودک بتواند نیازها، خواستهها و احساسات خود را بیان کند.
مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر یکی از مراکز تخصصی و شناخته شده گفتاردرمانی کودکان در تهران می باشد. خدمات گسترده کلینیک گفتاردرمانی دکتر صابر در دو شعبه غرب و شرق تهران در زمینه اختلالات تلفظی، تاخیر کلامی، لکنت زبان، گفتاردرمانی در بیش فعالی و اوتیسم و… به صورت تخصصی توسط گفتاردرمانان با تجربه مرکز ارائه می گردد. خدمات گفتاردرمانی در منزل برای کودکان از دیگر خدمات این مرکز می باشد که توسط گفتاردرمانان مرکز انجام می شود. انجام تمرینات گفتاردرمانی کودکان در منزل در کنار استفاده از خدمات پیشرفته مرکز مانند اتاق شنیداری، بازی درمانی و سنوری روم در بهبود روند گفتارکودکان و تسهیل ارتباط مناسب کودک نقش بسزایی دارد.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
نقش زبان بدن در گفتاردرمانی کودکان در منزل
علاوه بر واژههایی که بر زبان می آوریم، زبان بدن نیز می تواند پیام های را انتقال دهد. هر کدام از بخش های بدن مثل چشم ها، دستها، حالت ها، حرکات و حالت های چهره، از عوامل ارتباط هستند و می توانند پیام های مختلفی را ارسال کنند. در گفتاردرمانی کودکان، هماهنگی زبان بدن ما با کلاممان، بسیار حائز اهمیت است. ما از طریق حالت چهره، لحن صدا،حالت چشم ها، فاصله ای که هنگام ارتباط با دیگران، رعایت میکنیم و همچنین چگونگی گوش دادن و نحوه لمس کردن دیگران، پیام هایی را به آنها ارسال میکنیم.
در جلسات گفتاردرمانی در منزل برای کودکان هنگام صحبت با کودک، نباید به طور مصنوعی، صرفاً کلماتی را ادا کنیم، اما صورت و بدن ما کم اهمیت بودن موضوع را نشان دهد. زیرا کودک احساس می کند در حال نقش بازی کردن هستیم و نه گوش کردن به او! اگر دستوری که به کودک میدهیم با حالت چهره، نگاه و وضعیت بدنی ما (زبان بدن) هماهنگ نباشد،کودک گیج و پریشان می شود و نمی فهمد که دقیقاً منظور ما چیست؟ مثلاً وقتی در حالی که لبخند میزنیم به کودک خود بگوییم: عجب حرف بدی زدی ها! و یا زمانی که در اتاق دیگری هستیم و یا در حال انجام کاری هستیم، به کودک می گوییم: تلویزیون را خاموش کن و بخواب. چنین پیام هایی مبهم و نامشخص هستند. در چنین موقعیتی بهتر است جایی بایستیم که کودک به طور واضح صدای ما را بشنود و حرکات صورت و بدن ما را ببیند. معمولاً وقتی زبان بدن ما با کلام ما هماهنگ می شود، تاثیر گذار تر است.
همچنین ضروری است که والدین با زبان غیرکلامی کودکان آشنا شوند و پیام های آن را دریافت کنند. در این صورت کودک را بهتر درک کرده و رفتارهای مناسب را از خود بروز خواهند داد. از مهمترین انواع ارتباط غیر کلامی، بیان چهره ای است. برخی از حالت های چهره عبارتند از: تعجب، خوشحالی، خشم و عصبانیت، غم، ترس و نفرت. بیان چهرهای به ۵ جزء تقسیم می شود:
حالت های سر
بالا گرفتن سر و قرار دادن آن رو به روی فرد مقابل،نشان دهنده ی همکاری و گوش دادن است.
کج کردن سر به یک طرف،علاقه و تمایل برای ادامه گوش کردن را نشان می دهد.
تکان دادن سر به سمت پایین،نشانه تایید است.
چرخاندن سر به دو طرف،نشانه مخالفت است.
آوردن سر به سمت جلو نشان دهنده عصبانیت است.
حرکت سر به سمت پایین همراه با حرکت بدن نشان دهنده تایید است.
حالت های دهان
دهان آمیخته با لبخند نشان دهنده خوشحالی است.
لب های پایین افتاده،قم و یاس را نشان می دهد.
دهان درهم کشیده،عصبانیت،خشم و قاطع بودن را نشان میدهد.
جمع شدن گوشه های دهان به سمت بالا،تمسخر و استهزا را نشان می دهد.
دهان صاف و بی حالت،بی علاقگی را نشان میدهد.
حالت های چشم
چشمهای کاملاً باز،تعجب یا وحشت را نشان می دهد.
چشم های چین خورده و نیمه باز نشانگر خشم و تنفر است.
چشم های نیمه باز و افتاده،خواب آلودگی و آرامش را نشان می دهد.
چشم های به اندازه معمولی باز،حالت عادی و بدون استرس را نشان میدهد.
چشمهای باز با پلک زدن های متوالی،هیجان زدگی را نشان میدهد.
ارتباط چشمی ضعیف،بیانگر بی توجهی،بی ادبی و غیر صمیمی بودن است.
حالت های ابرو و پیشانی
ابروهای کمی چین خورده،خشم و قاطعیت را نشان میدهد.
ابروهای کاملا آرام،راحتی،لذت و راضی بودن را نشان میدهد.
ابروهای بالا رفته،نشانگر ابهام،شک به کنجکاوی است.
ابروهای بالا رفته،با ماهیچه های در هم کشیده ی صورت،ترس و اضطراب را نشان میدهد.
ابروهای بالا رفته همراه با دهان باز، وحشت و تعجب را نشان می دهد.
حالت های زبان
زبان کاملا به طرف جلو آمده،جسور بودن،خشم و اعتراض را نشان می دهد.
زبان کمی به طرف جلو آمده،آرامش و خرسندی را نشان می دهند.
زبان در حال لیسیدن لب ها،انتظار و پیش بینی را نشان میدهد.
لحن و حالت بیان کلمات
در گفتاردرمانی کودکان در منزل آهنگ صدا، صدای بلند، صدای آرام، مکث کردن، صحبت کردن سریع، بلندی صدا، مکث های کوتاه و بلند، هر کدام می تواند پیامی بفرستد.حتی فاصله ای که دونفر هنگام برقراری رابطه با هم حفظ می کنند، می تواند پیام یا مفهوم خاصی را ارسال کند.
با توجه به انواع و اقسام پیام های کلامی و غیرکلامی، میتوان پیام های متعارض را شناخت. اگر به کودک خود با استفاده از زبان، ابراز محبت و صمیمیت کنیم، اما به هنگام ایستادن یا نشستن در کنار او فاصله ای شبیه به فاصله نشستن یا ایستادن در کنار یک مدیر کل و کارمند، ایجاد کنیم،در حقیقت یک پیام متعارض فرستادهایم. پیام دوم ما به این معنا است: « من با تو اینقدر ها راحت نیستم،به حریم من نزدیک نشو.»
گفتاردرمانی در منزل کودکان
پیام های دیگری وجود دارند که به دلیل وجود ابهام در آن ها، کودک قادر به درک شان نیست و در نتیجه ممکن است برای درک آن پیام مبهم، از ذهنیت خود استفاده کند. در واقع، در چنین شرایطی به جای دستور کلامی ارسال شده، پیام دیگری که ارسال نشده است، دریافت می شود.
به عنوان نمونه ای از یک پیام مبهم، میتوان کودکی را در نظر گرفت که با تأخیر وارد کلاس شده است و معلم به او میگوید: «توهم دانش آموز هستی؟» چون پیام معلم مبهم است، امکان دارد دانش آموز با توجه به ذهن خوانی های زیر، پیام های متعددی را در کند:
معلم نمیداند که من دانشآموزان این کلاس هستم.
