برچسب: بیش فعالی و نقص توجه

کاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه

کاردرمانی برای کودکان بیش فعال یکی از روش های درمانی مورد استفاده در کودکان بیش فعال می باشد.در مرکز تشخیص و درمان بیش فعالی با بهره گیری از تکنیک های خاص درمانی مانند، ماساژ درمانی بیش فعالی، تکنیک های آرام سازی، کنترل خشم و یکپارچگی حسی می توان رفتارهای تکانشگری کودکان بیش فعال را کاهش داد، استفاده از اتاق تاریک بینایی، اتاق شنیداری و سنسوری روم در بهبود توجه و تمرکز این کودکان نقش بسزایی دارد. مرکز کاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر در حیطه درمان کودکان بیش فعال و نقص توجه به صورت تخصصی فعالیت می نماید و با در اختیار داشتن تیم با تجربه گفتاردرمان، کاردرمان و روانشناس کودک توانسته است مشکلات این کودکان را درمان و با استفاده از تکنیک های رفتاردرمانی، رفتارهای مناسب اجتماعی را جایگزین نماید.

کودک بیش فعال

بعضی مواقع کودک بیش فعال و نقص توجه شما کاری را خیلی سریع انجام می دهد. چه اتفاقی ممکن است روی دهد؟

ممکن است:

• بیفتد
• فراموش کند که لباس هایش را به طور کامل مرتب کند.
• وسایل را بیندازد.
• ایده خوبی به ذهنش نیاید.
• به وسایل تنه بزند.
• وسایلش را در اتاق خواب بگذارد و برود.
• قبل از یادداشت کردن تکالیف از کلاس خارج شود.
• دستورالعمل ها را به طور کامل نخواند.

تمرینات کاردرمانی برای بیش فعالی به این کودکان کمک می کند تا توجه و تمرکز خود را بیشتر کرده و سطح توانایی خود را بالا ببرد.

کاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه

بخش سنسوری روم با استفاده از ابزارهای الکترونیکی حواس کودک را تحریک کرده و یکپارچگی حسی را در کودکان بیش فعال ایجاد می نماید استفاده از این ابزارها در کنار کاردرمانی حسی حرکتی نقش بسزایی در کاهش حرکات اضافه در کودکان بیش فعال دارد. یکی دیگر ار تکنیک های کاردرمانی برای کودکان بیش فعال اتاق تاریک بینایی می باشد که با استفاده از برنامه های کامپیوتری در تقویت توجه و حافظه بینایی کمک می کند. اتاق شنیداری نیز موجب بهبود مهارت های شنیداری در کودک می گردد. بخش رفتاردرمانی و بازی درمانی کودکان با بیش فعالی و نقص توجه از دیگر بخش های کلینیک کاردرمانی در بیش فعالی است که در ایجاد رفتارهای اجتماعی مناسب و کاهش رفتارهای پرخاشگرانه در کودک بیش فعال استفاده می شود.

تمرینات کاردرمانی در کودکان بیش فعال برای آرام‌سازی

حرکات آساناها جزو تمرینات کاردرمانی هستند که می تواند به کودک در آرام کردن خود کمک کند.

1. حالت استراحت: روی زمین دراز بکشد، دستها را در کنار بدن قرار داده و پاها را به اندازه عرض شانه باز کند. کف دستها به سمت بالا، پشت دستها در تماس با زمین باشد. انگشتان را شل کند. اگر احساس راحتی می کند، بهتر است چشم ها را بسته و تمام بدن را رها و شل کند. حدود یک دقیقه در این حالت به آرام شدن و ریتم نفس ها توجه کند. از کودک بخواهید برای آرام کردن خود سعی نکند بلکه فقط آرام شدن خود را مشاهده کند. می‌توانید دقایق بیشتری کودک را در این حالت نگهدارید. حالا در حالت دراز کشیده دستها و پاها را به سمت خارج از بدن روی زمین بکشد. از قسمت کمر به سمت بالا و پایین هر لحظه کشش را بیشتر کند.

کاردرمان کودک بیش فعال باید تاکید کند در تمام این مدت نفس ها آرام و عضلات صورت راحت باشد. در این حرکت وجود ۲۰ ثانیه باقی بماند و بعد خود را رها کند.

2. زانو به پیشانی: همان طور که به پشت دراز کشیده است، زانوی پای چپ را خم کرده و با دست به داخل شکم فشار دهد. سر را به سمت زانو بلند کند. در این حالت عضلات شکم کاملا راحت است و روده ها ماساژ داده می شوند. تا ده شماره در این حالت باقی بماند و بعد با آرامی از حرکت خارج شود. در زمان برگشت تک تک مهره ها را حس کند. این حرکت را یک بار هم با پای راست و سپس با هر دو پا انجام دهد.
3. حرکت نشسته «لوتوس» : چهار زانو روی زمین بنشیند. قوزک پای چپ را روی ران راست و قوزک پای راست را روی ران چپ قرار دهد. سپس دست های خود را روی زانوها گذاشته و سر و پشت خود را صاف کند.
4. حرکت درخت: در حالت ایستاده پاها را جفت کند. انگشتان شست و پاشنه ها نزدیک هم باشد. ساق پا و ران ها راست و کشیده و ستون فقرات عمود بر زمین باشد. پای راست را از سمت داخل در قسمت بالای ران پای چپ بگذارد و کمی فشار دهد. دستها را از دو طرف بلند کند. کف دست ها را روی هم و بالای سر نگه دارد. این حرکت تعادلی است و بهتر است برای انجام آن به یک نقطه خیره شود و خود را در حالت تعادل مشاهده کند. بعد از ۱۰ ثانیه از حرکت خارج شود و با پای دیگر آن را تکرار کند. از کودک بیش فعال بخواهید در این حرکت بدن خود را مانند یک درخت تجسم کند که ریشه های آن داخل زمین است و دست های قشنگتان مانند شاخه های درخت رو به آسمان کشیده شده است.
5. حرکت خم به جلو: در حالت ایستاده پاها را دو برابر عرض شانه از هم باز کند. دست ها را از دو طرف باز کند. بالا تنه را به سمت راست چرخانده به جلو خم شود. دست راست را روی پای چپ بگذارد و دست چپ را به سمت بالا بکشد. سعی کنید به دست چپ نگاه کند. تا ۱۰ شماره در این حالت بماند. سپس با دست دیگر حرکت را انجام دهد.
6. حرکت هلال ماه: در حالت ایستاده پاها را به اندازه عرض شانه باز کرده، دستها را از پشت روی باسن بگذارد. تا آنجا که می تواند به سمت عقب خم شود. بدون آنکه پاها از جایشان حرکت کند. در این حالت چشمها و دهان باز و نفس ها آرام و بدون فشار است. پس از ۱۰ ثانیه به آرامی به حالت اول برگردد.
7. حرکت کمان: از کودک بیش فعال بخواهید به شکم روی زمین دراز بکشد، زانوها را از پشت خم کند. بالا تنه را به سمت بالا بیاورد. سعی کنید پا ها را با دست هایش بگیرد و به سمت سر بکشد. سر به طرف بالا باشد. به بالا نگاه کرده و سپس کشش را زیاد کند. سعی کنید پاهایش را بیشتر از زمین جدا کند و مانند یک قوس کمان شود. پس از ۱۰ شماره و به آرامی پاها را پایین آورده روی زمین دراز بکشد و اثر حرکت را در درون خود مشاهده کند. تنفس و جنب و جوش درون تان را ببینید.
8. استراحت عمیق: از کودک بیش فعال بخواهید پس از انجام همه تمرینات، به پشت روی زمین دراز کشیده خود را کاملا رها کند. چشمهایتان را ببندید و به نفس هایتان توجه کنید. سعی کنید حواس کودک کاملا در درون باشد و به چیز دیگری فکر نکند. به کف پا ها توجه کنید و کف پاها را به جلو و عقب بکشید. کودک باید به وضعیت پاها آگاه باشد و به احساس به وجود آمده توجه کند. زانوها را چند بار سفت و شل کند. ران ها را سفت و سپس رها کند. دستها را مشت کرده و رها کند. حالا گرما در دست ها احساس می شود. این گرما تمام بدن کودک شما را فرا گرفته است.

کف پاها، زانوها، رانها، شکم و سینه گرم هستند. کودک شما خیلی آرام و گرم هست. سعی کنید بدن کودک از نوک پا تا فرق سر هیچ حرکتی نکند. برای چند دقیقه در این حالت بماند. برای خارج شدن از این حرکت چشم ها را باز کند و بدن خود را کمی بکشد حالا کاملاً احساس آرامش می کند.شما می توانید هر روز این حرکات را در خانه  نیز با کودک بیش فعال تمرین کنید.

توانبخشی شناختی در کاردرمانی بیش فعالی

در توانبخشی شناختی، نقایص شناختی کودک دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی شناسایی شده و با تمرینات شناختی پیش رونده مورد ترمیم قرار می‌ گیرد. اساس توانبخشی شناختی، ترمیم ساختار مغزی آسیب دیده با اصلاح کار کرد شناختی معیوب است. به توانبخشی شناختی افراد دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی از دو منظر می توان نگاه کرد. از یک جهت می توان آموزش شناختی در کنار کاردرمانی بیش فعالی را به عنوان اولویت درمانی در این اختلال در نظر گرفت. اعتقاد به چنین دیدگاهی، بر این اساس ایجاد شده که اختلال نقص توجه و بیش فعالی با نقص‌ های عصب شناختی همراه است که این نقص‌ ها بسیاری از علائم اختلال را ایجاد می‌ کنند. از این رو، با تمرین و بهبود این ساز و کارهای شناختی می‌ توان شدت علائم را کاهش داد و نشانه های این اختلال را بهبود بخشید. دیدگاه دوم توانبخشی شناختی را به عنوان یکی از درمان هایی که برای افراد دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی می‌ تواند به کار گرفته شود در کنار سایر درمان‌ ها در نظر می‌ گیرد. این دیدگاه تأثیر توانبخشی شناختی را بر نقص‌ های عصب شناختی هدف قرار می‌ دهد و لزوماً این درمان را با کاهش نشانه های اختلال نقص توجه و بیش فعالی مرتبط نمی‌ داند.

اثر توانبخشی شناختی بر کاردرمانی بیش فعالی

به طور کلی، از نظر روش اجرا، توانبخشی شناختی می‌ تواند به روش‌ های مختلفی از جمله قلم کاغذی، حرکتی و رایانه ای در تکالیف مختلف استفاده شود. مداخلات شناختی که با استفاده از رایانه انجام می شوند در قالب برنامه های متعددی تهیه شده اند که نام تعدادی از این روش ها پیش تر آمده است. تعداد جلسات، طول هر جلسه، تعداد جلسات در هر هفته برای هر برنامه متفاوت است. برای مثال تعدادی از برنامه هایی که برای توانبخشی توجه طراحی شده اند عبارت اند از: توجه کن، فوکوس پوکوس ،آکیتن ،آرام، پارت، کارا. این برنامه ها با وجود این که از یک الگوی پیش رونده در تکالیف ( شروع با تکالیف آسان و افزایش تدریجی پیچیدگی تکلیف) استفاده می‌ کنند و همچنین اغلب انواع ثابتی از توجه را هدف قرار می‌ دهند اما روش اجرای متفاوتی دارند. به طور کلی دو یا سه جلسه توانبخشی شناختی در هفته برای مداخله اثربخش توصیه می شود. آنچه که از جمع بندی این مطالعات بر می آید این است که اثر روش‌ های توانبخشی شناختی و کاردرمانی بیش فعالی بر کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی در سنین پایین تر بیشتر است. دلیل این یافته را می توان انعطاف پذیری بیشتر مغز در سنین پایین تر دانست. همان طور که مروز برنامه ها نشان می دهد نتایج در رابطه با اثر بخشی توانبخشی شناختی متناقض است. اثربخشی برنامه هایی که با هدف افزایش توجه طراحی شده اند به نسبت برنامه هایی که به مداخله روی حافظه فعال می پردازند، بیشتر است. مطالعات نشان دادند که با وجود این که تمرینات حافظه فعال بر عملکرد های حافظه ای مؤثر هستند، این تأثیرات دارای اثرات انتقالی نیستند بدین معنا که نمی‌ توان پیشرفتی را در سایر کارکرد های شناختی که توانبخشی نشده بود، مشاهده کرد. علی رغم این که در بعضی موارد گزارش والدین نشان می‌ دهد که کارکرد های اجرایی کودکان بهبود پیدا کرده است، ولی این اثرات در آزمون‌ های عصب شناختی قابل مشاهده نیست.

کاهش نشانه های بیش فعالی با کاردرمانی

با این وجود، گروهی اثر بخشی توانبخشی حافظه فعال بر بهبود توانایی های حافظه ای و عدم کاهش نشانه های اختلال نقص توجه و بیش فعالی را بیان می‌ کنند. بر اساس نظر کورتس این عدم تأثیر می‌ تواند به ۴ دلیل اتفاق افتاده باشد:

۱- نقص های حافظه فعال بر سبب شناسی اختلال نقص توجه و بیش فعالی تأثیری ندارد. 2- حتی اگر در سبب شناسی اختلال نقص توجه و بیش فعالی نقش داشته باشند، این عدم تأثیر می‌ تواند به خاطر نوع مداخله ای باشد که امروزه ارائه می شود. ۳- آموزش‌ هایی که امروزه برای حافظه فعال ارایه می‌ شود انواعی از حافظه را هدف قرار می دهند که نقص بنیادین اختلال نقص توجه و بیش فعالی نیستند. ۴- آموزش‌ ها تأثیرات پیرامونی ایجاد می کنند و بر شبکه های زیربنایی مغزی که نقص‌ های عصب شناختی را ایجاد می‌ کنند و مسئول اختلال نقص توجه و بیش فعالی هستند، تأثیری ندارند. در نهایت می‌ توان نتیجه گرفت که توانبخشی حافظه فعال شرط لازم و کافی برای بهبود اختلال نقص توجه و بیش فعالی نیست. اساساً مشکل محوری اختلال نقص توجه و بیش فعالی حافظه فعال نیست. لازم به ذکر است تنوع تکالیف برنامه درمانی عاملی مهم و اثر گذار در تعمیم توانبخشی شناختی است. در برنامه هایی که اکثراً در یک دامنه تخصصی و محدود تقویت صورت می‌ گیرد، تعمیم ناقص خواهد بود.

سوالات متداول:

1-آیا کاردرمانی فقط برای کودکان با ADHD شدید مفید است؟
خیر، کاردرمانی برای کودکان با هر سطحی از ADHD مفید است. حتی کودکان با علائم خفیف نیز می‌توانند از کاردرمانی بهره‌مند شوند، زیرا این روش درمانی به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های توجه، سازماندهی، و برنامه‌ریزی خود را بهبود بخشند. کاردرمانی می‌تواند به کودکان کمک کند تا در مدرسه، خانه، و اجتماع عملکرد بهتری داشته باشند.

2- آیا کاردرمانی می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی کودکان با ADHD کمک کند؟
بله، کاردرمانی می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی کودکان با ADHD کمک کند. با تقویت مهارت‌های توجه، تمرکز، و سازماندهی، کودکان می‌توانند بهتر بر تکالیف مدرسه متمرکز شوند و آن‌ها را به موقع انجام دهند. همچنین، کاردرمانی به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های برنامه‌ریزی و مدیریت زمان را یاد بگیرند، که این امر به بهبود عملکرد تحصیلی آن‌ها کمک می‌کند.

گفتار درمانی کودکان بیش فعال و تاخیر کلامی

 اختلال نقص توجه و بیش فعالی ( ADHD ) یک اختلال پیشرونده عصبی است که با علائم 3 گانه زیر مشخص میشود: 1.دامنه توجه به پایین و یا توجه گسسته 2.رفتار تکانشی 2.بیش فعالی . کودکان بیش فعال به علت نقص توجه و اختلالات کارکرد مغزی با مشکلاتی نظیر تاخیر کلامی و لکنت زبان رو به رو هستند. مرکز گفتاردرمانی کودکان بیش فعال و کاردرمانی دکتر صابر در زمینه درمان کودکان بیش فعالی و نقص توجه فعالیت می نماید. تجهیزات پیشرفته مرکز درمان بیش فعالی نظیر اتاق تاریک، سنسوری روم و اتاق شنیداری موجب پیشرفت کودکان در حیطه کنترل خود و بهبود مهارتهای کلامی در کودکان می گردد.

حدود ( 7-3 ) درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی و نقص توجه هستند و نسبت به شیوع مذکر به مونث ۲ به ۱ است.

انواع بیش فعالی

• بیش فعالی از نوع مشکل توجهی
• بیش فعالی از نوع تکانشی-بیش فعالی
• بیش فعالی ترکیبی

والدین این کودکان به این نتیجه رسیدند که کودک همواره در زمینه های زیر مشکل دارد:

• توجه کردن هنگام انجام دستورالعمل ها مخصوصاً هنگام انجام تکالیف عادی
• بازگشت به تکلیف بعد از پرت شدن حواس
• توجه کردن به جزئیات و تکمیل کردن تکلیف
• توجه کردن به گزینه‌های مختلف و نتایج آن قبل از فعالیت
• حرکات اضافی،بیقراری و جیغ کشیدن
• حرف زدن بیش از حد بدون این که شنونده بخواهد
• کنترل رفتار پرخاشگرانه یا مخالفانه

طبق معیار تشخیصی،علائم بیش فعالی توسط دکتر بیش فعالی باید قبل از سن ۷ سالگی مشاهده شوند که اغلب تا سه سالگی میتوان علائم را مشاهده کرد. همچنین علائم بیش فعالی کودک باید حداقل در دو محیط ( 1- خانه 2- مدرسه 3-  محیط دیگر) مشاهده شود.

این علائم در طول زندگی به مشکلات تحصیلی، اجتماعی و فعالیت های روزمره تبدیل می شوند. کودک بیش فعالی مشکلات شدیدی در زمینه های مدرسه، تعاملات اجتماعی، کشمکش برای تکمیل کردن تکالیف مدرسه یا خانه و مخالفت و درگیری با والدین و بزرگترها می تواند داشته باشد.

توجه: بیش فعالی ناشی از اختلالات ذهنی مانند اختلالات یادگیری، اختلالات رشدی، حواس پرتی و افسردگی نیست بلکه ممکن است با این اختلالات همراه باشد.

درمان علائم بیش فعالی- گفتار درمانی کودکان بیش فعال

روش های درمانی بیش فعالی با پشتوانه علمی قوی از درمان با داروهای محرک ( ریتالین،آدرال،دکسدرین) حمایت می کنند. این داروها در (80-70 ) موارد تأثیرگذار بوده است.

تحقیقات اخیر نشان داده است که استفاده از داروهای محرک ممکن است لکنت را افزایش دهد. در نتیجه زمانی که بیش فعالی همراه با لکنت زبان است روش غیر محرک های دارویی ( Strattera )  استفاده می شود. نتایج نشان می‌دهد که این روش در کنار گفتار درمانی کودکان بیش فعال می‌تواند لکنت را کاهش دهد.

هر چند روش غیر محرک های دارویی در کنترل کردن علائم اولیه بیش فعالی به اندازه روش محرک های دارویی نمی‌تواند تاثیر گذار باشد. والدین و درمانگران توجه داشته باشند که این گزارش ها بر اساس مطالعه تعداد محدودی نمونه است و هنوز نتیجه گیری راجع به روش های درمانی دارویی و غیردارویی و بسامد لکنت زبان مشکل است و باید تحقیقات علمی دقیقی انجام گیرد. والدین همواره این یافته ها را به درمانگران اطلاع میدهند و برای انتخاب روش درمانی مناسب تر جستجو می کنند.

ویژگی های گفتار و زبان افراد بیش فعال

تخمین زده شده است که ۴۵ درصد کودکان بیش فعال مشکلات گفتار و زبان مشابهی دارند. معمولاً مشکلات زیر را دارند:

مشکل در مهارت های اجتماعی، کاهش توانایی حل مسئله، مشکلات پردازش شنیداری، مشکل در استخراج جزئیات اطلاعات و سرگرم شدن با موضوعات خاص. بسیاری از اختلالات دیگر همراه با بیش فعالی هستند در توانایی سازماندهی فکر و باورهای شخص می توانند تاثیر چشم‌گیری داشته باشند. این اختلالات عبارتند از اختلالات حواس پرتی، افسردگی کلی، اختلالات سلوک و اختلالات یادگیری. اختلالات یادگیری در ۶۰ درصد افراد بیش فعال بروز می کند، بنابراین رویکرد درمانی باید علائم بیش فعالی را در محیط‌های اجتماعی و مدرسه هدف قرار دهد.

لکنت زبان و بیش فعالی

اگر شیوع بیش فعالی در کودکان مدرسه‌ای (6-3 ) باشد، شیوع بیش فعالی در کودکان مبتلا به لکنت زبان چقدر است؟شیوع بیش فعالی در کودکان مدرسه‌ای مبتلا به لکنت زبان (26-4) است. بر طبق یافته‌های بالینی مشکلات توجه به رفتارهای تکانشی بر بازده درمانی لکنت زبان تاثیر گذار هستند.

رهنمودهایی برای گفتار درمانی کودکان بیش فعال

• با کمک کودک فعالیت های ساختار دار با یک برنامه منظم و سازمان بندی شده طراحی کنید. در حالی که کودک از برنامه آگاه است این موارد را در جلسه درمانی استفاده کنید.
• با اهمیت دادن به علاقه مندی های کودک بیش فعال درمان را جذاب کنید.
• دستورالعمل های ساده، واضح و روشن را انتخاب کنید. دستورالعمل ها را چند دفعه ارائه دهید و کودک بیش فعال باید قبل از این که پاسخ دهد آنها را تکرار کند. این کار موجب تقویت حافظه و افزایش یادگیری می‌شود.
• برای کمک به درک کردن کودک از سرنخ‌های بینایی، مثال های عینی و یا نقاشی کشیدن استفاده کنید. برای مثال با لمس ناحیه گردن و لب ها می توانید نحوه جریان هوا و گفتار در مسیر تنفسی را به کودک بیاموزید.
• از جایزه استفاده کنید و یک سیستم جایزه تعیین کنید که به وسیله آن کودک با انگیزه و علاقه مند باشد. کودکان مبتلا به بیش فعالی محیط‌های مثبت و حمایتگر را دوست دارند.
• مهارت های خود تنظیمی کودک و آگاهی از تاثیر رفتار بر تعاملات با دیگران را افزایش دهید. به توانایی ارزیابی صحیح کودک از گفتار خود در محیط های مختلف دقت کنید. سپس برای تغییر رفتارهای اشتباه مهارت‌های حل مسئله را به کودک آموزش دهید.
• مهارت های کلی ارتباطی را آموزش دهید. و الگودهی مهارت هایی مانند ارتباط چشمی، میزان صدا، سرعت و گوش دادن صحیح اعتماد به نفس کودک را افزایش دهید.

نتیجه‌گیری:

گفتاردرمانی یکی از روش‌های موثر و غیردارویی برای کمک به کودکان مبتلا به بیش‌فعالی و نقص توجه (ADHD) است. این روش نه تنها به بهبود مهارت‌های زبانی و ارتباطی کودکان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند در افزایش تمرکز، کاهش رفتارهای تکانشی و تقویت تعاملات اجتماعی نیز موثر باشد. دکتر صابر، با سال‌ها تجربه در زمینه درمان اختلالات عصبی-رشدی، از گفتاردرمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع خود استفاده می‌کند. او تاکید دارد که گفتاردرمانی باید متناسب با نیازهای هر کودک طراحی شود تا بهترین نتایج حاصل گردد.

در این مقاله، به بررسی فواید گفتاردرمانی برای کودکان بیش‌فعال پرداخته شد. از جمله این فواید می‌توان به بهبود مهارت‌های کلامی، افزایش توانایی در بیان احساسات، تقویت تعاملات اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری اشاره کرد. دکتر صابر معتقد است که ترکیب گفتاردرمانی با سایر روش‌های درمانی مانند بازی درمانی، رفتاردرمانی و تغییرات رژیم غذایی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD و خانواده‌های آن‌ها کمک کند.

سوالات متداول:

1آیا گفتار درمانی می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی کودکان بیش‌فعال کمک کند؟
بله، بهبود مهارت‌های گفتاری و ارتباطی می‌تواند به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی کودک تأثیر بگذارد. کودکان با مهارت‌های گفتاری بهتر می‌توانند در کلاس درس مشارکت فعال‌تری داشته باشند و درک بهتری از مطالب آموزشی پیدا کنند.

2- آیا کودکان بیش‌فعال با تاخیر کلامی نیاز به درمان‌های دیگری نیز دارند؟
در برخی موارد، کودکان بیش‌فعال با تاخیر کلامی ممکن است نیاز به درمان‌های دیگری مانند کاردرمانی، رفتار درمانی یا دارو درمانی داشته باشند. این درمان‌ها باید توسط متخصصان مربوطه تجویز و نظارت شوند.

بهترین مرکز گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه

بهترین مرکز گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر به بررسی علائم بیش فعالی و نقص توجه در کودکان و درمان تخصصی مشکلات گفتاری کودکان بیش فعال می پردازد. امکانات پیشرفته مرکز تشخیص کودکان بیش فعال دکتر صابر شامل اتاق سنسوری روم، اتاق شنیداری، گفتاردرمانی، بازی درمانی و … می باشد. کودکان بیش فعال با انجام فعالیت های مختلف درمانی می توانند بر روی مهارت های کنترل خود، استدلال و آرام سازی تاکید نمایند. همچنین با استفاده از تکنیک های گفتاردرمانی می توان عوارض بیش فعالی نظیر توجه شنیداری کودک و توانایی های درک مطلب را در این کودکان بهبود بخشید. در این مطلب به معرفی بخش های مرکز گفتاردرمانی کودکان بیش فعال می پردازیم.

امکانات مرکز تخصصی گفتاردرمانی بیش فعالی و نقص توجه

پس ار بررسی دقیق علت بیش فعالی در کودکان توسط دکتر تشخیص بیش فعالی روند درمان مشخص می شود. و بسته به مشکلات کودک، از مدالیته های درمانی خاص استفاده می شود.

اتاق شنیداری در گفتاردرمانی کودکان بیش فعال

با استفاده از ابزار های کامپیوتری و برنامه های درمانی برای اختلال کم توجهی و یش فعالی به صورت طبقه بندی شده به بهبود مهارت های توجه شنیداری، تمییز شنیداری، بهبود استدلال و درک مطلب از گفتار کودک کمک می شود.

در این بخش با استفاده از مدالیته های مختلف نظیر سویچ صدا و… به افزایش دقت شنیداری، توانایی های اصلاح خود و کنترل سرعت و عکس العمل در کودکان کمک می شود.

تکنیک های گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه

چندین روش درمانی در گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه برای والدین ارائه می شود.

1.برای کودک بیش فعال یک نوار آرام ‌سازی درست کنید.

شما می توانید یک نوار آرام‌سازی داشته باشید. وقتی کودک بیش فعال احساس فشار می کند از این نوار استفاده کنید. متن زیر را خیلی آهسته بر روی نوار تان ضبط کنید.

شما به این وسایل نیاز دارید:

• یک ضبط
• یک نوار
• یک متن
• یک جای ساکت
• چند موزیک آرامبخش

2.پازل در گفتاردرمانی کودکان بیش فعال

پازل ها مانند پیدا کردن تفاوت های اشکال، این باعث می‌شود که کودکان بیش فعال بهتر بتوانند بر روی کارها تمرکز کرده و آرام شوند.

سعی کنید از این نوع تمرینات گفتاردرمانی باز هم انجام دهید. کتاب های زیادی در این زمینه وجود دارد. آنها مراجعه کنید و تمرینات آنها را انجام دهید.

3.ترتیب

اغلب کودکان بیش فعال باید کارهایی را به طور همزمان انجام دهند که این مسئله باعث گیجی آنها می شود. توالی یعنی اینکه چطور همه کارها را به ترتیب انجام دهید. اگر کودک بیش فعال شما از آن دسته افرادی هستند که فکر می کنند بعد از این که خیس شدند باید بارانی بپوشند،پس احتیاج به توالی و ترتیب بندی در کارها دارید. مرکز گفتاردرمانی در بیش فعالی و نقص توجه شما را در ایجاد این برنامه ریزی در کودک کمک می کنند.

4.دنبال کردن دستورالعمل ها

مهم این است که کودکان با مشکل بیش فعالی و نقص توجه قبل از شروع کار دستورالعمل ها را بخوانند.

دستورالعمل زیر را انجام دهید:

اسم خود را بالای این قاب بنویسید.

زیر اسم خود را با مداد خط بکشید.

تصویر یک زن یا یک مرد را در فضای الف بکشید.

الف)

فقط دستورالعمل یک را در این قاب کامل کنید.

آیا شما همه دستورالعمل ها را دنبال کردید؟خیلی مهم است که در ابتدا همه دستورالعمل ها را بخوانید.

دستورالعمل های خود را بنویسید

آیا شما میتوانید دستورالعمل تهیه ذرت بو داده را بنویسید؟

یا یک سری دستورالعمل بین کلاس و کتابخانه تهیه کنید؟

از دوستانتان بخواهید که دستورالعمل ها را دنبال کنند.

تصاویر دایره

حالا این تمرین را انجام دهید:

کشیدن تصویر در داخل دایره ی آرام بخش است و باعث می‌شود که شما افکارتان را به نظم در آورید.

داخل دایره،تصویر یا الگویی را که خودتان می خواهید بکشید.

5.مدیریت زمان

در اینجا چند دستورالعمل برای ارائه بهترین نحوه مدیریت زمان در کودکان بیش فعال ارائه شده است.

کارها را آرام و با دقت انجام دهید.

کارهای خود را به بخش های مختلف تقسیم کنید.

برای انجام بخش های مختلف کار،برنامه ریزی مناسب داشته باشید.

با انجام دادن کارها به صورت گروهی،کار را آسان و سرگرم کننده کنید.

چقدر کار طول میکشد؟

گاهی در برنامه‌ ریزی و تعیین زمان لازم برای انجام کارها اشتباه میکنیم.

اگر شما زمان مورد نیاز برای انجام تکالیف و کارهای خود را بدانید،دانستن این موضوع به کودک بیش فعال شما کمک می کند که با برنامه ریزی به تمام نیازهای تان جواب دهید.

برای برنامه‌ای که در صفحه بعد تدوین شده وقتی را حدس بزنید. سپس زمان واقعی را که برای آن صرف شده بنویسید یا از شخص دیگری بخواهید که این کار را انجام دهد.

چطور انجام دادید؟ آیا حدس شما به میزان واقعی نزدیک است؟یا اینکه خیلی پرت است؟اگر شما وقت خیلی کمی در نظر گرفته اید باید به خودتان وقت بیشتری بدهید. اگر خیلی وقتی زیادی گذاشته اید باید سعی کنید کارهای بیشتری انجام دهید.

اما دقت کنید،شما باید مطمئن باشید که هر کاری را خوب انجام دهید. اگر به این تمرین ادامه دهید،آن وقت می فهمید که شما باید چه کارهایی را انجام دهید،در حالی که وقت لازم برای انجام آن ندارید.

6.برنامه ریزی تکالیف درسی

همزمان با بزرگتر شدن شما، کارها و مسئولیت های تان بیشتر می‌شود. برای انجام دادن بهتر کارها باید برنامه‌ریزی درستی داشت. من برای شروع این تکالیف طرحی دارم که به آن فکر بکر می گویم. این تمرین را برای طرح یونان باستان انجام دهید.

عنوان تکلیفی را که باید انجام دهید در وسط صفحه بنویسید.

در اطراف آن هرچه میتوانید پیکان‌های رسم کرده و سوالات و ابهاماتی را که درباره یونان باستان به نظرتان می آید بنویسید.

این فکر باعث می‌شود که شما به تمام جوانب ای که به این موضوع مربوط می‌شود بپردازد. به این طریق شما افکار خوب را فراموش نمی کنید و سعی نمی کنید وهمه را سازمان بندی کنید.می توانید از یک ضبط صوت استفاده کرده عقاید و سوالات خود را روی نوار ضبط کنید.نکته اصلی این است که اکنون شما نواری دارید که بعداً می توانید استفاده کنید.

برنامه ریزی برای کاری که در پیش دارید

حالا شما فکر اولیه را کرده و یک یادداشت تهیه کرده‌اید،حالا باید ببینید چگونه می توانید به این یافته ها بپردازید. این کاری است که قبلا انجام داده اید. سعی کنید مدت زمان مفید انجام این کار را حدس بزنید. به مثال زیر توجه کنید:

این برنامه برای یک هفته تنظیم شده است.حالا یک عنوان انتخاب کنید و نقشه خود را برای آن پیاده کنید.

حالا که فهمیدی چگونه می توانید برای کاری کوچک برنامه تنظیم کنید، می توانید به کارهای بزرگتر نیز بپردازید. برای اینکه بتوانید کاری بزرگ تر انجام دهید، نیاز دارید که آن را بخش بخش کنید. این بدین معنی است که شما این کار را به کارهای کوچک تر خرد کرده، سپس هر قسمت را به ترتیب انجام می دهید.