معلم دارد می پرسد که علتتاخیر من چیست؟
معلم به من میگوید که بی کفایت به هستم.
معلم دارد می گوید،که من به او بی احترامی می کنم.
معلم با من دشمنی دارد،از من بدش می آید.
معلم دارد من را مسخره می کند.
اینگونه پیام های مبهم، بخش قابل توجهی از ارتباط بین اعضای یک خانواده و مربیان آموزشی را در کودکان اوتیسم و بیش فعال تشکیل میدهد. اینها ارتباطاتی هستند که وجود دارند، اما اعضای خانواده غالباً متوجه آن نیستند. ذهن خوانی، حدس زدن و عباراتی چون «دیگر بس است»،« حالا فهمیدم» ،«حالا یک روزی میفهمی»،«تو چرا اینطوری هستی؟»««این چه جور رفتاری است!» و واژه هایی چون:«این» « آن» « چیز،» همگی پیام های مبهم اند که توسط گفتاردرمانی کودکان در خانه آموزش داده می شود. با لحنی با کودک خود صحبت کنیم که به او این امیدواری را بدهیم که تو اساسا دوست داشتنی هستی،فقط در حال حاضر یک رفتار تو خوب نیست،که باید آن را تغییر دهید یا تصحیح کنی.
باتوجه به پویایی های یک جلسه گفتاردرمانی در منزل، در چارچوب یک جلسه درمانی خاص درمانگر با کودک و خانواده او صحبت میکند، متخصصان بالینی برای مشخص کردن برخی از مهارت های به کار گرفته شده در خلال جلسه گفتار درمانی در منزل برای کودکان، درمانگر کودک را راهنمایی می کنند، هدایت میکنند، الگو در اختیار آنان قرار می دهند به کارشان جهت می دهند، به آنان کمک میکنند، دادهها را جمعآوری میکنند، کودک را مورد تشویق قرار میدهند،و تلاش های آنان را استحکام می بخشند. تمام این مهارت ها به کمک تعامل در گفتاردرمانی اجرا میشوند، که این تعامل در درمان، یک نوع تبادل بسیار ملایم و تاثیر پذیر بین گفتاردرمان و کودک در خلال درمان است. گفتاردرمانی کودکان در منزل یکی از خدمات ویژه مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر می باشد که به صورت تخصصی و توسط گفتاردرمانان با سابقه و دوره دیده مرکز ارائه می شود. بیش از 53 نیروی متخصص مرکز در حیطه درمان کودکان در منزل در اختلالات گفتاری، لکنت زبان، تاخیر کلامی اختلال تلفظ و… فعالیت می نمایند و با بهره گیری از تکنیک های روز دنیا و زیر نظر دکتر صابر خدمات گفتاردرمانی کودکان در منزل را به بهترین نحو انجام می دهند.
جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.
گفتاردرمانی کودکان در منزل
با استفاده از یک مجموعه تمرین هایی که به منظور افزایش تبحر و موفقیت در مهارت های گفتاردرمانی کودکان طراحی شده اند، به گفتاردرمان ها آموزش داده میشود تا مسیر درمان را از آغاز تا سطح توانمندی حرفه ای، با موفقیت پشت سر بگذارند. این تبحر با استفاده از تجزیه و تحلیل فعالیت صورت می گیرد و تجزیه و تحلیل فعالیت، نوعی مفهوم رفتاری است که از طریق آن، فعالیت ها،و یا مهارت ها، به اجزای کوچکتری خرد میشوند، تا این اجزا به صورت جداگانه فراگرفته شوند و سپس این اجزا با یکدیگر ادغام می شوند تا هدف یا فعالیت های مورد نظر نشان داده شوند. با تجزیه و تحلیل هر جزء از درمان، مهارت های لازم برای اجرای موفقیت آمیز آن جز ایجاد میشود، و سپس با ادغام این مهارتها با یکدیگر و اجرای توالی هدف کلی، گفتاردرمان می آموزد تا هنر یا نمایش مهارت های بنیادی درمان گفتار و زبان را تجزیه کند.
غالباً متخصص تازه کار گفتاردرمانی نسبت به آنچه که مشاهده کرده است نامطمئن است. جای شگفتی نیست که، آسیب شناسان تازه کار، از فکر اینکه سرانجام شخصاً مسئولیت ارائه درمان را به عهده بگیرند، احساس ترس کنند. هرچند در آغاز، اندیشه ارائه درمان باعث آزردگی خاطر آنان می شود، ولی متخصصان تازه کار، از طریق تمرین های هدایت شده در قالب مهارت های درمانی، نه تنها به عنوان گفتار درمان در هدایت و راهنمایی بیماران احساس راحتی می کنند، بلکه سرانجام شیوهها و شگردهای درمان گفتار و زبان را به نحو شایسته ای اجرا می کنند.
مهارت هایی برای درمان گفتار و زبان کودکان در منزل
بسیاری از تواناییها، مهارتها، شگردها و هر گونه تجربه مربوط به این حرفه ای، متشکل از مجموعهای از خبرگی هایی است که گفتاردرمانگران از خود نشان می دهند. پژوهشگران مختلفی، اطلاعات سودمند مربوط به مهارتهای مورد نیاز گفتاردرمانگر در کار بالینی را در اختیار ما قرار داده اند. به عنوان مثال، هگد، دیویس، اهمیت اطلاعات گسترده ای را که گفتاردرمان کودک در حرفه خود نیاز دارند، توضیح دادهاند. دو نوع مهارت اساسی وجود دارند که، متخصصان گفتاردرمان هنگام ارائه درمان گفتار و زبان باید از خود نشان دهند: مهارت های برقراری ارتباط بین فردی ، و مهارت های ویژه درمان. مهارت های برقراری ارتباط بین فردی عبارتند از: رفتار های شخصی و یا تعاملاتی که هنگام گفتگو با دیگران مورد استفاده قرار میگیرند. مهارت های برقراری ارتباط بین فردی، در خلال مراحل مختلف رشد کودک، به شکل های مختلفی پدیدار می شوند. این مهارت ها شامل این نوع ویژگی های رفتاری است: رفتار های جدی، دوستانه، مودبانه، راستگویی در بازخورد، و تعاملات غیر کلامی مناسب (برقراری ارتباط چشمی،زبان بدنی،رفتارهای حاکی از صمیمیت و احساس نزدیکی و غیره) برخی از گفتار درمانان کودک ذاتاً دارای مهارت های برقراری ارتباط بین فردی مناسبی برای درمان گفتار و زبان هستند، در حالی که به برخی دیگر از گفتاردرمانان باید علاوه بر آموزش مهارتهای ویژه درمان، مهارت های برقراری ارتباط بین فردی هم آموزش داده شود.
مهارت های ویژه درمان، مهارتهای تخصصی اصلی و بنیادی ضروری برای درمان موثر در گفتار و زبان می باشند. اساساً به دلیل اهمیت این مهارت ها در کار بالینی موثر،مهارت های ویژه درمان در ارتباط با کاربردشان در درمان گفتار و زبان آموزش داده می شوند،و دانشجویان باید آنها را یاد بگیرند،اگرچه بسیاری از این مهارت ها در سایر علوم هم کاربرد دارند. صرف نظر از اینکه دانشجویان تا چه اندازه در مهارتهای برقراری ارتباط بین فردی ورزیده باشند، تمام دانشجویانی که رشته اختلالات برقراری ارتباط را فرا میگیرند، باید مهارت های ویژه درمان را آموزش ببینند. به عنوان یک نکته دلگرم کننده، باید گفته شود که، گفتاردرمانگران تازه کار باید بدانند، تمامی مهارت های نشان داده شده در درمان گفتار و زبان، مهارتهای یادگرفتنی هستند. یا گفتاردرمانان باید هم مهارت های برقراری ارتباط بین فردی و هم مهارت های ویژه درمان را آموزش ببینند، و یا این که فقط لازم است تا مهارت های ویژه مربوط به درمان را بیاموزند.
گفتاردرمانی ها تمامی مهارت ها را می آموزند، و سرانجام با استفاده از فعالیتهایی به نام تحلیل فعالیت انجام شده، و بدون هرگونه مشکلی، این مهارت ها را یک به یک اجرا می کنند. مهارت های ویژه ی درمان که باید در زمینه ی درمان گفتار و زبان ارایه شوند.
هنگامی که گفتاردرمان از مهارت های فهرست شده همراه با اطلاعات گسترده حرفه ای خود در مورد هر یک از ناتوانی ها ( تولید واج شناسی، زبان صدا، روانی گفتار، طنین، بلع، وغیره) استفاده می کند، موفقیت در درمان نه تنها دست یافتنی است، بلکه میزان این موفقیت هم بسیار بالا است.
ویژگی های مهم گفتار درمانی در منزل برای کودکان
انتظارات مربوط به برقراری ارتباط در گفتاردرمانی در منزل
انگیزه در روند درمان
شوق، نشاط،و بلندی صدا در روند گفتاردرمانی کودکان در منزل
جای نشستن، احساس صمیمیت و نزدیکی با کودک، و لمس کردن بیمار در روند درمان
آمادگی، تعیین سرعت و روانی گفتار در روند گفتاردرمانی در منزل برای کودک
مقدمات: محرکهای هشداردهنده، ارائه سرنخ، الگو دادن، تشویق و ترغیب.
آموزش مستقیم: حس های یادگیری، توصیف/اجرا، پرسش و صبر و انتظار
ارائه محرک: شکل بخشیدن (نزدیک سازی های پی در پی)
تقویت کننده های مثبت: تشویق کلامی، جایزه ها و تقویت کننده های اولیه متناسب با علایق کودکان در گفتاردرمانی در منزل
بازخورد اصلاح کننده در روند گفتاردرمانی در منزل برای کودکان.
آپراکسی چیست؟ آپراکسی گفتاری دوران کودکی یک اختلال حرکتی گفتار است. افراد دارای آپراکسی کلامی در گفتن صدا ها، هجاها و کلمات مشکل دارند. این مشکل به علت ضعف ماهیچهها و یا فلج عصبی نیست بلکه مغز در برنامه ریزی حرکات اندام های گفتاری (مانند لب ها،فک و زبان) مشکل دارد. فرد دارای آپراکسی گفتاری چیزی که میخواهد بگوید را میداند ولی مغز در برنامهریزی و هماهنگی ماهیچه های لازم برای گفتن مشکل دارد. مرکز گفتاردرمانی کودکان دکتر صابر؛ متخصص گفتاردمانی کودکان با در اختیار داشتن تیم تخصصی گفتاردرمانی در کنار تمرینات گفتاری در حیطه مهارت های ذهنی نیز فعالیت می نماید.
آپراکسی گفتاری دوران کودکی چگونه تشخیص داده میشود؟
شنوایی شناس برای شناسایی آسیب شنوایی که علت احتمالی مشکلات گفتاری کودک دارای آپراکسی است، بهتر است یک ارزیابی شنوایی انجام دهد.
آسیبشناس گفتار و زبان کودک دارای آپراکسی را ارزیابی میکند. وی تواناییهای حرکتی-دهانی، نوای گفتار و رشد صداهای گفتاری را ارزیابی می کند. او میتواند آپراکسی را شناسایی کند و از مشکلات گفتاری دیگر جلوگیری کند.
-ارزیابی دهانی حرکتی:
بررسی نشانه های ضعف یا تونوس ضعیف ماهیچه های لب، فک و زبان که به آن دیزآرتری گفته می شود. کودکان دارای آپراکسی معمولاً این علائم را ندارند.
مشاهده هماهنگی حرکات دهانی با استفاده از فعالیتهای غیر گفتاری (مانند حرکت زبان از یک سمت به سمت دیگر،خندیدن،جلو آوردن و عقب بردن لب ها)
بررسی هماهنگ و با ترتیب بودن حرکات ماهیچه های گفتاری هنگام انجام فعالیت هایی مانند دیادوکوکنزیک با تکرار زنجیرهای از صداها مثل /پا/ تا/ کا/ .
بررسی توانایی های روزمره با ارزیابی مهارت کودک با اختلال آپراکسی کلامی در هنگام عملکرد و یا در محیط های واقعی زندگی( مانند لیس زدن بستنی) و مقایسه آن با همان مهارت ها اما در محیط ساختگی و غیر عملکردی(مانند تظاهر به لیس زدن بستنی.)
-ارزیابی نوای گفتار ( آهنگ):
گوش دادن به کودک با آپراکسی کلامی برای اینکه مطمئن شویم کودک قادر است به صورت صحیح تکیه هجاها در کلمات و کلمات در جملات را انجام دهد.
مشخص کنید که کودک آپراکسی می تواند از زیر و بمی یا مکث برای ایجاد جملات متفاوت ( مانند سوالی،تعجبی، دستوری) و مکث در جاهای مناسب داخل جمله(مثلاً مکث بین دو عبارت) استفاده کند.
-ارزیابی صداهای گفتاری (تلفظ صدا داخل کلمه):
ارزیابی صداهای همخوان ( صامت) و واکه( مصوت)
ارزیابی گفتن صدا ها به تنهایی و در هجا و کلمه
آیا دیگران میتوانند گفتار کودک را درک کنند.
علائم و نشانههای آپراکسی گفتاری دوران کودکی چیست؟
علائم کودکان دارای آپراکسی گفتاری شبیه هم نیستند. امکان دارد همه علائمی که در زیر فهرست شدهاند در هر کودک بروز نکند. آپراکسی گفتاری دوران کودکی باید توسط آسیب شناس گفتار و زبان ارزیابی شود. علائم آپراکسی کلامی دوران کودکی شامل موارد زیر است:
کودک کم سن و سال تر:
در دوران نوزادی قانون نمی کند.
لغات اولیه تاخیر دارند و ممکن است صداهایی را از قلم بندازند.
مشکل در ترکیب صداها: مکث زیاد بین صداها
ساده سازی کلمات با جایگزین کردن صداهای آسان با مشکل یا حذف صداهای مشکل
ممکن است مشکل غذا خوردن داشته باشد.
کودک بزرگتر:
داشتن خطاهای تلفظی غیر ثابت که ناشی از رشد ناکافی نیست.
درک زبان خیلی بهتر از حرف زدن است.
مشکل در تقلید گفتار،اما گفتار تقلید شده از گفتار خود به خودی واضح تر است.
هنگام تلاش برای تولید صداها یا هماهنگی لبها زبان و فک برای اهداف هدفدار به نظر تلاش و تقلای زیادی در اندامها وجود دارد.
توجه:
آسیب شناس گفتار و زبان امکان دارد برای شناسایی مشکلات همراه با آپراکسی، مهارت های زبان بیانی و درک و مهارت خواندن و نوشتن را نیز ارزیابی نماید.
انواع مختلف آپراکسی
Geschwindبه وجود انواع مختلف آپراکسیا اشاره کرد که شامل بوکو فاشیال، ساختاری، لباس پوشیدن، راه رفتن، نگاه کردن، گفتاری و اندامی می باشند. واژه آپراکسی برای هر یک از این اختلالات به کار گرفته میشود، بسیاری از آنها به ریشه خود ارتباطی ندارند.