در مورد یکی از کارهای مورد علاقه کودک بیشفعال فکر کنید. کار مورد علاقه من خوردن یک شکلات است. تصور کنید که این شکلات خیلی بزرگ است. اگر کودک بیش فعال شما بخواهد همه آن را یکباره در دهان بگذارید،نمی تواند همه آن را بجود. بنابراین شما باید آن را قطعه قطعه کرده،بعد در دهان کودک بگذارید. اگر این کار را بکنید،لذت بیشتری می‌برید. یک شکلات بزرگ اگر قطعه قطعه شود، راحت تر خورده می شود. باید بین خوردن هر قطعه شکلات، استراحتی به خودتان بدهید. اگر شما بخواهید به سرعت این شکلات را بخورید، احساس می کنید که حالتان خوب نیست.

برنامه تکنیک گفتاردرمانی در بیش فعالی

نمونه ای از تمرینات گفتاردرمانی در مرکز گفتاردرمانی بیش فعالی و نقص توجه

خیلی آرام روی صندلی بنشینید.

پاها راحت روی زمین قرار گیرند.

مطمئن باشید که باسن تان راحت روی صندلی قرار گرفته است.

مطمئن باشید که پشتتان صاف است.

مستقیم به روبرو نگاه کنید.

چشمانتان را ببندید.

یک دست را روی سینه و دست دیگر را روی شکم تان بگذارید.

سه نفس عمیق بکشید.

ببینید که کدام یک از دستتان بیشتر حرکت می‌کند.

دست دیگر را بر روی ران های تان بگذارید. تا سه بشمارید و آهسته نفس بکشید.

دست دیگر را بر روی ران هایتان بگذارید.

نفس تان را آهسته نگه دارید.

به انگشت پای تان فکر کنید.

همینطور که دارید نفستان را به داخل می فرستید انگشتان پا را جمع کنید.

به اندازه یک دم و بازدم انگشت پای تان را نگه دارید.

وقتی داری نفس تان را بیرون می دهید ( بازدم) انگشتتان را آزاد کنید.

درباره ساق پای تان فکر کنید.

همینطور که دارید دم را انجام می دهید (نفستان را به داخل میفرستید) آنها را منقبض کنید.

به اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.

وقتی که نفستان را بیرون می دهید آنها را آزاد کنید.

درباره عضلات قسمت پایین پشت تان فکر کنید.

این عضلات را منقبض کنید.

به اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.

وقتی که نفستان را بیرون می دهید آن را آزاد کنید.

درباره قفسه سینه و قسمت بالای کمر فکر کنید.

این عضلات را منقبض کنید.

به اندازه یک دم نگه دارید.

وقتی که نفس تان را بیرون می دهید آنها را آزاد کنید.

درباره بازوها و دست های تان فکر کنید.

آنها را سفت کنید و دست های تان را مشت کنید.

اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.

حالا آنها را رها کنید و نفستان را بیرون دهید.

حالا به گردن و صورت تان فکر کنید.

این عضلات را منقبض کنید. یک صورت زشت بسازید. زبانتان کاملاً بیرون باشد.

به اندازه یک دم و بازدم نگه دارید.

حالا آنها را رها کنید و نفستان را بیرون دهید.

حالا شما بر روی بدنتان کار کرده‌اید و فرق انقباض و آرام بودن (شل شدن) را میدانید.

همه بدنتان را ملاحظه کنید. ببینید که کدام قسمت منقبض و کدام قسمت شل است.

سپس همانطور که نفس تان را بیرون می دهید آنها را شل کنید.

حالا خود را از تنش ها و افکار مزاحم رها کنید.

به اندازه 5 دم و بازدم سعی کن خود را آرام سازی.

دست هایتان را به هم نزدیک کنید.

آنها را بر روی چشمانتان قرار دهید.

انگشتانتان را به آرامی باز کنید.

چشمانتان را باز کنید.

کم کم انگشتانتان را بیشتر باز کنید.

کم کم دست ها را بر روی چانه و سپس به پایین تر بیاورید تا اینکه دست ها روی ران هایتان قرار گیرد.

چه احساسی دارید؟

شما می‌توانید در انتهای این بار یک موزیک آرام بگذارید.

این برنامه را می توان برای کارهای دیگر نیز در نظر گرفت. برای اطمینان از داشتن یک زندگی سالم،برای هر شب تان برنامه‌ای داشته باشید.

یکپارچگی حسی در کودکان بیش فعال

مشکلات یکپارچگی حسی در کودکان بیش فعال از عوارض اختلال بیش فعالی است که در بسیاری از کودکان با اختلال بیش فعالی مشاهده می شود. مشکلات حسی در کودکان بیش فعال و نقص توجه شامل اختلال پردازش حسی در ادراک بینایی، اختلالات در حس عمقی، حس وستیبولار و مشکلات تمییز شنیداری می باشد. یکی از بهترین روش های درمان مشکل حسی در کودکان استفاده از تکنیک های یکپارچگی حسی و مدالیته های تعدیل حسی می باشد. سنسوری روم، ماساژ درمانی، کاردرمانی اتاق تاریک و کاردرمانی شنیداری از امکانات پیشرفته مرکز توانبخشی دکتر صابر می باشد که در درمان اختلال پردازش حسی و مشکلات حسی کودکان بیش فعال موثر می باشد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بیش فعالی کودکان و مشکلات حس بینایی در کودکان

مهارت های بینایی،در عملکرد فضایی (مسیر و فاصله حرکات را تشخیص میدهد)،در بازخورد،کنترل حرکت (حرکاتی که احتیاج به تعقیب بینایی دارند)،یادگیری و تقلید حرکات بسیار نقش دارد. بیش فعالی کودکان باعث کاهش مهارت‌های بینایی می گردد،بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه در مهارت‌های بینایی شامل تشخیص موقعیت فضایی شکل،ثبات شکل،تشخیص شکل در زمینه،تکمیل شکل،محل شناسی،تعقیب بینایی و غیره مشکل دارند.مشکلات حسی کودکان بیش فعال حتی در مهارت تعقیب بینایی نیز ضعیف تر از سایر کودکان عمل می کنند تعقیب بینایی افقی این کودکان تفاوت معناداری با سایر کودکان ندارد ولی تعقیب بینایی در مسیر عمودی آنها بسیار ضعیف تر از سایر کودکان می باشد. مشکلات این کودکان در مهارت‌های بینایی سبب می‌شوداین اختلال بر میزان و کیفیت تحصیل کودکان تاثیر گذار باشد و باعث افت تحصیلی کودکان ۷ الی ۸ ساله در زمینه های خواندن،نوشتن،صدا کشی و ریاضی می شود.

اختلال پردازش حسی در حس حرکت (حس کاینستزیا)

با استفاده از این حس می توان موقعیت اندام و مفاصل را به صورت لحظه ای مشخص کرد و بدون آنکه به اندام فکر کنیم می توان دامنه مفاصل را برای انجام فعالیت ها تنظیم کنیم.این حس در کودکان بیش فعال نسبت به کودکان عادی ضعف‌هایی دارد و این کودکان مهارت لازم را در این زمینه نشان نمی‌دهند،در حالی که این حس یکی از فاکتورهای لازم برای مهارت حرکتی می باشد. همین علت موجب خطا های حرکتی در کودک می شود.

اختلال توجه شنیداری و مشکلات حسی کودکان بیش فعال

یکی از مشکلات شایع در کودکان بیش فعال نقص در توجه شنیداری و مشکلات تمییز شنیداری می باشد. اغلب والدین بیان می کنند که کودک به صورت مناسب به درخواست های کلامی والدین عکس العمل نشان نمی دهد به صورتی که انگار صدای والدین را نمی شنود. باید توجه نمود این کودکان مشکل شنوایی ندارند اما به علت اختلال در توجه شنیداری به درستی به محرک های شنیداری پاسخ نمی دهند. دکتر بیش فعالی کودک باید این مورد را برای خانواده توضیح دهد.

اختلال یکپارچگی حسی در کودکان بیش فعال

یکی از مهارت‌های حسی که نشان دهنده تکامل حس لمس است و با افزایش سن کودک رشد میکند تشخیص مکان دقیق نقطه لمس شده است که در انجام فعالیت‌های روزمره و کاری بسیار سودمند است و باعث افزایش مهارت حرکتی و بهبود انجام فعالیت می گردد،متاسفانه کودکان بیش فعال در این زمینه نیز ضعف دارند و مهارت آنها در سطح پایین تری نسبت به گروه همسالان طبیعی است در واقع این مهارت مطابق با سن آنها رشد نکرده و توانایی آنها در سطح کودکان کم سن تری که مهارت های حرکتی یکسانی دارند،می باشد. این ضعف را این کودکان هم و بدون استفاده از بینایی نسبت به کودکان هم سن طبیعی نشان می دهند که نشان دهنده مشکلات یکپارچگی حسی در کودک بیش فعال می باشد.

جهت یابی مکانی لمس معمولاً از یک چارچوب خارجی روابط فضایی بینایی استفاده می شود به عنوان مثال زمانی که دست ها با یکدیگر تقاطع داده یا انگشتان در یکدیگر گره شده اند در برخی موارد تشخیص مکان لمس در دست چپ و راست جابجا میشود،کودکان با اختلال بیش فعالی و نقص توجه در زمینه ی این چهارچوب ضعف آشکار ای نشان می دهند.

اختلال بیش فعالی و مهارت های حرکتی همراه تعادل

مهارت های تعادلی در کودکان مبتلا به بیش فعالی به صورت معناداری پایین تر از کودکان عادی است همچنین سرعت و میزان یادگیری مهارت های حرکتی همراه تعادل در کودکان بیش فعال و در کودکانی که احتمال دارد مبتلا باشند نسبت به کودکان عادی پایین تر است و این کودکان علیرغم سرعت پایین یادگیری مهارت های ذکر شده،همانند کودکان عادی توانایی حفظ و نگهداری مهارت حرکتی-تعادلی آموخته شده را دارند.فرهنگ در کاهش یادگیری مهارت های حرکتی همراه تعادل در کودکان بیش فعال در شرایط یکسان بی‌تأثیر است. مهارتهای تعادلی بسیار بر روی میزان شرکت در فعالیت های جسمی تفریحی تاثیر مثبت دارد.این کودکان در حفظ وضعیت ایستاده نسبت به کودکان عادی به خصوص در تحریکات رو به عقب ضعف دارند و توانایی ثابت ماندن در یک موقعیت را ندارند. این عدم ثبات باعث ضعف در حفظ وضعیت اقامتی به عنوان یک فاکتور اساسی می گردد،لذا در مداخلات درمانی تقویت حفظ حالت ایستاده باید مد نظر گرفته شود.

این کودکان در انجام فعالیت های روزمره زندگی از قبیل: پوشیدن لباس،تغذیه،رعایت مسائل بهداشتی،و غیره بسیار ضعیف عمل می کنند و با مشکلات بسیاری همراه هستند.

فعالیت‌های خانگی برای تنظیم حس در کودکان بیش‌فعال

والدین عزیز، خانه می‌تواند به فضایی امن و تأثیرگذار برای کمک به تنظیم سیستم حسی کودک بیش‌فعال شما تبدیل شود. این فعالیت‌ها نه‌تنها ساده و کم‌هزینه هستند، بلکه با تداوم اجرا می‌توانند تمرکز، خواب و تعادل هیجانی فرزندتان را بهبود بخشند. دکتر مهدی صابر، متخصص یکپارچگی حسی، معتقد است:

«کلید موفقیت، تبدیل این تمرین‌ها به بخشی از بازی روزانه است، نه یک وظیفه اجباری.»

۴ فعالیت ساده و مؤثر در خانه:

-پیچیدن در پتو را امتحان کنید: پتوی نسبتاً سنگین را دور شانه‌های کودک بپیچید یا هنگام تماشای کارتون، بالشتکی روی پاهایش قرار دهید. این فشار ملایم مانند آغوش گرم عمل می‌کند و سیستم عصبی را آرام می‌سازد. بسیاری از والدین گزارش داده‌اند که پس از ۱۰ دقیقه از این فعالیت، بی‌قراری کودک کاهش چشمگیری یافته است.

-راه رفتن با پای برهنه بر سطوح مختلف، یکی از بهترین تمرین‌هاست. مسیری ساده با تکه‌های فرش، سینی شن نرم، برگ‌های مصنوعی یا سطوح سرد کاشی ایجاد کنید. هر قدم، پیام‌های حسی جدیدی به مغز می‌فرستد و به تدریج حساسیت لمسی کودک را تنظیم می‌کند. دکتر صابر توصیه می‌کند: «این مسیر را کنار دیوار اتاق خواب ایجاد کنید تا هر صبح پیش از مدرسه، چند گام روی آن راه برود.»

-بازی غافل‌گیری لمسی را فراموش نکنید: جعبه‌ای از مواد بی‌خطر مانند برنج خام، دکمه‌های درشت، پنبه یا حبوبات پخته آماده کنید و داخل آن اشیایی مثل مهره‌های رنگی پنهان نمایید. از کودک بخواهید با چشمان بسته آن‌ها را پیدا کند. این کار نه‌تنها مهارت‌های لامسه را تقویت می‌کند، بلکه یاد می‌گیرد بدون دیدن روی محرک‌ها تمرکز کند.

-فعالیت‌های کششی و مقاومتی ساده‌ترین راه تخلیه انرژی است: از فرزندتان بخواهید سبد لباس‌های شسته شده را به اتاق خواب بکشد، با طناب پارچه‌ای طناب‌کشی بازی کند، یا با فشار دادن دیوار با کف دست‌ها «مجسمه» شود. این حرکات سنگین به عضلات و مفاصل فشار وارد می‌کنند و پیام‌های آرام‌بخشی به سیستم عصبی می‌فرستند.

سوالات متداول:

1-چگونه تفاوت بین “بی‌توجهی ناشی از ADHD” و “اجتناب حسی” را تشخیص دهیم؟
اگر کودک فقط در محیط‌های شلوغ (مثل مهمانی یا بازار) تمرکز خود را از دست می‌دهد و به صداها/بوهای خاص واکنش شدید نشان می‌دهد، احتمالاً اجتناب حسی مطرح است. در حالی که بی‌توجهی ADHD در همه محیط‌ها دیده می‌شود. ارزیابی متخصص می‌تواند الگوی واکنش‌ها را تحلیل کند.

2-آیا تحریک‌پذیری حسی می‌تواند باعث تشدید بیش‌فعالی شود؟
قطعاً. وقتی سیستم عصبی کودک از محرک‌های محیطی (مثل چراغ‌های روشن، صداهای پس‌زمینه) سردرگم می‌شود، مغز برای محافظت خود وارد وضعیت “جنگ یا گریز” می‌شود. این حالت باعث افزایش بی‌قراری، پرخاشگری یا رفتارهای تکانشی می‌گردد که علائم ADHD را تشدید می‌کند.

عوارض بیش فعالی

شیوع اختلال نقص توجه و بیش فعالی بین 8 تا 10 درصد می باشد. اختلال بیش فعالی در پسر ها 3 برابر دختر ها می باشد. معمولاً ۵۰ درصد از کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی درجاتی از شدید تا خفیف از نقص توجه و بیش فعالی را دارند. عوارض بیش فعالی در کودکان خود باعث می‌شود بسیاری از جنبه‌های زندگی آنان را تحت تاثیر قرار بگیرد. در این کودکان به علت اینکه بیش‌فعالی آنها با اختلال هماهنگی رشدی همراه شده است،عوارض نقص توجه کودک شدیدتر از کودکان با اختلال نقص توجه به تنهایی بوده و کودک را مستعد شخصیت ضد اجتماعی، سوء مصرف الکل، رفتارهای مجرمانه،مشکلات خواندن و کاهش سطح تحصیلات می گردند. در مقاله بیش فعالی به بررسی علائم و عوارض بیش فعالی در کودکان پرداخته می شود. مرکز درمان بیش فعالی دکتر صابر، در زمینه درمان کودکان بیش فعال فعالیت می نماید.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتاردرمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

اختلالات روان،اختلالات اجتماعی و رفتاری از عوارض بیش فعالی

بسیاری از کودکان دارای اختلال بیش فعالی در مهارتهای حرکتی رشدی،مستعد بسیاری از اختلالات اعصاب و روان می باشند.احتمال اینکه کودکان با اختلال بیش فعالی دچار اختلالات اعصاب و روان و اجتماعی شوند بسیار بالا است.