آپراکسی ساختاری
Concha آپراکسیای ساختاری را به عنوان نقص فضایی همراه مشکلاتی در برنامه ریزی و شروع حرکت معرفی کرد. آپراکسیای لباس پوشیدن به عنوان این که به طور یک نوع جدا باشد مورد بحث قرار گرفته است. در یک بررسی متون که در مورد توانایی لباس پوشیدن بعد از سکته مغزی انجام گرفت، نتیجه این بود که فقدان توانای لباس پوشیدن ممکن است برخاسته از نقایص زبانی، اختلالات درک بینایی و طرحواره بدنی، یا بی توجهی یک طرفه باشد. مشکل در لباس پوشیدن تظاهر عملکری نقص می باشد. هم آپراکسیای بوکو فاشیال وهم اندامی به عنوان ناتوانی در ایجاد حرکات هدفمند صورت و اندام مطرح می شوند. با این وجود یک دلیل برای جدا کردن آپراکسی بوکو فاشیال از اندام به خاطر زمینه ی توزیع سیستم لیمبیک برای عصب دهی عضلات صورتی که وابسته به بیان احساسات هستند می باشد. دو نوع اصلی آپراکسی ایده ای و ایده ای – حرکتی هستند که توضیح داده خواهد شد. مشکل بیرون آمدن زبان و شلی زبان از عوامل ساختاری می باشد.
آپراکسیای ایده ای
این نوع به عنوان یک “آگنوزی استفاده” که فقدان آگاهی در استفاده از اشیا است مطرح می گردد. این تعریف می تواند در مدل پردازش Roy وSquare برای آپراکسی اندام در سطح سیستم معنایی رسم شود. بنابراین آپراکسیای ایده ای به عنوان یک اختلال در عملکرد حرکات هدفمند به علت فقدان آگاهی معنایی از حرکات وابسته مطرح می گردد.در آپراکسی فقدان حافظه عملی وابسته به عملکرد شی به معنی این است که اطلاعات بینایی و شنوایی وابسته به عملکرد اشیا نمیتوانند به سیستم معنایی و پانتومیم که آسیب دیده اند دسترسی داشته باشند. تقلید به عنوان روش ژستی – بینایی سالم باقی می ماند و می تواند استفاده شود. خطاها زمانی استفاده از اشیا و ابزار در تکلیف های روتین و به همراه دستور دادن صورت میگیرند. افرادی که آپراکسیای ایدهای دارند ممکن است در نام گذاری و توضیح عملکرد اشیا با استفاده از اطلاعات لمسی و بینایی توانا باشند اما نمیتوانند این آگاهی را به صورت اعمال یکپارچه کنند که علت آن اختلالی است که در سطح مفهومی عملکرد حرکتی وجود دارد.
آپراکسی های ایده ای حرکتی
این نوع به عنوان اختلال در انتخاب زمان بندی و سازماندهی فضایی حرکات هدفمند به علت اختلال در ایجاد یک پاسخ حرکتی سازمان یافته و کنترل شده می باشد که به علت اختلال در سیستم تولید که توسط Roy و Square توضیح داده شده است.
فردی که دچار آپراکسی ایده ای – حرکتی می باشد نمی تواند آنچه را که قصد دارد انجام دهد و پانتومیم و تقلید نیز دچار اختلال می باشد این نوع با پراکسیای ایده ای که تقلید سالم تفاوت دارد. خطا زمانی که از فرد خواسته می شود تا حرکات جهت دهی شی را با دستور بینایی (پانتومیم) و توسط کپی کردن حالات آزمونگر (تقلید) انجام دهد رخ میدهد ویژگی های فضایی و زمانی حرکات، اغلب تحت تاثیر قرار می گیرند. در متون مختلف در مورد اینکه آپراکسی ایده ای و ایده ای – حرکتی دواختلال جدا هستند یا با هم همپوشانی دارند چالش وجود دارد. چالش حاضر به خاطر کارهای اولیه است که توسط Liepman انجام شده است به خاطر اینکه وی ابتدا بین ایده و اجرا تفاوت قائل شده است. به هر حال استفاده از سیستم مفهومی – تولیدی گواه بر این است که آپراکسیا به علت مشکلات در سطوح مختلف ایجاد میشود، که بخشی از همان شبکه ی پراکسیا می باشد آپراکسیای ایده ای به اختلال در سطح معنایی و آپراکسیای ایده ای – حرکتی به اختلال در مرحله تولید مربوط می شوند.
روشهای درمانی آپراکسی گفتاری دوران کودکی چیست؟
تحقیقات نشان داده است که کودکان دارای آپراکسی در صورت دریافت 3-5 بار خدمات درمانی متمرکز و مستمر در هفته پیشرفت چشمگیری نشان میدهند. برای این افراد تاثیر درمان فردی بهتر از درمان گروهی است. هنگامی که کودک بهبود پیدا می کند نیاز به جلسات درمانی کمتری است و تاثیر گروه درمانی بهتر است.
تاثیر مداخلات درمانی بر کودکان دارای آپراکسی در بهبود برنامهریزی و هماهنگی حرکات ماهیچه های تولید گفتاری است. تمرینات دامنه حرکتی ماهیچه های گفتاری به تنهایی به بهبود گفتار کمک نمی کند و آپراکسی اختلال هماهنگی گفتاری است نه اندام های گفتاری.
برای بهبود گفتار باید کودک تمرینات گفتاری را انجام دهد. دریافت بازخورد حسی مانند لمسی و بینایی (نگاه کردن خود در آینه) و شنیداری کمک کننده است. کودک با استفاده از بازخورد های حسی چندگانه میتواند هجاها، کلمات و جملات و گفته های طولانی را برای بهبود هماهنگی حرکتی ماهیچه ها تکرار کند.
توجه:خانواده ها به یاد داشته باشند که درمان آپراکسی گفتاری نیاز به زمان و تحمل آنان دارد. کودکان دارای آپراکسی برای احساس موفقیت در ارتباط نیاز به محیطی حمایتگر دارند.همچنین خانواده ها و درمانگران کودکانی که خدمات فیزیوتراپی و کاردرمانی دریافت میکنند نیاز به خدماتی دارند که کودک و خانواده از فرآیند درمان خسته نشوند و از زمان درمان بهترین استفاده را ببرند.
نتیجه:
آپراکسی گفتاری یک اختلال عصبی-حرکتی است که بر توانایی برنامهریزی و هماهنگی حرکات لازم برای تولید گفتار تأثیر میگذارد. این اختلال به دو نوع آپراکسی گفتاری کودکی (CAS) و آپراکسی گفتاری اکتسابی تقسیم میشود. علائم آن شامل مشکل در تلفظ صحیح کلمات، ناهماهنگی در گفتار و تلاش زیاد برای بیان جملات است. درمان آپراکسی گفتاری معمولاً شامل جلسات منظم گفتاردرمانی با تمرکز بر تمرینات تکراری، تقویت عضلات گفتاری و استفاده از روشهای چندحسی است. تشخیص بهموقع و شروع درمان در سنین پایین، نقش کلیدی در بهبود این اختلال دارد.
سوالات متداول:
1-چه روشهایی در گفتاردرمانی برای آپراکسی گفتاری استفاده میشود؟
روشهای درمانی شامل تمرینات تکراری برای تقویت حرکات گفتاری، استفاده از ابزارهای بصری و لمسی، و تمرینات ریتمیک برای بهبود هماهنگی گفتار است. این روشها به کودک کمک میکنند تا گفتار خود را بهتر برنامهریزی و اجرا کند.
2-چقدر طول میکشد تا بهبودی در گفتار کودک دیده شود؟
مدت زمان بهبودی بستگی به شدت اختلال و میزان مشارکت کودک و خانواده در فرآیند درمان دارد. برخی کودکان پس از چند ماه پیشرفت قابل توجهی نشان میدهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به جلسات بیشتری نیاز داشته باشند.