کودکان دارای اختلالات بیش فعالی،به علت محدودیت در مهارتهای هماهنگی حرکتی در انجام برخی حرکات مشکل دارند و اکثر فعالیت های مهم مانند دوچرخه سواری،ورزش های توپی و غیر را نمی توانند به درستی و با دقت انجام دهند،لذا شرکت آنها در گروه ورزشی و همسالان بسیار پایین می آید و از گروههای همسن خود دوری می گزینند. عدم مهارت های حرکتی و شکست در پذیرش در گروههای همسن خودپنداره این کودکان را کاهش داده است،و به مرور آنها را منزوی می‌کند و روی روابط آنها با دوستان و والدین شان تاثیر می گذارد.همین امر آنها را مستعد اختلالات روانی می کند و احتمال زیادی وجود دارد که این کودکان دچار اختلالات روانی گردند به طوریکه این کودکان رفتارهای کلیشه‌ای و پرخاشگری دارند و ۹۲ درصد نیز نسبت به تغییرات مقاومند.

اطلاعات در مقالات بیش فعالی کودکان

دکتر بیش فعالی می گید بیشتر این اختلال روانی که این کودکان تجربه می‌کنند،اختلالات اضطرابی است که برخی منابع نیز شیوع آن را تا 50 درصد ذکر کرده‌اند. به طور میانگین حدود ۴۵ درصد از این کودکان آن را تجربه می کنند و حدود ۲۵ درصد این کودکان اختلالات همراه طیف اوتیسم دارند. این ارتباط به صورت برعکس نیز وجود دارد به طوری که حداقل ۳۱ درصد از کودکان طیف اوتیسم و سایر اختلالات نافذ رشدی، ۱۵ درصد اختلالات بیش فعالی و اختلال توجه را تجربه می کنند. حدود ۵۱ درصد رفتارهای درون سازی دارند،اختلالات اجتماعی نیز در این کودکان بالاست حدود ۴۵ درصد از این کودکان احتمال مبتلا شدن به اختلالات اجتماعی را مشخص میکنند. کودکان با اختلال بیش فعالی  علائم اضطراب و افسردگی بیشتری نسبت به کودکان عادی نشان می‌دهند.

شیوع اختلالات رفتاری در کودکان مبتلا به اختلالات بیش فعال و نقص توجه بالاست و فقط در بین منابع درصد آنها کمی فرق می‌کند. حدود ۲۸ درصد( از نظر والدین و نظر مراقبین کودکان ۸ درصد) از این کودکان دارای مشکلات رفتاری می باشند.در واقع جنسیت تاثیر گذار نیست،بلکه خصوصیت های فردی-شخصی،استرس و تعارضات،و روابط مادری (خانوادگی) عوامل تاثیرگذار در بروز میزان مشکلات روانی می باشد. با توجه به شیوع بالا و اختلالات اعصاب و روان و اجتماعی در اختلال بیش فعالی  در مداخلات درمانی این اختلال باید توجه خاصی به درمان همزمان اختلالات اعصاب و روان و اجتماعی کرد.

کاهش خودپنداره و روابط اجتماعی در کودکان بیش فعال

کودکان دارای اختلال بیش فعالی به علت داشتن مهارت حرکتی ضعیف و کنترل پایین بر رفتارها یشان دارای خودپنداره پایینی هستند. عزت نفس آنها و برداشت ها و توانایی های شان در زمینه های جسمی و ظاهری شان بسیار پایین بوده،همچنین روابط اجتماعی آنها با والدین و همسالان شان نسبت به کودکانی که دارای هماهنگی بهتری هستند بسیار کمتر است.

این کودکان به علت مهارت های حرکتی ضعیف معمولاً از تیم های ورزشی و گروه‌های همسالانشان طرد می‌شوند و به علت اعتماد به نفس پایین از گروه فاصله می‌گیرند. کیفیت و رضایتمندی آنها از زندگی،به علت عوامل ذکر شده نسبت به گروه هم سن عادی به مراتب پایین تر است.این کودکان توانایی زیادی در برقراری روابط دوستانه نزدیک ندارند و اکثر آنها در گرفتن دوست نزدیک و برقراری روابط رمانتیک دچار مشکل می شوند. کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی به علت مهارت های حرکتی-تعادلی پایین معمولاً در فعالیت های تفریحی-ورزشی خانه و مدرسه شرکت نمی کنند  به همین دلیل کیفیت زندگی آنها پایین تر از کودکان رشد معمولی می باشد. بررسی ها نشان می دهد چنانچه سطح فعالیتهای تفریحی منطبق با سطح مهارت های حرکتی-تعادلی کودکان اختلال بیش فعال باشد آنها از شرکت کردن در این فعالیت ها لذت می برند و کیفیت زندگی ها بالاتر می رود اما اینکه تصور والدین این کودکان نیز همین طور میباشد.همچنین چنانچه به کودکان با رشد معمولی فعالیتی حرکتی بالاتر از سنشان به آنها داده شود تمایلی به شرکت در آن فعالیت را نداشته و لذتی از آن نمی برند.

بدنِ خسته: عوارض جسمانیِ پنهانِ بیش‌فعالی درمان‌نشده
کودکان مبتلا به اختلال بیش‌فعالی (ADHD) که درمان مناسب دریافت نمی‌کنند، تنها با چالش‌های رفتاری و تحصیلی روبرو نیستند. بدن آن‌ها به مرور زمان تحت تأثیر استرس مزمن عصبی، فرسودگی جسمانی پنهانی را تجربه می‌کند که کیفیت زندگی را عمیقاً تحت الشعاع قرار می‌دهد. سیستم عصبی این کودکان همواره در حالت «تهدید» قرار دارد و ترشح مداوم هورمون‌های استرس مانند کورتیزول، نه‌تنها بر عملکرد مغز اثر می‌گذارد، بلکه مانند سمی خزنده به ارگان‌های حیاتی آسیب می‌رساند.

یکی از نخستین قربانیان این فرآیند، الگوی خواب سالم است. بیش از ۷۰% کودکان درمان‌نشده ADHD با اختلالات خواب دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند: بی‌خوابی‌های شبانه، بیدار شدن‌های مکرر، یا خواب‌های منقطع. این محرومیت از استراحت باکیفیت، چرخه‌ی معیوبی ایجاد می‌کند؛ خستگی روزانه، تمرکز را کاهش می‌دهد و علائم بیش‌فعالی را تشدید می‌کند. در بلندمدت، کم‌خوابی مزمن خطر ابتلا به چاقی، دیابت و اختلال‌های متابولیک را افزایش می‌دهد.

دستگاه گوارش نیز از این التهاب عصبی در امان نیست. ارتباط تنگاتنگ مغز و روده (محور مغز-روده) باعث می‌شود کودکان بیش‌فعال درمان‌نشده، بیش از همسالان خود از دلدردهای عملکردی، یبوست، اسهال‌های عصبی یا تهوع رنج ببرند. این علائم معمولاً با بررسی‌های بالینی معمول توضیح داده نمی‌شوند و ریشه در تنش‌های عصبی دارند. افزون بر این، سیستم ایمنی بدن آن‌ها در برابر هورمون‌های استرس آسیب‌پذیر می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند این کودکان تا ۴۰% بیشتر به عفونت‌های مکرر تنفسی، آلرژی‌های شدید و بیماری‌های التهابی مبتلا می‌شوند.

شاید کمتر کسی به تأثیر ADHD بر رشد فیزیکی توجه کند. کودکانی که دائماً در حال حرکت‌اند و انرژی خود را بی‌وقفه مصرف می‌کنند، اغلب کالری کافی برای رشد بهینه دریافت نمی‌کنند. ترکیب سوخت‌وساز بالا و تغذیه‌ی نامنظم (به‌دلیل بیتوجهی به گرسنگی) می‌تواند به کاهش شاخص توده بدنی (BMI) و حتی تأخیر در رشد منجر شود. در سوی مقابل، برخی کودکان برای آرام‌سازی خود به پرخوری عصبی روی می‌آورند که خطر چاقی زودرس را افزایش می‌دهد.

نادیده گرفتن این عوارض جسمانی، تنها درمان را پیچیده‌تر نمی‌کند. بلکه می‌تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد و به بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، سندرم خستگی مزمن یا اختلال‌های خودایمنی بینجامد. خبر امیدوارکننده این است که با تشخیص زودهنگام و درمان جامع (شامل دارودرمانی، رفتاردرمانی و اصلاح سبک زندگی)، می‌توان این چرخه معیوب را شکست و از بار جسمانی این اختلال کاست.

سوالات متداول:

1-آیا بیش‌فعالی می‌تواند باعث انزوای اجتماعی شود؟
بله، رفتارهای تکانشی مانند قطع کردن صحبت دیگران یا بی‌قراری در بازی‌های گروهی، طرد شدن از سوی همسالان را به دنبال دارد. این کودکان اغلب در درک نشانه‌های غیرکلامی (مثل زبان بدن) مشکل دارند که به سوءتفاهم و کاهش فرصت‌های دوستیابی می‌انجامد.

2-آیا اختلال خواب از عوارض شایع بیش‌فعالی است؟
بله، بیش از ۷۰% کودکان مبتلا با مشکلاتی مانند بی‌خوابی، بیداری‌های مکرر شبانه یا راه‌ر‌فتن در خواب روبرو هستند. این کم‌خوابی مزمن خود باعث تشدید علائم بیش‌فعالی در روز بعد می‌شود.

مشکلات توجه در کودکان بیش فعال

علایم اختلال بیش فعالی در کودکان 3 ساله

علائم اصلی اختلال نقص توجه – بیش فعالی در کودکان 3 ساله شامل بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری است. الگوهای شناختی اختلال نقص توجه – بیش فعالی بر نقص در عملکرد های اجرایی و ناتوانی مهار تاکید دارند. عملکردهای اجرایی یک کارکرد واحد نیستند و منعکس کننده عملکرد‌های حلقه نورونی پیش پیشانی – زیر قشری هستند که در تنظیم رفتار، بی ‌توجهی، حافظه کاری و توجه نقش دارند. توجه به عنوان یکی از محوری ترین مشکلات این کودکان در ابعاد مختلف دچار نقص است. ناتوانی معطوف حواس پرتی،اغلب برای توصیف ناتوانی در معطوف کردن توجه به یک موضوع خاص به کار می رود. طبق واحد های عملکردی لوریا ساختارهای مغزی واحد اول، تشکیلات مشبک وظیفه کنترل هشیاری پایه و توجه را بر عهده دارند و عملکرد های مهاری سطح بالاتر به وسیله شبکه‌ای از ارتباطات قشری کنترل می شود توجه در سطوح مختلف در کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی دچار نقص می‌شود. این سطوح شامل توجه انتخابی، توجه پایدار، انتقال توجه و تقسیم توجه است. توجه انتخابی یکی از پایه ای ترین بخش های توجه است. توجه انتخابی و مهار دو روی یک سکه اند و برای توجه به بخشی از اطلاعات باید بخش دیگراطلاعات را مهار کرد. مشکلات مربوط به حواس پرتی، در نتیجه ضعف در برقراری و یا حفظ توجه، به هنگام انجام تکالیفی است که جذابیت یا نتیجه آنی کمتری دارند، مانند تکالیف یکنواخت و طولانی، کودکانی که دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی هستند احساس می کنند که کار های جایگزین دیگری وجود دارد که جالب تر بوده و در صورت انجام آنها پاداش بیشتری نصیبشان می شود به همین دلیل توجه شان از کار اصلی گرفته می شود و به کارهای جایگزین معطوف می‌شود. این مشکل ناتوانی در مهار و تکانشگری است. کودکانی که دچار اختلال نقص توجه – بیش فعالی هستند توانایی مدیریت یک سری محرک‌های خاص را دارند، اما نمی‌توانند در مقابل محرک های جالب تر مقاومت کنند.  بر این اساس مهار محرک های غیر ضروری بخشی از فرآیند توجه است. مشکلات حفظ توجه و مهار تکانه ها می تواند ناشی از مشکلات اساسی در سطح برانگیختگی، بر اساس مدل لوریا در سطح اول باشد. همچنین می تواند توضیحی برای این نکته باشد که چرا استفاده از داروهای محرک به (توجه) کمک می کند. داروهای محرک می تواند سطح برانگیختگی را در حد طبیعی نگه دارند. احتمالاً در مرحله بعدی رشد حفظ توجه برای انجام کارهای پیچیده تر، توسط قطعه پیشانی که وظیفه تنظیم رفتاری را برعهده دارند انجام می‌شود. از آنجایی که قطعه پیشانی آخرین بخش مغز در روند تحول است، ممکن است علائم بیش فعالی تا حدودی در نتیجه تاخیر در تحویل قطعه پیشانی باشد که وظیفه مهار پاسخ های حرکتی کنترل شده (قطعه پیشانی) را بر عهده دارد. توجه انتخابی رفتارهای پیچیده است که در آن ضمن حفظ یک پاسخ، از پاسخی دیگر خودداری می شود. این ساز و کار فیلتر کننده برای حذف و یا مراقبت از اطلاعات مورد پردازش ضروری است. ناکارآمدی توجه انتخابی، عملکرد کودک در محیط های آموزشی را تحت تاثیر قرار می دهد به ویژه هنگامی که اطلاعات ارائه شده پیچیده و طولانی بوده و به دقت بالا و پردازش همزمان نیاز داشته باشد. بخش دیگری از فرآیند توجه ناتوانی حفظ یک پاسخ رفتاری برای انجام یک فعالیت مستمر و مداوم است. برای این کار، مهار و مقاومت در مقابل دیگر محرک های خارجی لازم است.

اختلال بیش فعالی و نقص توجه ADHD

بیش فعالی و نقص توجه یکی از شایع ترین اختلالات کودکی است که می تواند طی دوران نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد. این اختلال با مشکلاتی در توجه، پرتحرکی (بیش فعالی) و عدم بازداری( تکانشگری) مشخص می گردد. میزان شیوع آن در بین افراد، ۳ الی ۵ درصد است که پسران بیشتر از دختران درگیر می شوند.
توجه فرآیندی است که در آن ذهن یک محرک حسی یا موضوعی خاص را انتخاب می کند. این فرآیند درصورت عدم هوشیاری امکان پذیر نیست. ما در بیشتر موارد برای یادگیری به مطالب و تکالیف توجه می کنیم. هرچه مطالب و تکالیف جدید دشوارتر باشند افراد نیاز به توجه بیشتر و مکرر جهت یادگیری دارند. تصمیم گیری مناسب، خلاقیت، حل مسئله، درست اندیشیدن (تفکر منطقی)، فهم مطالب بخصوص در موضوعات پیچیده و … به واسطه توجه امکان پذیر می گردد.
توجه و دقت فرآیندی است که در بهبود حافظه نقش دارد و از طریق آن می توانیم خیلی بهتر و سریع تر به اطلاعات موجود در حافظهمان دسترسی پیدا کنیم.

فرایندهای توجه در افزایش دقت، سرعت و کارایی اعمال روزمره یا فعالیت های خاص نقش دارند نکته ای که باید در نظر داشت این است که فرایندهای هوشیاری، توجه و ادراک با هم در تعامل هستند. شرایط عاطفی هیجانی و عوامل انگیزشی می توانند توجه فرد را تحت تأثیر قرار دهند. گاهی یک صدای بلند با یک حادثه دلخراش می تواند بدون خواست ما بر میزان توجه اثر گذارد. در بسیاری از موقعیتها ما دست به انتخاب میزنیم و به برخی از امور توجه می کنیم ولی در عین حال نسبت به بقیه امور بی توجه هستیم با توجه خیلی کمی داریم.

مراکز توجه در مغز

به نظر می رسد بخشهای مختلفی از مغز مسئول فرآیندهای توجه باشند و نمی توان آن را به ناحیه ویژه با خاصی از مغز نسبت داد. محققان معتقدند که احتمالا مناطق مختلف قشر مخ (بخصوص لوب پیشانی و آهیانه ای)، تالاموس و نواحی دیگری از ساختمان های زیر قشر مغز در فرآیندهای توجه نقش دارند. با این حال، توجه تحت تاثیر مناطق متفاوتی از مغز چون نواحی بینایی، شنوایی، ارتباطی و حرکتی در جریان تکالیف مختلف نیز هست. بنابراین یک ناحیه تخصصی منفرد در مغز در ارتباط با توجه وجود ندارد.

تفکیک توجه از هوشیاری

فرآیندهای ذهنی توجه و هوشیاری با هم در تعامل هستند ولی این فرایندها از یکدیگر مجزا می باشند. به عنوان مثال در توجه گزینشی (انتخابی) فرد از میان رویدادها و تکالیف مختلف دست به انتخاب میزند و این انتخاب در حالت هوشیاری اتفاق می افتد. در حقیقت فرایند توجه به هوشیاری وابسته بوده و صحبت از توجه بدون وجود هوشیاری بی معنا است. مهمترین ویژگی هوشیاری، سیال بودن است. محققین هوشیاری را به جویباری تشیبه می کند که همواره در جریان است. ما در جریان هوشیاری از طریق دقت و توجه، | تکالیف و رویدادهای خاصی را انتخاب می کنیم و به امور دیگر توجه نمی کنیم و از این طریق خود را با شرایط محیطی سازگار می کنیم.