شتابان گویی مانند لکنت یک اختلال روانی گفتار است؛ اما دو اختلال جداگانه هستند. شتابان گویی شامل وقفه های بیش از اندازه در جریان طبیعی گفتار است که به نظر میرسد از برنامهریزی گفتاری سازماندهی نشده، حرف زدن بسیار سریع و جهش های ناگهانی گفتار و شاید نامطمئن بودن از چیزی که یک شخص می خواهد بگوید ناشی می شود. در مقابل شخصی که لکنت می کند معمولاً چیزی که میخواهد بگوید را میداند اما به صورت موقت قادر به بیان صحیح آن نیست. از آنجایی که شتابان گویی به خوبی شناخته شده نیست و اکثر افرادی که به این مشکل دچار هستند و اغلب به عنوان یک فرد دچار لکنت قلمداد میشوند. گفتاردرمانی در شتابان گویی تلاش می کند درمان مناسبی برای تند حرف زدن کودکان پیدا کند. درمان سریع حرف زدن کودک در افزایش اعتماد به نفس او و نحوه ارتباط کودک موثر می باشید. مرکز گفتاردرمانی تهران دکترصابر در زمینه درمان تند حرف زدن کودکان به صورت تخصصی توسط تکنیک های گفتاردرمانی در شتابان گویی فعالیت می نماید.
چگونه می دانید که شما یا فردی دیگر مشکل شتابان گویی دارد؟
تعریف شتابان گویی بر طبق اتحادیه اختلالات گفتار انجمن گفتار- زبان و شنوایی آمریکا به این صورت است: شتابان گویی یک اختلال روانی گفتار است که با سرعت گفتار زیاد و یا غیر طبیعی، ناروانی های زیاد و اغلب همراه علائم دیگر زبان یا خطاهای واجشناسی و نقص توجه همراه هست.گفتاردرمانی کودکان در این زمینه فعالیت می کند
برای تشخیص شتابان گویی باید توسط گفتاردرمانی شتابان گویی به گفتار کودک گوش دهید.
زمانی که گوینده چیزی را که میخواهد بگوید واضح نباشد
داشتن تعداد بسیار زیاد «ناروانی های طبیعی» مانند وقفه و بازبینی
داشتن تلاش و تقلای جسمی کم یا نامحسوس در هنگام سریع صحبت کردن
نداشتن و یا داشتن رفتار های ثانویه ( فرعی) بسیار کم
سریع حرف زدن کودک ممکن است باعث بروز موارد زیر در فرد شود:
حرف زدن بسیار سریع بر اساس برداشت کلی و محاسبه نسبت تعداد هجا در دقیقه
صدا های نامنظم
مکث ها یا بسیار کوتاه هستند یا بسیار بلند و یا در جاهایی نامناسب
ناروانی گفتار و سریع حرف زدن علائم اصلی شتابان گویی هستند. تعدادی علامت دیگر که ممکن است در شخص ظاهر شوند برای تشخیص بهترین که کودک شتابان گویی دارد در ادامه همین موضوع ذکر شده اند.
وجود موارد زیر احتمال اختلال شتابان گویی و تند حرف زدن کودک را افزایش می دهد
مهارتهای ارتباطی یا زبان آشفته و بدون سازماندهی.
آگاهی محدود از روانی یا مشکلات سرعت گفتار خود
بهبود موقت هنگامی که از کودک خواسته می شود آهسته تر یا به گفتار توجه کن ( و یا زمانی که صدا ضبط می شود)
بد تلفظ کردن، از قلم انداختن صداها یا حذف هجاهای بدون استرس در کلمات طولانی
گفتار ناواضح است.
داشتن افرادی دارای لکنت با شتابان گویی در خانواده و اقوام
مشکلات اجتماعی ناشی از شتابان گویی
داشتن ناتوانی های یادگیری غیر مربوط به هوش زیر هنجار
دستخط درهم و برهم
حواس پرتی، بیش فعالی و یا دامنه توجهی محدود همراه با تند حرف زدن
مشکلات ادراک شنیداری
شتابان گویی توسط گفتاردرمانی شتابان گویی تشخیص داده میشود
فردی که مشکوک به داشتن شتابان گویی است باید قبل از دریافت خدمات درمانی به صورت صحیح توسط دکتر گفتاردرمانی تشخیص داده شود. برای اطمینان از تشخیص می توان با یک آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کرد. فرایند ارزیابی طولانی نیست و امکان دارد یک یا دو جلسه طول بکشد. ارزیابی در گفتاردرمانی شتابان گویی ممکن است نیاز به گزارش هایی از طرف معلم کلاس، معلم خصوصی، روانشناس و یا احتمالاً عصب-روانشناس نیاز داشته باشد. ارزیابی بهتر شامل توجه به روانی گفتار و همچنین مشکلات دهانی-حرکتی، زبانی، تلفظ، یادگیری و یا مشکلات اجتماعی باشد. بررسی موفقیت تحصیلی و هوش فرد ممکن است ایده خوبی باشد. امکان دارد لکنت و سریع حرف زدن کودک همراه هم دیگر باشند. گاهی تا زمانی که لکنت کاهش پیدا نکند،شتابان گویی ظاهر نمی شود.
درمان تند حرف زدن کودک
معمولا درمان سریع حرف زدن کودک قبل از تمرکز مستقیم بر روانی گفتار ابتدا بر مشکلات همراه تمرکز می کند. معمولا یکی از اولین اهداف درمانی در شتابان گویی،کاهش سرعت گفتار است. بعضی از افراد دارای شتابان گویی به زمان بندی گفتاری به وسیله نرم افزار بازخورد شنیداری تاخیر یافته ( DAF ) به خوبی پاسخ می دهند. بعضی از روشهای دیگر مثل استفاده از سرعت سنج هنگام حرف زدن و هشدار دادن دستگاه هنگامی که سرعت گفتار از میزان هنجار بیشتر شود میتواند برای کودکان با مشکلات تند حرف زدن مفید باشد. اغلب به کودکان دارای شتابان گویی باید استفاده از مکثهای عمدی را آموزش داد.
درمان سریع حرف زدن کودکان
برای فردی که از قرارگیری محل دقیق مکث ها نا آگاه است ممکن است نوشتن جملات ناواضح (با استفاده از ضبط صدا) که کودک دارای شتابان گویی می گوید ابتدا بدون فاصله بین کلمات و سپس با مکث های طبیعی مفید باشد. مشاهده تفاوت ها می تواند در یادگیری محل دقیق مکث ها کمک کند. مشکلات تلفظ و زبانی اغلب در صورتی که فرد بتواند به سرعت کمتری دست پیدا کند کاهش پیدا می کنند.
یکی از اولین تمرین ها در درمان تند حرف زدن کودک استفاده از گفته های ساختار دار است ( مانند سلام. اسم من محمد است. من در شهرک نور زندگی می کنم. من در داروخانه اصلی مرکز شهر زندگی می کنم.) و سپس استفاده از گفته های عادی (مانند سلام. من محمدم. خونه ما شهرک نوره. توی داروخانه اصلی مشغول کارم.)
همچنین استفاده از تکیه مبالغه آمیز روی هنجارهای کلمات طولانی می تواند به افراد دارای شتابان گویی کمک کند (مانند تلویزیون= ت+ل+ویز+یون ،کتابخانه= ک+تاب+خا+نه).
در درمان شتابان گویی می توانند از دو روش بیان چه چیزی؟( محتوای کلام) و بیان چگونه؟( میزان کلام) استفاده کنند.
چه چیزی؟ مانند ماشین روشن نمی شود. بنزین ریختم .کاربراتور خراب است.
چگونه؟مانند: ماشین معمولاً بعد از چند دقیقه ایستادن روشن نمی شود. قبل از روشن کردن میزان بنزین داخل باک را بررسی کردم. اغلب کاربراتور خراب میشود.
بسیاری از افراد دارای شتابان گویی، لکنت هم دارند یعنی اغلب، شتابان گویی با لکنت همپوشانی دارد بعضی از افراد دارای شتابان گویی لکنت را کنترل می کنند و یا کمتر لکنت می کنند. در هر صورت هر نوع روش درمانی درمان اختلال روانی گفتار مانند شروع راحت، تماس نرم یا اصطلاح تنفس که استفاده میشود میتواند در کاهش علائم و درمان شتابان گویی افراد دارای شتابان گویی که لکنت هم میکنند موثر باشد.
توجه: پیش بینی اینکه آیا کودکان دارای شتابان گویی از گفتار درمانی شتابان گویی نتیجه خواهند گرفت یا نه دشوار است (زیرا از مشکل خود آگاهی ندارند). بسیاری از این کودکانی که از روشهای درمانی نتیجه میگیرند اغلب توسط والدین، دوستان، خانواده و یا همکاران قانع می شوند که دارای مشکلات گفتاری چشمگیری هستند. همچنین داشتن انگیزه عنصری کلیدی است. انگیزش منجر به تلاش برای تغییر می شود. کسانی که در مورد مشکل شان مطمئن نیستند و یا نسبتاً نامطمئن هستند که تمایلی به بهبود ندارند. گفتاردرمانی در منزل برای این افراد مناسب تر می باشد.
بهترین مرکز گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر به بررسی علائم بیش فعالی و نقص توجه در کودکان و درمان تخصصی مشکلات گفتاری کودکان بیش فعال می پردازد. امکانات پیشرفته مرکز تشخیص کودکان بیش فعال دکتر صابر شامل اتاق سنسوری روم، اتاق شنیداری، گفتاردرمانی، بازی درمانی و … می باشد. کودکان بیش فعال با انجام فعالیت های مختلف درمانی می توانند بر روی مهارت های کنترل خود، استدلال و آرام سازی تاکید نمایند. همچنین با استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی می توان عوارض بیش فعالی نظیر توجه شنیداری کودک و توانایی های درک مطلب را در این کودکان بهبود بخشید. در این مطلب به معرفی بخش های مرکز گفتاردرمانی کودکان بیش فعال می پردازیم.
امکانات مرکز تخصصی گفتاردرمانی بیش فعالی و نقص توجه
پس ار بررسی دقیق علت بیش فعالی در کودکان توسط دکتر تشخیص بیش فعالی روند درمان مشخص می شود. و بسته به مشکلات کودک، از مدالیته های درمانی خاص استفاده می شود.
اتاق شنیداری در گفتاردرمانی کودکان بیش فعال
با استفاده از ابزار های کامپیوتری و برنامه های درمانی برای اختلال کم توجهی و یش فعالی به صورت طبقه بندی شده به بهبود مهارت های توجه شنیداری، تمییز شنیداری، بهبود استدلال و درک مطلب از گفتار کودک کمک می شود.
در این بخش با استفاده از مدالیته های مختلف نظیر سویچ صدا و… به افزایش دقت شنیداری، توانایی های اصلاح خود و کنترل سرعت و عکس العمل در کودکان کمک می شود.
تکنیک های گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه
چندین روش درمانی در گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه برای والدین ارائه می شود.
1.برای کودک بیش فعال یک نوار آرام سازی درست کنید.
شما می توانید یک نوار آرامسازی داشته باشید. وقتی کودک بیش فعال احساس فشار می کند از این نوار استفاده کنید. متن زیر را خیلی آهسته بر روی نوار تان ضبط کنید.
شما به این وسایل نیاز دارید:
یک ضبط
یک نوار
یک متن
یک جای ساکت
چند موزیک آرامبخش
2.پازل در گفتاردرمانی کودکان بیش فعال
پازل ها مانند پیدا کردن تفاوت های اشکال، این باعث میشود که کودکان بیش فعال بهتر بتوانند بر روی کارها تمرکز کرده و آرام شوند.
سعی کنید از این نوع تمرینات گفتاردرمانی باز هم انجام دهید. کتاب های زیادی در این زمینه وجود دارد. آنها مراجعه کنید و تمرینات آنها را انجام دهید.
3.ترتیب
اغلب کودکان بیش فعال باید کارهایی را به طور همزمان انجام دهند که این مسئله باعث گیجی آنها می شود. توالی یعنی اینکه چطور همه کارها را به ترتیب انجام دهید. اگر کودک بیش فعال شما از آن دسته افرادی هستند که فکر می کنند بعد از این که خیس شدند باید بارانی بپوشند،پس احتیاج به توالی و ترتیب بندی در کارها دارید. مرکز گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه شما را در ایجاد این برنامه ریزی در کودک کمک می کنند.
4.دنبال کردن دستورالعمل ها
مهم این است که کودکان با مشکل بیش فعالی و نقص توجه قبل از شروع کار دستورالعمل ها را بخوانند.
دستورالعمل زیر را انجام دهید:
اسم خود را بالای این قاب بنویسید.
زیر اسم خود را با مداد خط بکشید.
تصویر یک زن یا یک مرد را در فضای الف بکشید.
الف)
فقط دستورالعمل یک را در این قاب کامل کنید.
آیا شما همه دستورالعمل ها را دنبال کردید؟خیلی مهم است که در ابتدا همه دستورالعمل ها را بخوانید.
دستورالعمل های خود را بنویسید
آیا شما میتوانید دستورالعمل تهیه ذرت بو داده را بنویسید؟
یا یک سری دستورالعمل بین کلاس و کتابخانه تهیه کنید؟
از دوستانتان بخواهید که دستورالعمل ها را دنبال کنند.
تصاویر دایره
حالا این تمرین را انجام دهید:
کشیدن تصویر در داخل دایره ی آرام بخش است و باعث میشود که شما افکارتان را به نظم در آورید.
داخل دایره،تصویر یا الگویی را که خودتان می خواهید بکشید.
5.مدیریت زمان
در اینجا چند دستورالعمل برای ارائه بهترین نحوه مدیریت زمان در کودکان بیش فعال ارائه شده است.
کارها را آرام و با دقت انجام دهید.
کارهای خود را به بخش های مختلف تقسیم کنید.
برای انجام بخش های مختلف کار،برنامه ریزی مناسب داشته باشید.
با انجام دادن کارها به صورت گروهی،کار را آسان و سرگرم کننده کنید.
چقدر کار طول میکشد؟
گاهی در برنامه ریزی و تعیین زمان لازم برای انجام کارها اشتباه میکنیم.
اگر شما زمان مورد نیاز برای انجام تکالیف و کارهای خود را بدانید،دانستن این موضوع به کودک بیش فعال شما کمک می کند که با برنامه ریزی به تمام نیازهای تان جواب دهید.
برای برنامهای که در صفحه بعد تدوین شده وقتی را حدس بزنید. سپس زمان واقعی را که برای آن صرف شده بنویسید یا از شخص دیگری بخواهید که این کار را انجام دهد.
چطور انجام دادید؟ آیا حدس شما به میزان واقعی نزدیک است؟یا اینکه خیلی پرت است؟اگر شما وقت خیلی کمی در نظر گرفته اید باید به خودتان وقت بیشتری بدهید. اگر خیلی وقتی زیادی گذاشته اید باید سعی کنید کارهای بیشتری انجام دهید.
اما دقت کنید،شما باید مطمئن باشید که هر کاری را خوب انجام دهید. اگر به این تمرین ادامه دهید،آن وقت می فهمید که شما باید چه کارهایی را انجام دهید،در حالی که وقت لازم برای انجام آن ندارید.