عوامل مؤثر بر توجه

برخی از عواملی که فرآیندهای توجه را تحت تأثیر قرار میدهند عبارت اند از: :
ویژگی های محرک از نظر رنگ، نوع، تحرک و..

ادراک فرد

هوشیاری و آگاهی فرد

علایق و عواطف شخصی

باورهای فردی

شخصیت

انگیزه های اجتماعی همانند نیاز به پیشرفت و قدرت

تنوع فرهنگی

میزان تمرکز فردی

حرفه یا نوع شغل

شرایط محیطی

مشکلات توجه در بیش فعالی چیست؟

توجه پایدار توانایی حفظ توجه و یا توانایی حفظ یک پاسخ رفتاری برای یک فعالیت مداوم و مستمر است. گوش به زنگی اصطلاحی است که اغلب برای توصیف این نوع توجه به کار می‌رود. کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی مشکلاتی در توجه پایدار دارند. در صورتی که در کودکان دارای اختلال نقص توجه، توجه انتخابی نارسا است. تفاوت های بارزی بین انواع زیر ریخت های اختلال نقص توجه – بیش فعالی در کنترل تکانه نیز وجود دارد. کودکان نوع نقص توجه همانند نوع ترکیبی، در بخش ابتدایی تکلیف تحت تمایلات آنی خود هستند. با این حال کودکان دارای نوع نقص توجه به تدریج پیشرفت قابل ملاحظه ای از خود نشان می‌دهند. در حالی که در نوع ترکیبی این تکانشگری کاهش نمی یابد. بر این اساس کودکان دارای نوع نقص توجه، به پردازش کندتر دارند و مشکلاتشان در توجه انتخابی بیشتر است.  بارکلی تفاوت های میان انواع زیرمجموعه‌های اختلال نقص توجه – بیش فعالی را در انواع مختلف توجه ارائه داد که بدین ترتیب است : در نوع ترکیبی،  قدرت توجه پایدار پایین بوده اما در صورتی که محرک جدید باشد، این قدر تقویت می‌شود. در نوع بی‌ توجهی مشکلاتی در توجه متمرکز دیده می‌شود اما به نظر می‌رسد نقص توجه بیشتر در نتیجه یک اختلال شناختی است.

بی قراری در کودکان بیش فعالی

تکانشگری نقص در مهار، کنترل رفتار و خودتنظیمی است. ناکارآمدی عملکرد های اجرایی در کنترل بی قراری، موجب راهبردهای ضعیف در حل مسئله، ضعف در سازمان بندی مهارتها و حافظه ضعیف می شود که شاخص کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی است. نیگ اصطلاح کنترل شناختی را به جای عملکرد اجرایی استفاده کرد. نامبرده اظهار داشت که اختلال حافظه ممکن است بر روی عملکرد اجرایی نظیر کنترل بی قراری تاثیر بگذارد. مکانیسم های عصبی مربوط به فعالیت‌های اجرایی بخش‌های گسترده‌ای از مغز را در برمی‌گیرد نیگ اثبات نمود که قطعه پیش پیشانی در بسیاری از فعالیت‌های اجرایی و نه همه آنها درگیر می‌شود علاوه بر این هسته های قاعده ای، تالاموس و مخچه نقش مهمی در خویشتن داری ایفا می کنند ناکارآمدی عملکرد اجرایی تاثیر عمیقی بر روی سازگاری و همزیستی کودک گذاشته و ممکن است از اثرات بیش فعالی یا بی توجهی مخرب تر باشد. ناتوانی در خودداری (مهار) تاثیر منفی بر روی توانایی یادگیری کودک در محیط کلاس دارد. از آنجایی که در این کودکان تخصیص توجه هدفمند نیست کودک هر دو نوع اطلاعات مربوط و نامربوط را دریافت می کند. بر این اساس، اثرات متقابل (بی‌ توجهی) و (ناتوانی در مهار) تاثیری منفی بر روی قدرت پردازش اطلاعات و عملکرد کودک در مدرسه می گذارد. این نقص ممکن است بر اساس شرایط و وضعیتی باشد که کودک با آن روبه ‌رو می‌شود. در مورد کودکانی که دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی هستند مشکلات توجهی بیشتر هنگامی بروز می یابد که تکلیف تکراری باشد. در نتیجه کودک بی قرار می شود. در تکالیف جدید زود بازده که کودک نتیجه آن را بلافاصله می بیند مشکلات کمتری در (توجه) از خود بروز می دهد. همچنین ممکن است در نحوه ی واکنش به عواقب یک تکلیف و محیط تفاوت‌هایی میان انواع مختلف اختلال نقص توجه – بیش فعالی وجود داشته باشد.

مشکلات شناخت اجتماعی در کودکان بیش فعال

شناخت اجتماعی به عنوان توانایی شناسایی، پردازش و ارائه پاسخ مناسب به محرک های اجتماعی است و دارای ابعاد چون درک خود، در که دیگری، تشخیص تهدید و خودتنظیمی است. سازه هایی چون بازشناسی هیجان، تئوری ذهن و همدلی از کارکردهای شناخت اجتماعی هستند که در آسیب های مغزی ساختارهای مرتبط دچار نقص می شوند. کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی به سه دلیل اساسی می توانند درگیر نقایص شناخت اجتماعی شوند یکی تبعات اجتماعی نارسایی کارکردهای اجرایی به عنوان مثال عدم رعایت نوبت و یا عدم پایبندی به تشریفات اجتماعی به دلیل تکانشگری موجب آسیب به تعامل اجتماعی آنها خواهد شد دوم اهمیت بیشتر محرک های اجتماعی برای کنترل بسیاری از رفتارهای غیر اجتماعی افراد دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی ریشه در کنترل مهاری دارد. به عنوان مثال توانایی در حفظ طولانی مدت یک رابطه و روابط متعدد کوتاه مدت یک نارسایی اجتماعی است که ریشه در کارکرد اجرایی ناقص دارد و دلیل سوم، اختلالات همراه است بسیاری از مشکلات همراه اختلال نقص توجه – بیش فعالی مانند اختلال سلوک خود نقص محوری شناخت اجتماعی دارند. در مطالعه‌ای که روی توانایی ذهن خوانی کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی انجام شده است نارسایی این کودکان در مقایسه با همتایان طبیعی با استفاده از آزمون ذهن خوانی از طریق تصاویر چشم نشان داده شده است. مرور مطالعات انجام شده در خصوص بازشناسی حالات هیجانی چهره، به عنوان یک کارکرد شناخت اجتماعی نشان می‌دهد کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی در بازشناسایی حالت هیجانی و چهره نارسایی دارند.

مشکلات زبان در کودکان بیش فعال

کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی نسبت به همتایان با تحول طبیعی مشکلات زبانی بیشتری دارند. اگرچه مشکلات زبان یک معیار اصلی برای تشخیص اختلال نقص توجه – بیش فعالی نیستند اما مطالعات گوناگونی شیوع بالای مشکلات زبانی در این افراد را نشان داده‌اند. براک و همکاران در پژوهش خود نشان دادند که ۶۴ درصد از کودکان سوئدی دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی دچار مشکلات زبان نیز هستند مشکلات زبانی ممکن است پیش از پدید آیی و توسعه اختلال نقص توجه – بیش فعالی وجود داشته باشد و پیش درآمد اختلال باشد پترسون و همکاران به بررسی نقش توانایی های زبانی و خودتنظیمی در توسعه مشکلات رفتاری اختلال نقص توجه – بیش فعالی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که توانایی زبانی پیش بینی کننده توانایی خود تنظیمی است و خود تنظیمی به عنوان یک واسطه گر موجب تأثیر زبان بر نشانه‌های نقص توجه – بیش فعالی می‌شود. گات، هکمن، میر، اسمید و گراب در پژوهش‌های خود نشان دادند که بین اختلال نقص توجه – بیش فعالی و مهارت های زبان دریافتی و زبان بیانی ارتباط منفی وجود دارد و هرچه نشانه های نقص توجه و بیش فعالی کمتر باشد، مهارت‌های زبان دریافتی و زبان بیانی بهتر است. تاخیر قابل توجه درتمام دوره های زبانی فرد زبان دریافتی مهارت معنایی و زبان کاربردی در اختلال نقص توجه – بیش فعالی مشاهده می شود. همبودی اختلال زبانی ویژه با اختلال نقص توجه – بیش فعالی در والدین خطر وجود مشکلات زبانی را در کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی بالا می‌برد. به طور کلی کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی در تعدادی از ابعاد زبانی شامل زبان کاربردی خواندن روانی کلامی و نامیدن دارای نقص هستند.

بازی درمانی کوتاه مدت ساختاری برای کودک بیش فعال

اختلال بیش فعالی و نقص توجه یکی از موارد بحث انگیز اختلالات دوره کودکی است. انواع متعددی از درمان‌ها سعی در مهار کردن این شرایط داشته اند که با موفقیت های محدودی همراه بوده اند. بازی درمانی در بیش فعالی، از فنون موفقیت‌آمیزی بوده است که علاوه بر آموزش فنون اداره زندگی به کودک او را درگیر فرآیند می کند. مشکلات شناختی و رفتاری دوران کودکی که به عنوان اختلالات توجه، تکانشگری و بیش فعالی طبقه ‌بندی شده برای بازی درمانگر چالش ایجاد می‌کند. این مشکلات شامل فقدان توجه ، تحریک مفرط ، بیش فعالی ، تکانشگری ، تحریک ‌پذیری و ناتوانی در به تاخیر انداختن ارضاء نیاز می باشد. این شرایط به لحاظ تشخیصی، اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه،  شناخته می‌شود که یکی از پیچیده ترین اختلالات دوران کودکی است. مرکز بازی درمانی در بیش فعالی و نقص توجه دکتر صابر یکی از مراکز مهم در حیطه بازی درمانی برای کودکان بیش فعال و رفتاردرمانی بیش فعالی می باشد که توسط متخصصین مجرب مرکز به ارائه خدمات بازی درمانی به کودکان بیش فعال می پردازد.

جهت تماس با کلینیک کاردرمانی و گفتار درمانی جناب آقای دکتر صابر (کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران ، کلینیک توانبخشی غرب تهران در سعادت آباد) باشماره 09029123536 تماس حاصل فرمایید.

بازی درمانی در کودکان بیش فعال

مشکلات رفتاری و بی قراری های کوکان بیش فعال بر تعاملات کودک در محیط خود تاثیر می گذارد و منجر به ناتوانی برخورد با نیازهای موقعیتی متناسب با سن می‌شود. کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه ، معمولاً مشکلات رفتاری را در منزل ، مدرسه و در اجتماع خودشان نشان می‌دهند. تعامل با همسالان ، پیشرفت تحصیلی و در مجموع، سازگاری کودک را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. کودکان دارای اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه اغلب برای والدین و معلمین خود اسرار آمیز هستند. رفتار پراکنده و غیر قابل پیش بینی آنها، فشار روانی مضاعفی را ایجاد می‌کند که منجر به عقاید غیرمنطقی می شود که اینها مشکلات انگیزشی و رغبتی هستند نه توانایی‌ها  با منشا فیزیکی. متخصصین بازی درمانی در بیش فعالی و نقص توجه با بررسی دقیق شرایط کودکان و استفاده از تکنیک های رفتار درمانی بیش فعالی در جلسات بازی درمانی به شکل گیری رفتارهای سالم و بهبود ارتباط کودک کمک می نمایند. بازی درمانی در کودکان بیش فعال یکی از درمان های اساسی و مفید برای این کودکان محسوب می شود.

مشکلات رفتاری و رفتار درمانی در بیش فعالی

اکثر کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه از لحاظ عاطفی نیز بی ثبات هستند، بدین معنی که به طور ناگهانی خلقشان تغییر می کند. بازی درمانی برای بیش فعالی در ابراز صحیح احساسات کودکان و بهبود به هم ریختگی عاطفی کودک موثر می باشد.

والدین اظهار می‌کنند که کودکشان چگونه به سرعت از خوب به بد و مجددا به خوب تغییر می‌یابد . بنابراین کودکانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی هستند، به نظر می رسد که علاوه بر داشتن مشکلات رفتاری، بسیار حساس بوده و به آسانی برآشفته می‌شوند. زندگی این کودکان آسان نیست و تا ۵ سالگی و شروع رفتن به مدرسه، احتمالاً بیش از هم سن و سالانش مورد تنبیه و حتی طرد قرار می گیرد و در هنگام شروع مدرسه، مشکلات نیز بروز می‌کنند و معلمان ممکن است از عدم ناتوانی آنها در آرام نشستن در کلاس و یادگیری درس انتقاد کنند.

اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه به طور قابل ملاحظه‌ای به شخصیت بارز کودک و مهارت‌های شناختی او  آسیب می زند. نقص در مهارت ها، منجر به بازخورد منفی در حوزه‌های مختلف محیطی آنها می شود.

برای مثال، کودک ممکن است احساس کند که هرگز هیچ کاری را درست انجام نمی دهد نارضایتی خانواده را ناشی از بروز رفتارهای منفی احساس می‌کند و ارتباطات مثبت یک طرفه را تجربه می کند، حال آنکه برای جبران موقعیت احساس درماندگی  می کند.

نقص مهارت ها منجر به سال ها رنج بردن از بازخورد منفی و فقدان تقویت مثبت و به طور همزمان ناتوانی در بر آورده نمودن خواسته های منطقی خانواده ها، دوستان و معلمین می شود. در نتیجه کودک در زندگی آسیب می بیند. متخصص بازی درمان کودکان بیش فعال باید به نشانگان اصلی این اختلال و اثر ثانویه ای که بر کودک و اعضای خانواده دارند بپردازند .

بسیاری از متخصصین از جمله : پزشکان، روانشناسان، مربیان، مددکاران اجتماعی، آسیب شناسان گفتاری و متخصص بازی درمانی کودکان بیش فعال با کودکان بیش فعال همراه با نقص توجه روبرو هستند.

سال‌های زیادی بود که هر یک از متخصصین به طور مجزا کار می کردند و تعاریف و عقاید خودشان را برای ارزیابی و مداخله گسترش می دادند. این رویکرد چند وجهی مستلزم آموزش والدین در ارتباط با واقعیت های مربوط به اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه و پیش آگاهی دادن در حد امکان، آموزش والدین به طور هفتگی، ارجاع به پزشک در صورت لزوم، مداخله در کلاس، آموزش مهارت‌های اجتماعی و بازی درمانی انفرادی است.

این رویکردها به کودک کمک می‌کند تا کنترل اختلال و ایجاد مهارت های مقابله با این مشکلات را در دست خود بگیرند. در این رویکرد کوتاه مدت سازمان یافته، والدین کودک، همکاردرمانگر می‌شوند و هنگام اتمام مداخله کوتاه مدت قادر به ادامه درمان هستند. به دلایل گوناگون، این امر همیشه امکان پذیر نیست. والدین باید به خاطر اهمیت مشارکتشان آموزش ببینند. زمانی که کودک ارجاع داده می‌شود، درمانگر غالباً با مشکلات پیچیده‌ای مواجه می‌شود که با مسائل مختلف اجتماعی و غیر اجتماعی درآمیخته است.

درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه

درمان بر مولفه های اصلی اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه یعنی توجه یعنی (فراخنای توجه کوتاه، تقریباً یک سوم همسالان) بیش فعالی (بی قراری، آرام نگرفتن، مشکل در یک جا نشستن (و تکانشگری (عمل قبل از تفکر، توانایی برنامه ریزی ضعیف و تحمل ناکامی پایین و…) متمرکز است.

اهداف درمان و ایجاد اعتماد به نفس در کودک در حوزه های خاصی از کمبود، افزایش توانایی آنها در تمرکز بر تکالیف، تشویق آنها بر نشان دادن خود کنترلی و آموزش به آنها برای در نظر گرفتن پیامد ها قبل از عمل کردن، متمرکز است. بازی درمانی از درمان های اساسی در حیطه اختلال بیش فعالی و نقص توجه است.