6.برنامه ریزی تکالیف درسی
همزمان با بزرگتر شدن شما، کارها و مسئولیت های تان بیشتر میشود. برای انجام دادن بهتر کارها باید برنامهریزی درستی داشت. من برای شروع این تکالیف طرحی دارم که به آن فکر بکر می گویم. این تمرین را برای طرح یونان باستان انجام دهید.
عنوان تکلیفی را که باید انجام دهید در وسط صفحه بنویسید.
در اطراف آن هرچه میتوانید پیکانهای رسم کرده و سوالات و ابهاماتی را که درباره یونان باستان به نظرتان می آید بنویسید.
این فکر باعث میشود که شما به تمام جوانب ای که به این موضوع مربوط میشود بپردازد. به این طریق شما افکار خوب را فراموش نمی کنید و سعی نمی کنید وهمه را سازمان بندی کنید.می توانید از یک ضبط صوت استفاده کرده عقاید و سوالات خود را روی نوار ضبط کنید.نکته اصلی این است که اکنون شما نواری دارید که بعداً می توانید استفاده کنید.
برنامه ریزی برای کاری که در پیش دارید
حالا شما فکر اولیه را کرده و یک یادداشت تهیه کردهاید،حالا باید ببینید چگونه می توانید به این یافته ها بپردازید. این کاری است که قبلا انجام داده اید. سعی کنید مدت زمان مفید انجام این کار را حدس بزنید. به مثال زیر توجه کنید:
بعد از مدرسه
وقت ناهار
ساعت درس
شنبه
مراجعه به شبکه اینترنت
توفان فکری؛تصمیم بگیرید که به چه سوال هایی می خواهید پاسخ دهید
یک شنبه
دو شنبه
کتابخانه شهر
سه شنبه
در مورد چیزهایی که یافته اید با والدین خود بحث کنید.
تصمیم بگیرید که کدام مطب مورد استفاده تان است
در مورد چیزهایی که یافته اید با معلم و بچه ها بحث کنیم.
چهارشنبه
با استفاده از ترسیم، نوشته، ضبط و فیلبرداری کارتان را کامل کنید. به خاطر داشته باشید در تعطیلات آخر هفته نیز میتوانید به کار بپردازید. شنبه همه چیز حاضر و آماده است.
این برنامه برای یک هفته تنظیم شده است.حالا یک عنوان انتخاب کنید و نقشه خود را برای آن پیاده کنید.
حالا که فهمیدی چگونه می توانید برای کاری کوچک برنامه تنظیم کنید، می توانید به کارهای بزرگتر نیز بپردازید. برای اینکه بتوانید کاری بزرگ تر انجام دهید، نیاز دارید که آن را بخش بخش کنید. این بدین معنی است که شما این کار را به کارهای کوچک تر خرد کرده، سپس هر قسمت را به ترتیب انجام می دهید.
در مورد یکی از کارهای مورد علاقه کودک بیشفعال فکر کنید. کار مورد علاقه من خوردن یک شکلات است. تصور کنید که این شکلات خیلی بزرگ است. اگر کودک بیش فعال شما بخواهد همه آن را یکباره در دهان بگذارید،نمی تواند همه آن را بجود. بنابراین شما باید آن را قطعه قطعه کرده،بعد در دهان کودک بگذارید. اگر این کار را بکنید،لذت بیشتری میبرید. یک شکلات بزرگ اگر قطعه قطعه شود، راحت تر خورده می شود. باید بین خوردن هر قطعه شکلات، استراحتی به خودتان بدهید. اگر شما بخواهید به سرعت این شکلات را بخورید، احساس می کنید که حالتان خوب نیست.
برنامه تکنیک گفتاردرمانی در بیش فعالی
نمونه ای از تمرینات گفتاردرمانی در مرکز گفتاردرمانی بیش فعالی و نقص توجه
خیلی آرام روی صندلی بنشینید.
پاها راحت روی زمین قرار گیرند.
مطمئن باشید که باسن تان راحت روی صندلی قرار گرفته است.
مطمئن باشید که پشتتان صاف است.
مستقیم به روبرو نگاه کنید.
چشمانتان را ببندید.
یک دست را روی سینه و دست دیگر را روی شکم تان بگذارید.
سه نفس عمیق بکشید.
ببینید که کدام یک از دستتان بیشتر حرکت میکند.
دست دیگر را بر روی ران های تان بگذارید. تا سه بشمارید و آهسته نفس بکشید.
دست دیگر را بر روی ران هایتان بگذارید.
نفس تان را آهسته نگه دارید.
به انگشت پای تان فکر کنید.
همینطور که دارید نفستان را به داخل می فرستید انگشتان پا را جمع کنید.
به اندازه یک دم و بازدم انگشت پای تان را نگه دارید.
وقتی داری نفس تان را بیرون می دهید ( بازدم) انگشتتان را آزاد کنید.
درباره ساق پای تان فکر کنید.
همینطور که دارید دم را انجام می دهید (نفستان را به داخل میفرستید) آنها را منقبض کنید.
به اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.
وقتی که نفستان را بیرون می دهید آنها را آزاد کنید.
درباره عضلات قسمت پایین پشت تان فکر کنید.
این عضلات را منقبض کنید.
به اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.
وقتی که نفستان را بیرون می دهید آن را آزاد کنید.
درباره قفسه سینه و قسمت بالای کمر فکر کنید.
این عضلات را منقبض کنید.
به اندازه یک دم نگه دارید.
وقتی که نفس تان را بیرون می دهید آنها را آزاد کنید.
درباره بازوها و دست های تان فکر کنید.
آنها را سفت کنید و دست های تان را مشت کنید.
اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.
حالا آنها را رها کنید و نفستان را بیرون دهید.
حالا به گردن و صورت تان فکر کنید.
این عضلات را منقبض کنید. یک صورت زشت بسازید. زبانتان کاملاً بیرون باشد.
به اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.
حالا آنها را رها کنید و نفستان را بیرون دهید.
حالا شما بر روی بدنتان کار کردهاید و فرق انقباض و آرام بودن (شل شدن) را میدانید.
همه بدنتان را ملاحظه کنید. ببینید که کدام قسمت منقبض و کدام قسمت شل است.
سپس همانطور که نفس تان را بیرون می دهید آنها را شل کنید.
حالا خود را از تنش ها و افکار مزاحم رها کنید.
به اندازه 5 دم و بازدم سعی کن خود را آرام سازی.
دست هایتان را به هم نزدیک کنید.
آنها را بر روی چشمانتان قرار دهید.
انگشتانتان را به آرامی باز کنید.
چشمانتان را باز کنید.
کم کم انگشتانتان را بیشتر باز کنید.
کم کم دست ها را بر روی چانه و سپس به پایین تر بیاورید تا اینکه دست ها روی ران هایتان قرار گیرد.
چه احساسی دارید؟
شما میتوانید در انتهای این بار یک موزیک آرام بگذارید.
این برنامه را می توان برای کارهای دیگر نیز در نظر گرفت. برای اطمینان از داشتن یک زندگی سالم،برای هر شب تان برنامهای داشته باشید.
اختلال تکلمی کودکان شامل اختلالات مختلفی نظیر اختلالات تاخیر کلام، لکنت زبان، مشکلات تولید گفتار، اختلالات بلع، اختلالات تلفظی، مشکلات صوت و تون صدا می باشد که در مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر توسط متخصصان آسیب شناس گفتار و زبان بررسی و مورد درمان قرار می گیرد. از جمله امکانات مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر می توان به بخش شنیداری، سنسوری روم مجهز به تکنولوژی های صوتی نظیر سوییچ صوتی و بخش بازی درمانی می باشد که در کنار گفتاردرمانی تخصصی می تواند بهبودی کودکان را تسریع بخشد.
اختلال تکلم یکی از رایجترین مشکلات گفتاری است که بسیاری از کودکان و حتی بزرگسالان با آن مواجه میشوند. این اختلال شامل مشکلاتی مانند تلفظ نادرست صداها، جایگزینی حروف (مثلاً گفتن «ت» به جای «ک») یا حذف برخی صداها در کلمات است. اختلال تلفظ میتواند بر ارتباطات روزمره، اعتماد به نفس و حتی پیشرفت تحصیلی کودکان تأثیر منفی بگذارد.
درمان این اختلال نیازمند گفتاردرمانی تخصصی است. یک گفتاردرمانگر مجرب با ارزیابی دقیق، علت اختلال تلفظ را شناسایی کرده و برنامهای فردیشده برای بهبود آن طراحی میکند. روشهای درمانی شامل تمرینهای تقویت عضلات گفتاری، استفاده از ابزارهای کمکآموزشی و بازیهای هدفمند است که به مراجعان کمک میکند تا صداها را به درستی تلفظ کنند.
اگر شما یا فرزندتان با اختلال تلفظ مواجه هستید، مراجعه به یک مرکز گفتاردرمانی معتبر میتواند راهحلی مؤثر باشد. با درمان به موقع، میتوانید بهبود قابل توجهی در وضوح گفتار و کیفیت زندگی خود یا عزیزانتان ایجاد کنید.
گفتاردرمانی آنلاین برای اختلال تکلم در کودکان: آیا مؤثر است؟
گفتاردرمانی آنلاین به عنوان یک روش نوین، به والدین و کودکان کمک میکند تا مشکلات گفتاری را در خانه و به راحتی درمان کنند. این روش به ویژه برای کودکانی که اختلال تکلم دارند، میتواند بسیار مؤثر باشد. گفتاردرمانی آنلاین از طریق تماس ویدیویی با گفتاردرمانگر انجام میشود و شامل تمرینهای هدفمند، بازیهای تعاملی و آموزش والدین است.
یکی از مزایای اصلی گفتاردرمانی آنلاین، دسترسی آسان است، به ویژه برای خانوادههایی که در مناطق دورافتاده زندگی میکنند یا زمان کافی برای مراجعه حضوری ندارند. همچنین، این روش به کودکان کمک میکند تا در محیط آشنا و راحت خانه، با اضطراب کمتر و مشارکت بیشتر در جلسات شرکت کنند. اگر به دنبال یک راهحل انعطافپذیر و مؤثر برای بهبود اختلال تکلم فرزندتان هستید، گفتاردرمانی آنلاین میتواند گزینهای عالی باشد.
اختلال تکلم در کودکان: تفاوت بین تأخیر زبانی و مشکلات گفتاری
اختلال تکلم و تأخیر زبانی دو مشکل رایج در کودکان هستند، اما تفاوتهای اساسی بین آنها وجود دارد. اختلال تکلم معمولاً به مشکلات تلفظ صداها، جایگزینی حروف یا حذف صداها در کلمات اشاره دارد. برای مثال، کودک ممکن است به جای «کتاب» بگوید «تاب». از سوی دیگر، تأخیر زبانی به تأخیر در رشد زبان مربوط میشود، مانند دایره واژگان محدود یا مشکل در تشکیل جملات کامل.
درمان این دو مشکل نیز متفاوت است. برای اختلال تکلم، گفتاردرمانی بر بهبود تلفظ و وضوح گفتار تمرکز میکند، در حالی که برای تأخیر زبانی، درمان بیشتر بر گسترش دایره واژگان و بهبود ساختار جملات متمرکز است. تشخیص دقیق این تفاوتها توسط یک گفتاردرمانگر مجرب، اولین قدم برای شروع درمان مؤثر است.
روند اختلالات تکلمی در کودکان چیست؟
گفتار نتیجه تعامل و همکاری چندین سیستم فیزیولوژیکی است که با هماهنگی و زمانبندی بی نظیر با هم کار می کنند. اختلال گفتاری به علت ایجاد مشکل در هر یک از این سیستم ها می تواند ایجاد شود. برای تولید یک آوای گفتاری، سیستم تنفسی (شامل ریه ها،دیافراگم و عضلات سینه) باید دم مناسب و کافی و بازدم کنترل شده ای را انجام دهد. هوای بازدم از ریه ها به سمت سیستم آواسازی حرکت می کند.
سیستم آواسازی: این سیستم متشکل از چین های صوتی و عضلاتی است که در داخل و خارج حنجره جای گرفته اند. عضلاتی که در داخل حنجره قرار دارند،عمل باز کردن و بستن چین های صوتی را انجام میدهند،بنابراین باید قدرت لازم را برای به ارتعاش درآوردن چین های صوتی و تولید صوت داشته باشند. چین های صوتی باید در هر لحظه،تنش و انقباض مناسب را جهت ایجاد تغییرات ظریف و دقیق در بلندی،زیر و بمی و کیفیت صوت داشته باشند.
سیستم تشدید: گلو،بینی و دهان را شامل می شود،صوت تولید شده توسط حنجره را تغییر میدهد. به عنوان مثال،میزان انقباض ناحیه حلق تاثیر بسزایی بر صوت می گذارد،یا جایگاه نرم کام تعیین کننده مسیر خروج هوا است: در آوا های دهانی مانند ( b ) نرم کام به سمت بالا حرکت میکند و در آواهای خیشومی مانند ( m ) نرمکام به سمت پایین حرکت کرده و مسیر بینی را باز میکند. اختلالات صوت در این ناحیه رخ می دهد.
سیستم تولیدی: شامل فک پایین،لبها و زبان میشود. این سیستم صوت وارد شده به حفره دهان را به واج،هجا و کلمه تبدیل میکند. اگر حرکات بسیار سریع،دقیق و هماهنگ اندامهای تولید این بود،امکان تولید گفتار قابل فهم وجود نداشت.
پس به طور خلاصه،4 سیستم تنفس،آواسازی،تشدید و تولید مسئول تولید آواها،واژه ها و جملاتی هستند که از طریق آنها با دیگران ارتباط کلامی برقرار می کنیم. در صورت بروز اختلال در هر کدام از این سیستمها فرآیند انتقال پیام مختل شده و زندگی اجتماعی فرد تحت تأثیر قرار میگیرد.
گفتاردرمانی دکتر صابر در زمینه گفتاردرمانی در منزل در اختلالات کودکان و بزرگسالان مشغول به فعالیت می باشد. تمرینات گفتاردرمانی در منزل در حیطه اختلال گفتاری و تکلمی کودکان می تواند پیشرفت بسزایی را در گفتار روان و قابل فهم در کودکان ایفا نماید. گفتاردرمانان با تجربه مرکز گفتاردرمانی دکتر صابر با ایجاد رابطه درمانی مناسب به والدین و کودکان در حیطه بهبود گفتار آنان کمک می کنند.
سوالات متداول:
1- آیا بازیها میتوانند به بهبود اختلال تکلم کمک کنند؟
بله، بازیهایی که شامل تکرار کلمات، استفاده از تصاویر یا قصهگویی هستند، میتوانند گفتار کودک را تقویت کنند. بازیها باعث میشوند یادگیری برای کودک لذتبخشتر و موثرتر شود.
2-اختلال تکلم در کودکان چه تفاوتی با تاخیر در گفتار دارد؟
اختلال تکلم به مشکلاتی اشاره دارد که در آن کودکان در تولید صداها، ترکیب کلمات یا استفاده از زبان برای ارتباط موثر دچار مشکل هستند. این اختلالات ممکن است شامل لکنت زبان، اختلالات تلفظی، یا مشکلات در درک و بیان زبان باشد. در حالی که تاخیر در گفتار به معنای رشد کندتر از حد معمول در مهارتهای گفتاری است، اختلال تکلم به مشکلات خاص در گفتار و زبان اشاره دارد.