نتیجه:

بازی درمانی کوتاه‌مدت ساختاری به عنوان یک روش موثر و غیردارویی در مدیریت علائم بیش‌فعالی (ADHD) در کودکان شناخته شده است. این روش با ایجاد یک محیط کنترل‌شده و هدفمند، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های خودکنترلی، تمرکز و تعامل اجتماعی را بهبود بخشند. دکتر صابر، با تجربه و تخصص خود در زمینه اختلالات عصبی-رشدی، از بازی درمانی به عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع خود استفاده می‌کند. او تاکید دارد که این روش نه تنها باعث کاهش علائم بیش‌فعالی می‌شود، بلکه به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را بهتر بیان کنند و اعتماد به نفس خود را افزایش دهند. با توجه به نتایج مثبت بازی درمانی کوتاه‌مدت ساختاری، این روش می‌تواند به عنوان یک ابزار مکمل در کنار سایر درمان‌ها مانند داروها، رفتاردرمانی و تغییرات رژیم غذایی مورد استفاده قرار گیرد. دکتر صابر معتقد است که ترکیب این روش‌ها با رویکردی شخصی‌سازی شده، می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به ADHD و خانواده‌های آن‌ها کمک کند. در نهایت، بازی درمانی نه تنها یک روش درمانی، بلکه فرصتی برای لذت بردن و رشد کودکان در محیطی امن و حمایت‌گر است.

سوالات متدول:

1-آیا بازی درمانی کوتاه‌مدت ساختاری برای کودکان خجالتی نیز مفید است؟
بله، این روش به کودکان خجالتی کمک می‌کند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهند و راحت‌تر با دیگران تعامل کنند. دکتر صابر از بازی‌های گروهی کوچک برای تشویق کودکان خجالتی استفاده می‌کند.

2-چگونه دکتر صابر از بازی درمانی در روند درمانی خود استفاده می‌کند؟
دکتر صابر با ارزیابی دقیق نیازهای هر کودک، بازی‌های مناسب را انتخاب می‌کند و آن‌ها را در جلسات درمانی و همچنین به عنوان تکلیف خانگی به خانواده‌ها پیشنهاد می‌دهد. او بر این باور است که بازی درمانی باید بخشی از یک برنامه درمانی جامع باشد.

بیش فعالی و نقص توجه

بهترین مرکز تشخیص بیش فعالی در تهراندکتر صابر در دو شعبه در غرب تهران (کلینیک توانبخشی غرب تهران) و شرق تهران( مرکز توانبخشی پایا) به درمان نقص توجه کودکان بیش فعال می پردازد. مرکز درمان بیش فعالی با دارا بودن بخش های تخصصی و پیشرفته ، مجهزبه امکانات روز دنیا به عنوان یکی از بهترین مراکز درمان بیش فعالی شناخته شده است. مرکز درمان بیش فعالی در تهران با 38 نیروی متخصص در شرق تهران و 28 نیرو در غرب تهران آماده زیر نظر بهترین دکتر تشخیص بیش فعالی به ارائه بهترین خدمات درمانی در زمینه درمان کودکان بیش فعال می باشد. با تشخیص دقیق یک دکتر خوب برای بیش فعالی و نقص توجه تمرکز و مشخص نمودن علائم بیش فعالی و نقص توجه به ارائه بهترین روش های درمانی برای کودکان می پردازد. در ادامه مطلب با امکانات مرکز تشخیص بیش فعالی دکتر صابر بیشتر آشنا شوید.

بیش فعالی و نقص توجه چیست؟

بیش فعالی و نقص توجه یک اختلال عصب تحولی با علایم عدم توجه و یا بیش فعالی و رفتارهای تکانشی است.این رفتارها شدیدتر و شایع تر از آن است که معمولا در کودکان با سطح تحولی مشابه  دیده شود. علایم بیش فعالی باید شش ماه ماندگار و در دو محیط مختلف نمایان شده باشد.

این اختلال تنها مختص کودکان سن مدرسه نیست بلکه در بسیاری از موارد قبل از پنج سالگی آغاز میگردد و تا بزرگسالی ادامه می یابد. این علایم پایدار هستند و عموما باعث مشکلاتی در یک یا چند حوزه مثل مدرسه، خانه، کار یا ارتباطات اجتماعی میگردند. متخصصان تشخیص خود را براساس علایم اصلی و مشکلات ناشی از آن قرار می دهند.

عوامل بروز بیش فعالی و نقص توجه

شواهد منطقی بر وجود یک رابطه متقابل بین عوامل وراثتی  و محیطی تاثیر گذار بر این اختلال وجود دارد.

این رابطه متقابل بر نحوه بروز اختلال بیش فعالی و نقص توجه تاثیر می گذارد.این تفاوت ها احتمالا ناشی از تفاوت در ارزیابی اختلال، محیط ها و میزان همبودی اختلالت دیگر است.

از عوامل خطر زای محیطی در این اختلال شامل مصرف الکل و سیگار توسط مادر در دوران بارداری، قرار داشتن در معرض میزان بالایی از سرب و عفونت های استرپتوکوکی است.

شواهدی در دست است که ژن های مربوط به دوپامین موجب تغییر در توانایی کنترل شناختی در این کودکان می شود. برای درمان این بیماری می توانید از خدمات کاردرمانی کودکان و کاردرمانی در منزل  بهترین مرکز درمان بیش فعالی در تهران استفاده نمایید.

شیوع اختلالات بیش فعالی و نقص توجه

اختلال بیش فعالی و نقص توجه از رایج ترین اختلالات شناسایی شده در میان کودکان است.

در ارتباط با میزان شیوع این اختلال، آمارهای متفاوتی اعلام شده است که این تفاوت ها عموما ناشی از تفاوت در روش شناسی، نوع ابزارها و جمعیت مورد مطالعه است.

به طور کلی پژوهش های زیادی اظهار داشته اند که اختلال بیش فعالی و نقص توجه حدود 5 درصد از کودکان و نوجوانان را متاثر می سازد. گفته می شود که در هر کلاس درس حداقل یک دانش آموز دارای اختلال بیش فعالی وجود دارد. در مطالعات ایرانی شیوع در کودکان پیش دبستانی نیشابور 12/5 درصد ، در شهر تهران 12 درصد و در کودکان دبستانی شهر رشت 14/4 درصد بر اساس گزارش معلمان، گزارش شده است. به همین علت وجود مرکز تخصصی درمان بیش فعالی در تهران کاملا احساس می شود.

انواع بیش فعالی و نقص توجه براساس علایم

انواع بیش فعالی و نقص توجه براساس علایم به دو نوع تقسیم می شوند که در زیر به صورت کامل بررسی می کنیم.

  1. بیش فعالی و نقص توجه با بی توجهی

در 6 ماه گذشته کودک حداقل 6 مورد ازز علایم ملاک های تشخیصی انجمن روان پزشکی آمریکا را در حیطه نقص توجه کسب کرده باشد. علایم متناسب با سطح رشد کودک نیست و بر روی فعالیت های تحصیلی و شغلی فرد تاثیر مستقیم می گذارد.

• از توجه کامل به جزییات درمی ماند یا با بی دقتی تمرینات تحصیلی و فعالیت های شغلی را انجام می دهد.
• اغلب در حفظ توجه بروی فعالیت های تحصیلی و فعالیت های تفریحی مشکل دارد.
• به نظر می رسد وقتی مستقیما با او صحبت می کنید گوش نمی دهد.
• دستورالعمل ها را کامل اجرا نمیکند و نمی تواند تکالیف مدرسه و کارهای معمولی و وظایف خود را در محل کار تکمیل کند. دلیل این موضوع مشکلات رفتاری یا نفهمیدن دستورات نیست.
• در سازمان دهی تکالیف وفعالیت ها ناتوان است
• از فعالیت هایی که نیاز به تلاش ذهنی مستمر دارند اجتناب می کند یا با بی میلی انجام می دهد.
• اشیاء لازم برای انجام تکالیف یا فعالیت ها را گم می کند، مثل تکالیف درسی، اسباب بازی ها یا وسایل آموزشی
• محرک های بیرونی و مزاحم به آسانی پرت می کند.
• در فعالیت های روزمره اغلب فراموش کار است.

  2. بیش فعالی و نقص توجه با تکانشگری

در 6 ماه گذشته کودک 6 مورد یا بیشتر از علایم ملاک های تشخیصی انجمن روان پزشکی آمریکا را در حیطه بیش فعالی کسب کرده اما علایم نقص توجه وجود ندارد.

• مدام روی صندلی تکان می خورد و دست و پایش بی قرار است.
• در کلاس درس یا جاهای دیگری که انتظار می رود فرد بنشیند، صندلی را ترک می کد.
• اغلب در حال دویدن است یا از در و دیوار بالا می رود.در بزرگسالی این حالت با احساس بی تابی و بی قراری همراه است.
• نمی تواند بدون سروصدا راه انداختن به بازی یا فعالیت های تفریحی بپردازد.
• اغلب در حال حرکت است و به نظر می رسد موتوری به حرکت وادارش می کند.
• اغلب زیاد حرف می زند.

تکانشگری چیست؟

• قبل از اینکه سوال تمام شود با عجله جواب میدهد.
• اغلب در انتظار کشیدن برای نوبت ناتوان است.
• حرف دیگران را قطع کرده یا مداخله می کند، مثلا خود را در مکالمه ها و بازی ها داخل می کند.

شواهد متقنی مبنی بر یک رابطه متقابل بین عوامل وراثتی و محیطی تاثیر گذار بر اختلال بیش فعالی و نقص توجه وجود دارد. این رابطه بر نحوه بروز اختلال بیش فعالی و نقص توجه تاثیر می گذارد.

عوامل خطر ساز محیطی و غیر وراثتی شامل مصرف الکل و سیگار توسط مادر در دوران بارداری، قرار داشتن در معرض میزان بالایی از سرب و عفونت های استرپتوکوکی است.

بیش فعالی در کودکان

اختلال نقص توجه و بیش فعالی رایج ترین اختلالات شناسایی شده در میان کودکان است.در ارتباط با میزان شیوع اختلال بیش فعالی و نقص توجه آمار متفاوتی اعلام شده است که این تفاوت ها عموما ناشی از تفاوت در ابزارها، نوع جمعیت مورد مطالع است.

به طور کلی پژوهش های زیادی اظهار داشته اند که بیش فعالی و نقص توجه حدود 5 درصد از کودکان و نوجوانان را متاثر می سازد.

همچنین گفته می شود در هر کلاس درس حداقل یک دانش آموز دارای اختلال بیش فعالی ونقص توجه وجود دارد.

انجمن روان پزشکی آمریکا میزان شیوع این اختلال را در اغلب فرهنگ ها 5 درصد در کودکان و 2/5 درصد در بزرگسالان گزارش نموده است.

میزان شیوع بیش‌فعالی کودکان براساس جنسیت

در مورد تفاوت های جنسیتی، براساس مطالعات مختلفی که انجام شده است، پسران دو تا ده برابر بیشتر از دختران به اختلال نقص توجه بیش فعالی مبتلا می شود.

این تفاوت ها ممکن است بر اساس این باور باشند که پسران بیشتر از دختران رفتارهای ضد اجتماعی و خشن از خود بروز می دهند.در دخترانی که مبتلا به این اختلال هستند؛ خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب و اختلال دو قطبی در مقایسه با پسران بیشتر است.

همچنین در دختران میزان کمتری از اختلالات بیرونی و مخالفت پرخاشجویانه دیده می شود.

دخترانی که دچار بیش فعالی و نقص توجه هستند، نسبت به دختران طبیعی، نمرات پایین تری در مهارت های خواندن، هوش و ریاضیات دارند. آن ها در این مورد مشابه پسران هستند.

تشخیص بیش فعالی و نقص توجه

علایم اولیه اختلال بیش فعالی و نقص توجه شامل بی توجهی، بی برنامگی، تکانشگری و پرتحرکی است و مشکلات همراه شامل شکست های تحصیلی، ارتباط مختل با همسالان و اعتماد به نفس پایین است. در مرکز درمان بیش فعالی در تهران به بررسی همه موارد فوق پرداخته می شود.

دیگر مشکلاتی که مکررا گزارش شده اند، عبارتند از : اختلالات زبانی، اختلال در هماهنگی حرکتی، نارسایی های شناختی، جراحت های شدید و اختلال شدید در خواب. کودکان و بزرگسالان دارای اختلال نقص توجه _بیش فعالی در مقایسه با افرادی که تحول طبیعی دارند، نمرات بسیار پایین تری در آزمون های شناختی و توانایی های ریاضی کسب می کنند.

ناتوانی یادگیری در کودکان با نقص توجه وبیش فعالی بیشتر است. شایع ترین اختلال خواب در این کودکان حرکت های زیاد در طول خواب و خوابالودگی در طول روز است.

بیش فعالی در بزرگسالان

اختلال بیش فعالی و نقص توجه از جمله اختلالاتی است که به علت درگیری والدین با مشکلات کودک در مدرسه و محیط های آموزشی در دوران کودکی تشخیص داده می شود و اگر درمان در همین سنین آغاز شود، بهبودی امکان پذیر می باشد. اما در بعضی مواقع درمان مناسب برای بیش فعالی و نقص توجه انجام نمی گیرد و کودک این مشکلات را در دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی با خود حمل می کند. موارد بیش فعالی در بزرگسالان موجب اختلال در عملکردی شغلی و خانوادگی فرد شده. اختلال بیش فعالی و نقص توجه در بزرگسالان یک اختلال مزمن است که از کودکی با فرد همراه بوده است اما علائم آن در بزرگسالی به صورت متفاوتی بروز می کند. از علائم بیش فعالی و نقص توجه در بزرگسالان می توان به عدم توانایی فرد در شروع یک فعالیت شغلی و ماندن در یک شغل خاص، مشکل در برنامه ریزی و توجه به جزییات، مشکل در انجام چند فعالیت به صورت همزکان، صبور نبودن و سر رفتن حوصله ، در رفتن از کوره و تحمل پایین، عدم توانایی در تصمیم گیری و… برای تشخیص این اختلال در بزرگسالی نیازمند بررسی دقیق تاریخچه بیمار و معاینه فرد توسط متخصص بیش فعالی و نقص توجه می باشد.

دامنه توجه محدود در بیش فعالی و نقص توجه

کودکانی که مبتلا به نوع نقص توجه هستند دامنه توجه محدودی داشته و نمی توانند برای مدت طولانی در یک تکلیف که نیازمند چالش ذهنی است تمرکز کنند.

این نوع می تواند فرد را در همه سطوح هوشی متاثر سازد.این گروه معمولا نسبت به سایرین شکست تحصیلی بیشتری را تجربه می کنند و اختلال های یادگیری به وفور در آن ها مشاهده می شود.

پژوهش ها پیشنهاد نموده اند که بهتر است این نوع اختلال در زمره اختلال های یادگیری جای داده شود زیرا نشانه های نقص توجه به شدت بر توانایی یادگیری کودک موثر است.

انجام فعالیت های خطرناک کودکان بیش‌فعال

مبتلایانی که در نوع غلبه با بیش فعالی-تکانشگری قرار دارند نشانه های معناداری از رفتار بیش فعالی و تکانشی را نشان می دهند. ویژگی اصلی این نوع فعالیت حرکتی، حوادث منجر به جراحت یا آسیب است.

این گروه از مبتلایان ممکن است علایمی از نقص توجه را نیز داشته باشند اما بروز این ویژگی ها به صورت معناداری مشاهده نمی شود.

نوع غلبه با بیش فعالی معمولا در سال های قبل از دبستان تشخیص داده می شود و در سایر سنین شیوع کمتری دارد، همچنین با بزرگ تر شدن کودک از شدت نشانه های اختلال کاسته می شود.

فعالیت زیاد در بیش فعالی و نقص توجه

بیش فعالی عموما به فعالیت بسیار زیاد و افراطی اشاره دارد که به صورت بی قراری، بی تابی و حرکات نسنجیده نمود پیدا می کند.

مطالعات نشان می دهند که حداقل یک زیرمجموعه از کودکانی که اختلال نقص توجه_ بیش فعالی دارند،دچار بیش فعالی هستند.

بیش فعالی ممکن است به یک وضعیت خاص ربط داشته باشد، مثلا در یک محیط خاص مانند خانه یا مدرسه رخ دهد.

بیش فعالی می تواند در محیط های دیده شود که لزوما تحریک کننده هم نیستند. این اختلال می تواند در محیط های اجتماعی، مدرسه ویا محل کار مشکل ساز باشد.

چرا که در این محیط ها، خویشتن داری یک اصل ضروری و ارزشمند است. مطالعاتی که بر روی اختلال نقص توجه_ بیش فعالی در بزرگسالان صورت گرفته، نشان می دهد که بیش فعالی در بزرگسالان به صورت پرحرفی، بی قراری و بی تابی بروز می یابد.

بی قراری در بیش فعالی و نقص توجه

نوع ترکیبی دارای ویژگی های هر دو نوع است که پیشتر به آن ها پرداخته شد. کودکانی که در این گروه قرار دارند، اغلب بی قرارند تا آنجا که به نظر می رسد موتوری دائم آنها را به حرکت وادار می کند و از سوی دیگر نمی توانند در موقعیت های چالش برانگیز ذهنی، همانند سایر کودکان تمرکز خود را حفظ نمایند.

تشخیص نوع ترکیبی در طول زمان از ثبات بیشتری برخوردار است. کودکانی که در ابتدا به عنوان یکی از انواع غلبه با نقص توجه، یا غلبه با بیش فعالی_ تکانشگری شناسایی می شوند در مقایسه با کودکانی که در ابتدا تشخیص نوع ترکیبی را دریافت کرده اند به احتمال بیشتری در آینده با نوع متفاوتی تشخیص داده می شوند.

مشکلات زبانی در بیش فعالی و نقص توجه

کودکان دارای اختلال نقص توجه_بیش فعالی، نسبت به همتایان با تحول طبیعی مشکلات زبانی بیشتری دارند. اگر چه مشکلات زبانی یک معیار اصلی برای تشخیص اختلال نقص توجه_بیش فعالی نیستند، اما مطالعات گوناگونی شیوع بالای لکنت زبان در کودکان را نشان داده اند.

مشکلات زبانی ممکن است پیش از پدیدآیی و توسعه اختلال نقص توجه_ بیش فعالی وجود داشته باشد و پیش درآمد اختلال باشد.

روند درمان بیش فعالی در مرکز درمان بیش فعالی در تهران

از علایم بیش فعالی، حرکات اضافه( در چشم ها، دست ها و پا ها)، پرتحرکی، عدم کنترل مناسب کلام و پر حرفی،هماهنگی حرکتی پایین،ناتوانی در مهار هیجانات و رفتارهای تکانشگری می باشد. جناب آقای دکتر صابر به عنوان  یکی از بهترین دکتر بیش فعالی در کودکان در مراکز تحت نظر خود(کلینیک توانبخشی غرب تهران واقع در سعادت آباد- کلینیک توانبخشی پایا در پاسداران) با توجه به تمامی علایم بیش فعالی، برای درمان بیش فعالی در کلینیک بیش فعالی  خود به درمان بیش فعالی در کودکان توسط بخش های تخصصی مرکز درمان بیش فعالی می پردازد.

بهترین مرکز نقص توجه تمرکز

با توجه به اینکه همه کودکان تا حدی اختلال در توجه را در طول دوران کودکی تجربه می کنند لذا پاسخگویی به این سوال که آیا فرزند شمال دچار اختلال توجه و تمرکز می باشد و میزان نقص توجه او تا حدی هست که اختلال ADD محسوب گردد نیاز به مراجعه به بهترین دکتر تشخیص نقص توجه و تمرکز در تهران دارد. دکتر تشخیص توجه تمرکز با انجام تست های تخصصی در حیطه های مختلف نوع نقص در توجه و میزان آن را در بهترین مرکز تشخیص ADD بررسی می نماید. زیرا در درمان کم توجهی در کودکان میزان علایم نقص توجه و نوع آن بسیار حائز اهمیت می باشد. لذا جناب آقای دکتر صابر به عنوان بهترین دکتر نقص توجه تمرکز در تهران با در اختیار داشتن دو مرکز درمان اختلال نقص توجه در کودکان در پاسداران( کاردرمانی شرق تهران- گفتار درمانی شرق تهران) و مرکز نقص توجه سعادت آباد( کاردرمانی غرب تهران- گفتار درمانی غرب تهران) به درمان نقص توجه در بهترین کلینیک نقص توجه می پردازد. لازم به ذکر است به علت امکانات پیشرفته مرکز تشخیص نقص توجه در حیطه درمان و تشخیص ADD ، دکتر صابر به عنوان بهترین دکتر تشخیص نقص توجه تمرکز در تهران از دیدگاه خانواده ها شناخته شده است.

درمان کم توجهی در کودکان در بهترین مرکز درمان اختلال توجه تمرکز

پس از ارزیابی دقیق کودک توسط دکتر تشخیص نقص توجه، مشخص می گردد که کودک در کدام حیطه های توجه دچار نقص و کمبود توجه است،برای مثال اختلال نقص توجه و تمرکز در مهارت های شنیداری، نقص توجه و تمرکز در مهارت های بینایی، نقص توجه وتمرکز در مهارت های کلامی و درک مطلب و نقص توجه و تمرکز حرکتی

در بهترین کلینیک درمان نقص توجه در تهران، دکتر توجه جهت درمان کم توجهی در کودکان، آنان را به یکی از بخش های درمانی بهترین کلینیک درمان نقص توجه در تهران ارجاع می نماید.

1. اتاق تاریک: در این بخش با انجام تمرین های افزایش تمرکز و تمرینات نقص توجه به افزایش توجه دیداری و ادراک بینایی با استفاده از سیستم های کامپیوتری روز دنیا در بهترین مرکز درمان نقص توجه در تهران پرداخته می شود.
2. اتاق شنیداری : در این بخش با انجام تمرین های افزایش تمرکز و تمرینات نقص توجه با استفاده از برنامه های دیجیتالی طراحی شده در حیطه شنیداری به افزایش سطح توجه شنیداری و ادراک شنیداری و حافظه شنیداری در مرکز تشخیص  ADD تمرکز می شود.
3. کاردرمانی ذهنی: در این قسمت کلینیک نقص توجه با انجام تمرین های افزایش تمرکز و تمرینات نقص توجه و تکنیک های افزایش مهارت های ذهنی و حافظه به بهبود سطح درکی، شناختی و تفکر انتزاعی کم توجهی در کودکان پرداخته می شود.
4. آموزش و تست های تشخیصی کودکان نقص توجه: کودکان با نقص توجه در حیطه های آموزشی پیش دبستانی، تست ورود به مدرسه و مهارت های تحصیلی دچار مشکل می شوند. لذا بهترین کلینیک درمان نقص توجه با انجام  تمرین های افزایش تمرکز و تمرینات نقص توجه در حیطه آموزشی به افزایش توانایی تحصیلی و یادگیری این کودکان در مرکز تشخیص ADD  می پردازد.
5. گفتاردرمانی کودکان نقص توجه: در این قسمت با استفاده از تکنیک های گفتار درمانی و انجام تمرین های افزایش تمرکز و تمرینات نقص توجه در قالب تمرینات کلامی، در حیطه درک مطلب ، درک کلام و پردازش شنیداری به درمان  ADD در بهترین مرکز نقص توجه پرداخته می شود.

همبودی در بیش فعالی و نقص توجه

حدود 87 درصد از کودکان دارای اختلال نقص توجه_ بیش فعالی حداقل دچار یکی از اختلال های مشابه هستند و 67 درصد از آن ها حداقل دو اختلال دیگر دارند. برخی از رایجترین اختلالاتی که با اختلال نقص توجه_ بیش فعالی همپوشانی دارند عبارتند از:

1. مخالفت ستیزه جویانه(60 درصد)
2. اختلال خواندن و نوشتن(40 درصد)
3. پرش های عصبی(33 درصد)
4. اختلالات عاطفی(30 درصد)

در 55 درصد از افراد علایم بیش فعالی در بزرگسالی هم بروز می یابد. برای فرد نوجوان و یا بزرگسالی که دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی است، علایم به صورت قانون گریزی، عدم ثبات شغلی و مشکل در ایجاد ارتباط با دیگران نمایان می شود.

25 درصد از کودکان و 30 درصد از بزرگسالان دارای اختلال نقص توجه _بیش فعالی مبتلا به اختلال افسردگی هستند. رفتار های مشترک روند تشخیص بیماری را پیچیده کرده اند.

در تلاش برای روشن ساختن فرایند تشخیص پژوهشگران علایم مشترک بین چند اختلال را از علایم اصلی اختلال نقص توجه بیش فعالی جدا نموده اند.

موسسه سلامت روان، سه گروه از علایم مشترک اختلال نقص توجه_ بیش فعالی  را مشخص نموده است که در زیر بررسی شده اند.

علایم مشترک بیش فعالی و نقص توجه

1. اختلالات درونی( اضطراب)
2. مخالفت پرخاشگرانه و اختلال سلوک
3.  اضطراب، مخالفت پرخاشگرانه و اختلال سلوک

این یافته ها ضرورت تمایز بین زیرمجموعه های مشترک اختلال نقص توجه_بیش فعالی را مشخص می کند. به طور مشخص کودکانی که دچار اضطراب همراه با اختلال نقص توجه_ بیش فعالی هستند بهتر از دیگر گروه ها به روش های درمانی اختلال نقص توجه_ بیش فعالی پاسخ میدهند.این گروه به هر سه روش درمانی( رفتاری، دارویی و کاردرمانی ) پاسخ می دهند.

اختلال نقص توجه- بیش فعالی اساسا یک اختلال تحولی سازوکارهای خود تنظیمی مغز به حساب می آید. و خوشه هایی از کارکردهای شناختی مرتبط به هم را شامل می شود که از این قرار می باشد:

• فعال سازی: سازماندهی، اولویت بندی و فعال سازی برای کار
• تمرکز: تمرکز کردن، استمرار بخشیدن و انتقال توجه به کارها
• تلاش: نظم بخشیدن به هشدار، استمرار بخشیدن به تلاش وسرعت پردازش
• هیجان: مدیریت ناکامی ها و نظم بخشی به هیجان ها
• حافظه: بهره گیری از حافظه کاری و دستیابی به یادآوری
• کارکرد یا عمل: نظارت کردن و خود- نظم بخشیدن به عمل

این کارکرد ها در جنبه های متعدد زندگی روزانه فرد حائز اهمیت هستند. کارکرد های اجرایی از تعامل و وابستگی متقابل برخوردار هستند و در تمام کودکان دچار اختلال نقص توجه- بیش فعالی جزء اساس و جوهر اختلال می باشند.

در کودکان اختلال نقص توجه- بیش فعالی تکانشگری ناشی از نقص در مهار، کنترل رفتار و خود تنظیمی است. ناکارآمدی عملکرد های اجرایی، موجب راهبرد های ضعیف در حل مساله، ضعف در سازماندهی مهارت ها و حافظه ضعیف می شود که شاخص کودکان دارای اختلال نقص توجه- بیش فعالی است.

تعامل اجتماعی و بیش فعالی کودکان

گاهی کودک بیش فعال باید در یک بازی که دیگران انتخاب می‌کنند شرکت کند. این بازی ها معمولاً نیاز به رعایت نوبت و همینطور قوانین ساده دارد. سعی کنید از این بازی ها با دوستان کودک بیش فعال داشته باشید. کارت بازی یکی از این نمونه ها است.

آیا می توانید بازی های دیگری مثل این مثال بزنید (بازی های تخته ای مثل مار و پله و اسکرابل (نوعی بازی برای ساختن کلمات با حروف الفبا روی صفحه خاص)،بازی با کارت مثل ( Rummy ) یا بازی با تاس مثل منچ،و… برای دوستان خود قوانین را بگویید و شروع به بازی کنید. قوانین خیلی مهم است. بنابراین از هر کسی انتظار می رود بداند در بازی باید چه کار کند. وقتی کودک مبتلا به بیش فعال توانست با یک نفر دیگر بازی کند،سعی کنید با دو نفر یا بیشتر بازی کند.

خودتان بازی بسازید

ممکن است کمی به نظر خنده‌دار بیاید که خودتان بازی درست کنید،اما قبل از شروع بازی باید قوانین را بدانید. اگر دیگران ندانند که چه باید بکنند ممکن است ناراحت و گیج شوند. در مورد بازی هایی که شما با دوستان خود ساخته اید فکر کنید،قوانین آن بازی ها چه بوده است.

آیا قادرید قبل از اینکه به طور کامل شروع به بازی کنید قوانین را دسته بندی کنید.

گاهی،افراد ( ADHD ) توسط دوستانشان به عنوان افراد ریاست طلب توصیف می شوند. این بدین خاطر است که از مغز این ها ایده های زیادی  می آید که نمی توانند همه را متوقف کنند و نمی توانند مردم را درباره عقاید خوبی که دارند متقاعد سازند. سعی کنید منطقی باشید و در هر زمان فقط یک چیز بگویید.

دوست یابی در کودکان بیش فعال

( ADHD )  بودن باعث می‌شود که شما نتوانید با کسی دوست شوید یا دوستان خود را حفظ کنید،آنها اغلب شما را پر انرژی و در حال فعالیت می بینند،در حالی که دوست دارند شما به خودتان استراحت بدهید. این،یعنی آن ها کودک بیش فعال را دوست دارند،فقط خیلی زود از آنها خسته میشوند. گاهی اوقات هم کودک به تشخیص بیش فعالی به خاطر خستگی،عکس العمل های نامناسب نشان داده و بعد از مدتی دچار پشیمانی و تاسف می شود.

شما حالا میتوانید دوست یابی کنید. شما باید فکر کنید دوست دارید چه کارهایی انجام دهید و بعد فکر کنید که کدام یک از دوستانتان همین کارها را دوست دارند.

برای کودک مبتلا به بیش فعالی توضیح دهید دوست خوب کیست؟

دوست خوب بودن بدین معنی است که قادر به تبادل نظر باشید. قادر به رعایت نوبت بوده و بتوانید به خودتان بخندید. این خیلی مهم است. داشتن حس شوخ‌طبعی خیلی مهم است. بسیاری از افراد ( ADHD ) یک حس بالای شوخ طبعی دارند. کودکان بیش فعال عاشق خندیدن هستند،جوک می گویند،مزه می ریزند،اما در بعضی مواقع مکان و زمان مناسب را رعایت نمی کنند. داشتن حس بذله گویی و اینکه بتوانید به خودتان بخندید دو نعمت بزرگ هستند. اگر زمانی حس میکنید همه چیز بر علیه شماست،بخندید،چون خیلی زود احساس بهتری به شما دست می‌دهد.

به عقب برگردید و ببینید در هفته گذشته چه مواقعی قادر بودید که طرف مضحک مسایل را ببینید. ممکن است زمانی شما احساس آشفتگی کرده اما قادر شده‌اید به آن بخندید. اتفاقاتی را که افتاده بنویسید یا به دوستان خود بگویید. یادتان باشد که قرار است قسمت های خنده دار رفتارتان را ببینید.

این یک نمونه است که علی به دوستش گفته:

هفته گذشته من باید در کنسرتی که معلمم ترتیب داده بود قطعه ای را با شیپور (قره زنی) میزدم،من برای این کار خیلی تمرین کرده بودم و در خانه هم خیلی خوب بودم. اما وقتی در آنجا دست هایم را روی ساز گذاشتم و شروع به دمیدن در آن کردم، به جیر جیر افتاد و زمان را از دست دادم. عین کمدی شده بود و نمی دانستم چطور خود را از آن منجلاب بیرون بکشم. واقعاً وحشتناک بود. اما دوستم خیلی خوب کارش را انجام داد. در راه رسیدن به خانه،من،مامان و بابا آنقدر خندیدیم که نگو و نپرس.

ماساژ برای افزایش توجه و تمرکز

ماساژ درمانی یکی از راه های موثر در درمان کودکان بیش فعال و نقص توجه می باشد. ماساژ درمانی تخصصی مرکز دکتر صابر با انجام تکنیک های ماساژ به افزایش تحمل کاری و افزایش توجه و تمرکز کودکان بیش فعال تاثیر بسزایی دارد. ماساژ های ناحیه سر وصورت از جمله ماساژ های موثر در افزایش توجه وتمرکز در کودکان است که در مرکز کاردرمانی دکتر صابر و در بخش ماساژ درمانی انجام می گیرد. نکته قابل توجه این است که نحوه اجرای درست این تمرینات و میزان فشار وارده دست های درمانگر و نقطه فشار باید به دقت انتخاب گردد تا تاثیر مناسب را ایجاد نماید. در صورت اجرای صحیح تمرینات ماساژ درمانی به صورت چشمگیری موجب کاهش حرکات اضافه کودکان بیش فعال و تکانشگری آنان می شود.

علائم نقص توجه در بزرگسالان

اختلال نقص توجه یکی از شایع ترین اختلال های سلامت روان می باشد. افراد مبتلا به اختلال نقص توجه نمی ‌توانند مدت طولانی روی یک کار تمرکز داشته باشند و هم چنین رفتار های پرخاشگرانه و تحریک پذیری بالایی نیز دارند. به عبارت دیگر، این افراد بدون فکر کردن به نتیجه آن کار، عمل می ‌کنند یا بیش‌ از اندازه فعال هستند. اختلال نقص توجه سن و سال نمی ‌شناسد و افراد را در سنین متفاوت به خود درگیر می ‌کند. با این ‌حال، نشانه های اصلی در اوایل زندگی یعنی پیش از 12 سالگی آغاز می‌ شوند، تا بزرگسالی ادامه پیدا می کنند و مشکلات بزرگی ایجاد می ‌کنند. نشانه های اختلال نقص توجه در تمامی افراد شبیه هم نیست، در بعضی از افراد این نشانه ها شدید ‌تر بوده و در بعضی دیگر نیز این نشانه ها بسیار خفیف ‌تر بروز می ‌دهند. تمرکز روی کار و ساکن نشستن برای مدت زمان زیاد احتمال دارد برای افراد مبتلا به این اختلال کمی دشوار باشند. اختلال نقص توجه حتی می‌ تواند توانایی عملکرد اجرایی افراد مبتلا را مختل کند که به آن ‌ها در بررسی موقعیت‌ های سخت تر کمک می ‌کند. برخی از نشانه های این اختلال عبارت اند از: نداشتن اولویت ‌بندی در انجام کار ها و در نهایت بی ‌نظمی، کم آوردن زمان برای انجام کار ها، انجام رفتار های تکانشی، انجام چند کار به صورت همزمان و به دست آوردن نتیجه های ضعیف، وجود مشکل برای تمرکز روی یک کار، کار کردن بیش از حد و به دنبال آن بی‌حوصلگی، نا امیدی از شرایط نا مطلوب و در نهایت اهمال کاری، تغییر خلق و خو در کوتاه مدت، نا توانایی در برنامه‌ ریزی. با این که اختلال نقص توجه، یکی از انواع شایع اختلالات عصبی درجهان می باشد و افراد زیادی را به خود درگیر کرده، اماهنوز علت اصلی ابتلا به آن به درستی مشخص نشده است. تنها موردی که توسط محققان فعال در این حیطه روشن شده این است که دلیل بروز اختلال نقص توجه، ریشه‌ های عصبی و ژنتیکی است. این روز ها دانشمندان در حال مطالعه علل و عوامل خطرزای اختلال نقص توجه هستند تا شیوه‌ های بهتری را برای کنترل و کاهش احتمال ابتلای افراد به آن کشف کنند.

تشخیص اختلال نقص توجه در بعضی موارد دشوار می باشد اما می شود با مراجعه به متخصص، ابتلا به اختلال نقص توجه را اندازه ­گیری کرد. تشخیص اختلال نقص توجه در بزرگسالان سخت است. برای درمان اختلال نقص توجه راه‌ های بسیاری وجود دارند، اما روش درمان بزرگسالان با کودکان کمی تفاوت دارد. مشورت کردن با یک متخصص مجرب می ‌تواند به شما کمک کند. طبق مطالعات، برای درمان بیش فعالی بزرگسالان، ترکیبی از رفتار درمانی و دارو درمانی بسیار تأثیر گذارتر از مصرف دارو به تنهایی است.

علائم کمبود توجه و تمرکز در کودکان

اگر کودک تان وارد سن مدرسه شده و زمان طولانی است که در کارهایش به اند ازه کافی تمرکز ندارد، احتمال دارد به مشکل عدم تمرکز دچار شده باشد. همه‌ کودکان در اثر بی دقتی و یا بازی گوشی ‌های دوران بچگی، احتمال دارد در مقاطعی از زندگی خود به طور موقت دچار عدم توجه و تمرکز در کار های روزمره، بازی‌ ها، درس خواندن و… شوند و نمی‌ توان گفت به اختلال خاصی دچار شده‌ اند. عدم توجه و تمرکز در کودکان ریشه در سنین پایین ‌تر دارد و در صورتی که با پیدایش علائم، روند درمان شروع نشود، این اختلال تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا خواهد کرد و در قالب بیش ­فعالی گاهی با شدت های بیشتری خود را نشان می دهد. عدم توجه و تمرکز درکودکان نوعی شرایط سخت روانی ایجاد می ‌کند که طی آن کودکان از تمرکز و توجه در انجام کار های ساده‌ ای از جمله  راه رفتن، حرف زدن و… تا انجام کار های سخت تر همچون تحصیل، مسواک زدن و… با اختلال مواجه شده و در موارد خیلی شدید تر، باز می‌ مانند.

اگر کودک تان چنین علائمی را داراست، این احتمال وجود دارد که شاید مشکل عدم توجه و تمرکز داشته باشد:

– حواسش به‌ آسانی با هر چیزی پرت می‌ شود.

– نمی تواند مراحل انجام کار ها را به طور صحیح دنبال کند.

– در نگه داری روابط دوستانه ناتوان است.

– نا آرام است و بی ‌قراری می کند.

– نمی ‌تواند اتاق و وسایل خود را مرتب نگه داری کند.

– در انجام تکالیف مدرسه با مشکل مواجه است.

– به حرف دیگران گوش نمی دهد.

– در کوشش‌ های ذهنی با ناتوانی رو به رو می شود.

– در انجام کار ها بی دقتی کرده و اشتباهات متعددی را دچار می شود.

– وسایل خود را گم می کند.

– بد اخلاق یا تحریک پذیر است و پرخاشگری می کند.

– به فعالیت‌ های گروهی توجه لازم را ندارد.

توجه به این نکته مهم است که کودکی به اختلال عدم توجه و تمرکز مبتلا است که بیشتر از دو نشانه را همزمان و برای یک مدت طولانی (مثلا شش ماه یا بیشتر) از خود نشان دهد. نقش پدر و مادر های عزیز در پیگیری این نشانه ‌ها بسیار مهم و حیاتی است؛ یعنی این که با پیدایش اولین علائم به فرزند خود سخت نگیرند، بلکه تلاش کنند رفتار های او را زیر نظر داشته باشند تا اگر نشانه ها شدت یافت، سریعاٌ به دکتر متخصص مراجعه کنند.

دلایل گیر افتادن در نقایص شناخت اجتماعی

کودکان دارای اختلال به سه دلیل اساسی می توانند درگیر نقایص شناخت اجتماعی شوند،

1. تبعات اجتماعی نارسایی کارکردهای اجرایی برای مثال عدم رعایت نوبت و یا عدم پایبندی به تشریفات اجتماعی به دلیل تکانشگری موجب آسیب به تعامل اجتماعی آن ها خواهد شد.
2. اهمیت بیشتر محرک های اجتماعی برای کنترل، بسیاری از رفتارهای غیر اجتماعی افراد دارای این اختلال ریشه در کنترل مهاری دارد. به عنوان مثال ناتوانی در حفظ طولانی مدت یک رابطه که ریشه در کارکرد اجرایی ناقص دارد
3. اختلالات همراه است. بسیاری از مشکلات همراه اختلال مانند اختلال سلوک خود نقص محوری شناخت اجتماعی دارند.

یکی دیگر از مشکلات رفتاری مربوط به اختلال مشکلات اجتماعی است. این مشکلات شامل ضعف در مهارت های اجتماعی است. کودکانی که دارای اختلال نقص توجه_بیش فعالی هستند، رفتارهای پرخاشگرانه دارند، محبوبیت کمتر داشته و احتمال طرد شدنشان توسط دیگران بیشتر است.

اگر چه کودکانی که دارای اختلال نقص توجه_بیش فعالی هستند، الزاما نقص اساسی در مهارت های اجتماعی ندارند، ولی مجبورند برای رسیدن به اهدافشان مشکلات بسیاری را در موقعیا های اجتماعی مختلف پشت سر بگذرانند.

بر خلاف این کودکان، کودکانی که داری اختلال نقص توجه هستند، معمولا منزوی هستند و به نظر می آیند که از مهارت های ضروری برای برقراری روابط اجتماعی بی بهره اند. افسردگی همراه، روابط اجتماعی را پیچیده کرده و مشکل می سازد.همچنین افراد بیش فعال دوستان کمتر، مشکلات اجتماعی بیشتر و روابط عاطفی کم دوامتر نسبت به افراد عادی دارند.

با توجه به موارد فوق در صورت عدم درمان نقص توجه و بیش فعالی در سنین پایین، امکان بروز اختلالات همراه نظیر اختلالات یادگیری، افسردگی و اختلالات رفتاری مختلف در این کودکان وجود دارد. لذا جناب آقای دکتر صابر به عنوان بهترین دکتر توجه تمرکز در تهران به تشخیص زود هنگام اختلال کم توجهی در کودکان و درمان موثر آن می پردازد. مرکز بیش فعالی و نقص توجه  دکتر صابر با در اختیار داشتن 47 نیروی مجرب توانبخشی در پاسداران( کاردرمانی نقص توجه – گفتاردرمانی نقص توجه) و 38 کادر مجرب درمانی در سعادت آباد به عنوان بهترین مراکز نقص توجه در تهران مطرح گردیده است.

کاردرمانی در منزل برای کودکان نقص توجه

جناب آقای دکتر صابر با در اختیار داشتن 32 نیروی کاردرمانی متخصص به ارائه خدمات کاردرمانی در منزل برای کودکان نقص توجه و کاردرمانی درمنزل برای کودکان بیش فعال در تهران می پردازد.

گفتار درمانی در منزل برای کودکان نقص توجه

جناب آقای دکتر صابر با در اختیار داشت22 نیروی گفتار درمانی متخصص به ارائه خدمات گفتار درمانی در منزل برای کودکان نقص توجه و گفتار درمانی درمنزل برای کودکان بیش فعال در تهران می پردازد.

نظریه های  زیادی در زمینه این اختلال مطرح شده است که به بیان بعضی از آنان می پردازیم.

نظریه نارسایی کارکردهای اجرایی

در این نظریه بر این باور استوار است که کارکرد های اجرایی از ظرفیت هایی تشکیل می شوند که شخص را قادر می سازد تا یک رفتار مستقل، هدفمند و در خدمت خود انجام دهد.

این نظریه بین کارکردهای اجرایی وکارکردهای شناختی تمایز قائل می شود. پرسش های مربوط به کارکردهای اجرایی معطوف به این هستند که یک شخص (آیا یا چگونه) چیزی را انجام می دهد.

پرسش های مربوط به کارکردهای شناختی عموما در قالب (چه چیزی یا چقدر) بیان می شوند. مثلا چقدر میدانی چه چیزی می توانی انجام دهی؟ تا زمانی که کارکردهای اجرایی سالم هستند، شخص می تواند فقدان یا نارسایی شناختی فراوانی را تحمل و همچنان به نحو مستقل، سازنده و در خدمت خود عمل کند.

هنگامی که کارکردهای اجرایی مختل می شوند فرد قطع نظر از اینکه کارکردهای شناختی فرد چقدر خوب کار می کنند، فرد دیگر قادر به مراقبت رضایت بخش از خود، انجام کار مفید به نحو مستقل یا حفظ روابط اجتماعی بهنجار نمی باشد.

بعضی از نارسایی های کارکرد های اجرایی چندان واضح نیستند. شاید وخیم ترین این مشکلات، از دیدگاه روانی- اجتماعی، اختلال در ظرفیت فرد برای شروع فعالیت، کاهش یا فقدان انگیزش، نارسایی در طرح ریزی و انجام فعالیت های متوالی تشکیل دهنده رفتارهای هدفمند باشند.

نظریه گذرگاه دوگانه:

سونگا بارک در مدل خود برای تبیین نارسایی شناختی کودکان دارای اختلال ADHD الگو گذرگاه دوگانه را مطرح می سازد بر طبق این الگوی دو گذرگاه مجزا در اختلال دخیل هستند:

1. اولین گذرگاه در برگیرنده مدار اجرایی، گذرگاه نارسایی تنظیم افکار و عمل.
2. دومین گذرگاه دربرگیرنده مدار پاداش ، گذرگاه سبک انگیزشی است‌.

نقص در گذرگاه تنظیم افکار و عمل شامل نارسایی در کارکرد بازداری است که موجب نقص در نظم جویی شناختی رفتاری می‌ شود.

گذرگاه سبک انگیزشی با مدار پاداش مغز در ارتباط است و از طریق عوامل محیطی مانند خانواده و فرهنگ کسب می‌شود. این دو گذرگاه مجزا هستند اما می توانند به طور بالقوه منجر به تثبیت زیر ریخت اختلال کم توجهی _ بیش فعالی شوند.

بر اساس تحقیقات سونگا بارک، با ثبات ترین و قویترین نقص در کارکرد اجرایی در مبتلایان به اختلال ADHD، در بازداری ، حافظه فعال، برنامه ریزی و گوش به زنگی است.

نظریه نارسایی توجه :

بررسی ساز و کارها و ماهیت توجه به ویژه در قلمرو روانشناسی تاریخی طولانی داشته است. یک سری نظریه ها درباره اختلال نقص توجه – بیش فعالی پیشنهاد می کنند که بی توجهی بیش فعالی و تکانشگری ممکن است ناشی از نارسایی های زیربنایی مولفه‌های توجه باشند.

این مولفان پژوهش‌های خود سه شبکه مربوط به توجه را شناسایی کرده‌اند: شبکه هشدار دهنده گوش به زنگ شبکه جهت یابی شبکه کنترل اجرایی هشدار به آمادگی شخص برای پاسخ دادن به هر نوع محرک اشاره دارد.

فرایند جهت یابی بر این امر دلالت می‌ کند که یک شخص چگونه و تا چه اندازه به طرف یک محرک خاص توجه خود را سوق می‌دهد.

در یک آزمون شناختی، این فرایند را می‌توان با ارائه یک علامت یا سرنخ در صفحه نمایش رایانه در موضوع خاص( مثلاً در سمت راست به جای چپ) سنجید. کنترل اجرایی به فرآیند حل و فصل تعارض، وقتی محرک ها دوپاسخ همزمان را ایجاب می‌ کنند، اشاره دارد.

کنترل اجرای امکان بازداری پاسخ بیش آموخته و اجرای پاسخی را که با توجه به بافت و زمینه مناسب تر است را فراهم می‌ سازد. آسیب به شبکه هشدار دهنده گوش به زنگی ممکن است در مشکلاتی که کودکان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی تجربه می‌ کنند، نمایان شود.

نارسایی‌های گوش به زنگی در کودکان دارای این اختلال را مربوط به نیمکره راست مغز دانسته اند. شبکه اجرایی توجه نیز در اختلال ADHD دچار نارسایی می‌ شود.

نارسایی‌های کارکرد اجرائی ناشی از ناتوانی در بازداری ممکن است پیرو نارسایی گوش به زنگی و یا در تعامل با یکدیگر باشند.

نظریه نارسایی بازداری:

بسیاری از محققان بازداری را یکی از مولفه‌های اصطلاح فراگیر (کارکرد اجرایی) می‌ دانند.

ناتوان یا نارسایی بازداری درکودکان ممکن است به رفتارهای زیر منجر شود:

• پاسخ دادن پیش از اینکه تکلیف فهمیده شود
• پاسخ دادن پیش از اینکه اطلاعات کافی اخذ شود،
• معطوف شدن توجه به محرک های نامربوط (حواس پرتی) یا ناتوانی در تصحیح پاسخ های آشکار نامتناسب.

این مفهوم سازی از نارسایی بازداری، طیف گسترده ای از رفتارهایی را که اغلب در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان دارای اختلال نقص توجه – بیش فعالی ، مشاهده می شود در بر می‌ گیرد.

مدل، بازداری همه نارسایی های کودک دارای این اختلال را به ناکامی در مهار و بازداری نسبت می‌ دهد. بازداری رفتاری امکان عملکرد متبحرانه چهار توانایی اجرایی شامل حافظه کاری، درونی سازی گفتار، خودتنظیمی هیجانی انگیزشی و بازسازی را فراهم می‌سازد.

فرایندهای بازداری

بازداری از پاسخ پاداش پیشین به یک رویداد متوقف کردن پاسخ های جاری، که امکان تاخیر در تصمیم به پاسخ را فراهم می‌ کند حفاظت و مراقبت از این دوره تاخیر در برابر رویدادها و پاسخ های رقیب به (کنترل تداخل) این نظریه مدعی است که بازداری رفتاری ضعیف، نارسایی محوری در اختلال نقص توجه – بیش فعالی است و استدلال می کند که نارسایی بازداری مسئول نارسایی های ثانویه در سایر کارکردهای اجرایی است بدین ترتیب این مدل بازداری را بالاتر از همه کارکردهای اجرایی دیگر قرار می‌دهد.

در این مدل اختلال در نقص توجه ، حافظه کاری و طرح‌ ریزی تحت تاثیر ناتوانی کودک در بازاری قرار می‌گیرد. به بیان دقیق‌تر بازداری باید وجود داشته باشد تا حافظه کاری، خود نظم بخشی  درونی سازی گفتار و بازسازی فرصت بروز بیابند.